"Caroline" "'Watersnoodmuseum'" dinsdag 25 december 2007 12:23 RE: Nieuwsbrief en G.N.
hallo mnr. mrv. na de kerstvakantie krijg ik m`n werkstuk terug maar ik stuur het werkstuk wel eerder.
26-12-2007
Pagina 2 van 37
Caroline Joosse Groep 8
26-12-2007
Pagina 3 van 37
Toen ik aan het nadenken was over een onderwerp voor m’n spreekbeurt en ik het had gevonden, vond ik zoveel informatie, dat ik dacht laat ik m’n werkstuk ook over de watersnoodramp gaan doen. Nu ik een 9 voor m’n spreekbeurt heb gehaald heb ik er nog meer zin in. Natuurlijk heb ik nu al veel geleerd, maar hopelijk ga ik nog meer leren. En Hopelijk leert u er ook nog wat van.
26-12-2007
Pagina 4 van 37
Hoofdstuk1: Voor de ramp- Blz 4 Hoofdstuk2: Weerbericht- Blz 7 Hoofdstuk3: Zaterdagmiddag en zaterdagavond- Blz 10 Hoofdstuk4: De nacht van…- Blz 13 Hoofdstuk5: Foto`s - Blz 19 Hoofdstuk6: De redding- Blz 27 Hoofdstuk7: Deltawerken- Blz 31 Hoofdstuk8: Bronnen- Blz 35 Hoofdstuk9: Afsluiting- Blz 37
26-12-2007
Pagina 5 van 37
Eeuwenlang is het lagergelegen deel van Nederland geplaagd door watersnood en overstromingen. In de periode van 900-1900 zijn er wel 124 stormrampen. In de zeventiende eeuw is het wel heel erg in de achttiende eeuw ging het weer iets beter. Maar in negentiende eeuw nemen de rampen weer toe. De datums die in de twintigste eeuw bekend zijn: 1906, 1911, 1916 en 1953 is de laatste de grootste overstromingsramp in Nederland sinds mensen zich kunnen herinneren. Er werd weinig aandacht aan de dijken gegeven. Pas als de Fransen aan het einde van de achttiende eeuw de baas worden in Nederland,wordt het dijkbeheer per eiland bekeken. Het is van korte duur want als de Fransen weer weg zijn, wordt alles weer zo als het was. Elke polder wordt weer zelfstandig. In de negentiende eeuw komt er een dienst die toezicht moet houden op de dijken. Elke provincie krijgt een eigen waterschap. Het toezicht stelt eigenlijk weinig voor: bij de stormvloed van 1906 zijn de dijken te laag en soms ook verwaarloosd waardoor er veel polders onder water lopen. Er zijn mensen die alle polders samen willen voegen zodat er beter samengewerkt kan worden want nu is er geen samenwerking tussen de waterschappen.
Ze zijn alleen verantwoordelijk voor hun eigen polder en er is geen
26-12-2007
Pagina 6 van 37
overleg. Als ze beter zouden samenwerken dan zouden ze ook -ingenieurs en deskundig personeel in dienst kunnen nemen waardoor beter onderhoud aan de dijken gedaan kan worden. Maar de polderbesturen vinden dat te duur. In Zeeland verzetten ze zich met succes tegen de samenwerking. Tot na de Tweede Wereldoorlog zullen er geen polders worden samengevoegd. Na de overstromingen van 1906 worden sommigen dijken wel verhoogd, maar vaak gaat het niet door omdat er niet genoeg geld is. Polderbesturen werken nog steeds niet samen en willen niet voor elkaars kosten opdraaien ze zeggen “elc sinen dike. Het laag gelegen land komt zwaar geschonden uit de tweede wereldoorlog. De dijken zijn door de geallieerden kapot gebombardeerd en het eiland staat onder water. De Duitsers hebben de meeste eilanden in het voorjaar van 1944 onder water gezet. Het wordt er dus niet beter op met de dijken in de oorlogsjaren het gaat alleen maar achteruit aan onderhoud wordt weinig gedaan en de Duitsers verzwakken veel zeedijken gaten in te graven en er bunkers in te bouwen. Als de oorlog voorbij is hebben de polderbesturen geen oog voor de toestand van de dijken. Alleen sommige dijken worden een beetje gemaakt daar blijft het bij. Het dringt niet goed door dat er al sinds 1939 gewaarschuwd is voor stormvloeden, met hogere waterstanden dan in 1906. Vloeden waar de dijken in zuidwest Nederland niet op berekent zijn. En zelfs al hebben ze met eigen ogen gezien dat bij de storm van 7 april 1943 het water over de dijken kwam, toch steken ze hun geld in het ontzouten van hun grond en de wederopbouw van hun bedrijf en niet in het versterken van de dijken. Zo wordt het 31 januari 1953.
