Natuurlijk... Mineraalwater

Natuurlijk ... Mineraalwater

Project "Aqua A4inerale ,. Opdrachtcode 97.12.A1()6 Opdrachtuitvoerder Martijn de Jongh Opdrachtbegeleiders Marcel van Aerf Maarten van Galen Frank Rost Eindhoven, november 1997

"Alles is uit het water ontsprongen. Alles blijft door het water bestaan!" (Goethe)

~a'"l)ltlJlISKt:NDE

~!

'N

i

.,

k

..

k ---"'On=d""e'-"rz""o".,e=_·

I ___________________

.

A..;.q~u""a"-!..:M.!!.:.l~n-"'.!er'-"'a""le"-"

t-'.t

IVoorwoord Oit rapport is het resultaat van een onderzoek naar de Nederlandse mineraalwatennarkt en naar de levensvatbaarheid van het idee om als kleine zelfstandige Uslands mineraalwater op de Nederlandse rnarkt te brengen. Met veel plezier heb ik aan dit onderzoek gewerkt. Bij rnijn onderzoek ben ik goed door de Bedrijfskundewinkel begeleid. Het onderzoek had dan ook niet kunnen worden tot wat het nu is zonder de hulp van een aantal mensen. Oit voorwoord zou ik dan ook graag willen gebruiken om deze mensen in te vernoemen. Allereerst wil ik rnijn begeleiders van de Bedrijfskundewinkel bedanken. Oit zijn Marcel van Aert, Maarten van Galen en Frank Rost. Van het begin tot het einde zijn zij van grote opbouwende waarde geweest voor het onderzoek. Ook zou ik graag Edwin van de Kroon bedankell, vooral voor zijn hulp bij het opzetten van het ollderzoek, en voor het bereid zijn tot het beantwoorden van rnijn vragen. Oe belangrijkste persoon echter die bedankt moet worden is de opdrachtgever zelf Zonder hem was er iiberhaupt geen onderzoek geweest. Nu. aan het eiude van dit onderzoek. kau ik zeggen dat ik veel van dit onderzoek heb geleerd. Het \vas een goede prak1:ijkervaring die me inzicht heeft gegeven in de complexiteit van het hedendaagse bedtijfsleven. Ik hoop dat dit rapport een duidelijk beeld geeft van de Nederlandse watermarkt en dat het een goed antwoord geeft op zijn Haag, llarnelijk ofhij als kleine zelfstalldige Uslands milleraalwater op de Nederlandse watemlarkt kan brengen.

Martijn de 10ngb Eindhoven, nov. 1997

Onderzoek "Aqua Minerale"

II Inleirling De Bedrijfskundewinkel is een onderzoeks- en adviesbureau dat gerund wordt voor en door stude-nten van de faculteit Technologie Management van de Technische Universiteit Eindhoven. Beginnende ondememers, kleine bedrijven en maatschappelijke instellingen met weinig financiele middelen en kennis kunnen bij de Bedrijfskundewinkel aankloppen voor gratis advies en onderzoek. Vit een onderzoek is gebleken dat veel student en vinden dat de opleiding Technische Bedrijfskunde te weinig van de praktijk laat zien, zie figuur A.

o Afstud

D-keuze

D-vast

P-fase

hguur .-\. rL~""'''l1lag~ \":J11 d~ h~drijfsktUld~-SIUd"lltL'1 uit d~ ''Pem,uigelld" ~udi"fa';L'1 pn'Paed"us~" dOLtoraai

\"a~

"11

l--"u7~

m at'"tud"L'I1,tsc dat ,inelt ciat d"

studi~

Ie \\einig '311 d" rr$tijl-- bat ziell

De projecten die bij de bedrijfskundewinkel kunnen worden uitgevoerd vormen dus een zeer goede aanvulling op het studieprogramma van de studie Technische Bedrijfskunde. Walllleer er een aanvraag bij de Bedrijfskundewinkel binnenkomt, dan wordt deze eerst nauwkeurig getest op de haalbaarheid en aantrekkelijkheid voor studentell. Deze aanvragen samen bieden de student een uitgebreid scala aall opdrachten, zodat deze altijd weI iets van zijn of haar gading kan vinden.

III

J\;t,'I B I.. Dlt lJl'SXU'Ntl'E

~!~

ink

..

•

, ____________________

1

~On~d~e::!.rz!=:.o!:!:e::!k~"A~gu~a~M~l~n~er!..!'a~e",-"

III Samenvatting Het plan van de ondememer was om Uslands mineraalwater naar Nederland te exporteren. aangezien I1slands mineraalwater hem zeer uniek leek. Het beeld dat de meeste mensen van I1siand hebben is toch iets van ms, koud, gIetsjers en geisers en de opdrachtgever vermoedde dat de meeste mensen dachten aan een ms en sprankelend mineraalwater wanneer ze dachten aan mineraalwater uit I1s1and. Na een orienterend gesprek is de onderzoeksopzet gemaakt, met de bijbehorende opdracht-fol111Ulering, die als voIgt luidde: I. Onderzoek de Nederlandse watermarkt; vooral informatie omtrent de verschillende produkten en bijbehorende distributie waren hierbij van belang. 2 Kijk of er een rol voor de opdrachtgever is weggelegd als kleine zelfstandige. met behulp van het in het eerste opdrachtgedeelte verkregen beeld. Vervolgens zijn in samenwerking met de bedrijfskundewinkel de grenzen van het onderzoek afgebakend. Daama is de methode van onderzoek vastgesteld. Er werd vastgesteld dat telefonisch infonnatie in ,vinnen waarschijnlijk de beste manier 'vas om informatie te verzamelen. De belangrijkste infonnatie die is gevonden was de volgende. De consumptie van mineraalwater is de laatste jaren sterk gestegen. Vandaag de dag echter is de consumptie gelijk geblevell. wat als belangrijkste oorzaak heeft dat Nederland niet echt een watercultuur heeft. Het mineraalwater op de Nederlandse markt bestaat VOOI' bet grootste deel uit koolzuurhoudend mineraalwater. Er zijn weI meer dan honderd merken verkrijgbaar op de Nederlandse markt. Het mineraalwater van Ak"Va is, doordat het geen koolzuur en nauwelijks mineral en bevat ondergeschikt aall de andere biImenlandse en buiteniandse merken mineraalwater. Wat de verpakking van Akva-mineraalwater betreft, kartonnen pakken en plastic flessen, past het prod'Llkt het beste thuis in de supermarkten en benzinestations. Hier is echter niet als zelfstandige ondememer aan te leveren, aangezien supermarkten bevoorraad worden valluit grote distlibutiecentra. Het idee van de opdrachtgever om het Uslandse mineraalwater te verkopen aan de duurdere horecagelegenheden is niet verantwoord, aangezien deze handelscontracten hebben afgesloten met brouwerijen, waar ze niet gemakkelijk onder uit kunnen. Ook zijn plastic flessen hier niet op zijn plaats. Daarom is het de opdrachtgever aan te bevelen om niet zelfstandig iets op te starten, maar om de samenwerking met de bottelarij 0)) te zoeken.

v

!Vf

lI'1.DltlJ'F'SXt:NDE

~J ~

ink

e

I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _• _ _ _ _ _ _ _ _

--"On=d=e=rz=o:::..;e=k=---="A~qu=a=---=-cM=in=er::..:;a=le",-"

IV Inhoudsopgave I

Voorwoord .......................................................................................................................... I

II Inleiding..... ............... ........................... ................................ ........................ ....... ... ......... .. III III Samenvatting ...................................................................................................................... V

IV Inhoudsopgave ................................................................................................................. VII I. Onderzoeksopzet ................................................................................................................. . I. 1. Inleiding ...................................................................................................................... . 1.2. Situatie-omschrijving ................................................................................................... . 1.3. Opdrachtomschrijving.................. .. ................... .. ............................ .. ............ ..... ..... .. .. .. 2 1.4. Afbakening van het onderzoeksgebied ~ ...................... ~ ......................................... 3 1.5. Methode van onderzoek .............................................................................................. 4 <

•••••••

2. Uitvoering van het onderzoek ................................................................................................ 5 . 3, Resultatell v'an het o11derzoek ~., ........................................ ,.......... ,.................................. ,.... 3.1.

3.2. 3.3. 3.4. 3.5.

Mineraalwater in het algemeen .................................................................................... Consumptie en produktie van Nederlands mineraalwater ............................................ Verschillende merken mineraalwater ........................................................................... Verpakking van Nederlands mineraalwater .................................................................. Disttibutie van N ederlands mineraalwater ...................................................................

i "7

13 19 23 27

4. COllclusies en aanbevelingen ................................................................................................. 37

5. Literatuurlijst ............................................................................................................... ,....... 41 6. Bijlagen .................. ,............................................................................................................. 43 6. I. 6.2. 6.3.

6.4.

6.5.

Lijst telefoonnummers bedrijven ................................................................................. Mineraalgehaltes per mineraalwater ......................................................... ,.................. Import en export van mineraalwater van Nederland ..................................................... Omschrijving mineraalwaters ...................................................................................... Bestellijst mineraal\·vaters bij watergroothandel ........................... ................................

VII

43 45 49

53

55

!VjIlEDlnJFSXUNDE i (I k e I

13' vv

Onderzoek

II

Aqn~

Minerale"

1. Onderzoeksopzet 1.1. Inleiding In deze onderzoeksopzet wordt de huidige situatie van de opdrachtgever beschreven. Het probleem

van de opdrachtgever wordt aangegeven met de bijbehorende opdrachtomschrijving. Alvorens de onderzoeksopdrachten nit te voeren wordt eerst het onderzoeksgebied afgebakend en de beste onderzoeksmethode bepaald.

1.2. Situatie-omschrijving De opdrachtgever is zestien jaar lang leraar lichamelijke opvoeding in I1s1and geweest. In het dorp waar hij toen woonachtig was, dronk hij het plaatselijke mineraalwater van het merk Akva. Op eell gegeven moment kwam hij in contact met de Akva-bottelarij. Het bleek dat de Alva-botte1arij het plaatselijke mineraalwater naar Amerika exporteerde om het van daar uit op de Amerikaanse markt te brengen. Zo k-wam de opdrachtgever op het idee het mineraalwater ook in Nederland afte gaan zetten. De bottelarij stond hier positieftegenover. In Usland zelfwordt het produkt niet verkocht. Oat komt omdat het leidingwater van zeer goede bvaliteit is en dezelfde eigenschappen bezit als mineraalwater. Ook kan men daar bij \\-ijze van spreken zo uit een beekje uit de buurt drinken. Het produkt dat de opdrachtgever in Nederland wiI gaan verkopen is koolzuurvrij I1s1ands mineraalwater afkomstig van de Hesjuvallabron bij de HlidarfjaU Mountain in Usland. Het mineraalwater wordt via pijpleidingen naar de bottelarij, Akva Akurlyri genaamd, getransporteerd en daar gebotteid in plastic flessen en kartonnen pakken van een halve en een hele liter. Van daaruit worden de flessen en pakken naar Amerika vervoerd waar ze verder gedistribueerd worden door Akva USA Inc, 12 Marshall Street, Boston, MA 02108. Op de flessen zitten etiketten met de volgende infonnatie; "In the far northern reaches of Iceland. deep beneath snQu,y peaks and uninhabited glacial valleys lies a source of water so pure if is considered a national treasure. For over 1100 years, the legendary Hes}llvalla Spring has provided Icelanders with a clean, natural taste, unknown to the rest of the world. Now this unequalled

purity is yours. Best served chilled. Zero milligrams of Sodium, no fat and calories. alld noncarbonated. "

1v:'1 B'f.DlllJF'SXl:;NtJ'E.

~!vvinkel


----

De opdrachtgever heeft zelf al een vaag idee over de rol die hij wil gaan spelen bij het afzetten van het Akva-milleraalwater in Nederland. Hij wil het mineraalwater van de bottelarij kopell om het vervolgens in Nederland aan de duurdere restaurants en horecagelegenheden door te verkopell. Er zijll twee dingen die de opdrachtgever graag zou willen. In de eerste plaats wil hij het produkt een exclusief karakter te geven en het daarom een prijs geven die net onder de prijs van de duurste mineraalwatermerken ligt. Ten tweede wil de opdrachtgever niet in dienst van de bottelarij gaan werken maar een klein zelfstalldig bedrijf opzetten. Aangezien het bedrijf niet bestaat heeft het ook nog geen omgeving.

1.3. Opdrachtomschrijving De opdrachtgever \\til het I1slandse mineraalwater op de Nederlandse markt brengen. maar door zijn lange verblijfin Ils1and heeft hij geen zicht op de Nederlandse watermark1. Hij weet niet hoe het totale aanbod van water op de Nederlandse markt er uit ziet en wat de specifieke verschillen zijn. Ook weet hij niet of er weI behoefte aan Akva-mineraalwater is en of juist hij door het importerell van Uslallds mineraalwater dat eventuele gat op kan vullel1. Misschien wordt er al Uslal1ds mineraalwater op de Nederlandse markt gebracht! Via dit ollderzoek hoopt de opdrachtgever definitief een antwoord te krijgen op zijn vragen. De opdracht bestaat dus uit de voJgende twee componenten, die achter elkaar behandeld zuBen worden: L De Nederlandse \Vatenllarkt dient onderzocht te \vorden. Vooral informatie omtrent de verschillende produkten en de distributie hiervan is voor het onderzoek van belang. 2. Wanneer er een goed antwoord op deze vragen is gevonden dan dient er naar worden gekekell of er een ro1 voor de ondememer is weggelegd als kleine zelfstandige. Aan de hand van dit onderzoek moet duidelijk zijn welke rol er voor de opdrachtgever is weggelegd. Misschien wei als kleine zelfstandige ondememer of misschien alleen maar als contactpersooll van de Uslandse bottelarij.

2

l-V:1i'i..I)1\\JrSKl:NDE

~! ~

ink

e

I ___________________

~On~d!.!!:e~rz~o~e~k~'~'A~q~u~a~M~i!"'-ne"",r,-"!a",,,le,,-"

1.4. Atbakening van het onderzoeksgebied Vervolgens wordt het onderzoeksgebied afgebakend. Bij het analyser en van de Nederlandse watermarkt wordt gekeken naar aile merken water, zowel de goedkope ais de duurdere merken. Het is namelijk de bedoeling om een zo compleet mogelijk beeld van de Nederlandse watermarkt te krijgen. Ook zal worden gekeken naar aile soorten water, dus ook waters met een smaakje, ook al beperkt de I1s1andse bottelarij zich tot het bottelen van koolzuurvrij 'unflavoured' mineraalwater. Voor het onderzoek is het namelijk be1angrijk dat ook koolzuurhoudende waters en andere soorten water in ogenschouw worden genomen, om zo een zo compleet mogelijk beeld van de markt krijgen. Dit onderzoek beperkt zich tot de Nederlandse markt, maar de opdrachtgever wi] later misschien ook andere landen van Europa er bij betrekken. Dit staat echter buiten het onderzoek. Oit onderzoek richt zich enkel op het onder:::.oeken van de Nederlandse watermarkt en op het

bekijkell van de marktkansen vall de opdrachtgever als kleine :elfstandige. Dit ollder:.oek geeft dus aileen aall of het plan levensvatbaar is! De opdrachtgever moet zelf een gedetailleerde marktstrategie bepalen om de Nederlandse markt van Alnra-mineraalwater te voorzien.

