Aandacht voor aangeklaagde personeelsleden PPSI-informatieblad voor aangeklaagde personeelsleden in het onderwijs Onderwijspersoneel loopt een reëel risico op klachten van ouders en leerlingen. Maatschappelijke ontwikkelingen als klantgerichtheid van scholen en toenemende mondigheid, zorgen ervoor dat ouders en leerlingen ‘’verhaal komen halen’’. Daarbij kan het gaan om beschuldigingen van onprofessioneel gedrag of gebrekkige communicatie, maar ook om aantijgingen van machtsmisbruik, agressie, discriminatie, pesterijen, ongewenste intimiteiten of zelfs seksueel misbruik.
“Voor je het weet heb je een klacht aan je broek” Docent voortgezet onderwijs
Betrokken worden in een klachtenprocedure is natuurlijk heel vervelend. Een klacht raakt! Juist dan is het belangrijk om te midden van emoties, overzicht te houden of het klachtonderzoek procedureel correct wordt uitgevoerd. Want ook u, als aangeklaagd personeelslid hebt rechten:
Artikel 11 1-4 Recht op hoor en wederhoor De rechtvaardige behandeling van beide partijen komt tot uitdrukking in hoor en wederhoor van zowel de klager als de aangeklaagde . Artikel 7/10 Recht op bijstand Voorafgaand aan het onderzoek van de klachtencommissie worden klager en aangeklaagde gewezen op de mogelijkheid zich te laten bijstaan door een raadsman/raadsvrouw. De aangeklaagde kan hiervoor een beroep doen op de afdeling rechtspositie van de vakbond waarbij hij/zij is aangesloten. Ook kan de aangeklaagde gebruikmaken van de eigen rechtsbijstandsverzekering. Artikel 11 5-6; artikel 15 1-2 Recht op informatie Gedurende de klachtenprocedure heeft de aangeklaagde recht op alle informatie die de klachtencommissie tijdens haar onderzoek verzamelt en produceert, alle verslagen van de zittingen, de bevindingen, het oordeel en het advies van de klachtencommissie, et cetera. Naar: Modelklachtenregeling openbaar en bijzonder primair en voortgezet onderwijs 1998 Artikel 7 Verweer voeren 1.
2. 3.
De Commissie stelt verweerder in de gelegenheid om binnen een termijn van drie weken een schriftelijk verweer bij de Commissie in te dienen en deelt daarbij de datum mee, waarop het verweer uiterlijk door de Commissie moet zijn ontvangen. De voorzitter kan deze termijn op verzoek van verweerder met ten hoogste twee weken verlengen. Slechts met instemming van klager kan een langer uitstel worden verleend. De Commissie zendt, behoudens het bepaalde in artikel 10, een afschrift van het verweerschrift met de daarbij meegestuurde stukken aan klager.
Uit: Reglement Landelijke Klachtencommissie Onderwijs, Utrecht Artikel 15 3 Recht op verweer 2 Project preventie seksuele intimidatie (PPSI)/APS. Postbus 85475, 3508 AL Utrecht. Helpdesk: tel.:030-285 67 62 (op schooldagen van 9.00-13.00 uur) e-mail:
[email protected], website: www.ppsi.nl
1
De beslissing …wordt door het bevoegd gezag niet genomen dan nadat de aangeklaagde in de gelegenheid is gesteld zich mondeling en/of schriftelijk te verweren tegen de door het bevoegd gezag voorgenomen beslissing. Uit: Modelklachtenregeling openbaar en bijzonder primair en voortgezet onderwijs 1998
