Naar enige standaardisatie bij telescopen

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

11-2011

INGENIEURSMAGAZINE

Naar enige standaardisatie bij telescopen

Huiskamertelevisie wordt sociaal medium Technoladies: vrouwen in een mannenwereld Frans Peeters: ingenieur en burgemeester

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem jaargang 49, nummer 11, november 2011 maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustus afgiftekantoor HASSELT 1- P2A8632

Commentaar I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw Stichtend lid CIBIC – www.cibic.be Lid van Ex-Change vzw – www.ex-change.be Stichtend lid van European Young Engineers EYE – www.e-y-e.org Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.) VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem HOOFDREDACTEUR Ing. Noël Lagast MSc EINDREDACTIE Luc Vander Elst REDACTIERAAD Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MSc Ing. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc REDACTIESECRETARIAAT Francine Demaret SECRETARIAAT VIK Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem Tel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01 Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] Doorlopend open van 08.30 uur tot 17.00 uur Voor advertentieruimte of redactionele bijdragen: mail naar [email protected]. LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN rek.nr.: 406-0098501-56 € 62,00 voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor geassocieerde leden € 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden

Ingenieursethiek Is techniek een neutraal gegeven? Rijzen de ethische vragen pas bij het gebruik van de techniek? Of is het de gebruiker die er op een (on)verantwoorde manier mee omgaat en blijft de ontwerper – de ingenieur – zo buiten schot? Het klassieke voorbeeld bij dit verhaal is het mes. Niet de ontwerper is verantwoordelijk voor het verkeerd gebruik van het mes, maar de moordenaar die het gebruikt voor doeleinden, waarvoor het niet ontworpen is, namelijk een moord plegen. Laat ons even stilstaan bij de woorden ‘waarvoor het niet ontworpen is’. Waarom wordt een bepaalde techniek of technologie ontworpen? Wat was de intentie? En is die dan neutraal? Sinds de jaren ’70 is ‘engineering ethics’, net zoals business ethics, in opmars. De klassiekers in dit verband zijn de casussen van de Ford Pinto, de Challenger Space Shuttle, Tsjernobyl, Bhopal, … waar niet alleen bedrijven, maar ook ingenieurs in het vizier kwamen bij maatschappelijke en ethische vraagstelling. Wat wisten ingenieurs? Konden ze de gevolgen van hun keuzes voorspellen? Konden ze het proces beïnvloeden om zo de schadelijke gevolgen of de normoverschrijding te voorkomen? Welke vrijheid hebben zij om beslissingen te nemen of te beïnvloeden? Geleidelijk aan dringt het bewustzijn door dat ook ingenieurs geen neutrale actoren zijn bij de ontwikkelingen van techniek en technologie. Er worden voortdurend keuzes gemaakt. Dimensies moeten worden bepaald. Kwaliteitscontroles dwingen tot reflectie over nauwkeurigheidsmarges en ijkingen. Kunststoftechnologie biedt een waaier aan materialen en eisen inzake veiligheid, duurzaamheid, rendabiliteit, efficiëntie of ergonomie zijn niet altijd eenvoudig met elkaar te verzoenen. In 2004 verscheen een handboek ‘Ethiek en Techniek’ onder redactie van L. Royakkers, I. Van de Poel en A. Pieters en met ondersteuning van onze zustervereniging KIVI-niria in Nederland. Het is hun verdienste dat ze de basis legden voor een uitgewerkte visie op de morele competenties van ingenieurs. Ik vat het hier voor u even samen: 1. Morele sensibiliteit: het vermogen om maatschappelijke en ethische kwesties te herkennen en te benoemen. 2. Moreel analysevermogen: het vermogen om een morele vraag te analyseren in termen van feiten, waarden, betrokkenen (stakeholders) en belangen. 3. Morele creativiteit: het vermogen om verschillende handelingsmogelijkheden te bedenken om met de morele vraagstelling om te gaan in het licht van de relevante waarden en feiten. 4. Moreel oordeelsvermogen: het vermogen om met behulp van ethische denkkaders, waaronder normatief ethische theorieën en gedragscodes, een moreel oordeel te vellen over de handelingsmogelijkheden. 5. Morele beslissingsvaardigheden: het vermogen om te reflecteren op verschillende ethische denkkaders en om een beslissing te nemen op basis van die reflectie. 6. Argumentatievermogen: het vermogen om de ethische aspecten van het denken en handelen te rechtvaardigen, te bediscussiëren en te evalueren met vakgenoten en niet-vakgenoten. Met ie-net vzw willen de ingenieurs in Vlaanderen hun stem laten horen in het maatschappelijk debat. De rode draad van ons volgende jaarthema Roadmap Vlaanderen gaat over mobiliteit, ruimtelijke ordening en wonen. Om verantwoorde beleidskeuzes te maken in dat domein zijn ook daar duurzaamheid en een ethische dimensie op hun plaats . De ingenieurs in Vlaanderen nemen alvast die handschoen op.

€ 17,00 voor studenten-industrieel ingenieur

Ing. Paul BERTELS MSc Gedelegeerd bestuurder VIK en ie-net

€ 79,00 voor leden woonachtig in het buitenland

Drukkerij SLEURS nv, Overpelt Tel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Voorstelling boek ‘500 jaar geschiedenis van de ingenieur’

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

Zondag 6 november om 14.30 uur Boekenbeurs Antwerp Expo - gele zaal

DRUKKERIJ & LAY-OUT

COVER Mercatortelescoop © Wim PESSEMIER

André Oosterlinck, ererector en associatievoorzitter K.U.Leuven, schreef het voorwoord en stelt mee het boek voor. De auteur, Ing. Noël Lagast MSc, erevoorzitter VIK, signeert nadien op de stand van uitgeverij Garant.

3

I-mag november 2011

Inhoud

Commentaar Ingenieursethiek.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Inhoudstafel ...............................................................

03 04

Ing. Wim Pessemier MSc stuurt telescopen aan Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zappware maakt van digitaal tv-kijken een nieuwe ervaring Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Group Coek herdefinieert langetermijnperspectief Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ESI-CIT Group produceert meet- en testsystemen voor alles Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vrij onderwijs bouwt eerste passiefschool in Lozen Samenleving

........................................................................

Ing. Greet Verhoeven MSc staat haar mannetje bij ETAP nv Samenleving

........................................................................

In de kijker: Dinnerparty 2011 Afdeling Oost-Vlaanderen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nieuws van de afdelingen .....................................................................................

VIK en deskundigen: waar staan we? Centum experten

....................................................................

Technisch ingenieur Frans Peeters is burgemeester van Geel Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Umicore gastheer voor verantwoordelijken ingenieursopleiding Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vijftig jaar ingenieurs in Geel Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Enquête ‘leefwereld van de ingenieur’ was succes Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

AUHA legt nadruk op internationalisering en mondialisering Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nieuws van de studiegroepen VIK Studiegroepen

..................................................................

MS Project: werken met het softwarepakket VIK Vorming

.........................................................................

Planning & scheduling van onderhoudsactiviteiten VIK Vorming

.........................................................................

Reach voor downstreamgebruikers VIK Vorming

.........................................................................

Cursusagenda november - december 2011 VIK Vorming

.........................................................................

Fellow in gerechtelijke expertise VIK Vorming

I-mag november 2011

.........................................................................

4

05 10 12 14 16 20 23 24 30 32 36 37 38 39 40 45 45 46 46 48

technologie TECHNOLOGIE

“Uitzonderlijke toepassingen vragen om uitzonderlijke oplossingen” Ing. Wim Pessemier MSc zoekt industriële oplossingen om telescopen aan te sturen LEUVEN. In juni 2008 studeerde Wim Pessemier (26) af als industrieel ingenieur elektrotechniek, afstudeerrichting automatisering, aan de Kaho Sint-Lieven. Zijn masterproef speelde een belangrijke rol om technieken in de Mercatortelescoop te automatiseren. De Mercatortelescoop is eigendom van het Instituut voor Sterrenkunde van de K.U.Leuven en staat op het Canarische eiland La Palma in Spanje. Met zijn doctoraat wil hij nu een stap verder zetten door in een bredere, internationale context oplossingen te bedenken voor de uitdagingen bij de nieuwe generatie reuzentelescopen, zoals de ‘European extremely large telescope’. Ing. Wim Pessemier MSc

Op La Palma staan er veertien telescopen. Eén daarvan is de GranTeCan, met zijn diameter van 10 meter momenteel nog de grootste telescoop ter wereld, maar onder andere de VS en Europa mikken op nog grotere toestellen met een spiegelgrootte tot wel 40 meter, die in Chili opgesteld zullen worden.

“ Een verregaande vernieuwing is gewenst.”

Toen hij acht was, was Pessemier al lid van de amateurastronomenvereniging ‘Sirius’ in Aalst. Pessemier: “Ik hield er toen al van om ’s nachts door een telescoop naar de sterren te turen. En omdat ik ook geboeid werd door techniek, bevestigde ik al vroeg een webcam aan mijn telescoop om foto’s te maken van de planeten en andere hemelobjecten.”

Transputers Als masterstudent trok Wim Pessemier drie keer naar La Palma. Hij werkte er o.m. aan de automatisering van de koepelsturing van de Mercatortelescoop. Het Instituut voor Sterrenkunde van de K.U.Leuven was uitermate tevreden over zijn werk en gaf hem een job als ingenieur. “Ik wil de zeer specifieke elektronica en

“De klimatologische omstandigheden op La Palma zijn uitzonderlijk gunstig voor observatoria”, stelt ingenieur Philippe Saey, docent in de onderzoeksgroep ‘Energie en automatisering’ en copromotor van Pessemiers doctoraat. “De Mercatortelescoop met een diameter van 1,2 meter staat daar ook. Over die telescoop maakte oud-student Wim Pessemier zijn eindwerk. Hij was altijd al een gepassioneerd amateurastronoom en dus wilde hij rond dat thema onderzoek verrichten.” Het observatorium van het IvS van de K.U.Leuven op het Canarische eiland La Palma. 5

I-mag november 2011

“ Het resultaat van de traditionele aanpak is dus een systeem dat niet alleen te duur en te ingewikkeld is, maar dat bovendien ook achterloopt op innovaties en technologische ontwikkelingen uit de industrie.” de software die op maat gemaakt is voor die telescoop, vervangen door oplossingen uit de industriële automatisering. De telescoop werd al in 2000 gebouwd met controlesystemen voor een netwerk van transputers: oude microprocessoren, geoptimaliseerd voor parallelle verwerking van gegevens. Maar het probleem is dat men bij de bouw van die en andere telescopen voor maatwerk gekozen heeft. Omdat elke telescoop enigszins uniek is, werd telkens opnieuw een heleboel harden software ontwikkeld, zonder veel standaardisatie. Dat werkt natuurlijk wel, maar het onderhoud is arbeidsintensief en het is zeer moeilijk om achteraf nog de opstelling te veranderen. De Mercator telescoop is daar een voorbeeld van, maar net zo goed kun je bij vele andere internationale projecten vaststellen dat men

ervoor gekozen heeft om – zeg maar - telkens weer het wiel uit te vinden. Sommige aspecten van zo’n controlesysteem zijn toch gemeenschappelijk voor alle telescopen en daar kunnen dus wel ‘standaardoplossingen voor gevonden worden.” Het resultaat is natuurlijk dat zulke controlesystemen hoge kosten met zich meebrengen, zowel tijdens de ontwikkelingsfase als tijdens het onderhoud achteraf. En dat terwijl er in de industrie tegenwoordig zeer krachtige oplossingen beschikbaar zijn, die met wat creativiteit redelijk eenvoudig kunnen worden benut voor een ‘exotische’ toepassing als de onze. Het resultaat van de traditionele aanpak is dus een systeem dat niet alleen te duur en te ingewikkeld is, maar dat bovendien ook achterloopt op innovaties en technologische ontwikkelingen uit de industrie. Ironisch genoeg hebben gespecialiseerde toepassingen, zoals telescopen, juist baat bij spitstechnologie!

Mercatortelescoop De Mercatortelescoop is een 1,2 m semi-robotische telescoop, gebouwd op een hoogte van 2.300 m in het ‘Roque de los Muchachos Observatory’ op La Palma. De Mercatortelescoop is een dubbel van de Zwitserse Eulertelescoop op La Silla, Chili en is operatief sinds het voorjaar van 2001. De telescoop is genoemd naar de beroemde Vlaamse cartograaf Gerardus Mercator (1512-1594). Het is een middelgrote telescoop, uitgerust met een camera, voorzien van negen filDe Mercatortelescoop. ters. Onlangs werd op de telescoop ‘Hermes’ geïnstalleerd, een hoogefficiënte, hogeresolutie Mercator Echelle-spectrometer. Dat geavanceerde instrument is ontworpen en in huis ontwikkeld door samenwerking tussen het IvS (K.U.Leuven), het IAA (Institut d’Astronomie et d’Astrophysique, ULB), het Koninklijk Obersvatorium van België en kleinere partners van de Landessternwarte Tautenburg (Duitsland) en het Geneva Observatory (Zwitserland). Met het nieuwe instrument nam het wetenschappelijk potentieel van de telescoop nog toe. WP

I-mag november 2011

6

ESO Het ‘European Southern Observatory’ (ESO), een samenwerkingsverband van veertien Europese lidstaten, dat de meest geavanceerde telescopen ter wereld bouwt, erkent die stelling. Voor de controle van toekomstige projecten, zoals de ‘European extremely large telescope’ (EELT), wordt dan ook sterk overwogen om een deel van de lagere niveautaken af te splitsen naar commerciële industriële apparatuur.” “Omdat de transputertechnologie van de Mercatortelescoop sterk verouderd is, is een verregaande vernieuwing gewenst. Ik heb dan ook twee jaar besteed aan de uitwerking van de basis van een nieuw controlesysteem, bestaande uit een softwarepakket dat gespreid wordt over een netwerk van computers waarop het Linuxbesturingssysteem draait. Hoewel het oorspronkelijk de bedoeling was om ook

TECHNOLOGIE

de lagere niveautaken zo aan te pakken, onderzoek ik sinds 2010 of een industriële aanpak ook voor het Mercatorproject tot de mogelijkheden behoort. Aan de hand van vier werkpakketten: methodologie, ontwerp en toepassing, simulatie en validatie en, tot slot, rapportering, kan een nieuw, innovatief controlesysteem worden ontwikkeld en gefaseerd in bedrijf

Onderzoek Met de Mercatortelescoop wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan in volgende astrofysische deelgebieden. • Asteroseismologie: onderzoek naar de interne structuur van pulserende sterren door hun variabiliteitspatroon te bestuderen om zo ons inzicht in de structuur en evolutie van sterren te vergroten. • Studie van de late stadia van stellaire evolutie met een focus op de impact van een vergezellende ster op de latere evolutiestadia. • Studie van gravitationeel gelensde quasars: als een sterrenstelsel in de lijn van de zichtbaarheid van een quasar ligt, dan buigt het zwaartekrachtveld van het stelsel de lichtstraal om en vormt zo verschillende beelden van dezelfde quasar. De monitoring van zwaartekrachtlenzen is een onafhankelijke manier om afstanden in het heelal te schatten. WP De controle- en observatiekamer in het observatorium.

“ Met mijn onderzoek wil ik de synergie vaststellen tussen gespecialiseerde oplossingen en industriële standaardoplossingen onder het motto ‘the right tool for the right job’.”

Het observatorium in La Palma.

7

I-mag november 2011

TECHNOLOGIE

Detail van de Mercatortelescoop.

Metis Metis staat voor ‘Mid-infrared E-ELT imager and spectograph’. Dé telescopen van de toekomst zijn ‘extra large telescopes’. Wereldwijd zijn er drie zulke reuzentelescopen gepland en Europa is met het meest ambitieuze project begonnen: een optische infraroodtelescoop met gesegmenteerde spiegel van 39 meter diameter. De ESO wil de E-ELT tegen 2020 operationeel hebben op Cerro Armazones, een bergkam in de Chileense Atacamawoestijn. België is als een van de stichtende leden sinds 1962 betrokken bij de ESO, waardoor Belgische onderzoekers kunnen beschikken over de meest geavanceerde telescopen ter wereld. De investeringen kunnen ook deels terugvloeien naar de Belgische industrie. In het kader Van de E-ELT worden 9 verschillende instrumenten bestudeerd. In een eerste conceptuele studie werden de wetenschappelijke, technische en financiële delen van elk instrument onderzocht. Het Instituut voor Sterrenkunde van de K.U.Leuven maakt deel uit van het internationale consortium rond Metis, het enige mid-infrarode instrument voor de E-ELT. Het instituut is verantwoordelijk voor de controle van het instrument, dat gebudgetteerd is op 7,7 miljoen euro en 170 VTE’s, verdeeld over de consortiumpartners en gespreid over 8 jaar.

worden genomen. Daarbij gaat dan ruime aandacht naar de toepassing van recente technologische ontwikkelingen uit de industrie, de uitzonderlijke regeltechnische aspecten m.b.t. de modellering en verificatie, de betrouwbaarheid en veiligheid van het systeem en de schaalbaarheid en toepasbaarheid op andere, grotere installaties. Dankzij de diversiteit van de verschillende modules - de controle van de optica, de assen, de instrumentatie, het gebouw en de omgeving – zijn er immers veel raakpunten met industriële toepassingen. Een vijfde werkpakket beschrijft de ondersteuning voor de ontwikkeling van Metis, een van de mogelijke instrumenten voor de toekomstige ‘European extremely large telescope’.”

Geacademiseerd “Sterrenkunde is een sterk ‘geacademiseerde’ tak van de wetenschap, terwijl de noodzakelijke instrumentatie heel technisch van aard is en een sterke band heeft met de bedrijfswereld. Traditioneel werken heel wat sterrenkundigen aan instrumentatie, waarbij vooral wordt voortgebouwd op de kennis van softwareontwikkelingen in een Linux-omgeving. Industriële apparatuur, technieken en softwarepakketten blijken daardoor zeer moeilijk ingang te vinden bij astronomische instrumentatie, terwijl ze wereldwijd een sleutelrol spelen in de industrie.” “Met mijn doctoraat wou ik niet betwisten dat de huidige aanpak in beperkte mate noodzakelijk is. Want uitzonderlijke toepassingen vereisen uitzonderlijke oplossingen, zodat een deel van de op maat gemaakte elektronica en software allicht noodzakelijk blijft. Denk maar aan spiegels die enkele duizenden keren per

seconde nauwkeurig moeten gepositioneerd worden om de trilling van de luchtlagen in de atmosfeer te compenseren. Met mijn onderzoek wil ik wel de synergie vaststellen tussen die gespecialiseerde oplossingen en industriële standaardoplossingen onder het motto ‘the right tool for the right job’. De aspecten die te specifiek of te veeleisend zijn, kunnen nog steeds op maat worden ontwikkeld, maar voor de overige aspecten kunnen we een beroep doen op de oplossingen die de industrie de laatste jaren ter beschikking stelt.” “Een van de grootste uitdagingen daarbij is de naadloze integratie van al die verschillende systemen tot één coherent geheel. Maar ook daar dienen zich innovatieve oplossingen aan, zoals de nieuwe OPC unified architecture-standaard, de lingua franca van de automatiseringsindustrie. Dankzij die recente technologie kunnen de meest diverse systemen met elkaar communiceren via een soort gemeenschappelijke taal. Bovendien kunnen we zelfs nieuwe ‘woorden’ – specifiek voor het domein van astronomische telescopen – vastleggen en toevoegen aan de taal. Elk stuk apparatuur dat in staat is om die nieuwe woordenschap aan te leren, kan nu automatisch communiceren met de rest van het systeem en kan zelfs hergebruikt worden in andere projecten die dezelfde taal hanteren. Hoeft het gezegd te worden dat de potentiële kostenbesparing daarbij enorm is?” www.mercator.iac.es

Tekst: Wouter PEETERS Foto’s: Wim PESSEMIER en Wouter PEETERS

Metis is een uiterst complex instrument, waarbij een groot deel van de elektronica moet functioneren bij een temperatuur van 85 Kelvin (-188°C) en lager om observaties met infrarood mogelijk te maken. WP De telescoop ‘ten voeten uit’. I-mag november 2011

8

technologie

“Televisiekijken draait om emotie” Innovatieve concepten van Zappware maken van digitaal tv-kijken een totaal nieuwe ervaring

HASSELT. Vijftig jaar geleden stond in de meeste straten maar in één huiskamer een televisietoestel. Toen de kleurentelevisie kwam, wisten we niet waar we het hadden en met de start van de commerciële zenders leek het einde van de beschaving nabij. Vandaag kijkt bijna 40% van de Belgische huishoudens digitaal en lang niet meer alleen op het traditionele tv-scherm in de

Alleen buitenlandse concurrentie

huiskamer. Het Limburgse bedrijf Zappware bedenkt concepten en technologie om de kijker actiever te betrekken bij de inhoud die zijn operator aanbiedt.