26-12-2007
Pagina 7 van 37
26-12-2007
Pagina 8 van 37
In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 stroomt een groot deel van zuidwest Nederland onder. Door hele hoge waterstanden ,die bijna niet voor kwamen, en een noordwesterstorm breken dijken en spoelt zout water over het land. Waarom kwam het water zo hoog? De watersnood kwam door dat het springvloed (extra hoog water) was en een noordwesterstorm. Op 29 januari 1953 waren de eerste aanwijzingen te zien op de Atlantische Oceaan daar ontwikkelde zich een depressie (ander woord voor slecht weer). OP 30 januari begon de depressie af te buigen naar het zuidoosten en ontwikkelde er een stormveld. In de vroege morgen van 31 januari kwam de depressie op de Noordzee aan vlakbij Schotland. Rond Schotland werden op die zaterdag windsnelheden van 125 km per uur gemeten .De veerboot van Ierland naar Engeland, de Princess Victoria, verging in de zware storm. Er kwamen 153 mensen om het leven. De eerste waarschuwing voor de harde wind in Nederland was op vrijdag avond verstuurd. Om 11 uur op zaterdag morgen waarschuwde het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologie Instituut) voor erg hoog water in de nacht die komt. Om 17.15 was er weer een waarschuwing nu voor zware noordwesterstorm windkracht 10 en er werd een telegram verstuurd waarin ook werd gewaarschuwd voor gevaarlijk hoog water. De mensen die over de dijken de baas waren moesten daarop reageren. Sommige deden het maar veel mensen legde die waarschuwing naast zich neer. Op 30 januari was het om 0.44 volle maan en dan kon het op 1 februari springtij worden. Wat een laag springtij moest worden werd een stormvloed van ongekende hevigheid. In de Zeeuwse wateren bereikte de storm rond 22 uur zijn hoogtepunt verder op in het land was de storm om 1 uur op zijn sterkst Daardoor lag ook het tijdstip van de hoogste opstuwing van het water later dan in het zuidwesten. Water loopt ongeveer twee en een half uur achter op de wind,
26-12-2007
Pagina 9 van 37
dus in Vlissingen hadden ze rond middernacht met de grootste opwaaiing te maken. De waterstand bereikt pas tijdens springvloed en dat was die nacht om 3.24 uur. De storm was toen al minder maar storm en springtij dat betekende een hele hoge waterstand. Veel dijken konden dit niet aan en op zeker 90 plaatsen in het zuidwesten van ons land breken de dijken en de ramp begon. De bevolking die al heel wat meegemaakt had die nacht kreeg zondagmiddag nog een tweede vloed erbij, waardoor het water in de polders nog hoger kwam dan s`nachts. Velen mensen die de eerste vloedgolf overleefd hadden verdronken die middag of dreven op daken waarnaar ze gevlucht waren. Door verschillen in de afstand van de maan tot de aarde bestaan er lage en hoge springvloeden. De springvloed van 1 februari hoorde tot de lage springvloeden. Twee weken later zou er hoge springvloed geweest zijn dan zou het water nog 40 cm hoger geweest zijn. Dus als dan die storm geweest was dan was het nog erger geweest. De storm van 1953 had een windkracht gemiddeld van 10 km per uur. Het was niet de zwaarste storm uit de geschiedenis. Er waren zeker zwaardere stormen met een windkracht van 11 km per uur. Tijdens die stormen was de windrichting anders niet noordwest zoals in 1953 maar zuidwest waardoor er geen hoge waterstanden waren.