De opdrachtgever :.eifheeft de taak op zich genomen om eventuele voorwaarden voor het invoeren en verkopell van I1s1ands mineraaiwater in Nederland te bekijken zoals eisen van de Keuringsdienst van Waren evenals wettelijke voorschliften van de overheid. De opdrachtgever heeft al informatie over de Hinderwet, Vestigingsvergunning en bestemmingsplannen ingewonnen bij de Sociale Dienst, de Kamer van Koophandel, de Gemeente en bij kennissen. Zoals gezegd kwam uit een gesprek met de opdrachtgever naar voren dat hij het Akva-mineraalwatel' wil verkopen aan de duurdere restaurants en horecagelegenheden. Maar aangezien het water verpakt is in kartonnen pakken en plastic flessen zullen niet aileen de duurdere restaurants en

horecagelegellheden worden beschouwd, maar ook andere markten waar het waarschijnlijker is dat het produkt afgezet kan worden.

3


1.5. Methode van onderzoek Nu bekend is wat weI en wat niet moet worden onderzocht, zal worden aangetoond hoe deze zaken zuHen worden onderzocht. Hierbij is een afweging gemaakt tussen de voor- en nadelen van de verschillende mogelijke onderzoeksmethoden. Telefonisch informatie imvinnen

am produktinformatie in te winnen en om informatie in te winnen over de distIibutie van de verschillende produkten zuUen bepaalde bedIijven worden gebeld als aanknopingspunt voor de zoektocht llaar informatie. De bedIijven en hun nummers zijn eenvoudig met de CD-Foongids van de PTT op de computer op te zoeken. Via de7e bedrijven zullen telefoounummers gevonden worden van de voor dit onderzoek belangrijke b<;drijven, die zoveel mogelijk informatie kunnen leveren. Oit is de efficientste manier van werken. Enqw3tes hebben namelijk een te grote tijdspanne, terwijl resultaat niet eens gegarandeerd IS.

De bedrijven die zuUen worden gebeld zijn onder te verdelen in twee groepen, namelijk overheidsinsteUingell en niet-overheidsinstellingen. De eerste groep kan waarschijulijk het meeste vert ellen over het mineraalwater in het algemeen. De tweede groep weet beter hoe de verschillende merken mineraalwater gedistIibueerd worden. Overheidsinstellingen die zu1len worden gebeld zijn de KeuIingsdienst van Waren, de Kamer van KoophandeL het Centraal Bureau van de Statistiek, het Rijksinstituut voor voedingsrniddelelL de Vereniging van Nederlandse Frisdranken Industrie en het Bedrijfschap Frisdranken en Waters. Voor et:n lijst met telefoounummers zie bijlage 6. 1. op bladzijde 43. Niet-overheidsinstellingen waannee contact zal worden opgenomen zijn producenten (mineraalwaterbottelarijen, brouweIijen en fiisdrankproducenten), leveranciers (distIibutiecentra. drankenhandels en groothandels) en verkoopgelegenbeden (cafe's, restaurants, et cetera). Oeze niet overheidsinstellingen zullen een duidelijk plaatje geven welke bedrijven de schakels vormen van de totale distributieketen. Wallneer hier een duidelijk beeld van ontstaan is dan zal aan de hand van deze distIibutieketens worden gekeken of er behoefte aan Akva-mineraalwater uit Usland is. VerdeI' zal geprobeerd worden om zoveel mogelijk informatie te verzamelen door de volgende infonnatiebroullen te raadplegen: tijdschriftell, horecavakbladen, bibliotheken, de ABC-bedrij"ellgids, Intemet en de Gouden Gids.

4

!WI

~!

IJ£D'R\JVSXUND'£ VV

i

....

k

EO

,

___________________

~On~d~e~rz::!!o~e"""'k'_'_'_'A_"'q~u""a'-'M'-'-=in"'-'e"-!r.!.!a.!..::le=-"

2. Uitvoering van bet onderzoek Onder=oeksmethode in de praktijk In dit hoofdstuk zal worden uitgelegd hoe de uitvoering van het onderzoek is verlopen. In de paragraaf 'Methode van onderzoek' in het vorige hoofdstuk is gesteld dat het beste informatie kon worden verzameld door bedrijven op te bellen en te vragen om die informatie die voor het onderzoek van belang is. Verder zou ook worden geprobeerd om informatie te verzamelen door de volgende bronnen te raadplegen, namelijk tijdschriften en horecabladen, bibliotheken, de Gouden Gids en de ABC-bedrijvengids, en Internet. Via de CD-Foongids van de PTT zijn de telefoonnummers opgespoord van de volgende overheidsinstellingen, namelijk de Keuringsdienst van Waren, de Kamer van Koophandel, het Rijksinstituut voor voedingsmiddelen en het bedrijfschap Frisdranken en Waters. Deze bedrijven beschikten echter niet over voor het onderzoek belangrijke informatie. Ook \Varen de nummers gevonden van het CBS in Heerlen en van de Vereniging Nederlandse Frisdranken Industrie, ook weI de NFl genoemd. Het CBS stuurde het jaarboek van de NFl op, waarin heel veel informatie over mineraalwater stond. De belangrijkste informatie was de infonnatie over het koolzuurgehalte van mineraalwater, de Nederlandse en buitenlandse water-bronnen. en infonuatie over de import en export van mineraalwater. De telefoonnummers van de gebelde bedrijven staan in bijlage 6.1. op bladzijde 43. Om niet-o\'erheidsinstellingen te bellen is de ABC-bedrijvengids geraadpleegd, maar daar stonden maar weinig interessante bedrijven in. Meer illfonnatie was te halen uit de Gouden Gids van Eindhoven en omstreken. De niet-overheidsbedrijven die bij het onderzoek zijn betrokken zijn venneld in bijlage 6.l. op bladzijde 43. De informatie die door hen geleverd is betrofvoornamelijk informatie over de distributie van mineraalwater over de verschillende Nederlandse afzetkanalell en het verpakkingsmateriaal van mineraalwater per afzetkanaal. De 'Spring Water Company', de enige grote watergroothandel van Nederland, is in het bijzonder van grote waarde voor het onderzoek geweest. Wanneer er onduidelijkheden over bepaalde onderwerpen bestonden dan waren zij altijd bereid informatie over het desbetreffende onderwerp te verschaffen. Ook leverden zij de 'Marktbeschrijving Spring Water Company', zie de literatuurlijst. Hier stond voornamelijk informatie in over de Nederlandse consumptie van mineraalwater. Op internet was niet veel informatie beschikbaar en die informatie die weI beschikbaar was, was \'oor het onderzoek niet belangrijk. Voor de tijdschriften en horecavakbladen gold hetzelfde.

5

~ "'f.IrItU'FSK\."Nn~

~I~

,

n

k

.,

' _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _~ _ _ _ _ _

~derzoek

"Aqua Minerale 'l

In de openbare bibliotheek van Breda waren de boeken 'Natuurlijk Milleraalwater 'en 'De belletjes in bronwater worden dUlir betaald' en 'The pocket gUide to bottled wafer' beschikbaar. Voor meer informatie over deze boeken zie de literatuurlijst op bladzijde 41. Deze boeken leverden de informatie die terug te vinden is in hoofdstuk 3, en dan met name over het ontstaan en de smakel1 van, en de meest voorkomende mineralen in mineraalwater, Ook werd informatie over de verschillende merken mineraalwater, de verschillende soorten water en de verschillen tussen bron- en mineraalwater uit deze boeken gehaald.

6

tWj .Ji~Dtc\JrSK.~ND1! ~I "" i n k .. I

On==d=er=z=o=e=k'-.-'..:..'A=q'l-'u=a=-.:..;.M=i=n=er=-=a=Ie=-1I

_ - - - ' -_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

3. Resultaten van bet onderzoek 3.1. Mineraalwater in het algemeen

Het ontstaan van mineraalwater De mineralen in mineraalwater zijn eigenlijk hele kleine stukjes opgelost steen. De bouw van de grond en daarmee de hele geologische geschiedenis van de vindplaats worden erin weerspiegeld. Mineralen komen in water terecht doordat het water heel langzaam door enorme steenlagen naar beneden sijpelt. Hoe langer het regenwater onderweg is, hoe meer mineralen erin terecht komen. De zwaardere so orten doen er soms decennia over voor zij hun uiteindelijke samenstelling hebben bereikt. Er zijn mineraalwaters op de markt waarvan men heeft vastgesteld dat ze duizenden jaren oud zijn. Natuurlijk is niet aIleen de leeftijd van een water van invloed op de hoeveelheid mineralen en de samenstelling daarvan. In Europa zijn er drie soorten gesteenten. Vulkanische gesteenten leveren het water vooral magnesium, sulfaten, ijzer en natuurlijk koolzuur. Sedimentaire steensoorten, ontstaan door zee-afzetting, bestaan vooral uit calcium. In het water uit de contactgebieden tussen vulkanische aardlagen en de zee vormen de zouten het voornaamste bestanddeel. Het produktieproces, met andere woorden het bottelproces, is op zich redelijk eenvoudig. worden door de wet echter strenge kwaliteitseisen gesteld aan het vervoer van het water vanaf de bron tot in de fles. Zo mag het mineraalwater tijdens het transport door pijpleidingen niet in contact komen met lucht en ultraviolet licht. Tevens mogen er geen temperatuurverschillen optreden.

I'erschillende soarten water Het water op de Nederlandse markt is niet allemaal hetzelfde. Er zijn een aa11tal belangrijke verschill en waar de meeste mensen zich niet van bewust zijn. Toch is het in het kader van het onderzoek belangrijk hier bij stil te staan, daarom worden hieronder een aantal begrippen uit een gezet. Fleswater is water dat uit een tIes ofpak komt, onder te verdelen in bron- en mineraalwater. Bronwater is water uit een natuurlijke onderaardse bron, waarin over het algemeen weinig minera-

len te vinden zijn. Door deze geringe graad van mineralisatie bezit bronwater meestal geen smaak. Het water boeft niet op natuurlijke wijze naar boven te komen; er mag naar worden geboord. Het bijzondere van bronwater zit hem ecbter in de wettelijke beschenniug op een ander ten-ein. Een water mag aileen bronwater heten als het aan een aantal voorwaarden voldoet, zie verschillell 7

,.,.!tVi

8I.D:"Ul'S'KtHotD-P; vv • n k .. I _ _ _ _~

On""-'-!.>!:d-"'er'-!:z=oek IIAgua Mil1erale ll

________________

tussen bron- en mineraalwater. Mineraalwater is water uit een natuurlijke brol1, waarin over bet algemeen veel mineralen te vinden zijn. De hoeveelheid mineralen die in eel1 water moet zitten om bet mineraalwater te mogen lloemen verscbilt per land. Het bijzondere van mineraalwater zit hem dan ook voomamelijk in de wettelijke bescberming op andere vlakken. De voorwaarden voor mineraalwater zijn nog strenger dan die voor bronwater. Sparkling water is aanduiding voor koolzuurhoudend bron- en mineraalwater. Heilwater is mineraalwater waarvan bewezen is dat men er bepaalde ziekten kan bestrijden, of waarvan bewezen is dat het de stofivisseling verbetert. Heilwater wordt beschouwd als geneesmiddel en valt dan ook onder een strengere wet dan gewoon mineraalwater.

l'erschillen fussell bron- ell mineraalwater Mineraalwater moet gebotteld worden bij de brOil. Bronwater daarentegen mag voor het in de ftes komt vervoerd worden. Rier kleven echter een aantal nadelen aan. De controle wordt bemoeilijkt en het lisico ontstaat dat er iets met het water gebeurt. Het langdurige contact met de lucht bijvoorbeeld vergroot het risico op bederf Minel'aalwater moet verder tijdens het bottelen beschermd worden tegen ultraviolet licht. Dit stimuleel1 namelijk de ontv,ikkeling van bactelien, waardoor het water sneller bederft. De fabrikant mag van brollwater fiisdl'anken maken. Met mineraalwater mag dat niet. Natuurlijk wordt ook minel'aalwater weI eens voor iets andel's gebruikt, zoals fiisdranken, bier en whisky. maar zo'n produkt mag vanaf dat moment ook geen mineraalwatel' meer heten. Op een ftes Spagroen komt dat woord niet VOOL WeI mag er op staan dat bet nieuwe produkt be reid is met mineraalwater. De stl'enge eisen aan bet water zijn in ons land vastgelegd in het IINatuurlijk Milleraal- en Bronwater Besluit (Warenwet)". Dit besluit is een uitwerking van de mineraalwaterricbtlijn van de Europese Ullie. Een ander onderscbeid dat men in Nederland maakt tussen bron- en mineraalwater is dat mineraalwater een zekere voedingswaarde moet hebben. Deze voedingswaarde wordt bepaald door de hoeveelheid mineralen die het water bevat. Een bronwater bevat dus nauwelijks mineralen, een mineraalwater juist heel veel. De hoeveelheid mineralen en hun onderlinge verbouding is op haar beurt weer een maat voor de kwaliteit van een 8

'wrB1!.D~lJ:-SK[;NDE. n k .. I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Pi"" ,

---""On=d""'e"'-'rz"'-'o~e"""k'_'....!.'A..o.;q~u:!a"-'Mi=·n=e=r=a=le,-"

mineraalwater. Per mineraalwater is er natuurlijk ook verschil. De hoeveelheid mineral en in een mineraalwater wordt uitgedrnkt in het gewicht van de droge stof die overblijft als men het water helemaal opkookt. Dit gewicht kan per mineraalwater varieren tussen de 0.05 en 5.0 gram per liter. Aangezien het produkt Uslands mineraalwater is zal in het vervoig de aandacht worden gericht op mineraalwater en niet op bronwater, behalve ais deze scheiding met mogelijk is of ais het voor het onderzoek van belang is beiden te beschouwen.

! 'eel voorkomende mineralen in mineraalwater Vooral in mineraalwater zitten zeer veel mineralen die goed voor de gezondheid zijn en uiteindelijk ook de smaak van het water bepalen. Hier onder voIgt een opsomming van de meest voorkomende: Natrium:

is belangrijk voor de weefselspanning, de waterhuishouding, de spie1'gevoeligheid en spiercontracties.