“Televisiekijken draait om emotie”, zegt Koen Swings, medeoprichter en CTO van Zappware. “Wij spelen in op een trend die we al een tijd zien: computers worden opgesplitst naar apparaten met specifieke functies. Als je ziet welke toestellen de consument allemaal ter beschikking heeft, dan zie je afsplitsingen van dat ‘general purpose’-toestel naar functioneel opgesplitste mobiele apparaten, zoals vandaag de iPhone of de iPad. De ervaring van tv-kijken evolueert ook naar andere toestellen en andere plaatsen dan de huiskamer. De auto, de keuken, het bureau, enzovoort. Die verschuiving creëert nieuwe mogelijkheden. Wij kijken vooruit hoe die evolutie zich doorzet en spelen in op die trends.”

Wie komt als eerste met een nieuw concept aanzetten? “Wij bieden een nieuw product aan in de markt, waarmee we naar beurzen gaan en praten met operatoren. Het is dan aan de operator om te oordelen of hij zich kan vinden in ons productaanbod. Maar het kan ook andersom: sommige operatoren hebben zelf (marketing)mensen met een duidelijke visie over welke toepassingen ze willen aanbieden, hoe ze die willen tonen aan de eindgebruikers, enzovoort. Dan doen we voor die klant een ‘custom development’.

DVE

Tv-kijken op mobiele toestellen is toch nog niet ingeburgerd? “We streven ernaar om de gebruiker mobiel in contact te brengen met het aanbod van de operator en daar vervolgens mee te beginnen op zijn televisie of omgekeerd. Je neemt de afstandsbediening van je tv, maakt een keuze en je geeft een commando naar je iPad, die je vervolgens meeneemt naar je slaapkamer of de tuin. We creëren aparte ervaringen, met meer mogelijkheden voor verscheidene gebruikersdoeleinden.”

I-mag november 2011

“Onze klanten zijn operatoren: kabeloperatoren, telefoonmaatschappijen, satellietoperatoren die digitale televisie in de huiskamer willen brengen, typisch aan de hand van een set-topbox. Bekendste referentie bij ons in Vlaanderen is Telenet. Onze focus zijn de softwaretoepassingen op dat apparaat, die de interactiviteit verzorgen met de eindgebruiker. Die definiëren de toegangspoort tot alle inhoud die de operator wil aanbieden op zijn digitaal platform. Op zich is dat tvkanalen kunnen bereiken, video-ondemand, maar er komen nieuwe vormen van gebruikerservaringen bij.” “We staan heel sterk in Europa en ook in Latijns-Amerika. In Vlaanderen hebben we niet meteen concurrentie. Het is een nichemarkt, met een beperkt aantal spelers, allemaal buitenlanders.”

10

TECHNOLOGIE

Het is cruciaal dat jullie creatieve geesten ver vooruitkijken naar de trends in de markt? “Dat is superbelangrijk. Dat zit natuurlijk in hun aard, dat is precies waar ze fier op zijn. Ze zoeken nieuwe mogelijkheden, proberen een visie te ontwikkelen die zich een beetje distantieert van wat al op de markt bestaat. Die kunde onderscheidt ons bedrijf van de rest.” “Wij moeten conceptueel het verschil kunnen maken in de markt. Een voorbeeld is advertising. Een operator wil op een bepaalde manier promotie maken voor een bepaalde inhoud; wij hebben een model bedacht waarbij je een advertentiebanner te zien krijgt, zodra je je beeld pauzeert.” “Of kijk naar de integratie van televisie met sociale netwerken. We hebben een aantal concepten ontwikkeld om mensen via de televisie meer en meer bij dat gebeuren te betrekken. Je kunt bijvoorbeeld een bepaalde ervaring delen met je vrienden. Wat wij mogelijk maken, is bijvoorbeeld dat je je set-topbox in een bepaalde mode zet, als je naar een programma zit te kijken. Je vrienden kunnen dan zien welk programma dat is. Omgekeerd kun jij zien waarnaar je vrienden aan het kijken zijn. Je kunt ook de meest populaire content opvragen die je vrienden bekijken, enzovoort.” Doorbreek je zo niet de knusse privacy van de huiskamer? “De grote uitdaging is dat te doen op een manier die expliciet duidelijk maakt dat je in die modus zit. Dat is niet iets dat je ‘automatisch’ wil hebben. Tv-kijken is tot nader order nog een sociaal gebeuren in de huiskamer, maar tegelijk is het een heel persoonlijke bezigheid. Je hebt er voorlopig nog geen boodschap aan om je televisie-ervaringen te delen met mensen die in andere huiskamers zitten, maar dat komt zeker.” Op welke manier zou dat dan kunnen? “Tv-kijken wordt zeker niet allemaal puur persoonlijk en volledig individueel. Tv blijft een sociaal medium in de huiskamer. Dat is zijn bestaansreden. Maar er komen steeds meer mogelijkheden bij: elke

“ We proberen het sociale medium televisie, dat beperkt is tot je eigen huiskamer, te doorbreken en uit te breiden naar je vrienden buiten je huiskamer.” (Koen Swings) gebruiker kan aan een operator vragen om specifieke inhoud aan te bieden, die hij zelf graag ziet. ‘Geef mij al mijn favoriete kanalen en programma’s’. Je kunt dat ook doen met je vrienden. Die toestand schommelt ergens tussen sociaal en persoonlijk. We proberen het sociale medium televisie, dat beperkt is tot je eigen huiskamer, te doorbreken en uit te breiden tot je vrienden.” Wat is dan het sociale aspect van televisiekijken met je vrienden? “Samen tv-kijken in verschillende huiskamers, bijvoorbeeld. Samen voetbal kijken zonder dat je fysiek bij elkaar zit. Zet je tv in een bepaalde mode en deel de inhoud met je vrienden. Wordt er gepauzeerd, dan wordt bij iedereen thuis gepauzeerd, zodat je synchroon kunt kijken. Dat is heel fundamenteel: we proberen het concept van ‘samen tv-kijken’ door te trekken buiten de huiskamer.” “Vandaag zitten jongeren naar tv te kijken en ondertussen communiceren ze op Facebook met vrienden over datzelfde tvprogramma. Wij proberen die twee platformen te integreren binnen eenzelfde toepassing en ervaring, op één toestel. Om dat soort scenario’s te versterken. Wij

proberen die interactie sterker te maken via mobiele toestellen, via bijvoorbeeld een chatruimte die aan het programma zelf gekoppeld is. We trekken de interactiviteit door naar meer apparaten en koppelen ze meer aan de inhoud zelf.” Hoe speelt de business in op jullie aanbod? “De operatoren trekken de markt op om meer en meer toepassingen aan te bieden waarmee ze inkomsten kunnen genereren. Niet alleen voor de inhoud moet je betalen, maar ook voor de toepassingen errond, zoals klassieke sms-modellen en votingsystemen. “Onze sterkte is de combinatie van creativiteit en techniek. Technologie verkopen an sich, dat werkt niet. Wij moeten de operatoren niet vertellen wat ze moeten doen: wel hoe ze die toepassingen kunnen gebruiken om hun business beter te doen draaien. Mensen moeten snel toegang krijgen tot wat de operator aanbiedt. Die gebruikerservaring is heel belangrijk.” www.zappware.com Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: ZAPPWARE

Brug tussen techniek en gebruikerservaring Koen Swings (46) is burgerlijk ingenieur elektrotechniek en verliet tien jaar geleden Philips Hasselt om Zappware op te richten. Hij is er ‘chief technical officer’ en doet ook de communicatie. Zijn kompaan Patrick Vos is CEO. “We investeerden onmiddellijk ook in creatievelingen, die het concept mee moesten uittekenen: conceptuele designers en grafici. Dat heeft een enorm verschil gemaakt. We werden meteen een bedrijf dat de brug kon leggen tussen de technische toepassing en de gebruikerservaring.” “We zijn ontzettend hard gegroeid en zijn ondertussen met 35. Naast de creatievelingen zijn er ook technici, specialisten in embedded software, applicatie-ontwikkelaars, verkopers, projectleiders, enzovoort. Het is een uitdaging onze groei te beheersen. Eind 2011 verhuizen we naar een groter gebouw, maar het is vooral belangrijk om onze organisatiestructuur goed uit te bouwen. We hanteren een redelijk vlakke structuur met weinig hiërarchie om de dynamiek te bewaren.” DVE

11

I-mag november 2011

technologie

“Komende jaren zijn bepalend voor onze sector” Group Coek herdefinieert langetermijnperspectief in een sterk veranderde mondiale context GEEL. De Group Coek is een toeleverancier, een apparatenbouwer voor grote chemische en petrochemische complexen. Warmtewisselaars, drukvaten, reactoren, … in exotische materialen. “Tot het midden van het decennium waren wij wereldleiders in onze sector. Wereldwijd leverden we de beste kwaliteit en klanten wisten dat ze bij ons expertise en knowhow vonden, waarvoor ze graag een beperkte meerprijs betaalden. De financiële crisis van 2008 heeft onze markt helemaal door elkaar geschud. De nieuwe concurrentie uit China en Korea grijpt wild om zich heen, mede dankzij de economische steun die ze van hun overheden krijgen. De komende jaren worden bepalend voor onze sector.” Ing. Koen Van Looke MSc en Ing. Ilse Vanlommel MSc staan met de Group Coek voor een uitdagend decennium.

“We zijn nog altijd een kerngezond bedrijf”, benadrukt Van Looke. “2009 en 2010 waren zware jaren, maar we zijn er goed doorgekomen en er is weer een positieve evolutie. Toch zijn de echt gouden tijden voorbij. De vraag is wat het langetermijnperspectief is?” Herstelt jullie sector moeilijk van de financiële crisis? “Tot aan de financiële crisis werkte ons businessmodel perfect. Het prijsverschil met onze concurrenten was niet zo groot. De context van onze industrie is sinds 2008 ernstig door elkaar gehaspeld. China is nu echt wel een zwaartepunt in onze markt. Ondertussen zijn er nieuwe spelers op de markt in Azië en kent onze markt een heel andere prijszetting.”

“Plots ontstond een veel groter prijsverschil tussen ons en de Aziatische concurrentie. Iedereen weet dat de marktprijs van staal in China zwaar gesubsidieerd wordt door de Chinese overheid. Ook de Koreaanse overheid ondersteunt haar bedrijven en de zware bedrijfslasten in ons eigen land maken de marktsituatie voor ons veel moeilijker.” “De Chinese markt is nu bijna helemaal in handen van Chinese producenten. Waar wij kwaliteitscontrole en expertise als voornaamste troeven naar voren brengen, zijn de Chinese klanten tegenwoordig meer en meer tevreden met een minder goed afgewerkt eindproduct, omdat er zo’n groot prijsverschil tegenover staat en omdat de Chinese overheid protectionistische maatregelen neemt.”

Bakkerszoon begint vanuit het niets Bakkerszoon Marcel Vanlommel (73) is in 1966 begonnen vanuit het niets. Hij was in 1962 afgestudeerd als technisch ingenieur en werkte vier jaar voor een fabrikant van machines voor onder meer bakkerijen. In ‘66 maakte hij in een bouwvallige schuur in Tongerlo zijn eerste silo’s, voor zijn vaders bakkerij. Na zes jaar waren al meer dan duizend bakkersinstallaties afgewerkt en Marcel maakte de overslag naar andere bedrijfstakken, in de jaren ’70 naar de petrochemie. Een van de eerste groeifasen was de bouw van een stockagepark voor radioactief afval bij Belgonucleair in Mol. Marcel is het bedrijfje begonnen met twee mensen. Na een jaar waren er 30 werknemers, nu een 130-tal. DVE

I-mag november 2011

12

Waarin ligt de oplossing? “De westerse economie moet zich dringend bezinnen over de manier waarop ze haar industrie wil stimuleren ten opzichte van de Aziatische spelers die de westerse markten willen veroveren met minder expertise en minder knowhow, maar wel tegen beduidend lagere en zwaar gesubsidieerde prijzen. Anderzijds vinden wij het fundamenteel onaanvaardbaar dat Europa Aziatische goederen vrijelijk binnen laat, maar dat China wel invoerrechten heft op westerse producten. Hier is dringend een gecoördineerde actie door de Europese instanties nodig.”

Diversificatie Wat doen jullie zelf om weer te groeien? “De zaken gaan weer beter. De business in pta, een basisgrondstof voor polyester en pet, is booming. Er starten veel projecten, maar voornamelijk in China. Waar wij vroeger hoofdzakelijk reactoren en warmtewisselaars en heel gespecialiseerde hogedrukwarmtewisselaars bouwden voor die markt, concentreren we ons nu op die hogedrukwarmtewisselaars. Er is geen enkele Chinese fabrikant die een dergelijke kwaliteit van die apparaten kan bouwen. In die niche kunnen we wel weer concurreren.” “Ten tweede hebben we ons sinds halfweg de jaren ‘90 ook gericht op reactoren

TECHNOLOGIE

Marcel Vanlommel, stichter, Ing. Ilse Vanlommel MSc, voorzitster en Ing. Koen Van Looke MSc, CEO van de Group Coek.

De Group Coek bouwt apparaten voor grote chemische en petrochemische complexen.

Cladmaterialen

Opvolgers in de familie

De Group Coek is een toeleverancier, een apparatenbouwer voor grote chemische en petrochemische complexen. Warmtewisselaars, drukvaten, reactoren, … in exotische materialen. Vroeger was dat staal, nu zijn dat ‘cladmaterialen’: een cladplaat bestaat uit een staalplaat die bekleed wordt met een corrosiebestendig materiaal, zoals titanium of zirkonium. Dat bekleden gebeurt bij een toeleverancier met explosieven waarbij het corrosiebestendige materiaal letterlijk op het staal wordt ‘geploft’. Het verwerken van zulke cladplaten tot een volledig afgewerkt drukvat vereist heel wat knowhow. De corrosiebestendige laag is veelal slechts 2 à 3 mm dik en vormt de enige bescherming van het drukvat tegen de agressieve chemische producten waaraan het in bedrijf wordt blootgesteld.

Stichter Marcel Vanlommel liet het bedrijf vijf jaar geleden over aan zijn dochter Ilse en haar man Koen. Ing. Ilse Vanlommel MSc (42) is voorzitter van de Group Coek en Ing. Koen Van Looke MSc (44) is CEO. Ze zijn allebei industrieel ingenieur en leerden elkaar kennen op de Industriële Hogeschool Kempen. Ilse studeerde af in 1989, Koen voegde nog een MBA toe aan zijn cv en kwam in 1992 bij het bedrijf. Ilse ging direct aan de slag bij Coek in de aankoop, Koen werkte er een nieuw softwarepakket uit en ging vervolgens in de productie werken. “Het is van primordiaal belang dat je als manager de productie op de werkvloer grondig kent”, zegt Marcel. “Ik zie niet in hoe een niet-technisch profiel dit bedrijf zou kunnen leiden.”

DVE

DVE

expertise in huis hebt. Mogelijk zijn er kansen in de nucleaire sector. We zijn al enige tijd bezig om de nodige accreditaties te behalen om voor de nucleaire sector te mogen produceren. Op het moment van die beslissing was die strategie absoluut een te verdedigen keuze, maar vandaag is het de vraag welke toekomst de nucleaire energie op Europees en wereldvlak heeft? Er is de hele hype rond hernieuwbare energie en natuurlijk was er ook Fukushima.” Zijn windmolenparken een alternatief?

voor propyleen, een ander petrochemisch eindproduct. Wij staan sterk als enige fabrikant van dat soort reactoren.” “Tot slot hebben we ook getracht om te diversifiëren naar nikkelmijnen. Een van de ontginningsmethodes voor nikkel is onder hoge druk met behulp van zuren. Daarvoor zijn ook apparaten nodig in cladmateriaal. We hebben begin 2000 de eerste van die autoclaven gebouwd, maar sinds de crisis zijn er nog maar weinig van die projecten geweest.”

Nucleaire sector Zijn er nog andere sectoren waarin jullie zouden kunnen diversifiëren? “We grijpen de kansen waar we kunnen, maar je moet altijd goed nagaan of je de

“Die constructies zijn te weinig gesofisticeerd. Daar heb je onze expertise niet voor nodig. Die markt is bovendien al redelijk verzadigd en je vindt er ook alweer producenten met overheidssubsidies zoals in Duitsland. Die concurrentiestrijd hebben we op voorhand verloren.” “Het is een beetje afwachten wat de toekomst brengt. De grote vraag is wat de Europese regeringsleiders zullen beslissen voor de nucleaire energiemarkt: zullen ze de Koreaanse industrie toegang verlenen tot de Europese markt of niet? Korea maakt zich sterk dat het van zijn nucleaire industrie zijn grootste industrieel exportproduct wil maken, nog meer dan van automotive (Huyndai, Kia) of elektronica (Samsung) en zo. Als Europa de deur openzet voor de Koreaanse markt-

13

spelers, dan kan de eigen Europese industrie het zo goed als vergeten.” De wereldeconomie zet jullie positie onder druk? “Intrinsiek is het prijsverschil tussen ons en de Aziatische producenten maximaal vijf à tien procent, maar dankzij de overheidssteun zetten zij prijzen in de markt die voor ons moeilijk haalbaar zijn. De mondiale context wordt voor ons steeds moeilijker. We zijn nog altijd een kerngezond bedrijf, maar er is een gevaarlijke evolutie in de wereldeconomie aan de gang.” “Die evolutie is er trouwens ook op het gebied van personeel: het is al geruime tijd moeilijk om gespecialiseerd personeel te vinden. Bekwame arbeiders vinden, is al vijftien jaar een probleem, maar tot vijf jaar geleden was het nog doenbaar om hooggekwalificeerde bedienden met technische kwaliteiten te vinden. Tegenwoordig niet meer. Als wij bij Coek de juiste profielen niet in België vinden, dan huren we ze in het buitenland voor de duur van een project. Dat kost meestal meer dan een binnenlandse werknemer, maar we kunnen niet anders.” www.coek.be Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: GROUP COEK en Dirk VANDER ELST

I-mag november 2011

technologie

“In principe kun je alles meten” ESI-CIT Group produceert meet- en testsystemen voor alles wat je maar kunt bedenken HASSELT. Is je zeep wel zo goed als de reclame dat beweert? Geven de ledlichtjes van je nieuwe tv allemaal evenveel licht? Geeft je plafondspot wel het witte licht dat op de verpakking vermeld is? Als een fabrikant een nieuw product op de markt brengt, moet het grondig getest zijn. Die tests zijn de corebusiness van marktleider ESI-CIT Group uit Hasselt. Mede-oprichter en CEO Kurt Hensen licht toe.