26-12-2007
Pagina 10 van 37
26-12-2007
Pagina 11 van 37
Het stormde heel erg die middag je kon haast niet vooruit komen tegen de wind . Er sloegen hele hoge golven bijna tot boven aan de dijk. De watermassa kwam van over de Oosterschelde aan stuiven. Het was heel mooi om te zien. De mensen stonden echt te genieten van de kracht van de natuur. zaterdag middag tussen halfvier en vijf uur is het vloed in ZuidwestNederland. De westerstorm die over de eilanden raast neemt toe in kracht en duwt het water hoog tegen de dijken op. Een paar mensen maar zien de dreiging. De Noordzee gaat die middag zo tekeer dat de zeewering beschadigd raakt. De dienst gemeentewerken wordt gewaarschuwd en er wordt noodherstel gedaan. Nog steeds zien veel mensen het gevaar niet. Aan de overkant van de Oosterschelde, in Kortgene wordt de Korenmolen stil gezet omdat men bang is dat de wieken kapot zullen slaan. Om halfvier was het al bijna windkracht 8. Aan de overkant van het Volkenrak komt de vloed zo hoog dat het water over de kade stroomt. Op veel plaatsen komt het water al zo hoog dat de vloedplanken gezet moeten worden in de coupures. Coupures zijn doorgangen in de dijkenbij havens en veerpleinen. Aan twee kanten van de dijkopening zijn muren gemetseld, waarin gleuven zitten. Daarin worden bij hoog water houten balken op elkaar geschoven tot ze dezelfde hoogte hebben als de bovenkant van de dijk. De vloedplanken liggen klaar onder een afdakje naast de dijkdoorgang. Er zijn ook coupures die met een zware deur van hout en staal worden afgesloten. Dat zijn de moderne. Ook op veel veerhavens worden de coupures tijdelijk gesloten. Als de boot uit Terneuzen in de Hoedekenskerke aan de zuidkust van Zuid-Beveland aankomt, golft het water over het plein bij de aanlegsteiger. De
26-12-2007
Pagina 12 van 37
veerknechts trekken hun laarzen aan en dragen de mensen op hun rug naar de droge dijk, waar veel dorpelingen staan te lachten om de vertoning.. In Zierikzee merkt iemand iets vreemds op als hij over de zeedijk rijdt, slaat er zout water over de dijk heen op de voorruit van de auto. In het West-Brabantse Nieuw-Vossemeer gebeurd het zelfde Daar stond het water zo hoog dat het over de dijk heen sloeg. Tegen de avond stonden de sloten bijna vol. Maar ja dat gebeurde wel vaker. Veel mensen zien die middag het hoge water. Maar weinig mensen zien het gevaar en hebben niet in de gaten dat de volgende vloed nog hoger zal worden. Die nacht is het volle maan en dat betekent dat de vloed een springvloed zal zijn (extra hoog water). Het water was zo bruin als koffie en er stond een felle stroom langs het Flauwe Werk in Ouddorp. En het bleef stormen. En dan wordt het zaterdag avond. Om ongeveer halfelf zaterdag avond is het laagwater in Zuid-West Nederland. Als alles normaal was geweest zou het water van de Noordzee ver weg geweest zijn het verschil tussen hoog en laag water is ongeveer drie of vier meter. Schorren, zandbanken en grote slikvlaktes zou je goed kunnen zien in het licht van de volle maan. Maar alles was niet normaal. Het water blijft hoog tegen de dijken en kademuren staan. De waterberg door de orkaan werd met heel veel snelheid in onze richting gedrukt door de zware noordwester. Een paar vissers voorspelde dat het water niet veel hoger zou komen dan net op de kade. Mensen die het niet vertrouwde werden uitgelachen. Ze hadden allerlei gezegdes bv: niet ebben is niet vloeien of als het water niet weggaat komt het ook niet. Maar het water steeg snel. De sluizen moesten dicht gedraaid worden maar ze waren niet goed onderhouden dus dat ging niet zo makkelijk of helemaal niet. Of ze vergaten om de sluis dicht te draaien. (Sluizen zijn deuren die het water afsluiten) Als ze open staan kan het overtollige water door de sluizen in de binnendijken weg. Omgekeerd kan het water bij een dijkdoorbraak via de sluizen in polders komen waarvan geen dijken doorgebroken zijn. Ook dachten mensen van elkaar dat ze de sluizen wel dicht zouden doen. En nog altijd waren er mensen die dachten dat het allemaal wel mee zou
26-12-2007
Pagina 13 van 37
vallen. Veel mensen zijn ondanks het slechte weer op een feestje of op visite. Het is de enige avond waarop zoiets kan. Door de week moet er hard gewerkt worden. Er wordt wel gepraat over het weer maar ze maken zich geen zorgen. Er worden nog grapjes over gemaakt. Iemand zegt: Morgenochtend roepen we door het dakraam goeiemorgen naar elkaar. Er worden wel afspraken gemaakt om af en toe te gaan kijken bij de dijken De zee gaat nog steeds vreselijk te keer. Er wordt gezegd dat de dijkgraaf bij dreigend gevaar op de dijk hoort te zijn maar dat gebeurd dus bijna niet. De meeste mensen gaan gerust naar bed en denken dat het allemaal wel mee zal vallen en mensen die zicht wel ongerust maken daar wordt niet naar geluisterd.