Chloor:

is samen met natrium verantwoordelijk voor de waterbalans en ais bestanddeel van de maagzuren voor de spijsvertering.

Kalium:

regelt de vochthuishouding, het functioneren van spieren en de zenmven en het evenwicht van zuren en bases.

Calcium:

is onmisbaar voor het aanmaken van botten en tanden, belangrijk bij bloedstolling en het geleiden van zenuwimpulsen naar de spiercellen

Fosfor:

is een belanglijk bestanddeel van botten tanden en tevens nodig voor de opbouw van

enZ)'men. Het helpt bij de energiewinning en is een bouwsteen van celkemzuren. Magnesium: is verantwoordelijk voo1' de geleiding van de zenuwimpulsen naar de spiercellen, behoudt de normale stofVvisseling en is betrokken bij talrijke stotVvisselingsfuncties. lJzer:

draagt bij aan de vorming van rode bloedlichaampjes en is veralltwoordelijk voor de opname en afgifte van zuurstofin het bioed.

Zink:

heeft een belangrijke functie bij de celdeling, wondheling en groei.

Iodium:

is betrokken bij de stotVvisseling van de schildklierhormonen.

Een idea a] water heeft tenminste negentig milligram magnesium per liter, ruet meer dan een twee staat tot een verbouding CalciumlMagnesium en minder dan tien milligram Natrium per liter. Er zijn maar weinig waters die aan deze criteria voldoen: Vicby Novelle en Adobe Springs. Een water dat niet in de buurt komt van deze criteria is doorgaans minder van kwaliteit. In bijlage 6.2. op bladzijde 45 staat een lijst met voor elk mineraalwater het bijbeborende mineraalgehalte per mineraal. Het totale gehalte aan mineralen en de verhouding tussen de mineralen bepalen in sterke mate de smaak van bet water. Hier wordt later nog uitvoeriger bij stil gestaan.

9

IWf Bf,D1l1JF SKt:iNTJE

~! vv

ink

e

i

-----------------------------------


Kool=uurgehalte van mineraalwater Mineraalwaters hebben verschillende gradaties van het koolzuurgehalte; plat, stil en sprudel. Plat mineraalwater is water waar geen koolzuur in zit, stil mineraalwater is licht koolzuur houdend en

sprudel is mineraalwater dat juist veel koolzuur bevat. Dit koolzuur kan er van nature in zitten , maar het kan er ook aan toegevoegd zijn door de fabrikant. In figuur 3.1 staat de verhouding tussen koolzuurhoudend en koolzuurvrij mineraalwater uitgedrukt in procenten van de totale Nederlandse mineraalwaterconsumptie. Figuur 3.1: Percentage koolzuurhoudend en -vrij mineraa1water

100

80 - -

60 40 20

o 1990

1991

koolzuurvrij water

1992

1993

~

1994

1995

1996

koolzuurhoudend water

Zoals blijkt uit de figuur is koolzuurhoudend mineraalwater in Nederland een stuk populairder dan koolzuuIVlij mineraalwater. Maar liefst 75 procent van de totale Nederlandse mineraal- en bronwatercollsumptie bestaat uit koolzuurhoudend water. De lichte stijging in het aandeel dat koolzuurvrij water heeft in de totale Nederlandse waterconsumptie is te verklaren door de opkomst van de zogeheten 'watercoolers' in onder meer het bedrijfsleven. Dit zijn grote kannen gevuld met tien tot vijftien liter gekoeld water, waar je met eell bekertje uit 1..'UI1t dtinken. Bedrijven die voor deze 'watercoolers' hebben gekozen, bebben dus afscheid genomen van de traditionele blikjes en flesjes. Hierdoor is het voor het onderzoek niet van belang om aandacht aan deze markt te schenken. Er zijn een aantal redenen waarom koolzuurhoudend mineraalwater meer geconsumeerd wordt door de gemiddelde Nederlander dan koolzuurvrij mineraalwater. Zo bevordeI1 koolzuur de spijsvertering. Veel restaurants hebben uitgebreid ass0l1iment aan 10

I~ IlI.DlllJrSX UNtl'E

~! "" ,

n

k

.. I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _On~~d~er~z~o~e'_!'!k"_'_!.' A...!.q'l'u"-'a~M_"'i""n""er_'_'a'_'.le"'-"

koolzuurhoudende waters. Hierbij dient in acht te worden genomen dat een overmatige consumptie van koolzuurhoudend water er voor zorgt dat dit het spijsverteringsproces te sue} gaat en dat je moet boeren. Ook is koolzuur goed voor de bloeddoorstroming van de huid. Een andere belangrijke oorzaak van de voorkeur van Nederlanders voor koolzuurhoudend mineraalwater in Nederland is dat de men vindt dat je koolzuurvrij water net zo goed uit de kraan kUllt drinken, mede gezien de hoge kwaliteit van het Nederlandse kraanwater. Men wi! dus iets extra's als men een flesje mineraalwater besteld en koolzuur kan dat bieden.

Smaken van mineraalwater Hoewel water volkomen kleurloos is, betekent dat nog ruet dat er geen smaak aall zit. Il1tegendeel, de smaken van de verschillende mineraalwaters zijn talrijk. Afhankelijk van de minerale samenstelling zijn er neutrale waters, maar er zijn er ook met een zoete, zoute, zure of bitt ere afdronk. De uiteindelijke smaak wordt bepaald door het totale gehalte aan mineralen, de verhoudillg tussen de milleralen, het koolzuurgehalte en bacterien. Water met een laag mineraalgehalte smaakt over het algemeen zacht, calcium houdend water smaakt hard, natrium/chloride geeft het water een zoutige smaak en magnesium/sulfaat maakt het water wat bitter. De persvonlijke smaalvoorkeur en het doel waarvoor men het water gebruikt, spelen een be1anglijke ml bij de keuze van water. De uiteindelijke smaak wordt bepaald door het totale gehalte aan mineralen, de verhoudillg tussen de mineralen, het koolzuurgehalte en de bacteriell, zoals reeds in de paragraaf over veel voorkomende mineralen naar voren is gekomen. Naast een uitgebreid aanbod in mineraalwater bestaan er ook de zogenaamde 'premium flavoured \vaters', waters met natuurlijke smaakmakers. Nederlanders dlinken steeds meer gezond mineraalwater, als het maar ergens naar smaakt. Oat is begrijpeltlk, omdat wij ruet met mineraalwater zijn opgevoed, maar met limonade. Na de natuurvoedingsbranche lijk"t het er op dat de horeca de flavoured waters nu ook heeft ontdekt. De flavoured waters krijgen hun smaak door de toevoeging van kruiden, zoals ginseng en jasrnijn en/of door toevoeging van natuurlijke vruchtesappen. Deze tendens doet nch voor doordat mineraalwaterbotte1arijell zich willen onderscheiden van hun concurrenten. Water met een smaakje geeft nu eenmaal een bepaalde meerwaarde. Deze drankjes \Vinnen de laatste tijd steeds meer aan populariteit.

1I

"""I

IlE.D1tlJ'PSXUNtJ'E

P! vv

i n k ..

On~""'d"""er'_"'z~o'_"e""'k_".=..A""ql,."u=a'-"Min=·=e=r=al=e,-"

I ____________________

3.2. Consnnlptie en produktie van Nederlands Dlineraalwater

Consumpfie in Nederland Nederland kent hoegenaamd geen watercultuur. EIke winkel heeft weI iets dat op Spa lijkt en in Scheveningen staat een Kurhaus, maar noch van een glaasje Spa, noch van een duik in het Scheveningse zeewater verwacht de Nederlander wonderen. Dat er meer is, dat er andere mineraalwaters zijn en andere kuuroorden, dat je van water best iets mag verwachten, weet of gelooft men met. De oorzaak van het ontbreken van een watercultuur in Nederland is het ontbreken van oude bronnen en kuuroorden. Ondanks het gebrek aan traditie heeft de Nederlandse mineraalwatermarkt de laatste jaren een geweldige bloei door gemaakt. Zowel kooIzuurhoudende mineraalwaters, die zo'n zestig tot zeventig pro cent van de totale consumptie van mineraalwater voor hun rekening nemen, als koolzuurvrije waters zijn zeer populair geworden. Zo hebben veel restaurants tegenwoordig naast de wijnkaart ook een waterkaart, met een mim assortiment aan mineraalwaters en heilwaters. In figuur 3.2 is de consumptie van natuurlijk mineraaI- en bronwater aangegeven. Figuur 3.2: Consumptie van natuurlijk mineraal- en bronwater (per Nederlander in liters per jaar)

20

15

10

5 ""

OL-----------L-----------L---________ __________ ________ 1970 1975 1995 1980 1985 1990 ~

~

~

Wanneer we figuur 3.2 aandachtig bekijken valt er op dat er een knik in de grafiek zit. De grafiek is als het ware op te delen in twee stukken. Tot 1990 is de consumptie van natuurlijk mineraalwater sterk gestegen. Daama is deze stijging afgenomen; de laatste tijd valt er zelfs nauwelijks meer een toename te ontdekken. 13

"'f

llED"RlJ'FSXlYNDE

,J"-!J""" i n k

e


I

Eerst zullen we de aanvankelijk sterke toename van de consumptie van mineraal- en bronwater eens bekijken. Deze toename van de populariteit van mineraalwater valt voor een deel te verklaren door het feit dat mineraalwater zo gezond is. Veel mensen hebben ontdekt dat mineraalwaters vanwege hun bijzondere samenstelling een heel probaat middel tegen hun kwaal kunnen zijn. Voor mensen die lijnen, hun lichaam willen ontslaken, of een natrium-arm dieet volgen is het glaasje "Spa", ook al is het soms wat anders, het altematief T evens kan een juiste dosis magnesium in een mineraalwater veertig procent van hartaanvallen, gevallen van astma, migraine en andere hoofdpijnen voorkomen. En juist magnesium in water werkt niet laxerend, in voedsel en pillen daarentegen weI. Ook beseffen steeds meer mensen dat alcohol en verkeer uiet samengaan. Velen van hen raken vroeg oflaat uitgedronken op de zoete sapjes en limonades en gaan over op water. V ooral de consumptie van mineraalwaters in restaurants is sterk gestegen. Dit valt voor een deel te verklaren door de bijzondere smaken van de verschillende so orten mineraalwater, maar ook doordat mineraalwaters steeds meer gebruikt worden om de verschillende smaaksensaties van het eten van elkaar te scheiden en omdat koolzuurhoudend mineraalwater nog eens de sto:f\visseliug bevordett. Ook de bezorgdheid om de mogelijke vervuiling van het leidingwater speelt een belangrijke rol. Steeds meer mensen hebben het kraanwater verruild voor water uit de fles. Door de niet atlatende stroom berichten over illegale stortpIaatsen, overbemesting en gitlozingen in bijvoorbeeld de Rijn hebben zij het vertrouwen in ons drinkwater verloren. In Duitsland bijvoorbeeld zijn na de Sandozen BASF-rarnpen sommige mensen zelfs hun aardappelen in mineraalwater gaan koken. Dat wil niet zeggen dat het water uit de kraan ongezond en onzuiver is. In tegendeel. Er worden zeer strenge eisen aan gebonden. Het is altijd zuiver. De smaak kan echter per dag verschillen. Dit komt door de chemische bewerkingen die nodig zijn en die kunnen per dag verschillen. Wanneer men echter een fles mineraalwater koopt is men er zeker van dat de smaak zal zijn zoals die verwacht wordt en dat er een zekere voedingswaarde in zit. Maar zoals gezegd kun je de laatste tijd conc1uderen dat de sterke groei van de consumptie is gestabiliseerd. Zeker wanneer je weet dat consumptieve gezinsbesteding de Iaatste jaren aIleen maar toeneemt in geld uitgedrukt, bij een vrijwel constante intlatie, zie figuur 3.3.

14

IV[

Bl.t>ltlJfSK\JND~ ~~vvinket


Figuur 3.3: Consumptieve gezinsbesteding

500 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 400~-·-·-

-----.--------------.. ------~===----

300 ---,------..- . . . .- -

200 100

1985

1990

1994 ~

1995

1996

1997

2000

per jaar (x f 1 miljard)

De afuame van de stijging heeft een aantal oorzakeD. EeD hiervan is dat er in Nederland gewoon geen echte watercultuur bestaat, zoals in de inleiding van deze paragraaf al werd gezegd. Dit komt op haar beurt weer doordat de meeste Nederlanders niet zijn opgevoed met natuurlijk mineraalwater maar met fiisdrank en ze stappeD hier ook niet suel ofhelemaal niet op over, en dat is logisch aangezien het kraanwater een te grote concurrent van de bron- en mineraalwaters zal blijven. Doordat het drillken van water zo populair werd, is ook het kraanwater eell stuk populairdel' geworden. Er zijll zelfs waterleidingbedrijven die officiele erkenningen aallvragell vool' hUll water om dat vervolgens te bottelell en op de markt te brengen. Hierdoor zal de consumptie van natuU1'lijk mill era al- en bronwater zeker niet toenemen.

COllsumpfie in Nederland ten op=ichte van de rest van Europa

De consumptie van mineraalwater in Nederland valt in het niet bij de mineraalwaterconsumptie in andere Europese landen, zie tabel 3.1. Daar heerst vaak een hele andere watercultuur dan ill Nederland, een veel sterkere. Een belangrijke oorzaak van dit verschil in watercultuur is simpelweg dat er in de landen die Nederland omringen veel meer waterbronnen in de natuur aanwezig zijn. In vee] landen is het namelijk de gewoonste zaak van de wereld om behalve een glas wijn ook een glas water op tafel te hebben staan, of de ",ijn te verdunnen met mineraalwater. Daar klijgt men steevast een fles mineraalwater naast de karafhuiswijn. Het gebruik om water en wijn naast elkaar te drinken is eenvoudig te verklaren. Water neutraliseert de nasmaak van wijn en van het eten, zodat men van elke slok of hap weer volop kan genieten. Dit is uiteraard han dig wanneer men verschillende soorten wijn drinkt bij de diverse gangen van een maaltijd.