“Wij maken meet- en testsystemen voor een brede waaier van fabrikanten. Wij hebben zodoende altijd te maken met de nieuwste producten van multinationals, die om de zoveel maanden een nieuw product op de markt brengen. Het is onze missie technische oplossingen te bedenken om de kwaliteit van een product te optimaliseren. Alles wordt kleiner, fijner en preciezer, dus alles moet effectief gemeten worden.” Wat testen jullie zoal? “Om het even wat. Dat kan een gsm zijn, een ledlamp, barcodes, kleurenspectra, een schokbreker, een dashboard, een Coca-Colaflesje, noem maar op. Wij bouwen apparaten om die tests te doen. Fabrikant Xaar produceert bijvoorbeeld op korte tijd honderdduizenden printkoppen, met onderdelen die slechts een fractie van een millimeter groot zijn en waarvan de inktdruppels tegen een hoge snel-

heid voorbijvliegen. Om die printkoppen te testen maken wij de testmachines met de bijbehorende software.”

test apparaat inbouwen in de productielijn van de klant. Een voorbeeld van die laatste categorie is de glasindustrie: glas komt uit de oven en wij inspecteren realtime het glas in hun productielijnen.” “Sommigen van onze klanten zijn zelf ook technologiebedrijven en hebben bepaalde stukken zelf ontwikkeld in hun O&Oomgeving. Wij helpen hen dan om dat stukje te integreren in de testomgeving van hun productie.” In welke sectoren zijn jullie actief?

Dat is hoogtechnologisch werk? “Wij schrijven niet alleen software: alles wat wij maken, moet telkens opnieuw ontworpen worden. Het nieuwe product van de klant is innovatief, en dus moet ook de testapparatuur telkens weer innovatief zijn. Zo komen bij onze testsystemen ook elektronica, mechanica en visiesystemen kijken. Daarom zijn al onze werknemers technisch hooggekwalificeerde mensen.”

“De heel brede industrie: van de medische sector over farmaceutica tot de nucleaire sector, de automotive, luiers, toiletpapier, noem maar op. Onze grootste klanten zitten in de grafische sector. In de diamantindustrie zijn we het enige bedrijf in de wereld dat een machine heeft ontwikkeld die volautomatisch geslepen diamanten kan sorteren.” Alleen in Europa?

Realtime “Soms bouwen wij een machine waar je iets manueels legt en op een paar knopjes duwt om te testen. Voor andere klanten leveren wij een sorteermachine die een paar producten uithaalt en die onderwerpt aan een test. En soms moeten wij een

“We zijn actief in de meeste Europese landen, maar ook in China, Maleisië, India, enzovoort. Als we daar naartoe gaan, is het altijd via een Europese klant. Veel productie is verhuisd naar ginder, maar lokaal hebben ze niet de testapparatuur van dit niveau ter beschikking. Daarom hebben

Philips-prijs Kurt Hensen (39) was al van jongs af aan gepassioneerd door technologie, laveerde vlotjes door de opleiding industrieel ingenieur elektromechanica in Geel en won de Philips-prijs met zijn eindwerk over een speciale freestechniek. Na zijn studie ging hij meteen aan de slag bij CIT Engineering, maar een jaar later haalde Philips hem daar al weg. Op zijn 24ste begon hij als zelfstandige en richtte hij met zijn huidige kompaan, Roel Geraerts, ES International op. Het bedrijfje had direct veel succes en om de snelle groei te kunnen volgen, zochten ze steun bij een ‘business angel’, die hen bijstond in financieel en personeelsmanagement. Even later namen ze CIT Engineering over, Hensens eerste werkgever. En nog altijd groeit het bedrijf met gemiddeld 20% per jaar. “We werken nu met 50 ingenieurs, zowel industrieel als burgerlijk, die zeer hoogtechnologisch werk afleveren. Hun profielen liggen zeer dun gezaaid en we geraken niet gemakkelijk aan onze mensen. Je moet ervoor open staan om elke dag iets nieuws te willen leren kennen en te blijven leren.” DVE

I-mag november 2011

14

TECHNOLOGIE

ESI-CIT neemt T&M Solutions over

Om printkoppen te testen zijn testmachines nodig met bijbehorende software.

ze ginds onze mensen nodig. Wij ontwikkelen hier het testapparaat, dat soms naar de Europese productieplant van de opdrachtgever gaat, en als alles gefinetuned is, verhuizen productie en testsystemen naar China. In Amerika gebeurt dat al eens rechtstreeks, maar dat is niet evident. De Amerikanen zijn vrij chauvinistisch ingesteld.” Zijn er dingen die je überhaupt niet kunt meten?

In september heeft ESI-CIT Group zijn branchegenoot T&M Solutions overgenomen, de marktleider in Nederland. Zo wordt ESI-CIT de belangrijkste leverancier van test- en meetoplossingen in de Benelux. Kurt Hensen: “Het is een stap in de verdere Europese ontwikkeling van onze groep. Met de medewerkers van T&M Solutions erbij staat ons personeelsbestand op 52 en hebben we een substantiele basis om onze verdere ontplooiing in Nederland en de uitbreiding naar Europa te onderbouwen.” Beide bedrijven zijn volgens Hensen complementair: “T&M Solutions heeft een heel ervaren team van softwareontwikkelaars, maar is niet in staat om zelfstandig een kant-en-klare oplossing aan te bieden. Vanuit Hasselt kunnen we die ondersteuning bieden en gaandeweg willen we ook in Nederland zo’n afdeling uitbouwen. We zien nog meer groeimogelijkheden, bijvoorbeeld in Duitsland en Frankrijk.” DVE

mogelijk om iets te testen, maar wordt het veel te duur. In principe kan je alles meten, maar vanaf een bepaald niveau zijn de tests niet meer betaalbaar.”

“ Je moet ervoor open staan om elke dag iets nieuws te willen leren kennen en te blijven leren.”

In welke sectoren zien jullie nog groeimarge?

Een voorbeeld? “Er zijn zeker dingen die heel moeilijk te meten zijn: bij een visuele inspectie met camera’s is het niet evident om kleine microscheurtjes te detecteren in stalen staven die gecoat zijn. Het is moeilijk te onderscheiden of iets een defect is of bij de structuur hoort. Ook bij glas is dat vaak moeilijk. Sommige fouten of oneffenheden zijn bijna niet te detecteren.”

Betaalbaar “Veel hangt er ook van af tot op welk niveau de klant de test wil doorvoeren. In sommige gevallen is het praktisch wel

Dan gooi je er op honderd kersen misschien wel tien kersen uit, omdat het lijkt alsof er nog een pit in zit, terwijl dat in realiteit niet zo is. Zo moeten we af en toe toch tegen onze klanten zeggen dat een of andere test niet realistisch is.”

“Een van de moeilijke zaken om te meten is of er een pit in een kers zit of niet. Er is misschien wel een priem door de kers gegaan om ze te verwijderen, maar dan is het nog niet zeker of de pit er ook effectief uit is. Ze kan verschoven zijn in de kers. Om dat te controleren kan er van de kers een foto gemaakt worden met x-stralen, maar de plek waar die pit gezeten heeft, vertoont ongeveer dezelfde structuur als de pit zelf. Je kunt dat dus wel meten, maar als de klant nooit ofte nimmer één pit in een kers wil achterlaten, dan moet die test uiterst gevoelig afgesteld worden.

“De biomedische wereld is een groeisector waar zeker nog kansen voor ons liggen. Maar ook in de vele sectoren waarin we actief zijn, blijven nog veel potentiële klanten en te meten processen over. Voorlopig brengt de mond-tot-mondreclame de meeste klanten tot bij ons, maar gezien onze sterke groei zijn we via onze salesmanager meer en meer actief in de actieve marketing.” www.esi-cit.com

Tekst: Dirk VANDER ELST Foto’s: ESI-CIT GROUP

Vijf vestigingen “We verhuisden vorige maand naar een nieuwbouw met cleanroomfaciliteiten”, zegt Kurt Hensen. “Ons nieuw gebouw is enkele keren groter dan ons vorige. Nu kunnen we echt afnametests doen in een cleane omgeving. Dat is zeker een vooruitgang.” Het bedrijf heeft nu vijf vestigingen: de vernieuwde hoofdzetel in Hasselt, drie vestigingen in Nederland en één in Polen. Waarom in Polen? “Dat was een vestiging van onze Belgische concurrent CIT Engineering, die we in 2008 overnamen. We hebben hen geheroriënteerd naar hun lokale markt. Zij zijn ondertussen zelfbedruipend en gaan ook buiten hun grenzen, naar het voormalige Oost-Duitsland.” De twee Nederlandse vestigingen (Eindhoven en Cappelle a/d IJssel) moeten vooral op hun eigen markt actief zijn. Daarnaast is er vorige maand de nieuwe Nederlandse vestiging van T&M Solutions in Arnhem bijgekomen. DVE

15

I-mag november 2011

samenleving

Vrij onderwijs bouwt eerste passiefschool in Lozen

Ook de leerlingen leggen een symbolisch steentje bij tijdens de officiële eerstesteenlegging.

DBFM-piste zorgt bij heel wat schoolbouwprojecten voor ernstige vertraging BOCHOLT. De basisschool van Lozen, in het Limburgse Bocholt, wordt de eerste Vlaamse katholieke passiefschool. Ze hoort thuis in het rijtje scholen die onder impuls van toenmalig minister Frank Vandenbroucke, kozen voor een passiefbouw. Het principe is dat de overheid de meerkosten voor haar rekening neemt. Opvolger voor onderwijs, Pascal Smet, kon nu de eer opstrijken voor de eerstesteenlegging.

“In 2007 besliste de Vlaamse overheid om de energieprestatie-eisen voor scholen te koppelen aan de subsidievoorwaarden. Daarbij koos ze bewust voor strengere eisen”, zo begint Peggy De Tollenaere, woordvoerster bij het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGIOn). “Vergunningsplichtige scholenbouwprojecten, zoals nieuwbouw en zware renovatie, moeten nu een E70-peil halen. Vanaf 2014 moeten gesubsidieerde nieuwbouwen zware renovatieprojecten van scholen voldoen aan de E60-norm.”

E70 Een studie van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) geeft aan dat de E70-norm eco-

I-mag november 2011

nomisch optimaal is. Bij een E70-norm zijn het totaal van de investeringskosten en dat van de energiekosten voor scholen optimaal in balans. Passiefscholen gaan nog verder dan E70-scholen. Ze zijn zo energiezuinig dat ze bijna geen verwarming en koeling meer nodig hebben. Enerzijds is een intelligent ontwerp van belang, waarbij er rekening wordt gehouden met passieve warmtewinsten via goed georiënteerde ramen, geïntegreerde zonwering, menselijke warmte, … Anderzijds wordt extra aandacht besteed aan goede isolatie, extreme luchtdichtheid, gezond en voldoende ventileren. Het energieverbruik bij een passiefschool is ongeveer 75 % lager dan bij een traditioneel schoolgebouw.

16

Het ontwerp De schoolgebouwen in Lozen bevinden zich verspreid in de dorpskern aan weerszijden van de drukke Hamonterweg en de gebouwen zijn in slechte staat. Daarom wil het schoolbestuur die gebouwen - in samenwerking met het gemeentebestuur - hergroeperen op het dorpsplein. Op het dorpsplein vinden de nieuwe schoolgebouwen aansluiting bij twee bestaande en te renoveren gebouwen en wordt er een nieuwe sportzaal gebouwd. Vanaf het begin werd de passiefhuisstandaard vooropgezet voor de kleuterschool en de lagere school, om een duurzaam gebouw met een goed binnenklimaat en minimaal energieverbruik te verkrijgen. Het ontwerp gaat verder dan enkel het plannen van een schoolgebouw: het heeft de ambitie zich stedenbouwkundig in te passen in het historische dorpsweefsel. Daarom wordt het dorpsplein als generator van allerlei activiteiten gezien en wordt de school verweven met een aan te leggen ‘speelpark’ dat aansluiting vindt bij een volledig uitgeruste speeltuin. Naargelang het tijdstip van de dag stellen de schoolinfrastructuur, de sportzaal en het dorpsplein zich ten dienste van onderwijs, sport en spel, cultuur, het verenigingsleven, naschoolse opvang en zo meer. De organisatie van de school staat in het teken van de ontwikkeling van het kind. Naarmate de leerling opgroeit, doorloopt hij het hele traject

SAMENLEVING

Dirk Vanstappen, directeur van de ‘Dienst voor investeringen van het katholiek onderwijs’: “Passiefscholen moeten een netto-energieverbruik hebben voor koeling en voor verwarming dat niet hoger ligt dan 15 kW/m²/jaar, terwijl een optimaal binnenklimaat wordt gegarandeerd. Er worden eisen opgelegd aan de luchtdichtheid en het energieprestatiepeil moet voldoen aan een E55-vereiste.”

“ Een optimaal binnenklimaat hangt af van vele componenten. Zo moet je de gebruiker actief betrekken bij het passiefconcept en hem opleiden bij het gebruik van de infrastructuur.” “Een optimaal binnenklimaat hangt af van vele componenten. Zo moet je de gebruiker actief betrekken bij het passiefconcept en hem opleiden bij het gebruik van de infrastructuur. Daarnaast leveren de complexe technische installaties vaker problemen op voor de optimale

afstelling. Daar zijn nu vaak verschillende firma’s bij betrokken die elk controleren en bevestigen dat hun deel van de installatie perfect functioneert, terwijl de gebruiker soms letterlijk in de kou blijft staan.” Keerzijde van de medaille is dat de bouwkosten voor een passiefschool hoger zijn dan voor een traditioneel gebouwde school. Daarom krijgen de scholen voor hun voorbeeldfunctie in het passiefscholenproject van de Vlaamse overheid 237 euro/m² bovenop de standaardsubsidie. Dirk Vanstappen: “De investeringssubsidies lopen op tot ‘slechts’ 70%. De laatste tien jaar zijn de bouwkosten per m², alleen al door de evolutie van lonen en materialen, gestegen met een gemiddelde van 3,6% per jaar. Als we er bovendien rekening mee houden dat de bouwkosten in diezelfde periode stegen door o.a. reglementaire veranderingen, dan kost een m² nieuw schoolgebouw nu ruim 70% meer dan 10 jaar geleden.”

Passiefscholenproject De oproep van AGIOn voor de bouw van passiefscholen leverde 75 kandidaturen op. Uiteindelijk werden 25 projecten geselecteerd. Alle onderwijsnetten stappen mee in het project en zullen samen een bouwvolume van 65.565 m² realiseren. De vrije basisschool Lozen is de eerste passiefschool van het vrij onderwijs. Naast de bewuste keuze om het gebouw op te trekken volgens de principes van de passiefhuisstandaard, is het project ook een voorbeeld van de ruimtelijke vertaling van het concept ‘brede school’. Zo kan de turnzaal na de schooluren ook door verenigingen gebruikt worden of kunnen er feesten plaatsvinden. “In 1998 besliste de gemeente om een nieuwe school op te richten”, vertelt Jean Segers, voorzitter van het schoolbestuur van Lozen. “Daarbij zou de vzw schoolbestuur de erfpacht krijgen om subsidie te krijgen via het toenmalige Digo (nu

van het gebouw, van introverte (buiten)ruimtes voor de kleuters tot een opener leerbiotoop voor de scholieren. De klassen zelf zijn zo flexibel mogelijk opgevat, zodat ze onderling gekoppeld kunnen worden en er per graadklas themalessen gegeven kunnen worden. Thomas Delauré, bestuurder LAVA-architecten: “De school en het gemeenschapshuis vleien zich tussen de monumenten om zoveel mogelijk open ruimte vrij te houden. De kleuterschool wordt als een buffer tot tegen de gewestweg geschoven. Het is het meest introverte gebouw. De lagere school wordt dicht op de open ruimte ingeplant. Het gemeenschapshuis, met een sportzaal en cafetaria, beëindigt het geheel. De twee schoolgebouwen zijn passief, het gemeenschapshuis E70. Samenvattend wordt de buitenaanleg in twee gedeeld: een voornamelijk groene zone aan de school en een verhard dorpsplein. De groene zone wordt ingericht als speelpark en speelplein. Tijdens de schooluren wordt, via een systeem van poortjes, een deel van de open ruimte afgebakend voor de school. Binnenin is er nog een kleinere afsluitbare enclave als speelplaats voor de kleuters. Buiten de schooluren staat de hele site ten dienste van de gemeenschap en is ze via verschillende toegangen te ontsluiten. Het verharde dorpsplein loopt door tot in de groenzone. Er is dus niet alleen sprake van

Het toekomstige project in vogelperspectief.

een ‘brede school’, maar ook van een ‘brede schoolomgeving’. Het concept voor de gebouwen bestaat uit gesloten wanden in L-vorm met een bepaalde oriëntatie. De kleuters hebben gesloten wanden, gericht naar de drukke steenweg en naar het noorden, net als de lagere school. Zo krijgen beide gebouwen zicht op het speelpark. Het gemeenschapshuis richt zich net wel op het noorden, omdat dat de goede oriëntatie is voor een sportzaal. Het gebouw kijkt uit op het dorpsplein en de kerk. Zo verkrijgen we allemaal kleinere volumes op maat van de omliggende gebouwen, met een gesloten voorgevel. De monumenten komen daardoor op de voorgrond. Op basis van zonnestudies werd bepaald hoeveel zonnewinsten toegelaten kunnen worden die het gebouw mee kunnen opwarmen. Vanaf zonsopgang tot de middag zijn de zonnewinsten welkom. Wanneer de zuiderzon voor te veel opwarming zou zorgen, wordt ze automatisch geweerd door de gesloten vlakken van de L-vorm.

17

Vooraanzicht van de passiefschool.

De gesloten vlakken en dakplaten worden uitgevoerd in ter plaatse gestort beton. Dat materiaal leent zich uitstekend voor passiefbouw, omdat het luchtdicht is en een grote thermische inertie heeft. De lagergelegen dakvlakken zijn groendaken, maar er wordt voldoende dakoppervlakte aangewend voor het hergebruik van regenwater. De glazen openingen bestaan uit aluminium vliesgevels met een houten regelstructuur. Opengaande ramen verzekeren de nachtventilatie. Gekleurde invulpanelen beperken, waar nodig, de zonnewinsten en verhinderen brandoverslag. Geautomatiseerde screendoeken doseren tot slot het zonlicht. Want de uitdaging is niet zozeer om het gebouw te verwarmen, wel om het voldoende koel te houden.” Van het totale project van zes miljoen euro, neemt Vlaanderen vier miljoen voor zijn rekening, de gemeente Bocholt twee miljoen en het schoolbestuur 100.000 euro. WP

I-mag november 2011

Andere projecten De overige projecten staan nu ook in de startblokken. Het project van de Basisschool KA Etterbeek van het GO!scholengroep Brussel werd na aanbesteding toegewezen en is in september vorig jaar in uitvoering gegaan. Voor drie scholen zijn de werken gegund en zullen ze binnenkort aanvangen. Alle scholen zijn de ontwerpfase voorbij, met uitzondering van die binnen het DBFM-programma. WP

AGIOn). Het schoolbestuur dwong een intentieverklaring af van het toenmalige gemeentebestuur over de manier waarop de nieuwbouw zou tot stand komen. Die intentieverklaring bevatte een belangrijke financiële clausule: er zou voor 70% subsidie gevraagd worden bij Digo en de gemeente zou zelf instaan voor 90% van de overige 30% kosten. De school zelf moest dus nog slechts instaan voor 3% van de investeringskosten.”

Afhakers Tal van onderwijsinstellingen zijn al lang bezig met zulke initiatieven voor een passiefschool, maar de financiering geraakt niet rond of de administratieve molen draait heel traag. Van de indertijd 25 geselecteerde scholen hebben er inmiddels ook al enkele afgehaakt. Ging het bij deze school beter?

Minister Pascal Smet met burgemeester en schepencollege van Bocholt.