Ondanks deze basale rechtvaardigheidsbeginselen, wordt regelmatig voorbijgegaan aan het feit dat ook een aangeklaagde rechten heeft bij een klachtonderzoek. U kunt zich beroepen op deze rechten als u onverhoopt betrokken raakt bij een klachtenprocedure. Zorgvuldig onderzoek Elke klacht vraagt om een zorgvuldig onderzoek, in het belang van alle betrokken partijen. Er zijn twee klachttrajecten mogelijk: • een klacht indienen bij het bevoegd gezag en/of • een klacht indienen bij de onafhankelijke klachtencommissie waarbij de school is aangesloten. In de Kwaliteitswet en de Modelklachtenregeling, beiden uit 1998, staat de procedures voor correcte klachtbehandeling door een onafhankelijke klachtencommissie, stapsgewijs vastgelegd. Genoemde klachtenregeling kan gezien worden als basis voor de rechtvaardige en zorgvuldige behandeling van klager én aangeklaagde. Als de klacht niet door de klachtencommissie, maar door het bevoegd gezag behandeld wordt, dan zou hierbij een vergelijkbare interne klachtenprocedure gevolgd moeten worden. Objectief onderzoek In de Kwaliteitswet van 1998 is vastgelegd, dat scholen moeten beschikken over een onafhankelijke klachtencommissie, dan wel een klachtencommissie onder onafhankelijk voorzitterschap. Met andere woorden u hebt recht op objectief en onafhankelijk klacht-onderzoek. Ook als het bevoegd gezag de klacht onderzoekt, moet u kunnen rekenen op dergelijke objectiviteit. U kunt bezwaar aantekenen als u bevooroordeeldheid ervaart en dit bezwaar laten vastleggen in het onderzoeksverslag. U kunt aandringen op onafhankelijk onderzoek door een klachtencommissie en eventueel door justitie. Werkgever Mocht er een klacht tegen u worden ingediend, dan kunt u het volgende verwachten van uw werkgever: Het bevoegd gezag informeert u over de aard van de klacht; -Het bevoegd gezag overhandigt u een exemplaar van de klachtenregeling; -Het bevoegd gezag wijst u op de mogelijkheid om u te laten bijstaan door een raadsman of raadsvrouw –bijvoorbeeld via uw vakbond, voorwaarde is wel dat u tenminste 6 maanden lid bent-; -Het bevoegd gezag zal u vragen of u behoefte heeft aan ondersteuning tijdens het klachtonderzoek door een vertrouwenspersoon en u met hem/haar in contact brengen; -Het bevoegd gezag geeft aan wie vanuit de werkgever, het contact met u onderhoudt lopende het klachtonderzoek. Als uw bevoegd gezag hier niet in voorziet, dan kunt u zelf aanspraak maken op de hierboven genoemde voorzieningen. Vertrouwenspersoon In het kader van rechtvaardige behandeling van klager én aangeklaagde, zou het wenselijk zijn dat uw school beschikt over een vertrouwenspersoon specifiek voor aangeklaagde personeelsleden. • Deze vertrouwenspersoon staat u persoonlijk bij gedurende het klachtonderzoek. Project preventie seksuele intimidatie (PPSI)/APS. Postbus 85475, 3508 AL Utrecht. Helpdesk: tel.:030-285 67 62 (op schooldagen van 9.00-13.00 uur) e-mail:
[email protected], website: www.ppsi.nl
2
• • • • • •
U kunt bij de vertrouwenspersoon uw kant van het verhaal vertellen en uw emoties uiten. De vertrouwenspersoon helpt u uw rechten te bewaken in de klachtenprocedure, uitgaande van de klachtenregeling. De vertrouwenspersoon kan u assisteren bij het op papier zetten van uw verweer tegen de klacht. De vertrouwenspersoon bereidt met u de hoorzitting bij bevoegd gezag en/of klachtencommissie voor. De vertrouwenspersoon kan u vergezellen naar deze zitting(en). De vertrouwenspersoon kan u na de zitting opvangen.