15

~BI..1)RtlFSKt;ND£ ~!\lVinkel


Een prettige bijkomstigheid is dat water een neutraliserende werking op alcohol heeft. In Frankrijk is het momenteel'bon ton' om aileen mineraalwater te drinken bij het eten. Als aperitief wordt vaak koolzuurhoudend water besteld, omdat het koolzuur tijdens de rnaaltijd de smaakpapillen een beetje aantast. TaheI3.1: Consumptie van bron- en mineraalwaters per hoofd in Europa in liters

~and

i

1991

1992

1993

1994

1995

95

102

100

110

109

103

Duitsland

93

82

85

94

97

90

Frankrijk

104

97

108

III

113

I BelgieiLuxemburg

• Gemiddeld

107 i

Nederland

IS

IS

15

16

16

15

ltalie

118

120

133

138

140

130

50

49

50

51

51

50

i

I Europa (totaa1 gemiddeld)

Waar de Belg gemiddeld honderd liter mineraalwater per jaar drinkt, nuttigt een Hollander er slechts vijfiien. In Nederland bestaat nu eenrnaal geen echte watercultuur. Nederlanders drinken naar al1e waarschijnlijkheid liever frisdrank. Tabel 3.2 bevestigt namelijk het vermoeden dat er meer een fiisdrankcultuur in Nederland bestaat dan een watercultuur. label 3.2 COl1sumptie van frisdranken per hoofd in Europa in liters

1991

1992

1993

1994

1995

Gemiddeld

Belgie;Luxemburg

82

89

84

83

86

85

Duitsland

89

88

86

91

90

73

Frankrijk

39

45

40

40

42

41

Nederland

73

79

78

80

82

Italie

42

44

47

57

58

Europa (totaal gemiddeld)

64

65

63

64

65

Land

16

I

bd

.

50 64

l-r

~!

.1".D'RllFSllt.;Nt)'!;

vv

;

n

k

On=""d""er.. "z"-"o'-"e""k'-I.. !.'A. -"'q""'u""a"'-!..:M""in=erO-'!a>..!.le",-"

.. I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Import en export van mineraalwater In tabel 3.3 staan getallen als de produktie, consumptie, en im- en export van mineraalwater in Nederland aangegeven. De totale Nederlandse consumptie van mineraalwater bestaat slechts voor 35 procent uit mineraalwater van eigen produktie. Het merendeel wordt geiinporteerd uit land en als Belgie, Duitsland en Frankrijk waar zich veel meer waterbronnen bevinden en waar een vee} sterkere watercultuur heerst. In de volgende paragraaf zal een algemeen beeld van de waterbronnen in Europa worden geschetst.

In bijlage 6.3. op bladzijde 49 staat voor Nederland precies aangegeven hoeveel mineraalwater het importeert van en exporteert naar landen over de hele wereld geordend naar land van herkomst en bestemming. Opvallend is dat Ilsland geen mineraalwater naar Nederland exporteert. Tabel 3.3: Nederlandse produktie, consumptie, im- en export van mineraalwater in 1000 liter

1991

1992

1993

1994

1995

1996

Produktie voor de binnenlandse markt

31.324

58.270

58.400

80.536

83.018

80.563

Import

184.676

168.530

165.000

161.339

163.304

146.966

216.000

226.800

223.400

241.875

246.322

227.529

42.198

47.954

38.000

44.090

52.228

46.156

• T otaJe con sump tie Export

Alilleraal- en brommterbronnen in Europa Zoals eerder gezegd is een belangrijke reden voor het ontbreken van een watercultuur in Nederland het gerillge aantal oude bronnen. In tabel 3.4 staan de erkende Nederlandse mineraalwaterbronnen aangegeven en in tabel 3.5 de erkende Nederlandse bronwaterbronllen. De meeste van deze bronnen zijn llOg niet zo lang geleden ontdekt. Tabd 3.4: Erkende Nederlandse mineraalwaterbronnen Handelsmerk

Naam van de bron

Plaats van exploitatie

Aquarein

Aquarein

Maarheeze

Aqua Viva

Aqua Viva

Lieshout

Bar Ie Due

Bar Ie Due Bron 2

B aarle-Nassau

Raak

Cathereine Bron 1

Utrecht

Maresca

Maresca

Maarheeze

Sablon

Sablon

Sittard

Sifn'::s

Sifres

Hoensbroek

Source de Ciseau

Source de Ciseau

Heerlell

Sourcy

Sourcy

BUllllik

17


TabeI3.5: Erkende Nederlandse bronwaterbrOlll1en

Naam van de bron

Plaats van exploitatie

• Alfa

Alfa

Schinnen

I Aqua

Bad Beek Bronnen

Beek

I Bar Ie Duc

Bar Ie Due Bron I

Baarle-Nassau

Hebron

Hebron

Hoensbroek

Oerwater

Oerwaterbron

Zeewolde

Prise d'Eau

Prise d'Eau

Tilburg

Raak

Cathereine Bron 2

Utrecht

Stadhoudersbron

Stadhoudersbron

Apeldoom

Tintle

De Wildert Bron 1

Dongel!

Twinkle

De Wildert Bron 2

Dongen

: Handelsmerk I

i

In tabel 3.6 bier onder

sta~Ul

de erkcnde Europese mineraalwaterbronnen. Nict venneld in deze

tabel is de voonnalige DDR. Meteen valt uit deze tabel op dat het aantal mineraalwaterbrollnen in Nederland veel kleiner is dan bijvoorbeeld Duitsland en Italie. Deze hadden samell in ]996 Ol1geveer 800 mineraalwaterbronnen. Dat is ongeveer honderd keer zo veel als Nederland in 1996. Oaarbij moet worden opgemerkt dat Duitsland en Italie samen 25 keer zo groot zijn als Nederland. Maar in Ouitslalld bijvoorbeeld is het aanbod van water veel groter en diverser, aangezien bet water \"a11 elke bron in het hele land verkrijgbaar is. Oat zijl1 dus 500 merkel1 in Duitslalld, waar Nederland slechts 8 merken heeft. En juist wanneer in een land waterbrollnen en dus watennerken in grot ell getale aanwezig zijn, juist dan is er in dat land een sterke watercultuur. In 1997 is het totaal aantal mineraalwaterbrotlnen in Europa teruggelopen. Oit kwam door de strengere eisen die op Europees niveau aan het mineraalwater en het bottelproces werden gesteld. Tabel 3.6: Erkende mineraalwaterbronnen in de Europese Unie

1996

1997

Nederland

8

9

148

Griekenland

14

20

63

64

Ierlalld

4

4

Spanje

75

89

Dellemarken

3

3

Ve,'enigd KOllinkrijk

62

62

Luxemburg

2

2

Belgie

39

39

Oostenrijk

-

23

Portugal

26

26

Zweden

-

Land

1996

1997

Land

Duitsland

505

506

Italii~

309

Frankrijk

1.112

Totaal aantal erkende mineraaiwaterbrollllell in de ElJ

18

I

995

tV!

8"'tl'Rll"FSK.'liND'E

~!vvinke'


3.3. Verschillende DIerken mineraalwater

Doordat de vraag naar mineraalwaters de laatste jaren een sterke groei heeft doorgemaakt, hebben veel van bottelarijen van de gelegenheid gebruik gemaakt om hun mineraalwater op de Nederlandse markt te lanceren. Het gevolg is dat er tal van mineraalwaters en heilwaters te koop zijn. Op dit moment is de markt van mineraalwaters aan het verzadigen. Er zijn immers al honderden verschillen de merken uitgebracht. De producenten die nu nog tot de mineraalwatermarkt willen toetreden moeten zich onderscheiden van hun concurrent en door bijvoorbeeld een mineraalwater te bottelen met een speciale minerale sameustelling, of door er koolzuur aan toe te voegen, of om het water juist in een fraai vormgegeven glazen fles te bottelen. Een andere mogelijkheid is om het water te verrijken met een smaakje: de zogenaamde premium 'flavoured waters'. In Nederland is dus een uitgebreid assortiment aan mineraalwater te koop. De meeste mensen kennen aIleen maar een Spa of een Sourcy. Maar er zijn echter een hoop meer merken verkrijgbaar in Nederland, zie tabel 3.7 op de volgende bladzijde waarin voomamelijk de bekendere waters staan. Voor een gedetailleerdere omschrijving van een aantal merken mineraalwater, zie bijlage 6.4. op hJadzijde 53.

eau

gazeuse l1aturelle Ilatullrlijk gasl.l0l1dend nlhleraa)-Vvater

19

._ _ _ _-'='On~d""_er~z'_"oek "Aqua Minerale"

Tabel 3.7: Verschillende merken mineraalwater verkrijgbaar in Nederland

Heilwasser

Mineraalwater

Merknaarn

Herkomst

10 Degrees

Engeland

X

Italie

X

qua della Madonna Arne

X

Engeland Duitsland

X

Appia

Italie

X

Aqua Libra

Engeland

· Apollinaris

X

I

Engeland

X

Aqui

Zwitserland

X

Assindia

Italic

X

Badoit

Frankrijk

X

• Bal1ygowan

Iefland

X

~rDUC

Nederland

X

Duitsland

X

Bm

Belgic

X

Chaudfontaine

Belgic

X

Chevron

Belgic

X

Christal Geyser

Amerika

X

· Aqua Pac

ohler

I

I Chrystal Clear

Bronwater

X

I

X

Nederland

•

i

Claudia

I Clearly Canadian

i

I

X

Italic

X

Canada

Contrex

Frankrijk

X

Dunaris

Duitsland

X

Etmland

Duitsland

X

Evian

Frankrijk

X

E:-.:taler

Duitsland

X

Fachingen

Duitsland

Ferrarelle

Italic

X

Fiuggi

Italie

X

Font Vella

Spanje

X

Gerolsteiner

Duitsland

X

I

X

20

'I

iw:'r_I.DltlJl'Sl{\.iNDE

,::!tJ

'IV

ink

Et

I


-----

• Merknaam

Herkomst

Gleneagles

~tland

• Haaner Heilwasser Heather Spring Henniez Heppiuger

Duitsland

Heilwasser

Bronwater

X X X

Engeland

X

witserland sland

Mineraalwater

X

Schotland

X

• Hildon I Hirschquelle

Engeland

X

I Impulse

Engeland

X

Jive

Engeland

X

Kaiser Friedrich

Duitsland

X

Luso

Portugal

X

Malvern

Engeland

X

00 stenrijk

X

Pedras Salgadas

Portugal

X

Perrier

Frankrijk

X

Purdey's

Engeland

Highland Spring

• Montes

!

X

I

X

Joegoslavie

X

Ramlosa

Zweden

X

Recoaro

Italie

X

Rhodius

Duitsland

Rock Spring

Engeland

Rogaska Donat

Joegoslavie

X

Romerquelle

Oostenrijk

X

Saint Justin

Canada

X

San Bernardo

Italie

X

San Pellegrino

Italie

X

Seltzer

Engeland

Serra de Estrella

Portugal

X

Sinziger

Duitsland

X

Sole

Ita lie

X

• Radenska

!

Duitsland

I

X X

X

21

rWf IlF.DlnJl'S'KUNDE

~~

"IV

ink

e

I

------------------------------Heilwasser


Mineraalwater

Merknaam

Herkomst

Sourey

Nederland

X

Spa

Belgie

X

Saint Arnand

Frankrijk

X

St. Gero

Duitsland

T aunus QueUe

Duitsland

i

T6nissteiner

Duitsland

!

Ty'Nant

Engeland

X

Urbaeher

Duitsland

X

Zwitserland

X

Vichy

Frankrijk

X

Vict0l1a

Duitsland

X

Vittel

Frankrijk

X

Volvie

Frankrijk

X

. Valser St. Petersquelle

i

Bronwater

X X X

22

I

1"'1'

1II..D"1J'F Sll \JND'E

~!\IV

Ink e


I

3.4. Verpakking van N ederlands mineraalwater

Kleinschalig onderzoek Om een goed beeld van de verpakking van mineraalwater in het dagelijkse leven te krijgen, is een

klein onderzoekje uitgevoerd in Eindhoven en omstreken waarbij gekeken is naar de verschillende plaatsen waar het mineraalwater verkocht werd, in wat voor een verpakking en met welke inhoud. De algemene plaatsen waar mineraalwater wordt verkocht zijn onder te verdelen in de volgende categorieen: restaurants, bedrijfsrestaurants, scholen, cafe's, sportkantines, supermarkten, slijterijen en benzinestations. Daarbij is de categorie restaurants op te delen in cafetaria's, broodjeszaken, en buitenlandse restaurants zoals Griekse, Italiaanse, Mexicaanse, Chinese, Thaise, enz. enz. en binnenlandse restaurants, die ook weer onder te verdelen zijn in de gewone en de duurdere restaurants. Door deze groepen te nemen heb je het grootste deel van de mineraalwaterconsumptie bij elkaar. Voor een lijst met bedrijven, met bijbehorende telefoonnummers, die bij dit onderzoek zijl1 betrokken, zie bijlage 6.1. op bladzijde 43. In tabel 3.8 staat het resultaat van het ol1derzoekje. Per afzetkanaal staat aangegeven of het mineraalwater in een blikje of in een fles, al dan niet van glas. wordt aangeboden, en in welke hoeveelheid. Tabel 3.8: Verpakking van mineraalwater uitgesplitst per afzetkanaal

I i

I

Verpakkingsmateriaal

Verpakkingsvolume

Cafetatia 's

Blik

0,33 liter

Broodjeszaken

Blik

0,33 liter

Bitmenlands (duur)

Glas

0,20 liter

Binnenlands (gewoon)

Glas

0,20 liter

Buitenlands

Glas

0,20 liter

Cafe's

Glas

0,20 liter

Sportkantines

Glas

0,20 liter

Bedrijfsrestaurants

Blik

0,33 liter

Scholen

Blik

0,33 liter

Glas Plastic

1,0 liter 1,5 liter

Slijterijen

idem

idem

Benzinestations

idem

idem

Restaurants

Supermarkten

23


Per afzetkanaal wordt nu de verpakking nagelopen. In cafetaria's en broodjeszaken wordt het mineraalwater over het algemeen verkocht in blikjes, met bier en daar een uitzondering. Dit is ook logisch aangezien de meeste mensen hun maaltijd niet in de friettent ofbroodjeszaak zelfnuttigen, maar mee naar huis nemen. Het is dus niet praktiseh om glas als materiaal hiervoor te nemen.