Dirk Vanstappen: “Passiefscholenbouw is nog grotendeels onontgonnen gebied. Pas onlangs werd de vzw Passiefhuisplatform aangewezen om kwaliteitsverklaringen te verstrekken voor de voorbeeldprojecten bij de passiefscholenbouw. In Lozen heeft men die evolutie niet (helemaal) afgewacht en werd er voortgewerkt. Zo nam de vzw enige voorsprong op andere projecten. Maar tegenover een korter tijdstraject stond de verplichting van ontwerper en schoolbestuur om enkele elementen zelf uit te zoeken en het risico dat de gevolgde werkwijze problemen kan opleveren bij het certificeren. Het staat nu al vast dat het niet de intentie is om de schoolbesturen die voortgewerkt hebben, daarvoor te straffen. Hun inspan-

De inplantingsplaats vlak bij het centrum van Lozen. I-mag november 2011

18

“ De uitdaging is niet het gebouw te verwarmen, wel om het voldoende koel te houden.” ningen maken voor de groep van voorbeeldprojecten ook deel uit van een leertraject. Dat sommige scholen afhaken, hoort daar ook bij. Niet alle projecten lenen zich tot een passiefconcept. De meerkosten om passief te bouwen, volgens de voorwaarden van de passiefschoolpiste, bleken voor sportzalen en ateliers soms te hoog.” De Tollenaere nuanceert: “Tot op vandaag zijn er geen onderbouwde gegevens, ramingen of prijslijsten, die aantonen dat de werkelijke meerkosten de bijkomende subsidies substantieel overstijgen. Alle aanbestedingen vallen binnen de voorziene financiële norm en daarin zitten ook sportzalen.” Vanstappen: “Enkele projecten werden ook stopgezet, omdat de school in kwestie dringend behoefte had aan nieuwe lokalen. Door vertraging bij de ontwikkeling van het afsprakenkader en de berekeningssoftware zagen zij zich verplicht ‘eieren voor hun geld’ te kiezen.” De Tollenaere: “Geen enkele school gaf de vertraging in de ontwikkeling van het afsprakenkader en de berekeningssoftware als reden aan. De onzekerheid over de kostprijs en gebrek aan ervaring met passiefbouw speelden voor enkele scholen misschien wel een rol, maar daarvoor werden geen onderbouwde, gemotiveerde redenen opgegeven.”

SAMENLEVING

Trager? “Het schoolbestuur van Lozen had buiten de passiefschoolpiste al vroeger kunnen bouwen binnen het regulier systeem”, aldus Vanstappen. “De passiefschoolpiste heeft voor het traject van dit project een vertraging betekend van nagenoeg twee jaar. Ik kan me inbeelden dat de druk op het schoolbestuur erg groot moet geweest zijn om uit de passiefschoolpiste te stappen ten voordele van een snelle oplossing van de huisvestingsproblematiek.”

“ Enkele projecten werden ook stopgezet, omdat de school in kwestie dringend behoefte had aan nieuwe lokalen. Door vertraging bij de ontwikkeling van het afsprakenkader en de berekeningssoftware zagen zij zich verplicht ‘eieren voor hun geld’ te kiezen.”

Thomas Delauré

De Tollenaere: “De vrije basisschool Lozen had verschillende jaren geleden al een bouwintentie. In het verloop van het proces evolueerde die bouwintentie naar een passiefschool. Dat betekent dat het bouwteam bewust heeft gekozen voor een intensieve voorbereiding en een geïntegreerd ontwerpproces. De andere reguliere dossiers - die zich indertijd ook kandidaat stelden voor het passiefproject, maar niet geselecteerd waren – volgen binnen het reguliere circuit qua tijdslimiet een gelijklopend traject.” Vanstappen: “Het project van Lozen is geen DBFM-project, een vorm van publiek-private samenwerking waarbij met de private sector wordt samenge-

Dirk Van Stappen

Peggy De Tollenaere

werkt voor zowel het ontwerp, de bouw, de financiering als het onderhoud. De selectiecommissie heeft ook enkele projecten in de passiefschoolpiste geselecteerd, die al geselecteerd waren voor DBFM. Voor de beide passiefprojecten van het ‘vrij gesubsidieerd onderwijs’ binnen DBFM wordt volgens de huidige planning tegen het einde van het kalenderjaar een ontwerper aangesteld door de DBFM-vennootschap.” Is het aanvaardbaar dat er nu nog scholen worden neergezet die niet passief zijn? Die gebouwen zullen immers op zeer korte tijd ‘verouderd’ zijn. Is passiefbouw voldoende? Moeten we niet ook dringend werk maken van gezonde, biologische materialen? Zeker in schoolgebouwen, waar er zoveel kinderen zitten? “Het debat over investeringen in schoolgebouwen wordt overheerst door de decennialange structurele onderfinanciering van scholenbouw vanuit de overheid”, aldus Vanstappen. “Die onderfinanciering heeft geleid tot een wachtlijst die voor het vrij gesubsidieerd onderwijs ondertussen aangegroeid is tot ruim meer dan 2 miljard euro subsidie. Er is dringend behoefte aan bijkomende middelen die zo ingezet worden dat ze optimaal renderen om de gebouwenproblematiek op te lossen. Het structureel verhogen van de reguliere middelen is een noodzaak om op termijn goed onderwijs in goede gebouwen te kunnen blijven organiseren.”

Er is niet alleen sprake van een ‘brede school’, maar ook van een ‘brede schoolomgeving’. “We zullen zeker leren uit de voorbeeldprojecten die het eerder extreme van passiefbouw nastreven”, besluit Dirk Vanstappen. “We rekenen er ook op dat de bouwmarkt zich aan die tendens zal aanpassen. Hopelijk helpt ons dat binnenkort om goedkopere laagenergie-gebouwen neer te zetten. Met het traject van E60 in 2014 en energieneutraal in 2018-2021, wordt immers al een enorme druk gelegd op de schoolbesturen.”

Minister Smet en burgemeester Claessens leggen de symbolische eerste steen. 19

Tekst: Wouter PEETERS Foto’s: LAVA-ARCHITECTEN en Wouter PEETERS I-mag november 2011

samenleving

V.l.n.r.: Ing. Greet Verhoeven MSc met haar collega’s Christel Jeugt en Conny Beylemans.

Ing. Greet Verhoeven MSc staat haar mannetje in mannenwereld bij ETAP nv MALLE. Agoria pakte in 2011 uit met het jaarthema ‘Technoladies’. In dat kader geeft I-Mag in dit en volgende edities van het tijdschrift het woord aan enkele inspirerende vrouwelijke ingenieurs. Ze staan meer dan hun mannetje in hun vakgebied en doorbreken het macho-imago van technologie. Onze eerste stop is ETAP nv in Malle, waar vrouwen en technologie perfect samengaan. Technolady Greet Verhoeven bijt de spits af. Conny Beylemans, HR-officer, vertelt daarna over het technisch opleidingsproject voor de dames op de werkvloer. Vrouwen weten waar de lamp brandt.

ETAP nv ontwerpt en produceert algemene verlichting en noodverlichting voor kantoren, fabrieken, ziekenhuizen, winkels en hotels. De hoofdzetel en de productieafdeling bevinden zich in Malle en het bedrijf heeft verkoopsvestigingen in een tiental Europese landen. In totaal werken er ongeveer 600 mensen, van wie 450 in België. Tweederde zijn vrouwen, die vooral op de productieafdeling actief zijn.

Mechanisch ontwerp Greet Verhoeven is afdelingshoofd Mechanisch Ontwerp. Haar afdeling maakt kostprijsberekeningen, technische plannen, prototype- en productiedossiers voor klantspecifieke producten. “Mijn job is tweeledig. Als hoofd van een technische afdeling zijn geen twee dagen dezelfde. Ik leid de afdeling in goede banen, streef ernaar dat we onze service levels halen en tracht in te schatten wat de klant vraagt. Daarnaast coach ik mijn team van medewerkers en samen met hen

I-mag november 2011

bekijk ik enerzijds de kansen op verdere ontplooiing binnen hun huidige functie en anderzijds een eventuele uitbreiding van hun takenpakket. Daarnaast volg ik het productietraject in detail mee op: van de ontwerpen van mijn afdeling over het keuren van de prototypes tot aan de verzending naar de klant. Net die combinatie van technisch bezig zijn en een team leiden en daar een gezond evenwicht in vinden, maakt voor mij de job zo boeiend.” “Elf jaar geleden begon ik met vijf mensen in de afdeling. Nu zijn we met twaalf. We zijn dus fors gegroeid, enerzijds door de toenemende vraag naar klantspecifieke producten, anderzijds doordat de afdeling er andere bevoegdheden bij kreeg. Vorig jaar werd bijvoorbeeld de discipline kostprijsberekening aan onze afdeling toegevoegd. Op dit moment ben ik met een project bezig om onze commerciële afdelingen te ondersteunen om de omzet in klantspecifieke producten op te drijven. Ik ga daarvoor af en toe mee naar klanten om meer inzicht te krijgen in hun verwachtin-

20

gen en te bekijken hoe we het proces kunnen stroomlijnen. Dat moet onze verkopers wapenen om aan onze klanten producten op maat aan te bieden.”

Prijsaanvragen Ook de technologische uitdaging blijft voor Greet Verhoeven zeker groot genoeg. Omdat ETAP naast de standaardproducten uit de bedrijfscatalogus ook ontwerpen op maat van de klant aanbiedt, zijn de aanvragen heel divers. Uit alle landen met verkoopsvestigingen komen aanvragen voor een prijs, een plan of voor een prototype. Sinds de recente opgang van de ledverlichting specialiseert het bedrijf zich ook in die producten en heeft de afdeling Mechanisch Ontwerp die kennis moeten opbouwen. “Het is een heel nieuwe technologie die er voor ons aankomt en dat betekent bijleren en bijbenen, zowel voor mij en mijn team als voor heel het bedrijf. Stilaan worden ook klantspecifieke producten met ledver-

SAMENLEVING

Technoladies in spe? Bij ETAP nv krijgt het begrip ‘technolady’ wel een heel brede invulling. In de assemblage en plaatafwerking werken voor het overgrote deel vrouwen. Hun fijnere handen zijn ideaal voor het klein monteerwerk en ze hebben veel oog voor kwaliteit en afwerking. Het afstellen en bedienen van de complexe machines vereiste wel een technische kennis en gebeurde tot voor kort uitsluitend door mannen. HR-officer Conny Beylemans licht toe: “In 2004 kampte het bedrijf met een tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten. De vrouwelijke operatoren keken al jaren over de schouder mee naar wat anderen voor hen klaarzette. En zo ontstond het idee om hen op te leiden in een aantal technische capaciteiten. In 2004 begonnen vier dames aan de opleiding en anno 2011 hebben we in totaal al veertien mensen opgeleid. In de montage en de noodverlichting hebben we ook een gelijkaardig traject waar de (mannelijke) technici vroeger de kwaliteitscontrole deden en nu vooral vrouwen opleiden om de kwaliteitscontroles uit te voeren. Daar moeten ze natuurlijk een opleiding elektriciteit voor krijgen.”

Christel Jeugt maakte zeven jaar geleden vanuit een totaal andere, niet technologische sector de overstap naar ETAP en ging als operator in de plaatbewerking aan de slag. Ze was onmiddellijk gewonnen voor de opleiding: “Toen ze me vroegen om technisch operator te worden, ben ik direct op het voorstel ingegaan. Ik werk graag dingen af, kan me uitleven in het fijnere werk en de opleiding bood me de kans om door te groeien tot technisch operator. Ik kreeg eerst een theoretische opleiding in schuifmaat meten, technische tekeningen lezen, hoeken meten, enz. Zodra ik aan de slag was als technisch operator, merkte ik dat de mannen wel eens argwanend over mijn schouder kwamen gluren om te kijken of ik het wel goed deed. Maar zodra je ‘goedgekeurd’ bent, blijf je goedgekeurd. Ik zou het al mijn vrouwelijke collega’s aanraden.” Conny Beylemans vindt dat er rond vrouwen en technologie nog vele stereotiepe beelden leven, vooral bij de oudere werknemers: “Het ligt ook aan de ouders om open te staan voor de studiekeuze van hun kinderen. Tegenwoordig zijn er tal van initiatieven die meisjes warm maken voor technische beroepen. In het kader van de ‘Agoria girls days’ liet ETAP meisjes een fotokadertje met ledverlichting ineenknutselen en ze waren laaiend enthousiast. Als daaruit één technolady in spe groeit, dan zijn we goed bezig!” AR

Als vrouw moet je die entree kunnen maken! lichting ontworpen. De klant uit zijn wensen over de verlichting en dan begint ons traject om daar de gepaste oplossing voor te vinden. Met die nieuwe technologie wordt de complexiteit van de specials opnieuw verhoogd wat de uitdaging des te groter maakt.”

tijk in de opleiding industrieel ingenieur boeide me enorm. Na de kandidatuurjaren koos ik de specialisatie elektromechanica vanwege mijn interesse in de mechanische vakken, sterkteleer en elektriciteit.”

Hoe moeilijker, hoe leuker

“In mijn jaar studeerden we in de richting elektromechanica met twaalf vrouwen af op een totaal van ongeveer 75 studenten. Maar ik was de mannenwereld wel al langer gewoon, want met twee broers speelde ik als kind al meer met autootjes en treintjes dan met poppen”, lacht ze.

Greet Verhoeven ging nog nooit een uitdaging uit de weg. Ook al in de humaniora, wetenschappelijke A, met 9 uur wiskunde, vond ze echt haar gading. “Hoe moeilijker de opdrachten waren, hoe meer plezier ik daar aan beleefde. Ook de vakken mechanica en elektriciteit boeiden me sterk, hoewel die toen slechts zeer beperkt aan bod kwamen. Na mijn middelbare studies ging ik eerst informatica studeren aan de K.U.Leuven, maar ik merkte al gauw dat dat me veel te theoretisch en abstract was. Na een bezoek aan een hogeschool was mijn nieuwe keuze snel gemaakt. De combinatie theorie en prak-

goed bij je mannelijke collega’s een evenknie of een sparringpartner. En dat is eigenlijk op zich even plezierig en comfortabel.”

Bewijzen Mannenwereld

Bij ETAP werken een veertigtal ingenieurs. “Van de veertig zijn er drie vrouwen. Ik ben de enige leidinggevende. Elke maandagochtend vergaderen we met alle afdelingshoofden en de directie, een team van 26 mensen. Ik ben de enige vrouw in dat gezelschap. Ondertussen ben ik dat natuurlijk wel gewend en je vindt even-

21

“Toch heb ik de indruk dat je je in eerste instantie als vrouw nog altijd harder moet bewijzen dan als man om als gelijke behandeld te worden. Aan de opmerkingen en de grappen merk je dat wel. Maar dan moet je de mannen eens goed op hun plaats zetten, hé (lacht). En laten zien dat je als vrouw dezelfde kwaliteiten kan hebben als een man. Zodra je dat bewijs hebt geleverd, is de omgang en de collegialiteit gelijk, of je nu een man of een vrouw bent. Maar toch, die entree moet je wel eerst gemaakt hebben.”

Tekst en foto: An REKKERS

I-mag november 2011

in de kijker

Oost-Vlaanderen

Dinnerparty 2011

zaterdag 26 november 2011

Live gezongen romantiek tijdens Sarah D’hondt en band een heerlijk diner in een kasteel in © Foto Marc BERT Klik-artistik een prachtige tuin en rijkelijk gekleurde ingenieurservaringen van het autosportevenement ATM 2011 - Memorial Gilbert Staepelaere. Dat zijn de ingrediënten van de nieuwe Dinnerparty 2011. Ontmoet opnieuw je vele collegaalumni/oud-studenten. Maak kennis met je lokale VIK-bestuur. Geniet samen met je partner van een mooie receptie en een heerlijk menu bij de prachtige stem van de OostVlaamse Sarah D’hondt en haar akoestische band. Sarah D'hondt zingt, Stijn Bettens bespeelt het accordeon, Lieven Van Pee en Matthias De Waele zorgen voor contrabas en drums. Sinds hun Place Musette van de Gentse Feesten 2010 zijn ze verliefd op Franse chansons, ideaal voor een aangename tête-à-tête. Is er een betere omgeving denkbaar om de leden, die een veelvoud van 10 en 25 jaar afgestudeerd zijn, in de schijnwerpers te plaatsen? Ben je een van die ingenieurs, schrijf dan onmiddellijk in en ontvang die avond een leuk cadeau van de vereniging die jou als ingenieur na aan het hart ligt.

• PRAKTISCH DINNERPARTY

Sarah D’hondt © Foto Marc BERT Klik-artistik

Plaats: Viteux, Kerkplein 8, De Pinte (http://www.viteux.com) Datum: zaterdag 26 november 2011 om 19 uur Kostprijs: 59 euro VIK-leden en partner; niet-leden betalen 79 euro Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten met vermelding van de namen van de deelnemers; eventuele restricties qua ingrediënten voor het menu, jaar van afstuderen Maximum 80 deelnemers

ATM 2011 – Memorial Gilbert Staepelaere Op dezelfde dag als de VIK Dinnerparty kunnen de liefhebbers van autosportnostalgie deelnemen aan de ATM 2011 van SintNiklaas naar Wachtebeke. Wie houdt van trendy recreatieve autosport zal zijn gading vinden in vier klassen, afhankelijk van de ervaring van de deelnemer(s). Het is een open wedstrijd, je hoeft geen lid te zijn van een vereniging of federatie én er kan licentieloos worden gereden.

ten om mee te doen. En ervaring is niet nodig. Novice-klasse Just 4 fun is speciaal voor beginners en gelegenheidsrijders, op het parcours van de recreatieklasse zonder kaartlezen, een sportieve toerrit op basis van eenvoudige bol-pijlopdrachten. Na afloop zullen je verhalen als deelnemer ten zeerste worden gesmaakt aan tafel tijdens de Dinnerparty. Als je naar de Dinnerparty komt en ook deelneemt in de Novice-klasse van de ATM 2011, laat ons dat dan weten. We bezorgen dan de lijst met de andere collega-ingenieurs die deelnemen.

Deelnemen doe je met twee, bijvoorbeeld met je partner, een vriend of een collega. Wees gerust, je moet geen oldtimer bezit-

• PRAKTISCH ATM 2011 Over de ATM 2011 – Memorial Gilbert Stapelaere vind je alle informatie op www.altena-vzw.be/atm.htm. Daar kun je ook inschrijven. De organisatie staat los van de VIK en de deelname regel je dan ook rechtstreeks met de ATM 2011 organisatie. Deelname aan ATM is dus niet inbegrepen in de prijs van de dinnerparty.

23

I-mag november 2011

afdelingen

ANTWERPEN

We beginnen om 18 uur met een academische zitting met op de agenda: • geschiedenis van de hogeschool door ir. Maurice Vaes, algemeen directeur • een kort overzicht van de evolutie van de opleiding door Ing. Guy Roymans MSc, erevoorzitter van de Vlaamse Ingenieurskamer • een woordje van een afgestudeerde, Ing. Dirk De Schutter MSc.

05/02/2012 AKO-concert, Antwerpen, 11 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

AKO-nieuwjaarsconcert met receptie zondag 5 februari 2012 Het Antwerps Kultureel Overleg (AKO), waarbij ook de VIK is aangesloten, organiseert op zondag 5 februari 2012 in de Singel in Antwerpen voor de 32ste keer zijn traditioneel nieuwjaarsconcert met bijbehorende receptie. Het concert vangt aan om 11 uur en vanaf 12.15 uur volgt de receptie.

Aansluitend wandelbuffet, kans op weerzien, kennismaking, bijpraten, … Dit wordt een uniek evenement waarop geen enkele afgestudeerde mag ontbreken!

Op het programma staan: • De Vlaamse Leeuw, K. Mire • Die Leichte Kavallerie, F. Von Suppé • Vioolconcerto ‘Butterfly lovers’ met soliste, G. Chen / Z. He • Einzug der Gladiatoren op. 68, J. Fucik • ‘Main Title’ uit ‘Stars Wars’, J. Williams • Capriccio Espagnol, N. Rimsky-Korsakov • Hongaarse Rapsodie nr. 2, F. Liszt

Interesse? Neem contact op met de KHK: 014 56 23 10 of [email protected] of VIK 03 259 11 00 of [email protected] - www.50jaaringenieurs.be

Duurzaam bouwen woensdag 9 november 2011 De doelstellingen 2020 bepalen dat wij allemaal anders moeten gaan bouwen en verbouwen. De overheid heeft daarom verschillende controlemechanismen en energieprestatiecertificaten in het leven geroepen. Die moeten ervoor zorgen dat ons project bijdraagt om die doelstellingen te halen. Door de overvloed aan certificaten zien wij door het bos de bomen niet meer. Daarbij komt dat het gebruik van hernieuwbare energie in de toekomst wordt verplicht.

Uitvoerders: het Euregio Jeugdorkest o.l.v. Hans Casteleyn. Soliste: Liesbeth Baelus, viool.