26-12-2007
Pagina 14 van 37
Waar zal ik eens beginnen met vertellen over de nacht van? Op zoveel plaatsen tegelijk braken de dijken door er was ineens zoveel paniek en chaos het kwam zo onverwacht voor veel mensen. Ik zal proberen om te vertellen hoe het was maar hoe het echt was kan alleen verteld worden door de mensen die het zelf mee gemaakt hebben. Soms laat ik ook mensen aan het woord die het meegemaakt hebben om zo een goede indruk te geven van hoe het was. Heel snel steeg het opgezweepte water in de zeearmen rond de eilanden. Tot het over de dijk sloeg alles kapot maakte wat het water tegen kwam Het beukte gaten in de dijken waar door heen het water de polders in liep en de dorpen overviel. Het ging door de deuren en ramen van de huizen. Het overspoelde alles wat in de kamer stond stoelen, tafels, kasten binnen een paar minuten stond het water meters hoog in de kleine kamers. Het water overviel de mensen in die nacht. Een herinnering van een mw. Die toen 6 jaar was: Ik was een meisje van 6 jaar. Zondag morgen vroeg 1 februari klopte de buurman op het raam van de slaapkamer en riep mijn vader uit bed omdat de dijk was doorgebroken . Ze gingen samen kijken. Al pratend vroegen ze zich af wat ze moesten doen toen ze in de verte ineens een kolkende massa aan hoorden komen en maakten ze dat ze thuis kwamen. Het water kwam heel snel, want toen mijn vader de voor deur binnenkwam, liep het water al in de gang wat met de nodige kracht gebeurde. Vlug werd alles wat van waarde was naar boven gesleept, toen begon het lange wachten. We zaten daar met ons drieën., pa, ma en ikzelf, en wachten in spanning af op wat er zou gaan gebeuren. We zagen het water al verder en verder vaar boven koen, en op een gegeven moment kwam het zo hoog dat mijn vader zei dat we op de koekkoek (soort dakkapel) van het dak moesten klimmen want aders zouden we het niet redden. Ik weet niet goed meer
26-12-2007
Pagina 15 van 37
hoe dat ons gelukt is, maar op een gegeven ogenblik zaten we op de koekoek met ons drietjes en was de buurman met zijn vrouw en kind ook op hun koekoek geklommen. Ik kan me alleen maar het lawaai herinneren van de bulderende storm, het gillen van mensen en het zien van mensen die op vlotten ronddreven. En soms ergens tegenaan kwamen en iets zochten om zich aan vast te klampen. Het water steeg hoger en hoger. Naast ons aan de linkerkant waren al twee huizen ingestort en we hoorden de mensen schreeuwen om hulp, die niet gegeven kon worden want er was niets anders dan water, ijskoud water, en vlotten die voorbij dreven. Om twee uur die nacht luidde de noodklok over Stad aan `t Haringvliet op Goeree. Maar de klokken droegen in het lawaai van de storm niet ver. Toen ging iemand de afgelegen boerderijen langs en sloeg met een stok hard op de deuren en riep: “De dijk breekt door”. Ook in Stellendam luidde de noodklokken daar kwam het water van twee kanten het sloeg wel twee meter over de zeedijk. Maar mensen die ver woonden hoorden geen noodklok en veel mensen vluchten naar dijken die zouden bezwijken. Toen de zeedijk ruim een kilometer voor de dorpskern brak, stortte een meters hoge watermuur op de tussen gelegen boerderijen. Halsteren in Noord Brabant sloeg om 4 uur alarm. De politie ging snel naar de afgelegen boerderijen om de mensen uit hun bed te halen. Maar binnen het halve uur was alles door een meterhoge vloedgolf overspoeld.. Het gehucht Capelle werd door twee watervloeden die elkaar tegen kwamen helemaal verwoest. Overal luidden de noodklokken die nacht en braken de dijken. Het is bijna onmogelijk om alles te beschrijven van alle dorpen en gehuchten daarom wil ik er 1 dorp uitlichten en dat is `s Gravendeel omdat daar mijn opa en oma gewoond hebben en de watersnood hebben meegemaakt. In s`Gravendeel verdrinken 37 mensen die dachten dat ze veilig waren op de Molendijk. Die binnendijk loopt tot in het dorp en is een scheiding tussen twee polders. Het dorp ligt voor een deel in de ene polder en voor een deel in de andere. De Mijlpolder ligt langs de Dordtse kil en loopt het meeste gevaar. Als het water over de kildijk stroomt worden de noodklokken geluid. Jan Roos