In de meeste restaurants wordt het mineraalwater aangeboden in kleine glazen £lesjes. Dit is om de dood eenvoudige reden dat het gewoon veel netter staat om een glazen £lesje te serveren dan een plastic, ofnog erger, een brnqe. Mits juist geserveerd is het kleine £lesje namelijk een zeer tastbaar symbool voor de kwaliteit die een horecabedrijf wit uitstralen. Vee1 grote produeenten hebben bierop ingespeeld en zijn ook kleine £lesjes mineraalwater gaan leveren. De laatste tijd proberen de produeenten zieh te onderscheiden van hun concurrent en door deze glazen !:lessen ook nog eens een exc1usieve voem te geven soms in combinatie met een speciaal kleurtje. Zo zijn er merken die £lessen produceren van blauw glas in de voem van een druppel. Deze kleine flesjes gelden voor de duurdere restaurants, maar net zo goed voor de gewone en de buitenlandse restaurants. Hierbij dient te worden opgemerkt dat sommige sjieke restaurants over een waterkaart beschikken en dat de klant soms een mineraalwater kan bestellen per he1e liter. In dat geval wordt de hele (glazen) £les geserveerd. Dit is vaak het geval bij onbekende buitenlandse mineraalwaters. die aIleen maar in literflessen worden gebotteld en niet in kleine, commercieie flesjes. Een andere reden waarom restaurants mineraalwater aanbieden in glazen £lessen is van\vege de kwaliteit van bet water. Het is bekend dat men het beste mineraalwater uit glazen flessen kall nemen. Het tijdschrift Natur ontdekte namelijk dat er in water uit een plastic £les alleriei organische stoffen voor kunnen komen die daar niet in tbuis horen en afkomstig moeten zijn uit het plastic. Cafe's en sportkantines verkopen ook kleine glazen flesjes mineraalwater. Vroeger werd frisdrank en mineraalwater vaak ingeschonken in glazen~ tegellwoordig zie je steeds meer dat de cafc- en sportkantinehouders overgaan op het serveren van £lesjes. Dit is enerzijds omdat het netter staat. en anderzijds omdat het een stuk gemakkelijker is. Ook is het voor de kwaliteit van het mineraalwater beter om het uiet telkens uit een fles te schenken. Bedrijfsrestaurants en scholen hebben vaak blikjesautomaten. Oit komt voomamelijk weer door het gemak; glas is niet gemakkelijk. Hier en daar zijn echter weI uitzonderingen. In de Nederlandse supeemark1:en worden voomamelijk plastic literflessen en anderhalve litertlessen verkocht. Oit komt doordat deze een stuk goedkoper te produceren zijn dan kleine flesjes en in een 24

IWf eE.tJJtllFS1(,UNDE

~!\N

ink

e


f

supennarkt wordt toch in de eerste plaats op de prijs gelet. Vroeger trof je in de supennarkt nog weI eens glazen literfIessen mineraalwater aan. Deze zijn echter bijna allemaal vervangen door plastic anderhalve literfIessen, op een enkele uitzondering na. Dit is logisch aangezien deze makkelijker te vervoeren zijn. Ook is een plastic fles beter te recyclen dan een glazen fles en makkelijker in een groot fonnaat te fabriceren. Er zijn merken die hun mineraalwater in glazen flessen aan de supennarkten blijven leveren, denk maar aan Perrier. Hiermee probeert Perrier zich te onderscheiden van de gewonere mineraalwaters, zoals Spa. Yoor de laatste twee afzetkanalen, de benzinestations en de slijterijen, geldt hetzelfde. Er dient nog wei te worden opgemerkt dat in steeds meer supennarkten, benzinestations en slijterijen ook kleine plastic flesjes mineraalwater van een halve liter worden verkocht. Deze zijn hersluitbaar en makkelijk ergens mee naar toe te nemen.

25

IWj' BED1UJ1I'SK UNOP;

~! ~

i n k ..

U

On~"'d~er"_"z""o'_"'e~k'_·_"_'A""'q'l_'u""a"-'-'Min~·=er,-"a=le:-..

I ____________________

3.5. Distributie van Nederlands mineraalwater

In deze paragraaf zal een globaal beeld geschetst worden van de distributie van het Nederlandse

mineraalwater. Het onderscheid in verschillende afzetkanalen dat eerder is gemaakt wordt hierbij aangehouden. De de volgende groepen waren onderscheiden namelijk; supermarkten, benzinestations, bedrijfsrestaurants, scholen, restaurants, cafe's, slijterijen en sportkantines. Figuur 3.4: Distributie van Nederlands mineraalwater

I

Benzinestations

.... '

I

...-1

Supermarkten

Distributiecentra

..................................................

MineraalwaterBottelarijen

Groothandels

Drankenhandels ~

FrisdrankProducenten

Iarouwerijen

_ _ _, - - _ . - J

"------_----'l..L,•. __- - " ~.. Restaurants

c_a_fe_._s_ _

L-..._ _

I.....

I ..

L..- Slijterijen

.-J~ l~:

Scholen

Bedrijfsrestaurants Sportkantin ••

Deze groepen staan in figuur 3.4 met hun directe leveranciers erbij. Voor elke groep zal worden aangegeven via welke schakels het mineraalwater van de producent naar de consument wordt geleid en hoe deze schakels er uit zien. Wat opvalt is dat een aantal groepen samen steeds door dezelfde soort leverancier wordt bevoorraad. Deze drie so orten leveranciers zijn in het plaatje cursief aangegeven. Het zijn de distributiecentra, de drankenhandels en de groothandels. Het verschil tussen een drankenhandel en een groothandel is dat een drankenhandel alleen maar dranken levert, terwijl een groothandel ook voedingsmiddelen verkoopt.

27

IV[' BEDIUJFSK l;NDE

~! ~ •

n

k

..

I ___________________

---"On~d"_'e"_"r~zo"'_e~k~":....;A~ql_"u"'a'-'M-=-=ilC!.:]e",f-"a.!.!le,-"

Supermarkten en benzinestations N ederlandse supermarkten en benzinestations zijn bedrijven die deel uit maken van een groot concern dat meerdere supermarkten benzinestationketens bevoorraadt en eventueel ook beheert. Zo 'n concern heet een ''''Food Group". Bij een Food Group kunnen weI honderden supermarktwinkels en benzinestations aangesloten zijn. Een Food Group is een landelijke organisatie, met verspreid over het hele land distributiecentra om de supermarkten te bevoorraden. Oit bevoorradingssysteem is veelal geautomatiseerd. De bestelliug van de verschilIende goederen \lind meestal al plaats wanneer een produkt aan de kassa wordt afgerekend. Het leveren van het mineraalwater gebeurt tegelijk met de andere produkten die in een supermarkt worden aangeboden. Vaak wordt er een onderscheid gemaakt tussen de distributiecentra die de bedelfelijke goederen leveren, ook weI de fast-moving products genaamd, waaronder mineraalwater enerzijds. en anderzijds de distributiecentra die de onbederfelijke produkten leveren, ook weI de slow-moying products genaamd, zoals kosmetica. Een Food Group koopt haar produkten direct in van de producenten. Oeze leveren het aan de diverse distributiecentra, die het op hun beurt weer naar de supermarkten brengen met grote Hachtwagens. Soorten mineraalwater die door de verschillende supermarkten en bellzinestations worden yerkocht zijn onder andere Sourcy, Bar Ie Due, Spa en ChaudFontaine. Het bevoOlTadingsprocede herhaalt zich afhankelijk van de bederfelijkheid en het verbmik van de produkten een aantal keren per week. Sommige produktell worden dagelijks aangeleverd en andere slechts dlie keel' per week. Grote supermarktketens, zoals de Albert Heijn, hebben hun eigen Food Group. Kleinere supermarkten kJijgell hun produkten geleverd van zelfstandige Food Groups. Oit zijn vaak de Food Groups die ook aan de benzinestations leveren. In de onderstaande figuren 3.5 tot en met 3.8 staan dtie voorbeelden van de stmetuur van een Food Group, voor wat de supermarkten betreft.

28


Figuur 3.5: Logistieke stroom Ahold Food Group


Brouwerijen

I


Ahold Food Group

• Primarkt

Albert Heijn

DC Tilburg

DC Zwolle

DCZaandam

DC Breda

...... " " .........................................................

Gall&GaIl Slijterijen

Albert Hejjn Supermarkten

Den Toom Supermarkten

29

Primarkt Supermarkten

I

""8ED a IJ F SKUNDE

~!\N

ink

lie


t

Figuur 3.6: Logistieke stroom Vendex Food Group

1

Minera alwaterBotte larijen

ank~Sdr Producenten

Brouwerijen

r

i

! !

I _ I_

Vendex Food Group ~ ~._~._~.~. __

_____

~_.

_ _ ._

DC Hoogeveen

DC Den Haag

DC Someren

Konmar

! Supermarkten

Basismarkt Supermarkten

L

Benzinestations

30

~

-~~

Edah

I

superma~~~J

!Vi DEDlllJ FSK UN DE

~!

vv

•

n

k

..

I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _~On~de~r~z~oe~k~"A~q'l'u""'a'-'Min"-=· !.-"!e,,-,ra"-!.le~"

Figuur 3.1: Logistieke stroom Groenwoudt Food Group

I



Brouwerijen

• I

Groenwoudt Food group

DC Renswoude

I

DC Heteren

DC Schjjndel

Groenwoudt

Kru id vat]

Benzinestations

31

rwr8ti.D~tJYSKt:N()1!'.

~! "" ,

n

k

..

On=d=erzoek "Aqua Minerale"

1 ___________________

Figuur 3.8: Logistieke stroom Schuitema Food Group

I MineraalwaterBottelarijen

I

I

I

I

Frisdrank-

Brouwerijen

I

producent~

i

1

"

~-~"

l]

Chuitema Food group

"-

J

1--""" I

i i y

,..---~--L-'--"""~--, , -_ _" -_ _-----,

!D:rabbedijkJ IDC Heerenveen -,

~-~--~C~--"

Spar Supermarkten

DC Weerden

C1000

Kopak Supermarkten

Supermarkten

I Benzinestations I

32

II

Casper Supermarkten

IVj BEDRIJFSKt:NDE ~! ~ , n k I EO

__________________

..---:On~d...,e""r'_'=z""'o_""ek~"A'--=Iq,-"'u=a--"Min=·=e=ra=l-=---e"

Scholen en bedrijfsrestaurants Scholen en bedrijfsrestaurants kopen hun produkten in van groothandels. Bij deze groothandels kopen ze niet aIleen hun frisdrank en hun mineraalwater, maar ook geUjk hun etenswaren. Dit betekent dat elke school en elk bedrijfsrestaurant maar een leverancier he eft die in alle behoeften voorziet, wat heel praktisch is. De groothandels krijgen hun produkten direct van de producenten aangeleverd. Deze groothandels brengen de produkten op hun beurt weer naar hun afuemers, de scholen, bedrijfsrestaurants en misschien nog weI andere kleine marktsegmenten die te klein zijn om in dit onderzoek te betrekken.

Cafe's, restaurants, sportkantines en slijterijen Deze vier groepen kopen hun frisdrank, mineraalwater en alcoholische drank in van drankenhandels. Deze drankenhandels kunnen of eigendom zijn van een brouwerij of met een brouwerij samenwerken, zie figuur 3.9. Figuur 3.9: Distributie van mineraalwater over de horecagelegenheden



Brouwerijen

..Y. Drankenhandels Zelfstandig

Eigendom Brouwerij

·······1··

·········································1···

....Y................. .

......y. ... Restaurants

Slijterijen

Cafe's

Sportkantines

33

_ _ _ _. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _--"'On=d""e"'-'!rz~o"""e~k'_'...!.'A~q"l"u=a~Mi-"'·O!o!n""'e~ra""'le"'__"
t'tdc: ~" ...

fl'ii!:t

,.dv ' . ~."

De biermarkt in Nederland wordt, zoals het plaatje duidelijk maakt, gedomineerd door vier grote producenten, te weten: Heineken, Interbrew, Bavaria en Grolsch. In figuur 3.10 staat aangegeven hoe groot hun marktaandeel is.

Figuur 3.10: Marktaandeel Nederlandse brouwerijen in procenten

50

Heineken r.-i"" '"lI' •

!II.--

•

Grolsch

Interbrew

II

Overig

Bavaria

Hein.;ken is met een marktaalldeel van mim 50 procent veruit de grootste brouwerij in Nederland. Onder Heineken zijn ook andere biennerken onder gebracht namelijk Brand en Amstel. Interbrew is met 25 procent een goede tweede, met merken als Oranjeboom en Dommelsch. Bavaria en Grolsch hebben elk maar 10 procent. Heineken heeft ook tielltallen drankenhandels in bezit. veruit de meeste. De rol die de drankenhandel speelt is die van tussenpersoon van tussen de brouwerij en de horecagelegenheden. Elke drankenhande1 werkt samen met of in dienst van een of meerdere brouwerijen. Sommige van deze drallkenhandels zijll dus zelfs eigendom van de brouwerijen. Zo heeft Illterhrew vijftien eigen drankenhandels en nog eens honderd andere 'agents'. die de produkten van Interbrew leveren. Heineken heeft zelfs tussen de twee en de driehonderd drankenhalldels onder contract. De brouwerijen hebben cOlltracten afgesloten met de horecagelegellheden, waarin staat dat eell horecageJegenheid zichzelf verplicht de producten van de brouwerij af te nemen. Het leveren van deze produkten is uitgeleverd aan de drankenhandels, die verder geen rol spelen.

34

lWraEOa'JFSXUNDE

~ ""

ink

EO

I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _- ' - -_ _ _ _ _ _

------'On=d""e~r"""z_"'_o;:.,ek'_"__'''A'_''_'=Iq''''u=a-=-Min=·=e=ra=l",--e"

V aak is in het contract opgenomen dat de brouwerij een geldlening verschaft. Ook wordt er meestal een afspraak gemaakt dat de brouwerij het benodigde materiaal levert, zoals terrassen, parawls en tapinstallaties met onderhoud, hetgeen voor de horecagelegenheden allemaal ontzettend praktisch is. Elke brouwerij he eft zijn eigen mineraalwater dat hij contractueel levert aan de gecontracteerde horecagelegenheden. Zo heeft Heineken het merk Sourcy, Interbrew het merk ChaudFontaine en Bavaria het merk Aqua Viva. Horecagelegenheden kunnen dus met zomaar hun mineraalwater kiezen. Dit wordt in eerste instantie bepaald door de brouwerij. Sommige horecagelegenheden, zoals de duurdere cafe's en restaurants, verkopen ook bijzondere merken mineraalwater. Ze hebben bijvoorbeeld een waterkaart met verschillende buitenlandse merken mineraalwater. Deze mineraalwaters kopen ze in van watergroothandels, waarvan er in ons land slechts twee zitten, namelijk de 'Spring Water Company' en 'NCK Watermerk'. Kijk voor de telefoonnummers hiervan in bijlage 6.1. op bladzijde 43. Deze groothandels hebben het alleen-recht om verschillende buitenlandse mineraalwaters te importeren. Doordat ze hierin gespeciali-seerd zijn is het voor hen mogelijk buitenlandse mineraalwaters te importeren die anders helemaal niet lucratiefte verkopen zouden zijn. De 'Spring Water Company' vertelde dat er geen Hslands mineraalwater op de Nederlandse markt word verkocht. Voor een voorbeeld van een bestellijst zie bijlage 6.5. op bladzijde 55.

