Juryrapport Gyproc Trophy 2009 25 september 2009
1
Nationale Gyproc Trophy Saint-Gobain Gyproc Nederland riep de Gyproc Trophy in het leven om de creatieve mogelijkheden van Gyproc-systemen onder de aandacht te brengen en te stimuleren. Gyproc-systemen bieden de architect de ruimte om zijn vormideeën te realiseren en tegelijkertijd te voldoen aan hoge kwaliteits- en prestatie-eisen. Die opzet slaagt alleen als de binnenafbouw zonder meer deskundig en vakkundig wordt uitgevoerd. Want als altijd, de kwaliteit van de uitvoering bepaalt het resultaat. De Nationale Gyproc Trophy wordt eenmaal per twee jaar toegekend aan dát montagebedrijf dat zich in werk en uitvoering onderscheidt van de andere montagebedrijven die zijn gespecialiseerd in de verwerking van Gyproc systemen, de Gyproc Professionals. Twintig bedrijven zonden projectdocumentatie in en dongen mee naar de Gyproc Trophy 2009. De projecten moesten gerealiseerd zijn in de periode april 2007 – februari 2009. Jury Een vakkundige jury beoordeelt de ingezonden projecten op vooraf vastgestelde criteria: ● ● ●
vakmanschap (perfectie, innovatieve toepassing en complexiteit), de architectuur (origineel ontwerp, detaillering) technische criteria (brandwerendheid en akoestiek)
De jury bestaat uit specialisten op het gebied van architectuur en afbouw. De juryleden voor 2007 en 2009 zijn:
prof.ir. Hans Ruijssenaars architect, em. hoogleraar TU Eindhoven
prof.dr.ir. Jos Lichtenberg hoogleraar Bouwproductontwikkeling, TU Eindhoven
ing. Jan Bol bouwjournalist
ir. Ad Maas Eur Ing manager Ontwikkeling en Technische Service, Saint-Gobain Gyproc Nederland
2
Inzendingen Gyproc Trophy 2009 Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Bloemsingel, Amsterdam Nijestee (ism COB10 en KUUB) Groningen Daad architecten, Beilen Simon Benus, Stadskanaal Gerko afbouw, Witmarsum
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Conservatorium Amsterdam Hoge school voor de kunsten, Amsterdam De Architecten Cie, Amsterdam Bouwcomb.Hillen & Roosen de Nijs, Amsterdam MAT Nederland BV, Zaltbommel
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
CC Den Boogaard, Moergestel Gemeente Oisterwijk Wolfs architecten, Moergestel C.P.M. (BC op 't Hoog - Jansen, Moergestel Schelp Bouw & Interieur, Eersel
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Faculteit Natuur & Techniek, Utrecht Hogeschool Utrecht Inbo architecten bna, Rijswijk Heijmans Bouw, Amersfoort SBB-Wouters Afbouw VOF, Leusde
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Kantoor Achmea, Zeist Achmea, Noordwijkerhout Leijh, Kappelhoff, Seckel, Vd Dobbelsteen, Hengelo Heijmerink Bouw Utrecht bv, Bunnik Van Doornik Afbouw BV, Schijndel
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Kantoor Blouw, Ridderkerk Blouw afbouw, Ridderkerk Blouw afbouw Blouw afbouw, Ridderkerk
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Kinderdagverblijf De Sterrendaalders, Bussum Koningskinderen, Blaricum B.O.S. architecten, Blaricum Aannemers Palmere BV, Eemnes Accompli Afbouw bv, Zuidland; M-afbouw, Nijmegen
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Leerpark Da Vinci College, Dordrecht Heijmans IBC Bouw / Proper Stok Mecanoo, Delft Heijmans Bouw Rotterdam, Capelle ad Ijssel Schuurmans Afbouwsystemen B.V., Vught
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Maasland ziekenhuis, Sittard Orbis Medisch en Zorgconcern, Sittard-Geleen Bonnema Architecten, Hardegarijp Ballast nedam Bouwspec/Strukton Hurks vd linden Muller Complete Afbouw BV, Tilburg
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Media Plaza Jaarbeurs Utrecht Jaarbeurs Utrecht 1 2 3 D V architectuur & consult bv, Rotterdam VIOS Bouwgroep, Utrecht R. Muis Inrichtingen BV
3
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Praktijk OSG School, Drachten CSG Liudger, Drachten BRT Architecten, Alkmaar Friso Bouwgroep, Sneek Cobra Afbouwtechniek BV, Noodbergum