26-12-2007
Pagina 16 van 37
wordt daar wakker van en gaat bij de vloedplanken bij de haven kijken. Hij gaat naar huis en zegt tegen zijn vrouw dat hij haar en de 4 kinderen bij haar ouders zou brengen op de Molendijk. Dan zijn jullie veilig. Gelijk daarna liep de Mijlpolder vol. Even later zat er een vrouw op het dak van een huis om hulp te roepen. Er gingen mannen heen om te helpen. Terwijl ze bezig waren om die vrouw te helpen, steeg het water zo hoog dat het over de Molendijk begon te stromen. En niet zomaar een beetje er liep wel een meter water overheen. Heel snel vrat het water die dijk aan de achter kant weg en vielen er gaten in. Toen Jan Roos terug wilde naar het huis van zijn schoonouders kon dit niet meer. Ze zaten op een eiland want ook aan de andere kant was een gat in de dijk gevallen. Het huis was in de dijk gebouwd. Beneden stond het gelijk al vol water het kwam ook al snel in de kamer. Dit huis is gelukkig blijven staan maar andere huizen aan de Molendijk zijn in de gaten gestort. De mensen die er in zaten, zijn meegesleurd en verdronken. Er was 1 huis waar 19 mensen bij elkaar waren en die zijn allemaal verdronken. Nog een ooggetuige verslag van een bewoonster van s`Gravendeel die de ramp overleeft heeft: “het was verschrikkelijk, het gebeurde allemaal in een ogenblik.” Het begon om vijf uur , zondagmorgen. Ze lagen nog te slapen. Die nacht stormde het zo verschrikkelijk. Ineens kwam haar broer, riep dat we er uit moesten, want de Kildijk was kapotgeslagen. Deze mevrouw woonde aan de Molendijk, dat is een binnendijk op een kilometer afstand van de Kildijk. Ze waren nog maar net uit bed of het water kwam al met heel veel kracht, het vloog zo de dijk over de huizen binnen. In een kwartier tijd stond de kelder al onder en steeg het tot in de kamer. Ze gingen naar boven, ze wisten niet hoe erg het zou worden. Ze zaten boven en de storm loeide maar en het water bulderde zo erg! Toen het licht werd zagen ze dat alles half onder water stond het huis schommelde gewoonweg. Ineens zagen ze aan de overkant van de dijk een stuk uit een huis slaan en nog een stuk en toen sloeg bij hun de hele achtermuur om. Zij gingen toen het huis uit op de dijk kon er nog gelopen worden, met je knieën door het water. Ze zijn een ander huis ingevlucht. Overal gingen mensen van het ene naar het andere huis. Toen ze in het andere huis waren zagen ze iets verschrikkelijks: ze zaten met 20 mensen op een zolder en aan de overkant zagen ze de mensen ook op zolder zitten. In dat
26-12-2007
Pagina 17 van 37
huis woonde boven en beneden een gezin zij zaten ook met 20 mensen op zolder. Ineens sloeg het hele huis kapot. Alle mensen kwamen tussen het puin in het water terecht en niemand kon meer helpen. Er is niemand gered het kon niet het water had teveel kracht. Ze gilden om hulp. De mevrouw vertelt ook nog van een man met twee kinderen van drie jaar en negen maanden. Die had zijn vrouw verloren. Het water was in hun huis gekomen en ze waren gevlucht. Toen wilden ze buiten om in een ander huis klimmen om daar op zolder te komen. De man ging eerst en nam de kinderen aan. Maar toen zij op het kippenhok was geklommen om het raam te bereiken, sloeg het hok los. Ze hebben nog geprobeerd haar een touw toe te gooien. Maar ze kon het niet pakken. Wat moet ik doen? Gilde ze naar haar man. zwemmen vrouw zwemmen vrouw, riep hij terug. Toen is ze gaan zwemmen in dat vreselijke water. Niemand heeft meer iets van haar gehoord. Zo zijn er heel veel verhalen van ontzettend veel verdriet mensen die hun kinderen weg zagen drijven. Mensen die heel lang op het dak van hun huis gezeten hebben voor ze gered werden of mensen die rond dreven op een stuk hout. Ook zijn er in die nacht kinderen geboren op open zolders. Bij Stavenisse vluchten die nacht een