Daarnaast kan de vertrouwenspersoon de inhoud van de zitting met u nabespreken Vervolgens kan de vertrouwenspersoon met u een inhoudelijke reactie voorbereiden op de informatie uit de hoorzitting(en), die recht doet aan uw zienswijze. Mocht u behoefte hebben aan professionele hulpverlening dan kunt u dit bij de vertrouwenspersoon aangeven. U kunt uw bevoegd gezag verzoeken om u tijdens de klachtenprocedure een vertrouwenspersoon ter beschikking te stellen. Bemiddeling/mediation In het Klachtrecht uit de Kwaliteitswet (1998) ligt het accent op klachtbehandeling zoals hier boven beschreven door bevoegd gezag en/of klachtencommissie. Voortschrijdend inzicht inzake de behandeling van onderwijsklachten, heeft als resultaat dat steeds vaker gepleit wordt voor mediation in geval van klachten, onder andere door de nationale ombudsman. De Modelklachtenregeling laat hiervoor ruimte:
3. De vertrouwenspersoon gaat ná of door bemiddeling een oplossing kan worden bereikt, De vertrouwenspersoon gaat na of de gebeurtenis aanleiding geeft tot het indienen van een klacht. Hij /zij begeleidt de klager desgewenst bij verdere procedure en verleent desgewenst bijstand bij het doen van aangifte bij politie of justitie. uit: Modelklachtenregeling openbaar en bijzonder primair en voortgezet onderwijs 1998
U kunt als verweerder aandringen op mediation. Mogelijk kan het gerezen probleem aldus worden opgelost, zonder verharding van standpunten. Mediation is overigens niet altijd mogelijk. Zie voor voorwaarden het PPSI-informatieblad Bemiddeling? We komen er samen wel uit! Gratis aan te vragen via de PPSI-helpdesk. Op uw verzoek kan de vertrouwenspersoon bemiddeling of mediation arrangeren, op voorwaarde dat u daartoe bereid bent. Deze bemiddeling of mediation vindt plaats onder leiding van een neutrale partij, in wie zowel de klager als u vertrouwen stelt. In geval van mediation wordt het proces geleid door een geregistreerd mediator en worden de uitkomst vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. De vertrouwenspersoon van de klager bemiddelt niet zelf. Gezien de taakstelling is deze vertrouwenspersoon verbonden met de klager en derhalve niet neutraal. Het zelfde geldt voor uw vertrouwenspersoon. U kunt wel vragen of uw vertrouwenspersoon u vergezelt naar de bemiddeling. In geval van bemiddeling is het van belang, dat u zich er van verzekert dat deze door een onafhankelijke bemiddelaar wordt uitgevoerd, bij voorkeur een geregistreerd mediator. Verslagen Project preventie seksuele intimidatie (PPSI)/APS. Postbus 85475, 3508 AL Utrecht. Helpdesk: tel.:030-285 67 62 (op schooldagen van 9.00-13.00 uur) e-mail:
[email protected], website: www.ppsi.nl
3
Gezien de impact die een klachtonderzoek kan hebben, is het aan te raden zelf verslagen te maken van álle gevoerde gesprekken in het kader van het klachtonderzoek..U kunt ook toestemming vragen om de gesprekken op te nemen. Voor het overzicht is het belangrijk, dat u kopieën heeft van alle ter zake stukken, zoals de klacht, gespreksverslagen, eventuele rapporten bijvoorbeeld van een psycholoog of arbo-arts enz. Kortom u legt zelf een dossier aan gedurende het klachtonderzoek. Rehabilitatie Mocht na zorgvuldig klachtonderzoek blijken, dat de klacht ongegrond is of dat u valselijk beschuldigd bent, dan is rehabilitatie door het bevoegd gezag op zijn plaats. Als u geen rehabilitatie aangeboden krijgt, dan kunt u hierop aandringen. Doel van een rehabilitatie is, om u in ere te herstellen. In de klachtenregeling van de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs te Utrecht is vermeld: ‘’Als de aangeklaagde onterecht is beschuldig, zal rehabilitatie nodig zijn, bij iedereen die in een eerder stadium is geïnformeerd over de klacht. De vertrouwenspersoon van de aangeklaagde kan in dit traject naar de aangeklaagde een