• PRAKTISCH Plaats: De Singel, Desguinlei, Antwerpen Datum: zondag 5 februari 2012 om 11 uur Kostprijs: 25 euro per persoon; 15 euro voor kinderen tot 15 jaar. Te betalen op rekeningnummer BE20 4060 0985 0156 van de VIK in Wommelgem met vermelding ‘AKO-concert’. Eerst inschrijven bij het secretariaat, daarna betalen. De toegangskaarten worden tegen eind januari 2012 verstuurd. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

Om duidelijkheid te scheppen krijgt u een overzicht van de meest voorkomende opwekkers van hernieuwbare energie in gebouwen en een overzicht van de bestaande energiecertificaten. Alles wordt haarfijn uit de doeken gedaan door collega Ing. Michaël Peeters MSc, energy en environmental engineer.

KEMPEN

• PRAKTISCH Plaats: KH Kempen Campus Geel, Kleinhoefstraat 4, Geel Datum: woensdag 9 november 2011 om 19 uur Spreker: Ing. Michaël Peeters MSc, energy en environmental engineer Kostprijs: 5 euro inschrijvingswaarborg voor VIK-leden, de aanwezige VIK-leden krijgen die 5 euro terug; niet-leden betalen 5 euro. Bedrag te betalen bij inschrijving op rekening BE60 4189 0821 3170 van de VIK-afdeling Kempen met vermelding ‘lezing 9 november 2011’ Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

05/11/2011 50 jaar KHK, Geel, 18 uur 09/11/201 Duurzaam bouwen en energie: toekomstverwachtingen, Geel, 19 uur 04/02/2012 Gezellig samenzijn

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Vijftig jaar ingenieurs in Geel zaterdag 5 november 2011 Aan alle technisch, industrieel en bioingenieurs, afgestudeerd aan de Katholieke Hogeschool Kempen in Geel: in juli 2011 is het precies 50 jaar geleden dat de eerste ingenieurs afstudeerden in Geel. Daarom organiseert de KHKempen, samen met de Vlaamse Ingenieurskamer, op 5 november 2011 een grootse reünie voor al de ingenieurs die in Geel afstudeerden.

I-mag november 2011

LIMBURG 23/11/2011 10/12/2011 31/03/2012 17/04/2012

VIK Space, Hasselt, 19 uur Toneel 'De 12 gezworenen', Hasselt, 20 uur 14-daagse reis naar Indonesië (tot 13/04/2012) Bezoek vliegbasis Kleine Brogel

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

24

ACTIVITEITEN

deliberatiekamer. De twaalf leden van de jury moeten zich uitspreken over de schuldvraag van een jonge man die zijn vader zou hebben vermoord.

VIK Space 2011 woensdag 23 november 2011 Welkom aan onze ingenieurs en ingenieursstudenten, alle verantwoordelijken voor de opleiding van ingenieurs, onze bedrijven, diensten en instellingen en hun ingenieurs! Op 29 juni 2011 besloten de ingenieursverenigingen KVIV en VIK de stap te zetten naar één beroepsvereniging. De faculteit FI² van de KHLim en XIOS krijgt stilaan vaste vorm en zal spoedig uitgroeien tot ‘dé ingenieursopleiding van de regio’ met nog intenser contact tussen het bedrijfsleven en de opleiding. Op 26 juni 2011 organiseerde de VIK-afdeling Limburg de 21e editie van haar fiets- en wandeldag. Op 1 oktober 2011 vond de finale plaats van de Paul Donnersprijs en werd de laureaat gekozen. Dat alles vraagt naast wat toelichting ook om enkele aankondigingen. Wij nodigen u dan ook uit op de 4de editie van VIK Space.

In de ongeveer negentig minuten durende voorstelling zien we niet alleen een gesprek van twaalf mensen, maar beseffen we gaandeweg hoe elk van de juryleden zelf tegenover de misdaad en het leven staat. Hun eigen karakter en de wijze waarop ze hun leven tot nog toe hebben geleid, bepalen mede hun oordeel over anderen. Ook de kleine hebbelijkheden die ieder van hen bezit, spelen een rol bij die zo belangrijke beslissing. In Amerika moet de jury eensgezind antwoorden op de vraag of iemand schuldig of niet schuldig is. Bij ons geldt een meerderheid. Daarenboven werd wie schuldig bevonden werd aan moord, ook werkelijk geëxecuteerd. Dat aspect bepaalt mee de houding van de jury. En vermits de dader in dit stuk een jonge kerel van negentien jaar is, weegt die beslissing nog zwaarder. Ook de getuigen à charge worden grondig doorgelicht en hun houding wordt besproken. Hoe zo’n jury op het einde van de jaren vijftig in de USA, tewerkging, ziet u in dit stuk.

• PROGRAMMA • PRAKTISCH

19.00 uur: Ontvangst van de genodigden 19.40 uur: Openingswoord door Ing. Romina Ruggiero MSc, voorzitter VIK-afdeling Limburg 19.50 uur: - Overhandiging van de opbrengst van de 21e editie van onze fiets- en wandeldag aan ‘Een hart voor Limburg’ en ‘Kleine Prins’ - Toelichting van het bekroonde eindwerk en uitreiking van de Paul Donners Prijs aan de laureaat van 2011 20.00 uur: Gastsprekers: ir. Ing. Hans Romaen MSc, gedelegeerd bestuurder KVIV en Ing. Paul Bertels MSc, gedelegeerd bestuurder VIK over ‘De ingenieursverenigingen KVIV en VIK: één verhaal’ 20.30 uur: Receptie en netwerking: de ingenieurs (studenten) ontmoeten bedrijven, beleidsmakers en maken kennis met onze ingenieursopleiding 23.00 uur: Landing

Plaats: zaal Centrum, Hollandsveldlaan 32, Hasselt Datum: zaterdag 10 december 2011 om 20 uur Kostprijs: reductieprijs 9 euro per persoon Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten en te bevestigen door overschrijving van het juiste bedrag op rekeningnummer BE68 4518 5278 5134 van de VIK-afdeling Limburg met vermelding ‘toneel 10.12.2011’

Mystic Indonesië Veertiendaagse rondreis over 3 eilanden Van 31 maart 2012 tot 13 april 2012 organiseert Alk-reizen (Lic. 1995) speciaal voor VIK-leden een 14-daagse rondreis naar Indonesië.

• VERKORT PROGRAMMA 31.03.2012: 01/02.04.2012: 03.04.2012: 04.04.2012: 05.04.2012: 06.04.2012: 07.04.2012: 08.04.2012: 09.04.2012: 10.04.2012: 11.04.2012: 12.04.2012: 13.04.2012:

• PRAKTISCH Plaats: Provinciehuis, Universiteitslaan 1, Hasselt Datum: woensdag 23 november 2011 om 18.30 uur Kostprijs: 15 euro per persoon; ingenieursstudenten betalen 5 euro. Eerst inschrijven bij het secretariaat, daarna betalen op rekeningnummer BE68 4518 5278 5134 van de VIK-afdeling Limburg, met de vermelding: ‘VIK Space 23/11/2011’. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten.

Toneel: De twaalf gezworenen zaterdag 10 december 2011

België - Indonesië Jogjakarta Jogjakarta-Mount Bromo Mont Bromo-Ijen Ijen-Permuteran Permuteran-Ubud Ubud Ubud-Candidasa Candidasa-Klui Beach Klui Beach Klui Beach- Bali Bali-Europa België

Voor het uitgebreide programma verwijzen wij naar onze website: http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/4869

De twaalf gezworenen is een toneelstuk van Reginald Rose, die het oorspronkelijk schreef voor televisie, maar later het script aanpaste voor een langspeelfilm. Nog later werd het tot toneelstuk omgevormd en aangepast.

• PRAKTISCH Prijs per persoon bij minimaal 20 betalende deelnemers: 2.495 euro voor VIK-leden en partner, 2.745 euro voor niet leden. Toeslag single: 475 euro.

Het stuk speelt zich af op het einde van de jaren vijftig in de Verenigde Staten van Amerika. We zien een assisenjury in de

25

I-mag november 2011

KVIM feestbrunch zondag 20 november 2011 Nieuwe formule KVIM-feest waarbij er meer tijd is om met oud-collega-studenten en partners bij te praten, oude verhalen op te halen in een rustig kader. Met deze brunchformule willen we tegemoetkomen aan de vraag van vele vroegere deelnemers om met hun vroegere vrienden te kunnen praten en minder de focus te leggen op muziek en dans. De formule zorgt er ook voor dat naast rustige achtergrondmuziek bij een zeer uitgebreid en excellent brunchaanbod, de deelnemers ook op een vroeger en veiliger uur naar huis kunnen keren. Elke promotie wordt zo goed als mogelijk aan één tafel gezet. De gevierde promoties zijn: 1991 - 1986 - 1981 - 1976 - 1971 1966 - 1961 - 1956 - 1951.

In de prijs is begrepen: • Autocar Alken – Schiphol – Alken • Internationale vluchten met Garuda Indonesia incl. taksen en brandstof 155 euro • Vertrekbelasting op binnenlandse vluchten 10 US dollar per vlucht en op de internationale vlucht naar huis 20 US dollar • 11 overnachtingen op basis van kamer en ontbijt • Alle transfers en excursies per aircovoertuig • Nederlandstalige lokale gidsen op elk eiland • Toegangsgelden voor alle vermelde excursies • Maaltijden volgens programma (O, L, D) • Cyclopousse in Surabaya • Jeeps in Bromo en Ijen • Paardentocht op de Bromo • Vermelde shows tijdens bepaalde diners • Btw • Bijdrage garantiefonds reizen

• PRAKTISCH Plaats: Gasthof ter Venne, Zaal Sparrenhof, Elsleukenstraat 28, Wolfsdonk - Langdorp (www.tervenne.be/Contact) Datum: zondag 20 november 2011. Ontvangst met receptie vanaf 12 uur, brunch om 13 uur. Kostprijs: 62,50 euro per persoon, menu inclusief dranken, vooraf te betalen op rekeningnummer BE61 4140 3695 5117 van KVIM met vermelding van het aantal personen en promotiejaar Inschrijving vereist: www.kvim.be

Niet inbegrepen: • Visum bij aankomst 25 US dollar • Dranken en persoonlijke uitgaven • Annulerings- en bijstandsverzekering: 126 euro per persoon • Fooien – 60 euro per persoon

Poesjenellentejater vrijdag 2 december 2011

Je kunt inschrijven via mail bij [email protected], tel. 011 31 36 20, fax: 011 59 74 01, met vermelding van de naam en geboortedatum van alle deelnemers. Tevens type kamer vermelden (dubbel, twin of single) en, indien van toepassing, of je een annulerings- en bijstandsverzekering wenst af te sluiten voor 126 euro per persoon. Voor deze reis moet uw reispas geldig zijn tot minstens 01.10.2012. Visum moet bij binnenkomst aangekocht worden.

De afdeling Mechelen trekt met z’n allen naar het poesjenellentejater in Antwerpen. Dat poppentheater speelt in het Antwerps dialect en brengt volkse humor op maat van ons ingenieurspubliek. Tijdens deze onvergetelijke avond wordt de betweterigheid van een ingenieur meermaals door het slijk gehaald. Heb je dus nood aan een portie zelfreflectie na een vermoeiend jaar, schrijf je dan zeker in. Om 20 uur wordt iedereen ter plaatse verwacht voor de voorstelling. Wie dat wenst, kan vooraf eten in het café. Meer info vind je op www.straffentoebak.be. Achteraf kunnen jong en oud verbroederen bij een rondje op kosten van de organisatoren.

MECHELEN 20/11/2011 Brunch, Langdorp, 12 uur 02/12/2011 Voorstelling in de Poesjenellenkelder, Antwerpen, 20 uur 16/03/2012 Bezoek Hilti, Asse, 13.30 uur 20/04/2012 Bezoek werken RER (GEN)expressnet, Rixensart, 14 uur

Volledige tekst in I-mag september en op www.vik.be.

• PRAKTISCH Plaats: Café Den Bengel, Grote Markt 5, Antwerpen Datum: vrijdag 2 december 2011 om 20 uur Kostprijs: 10 euro voor studenten, VIK-, VAM- en KVIMleden en partner; niet-leden betalen 15 euro. Bedrag te betalen op rekening BE86 4050 1063 3150 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte. Uw inschrijving is pas geldig na ontvangst van de betaling. Alle inschrijvingen en betalingen vóór 05/11/2011, latere inschrijvingen of betalingen worden niet meer aanvaard Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten Maximum 30 deelnemers

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Werf GEN-expressnet vrijdag 20 april 2012 NIEUWE DATUM: vrijdag 20 april 2012 Aankondiging wordt hernomen in I-mag vanaf februarinummer.

I-mag november 2011

26

ACTIVITEITEN

NOORD-WEST-VLAANDEREN

IVOO staat in voor: • de coördinatie van het afvalbeleid van de deelnemende gemeenten en de intercommunale door regelmatig te vergaderen met ambtenaren en afgevaardigden van de schepencolleges • de organisatie van de inzameling en de verwijdering van selectief huis-aan-huis, per wijk en op de containerparken ingezamelde afvalstoffen en van de grofvuilophaling • de overslag van papier en karton, ingezameld op de containerparken (tot 31 december 2010) • de exploitatie van het intercommunaal containerpark • de exploitatie van de groencompostering • de exploitatie van een huisvuilverbrandingsinstallatie, voorzien van energierecuperatie door elektriciteitsproductie. Naast het huishoudelijk restafval uit de regio wordt er ook huishoudelijk afval van zusterintercommunales en gelijkgesteld bedrijfsafval verwerkt. • Van het ingezameld huishoudelijk afval werd uiteindelijk 68,64% gerecycleerd en 31,36% verbrand.

16/11/2011 Bezoek aan de huisvuilverbrandingsinstallatie IVOO, Oostende, 19 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Huisvuilverbrandingsinstallatie IVOO woensdag 16 november 2011 “IVOO zorgt samen met de gemeenten voor een duurzaam afvalbeheer: afval voorkomen, grondstoffen recupereren en elektriciteit produceren uit restafval.” De ‘Intergemeentelijke vereniging voor het afvalbeheer voor Oostende en ommeland’, afgekort IVOO, is een opdrachthoudende vereniging van zes gemeenten: Bredene, Gistel, Ichtegem, Middelkerke, Oostende en Oudenburg. Op 31 december 2010 bedroeg het officiële aantal inwoners in het werkingsgebied 139.941. Dat inwonersaantal houdt geen rekening met de vele toeristen die een aanzienlijke bijdrage leveren in de afvalproductie. Er werken 32 personeelsleden bij de IVOO.

We bezoeken de huisvuilverbrandingsinstallatie. Na een korte presentatie krijgt u een rondleiding in de installatie, waar u met met eigen ogen kunt zien hoe uw afval verwerkt wordt. Meer informatie: http://www.ivoo.be/n_eigenverwerking/verbranding/verbranding.htm

• PRAKTISCH Plaats: IVOO, Klokhofstraat 2, Oostende Datum: woensdag 16 november 2011 om 19 uur. Duurtijd 2 uur. Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten Maximum: 25 deelnemers

Uw advertentie op deze pagina? Deze pagina’s met aankondigingen worden gelezen door duizenden ingenieurs, die zich verenigen volgens hun regio, hun interesses of hun opleiding, maar die tegelijk vaak ook belangrijke functies opnemen in het bedrijfsleven. Bereik dat interessante doelpubliek door hier uw advertentieruimte te kopen.

27

Meer weten? Neem gerust en vrijblijvend contact op met de Vlaamse Ingenieurskamer: Francine Demaret - 03 259 11 09 [email protected]

I-mag november 2011

OOST-VLAANDEREN 23/11/2011 26/11/2011 27/11/2011 15/12/2011 22/01/2012

• PRAKTISCH Plaats: Anglo Belgian Corporation, Wiedauwkaai 43, Gent Datum: woensdag 23 november 2011 om 14.10 uur Kostprijs: 5 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 10 euro Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten Maximum: 15 deelnemers per groep (2 tot 3 groepen)

Bezoek Anglo Belgium Corporation, Gent, 14 uur Dinnerparty, De Pinte, 19 uur Sinterklaasfeest, Oostakker, 13.30 uur Lezing ‘Ondertitelen, mij niet gezien’, Gent, 19.30 uur Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 9.30 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Anglo Belgian Corporation

WAASLAND

woensdag 23 november 2011 Anglo Belgian Corporation, met hoofdkantoor in Gent, heeft bijna een eeuw expertise met de bouw van dieselmotoren. In 1912, kort na de goedkeuring van de eerste Rudolf Dieselmotor, richtte een groep Belgische ondernemers het bedrijf op. Voortdurende innovaties maakten van Anglo Belgian Corporation een van de belangrijkste fabrikanten van dieselmotoren en dual-brandstof mediumspeedmotoren. Op het eind van de 19de eeuw was België een van de meest geïndustrialiseerde landen en het hoefde dus niet te verbazen de nieuwe Rudolf Dieselmotor in België een fabrikant vond, kort na de presentatie in Duitsland. De motor was niet langer afhankelijk van vonken voor de ontsteking, maar de ontsteking begon onder hoge temperatuur na compressie van lucht in een verbrandingskamer.

07/06/2012 Regionale ledenvergadering

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

ZUID-WEST-VLAANDEREN 26/11/2011 Luchtgeweer- en luchtpistoolschieten, Zwevegem, 14 uur

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Luchtgeweer- en luchtpistoolschieten zaterdag 26 november 2011 Op zaterdag 26 november gaan we, VIK-jongeren Zuid-WestVlaanderen, de actievere toer op. In de 10 meterschietstand van de schuttersvereniging Sint-Barnabas leren we schieten met een luchtgeweer en luchtpistool onder begeleiding van ervaren clubleden. Niet zozeer kracht en snelheid, maar concentratie, discipline en een grote mate van zelfbeheersing zijn een must om de sport met succes te beoefenen. Wie heeft stalen zenuwen en bovenal een vaste hand om in de roos te mikken?

Schepen en boten, treinen, auto's en bussen zouden voortaan een dieselmotor als krachtbron krijgen. Op 26 oktober 1912 richtte een groep van negen industriële investeerders een bedrijf op in het kantoor van notaris Fobe om interne verbrandingsmotoren van het semidieseltype te bouwen. De naam van het nieuwe bedrijf werd ‘Anglo Belgian Company’, vaak afgekort als ‘Anglo’ of ‘ABC’.

• PRAKTISCH Datum: zaterdag 26 november 2011 om 14 uur (verzameling om 13.45 uur) Plaats: Schuttersvereniging Sint-Barnabas - Schietstand, Bekaertstraat 11, Zwevegem Kostprijs: 3 euro voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 6 euro Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten uiterlijk tot woensdag 19 november met het engagement zeker aanwezig te zijn en bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).

• PROGRAMMA 14.10 uur: ontvangst 14.30 tot 16 uur: rondleiding met mogelijkheid tot vraagstelling

I-mag november 2011

28

centra

VIK en deskundigen: waar staan we? Opleiding tot expert biedt grote meerwaarde voor technisch geschoolden WOMMELGEM. Vanuit haar maatschappelijk engagement zet de VIK met het departement Beroepsbelangen al enkele jaren haar schouders onder verschillende initiatieven om deskundigheid en expertise van ingenieurs te valoriseren.

Ze doet dat onder meer met de cursus ‘Fellow in gerechtelijke expertise’, het register VIK-ingenieur-expert®, het Centrum VIKexperten en beroepsbelangen en contacten.