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Sanquin Bloedbank, Regio Noordwest Sanquin Bloedbank, Amsterdam Kuiper Compagnons, Rotterdam Medicom Zes, Amsterdam Element Binnenafbouw BV, Breda
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Snowbase Terneuzen Snowbase Terneuzen DDR Architects bvba, Affligem (België) De Coene Construct NV, Kortrijk (België) Maas Afbouw BV, Terneuzen
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Spa-Wellness centrum Sportcentrum Amstelpark VJG architecten, Stompetoren Bouwbedrijf Midreth B.V. Heemskerk bouwspecialiteiten
Project: Opdrachtgever: Architect:
St. Jobsveem, Rotterdam BAM woningbouw Rotterdam ism BAM vastgoed Mei Architecten & Stedebouwers, Rotterdam ism Wessel de Jonge Architecten, Rotterdam Aannemer: BAM Woningbouw Rotterdam, Capelle aan de IJssel Gyproc Professional: Van Vonderen Interior Contractors B.V. Project: Stadsgehoorzaal Leiden Opdrachtgever: Gemeente Leiden Architect: Architecten Van Mourik, Den Haag Aannemer: Hillen en Roosen, Amsterdam Gyproc Professional: Montagebedrijf Kwakman BV, Volendam Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Stadspaviljoen Roosendaal Gemeente Roosendaal Rene van Zuuk architecten, Almere Strukton Eindhoven NAS Afbouw, Geffen
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Stadsschouwburg Amsterdam Stichting Stadschouwburg, Amsterdam Jonkman & Klinkhamer, Apeldoorn Bouwbedrijf de Nijs en Zn Banier BV, Oudkarspel
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Woontoren Symphony, Amsterdam Trimp&Van Tartwijk Property Performance IJsselstein De Architecten Cie, A’dam; AWG Antw; AGS Heerlen Bouwcombinatie Symphony Helix bv, De Goorn
Project: Opdrachtgever: Architect: Aannemer: Gyproc Professional:
Woonzorgcentrum St Jeroen, Noordwijk Stichting Valent, Katwijk Manten en Lugthart architecten, Amsterdam Katwijkse Bouwmaatschappij bv KBM, Katwijk Plaza Wanden en Plafonds BV, Sassenheim
4
Werkwijze jury De jury van de Gyproc Trophy 2009 kreeg net als in 2007 een grote verscheidenheid aan ingezonden projecten onder ogen. Projecten die nog verschillend in schaalgrootte zijn, van kinderdagverblijf tot stadspaviljoen, van stadsgehoorzaal tot ziekenhuis, alle ongetwijfeld met veel liefde voor het vak gemaakt. De taak van de jury was in eerste instantie om een gewetensvolle papieren keuze te maken, dat wil zeggen op basis van de ingezonden projectbeschrijvingen en bijgeleverde foto’s. Zo’n eerste selectie is bedoeld om die projecten aan te wijzen die de moeite waard lijken door middel van een bezoek nader te bekijken en te beoordelen. Zo nu en dan leidde die eerste selectie tot lastige afwegingen. De jury probeerde door de soms karige informatie heen te kijken, maar het is onmiskenbaar zo dat de kwaliteit van de presentatie een rol speelt bij zo’n eerste oriëntatie. Voor toekomstige deelnemers aan de Gyproc Trophy een belangrijke hint: neem de moeite om een in te zenden project goed in beeld te brengen en besteed tijd aan een goede toelichting. De jury bezocht op één dag vier van de twintig ingezonden projecten. Voor elk van de vier bezochte projecten was er duidelijk een reden om op locatie meer inzicht te willen krijgen in de toegepaste producten, in de bijdragen van die producten in hun specifieke toepassing aan de architectuur, en in de eventuele bijzonderheden en kwaliteit in werkwijze van het montagebedrijf. De vier bezochte projecten zijn: ● ● ●
●
Cultureel Centrum Den Boogaard in Moergestel, in verband met het bijzondere raster met golvende plafondplaten in een deelbare multifunctionele ruimte; St. Jobsveem in Rotterdam, een herbestemmingsproject van grote omvang met een grote verscheidenheid in bewonerswensen betreffende het inbouwpakket; Conservatorium in Amsterdam, een gebouw met per oefenruimte, leslokaal en zaal specifieke eisen aan zowel geluidsisolatie als akoestiek, een uitdaging in logistiek en techniek; Media Plaza in Utrecht, een flexibel te gebruiken conferentiecentrum binnenin het Jaarbeurscomplex, vol contrasten in vorm en kleur.