35

ItilrBED'RIJFSltUNDE

P. VV

ink",

I ___________________

-"'On=d~e"'"'rz""'o"_"e""k"_'_"_'A_""q,.u==a=--Min=·=e=r=a=Ie,,--"

drtd1l td
4. Conclusies en aanbevelingen Aan de hand van de informatie die middels het onderzoek is gekregen, zal nu een antwoord worden gegeven op de vraag of er voor de opdrachtgever een rol is weggelegd om als kleine zelfstandige ondememer Akva-mineraalwater vanuit Usland te importeren naar Nederland en het hier af te zetten aan een of meerdere afzetkanalen, waaronder de duurdere restaurants en horecagelegenheden. Eerst worden de groepen die in paragraaf3.5. zijn onderscheiden nog eens op een rijtje gezet: - supermarkten en benzinestations - scholen en bedrijfsrestaurants - restaurants, cafe's, sportkantines en slijterijen Nu bekend is dat supermarkten en benzinestations bevoorraad worden door Food Groups, kan deze groep verwijderd worden van de lijst met doeJgroepen. Er is een aantal redenen waarom supennarkten niet zullen afwijken van hun bevoorradingsprocede door hun Food Group. In de eerste plaats is contractueeJ vastgelegd dat de supermarkten en benzinestations alleen maar produkten van hun Food Groups zullen afuemen. Ze willen ook niet anders, aangezien het zeer praktisch is om een leverancier van al je goederen te hebben. Ten tweede is het proces van het inkopen van produkten bij de Food Group volledig automatisch. Wanneer een produkt in een supermarkt of benzinestation wordt verkocht, gaat er automatisch een signaal naar een van de distributiecentra van de Food Group. De volgende dag staat er bij wijze van spreken meteen al een vrachtwagen op de stoep om de voorraad van het verkochte produkt bij te vullen. Ook de omzet en andere gegevens van de supermarkten en benzinestations zijn gekoppeld aan dit systeem. Kortom, ais de opdrachtgever het produkt in de schrappen van de supermarkten en benzinestations wi! zien verdwijnen, dan moet hij het produkt via de Food Groups en hun distnoutiecentra aan de supermarkten en benzinestations leveren. Wat de supermarkten en benzinestations betreft is er dus geen rol voor de opdrachtgever weggelegd ais zelfstandige ondememer. WeI zou de opdrachtgever de contactpersoon van de bottelarij kunnen worden, aangezien het produkt met haar plastic en kart onnen verpakkiug en haar inhoud van een halve en een he1e liter zeer goed in de supermarkten en benzinestations zoukunnen passen. Aangezien bedrijfsrestaurants en scholen, op enkele uitzonderingen na, alleen maar blikjes mineraalwater verkopen, zijn ook deze doelgroepen niet interessant voor de opdrachtgever.

37

/..:'BED"RIJFSJtUNDE ~'\fV i n k eo I

-----------------------------


Voor de cafetaria's en broodjeszaken uit de groep 'restaurants' geldt hetzelfde. Deze groepen zuIlen echt niet overstappen op plastic flessen Uslands mineraalwater, enerzijds omdat deze niet praktisch zijn voor hen, en anderzijds omdat ze daar helemaal geen sterke behoefte aan hebben. De laatste categorie bestaat uit cafe's, restaurants, sportkantines en siijterijen. Het zal voor de opdrachtgever heel moeilijk zijn om voor hen een rol van betekenis te kunnen spelen om de volgende redenen. Zoals uit de grafiek van figuur 3.2 op bladzijde 13 bleek, is het consumptieverloop van mineraalwater in Nederland in de volwassenheidsfase van de produktlevenscyclus, mede doordat de kwaliteit van het leidingwater zo hoog is. De introductie- en groeifase zijn voorbij. Nu vermindert de verkoopgroei, er zijn geen distributiekanalen die nog gevuld moeten worden. Binnenkort zullen de verkopen gelijk blijven, later zuUen de verkopen dalen. Door de lagere verkopen ontstaat er een overcapaciteit in de mineraalwaterindustrie, die al gevuld is met zo,n honderd a tweehonderd verschillende binnenlandse en buitenlandse merken. Dit zalleiden tot een intensievere competitie waarin de zwakkere produkten als eerste af zuUen vallen. Akva-mineraalwater is zo,n produkt. Het heeft geen bijzondere minerale samenstelling en bevat ook geen koolzuur, dit zijn dingen die je in Nederland een voorsprong geven op de concurrent. Iuist nu de mineraalwatermarkt aan het verzadigen is, zal een nieuw produkt juist iets extra's moeten bieden, aangezien de consument voor het beste produkt zal kiezen. lets extra's krijgt men door bijvoorbeeld het mineraalwater in een fraai vormgegeven glazen fles aan te bieden, of door er een smaakje aan toe te voegen. Om deze reden is het duidelijk dat de cafe- en restauranthouders niet gefuteresseerd zijn in Akva, te meer al omdat het verpakt is in plastic flessen en in een onhandige hoeveelheid. Een halve of een hele liter, in plaats van de gebruikelijke 0,2 liter. Een andere red en waarom de opdrachtgever er niet aan te pas zal komen is dat veel van de betreffende horecagelegenheden contracten hebben afgesloten met brouwerijen, waarin staat dat ze verplicht zijn het huismerk mineraalwater van de desbetreffende brouwerij af te nemen, en geen andermerk. Ook vinden de meeste horecagelegenheden dit niet erg, omdat ze heel graag al hun produkten van dezelfde leverancier willen krijgen, en aangezien ze toch liever een bekend merk mineraalwater aanbieden, waarvan ze zeker weten dat het verkocht wordt, dan een onbekend merk, waar de klanten misschien weI een beetje huiverig tegenover staan. Bovendien zal Akva-mineraalwater duurder zijn dan de merken die normaal worden verkocht, aangezien het transport over zee vanuit Usland een dure aangelegenheid is. En aIleen met het transport over zee ben je er nog niet. Er zijn ook nog andere investeringen nodig. 38

tW'i'BEDJt)J'FSKllNDE

./!3! ""

ink

e

I ___________________

..!::On~d~e~rz~o~e~k~t..;.tA~q~u~a"-Min~·=er~a""'le"_"

En aangezien de afuemers kiezen voor het produkt met de beste kwaliteit-prijsverhouding zullen ze toch vasthouden aan de standaard mineraalwaters, omdat Akva Diet superieur is aan deze merken. De conclusie die hieruit kan worden getrokken is dat er een hele beperkte markt voor Akvamineraalwater in Nederland bestaat. Het zal voor de opdrachtgever heel moeilijk worden om als beginnende zelfstandige ondememer op deze markt te concurreren met bedrijven die al een heel distributienetwerk hebben opgebouwd, om de hier boven genoemde redenen. De opdrachtgever zou een hele slechte marktpositie hebben en gemakkelijk door de grote jongens worden weggeconcurreerd. De opdrachtgever zal met een scherpe prijs moeten komen, en dit zal moeilijk gaan aangezien het produkt over zee met containers moet worden getransporteerd. Bovendien is, zoals gezegd, de vraag gestabiliseerd, mede door de hoge kwaliteit van het Nederlandse leidingwater. De opdrachtgever wordt dus aanbevolen, wi! hij het Uslandse mineraalwater van het merk Akva met succes op de Nederlandse markt brengen, om Diet ais kleine zelfstandige te gaan werken, maar in samenwerking of in dienst van de bottelarij. Het opstarten van een eigen ondememing brengt veel risico's met zich mee, die gezien de omstandigheden van de mineraalwatermarkt Diet verantwoord zijn. Wanneer de opdrachtgever echter gaat samenwerken met de bottelarij, of zelfs in dienst van de bottelarij gaat werken, dan zou het produkt Akva een veel sterkere marktpositie krijgen onder meer omdat de prijs dan omlaag kan, en doordat er meer vermogen beschikbaar is waardoor er ook meer kan worden gemvesteerd. Het zou tevens een stuk eenvoudiger worden om overeenkomsten met potentiele afuemers af te sluiten, aangezien de handelsovereenkomsten grootschaliger kunnen worden. Ook heeft Akva zelf al meer ervaring op het gebied van export, aangezien Akva al op de Amerikaanse markt wordt gebracht. Ook heeft de bottelarij de mogelijkheid om het produkt in een andere verpakking aan te bieden, zodat ook andere marktkanalen bevoorraad zouden kunnen worden.

39

ltilj'lIEDlt1lFSK UN DE ~!VY i n k e I

-------------------------------

Onderzoek "Aqua Millerale"

5. Literatuurlijst Emans, B.; Interviewen, theorie, techniek en training, Editie 3, 1985, Wolters Noordhoff. Holman, M.; Natuurlijk Mineraalwater, Editie 7, 1990, Reproform Groningen. Janssen, L.; De belleljes in brollwater worden duur belaald, Editie 3, 1985, Samson Uitgeverij. Kotler, P.; Nfarketing Management: Analysis, Planning, Implementation and Control, Editie 8, ] 994, Prentice-Hall International Inc. Krogt, M. van der; Onder=oek Autorijschool, ] 996, De Bedrijfskundemnkel. Levering, F.; Marktbeschrijvillg Spring Water Company, 1997, SWc. Marktselect B.V.; CD-ROM Dienstenover=icht en ;Warketing Informatie, 1995. NFl: Jaarboek 1997 Vereniging Nederlandse Frisdrankenlndustrie, 1997, Rotterdam. Wiesenberger, A von: The pocket gUide to bottled water, Editie 2, 1996, Rosendale Press.

41

~I BEO_IJFSKUND'E

~! ~

ink

..

----=On=d=er=z=o-=ek=------c"A'--"-"lqu=a=-=Min=·=e=r-=al=e_"

I _________________

6. Bijlagen 6.1. Lijst telefoonnummers bedrijven II'r

Ovelheidsinstellingen:

- Bedrijfschap Frisdranken en Waters ........................................................................ - CBS Heerlen .......................................................................................................... - Kamer van Koophande1 Eindhoven ......................................................................... - Keuringsdienst van Waren...................................................................................... - Rijksinstituut voor voedingsmiddelen ...................................................................... - Vereniging N ederlandse Frisdranken Industrie ......................................................... II'r

010-4774033 045-5707187 040-2323251 010-4020800 030-2749111 0 10-477 40 33

Niet-overheidsinstellingen:

Bedrijfsrestaurants: Catherina Ziekenhuis ................................................................................................. 040-2455035 OAF .......................................................................................................................... 040-2149111 Philips ....................................................................................................................... 040-2571354 Ben=inestatiolls: BP ............................................................................................................................ Esso .......................................................................................................................... Texaco ...................................................................................................................... Q8 ............................................................................................................................

040-2512249 040-2519132 040-2517213 040-2440372

Billneniandse restaurants: De Koperen Ketel ..................................................................................................... De Waterkers ............................................................................................................ Kieketjan .................................................................................................................. Le Connaisseur ......................................................................................................... Le Pap ilIon ................................................................................................................

040-2441120 040-2124999 040-2573238 040-2460960 040-2520480

Broodjes=aken: Broodjeszaak Breadbox ............................................................................................ 040-2463121 Christoffel Broodjeszaak ........................................................................................... 040-2429336 Pibo"s Broodjeszaak .................................................................................................. 040-2431855 Buitelliandse restaurants: Da Ching ................................................................................................................... Gandhi ...................................................................................................................... Golden Garden .......................................................................................................... Indonesia .................................................................................................................. King Hung ................................................................................................................

43

040-2437799 040-2445452 040-2525550 040-2454200 040-2437477

IW!BEDaUFSKUNDE

~! ~

ink

..

I

_~...~ ~_ _~~~~~_ _ _~~_~-"On=d=e.:..:rz=o=e=k_",,-,A""Iq,=u=-a-"-OM=in=e=r=a=leOtI

a Niet-overheidsinstellingen: La Gondola ............................................................................................................... 040-2452601

Cafe'S: AOR ......................................................................................................................... 't Brugske ................................................................................................................. De Blix ......... .......... ............................. ................... ............... .... ........ ............... ........ Good Fellas ............................................................................................................... La Route ...................................................................................................................

040-2440635 040-2446068 040-2434524 040-2450909 040-2460334

Cafetaria's: Cafetaria De Hoek .................................................................................................... 040-2430699 Cafetaria De Willem .................................................................................................. 040-2515729 Friture Dubbelop ....................................................................................................... 040-2121772 Scholen: Economisch Lyceum Eindhoven ................................................................................ Fontys Eindhoven ...................................................................................................... Kempenpoort Eindhoven ........................................................................................... Techll.ische Ulliversiteit Eindhoven ............................................................................

040-2448225 040-26059 II 040-2427575 040-2479111

Slijferijen: Cheeers ..................................................................................................................... Curio ........................................................................................................................ Gall&Gall .................................................................................................................. Mitra .........................................................................................................................

040-2525856 040-2510338 040-2517070 040-2422977

Sportkantines: De Springplank ......................................................................................................... Indoor SpOltcentrum ................................................................................................. Lievendaal ................................................................................................................. Studenten Sportcentrum ............................................................................................ Tivoli ........................................................................................................................

040-2634875 040-2381407 040-2512281 040-2473232 040-2117105

Sllpermarktell: Albert Heijn .............................................................................................................. C 1000 ....................................................................................................................... Edah ......................................................................................................................... Konmar ..................................................................................................................... Spar ..........................................................................................................................

040-2445905 040-2512702 040-2432957 040-2413623 040-2444828

Watergroothandels: NCK Watermerk ....................................................................................................... 017-1414859 Spring Water Company ............................................................................................. 029-7582149

44

rt1J( .eo_IJll'SK \JND£

~VY

j

n

k

e

t


6.2. Mineraalgehaltes per mineraalwater Bottled Water Name Ca mg/l

Na mg/l

Ca:Mg Source Ratio Book

3.3

1 6

160 45

72 124

26

32

2.8

5

3

96 2

l5 5 9

25.9 .0

4

54 ~;;bi t

Mg mg/l

1.5

a

di ]\.cqc:a Fabia

16

Alha;nbra linaris z Cool .L.qc:a - P"Jr a

A::tesia Badoit Ballygcwan Bel;nont Black fYbuntain

o

5

89

104 67

425

1

3 27

454 45 53

7

7 C

31

61

13 100 16

2

114 25

24 48 23

Scaria

Bre::on 3ru

1 41 17

8

1.9 0.9

6.8 45.0

5 3

7.5 1.8 4.0 4.6

160

2.0

1

1 2 1 2 2

* 2 1 2 2

1 2

2

1 1 2 2

9 8 6

34.2 3.0

6

2.9

23 19

10

3

2 150

1.0

2.9 10.6 I

1 1 2 2 2 2

1 2

6.3 ].