Cursus ‘Fellow in gerechtelijke expertise’ Op 5 oktober vond in het VIK-huis de plechtige uitreiking plaats van de certificaten ‘Fellow in gerechtelijke expertise’ aan de geslaagde cursisten. Na die 6de editie is de cursus ondertussen in ruim overleg met docenten en het werkveld van de gerechtelijke deskundigen nog eens geüpdatet en aangepast aan de noden en vragen die naar voor kwamen uit de bevraging van de cursisten bij vorige edities. De 7de editie van ‘Fellow’ beantwoordt duidelijk aan een behoefte bij heel wat ervaringsdeskundigen met een technische achtergrond, en dan hebben we het echt niet alleen over ingenieurs. De cursus begint op 21 januari 2012 en wordt weer een succes. Docenten zijn een groep vooraanstaande specialisten in niettechnologische vakdomeinen. Er wordt gericht op juridische en administratieve managementvorming, nodig om als expert te kunnen functioneren. Ondanks het zware programma van een vijftiental zaterdagvoormiddagen en de hoge eisen, gesteld aan het eindwerk, zorgt de motivatie van de groep altijd weer voor grote slaagkansen. Binnen de groep wordt er tegelijk genetwerkt en dat netwerk leidt er vaak toe dat de activiteit kan worden aangezet of uitgebouwd als diversificatie of hoofdberoep.

Maar een opdracht als deskundige opnemen vergt ook juridisch inzicht, administratieve en managementvaardigheden en vooral onafhankelijkheid, algemene bekendheid en gezag bij het leiden en begeleiden van tegensprekelijke vaststellingen. En juist daarop en niet op het ontwikkelen van de technische kennis is deze cursus gericht.

Voor wie? De cursus is bedoeld voor ingenieurs die tijdens hun carrière als ingenieur in een of andere niche een bijzondere deskundigheid opbouwden. Die uitdieping en specialisatie kunnen zowel het gevolg zijn van praktijkgericht of zelfs fundamenteel onderzoek, ervaring bij de uitvoering of in het management. Ook als die zo opgebouwde kennis en kunde de betere middelmaat overtreft, stellen ingenieurs spijtig genoeg vaak vast dat ze hoogstens wordt uitgewisseld en getoetst met collega’s - zielsverwanten binnen of buiten het bedrijf. Of binnen de organisaties waar die kennis dagelijks wordt toegepast, bijgestuurd en verfijnd. En nochtans kan die verzamelde kennis, dat inzicht in technische of andere bijzondere onderwerpen vaak ook buiten die kleine kring erg belangrijk zijn. In heel wat domeinen daarbuiten zou de ‘deskundigheid en expertise’ maatschappelijk en voor de betrokkene persoonlijk zinvol ingezet kunnen worden.

I-mag november 2011

Wil je meer informatie, surf dan naar http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/fge of bel Manuella Goyvaerts op 03 259 11 06 (mail: [email protected]).

Het register VIK-ingenieur-expert® Tijdens de zitting van 5 oktober kregen we ook een zeer interessante lezing van substituut-procureur des Konings, Karine Van Hecke, over de werking van het parket en de samenwerking met experten. Op 5 oktober vond ook de uitreiking plaats van de oorkonden en plaquetten aan de VIK-ingenieurs-experts, die door de erkenningscommissie werden erkend. Het register bevat inmid-

30

EXPERTEN

dels een ruime waaier technische specialiteiten, waarin ingenieurs actief zijn. Het wordt regelmatig bijgewerkt, wordt verspreid op de rechtbanken, bij verzekeringsinstellingen en beroepsorganisaties en is uiteraard consulteerbaar op onze website. Omdat het reglement en de erkenningscommissie de lat voor toegang tot dit register hoog leggen, is het register slechts een aanzet. Maar het bewees al ruimschoots zijn nut voor diegenen die er zijn in opgenomen. En straks zal het een basis zijn in de onderhandelingen met de andere verenigingen van deskundigen bij het opstellen van gezamenlijke lijsten. Daarom is het ook gestructureerd volgens de standaard van die beroepsverenigingen en hun koepel FEBEX. En de visie en het opzet staan open voor de accreditatie van de erkenning, waar ook de wetgever aan werkt in het kader van de hervorming van justitie.

Het Centrum Experten van de VIK Het Centrum Experten wil de groep collega’s en leden regelmatig samenbrengen, die elkaar vonden bij de basisvorming of permanente vorming of die actief zijn in het werkveld van de expertise. De bijeenkomsten staan open voor alle VIK-leden die voor het onderwerp belangstelling hebben. Maar het centrum is de basis van het netwerk. Op termijn moet het geheel van acties en contacten omtrent expertise vanuit het centrum gestuurd en begeleid worden. De beginnende deskundige moet er zijn eerste contacten kunnen leggen en zijn vragen kwijt kunnen. Daarnaast krijgt de actieve en ervaren deskundige er de mogelijkheid om mee te werken aan de uitbouw van het beroep en aan zijn persoonlijke professionele ontwikkeling. Voor samenwerkingsverbanden en contacten met andere beroepsverenigingen, onderwijs, hogescholen en universiteiten heeft de deskundige via het centrum toegang tot de vele mogelijkheden die de VIK biedt. Het netwerk van de vele actieve geledingen van de Vlaamse Ingenieurskamer opent daar deuren en biedt kansen. De infrastructuur en logistieke mogelijkheden van de VIK staan ter beschikking om samenwerking en contacten uit te bouwen.

Beroepsbelangen en contacten De VIK is actief lid van de Federatie van Belgische Expertenverenigingen, FEBEX. De federatie groepeert en vertegenwoordigt deskundigenverenigingen, verdedigt de belangen van de deskundigen en verzorgt hun promotie. De VIK stelt haar ervaring en middelen mee ter beschikking om bij de verenigingen van professionele experten tot meer samenwerking en eenheid te komen. De jarenlange contacten met de collega-ingenieurs binnen de vereniging van burgerlijk ingenieurs, KVIV, drijven mee op de stroomversnelling in het overleg en de samenwerking tussen beide verenigingen die ook heel concreet samen wordt uitgewerkt binnen ie-net. Zowel nationaal als internationaal mag corporatisme geen drijfveer zijn. Maar onze Vlaamse ingenieurskamer heeft de ervaring en reputatie van open samenwerking. Daardoor kan ze ook in het landschap waar de deskundigen actief zijn, wellicht een belangrijke rol spelen. Wie zich daar als ingenieur mee wil in engageren om mee te timmeren aan het beroep van deskundige is van harte welkom bij de groep.

Waar zijn deskundigen mee bezig? Per dossier wijst een rechter een gerechtelijke deskundige aan en die werkt onder de bevoegdheid van de rechter met een welomschreven opdracht. Zo’n opdracht aanvaarden vergt naast de deskundigheid in het eigen vakgebied, kennis en inzicht in het juridisch kader en de vormvereisten. De deskundige in arbitrage wordt door partijen aangeduid om een geschil te beslechten. Vaak verloopt die procedure langs arbitragekamers, opgericht binnen een beroeps- of sectorgroepering als alternatief voor de afhandeling van het geschil voor het gerecht. Deskundigen in schadebepaling en taxatie (verzekeringsexpert - schadeschatter) worden vaak ingeschakeld bij verzekeringskwesties. Naast eigen inspecteurs in dienstverband doen verzekeringsmaatschappijen vaak een beroep op zelfstandige schadeschatters. De opdrachtgever blijft vrijwel altijd de verzekeringsmaatschappij, maar zo’n deskundige treedt onafhankelijker op en kan zo efficiënter tot een regeling komen. De ‘verwerkingskosten’ van een schadedossier zijn voor de maatschappij immers ook een kostenelement. In het domein van de vastgoedexpert vinden we dan waardebepaling en taxatie en plaatsbeschrijving, vaststelling of analyse van gebouwen en onroerend goed in het algemeen. Op hem wordt een beroep gedaan voor de technische begeleiding van transacties met vastgoed. Bij verhuring, verkoop, inbreng of opdeling komen ze tussenbeide om op onafhankelijke en deskundige manier de technische dossierstukken op te stellen. In onze technisch complexe maatschappij hebben we allemaal wel eens nood aan ‘goede raad’, die spreekwoordelijk duur is. Door de complexiteit en het almaar meer multidisciplinaire karakter van de productieprocessen kan niet elk bedrijf(je) alle nodige kennis rechtstreeks in huis hebben of halen. De nood aan deskundig advies binnen heel enge niches groeit voortdurend. En als die niche eventjes buiten het eigen vakgebied ligt, vinden we niet altijd de passende expert. Daarom doen we een beroep op consultancy en deskundig advies.

Opleiding Een opdracht als deskundige, aangewezen door de rechtbank, of als technisch raadsman van een partij die betrokken is bij een gerechtelijk deskundig onderzoek en opdrachten inzake arbitrage vragen een juridische basiskennis die ook een ervaren ingenieur niet noodzakelijk mee heeft. Om in zo’n opdracht naar behoren te kunnen meedraaien en zeker om er de leiding van te kunnen nemen, moet men inzicht hebben in de procedures en op elk ogenblik rekening houden met de rechten van de partijen. Een ‘tegensprekelijke’ aanpak van de vaststellingen en het rigoureus volgen van de rechtsregels is nodig om te vermijden dat de resultaten van de interventie of het onderzoek op de helling komen te staan. RP

Ing. René PEETERS MSc

31

I-mag november 2011

netwerk

In 1977 studeerde u af als technisch ingenieur elektromechanica aan Groep T in Leuven. Een erg korte carrière in het werkveld volgde, want al snel had de politieke microbe u te pakken? “Ik heb een half jaar stage gelopen bij Balmatt in Mol, daarna anderhalf jaar bij General Motors in Antwerpen gewerkt op de dienst arbeids- en methodestudie en dan ben ik overgestapt naar Daf Oevel. Drie jaar lang heb ik er gewerkt als productiebesturingsanalist in de assenfabriek. Intussen zocht mijn schoonvader naar een overnemer voor zijn verzekeringskantoor. Hij kwam bij mij aankloppen en samen met mijn schoonbroer heb ik dan een vennootschap opgericht. We hebben het kantoor uitgebouwd en momenteel werken er zes mensen. Samen met de start van de vennootschap ben ik in de politiek gestapt. In 1988 ben ik voor de CVP verkozen en in 1989 werd ik schepen. Maar tot 2004 ben ik in verzekeringen actief gebleven.” U werd snel burgemeester en u houdt het bijna twintig jaar vol. Wat is er zo boeiend aan de job?

Ing. Frans Peeters MSc is (bijna) achttien jaar burgemeester van Geel.

“Er zijn geen tien oplossingen voor één probleem” Ing. Frans Peeters MSc is in 2012 achttien jaar burgemeester van Geel GEEL. In 2013 valt voor Ing. Frans Peeters (58) MSc het doek. Hij is dan 18 jaar lang burgemeester van Geel geweest, heeft in totaal 24 jaar politiek bedreven, waarvan één legislatuur in het Vlaams Parlement. Hoewel Frans Peeters bij de laatste verkiezingen een derde van de stemmen haalde, houdt hij het voor bekeken. “Als jonge politicus vond ik dat de oudere generatie op een bepaald moment plaats moet maken voor nieuwe ideeën en inzichten”, zegt hij. “Welnu, ik wil consequent zijn met mezelf, een inzicht waar mijn studie voor ingenieur niet vreemd aan is.” En inderdaad, hoewel Frans Peeters slechts vijf jaar als ingenieur actief was, heeft hij heel wat van zijn denken als ingenieur in zijn politieke loopbaan kunnen steken. “In de politiek zijn ingenieurs buitenbeentjes, maar ik denk dat de politiek met onze manier van redeneren zeker gebaat zou zijn.” I-mag november 2011

32

“Ik heb altijd gevonden dat het burgemeestersambt het mooiste politieke mandaat is dat er bestaat. Ook nu denk ik dat nog. Je staat dicht bij de mensen. Zo kun je de behoeften van de samenleving goed inschatten en je kunt er heel concreet iets aan doen. Je hebt bij wijze van spreken de macht om concrete projecten op korte en lange termijn gestalte te geven. Als parlementslid is dat veel minder het geval.”

Geen spijt U zetelde vijf jaar in het Vlaamse Parlement. U bent een pleitbezorger om geen mandaten te cumuleren? “Vlaams volksvertegenwoordiger én burgemeester zijn van een stad van bijna 38.000 inwoners: dat heel goed doen is bijna een onmogelijke opdracht. Als ik zie wie aanwezig is in het parlement, maar vooral wie niet… Ik vond het een rijke ervaring, heb er veel geleerd, maar het heeft me ook gesterkt in de overtuiging dat het burgemeestersambt mijn ding is. Als je projecten op maat van de mensen wilt realiseren, is de job van burgemeester veel boeiender en concreter. Een burgemeester is aanspreekbaar voor de mensen, hij stuurt een heel team aan, hij coacht het schepencollege. Nee, ik heb geen moment spijt van mijn beslissing om enkel burgemeester te zijn.”

De politiek bulkt van de economisten, masters in politieke en sociale wetenschappen, rechten en communicatiewetenschap. Een ingenieur is er een buitenbeentje? “Bart Martens van de SP.a is de enige ingenieur actief in het Vlaams Parlement, vermoed ik. En bij mijn collega-burgemeesters zie ik niet direct iemand. De andere studierichtingen die je opnoemt, liggen inderdaad meer voor de hand. Anderzijds, als je in een politiek mandaat stapt, moet je vooral oog hebben voor wat er zich maatschappelijk allemaal afspeelt. Dat is belangrijker dan de opleiding die je hebt gevolgd. Toch ondervind ik dat het in de politiek soms een voordeel is om als ingenieur eerder een wiskundige, pragmatische en micro-economische achtergrond te hebben. Ik kan me niet spiegelen aan andere ingenieurs in de politiek, maar ik vind hoe dan ook dat ik als ingenieur sneller en objectiever op een oplossing afga. Voor een ingenieur is er voor één probleem meestal maar één beste oplossing. Veel politici palaveren ongelooflijk veel over partijbelangen en nemen standpunten in uit electorale overwegingen, dingen waar ik me als ingenieur soms aan erger.”

Stemmenkanon Is uw opleiding ook een voordeel bij uw contacten met het bedrijfsleven? “Zonder meer. Goede contacten onderhouden met het bedrijfsleven, dat is vele politici gegeven. Maar als ingenieur kan ik ook meepraten over bedrijfseconomische omstandigheden, over onderzoek en ontwikkeling, ik kan ook meepraten over productiebesturing en over efficiëntie, effectiviteit en doelmatigheid. Je spreekt gemakkelijk de taal van het bedrijfsleven en dat is een pluspunt.”

weten: wat de burgemeester zegt, doet hij ook. En als hij het niet realiseert, zegt hij ook waarom. Ik denk dat mijn geloofwaardigheid gebaseerd is op die visie, op dossierkennis en op eerlijkheid. Maar dat is slechts één aspect. Ook op de momenten dat ik vrij ben, de weekends dus, probeer ik sterk aanwezig en dus aanspreekbaar te zijn in de Geelse samenleving. Niet alleen in het centrum, maar ook in alle uithoeken. En dat wil niet zeggen dat ik op elke Vlaamse kermis of feest van een vereniging aanwezig ben. Geel telt twaalf deelkernen. Welnu, elk weekend maak ik een selectie en zoek ik evenementen waarvan ik weet dat de mensen op een heel laagdrempelige manier met mij in contact komen. Die aanspreekbaarheid is essentieel en – nogmaals – die kun je niet realiseren, als je drie dagen per week naar het Vlaams Parlement moet. Woensdag en zaterdagvoormiddag heb ik zitdag. De Geelse burgers kunnen er op een informele manier hun verzuchtingen kwijt. Wat niet betekent dat de burgemeester iets voor hen gaat regelen, zo werkt het niet.” Ondanks het groot aantal stemmen bij de vorige verkiezingen stelt u zich in 2012 niet meer verkiesbaar? “Ik antwoord hier duidelijk als ingenieur op: ik heb altijd gesteld dat je in de politiek deze job niet te lang mag doen. Burgemeester zijn is in feite een topfunctie op lokaal niveau. Je moet je ervoor behoeden niet te lang op deze plek te blijven zitten. Ik wil niet de fout maken van burgemeesters, parlementsleden of ministers die te lang op hun stoel blijven zitten, dikwijls tot de kiezers hen afstraffen. Je moet consequent zijn met jezelf. Laat jongeren met nieuwe inzichten en ideeën het nu maar overnemen. Ik had

voor mezelf uitgemaakt dat ik ermee zou stoppen, zodra ik een bepaalde leeftijd zou bereiken. Dat moment is er nu. Ik heb er nog wel een punt van gemaakt om talentrijke mensen te vragen om in de politiek te stappen. En zo is Leen Beke, jawel, ze is bio-ingenieur – in ons schepencollege gestapt. Ze zal mij als lijsttrekster opvolgen en daar ben ik trots op. Ik voel me niet opgebrand, maar ik wil in schoonheid eindigen.” Wenkt het zwarte gat niet? “Nee, ik ga – ik weet, het zijn clichés – meer tijd maken voor mezelf en mijn hobby’s opnieuw opnemen. Ik heb twee kleinkinderen, ik ga meer fietsen en ik ga mijn netwerk ter beschikking stellen van enkele verenigingen die me gevraagd hebben voor een zitje in hun raad van bestuur.” Laatste vraag: u bent tot 2004 als zelfstandige in verzekeringen actief gebleven. Hoe was uw tijd ingedeeld? “Tijdens mijn eerste mandaten als schepen was dat nog fiftyfifty, later werd dat algauw tachtig procent burgemeester en twintig procent verzekeraar. Of ik financieel aan de slag moest blijven in verzekeringen? Als burgemeester krijg je, volgens het aantal inwoners, een vergoeding. In het begin van mijn carrière was die ondermaats, in 2000 is ze wel aanzienlijk opgetrokken. Maar dan nog, in de privésector kun je veel meer verdienen. Dat is misschien de reden waarom sommige mensen niet in de politiek stappen.” www.geel.be Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHE Foto’s: Danny LOUWET en WVB

Over naar de laatste verkiezingen. U bent een echt stemmenkanon voor de CD&V. U haalde een derde van de stemmen. Hoe verklaart u uw succes? “Dat moet u eigenlijk aan de kiezer vragen. Ik wil daar heel bescheiden in blijven. Als het dan toch moet: ik denk dat ik al achttien jaar lang een transparant beleid voer. Bij elke legislatuur stippelen we een nieuwe of aangepaste strategische visie uit waarbij doelstellingen geformuleerd worden die we op een transparante manier aftoetsen. Zijn die doelstellingen gehaald of juist niet? En dat moet gecommuniceerd worden. Ik denk dat de mensen

“ Goede contacten onderhouden met het bedrijfsleven, dat is vele politici gegeven, maar als ingenieur kan ik ook meepraten over bedrijfseconomische omstandigheden.”

33

I-mag november 2011

40 jaar wachten op de noord-zuidverbinding In 2004 stelt burgemeester-in-hart-en-nieren Ing. Frans Peeters MSc zich onverwachts kandidaat voor het Vlaams Parlement en hij wordt verkozen. Hij zal één legislatuur volmaken. Peeters had dan ook een welomlijnd doel voor ogen: de Kempische noord-zuidverbinding, de ontsluiting van het wegennet tussen de E34 en de E313, op de politieke agenda krijgen. Het verhaal van zijn parlementair avontuur. “Ik was voorzitter van de Intercommunale Ontwikkelingsmaatschappij voor de Kempen, het IOK. We hielden ons bezig met de ontwikkeling van kmo’s, de infrastructuur, en zo meer, maar we probeerden ook dingen te optimaliseren die gemeenten samen konden doen: huisvuil ophalen en verwerken, bijvoorbeeld. Ik was ook twee jaar voorzitter van het Streekplatform en vanuit die rol is de behoefte gegroeid om enkele projecten aan te pakken, die hier lokaal niet van de grond geraakten. De noord-zuidverbinding is daar een sprekend voorbeeld van. Dat is de ontsluiting richting Nederland. De verbinding met Antwerpen en Luik is oké, maar veel Kempische bedrijven hebben het moeilijk om in Leuven en Brussel te geraken.” “Mijn collega-burgemeesters hebben me overgehaald: ‘Jij bent het gezicht van de streekontwikkeling hier, als voorzitter van het IOK en het Streekplatform. Het zou goed zijn om iemand in Brussel te hebben die de Kempische dossiers op tafel legt.’ Ik had nooit ambities in die richting. Maar goed, ik heb me kandidaat gesteld en ik had het geluk dat ik massaal steun kreeg van mijn collega’s én van de kiezer. Ik had ook het geluk dat op dat moment provincie- en ook partijgenoot Kris Peeters minister van openbare werken werd. Ik heb de noord-zuidverbinding, maar ook andere dossiers zoals de bodemsanering van Balmat in Mol bij hem aangekaart. En dat is niet in dovemansoren gevallen. In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen zijn vijfentwintig missing links opgenomen, dat zijn infrastructuurwerken die prioritair moeten gebeuren. De noord-zuidverbinding was daar niet bij. Welnu, Kris Peeters en de collega’s hebben dat dossier bespreekbaar gemaakt. Ikzelf heb mijn zeg kunnen doen in de Commissie Openbare Werken en Mobiliteit en uiteindelijk is de noord-zuidverbinding nu ook genoteerd als missing link. Op dit ogenblik zijn de ‘minder-hinderwerken’ begonnen en aansluitend zal, na veertig jaar, de noord-zuidverbinding een feit zijn. En daarmee is mijn rol in het Vlaams Parlement uitgespeeld, vind ik. Ik heb nog wel een collega uit het Geelse schepencollege in het Vlaams Parlement kunnen lanceren. Griet Smaers stond tiende op de CD&V-lijst en is verkozen. Ze heeft haar schepenmandaat in Geel netjes ter beschikking gesteld en zo kan ze met volle energie de Kempische belangen in het Vlaams Parlement verdedigen en is de continuïteit verzekerd. En daar ben ik best fier op.”