5
Cultureel Centrum Den Boogaard in Moergestel Binnen doorgaans beperkte budgetten en enge beleidskaders is het een hele kunst om van een cultureel centrum iets bijzonders te maken. De immer aanwezige multifunctionele zaal is vaak niet meer dan een met vouwwanden opdeelbare doos. Het kan anders en beter. Architect, interieurarchitect en montagebedrijf hebben van de multifunctionele zaal van Cultureel Centrum Den Boogaard in Moergestel iets bijzonders weten te maken, iets feestelijks bijna. Het is de gevraagde meerwaarde van het gebouw. Met name het plafond van deze grote en hoge multifunctionele zaal is opvallend. Het is een architectonisch statement op zich. Daarin schuilt ook enigszins de zwakte van het project: de speelse architectuur van het plafond sluit niet aan bij de rest van de vormgeving van de zaal en ook niet bij de architectuur van ontmoetingsruimte aan de voorkant van de zaal. Daardoor wordt het plafond een eerder een incident dan een deel van een totaalvisie. Dat laat onverlet dat montagebedrijf Schelp Bouw & Interieur een fraai staaltje werk geleverd heeft in de uitvoering van het golvende plafond. Het verlaagde plafond bestaat uit hol en dol gebogen akoestische BIG Gyptone plafondplaten, gemonteerd op een regelmatig raster van zwart regelwerk met schenkels die de gewenste vorm van de platen mogelijk maken. Het regelwerk hangt aan de betonconstructie erboven. De uitvoering van het golvende plafond met standaardplaten is van tevoren helemaal uitgedacht door Schelp samen met architect Marinus Wolfs. De om budgetredenen gekozen standaardplaat dicteert als het ware de maatvoering van het raster. De voorzieningen voor de schuifwanden die het plafond haaks op de golfrichting doorsnijden zijn haast onzichtbaar en verstoren dus het architectuurbeeld niet. Ook buisvormige kanalen voor luchtbehandeling en stralingselementen doorbreken het plafond in de dwarsrichting. Vooral door hun afmetingen doen deze voorzieningen afbreuk aan de ritmiek van het golvende plafond en doen ze dus afbreuk aan de architectuur van de zaal. Al met al oordeelde de jury dat dit project op productniveau interessant is en dat de uitvoering met standaardplaten montagebedrijf Schelp Bouw & Interieur uitdaagde inventief te zijn. Het is jammer dat het bijzondere plafond en de kwaliteit in de uitvoering door een zekere inconsistentie in het hele zaalconcept niet volledig tot hun recht komen.
6
St. Jobsveem in Rotterdam Pakhuizen of vemen zijn dankbare herbestemming-projecten. Dit soort gebouwen staat vaak op een bijzondere locatie, heeft een degelijke uitstraling, is stevig van constructie en biedt door grote vloeroppervlakten de mogelijkheid de binnenruimte in veel units op te delen. Zo’n oud pakhuis is het St. Jobsveem, net westelijk van de Euromast in Rotterdam, aan de rand van het herontwikkelde havengebied. Het St. Jobsveem is nu een woongebouw met 109 appartementen waarin onderin beperkte ruimte is voor kleine bedrijven zoals horeca. De woningen in het 25 meter diepe gebouw worden ontsloten vanuit insnijdingen in het gebouw. Dat zijn atria met trappenhuis en lift, van waaruit gangen in de lengterichting toegang geven aan woningen aan weerszijden. In nauwe samenspraak met de architect, de projectontwikkelaar en aannemer en vooral ook de bewoners heeft montagebedrijf Van Vonderen Interior Contractors een bijzonder werk gerealiseerd. Kopers konden namelijk op maat hun eigen inbouwpakket kiezen. Daarmee trok BAM Woningbouw aandacht van kooplustigen. Het inbouwpakket moest natuurlijk wel passen binnen de bestaande draagstructuur. Een structuur die nergens exact gelijk of waterpas is. Een renovatieproject alleen al vraagt om een grote flexibiliteit in het afbouwsysteem en in de uitvoering daarvan. Dan ook nog eens 109 wooneenheden naar specifieke ideeën van de kopers opleveren, vergt naast flexibiliteit veel creativiteit. Om tot in een laat stadium in te kunnen spelen op bewonerswensen, viel de keuze op een droog afbouwsysteem met gipsplaten, het Gyproc Metal Stud systeem afgewerkt met wit stucwerk. De jury onderkent de moeilijkheidsgraad van dit bijzondere herbestemmingsproject en heeft veel waardering voor het vakmanschap waarmee, rekening houdend met alsmaar wijzigingen in het proces, inbouw op maat gerealiseerd is. De wijze waarop de gipsplaten zijn toegepast daarentegen, is recht-toe-recht-aan en tamelijk traditioneel. Wat architectuur betreft is de binnenafbouw niet spectaculair en ook in de uitvoering niet echt innovatief qua materiaaltoepassing.