_ _J

L

Cosb Ffountain

Colorado tal Con:.rex trexeville Cristalp Crodo Lisiel Crodo Valle d'oro

tal Geyser Sparkling [·lin Crystal Rock

2

~!

4

22

56

6

4.

2

2.8

1

5.6 12.3

2

1 467

84

546 11

4S

60 510

2

2

35.3 10.0

2

5::'

1

1

4

O.

1

6

3

0.0

2

3

160

2.9

2

2

3

0.9

1

8 2

.9

Cr~;stal ~"Jater

ttJhite SpT.

Diamond Pure Water

1 2

20 6

4

2 2 1

o 1

45

2

1~ 3

1 1 1 1 1

9.1.

2

4

10.0 0.0

XiBEDRIJFSKUNDE

. "" • n

k

..

I _____________________

Onderzoek II Aqua Minerale

... nd Ilftf'lc ..... c f l . d ",* '-<."

Oi3.::nond v-Jater Eden Diarrond Evian Ferrarelle Font Vella

Fonter Franken-BrLnnen t'1ou:ctain Gerolsteiner

a~

4 26 27 78 11

408 15 2 35

198

3

18 7

24 62 23

2 32 10 5

SOC 50

24 1 3 3 1 1; 3

5

6

5

12

5 2 4 8

42

52

4 8

o 364

,.

113

.:.L

15

22

37 1

Bear

7 4 7 3 8 7 1

6

128 12 1

rias

3 2 c:

7,

J

C 6 8 4 '9

o

o

1 2 1 2 2 2 2 2 2

2 2 2 2 2

1 2 2 2 2 2 1

5

4

5

2

2

4 9 19 19 6 900

1

1 2

LL

6

54 Ol :/:Y•.;:cs

~·:c'j~,-'tain

\:ralle~i

8

33 9

2 2

7

22 1

c

1.3

i'~-=;'",:~~ t

240

21 2 8

3 8 5

-.5

3

4 9 1 9

2

11

10

3 5

1

5

18 4

2~

46

9

550

11 9 15 5

2 _ ~2-

;.1';"::je!'

?sd!:'as S::!.l !;'-::;f

3

5

4

I?o~ar

P.!::'ac:ast'31

2 1 2 2 2 1

2 2 1

41 4

ier

PeLersta':er ?o:and

2

_ 6 1..

130

9 '

2

9

3

4 4 o0

28

6 6 3 5

15

2

46

46

2 2 1 2 1 1

ll

!Wi"

BEDWUPSKUND'I!. ~VV I n k e t


Radenska Rar:llosa Rar:lona Rip?oldsat.:er Rock Spring Romerquelle Rosbacher Saint Yorre

Sa.:c;:s Vidaqo San 13enedetto

217

97

4 0 222

2.2

5

22

2.1

243

37

150

O •.

146

65

13

256

128

40

lIDS

~3

10

60

25

8 1

3err~a.rdo

San

San Narciso

Fonte Orients

saratoga

7

2 2 4 7

2 0 3 6

2 2

.L

7

2 2 2 2 2

2

20.0 6.1 3.6

2

16.9

28

53

68 64

2 9

1.0

9 7

St

Reine kletts Gero

s-:

f:.:icbaelis

2 2

2 1

1 8

Si r:::-a Sno".' ~;alley Sohal::

1 2

r

2 .J

Harazer:~

dl

2

5

30

2

1

1 4 5

1 5 21 4

IS

S~y:at~.r.-~cre

3 15

175 1 46

6.0 2.7 1 0 3.4 11.6

4 0

1 2 2 1 2 2 2

3 r, v

1 0 2 6 12 4

2

1 E

1.133

Celest:ins

9

~20C

11 1

110

1

0.6

1095 154 -;

3. 1.7 4 6

2 2 2 1 2 2

3

5.6

2

13 9 5

4 9 1.6 1.5

lIe 'il:::': y '.ji.~la

48 15 20

del Sur

"/it-:el BO:1ne

\littel Grar..de

Vosla~er~

Zephy~-hi~ls

36 118

lO

6

7

37 7

47

0.9

o

2

2 2 1

rv.'18EOaIJFSK\J'Nt>E

~Jvvinkel

Onderzoek "Aqua Millerale"

------------------------

6.3. Import en export van mineraalwater van Nederland

Invoer van mineraalwaters naar land van herkomst in 1000 liter: i

1991

1992

1993

1994

1995

1996

180.590

162.510

166.599

160.491

143.389

138.613

Duitsland

640

777

627

748

404

1.051

Frankrijk

2.789

2.754

2.520

4.527

2.609

2.824

-

-

1

-

1

2

287

371

519

932

498

584

Ierland

w

34

54

8

31

Oostenrijk

1

-

24

Portugal

5

7

4

35

-

-

Spanje

-

-

23

45

Verenigd Koninkrijk

124

386

192

83

351

69

Zweden

23

320

330

302

291

205

184.463

167.408

170.842

167.115

147.794

143.393

Estland

-

1.241

-

2

-

-

-

-

Far Oer Gibraltar

-

3

-

-

Honk Kong

-

4

-

3

7

IJslalld

-

1

-

-

-

-

Indie

16

1

2

-

I

Israel

-

36

-

Joegoslavie

4

4

-

-

-

-

Marokko

48

-

26

97

115

141

Noorwegen

131

18

125

89

-

19

-

-

-

-

4

-

1

Tsjechoslowakije

-

Turkije

II

6

36

45

74

49

Verenigde Staten

-

-

11

6

4

-

Zuid-Korea

-

3

-

2

13

-

-

-

Zwitserland

-

21

Totaal Niet-EEG

214

1.336

200

238

196

237

T otaal Generaal

184.677

168.530

171.042

167.353

147.794

143.630

• Belgie en Luxemburg ! 1

I.

Griekenland

i

Italie

Totaal EEG

Tsjechie

!

49

-

lWjBED~1JFSKUNDE

~!vv,nkel

Onderzoek II Aqua Minerale"

Uitvoer van mineraalwaters naar land van bestemming in 1000 liter: 1991 1992 1993 1994

1995

1996

35.864

4l.894

32.571

32.898

35.321

32.289

169

19

268

248

113

73

1.410

2.670

3.379

3.536

3.452

4.035

Finland

27

6

94

70

13

21

Frankrijk

985

1.836

601

61

38

54

Griekenland

16

25

48

17

16

lerland

5

10

15

Italie

-

21

I

I

Portugal

4

5

7

1

I

534

2

310

139

172

1.419

669

827

1.495

141

129

150

140

384 ... .J

37

Totaal EEG

40.569

47.281

38.238

38.653

39.529

36.568

Afghanistan

21

-

-

2

-

88

84

52

69

-

-

53

-

-

-

47

-

14

13

8

26

Australie

-

-

-

26

-

Bahrein

2

-

9

6

-

-

Bangladesh

-

2

I

6

7

Benin

2

-

-

-

Bnmei

-

-

-

158

59

... .J

3

-

-

-

-

-

-

Belgie en Luxemburg Denemarken Duitsland

Spanje Verenigd Koninkrijk Zweden

Algerije

-

Angola

2'

Argentinie Aruba

Bulgarije

-

I

16

Cambodja . Canada

-

18

-

-

-

31

17

-

. Canarische Eilanden

10

99

145

129

17

31

Centraal Afiika

8

-

-

-

-

-

Comoren

-

-

1

-

109

-

93

I

2

-

33

17

1

-

-

Egypte

-

-

-

2

51

Estland

-

-

110

103

Cuba Cyprus caanse Republiek

50

-

-

20

-

RR

I

49

17 34

~ 8ltDaUPSK t:NDE.

~!"'"

n

k

..

1 _________________

1991

1992

-

-

1993 56

~ Gambia

12 8

3

11

20

Georgie

-

Ghana Guadeloupe Gulnee Guinee-Bissau

10 1 3 5

-

4

Hongarije Hong Kong

-

-

-

Usland India Israel Ivoorh."Ust

Filipijnen

• Japan Joegoslavie Kaapverdische Eilanden • Kameroen , Kampoets Kazachstall • Koeweit I

I

I

19 2 -

-

-

4 18

-

-

-

7 25 84

-

-

11

-

-

9

-

12

-

1

-

-

42 1 45 2 235

39 29 1

-

3

-

-

54 206

-

-

-

-

-

63 3

2

-

16

17 21 34

2

.)

15

6

..

Libanon Liberia

10

4

2

-

-

Lit 0 uwen

-

1

4 2

-

255 2 232

.)

• Marokko Martinique

-

Mauritius

-

Nepal

36 2

-

-

I

-

-

Letlalld

• Moldavie Myanmar N ederlandse Antillell

-

.).)

-

!

19951 1996

19

-

10 34

Kroatie

• Maagdelleilallden • Maleisie Malta

1994 23 31 21 2 29

-

-

I Kongo

~On~de~r~z~oe~k~"A~q'l_'u"-"a'--"M=in"-"e"'-'ra~le~1I

1

1

-

-

51

.,

-

36 218 14

13

74 23

-

54 36 48 114 240 11

"''''

8 68

43 4 36

132 12

-

,.,

.)

-

72

54

2 -

-

45 -

-

-

432

-

-

I

-

4 4

4

5

2

,.,

-

-

-

-

34

30 -

3 79 1

19 143

-

I

.)

.., .)

-

,tV: Bf!.D1UJ'FSKlJNDE ~ vv i n k .. I

________________

1991 9

1992 2

Oeganda

-

Oekraiile

-

-

Noorwegen

Oezbekistan

i

• Pakistan

-

Polen

36 430

I Qatar

11

Panama

I

-

-

1993 41 1 19

-

--"On~d=er'_'=z=oek

1994 69 1 58 29 2

"Aqua Minerale"

1995

-

1996 -

-

185

229

-

II

-

3

-

-

-

35 8 10 2.571 4

32

397

143

114 1

99 1

-

-

1.297 12

2.100 2 4

1

...

-

.)

21

3

-

-

Rusland

-

-

Saoedi-Arabie

2

-

Servie

-

-

608

17

-

-

1

8

8

-

199

143

-

-

-

~Lanka St. Lucie

2 5 2

-

4 2 29 -

3 2 5

54 1

-

7

-

-

-

• Tsjechie

-

-

46

1

I T sjechoslowakije

14

215 -

-

25 -

-

-

-

1

I

-

-

-

-

I

-

2 27 336 2

I

-

29 225 4

-

-

2 3.708 41.946

73 4.356 43.009

Roemenie

Sierra Leone Singapore • Somalie So\jet-Unie (GOS)

I

Suriname

• Taiwan I Tanzania Togo

-

Tunesie

-

I Turkije

2

I Uruguay

-

• Verenigde Arabische Erniraten Verenigde Staten

5

I

I

!

-

Wit-Rusland

-

Zuid-Afrika

-

ZVvitserland

• Onbepaald Totaal NIET-EEG Totaal GENERAAL

1.629 42.198

-

20 2 673 47.954

52

II

-

8 58 34 4

94 4.288 43.817

5

'"'

.)

107

I

5

1.601

38.169

i

!W( BEDRlJ1I'SK UND'!.

~!VV

ink

e

______ Onderzoek "Aqua Minerale"

t

6.4. Omschrijving mineraalwaters TtlllllllS Quelle LmJ vall herkom~l: Duitsland. Dil water is eell premium mineraalwater dat staat va or natuurlijke luxe. In de praciltig.: lles slr;lalr Taunlls Quelle de sreer lIit van klassieke eenvoud. Het wordt gewonnen uit de diepten van hd ['aullus Quelk-gesteeme in het midden van Dliitsiand. Tallnus Quelle is extreem mild en lIitstekend gesehikt \uor bij d..: maaluid koolzuur of lieht-koolzullrhoudend.

Soli!

Land van herkonbl: Italie. Sol" is cen natuurl iik III ineraalwater dat gebotteld wordt aan de bran van de Fonte Sole ill het Noord-ltali;I~lllse LombardiJe. Sinds de ROIll.:inse tijd staat de bron bekend als de "bron van het zuiverste waler". In de rVll(kkkeuwen werd aan dit \vater een medieinale werking toegeschreven. Degene die het water dronk zou gespaard blij\ en van de dodelijke pestepidemie. Sale wordt gekenmerkt door een beseheiden gehalte aan mineralel1 en sma,lkl zaeht. Sol" met koolzuur is licht tintelend. Het is de idea Ie begeleider van een goed glas wijn en eell bacchanaal ,:!etime dis.

/liMon Lund van herkol11s\: Engeland. De bran van Hildon House Estate ligt in het graafschap Hampshire. Hildon House I\ordt gewonl1cl1 up cen diepte van 115 m en heen bij botteling een temperatuur van 10 graden. Het is zouten kalkhoudcnd en zacht zurig van smaak. 1)' '/Ilmt

Lmd v:In herkom"l. En,:!cland. De bron \~crd ontdekt door een wiggelroedeloper op het platteland van Wales. Licht gemineraliseerd \\;It-:r met een neutrale smaak. De tles heen de "bottle-of-the-year-award" gewonnen van de Britse gla;.industie en \\','r,it o.a. door het Engelse koningshuis gedronken. ;l/ollle.l

Land Ian I1c110111>l Uustenrijk. \lontes is een edel mineraalwater uit het hart van de Tiroler bergen. Yanwege de !h.'lIlr,ile ,,>metal- \ ,111 hc! 111 incraall\ater cn een lijn koolzllurgehalte is het prima te combineren met andere drankle;. ti,i,lens de 1l1a~11IijJ. Hd water is er in -:CI1 liellt en in een zwaarder koolzuur en het is gebotteld in een Llrakreri,lieke gkl'I~'I'hlall\\e cn druppdnll'll1 tles . . I/lie

I.and l'lll Ilerkul1l'; I:Ilgeland. Amc is eell liehl sprankelcnd bronwater. gezoet met puur natuurlijke fruitsappen. hel: II ",-:11 Ull iL',,-: ,man!" ., an otlsl\:rse kruidcllextraclen. waaronder het opwekkende ginseng. het versterkende slllizan,lra. hc:1 kallilei'<.'nde jasmijn en het vilaliserende limellower. De naam Ame (uitspraak Aahmee) is Japans \ (\01' I.achte reg.en llel etiket OJ) de Am': nes heen een Award gewollnen voor het beste design; een geseheurde rand rijstpapier in ,\:1 i01 1l1t:l cell raftiaband. Amc is hel allernatiehoor wijn. verkrijgbaar in drie variaties: rood (met ., lierbes). l'OSe (111,:1 I'assievrucht) en "it (abrikoosl. :\ l1h:

Tii 11 i '-''lei/I er Land vall herkol11,l: Duitsland. Dc T(\ni~sti:illcrbron ligt midd.::n in de bossen van de Eifel, dichtbij hel klooster ,\nlollisSI~itJ. lk 11['(111 h 111':':1' dan :WOO jaar gekdt:11 in gcbruik gt:nomen door de Romeinen die hun legioenen voorzagen \ "II
l.and van h<.'rkonhl /\\ ~dcn. Ramlih(l is ~en wakr uil hel Zuiden van Zweden dat bekend is geworden door het g-:bruik lall d<.' k"!llng van Z\\'~den <:1} de t<:nnisster Bjorn Borg. De fysicus Johan Jacob Dobelius ontdekte de hroll. Oilldat de III-'Ilsen in de ulll,:!n ing er eell hei l~al11e w.:rking aan toesehreven, besloot hij de bron te gaan olilierl.c)L·ken. /(li,·,\:tI11 hii eraclller dm er h<.'ei hijl.olld<.'r Cil goed water uit kwam. Daarop nodigde hij op 17 juni IlJ()7. dc \erj;lardac: \;111 de koning. <.'<.'1) aantalillensciluil om het water ter plekken te gaan proeven, waarna R:lIl1llb~1 al ,>llcllk',()c'lnd \\erd. (.:1' k"alll zdl's e<.'11 kUllroord. RamlOsa is een lieht gemineraliseerd water met 1l,ltrilll1l 1.'11 O'ulb:li .tI ... helangrijkste Illilleraiell. lIel is vall nature een stH water, maar sinds de eeuwwisseling I\ordl er ko()lzulil ~lal1 [oegevoegd. Ramliisa \\ordt verkoclll in een opvallend blauwe f1es.