“ Het burgemeestersambt is het mooiste politieke mandaat is dat er bestaat.”

Burgemeester Ing. Frans Peeters MSc voelt regelmatig de polsslag in zijn gemeente.

I-mag november 2011

34

WVB

netwerk

Umicore gastheer voor verantwoordelijken ingenieursopleiding VIK, KVIV en ie-net snijden belangrijke thema’s over ingenieursopleiding in Vlaanderen aan De decanen van de ingenieurs- en bio-ingenieursfaculteiten, de departementshoofden van de departementen industriële wetenschappen van de hogescholen, de decaan van de geassocieerde faculteit aan de K.U.Leuven en de codecanen van de faculteit industriële wetenschappen waren maandag 19 september op de afspraak om samen met ie-net, de KVIV en de VIK enkele belangrijke thema’s over de ingenieursopleiding in Vlaanderen aan te snijden. Het was de tweede keer dat een dergelijke bijeenkomst plaatsvond. Umicore, partner in Dynamiek 2011, trad als gastheer op en bood na afloop van de vergadering een diner aan, een uniek moment voor informele netwerking.

Informatie-uitwisseling was de rode draad voor deze bijeenkomst. Ing. Rik Baron Jaeken MSc, ondervoorzitter van ie-net, verwelkomde iedereen en stelde ienet en de relaties met KVIV en VIK op zeer transparante wijze voor. Daarna werden twee thema’s uitgewerkt. Eerst kwam de praktijkgerichtheid en de aanpak rond de realisatie van de Ing.-opleiding aan bod bij de overstap van hogeschool naar universiteit. Het was voor iedereen leerrijk om kennis te maken met de verschillende aanpak in de verschillende associa-

ties. Hoewel bij de uitwerking verschillende wegen worden ingeslagen, legt iedereen toch hetzelfde accent. Iedereen is er zich van bewust dat er twee sterke complementaire ingenieursprofielen moeten worden uitgebouwd. Daarna werd de samenwerking tussen ie-net en de ingenieursopleiding uit de doeken gedaan met het accent op de afstuderende masterstudent (ie-startbanen, ie-jobtrein, …). Ie-net wenst de samenwerking te intensifiëren om de student te faciliteren bij zijn overstap naar de professionele wereld.

Groepsfoto met alle deelnemers op de binnenplaats van Umicore.

I-mag november 2011

36

Dr. ir. Egbert Lox, senior vice-president, tijdens zijn betoog.

Het was voor iedereen leerrijk om kennis te maken met de verschillende aanpak in de verschillende associaties. Voorts werd er afgesproken om deze bijeenkomst twee keer per academiejaar te laten plaatsvinden. En ter afsluiting van de vergadering stelde dr. ir. Egbert Lox de verschillende rollen van ingenieurs bij Umicore voor en de samenwerking die een wereldspeler als Umicore met de onderwijswereld opzet.

Ir. Ing. Hans ROMAEN Gedelegeerd bestuurder ie-net

netwerk

50

jaar ingenieurs in Geel Ingenieurs en KHK uitgenodigd op stadhuis GEEL. Op 30 juni 1961 studeerden in Geel de eerste (toen nog) technisch ingenieurs af aan het Hoger Instituut der Kempen. Dat werd plechtig gevierd met een ontvangst op het stadhuis door collega Ing. Frans Peeters MSc, burgemeester van Geel. Algemeen directeur ir. Maurice Vaes van de Katholieke Hogeschool Kempen schetste in het kort de geschiedenis van de opleiding in Geel.

Het begon allemaal op 17 februari 1957, toen kardinaal Van Roey aan de directeur van de Technische Scholen Sint-Jozef in Geel, Karel Helsen, de opdracht gaf om te beginnen met een hogere school voor technische ingenieurs. In september 1957 begon het eerste academiejaar met veertien studenten voor de afdelingen elektromechanica en scheikunde. In 1957 werd E.H. Verhagen leraar aan het pas opgerichte Hoger Instituut der Kempen en hij nam als afdelingshoofd de dagelijkse leiding van de Bijzondere School voor Technische Ingenieurs voor zijn rekening. Na het vertrek van E.H. Karel Helsen kreeg hij, op 36-jarige leeftijd, zowel de Technische Scholen SintJozef als het Hoger Instituut der Kempen onder zijn hoede. In 1961 volgden de eerste diploma's technisch ingenieur: van de veertien studenten die in 1957-58 begonnen aan de opleiding, behaalden er in 1960-61 zes het einddiploma. Drie van hen leven nog: Theo Bollen, Karel Baten (beiden elektromechanica) en Leo Mertens (scheikunde).

Het aantal industriële hogescholen werd beperkt, waardoor het Hoger Instituut De Nayer uit Mechelen en de opleiding Technisch Ingenieurs van het HIK moesten fuseren tot de Katholieke Industriële Hogeschool Mechelen-Geel. Op 1 september 1981 konden Mechelen en Geel als twee afzonderlijke industriële hogescholen opnieuw hun eigen weg gaan. Bij het begin van het academiejaar 1981-82 werd de nieuwe campus in gebruik genomen. Op 1 september 1995 participeerde het Hoger Instituut der Kempen met de vrije hogescholen uit Lier, Turnhout en Vorselaar in de nieuwe Katholieke Hogeschool der Kempen. De opleidingen industrieel ingenieur werden een onderdeel van het departement Industrieel Ingenieur en Biotechniek (IIBT) van de KHKempen met Maurice Vaes als departementshoofd. In 1998 werd Maurice Vaes algemeen directeur van de KHKempen in opvolging van Paul Martens. Jef Vanroye nam de taak van departementshoofd over.

Industrieel In 1977 ging het van technisch ingenieur naar industrieel ingenieur. Het Hoger Technisch Onderwijs ontsnapte in de jaren 1970 niet aan herstructureringen en vernieuwingen. De wet van 18 februari 1977 hervormde het hoger technisch onderwijs en de opleiding tot technisch ingenieur. De nieuwe industriële hogescholen werden volwaardige technische hogescholen op universitair niveau, maar bleven buiten de universiteiten. De gediplomeerden waren niet langer technisch ingenieur, maar kregen de titel van industrieel ingenieur.

Erevoorzitter Ing. Guy Roymans MSc dankte vervolgens de aanwezige directies en inzonderheid huidig algemeen directeur Maurice Vaes en de departementshoofden Jef Vanroye en Wim Van Malcot voor de jarenlange zeer positieve samenwerking. Zij hebben steeds onze gerechtvaardigde eisen gesteund en ons met raad en daad bijgestaan. Nog heel recent, wanneer binnen de associatie K.U.Leuven de eigen faculteit en het eigen profiel moest worden vormgegeven. Guy betrok ook de voorzitter van de associatie, André Oosterlinck, en de vice-rector van de

37

K.U.Leuven, Karin Maex, in zijn dankwoord, omdat ook zij steeds positief tegenover ons project hebben gestaan. En ook op hen mochten we als Vlaamse Ingenieurskamer steeds een beroep doen. Maar de Vlaamse Ingenieurskamer heeft ook nog twee bezorgdheden: de waarborg om ook in de toekomst ons gewaardeerd industrieel ingenieursprofiel mee te bewaken en de omvorming van ons mastercurriculum naar 120 studiepunten om onze opleiding conform te maken aan de internationaal gangbare normen. Ook daarvoor vraagt de Vlaamse Ingenieurskamer, Maurice, Wim, André Oosterlinck en Karin Maex hun blijvende steun en medemerking.

De Vlaamse Ingenieurskamer heeft nog twee bezorgdheden: de waarborg om ook in de toekomst ons gewaardeerd industrieel ingenieursprofiel mee te bewaken en de omvorming van ons mastercurriculum naar 120 studiepunten om onze opleiding conform te maken aan de internationaal gangbare normen. Tot slot feliciteerde burgemeester Ing. Frans Peeters MSc de eerstgepromoveerden, Theo, Karel en Leo, en overhandigde hen een gepast geschenk. Verder benadrukte hij het enorme belang van de Hogeschool voor de Kempen en voor de stad Geel. Het geheel werd afgesloten met een passende receptie met netwerkgelegenheid, aangeboden door de stad Geel. Tekst: Ing. Guy ROYMANS MSc

I-mag november 2011

netwerk

Enquête ‘leefwereld van de ingenieur’ was succes Drieduizend ingevulde vragenlijsten en dertig gelukkigen om te netwerken

WOMMELGEM. Drieduizend burgerlijk, bio- en industrieel ingenieurs vulden de vragenlijst in en … een 30-tal van hen had een beetje geluk. Die 30 werden uitgeloot om op een augustusavond per provincie samen te tafelen. Ienet was de gastheer samen met de voorzitter van de lokale gewestelijke afdeling van de KVIV en de voorzitter van de regionale afdeling van de VIK.

Op donderdag 18 augustus werd er in ‘Pas de deux’ in Antwerpen getafeld. Op maandag 22 augustus was Hasselt aan de beurt met een dinertje in ’t Kleine Fornuis’. Op dinsdag 23 augustus zochten we in Gent het Patershol op en was de tafel opgesteld in restaurant ‘Bij den wijzen en den zot’. In West-Vlaanderen weken we af van de provinciehoofdsteden en kozen we voor het landelijke Damme, met diner in ‘De kleine rietgans’. En de rij werd op maandag 29 augustus afgesloten in de ‘Faculty Club’ in Leuven. In een van de stijlvolle kamers kregen de Brabantse gelukkigen een lekker diner voorgeschoteld. Uiteraard waren alle deelnemers zeer tevreden over het initiatief. Rode draad bij de tafelgesprekken was netwerking. En de netwerking rond een gedekte tafel verliep steeds informeel, spontaan en vriendschappelijk. Leuk om te zien hoe een willekeurig samengestelde tafel, vol met ingenieurs, tot boeiende discussies leidde over de meest uiteenlopende onderwerpen.

Rode draad bij de tafelgesprekken was netwerking. Wij houden er aan langs deze weg de verschillende restaurants te danken voor hun medewerking aan die geslaagde avonden. In een van de volgende nummers van Imag leest u meer over de resultaten van de enquête. www.dekleinerietgans.be www.pas-de-deux.be www.bijdenwijzenendenzot.be www.facultyclub.be www.hetkleinefornuis.be

ir. Ing. Hans ROMAEN Gedelegeerd bestuurder ie-net vzw

I-mag november 2011

38

netwerk

Opleiden in internationaal perspectief Associatie AUHA legt bij opening academiejaar nadruk op internationalisering en mondialisering Pervers ANTWERPEN. De associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen opende voor het eerst het academiejaar in de Koningin Elisabethzaal van de Antwerpse Zoo. De associatie telt ruim 37.000 studenten. Sinds de drie Antwerpse universiteiten zijn opgegaan in de Universiteit Antwerpen en er nauw wordt samengewerkt met de hogescholen nam ook het aantal studenten toe: in 2004 volgden er iets meer dan 27.000 les in Antwerpen, in 2007 werd voor het eerst de kaap van 30.000 overschreden. Sindsdien steeg het aantal studenten. Internationalisering was de rode draad in alle toespraken. Ook de integratie van de opleiding van industrieel ingenieur kwam aan bod. ! Van onze hoofdredacteur Chris Van den Wyngaert, permanent rechter aan het Internationaal Strafhof van Den Haag hield een opgemerkte toespraak onder de titel ‘opleiden in internationaal perspectief’. “Instellingen voor hoger onderwijs kunnen meer dan nu het geval is een actieve rol spelen bij het verbinden van jonge intellectuelen met de gemeenschap en het vormen van een civil society”, zei rechter Van den Wyngaert.

de ‘international league’ een actieve rol te spelen moeten we ons onderscheiden. Ook voor onze professionele opleidingen zijn er profileringskansen die hen boven het nationale niveau doen uitstijgen. De voor 2013 geplande nieuwe hogeschool ter vervanging van Artesis en Plantijn, is een goed getimede opportuniteit. De decreten over de integratie zijn nog niet helemaal uitgewerkt, maar in Antwerpen hebben we daar niet op gewacht.”

“Met de Bologna-hervorming is er hard gewerkt aan de openstelling van de grenzen en de verhoging van de mobiliteit van onze studenten. We waren bezig met de kwalitatieve elementen en uiteraard ook met de kwaliteit van het onderwijs, maar die inspanningen moeten worden aangevuld met een meer maatschappelijke verdieping van de internationalisering. De studenten van vandaag zijn de politieke, economische, sociale en culturele elites van morgen. Uiteraard kan het onderwijs de politiek niet vervangen, maar ze kunnen er toe bijdragen sociale vaardigheden te ontwikkelen die essentieel zijn voor de vorming van een Europese ‘civil society’. Dat geldt voor alle opleidingen in het hoger onderwijs, van hogeschool tot universiteit.”

Toegepaste ingenieurswetenschappen

“De volgende jaren worden inderdaad erg belangrijk. Er zal van alles veranderen en net zoals de andere universiteiten blijven we geconfronteerd met besparingen, met een financieringssysteem dat onze mensen op een perverse manier verplicht om steeds meer te produceren, te publiceren, fondsen te genereren en tegelijkertijd les te geven aan een continu toenemend aantal studenten, met steeds grotere groepen. Daarnaast worden we langs alle kanten gecontroleerd, via externe en interne audits, het Rekenhof, Inspectie van Financiën, onze regeringscommissaris, de revisor, enzovoorts. Niet dat we daar inhoudelijk een probleem mee hebben. Ik vind het niet meer dan logisch dat we verantwoorden hoe we met uw belastinggeld omspringen, maar laten we uw belastinggeld vooral niet gebruiken om wit papier zwart te maken, om dezelfde gegevens keer op keer in een andere format aan onze controlerende instanties over te maken. Het nieuwe accrediteringstelsel is dus in die zin voorlopig een tegenvaller.”

Buitenland

Alain Verschoren, rector van de Universiteit Antwerpen en van de associatie: “Op termijn evolueren we mogelijk naar één overkoepelende dienst internationalisering voor de hele associatie. Maar om in

Alain Verschoren: “De opleidingen aan de Artesis en Karel de Grote Hogeschool hebben de handen in elkaar geslagen. De Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen is ondertussen opgericht. Binnen enkele jaren trekken de industrieel

Rector: “We hebben allemaal de mond vol van internationalisering en mondialisering. Sommigen durven de stap niet zetten, anderen willen wel, maar kunnen het zich financieel niet veroorloven. Volgens de Bologna-akkoorden moet 20 % van de studenten ‘mobiel’ zijn. Dat vind ik niet goed. Iedereen moet naar buiten. Dat

“ Volgens de Bologna-akkoorden moet 20 % van de studenten ‘mobiel’ zijn. Dat vind ik niet goed. Iedereen moet naar buiten. Dat geldt overigens ook voor professoren.” ingenieurs, de grootste groep inkantelaars, naar hun nieuwe infrastructuur op de Campus Groenenborger. Ze zullen er een vernieuwd curriculum aangeboden krijgen: eentje dat ze elders in Vlaanderen niet zullen vinden. De associatie bestaat nu acht jaar, tel er nog eens acht jaar bij en ze zal een volledige gedaantewisseling ondergaan hebben. Keuzes maken is wat de associatie de komende jaren moet doen.

39

geldt overigens ook voor professoren. Als een verblijf in het buitenland een verplicht onderdeel van elk curriculum zou worden moeten de beursbedragen omhoog. Maar heel veel hoeft het niet te kosten: we kunnen immers samenwerken met buitenlandse partneruniversiteiten en studenten uitwisselen met kaderprogramma’s voor onderzoek.” Ing. Noël LAGAST MSc

I-mag november 2011

studiegroepen

BEDRIJFSBELEID

kwantiteit maar de kwaliteit telt. Daarom is het zo belangrijk dat je écht weet wat je in het glas hebt.

SmartReading®: lees een boek per uur!

Iets te weten komen over de geschiedenis van de wijn, over de geheimzinnige techniek om van simpel druivensap een mooie, complexe wijn te maken, het kan alleen maar het esthetisch genot van het wijnproeven verhogen. Wanneer dan, bij het wijnproeven zelf, het degusteren dus, de wijn eerst geduldig en zorgvuldig wordt bekeken, en uitgebreid aan het oordeel van de neus is onderworpen, komt eindelijk het ‘moment suprême’: het geconcentreerd drinken en genieten van de edelste drank die de mens ooit creëerde.

dinsdag 15 november 2011 U leest graag boeken om beter te worden in uw job, maar vindt het zo tijdrovend? U verzuipt in rapporten, nota's, verslagen? Na deze sessie met een eigen of aangereikt managementboek bent u al een flink eind op weg!

Zei een groot Frans dichter immers niet: “C’est Dieu qui créa l’eau… mais c’est l’homme qui fit le vin!”

Maak kennis met SmartReading®, dé Peter Plusquin methode om snel, efficiënt en met plezier te lezen. SmartReading® leert u lezen met de snelheid waarmee we zien: de leesmethode combineert de logica van de linkerhersenhelft met het beeldend vermogen van de rechterhersenhelft, waardoor u in plaats van 250 woorden makkelijk 1000 tot 2.500 woorden per minuut kunt lezen.

Inhoud wijnintroductie en degustatie: • De geschiedenis van de wijnbouw: van primitieve klimplant in de prehistorie tot de hedendaagse wijntechnologie (ongeveer 10 minuten). • Waar kan wijn verbouwd worden? • Factoren van kwaliteit en identiteit. • Degustatietechniek en wijnproef (6 wijnen: 2 wit, 1 rosé, 3 rood). • Tijdens en eventueel na het degusteren: vraag-antwoord.

Tijdens deze interactieve workshop maakt de deelnemer op een boeiende en speelse manier kennis met wat SmartReading® voor hem of haar kan doen. Volgende items komen aan bod: • De werking van het brein • Leesovertuigingen en andere leesremmers • SmartReading® versus conventioneel lezen • Drie technieken die supersnel lezen mogelijk maken

Bert Gilles is gediplomeerd vinoloog, docent wijnkennis GION - KHK Geel, voorzitter wijnclub Te Judice, Vinifera, Dule Voluptas en publicist wijnrubriek ONDEROX. Uw inschrijving is pas definitief nadat wij uw betaling én inschrijving ontvangen hebben.

Wat levert deze workshop op? • Inzicht in de werking van ons brein • Al een drastische verhoging van de leessnelheid van de deelnemers • Fun: de deelnemers worden meegezogen in een dynamische en interactieve workshop, waar zowel de lees-, denkals lachspieren aan het werk worden gezet.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: dinsdag 6 december 2011 om 20 uur Spreker: Bert Gilles Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden; 20 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 30 euro voor niet-leden. Betalingsmodaliteiten: via overschrijving op rekeningnummer VIK-Vorming: BE09 4060 0985 0257 met de melding ‘BED wijn 06.12.2011’. Een factuur wordt alleen opgesteld voor bedragen van minimum 25 euro. Per factuur worden er 5 euro extra administratiekosten aangerekend. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

SmartReading® zorgt ervoor dat u al de boeken, die nu nog ongelezen in uw kast staan, daadwerkelijk zult kunnen lezen!