echtpaar. In die woonkamer stond het water al tot boven de knieën. De vrouw was al op de overloop. De man zou nog even een tas pakken, die in de kamer lag. Maar binnen een ogenblik was het water nog een halve meter gestegen en drukte de deur dicht. De vrouw die trok, de man die duwde, zij konden de deur niet bewegen. Zij moest vluchten en hij verdronk aan de andere kant van de deur. Op Tholen zag een man zijn vrouw en twaalf kinderen verdrinken. Een meisje van 10 wordt gered, maar onder het puin van het huis liggen haar vader, moeder en acht broertjes en zusjes. Ergens midden in het koude water zitten een jongen en zijn verloofde. Als na anderhalve dag de reddingsboot komt is het meisje dood. Een jongen zwemt uren lang met zijn meisje op zijn rug. Dan raakt zij te verkleumd, wanhopig en uitgeput verdwijnt zij in de diepte. Een man is met zijn vrouw het dak op gevlucht. Zijn vrouw aan de ene hand, de andere hand zit geklemd om de schoorsteen. Het water kabbelt langs hen heen en zijn rechtervoet slaat dag en nacht met een golfklots tegen de dakgoot. Wanneer zij gered worden, is die voet kapot, de man heeft geen iel meer, geen been meer alleen een versplinterd bot.
26-12-2007
Pagina 18 van 37
Op Tholen zwalkt een gezin van zes mensen op een afbrokkelend vlot. Een voor een verdwijnen zij in de diepte. Alleen een jongen kan gered worden. Ergens hangen een man een vrouw en vier kinderen aan de dakrand. Een half uur een uur. Dan laten zij los, de een na de ander, en verdrinken in het grauwe water. Een man drijft met zijn vrouw op het losgeslagen dak van hun huis ergens aan land. Een tocht begint langs overspoelde dijken ze moesten hun kinderen achterlaten die waren gestorven. Er komt een man aangestrompeld met een dochter in zijn armen. Als men haar overneemt is ze dood ook zijn andere dochter leeft niet meer maar haar kon hij niet mee nemen. Er zijn die nacht 1836 mensen verdronken en tienduizenden dieren verdronken, 4500 huizen en gebouwen werden verwoest en 200.000 hectare grond kwam onder water te staan.
26-12-2007
Pagina 19 van 37
26-12-2007
Pagina 20 van 37
26-12-2007
Pagina 21 van 37
26-12-2007
Pagina 22 van 37
26-12-2007
Pagina 23 van 37
26-12-2007
Pagina 24 van 37
26-12-2007
Pagina 25 van 37
26-12-2007
Pagina 26 van 37
26-12-2007
Pagina 27 van 37
( dijkherstel en na de ramp) Gelukkig zijn er ook nog mensen gered,daar wil ik het nu even over hebben. Ook hier valt weer veel te leren. Vissers uit Urk, die bij Breskens voor anker lagen, waren misschien wel de eerste hulpverleners die het rampgebied bezochten. Op zondagavond voeren de vissers, terwijl de storm nog raasde, vanuit Breskens naar Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee. Veel mensen werden door deze vissers van de daken afgehaald. Ook legden zij het contact met belangrijke instanties zoals Rijkswaterstaat, de Marine en het Rode Kruis. hulp van buiten het ramp gebied was op dat moment nog niet mogelijk door de storm. Het was ook nog niet bekend dat Schouwen-Duiveland, GoereeOverflakkee en Tholen vrijwel geheel onder water stonden. naast de vissers uit Urk waren er nog anderen mensen die met hun bootjes mensen overbrachten naar een veilige plaats. Op maandag 2 februari werden de eerste reddingsacties op touw gezet. Het eerste verkenningsvliegtuig vloog maandagmiddag over SchouwenDuiveland, toen konden pas de eerste hulpgoederen gedropt worden op Goeree-Overflakkee. Veel mensen op Schouwen-Duiveland en GoereeOverflakkee moesten de nacht doorbrengen in kerken en boerderijen. Dinsdag 3 februari kwam de redding pas goed op gang, veelal geregeld door militairen. Duizenden slachtoffers werden verplaatst. Veel hulpverleners kwamen het gebied per schip binnen, helikopters werden ingezet, voedsel gedropt. Mensen werden opgevangen in scholen en dorpshuizen. De Nederlandse bevolking gaf veel gehoor aan de oproep om kleding, bedden en medicijnen te geven. Vervoeren van deze spullen was in handen van de mensen van het Rode Kruis.