7
Conservatorium in Amsterdam Zo op het oog is het nieuwe Conservatorium in Amsterdam een eenvoudig gebouw met veel kleine en wat grotere oefenruimtes, opnamestudio’s, een kleine zaal, een grote zaal en een kantine die een geheel vormt met de entree. Alle ruimten zijn sober en strak en hebben een rustige uitstraling. Muziekbeoefening en muziekuitvoeringen vragen om concentratie, een goede akoestische kwaliteit en tegelijkertijd om goede geluidwering en geluidsisolatie. Die kwaliteiten in architectuur, materialisatie en afbouwtechniek gaan in dit gebouw hand in hand. Het scheelt nogal wat of je piano speelt, aria’s zingt of slagwerker bent. In volume, akoestiek en geluidsisolatie vragen de verschillende oefenruimten om een specifieke aanpak. Door middel van enkele, dubbele of ook drievoudige beplating met gipsplaten in Gyproc Metal Stud is het mogelijk om op de juiste plaats het juiste niveau van geluidsisolatie bereiken, in klassen 1, 2 en 3. Volgens het zogenoemde doos-in-doos principe staan de ruimten als het ware los van elkaar en los van de betonnen hoofddraagconstructie. De opnamestudio’s moesten absoluut goed geïsoleerd worden van de omgeving. Daarvoor gold het doos-in-doos-in-doos concept, waardoor bijna absoluut storing van de omgeving uitgesloten wordt. Dat alles betekende een megapuzzel in de uitvoering en dus ook in de logistiek voor montagebedrijf MAT Nederland uit Zaltbommel. Een als immer korte bouwtijd, een zeer beperkt bouwterrein met slechts één aanvoerroute zorgden ervoor dat het erg ingewikkeld was. Des te meer waardering voor zo’n resultaat. Hét pièce de résistance in het nieuwe conservatorium zijn de kolomafwerkingen in de grote concertzaal. Extreme symfonische muziek in maximale orkestbezetting moet daar, met publiek of niet, goed klinken maar niet doorklinken naar het hele gebouw en zijn directe omgeving. Ook trillingen van buiten mogen een concert niet storen. Onvermijdelijke betonnen kolommen van de hoofddraagstructuur waren een obstakel in dat streven. Daarom zijn deze kolommen helemaal ingepakt in akoestische folie, rubber isolatiemateriaal en dubbelschalig met gipsplaat. Visueel is dit deel van het werk een huzarenstukje. Nauwelijks een naad te zien, de kromming met kleine straal is perfect gelijkmatig rond. Wie niet beter weet ziet een gladde, puur betonnen kolom. Gelet op de diversiteit in materiaaltoepassingen, de bijbehorende megapuzzel voor de uitvoering en de logistiek en op de kwaliteit van het gerealiseerde werk, vindt de jury de interieurbouw van het Conservatorium in Amsterdam in samenhang met de architectuur een zeer geslaagde compositie.