ondersteunende rol vervullen Een rehabilitatietraject wordt in nauw overleg met u samengesteld. Mogelijkheden zijn: een brief vanuit het bevoegd gezag naar de collega’s, de leerlingen en de ouders waarin het vertrouwen in u wordt uitgesproken. U kunt ook zelf de pen ter hand nemen. U kunt tevens maatregelen eisen tegen de klager die u vals beschuldigd heeft. Financiële tegemoetkoming Daarnaast kunt u van uw werkgever vragen om bepaalde kosten voor zijn rekening te nemen, bijvoorbeeld de kosten voor juridische, medische en/of professionele hulpverlening waar u gebruik van moet maken als gevolg van de tegen u geuite valse beschuldiging. Civiele procedure tegen werkgever U kunt een civiele procedure aanspannen tegen uw werkgever als u van mening bent dat uw werkgever in gebreke blijft. U kunt bijvoorbeeld rehabilitatie eisen. Daarnaast kunt u een schadevergoeding eisen voor gederfde inkomsten, gederfde levensvreugde en vergoeding van de door u gemaakte juridische kosten. Beroep en bezwaar U kunt bij de geschillencommissie waar uw school bij aangesloten is, bezwaar aantekenen tegen door het bevoegd gezag voorgenomen maatregelen naar aanleiding van de klachtenprocedure. Klachten bij de klachtencommissie U kunt overwegen een klacht in te dienen bij de klachtencommissie van de school tegen uw schoolleiding/bevoegd gezag als u vindt dat de interne klachtbehandeling hiertoe noopt. U wordt daarmee van aangeklaagde, klager. U kunt hierbij gebruik maken van het door u aangelegde dossier met verslagen gemaakt tijdens de klachtenprocedure.. U kunt ook een klacht indienen tegen de leerling/de ouder/de collega die u onterecht heeft aangeklaagd. De aangeklaagde is dan de leerling/de ouder/de collega die onterechte aantijgingen heeft geuit. U kunt hierbij gebruik maken van het door u aangelegde dossier met verslagen gemaakt tijdens de klachtenprocedure.
Project preventie seksuele intimidatie (PPSI)/APS. Postbus 85475, 3508 AL Utrecht. Helpdesk: tel.:030-285 67 62 (op schooldagen van 9.00-13.00 uur) e-mail:
[email protected], website: www.ppsi.nl
4
Als u een klacht indient bij de klachtencommissie kunt een beroep doen op de vertrouwenspersoon om u te begeleiden in de klachtenprocedure. Juridische procedure tegen valse beschuldiger U kunt tevens overwegen om degene die een opzettelijke valse beschuldiging jegens u heeft geuit, aan te geven wegens ‘’smaad’’ of ‘’laster’’bij justitie. Natuurlijk is rechtvaardigheid en eerherstel van groot belang, maar u moet wel beseffen dat een dergelijke procedure een lange adem vraagt en dat een voor uw gunstige uitspraak niet gegarandeerd is. Helpdesks Personeelsleden die ooit onterecht beschuldigd zijn, hebben zich verenigd in de belangenorganisatie Contactgroep Onterecht Beschuldigingen (COB). U kunt hier terecht voor schriftelijke informatie, voor gerichte adviezen en lotgenotencontact via www.valsbeschuldigd.org. Ook kunt u (desgewenst anoniem) contact opnemen met de helpdesk van PPSI, Op schooldagen bereikbaar van 9.00-13.00 uur via 030-28 56 762 of
[email protected]. Rechten Ook een aangeklaagd personeelslid heeft rechten. Maak er vooral gebruik van en stel uw bevoegd gezag ervan op de hoogte.
Deze publicatie is geen geformaliseerde richtlijn of protocol. Aan de inhoud van deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend. Het is toegestaan delen van de inhoud van dit PPSI-informatieblad te citeren met correcte bronvermelding en de vermelding van de titel van het PPSI-informatieblad. PPSI-informatiebladen en materialen mogen niet gebruikt worden door derden voor trainingsdoeleinden of in een commerciële setting (APS/PPSI 2012)
Project preventie seksuele intimidatie (PPSI)/APS. Postbus 85475, 3508 AL Utrecht. Helpdesk: tel.:030-285 67 62 (op schooldagen van 9.00-13.00 uur) e-mail:
[email protected], website: www.ppsi.nl
5