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: dinsdag 15 november 2011 om 20 uur Spreker: Peter Plusquin, Global edutainment bvba Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

MEET- EN REGELTECHNIEK Niveaumetingen op een ander niveau

‘De zin van het degusteren’

donderdag 17 november 2011

dinsdag 6 december 2011

Deze lezingen vormen een leidraad voor de procesindustrie. Het motto ‘Time is money’ wordt bekeken vanuit engineering, constructie, maintenance, operations en leverancier. De eerste twee delen kregen we in oktober. In november volgt deel 3.

Wijn drinken is vandaag, meer dan ooit, de uitdrukking geworden van een verfijnde levensstijl, waarbij niet zozeer de

I-mag november 2011

40

ACTIVITEITEN

Theoretische achtergronden en selectiecriteria voor niveaumetingen op vaste stoffen • Tijd om de verschillende ontwikkelingen door te lichten • Welke technologieën hebben we ter beschikking ? • Herhaling meetprincipes (fysisch achtergronden) • Invloedfactoren op de metingen Jeroen Wynants (meetprincipes) • De juiste technologieën kiezen • De juiste plaats (montage) kiezen voor de metingen • Toepassingen aan de hand van voorbeelden

uitvoering tot nacalculatie en facturatie: alles kan op dezelfde dag. In dit seminarie geven we een duidelijk overzicht van de mogelijke oplossingen op het vlak van mobiele fieldserviceoptimalisatie: • Pda- & tablet-pc-toepassingen • Track- & tracetoepassingen • Planningsoptimalisatie Daarnaast worden enkele klantencases nader toegelicht en gedemonstreerd.

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 3 november 2011 om 20 uur, ontvangst vanaf 19.30 uur Spreker: Johan Huygh, Freebility nv Kostprijs: 10 euro voor VIK/KVIV-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Te betalen op rekeningnummer BE09 4060 0985 0257 van VIK Vorming met de vermelding ‘OND 03.11.2011’ of cash de avond zelf. Een factuur wordt alleen opgesteld voor bedragen van minimum 25 euro. Per factuur worden er 5 euro extra administratiekosten aangerekend. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

• PROGRAMMA 19.30 uur: ontvangst met broodjes 20.00 uur: aanvang lezing 22.00 uur: netwerking (broodjes beschikbaar)

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 17 november 2011 om 19.30 uur Spreker: Jeroen Wynants, sales engineer Endress & Hauser Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Te betalen op rekeningnummer BE09 4060 0985 0257 van VIK Vorming met de vermelding ‘REG 17.11.2011’ of cash de avond zelf. Een factuur wordt alleen opgesteld voor bedragen van minimum 25 euro. Per factuur worden er 5 euro extra administratiekosten aangerekend. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

CE en arbeidsmiddelen donderdag 17 november 2011 Het takenpakket van een onderhoudsafdeling overstijgt vaak het zuiver preventieve en curatieve onderhoud van machines en installaties. Er wordt een beroep gedaan op onderhoudspersoneel om veranderingen en uitbreidingen door te voeren aan bestaande arbeidsmiddelen. Daarbij wordt niet altijd aandacht besteed aan de geldende regelgeving.

ONDERHOUD

Het is ook niet steeds duidelijk of die veranderingen leiden tot een nieuwe certificatie volgens de machinerichtlijn dan wel of een nieuwe indienststelling volgens het KB ‘Gebruik van arbeidsmiddelen’ volstaat. U krijgt een antwoord op vragen in verband met verplichte indienststelling door een ‘Externe dienst voor technische controle’, hoe optreden als fabrikant en wat met samenbouw van verschillende subgehelen. Tijdens de thema-avond worden het wettelijk kader en de verantwoordelijkheden toegelicht en er wordt een praktisch stappenplan voorgesteld. Ter verduidelijking wordt de theoretische uiteenzetting getoetst aan een praktijkcase.

Pda of tablet-pc als efficiënt instrument donderdag 3 november 2011 Vandaag zijn meer en meer ‘mobiele werkers’ in de weer met een pda of tablet-pc om hun job te vereenvoudigen. We hebben het dan vooral over technici en installateurs, mensen die inspecties uitvoeren of huis aan huis enquêteren. Met zo’n oplossing kun je de klassieke papieren werkbon vervangen, maar er zijn uiteraard nog andere voordelen. • Zo kun je de planning van je personeel automatiseren; denk aan de optimale inplanning van interventieopdrachten. • Je kunt de mobiele werker lokaliseren en de exacte status van zijn opdrachten opvragen. • Je kunt de administratieve taken van de mensen op kantoor en op de weg verminderen. • Je kunt het papierwerk bannen. • Een snelle verwerking is mogelijk: van inplanning over

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 17 november 2011 om 19 uur, ontvangst vanaf 18.30 uur Spreker: Dirk Van Mechelen (Prosave)

41

I-mag november 2011

WEGENBOUW

Kostprijs: 10 euro voor VIK/KVIV-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Te betalen op rekeningnummer BE09 4060 0985 0257 van VIK Vorming met de vermelding ‘STU OND 27.11.2011’ of cash de avond zelf. Een factuur wordt alleen opgesteld voor bedragen van minimum 25 euro. Per factuur worden er 5 euro extra administratiekosten aangerekend. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

Nieuwe regelgeving signalisatie en afscherming woensdag 16 november 2011 Standaardbestek 250, versie 2.2: van opmaak tot oplevering Het nieuwe standaardbestek 250, versie 2.2, bracht enkele fundamentele veranderingen met zich mee op het vlak van signalisatie (verkeersborden, markeringen, werfsignalisatie) en afschermende constructies. Voorschriften voor de folies van borden werden geactualiseerd. Welke folie je voor welke toepassing moet gebruiken, is bijgesteld. Bepaalde afmetingen van borden werden toegevoegd.

VEILIGHEID EN MILIEU

Bij markeringen schakelt AWV (Agentschap Wegen en Verkeer) over op resultaatsverbintenis. Dat vereist een andere manier van voorschrijven, controle, opmeting en betaling. Verder zijn ook alle bestaande omzendbrieven met betrekking tot werfsignalisatie en bijbehorende voorschriften opgenomen in het vernieuwde standaardbestek. Voor afschermende constructies is er naast de nieuwe nomenclatuur een resolute overgang naar een functionele en prestatiegerichte beschrijving. Wil je meer te weten komen over hoe je het standaardbestek 250 en de bijbehorende cataloog voor signalisatie en afschermende constructies gebruikt of wat de veranderingen nu exact zijn, wees dan zeker aanwezig!

Broeikasgassen inventariseren donderdag 10 november 2011 Ondanks de politieke onduidelijkheid op wereldvlak over hoe het nu verder moet met onze strijd tegen de verandering van ons klimaat, zijn er recent tal van initiatieven genomen om de antropogene uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Na een korte introductie lichten wij u tijdens deze lezing het volgende toe: • De bedrijfswaarde van een inventaris van broeikasgassen • Belangrijke aandachtspunten bij de inventarisatie van broeikasgassen • Rapportage en geloofwaardigheid van broeikasgassen

Eerst zal toelichting worden gegeven door ir. Eva Van den Bossche, ingenieur bij de ‘Afdeling expertise verkeer en telematica’ en ir. Erik De Bisschop, hoofd van het team ‘Toepassingen wegen’ van het Agentschap Wegen en Verkeer, waarbij de veranderingen worden toegelicht vanaf de opmaak van het bestek tot en met de controle en de oplevering. In een tweede deel krijgt u een concrete toelichting over de veranderingen aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden door een aannemer.

Doelgroep: Bedrijfsleiders, SHE-managers, productieverantwoordelijken, onderhoudsverantwoordelijken, enz. die inzicht willen krijgen in de ‘carbon footprint’ van hun bedrijf en zijn activiteiten, die de strategie met betrekking tot hun CO2-uitstoot willen bepalen en die de impact van hun uitstoot willen beheersen.

Voor wie? De toelichting bestrijkt het hele traject en is dus interessant voor studiebureaus, besturen en aannemers!

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: donderdag 10 november 2011 om 20 uur Spreker: DNV Belgium nv Kostprijs: 10 euro voor VIK/KVIV-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Te betalen op rekeningnummer BE09 4060 0985 0257 van VIK Vorming met de vermelding ‘STU VEM 10.11.2011’ of cash de avond zelf. Een factuur wordt alleen opgesteld voor bedragen van minimum 25 euro. Per factuur worden er 5 euro extra administratiekosten aangerekend. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

I-mag november 2011

• PROGRAMMA 18.00 uur: ontvangst met broodjes 18.30 uur: toelichting door ir. Eva Van Den Bossche en ir. Erik De Bisschop 19.15 uur: praktijkvoorbeelden 19.45 uur: discussie 20.30 uur: netwerkborrel

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: woensdag 16 november 2011 om 18.30 uur stipt, ontvangst vanaf 18 uur Sprekers: ir. Eva Van den Bossche en ir. Erik De Bisschop Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden; 20 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 30 euro voor niet-leden. Te betalen op rekeningnummer BE09 4060 0985 0257 van VIK Vorming met de vermelding ‘WEG 16.11.2011’ of cash

42

ACTIVITEITEN

AGENDA BIJEENKOMSTEN

de avond zelf. Een factuur wordt alleen opgesteld voor bedragen van minimum 25 euro. Per factuur worden er 5 euro extra administratiekosten aangerekend. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

Studiegroep Bedrijfsbeleid 15/11/2011 Lezing: SmartReading®, lees een boek per uur, VIK-huis, 20 uur 06/12/2011 Wijnproefavond: de zin van het degusteren, VIK-huis, 20 uur Studiegroep Elektriciteit 22/03/2012 Bezoek laboratorium voor lichttechnologie, Gent, 19.30 uur

Nieuwe regelgeving asfaltverhardingen woensdag 14 december 2011

Studiegroep Onderhoud 03/11/2011 Lezing: De pda of tablet-pc als efficiënt werkinstrument voor uw medewerkers, VIK-huis, 20 uur

Standaardbestek 250, versie 2.2: van opmaak bestek tot oplevering Er zijn grondige veranderingen in de hoofdstukken 6 en 12 en in de bijbehorende catalogus van genormaliseerde posten, met betrekking tot asfaltverhardingen en bitumineuze overlagingen. In de nieuwe versie wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen beide hoofdstukken, niet enkel in de beschrijving, maar ook in de meetstaat. Met AVS en APO werden mengsels met prestatiekenmerken ingevoerd. Giet asfalt wordt als een volwaardig asfaltmengsel omschreven.

Studiegroep Regeltechniek 17/11/2011 Lezing: Niveaumetingen op een ander niveau, deel 3, VIK-huis, 20 uur 16/02/2012 Lezing: PH en geleidbaarheid, VIK-huis, 20 uur Studiegroep Veiligheid en milieu 10/11/2011 Lezing: Inventaris van broeikasgassen, VIK-huis, 20 uur

Wat is allemaal nieuw en waarom? Margo Briessinck, ingenieur bij de ‘Afdeling wegenbouwkunde’ van het Agentschap Wegen en Verkeer licht de veranderingen omtrent asfaltwerken toe vanaf de opmaak van het bestek tot en met de controle en de oplevering. In een tweede deel krijgt u een concrete toelichting over de veranderingen aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden door een aannemer.

Studiegroep Voeding en farma 01/03/2012 Lezing: De stoomkwaliteit voor de levensmiddelen- en drankenindustrie beheersen, Zwijnaarde, 19.45 uur Studiegroep Wegenbouw 16/11//2011 Lezing: SB 250 versie 2.2 markeringen en afschermende constructies, VIK-huis, 18 uur 14/12/2011 Lezing: Realisatie asfaltverhardingen volgens SB 250 versie 2.2, VIK-huis, 18.30 uur

Voor wie? De toelichting bestrijkt het hele traject en is dus interessant voor studiebureaus, besturen en aannemers!

• PROGRAMMA 18.00 uur: 18.30 uur: 19.15 uur: 19.45 uur: 20.30 uur:

ontvangst met broodjes toelichting door Margo Briessinck praktijkvoorbeelden discussie netwerkborrel

Uw advertentie op deze pagina?

• PRAKTISCH Plaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem Datum: woensdag 14 december 2011 om 18.30 uur, ontvangst vanaf 18 uur Spreker: ir. Margo Briessinck (Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap) Kostprijs: 15 euro voor VIK-leden; 20 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 30 euro voor niet-leden. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

Deze pagina’s met aankondigingen worden gelezen door duizenden ingenieurs, die zich verenigen volgens hun regio, hun interesses of hun opleiding, maar die tegelijk vaak ook belangrijke functies opnemen in het bedrijfsleven. Bereik dat interessante doelpubliek door hier jouw advertentieruimte te kopen. Meer weten? Neem gerust en vrijblijvend contact op met de Vlaamse Ingenieurskamer: Francine Demaret - 03 259 11 09 [email protected]

43

I-mag november 2011

MS Project: werken met het softwarepakket vanaf donderdag 1 december 2011 Een project heeft een welbepaalde doelstelling en bestaat uit een gedefinieerd aantal activiteiten die elk een begin en een einde kennen. Mensen moet dat allemaal realiseren met behulp van de beschikbare middelen. Parameters als tijd, kosten, benodigde productiemiddelen en kwaliteit spelen daarbij een belangrijke rol. Een project verschilt daardoor van het dagelijkse werk en net omdat het geen routinewerk is, vergt het meer planning en voorbereiding. Met die planning wil men de projectdoelstellingen realiseren binnen de gestelde tijd- en kostengrenzen. Software zoals Microsoft Project, draaiend onder Windows, is daarbij een belangrijke hulp. De training is geen theoretische cursus over projectplanning, maar toont de deelnemer de tools die in het pakket voorhanden zijn en hoe ze gebruikt kunnen worden voor planningsdoeleinden.

• Nieuw in de laatste MS Project releases • • • • • •

Programma

(er wordt gewerkt met MS Project 2007)

De projecttaken ingeven Resources inbrengen Het project opvolgen Views en rapporten aanmaken MS Project als bedrijfstool

• Praktisch donderdagen 1 en 8 december 2011, telkens van 10 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vik.be/msproject of [email protected] of 03 259 11 06.

Planning & scheduling van onderhoudsactiviteiten vanaf dinsdag 6 december 2011 • Praktisch

Deze opleiding reikt u bewezen en degelijke handleidingen, procedures en methodes aan om uw werkvoorbereidingsproces op te stellen en te verbeteren. Dat gebeurt aan de hand van talrijke praktische voorbeelden. Onderhoudsactiviteiten gedegen voorbereiden is immers de basis van een degelijk en efficiënt onderhoud. Met deze opleiding willen we enerzijds de basis meegeven over hoe onderhoudsactiviteiten het best kunnen worden voorbereid. Anderzijds gaan we meer in op de randaspecten van werkvoorbereiding. De opleiding is zeer praktisch opgevat met een grote interactie tussen de deelnemers en er worden veelvuldig praktijkvoorbeelden uitgewerkt.

• • • • • • • •

dinsdagen 6, 13 en 20 december 2011, telkens van 14 tot 21 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vik.be/planonderhoud of [email protected] of 03 259 11 06.

Programma Inleiding tot de onderhoudsorganisatie Werkvoorbereidingstechnieken Werkinstructies Preventief onderhoud en standaardonderhoud Risicoanalyse Planning Werkvoorbereidingsanalyse

45

I-mag november 2011

Reach voor downstreamgebruikers donderdag 8 december 2011 Deze praktische cursus geeft tips over hoe je je intern moet organiseren om als downstreamgebruiker aan de Reach-verplichtingen te voldoen. De opleiding geeft een stand van zaken van Reach en verheldert de verplichtingen als downstreamgebruiker.

• Wat zijn kandidaat-lijststoffen? Communicatieverplichtingen

• • • • • •

• Handhaving: hoe documenteren, welke handhaving

naar industriële gebruikers en consumenten.

• Communicatie van uw gebruiken naar uw leveranciers: hoe en wanneer?

• Veiligheidsinformatiebladen (VIB), chemisch veiligheidsrapport en uitbreiding VIB met blootstellingscenario’s

Programma

is mogelijk?

Waarom Reach en wat is de stand van zaken? Wat is de impact voor de downstreamgebruiker? Voorbeelden grijze zones preparaat/artikel Gepreregistreerd uit voorzorg en wat nu? Consequenties van import van stoffen, preparaten en voorwerpen

• Afsluitende enquête om te peilen naar onderwerpen in het kader van Reach/CLP waarrond meer info gewenst is. De opleiding is een combinatie van theorie met voorbeelden uit de praktijk. Deelnemers kunnen vooraf vragen doorsturen. Ze zullen in de mate van het mogelijke aan bod komen tijdens de opleiding.

• Praktisch donderdag 8 december 2011 van 10 tot 16 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vik.be/reach of [email protected] of 03 259 11 06.

cursusagenda november – december 2011 CURSUS

STARTDATUM

EINDDATUM

AANTAL DAGEN

UREN (VAN... TOT…) LEDENTARIEF

Veiligheidskleppen in de procesindustrie

10/11/2011

01/12/2011

3

9-17

810

2. Verwarmingstechnische calculaties: gevorderden

19/11/2011

17/12/2011

5

9-12

580

Volledigheid en snelheid in FMEA

10/11/2011

24/11/2011

3

10-18

1040

Legionella pneumophila - beheersplan

17/11/2011

17/11/2011

1

10-17

340

Workshop procesveiligheid en MOC (management of change)

17/11/2011

08/12/2011

4

10-18

1090

TECHNOLOGIE

BEDRIJFSKUNDE

Projectplanning en management voor gevorderden

17/11/2011

24/11/2011

2

10-18

650

Contractenbeheer

25/11/2011

25/11/2011

1

14-21

340

MS Project

01/12/2011

08/12/2011

2

10-17

680

Lean administration office

01/12/2011

15/12/2011

3

10-18

1040

Humanresourcesmanagement

02/12/2011

02/12/2011

1

14-21

340

Planning & scheduling van onderhoudsactiviteiten

06/12/2011

20/12/2011

3

14-21

680

Reach voor downstreamgebruikers

08/12/2011

08/12/2011

1

10-16

300

Heldere taal in technische rapporten

14/11/2011

21/11/2011

2

10-18

400

Inkoop-negotiatie-technieken: een must voor elke in- en verkoper

25/11/2011

02/12/2011

2

14-20

540

VAARDIGHEDEN

Alle vermelde prijzen (in euro) zijn excl. 21% BTW. Tarieven geldig tot 01/01/2012.

I-mag november 2011

De prijzen zijn onder voorbehoud van eventuele vergissingen of drukfouten. Meer info en updates op www.vikvorming.be

46

Fellow in gerechtelijke expertise Start 21 januari 2012 7de promotie

In elke regio is er vraag naar experts die zowel technisch als juridisch onderlegd zijn. Komt daarbij dat de expert meestal onbekend is en over geen officiële erkenning beschikt. Technische expertise kan nochtans erg nuttig zijn bij onder meer de afhandeling voor justitie, de arbitrage bij betwistingen in industriële of contractuele omstandigheden en bij de afhandeling van schadeclaims bij verzekeringen of bij discussies tussen partijen. Programma: • Basisbegrippen: expert, expertise, expertiseverslag, het gerecht, verslagen, … • De praktijk – expertiseafhandeling • Ondersteunende opleiding: psychologie, fiscaliteit/verzekeringen • Rollenspel en eindwerk Meer informatie?

Praktische info: De lessen vinden plaats vanaf zaterdag 21 januari 2012 tot juni 2012, telkens van 9 tot 13 uur in het VIK-huis in Wommelgem.

Kijk op de website: www.vik.be/fge Of neem contact op met VIK Vorming: [email protected] of 03 259 11 06

VIK Vorming Herentalsebaan 643 2160 Wommelgem