8
Media Plaza in Jaarbeurs Utrecht Media Plaza, met veel aandacht voor de nieuwe wereld van de cyberspace, bestond al langer. Dit deel van het Jaarbeurscomplex is sinds de zomer van 2008 uitgebreid met een conferentie- en evenementencentrum. Vol met vormen en kleuren die contrasteren en dus de zintuigen alsmaar opnieuw prikkelen. Alles is rond, geen enkel vlak is recht. Vanuit een grillige foyer met warme tinten zoals oranje en rood komt de bezoeker in de grote zaal of in kleinere vergaderzalen die haast helwit zijn, heel cool. Met behulp van ledverlichting kunnen de wittige ruimten en dus ook de aanwezigen door kleursferen geprogrammeerd worden. Het lijkt alsof de vituele wereld hier werkelijkheid wordt. Een marketingconcept is dan ook het uitgangspunt geweest, in plaats van een architectuurvisie. De architect heeft het concept slechts vertaald naar materialisatie. Ook in dit concept telt zwaar mee dat de ruimten tegelijkertijd door verschillende soorten groepen gebruikt kunnen worden. Logisch, want dat sluit aan op de beursactiviteiten. Montagebedrijf R. Muis Inrichtingen uit Purmerend leverde al in het ontwerpstadium zijn expertise om het marketingconcept gestalte te geven. Niet alleen de veeleisende vormgeving vroeg om die expertise, ook vereiste hoge kwaliteit in afwerkingsniveau vroeg er om. Goed werken met lichteffecten op grote vlakken en het oproepen van visuele suggesties in een interieur kan alleen als de binnenafbouw perfect is uitgevoerd. Het montagebedrijf heeft in ontwerp en uitvoering voortvarend en vakbekwaam zijn rol als ontzorger ingevuld. Dat is niet ieder bedrijf gegeven. In dat ontzorgen en in de kwaliteit van de realisatie schuilt de kracht van dit project dat voor een groot deel in een dubbele beplating met Duragyp op een Metal Studconstructie uitgevoerd is. Deze toepassing van gipsplaat is op zich niet grensverleggend of biedt geen extra dimensie voor toekomstige toepassingen. Gipsplaat bleek hier het meest geëigende materiaal. Niet meer en niet minder.
9
Winnaar van de Gyproc Trophy 2009: Conservatorium in Amsterdam De jury heeft de vier genomineerde projecten: het Cultureel Centrum Den Boogaard in Moergestel, woongebouw St. Jobsveem in Rotterdam, het nieuwe Conservatorium in Amsterdam en de uitbreiding van Media Plaza in Utrecht na hun bezoek stuk voor stuk uitgebreid besproken, tegen het licht gehouden en opnieuw gewogen. Uitgaande van de criteria voor de beoordeling van projecten die meedingen naar de Gyproc Trophy, zoekt de jury naar dát project dat op al die criteria even goed of ruimschoots scoort. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het voor de inzenders, de montagebedrijven, en voor hen die op de achtergrond een rol spelen, zoals architecten, aannemers en projectontwikkelaars, niet meevalt om op die wijze de aandacht te trekken en te scoren. Het volmaakte bestaat niet. Toch is de jury zo eigenwijs om in die zoektocht te volharden. Het is daarom niet verwonderlijk dat tijdens die zoektocht projecten afvallen, in de selectie vanaf papier, bij het bekijken van de geselecteerde projecten door de jury, tijdens de eindevaluatie van de genomineerden. In het project Cultureel Centrum Den Boogaard in Moergestel is het golvende plafond dat voornamelijk is samengesteld uit standaardplaten op zich een fraai onderdeel van het gebouw. Een ware uitdaging op niveau van montagebedrijf Schelp Bouw & Interieur uit Eersel. Alleen, in vormgeving mist het plafond de samenhang met de rest van de multifunctionele zaal en van het gebouw. Het woongebouw St. Jobsveem is een aantrekkelijk herbestemmingsproject met 109 wooneenheden die stuk voor stuk op maat naar de wensen van de koper van een inbouwpakket zijn voorzien. Het is geen opvallende architectuur. Het is wel een prestatie van formaat van montagebedrijf Van Vonderen Interior Contractors uit Bergeijk, in flexibiliteit in planning en in uitvoering. Montagebedrijf R. Muis Inrichtingen uit Purmerend dat het nieuwe conferentie- en evenementencentrum van Media Plaza op de eerste etage van het Jaarbeurscomplex realiseerde, heeft voortvarend het voortouw genomen en de architect en de opdrachtgever ontzorgd, om een marketing concept dat leunt op de virtuele wereld gestalte te kunnen geven. Marketingarchitectuur is echter doorgaans een kort leven beschoren. De juryleden waren unaniem van mening dat één project met kop en schouders boven de andere uitstak: het nieuwe Conservatorium in Amsterdam, naar ontwerp van De Architecten Cie / Frits van Dongen, een heel complex werk waar montagebedrijf MAT Nederland uit Zaltbommel terecht trots op kan zijn. “Gelet op de diversiteit in materiaaltoepassingen, de bijbehorende megapuzzel voor de uitvoering en de logistiek en op de kwaliteit van het gerealiseerde werk, vindt de jury de interieurbouw van het Conservatorium in Amsterdam in samenhang met de architectuur een zeer geslaagde compositie.”
10
De Nationale Gyproc Trophy is een initiatief van
Saint-Gobain Gyproc Nederland Stuartweg 1b 4131 NH Vianen T. 0347 325100 F 0347 325125 E
[email protected] www.gyproc.nl
11