53

IWrWEDltUFSkl1NDE

Onderzoek Aqua MIDerale

r-t!vvinkel

,\'{/I/

If

Pelle;:ritw

LZllld van ill'rkol11 'I , Italie, Pasta. Chianti en San Pellegril10 worden vaak in een adem genoemd. Het water komt tlit een drietal bl"lllll1en aan de voel van een dolomietrots bij de rivier de Brembana, ten noordoosten van Milaan. San Pellegrino bt'l .It looml veel sui t~lten en is dam'door een van de weinige eeht basisehe watersoorten. Het is \ oural in trek bij \ rc lliwe Iijke drinkers. San Pellegrino heen een In iIde smaak, is lieht prikkelend en werkt. indiell het op de Ililchlere maag gedronken wordt. Ikht lax\.'rend. He! water heeft, zo gaat het verhaal, in het wrkden \\,ol1den:l; \ erricht. A I sinds de dertiende eeuw bezoeken mensen met nier-, leveren spi.l~\erteril1gspr()l'k·l11en in groten gdale de bron. Onder hen beyond zich ook Leonard da Vinci.

54

lf

!tI'fBItDRIJFSKUNDE "" i n k e I _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

~!

Min

1"

--On~'_!:!d~e~rz~o~e"'k"'___'uA'_=ql_"'uo::a~=e=I'-=-a=e=--

6.5. Bestellijst mineraalwaters bij watergroothandel

E

~nr ::.~.~~o~m~'c.::.h.::.ri~ij~'~~n~R~~~~----4_~.~e~n~h~fl~d~+--Plr~ij~"~P . s-l-+--cm~h-.~~.:~:.:.~,.~b-.--st art.n~r~--ro~n~lS~c~h~ri~j·'\~'tn~'a~~----------~~<~en~hi·~id~~p~lr~ij~'s~P. ~sl~-.~m~b.~ Aequo d. Madonna Still 12 10,75 7.95 I. ~ .live Fruit Salad. 12 10.3J 1.75 1

:l
AP0004 A1'O005 AI'OOO~

AQl'OOl AQl'002 AQt!004 PACOOI BAnOOI BAD002 BALOOI BAUlO!

Aequa d. Madonna SUII

241 O,.1J

4.S0

•

12 10.75 2-1 10,.1J 1110,75 1110,33 12 10.75 12 I 0,33 Arne Rox~ 12 1 Arne R o s e ! 2 Apolllnaris 12

7.95

"

Aequ. d. Madonna Carbonated Aequa d. Madonna Carbonated Ame White Am~ White Ame Red Arne Red

ApolUn.rls Medium ApolUnaris Sele«ion .\pollillari, Sdoction Aqu. Libra Original Aqua Libra Original Aqua Libra Summer Fruih Aqua Pac Badolt B.dolt B.llygowan Still B.llygo ... n Stili

5.95 ~.

~,95

1

.. .

30 10.25

1110.75 24 10)0 Il x 0.15 1l10,50 1211,00 20 10,50 1211,00 2.1 1 0).5

12 x 0,33

2,75

1

~'s:S~u~v~er~(~b=li=k)========~=~1::4--1

Pl'ROO;!

121

12

Jive Florida Orange Cocktail

__1i-=J=T,;..,V~OO;.,6:-~.;;,J;.;h~·• .;:R;;.:•.::.a.::.1.::.~;;.:m~on=a~d;,;;.:-----.,.--_t__:1~2-1'__:O~,.1;,J;_+___::1'_;.7f.5-+--x"-...., JIVOll7 .JI\'. ~monad. BI.ckculTDnt 12 10,.13 1,15 x .11\'008 Jh'. P.Gra!", & Black Oran". IZ 10,33 2.75 1 ~IO:"OOI ~lol1t .. sp.rk 12 10.75 3.50 1 :>IO="002iig ht 12 10,75 3.50 1 MO:"003 spark H .0,25 :>10:"004 ;:1I'g7"'ht'-:-__________-+-::-24-;--l PEOOOI nlgadas HI PEl)002 S;:"'a:-;lg""a-'d"".-'.--------t-7 12:":""x

4.S0 ...' 5,95 .;. 3.50, J.~O

S

: .:: "

-

1.9S I" 2.95, 1,95 ~ 2,50 O.~5 3,50 0.50 ' 1.80 0,50:;.'. 3,95 x .. ~ 1.95 , ,',

PllWOS PF.R002 RA:>'!OOI R.\.\!O02 RA.\!OOJ ROCOOI ROCOO 1 SPEOOI SPE002

's Sil".r (11es) Purde)"'x G<>ld (nex) Perrier Ran.los. Ramlosa Ramiosa (bilk) Rockopring Rogaslul Donat Quelle San Pellegrino San Pellegrino

24 24

6 11 24 10,20 24. O.J3 1211,.50 III 1.00 1210.75 2410).5

1.95 2,25 2,25 3.50 2,50 1.50

0,25 I

I

1.00 0,50 1 l'

..~an~c~a~ro~o~n=.;;;.te=d-'-----+_712~1~1~,0~O--~~3~,9~5--_t--~1--4-,~',~,+_--_4~F~0~~~·0~0~1--+S~a~n=P~.~I~le~g~rl~n~o~F~o~nt~.~L~I-m-P-I.----+_~1~2~I~O~,7~5~~~l,.5. 0 1 I _+7.B~A~Ul~0~J--~B.::.al~ly~g~o~ BallygolVan C.rbonated HI 0,25 1.95 x" SEUlOI Seltzer Pink Graperruit H x O,3J BAUlO~

BOAOOI Bo.rlo :o;.turale 1211,00 2.75 l" SEUl02 Seltzer Ume & ~mon 2~ J 0,33 BROOOI Brohler 1210,15 2,50 0,50':~' SEUlOJ Seltzer Peach 241 0,33 1,95 ~ BR0002 Brohler 2510,25 1.50 O.H... SEUl04 Seltzrr Apple & Mango HI 0,33 1.95 1 BRl'OOI Btu 1211,00 1.95 O,SO SF-UlOS Sellzer Banana 2410,33 1,95 1 121 0,50 1.80 0,50' ", SEROOI Ser", da Estrella 121 0.1$ 2,95 x BRe002 Bru CLEOOI Clearly Can. Apple 2410,33 2,75 x SER002 Serra da Estrella 2410,33 1,50 1 CLE002 Clearly Can. Strawberry' 24 10,3J 2,75 I SO L009 Sole :Saturale 12 11,00 2,95 • I CLEOOJ Clnrly Can, Pe.rh 2,,\ 10,3J 2.75 l ' '.': 501))01 Sol"1'Iotural. 12 l 0.15 1,50 x Cle.rly Can. Blackberry H x 0,33 2.15 x SO 1))02 Sot. ~.tural. 20 lO.SO 2,00 I I CLE004 CLEOOS Cltarly Can. Alpine Fruits 2410.33 2,7, x .s01.00'} Sol. :Satural. HI 0.33 1,75 1 I CO="OOI Contrex 12 11,50 2.15 1.00 SOL004 Sol. :_;.tural. ~ 1,60 1 i CO:"1002 Controx 12 11,00 2,25 0,50 SOl.otO Sole Gus.t.n ~ 2,95 I' -4~D~l7.':_;~·O~O~I~~D~u-'n~ar~ls~--------------~~1~2~I~O~,7~5~~1--~~--+I~~--1~~----~s~.O~!~Jl~O~S~~s~OI~.~G~.~S~$.~t.n~-------------- 12xO,75~t-~2.~S~0--+---1--~

-4~E~':I<~I~SO~O~I~ Emsl.~n~d~--------------_r~1~2~1.::.0~,~757_ B 15002

14 1 O.2S

__r-.,~,-r____1~S~O~I~~~O~6~~S~oi~<~G~a~S~$3~t.n~------------~~1~O~'~0~.,50,_1-~2~,0~0~_r--l--~ -+~"-1.r--__+"o-:·():-I,.:..(\:-O, :7~-I-:'S~"I:-"..;f);:"~'.-'<3~t;;..n--------------+_:~~.;:_'-q~"_-:-'J:-+_~l,,:":-::.~:---+-__l~.....;

"'

--------f- ~i:Si)_+---·...;2::.7:-:5~---+-.;I:.~O;;,O~+-'-i~--+.S,:.:O~LO::G78:_+.:S::();.:I"_7G:.;.:;;:.';;;"':;;t.n~------------__i~2=;J:...x=;O:=:-;:;'~0-t--_:;I:c,S;-;O:---r--;-~1;;--

-'E,1005 E\1002 EnOO'}

E"ian

2,2~

Evlan

1.7!'

0.50 0.50

Hl()04

Evlan

1.2~

0.25

5,\.\!001

412.00

2,25

.sA~!002

Sainl "Oland Snint A",and SA:-'~003 S.intAmand

12 11050

1.95

4.00 18.00

12 x 1.00

1,75

12.00

-t~F:-,\;;.:C~0:-0~1--~F:_.c~h~in~g~.~n--------------_4~1~2~1~O;;..,':_S~+_~2~,2:-5__-+~O~.~~0__1~_t----~S:...A~:-.~1 FAC002 FEROOI

Fachlngen Ferartlle

H:I{IHI~

hr.trdle

I'ER003 FER004 FEROOS GEROOI GER002

Ferar.lI. I' • .,.rell. Ferar.lI. Gf'rofsteiner Sprudtl Cerolstelner Stille.

30 10.25 6 x 1,50 I: , 1,00 12 x 0.75 1510,50 24 I 0,33 12 x 0,15 IlIO,7S

1.50 3,50

0.50 1

,

•

2.25

I

1.75 It95 1,95

1

_. .... . ::':.' ..

.. '

0,50' '#.0.50

SA.\! S,\.\1006 SCHOOl Sl'ROOl Sl'R003 Sl'ROO-l TAt'OO!

TAC002

~----__---t~2-:0-1_:0~.5~O~+_--;-I~,2~5--+_:0~,5~0~ Sainl Amand Surgh·. Natural. Surglva Naturale Surlliva Gassat.n Surglva Ga ... t.n Taunut Qutlle still Taunu, Quell. still

24 x (l,SO 6 x 1.25 1210,75 241 O,2S 12 x 0.75 2-110,25 12 I. 0,15 2010.25

1).5 1.OP 3,25 1.50 3 1.

0,25

2,50

0.25

~~C~L~E;0~0~1-'-~C~le~n~e.::.ag~t~~x~S~t~II~I----------_4~1~2~1~0~,7~5~+_~~~,5~O~-+--~,--_r~4---__1~r~A;;;.~~·0~0;,;;,}--+=r~a~un~u~s_:Q~u~e~lI~e~s~p~ru~d~e7!------_t~1~2-1~0~,~75~+_~4, CLEOOl

Gleneagles Still

2410,25

3,50

~:.:,.::=----_-+~2-=-0~1-:0.::.2:_::S__1f----:

1

=jjC~L~E~otO~3==1~G~I.~n~.~ag~l;es~C~~ar~b;o;n;at;e~d======1=~1~2~ljO~.7~S~=t==~4~.5~0===t==~,==~t~.~j,====j~~;~~ ~~r~W~ln~g~------+_~1~2-1_:0~,7~5~t_~

CLEOOJ GLEOOS CLE006 HAAOOI HAA002 -- HA.I -- tiE HIUlOI HIUl02 HILO03 HILO04 IDUlO; HIUl06 L"IPOOI

Cleneagle, Caroonat.d Clenoallies Active Glene.gles "AIl's WeU" Haaner Heilwass.r Ha:ner: rud.1

I

14 10)S

3,50

12 10,50

2,50

12 10.25 12 x0,75 12 x 0,75 121 0.7S

1.50 2,25 1,95 1,95

2410,33

2,25

2410.50

3.7S

• .. 0.25 0.25 0,50._ . 0.50 '.. 0,50

12 10.75 12 10,75 1210,75 2410,25 12 10.75 H x 0,25

1.7S 1,75 2,50 1.50 7,95 3.95

0.50 0.50 0,50 0.25

TY~002

TOnlsstelner Stille TOnl.. tolnor Sprudel TOnl'lt.lner Stille G<>urmtt TOnlsstelner Sprudel G<>urmet Ty'~anl Stili T),:O;.nt Still

neoo I

Vichy

12 1 US

3,00

1.00

I VOL002

I Volvle

12 x 1,00

2,25

0,50

TO:'<'OOI

TO~OO!

TO:"005 TO~006

T\':'<'OOI

I

1

x

;r~========:::::j~=1~2tlto~,t7~5=~==~1~,O~0~==~=2Q~,5to~=t=~=~====t.T~\~·.~~~OO~.}~=~~T~Y~·N~'.tn~t~s~p~.~rk~==:::=:=:===j~=1~2~1~~0.~7~5=~==~7~,9~5~==~==~I=~ Hildon Stili 1210,75 3,50 , _, T\,:-;004 T)':"Iant Spark lJ 10,25 3,95 I

Hlldon stln HlldonSttll Hlldon Carbonated Hlldon Carbonated Hildon Carbonated Impulse

1

0,251

55

Natuurlijk... Mineraalwater

Recommend Documents