26-12-2007
Pagina 28 van 37
Maar op zondagmorgen was er nog geen spraken van reddingsacties de mensen waren nog helemaal op zich zelf aangewezen.. De mensen zitten nog op de daken en zolders van hun huizen. Vissers en mensen met een boot gaan proberen om mensen in veiligheid te brengen. Gebrek aan spullen en contact bemoeilijkt de hulpverlening. Het is ook nog zondag waardoor veel diensten gesloten zijn dus onbereikbaar. Heel langzaam drong het tot de rest van het land door wat er was gebeurd. Van maandag tot woensdag kwamen er vissersvloten naar de eilanden. Zij haalden met sloepen meer dan 700 mensen uit de zolders en bomen. Een schipper uit Yerseke riskeert zijn leven door met een slecht schip door de dijkbreuk bij Ouwerkerk te varen in de felkolkende ebstroom. Hij redde er 160 mensen mee. `Van maandag tot donderdag komen er steeds meer hulpdiensten naar het rampgebied. Zij brengen zandzakken, laarzen, rubberboten en medicijnen voedsel en kleding. Vrouwen kinderen en zieken mensen moeten het gebied verlaten maar de gezonde mannen en jongens blijven op te helpen. Er komen ook militairen, vrijwilligers en andere hulpdiensten. De Ahoy hallen in Rotterdam is het belangrijkste opvangcentrum vandaar worden mensen naar een opvangadres gebracht. Daar blijven ze tot ze weer terug kunnen naar huis. Er werden ook helikopters ingezet want die konden op plaatsen komen waar boten niet konden komen. Zij haalden mensen die bijna stervend waren met touwen en touw ladders van daken en zolders en vervoerden de gewonden op een brancard. Zij verkende het gebied. Zij brachten medicijnen, dokters en voedsel. Ook kwam er veel hulp uit het buitenland. Uit Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italië zij kwamen met mensen en hulpgoederen naar het ramp gebied. Een man verteld hij was toen 17 jaar en werkte de eerste dagen na de ramp bij de opruimploeg. Hij weet nog goed wat een troep er overal lag. In de huizen lag heel veel modder. Maar ook dat je tijdens het ruimen lijken van mensen en beesten tegen kwam. Rangen en standen bestonden er niet iedereen hielp mee. Er werden inzamelingen gehouden,en zo kwamen er heel veel spullen binnen voor de mensen, Vooral kleding. Het Rode Kruis hield zich hiermee bezig. Ook uit het buitenland kwamen heel vee goederen.
26-12-2007
Pagina 29 van 37
Ook werd er begonnen met het inzamelen van geld. De leus was: “beurzen open, dijken dicht”. Na een week was er al 24 miljoen gulden binnen. Uiteindelijk werd dit een bedrag van 138 miljoen gulden. DIJKHERSTEL. De storm heeft honderden stroomgaten in de dijken geslagen. Nog tijdens de rampnacht worden veel gaten opgevuld met zandzakken. Later worden deze noodoplossingen verstevigd met stenen en ander materiaal wat hier voor geschikt is. De vele stroomgaten moeten gedicht worden vaak lukt dit pas na maanden. Ruim 500 km zeewering wordt hersteld. Het droogmalen van het land verloopt wel vrij snel. Op 1 februari staat 200.000 hectare land onder water, twee maanden later nog 80.000 hectare. De eerste twee weken na de ramp werken 35.000 mensen aan het herstel van de dijken. Ook zijn er duizenden vrijwilligers bezig met schoonmaken en andere werkzaamheden. Langzaam aan wordt het verdronken land weer terug gewonnen. Op 6 november 1953 om middernacht wordt bij Ouwerkerk het laatste dijkgat gestoten met de grote betonnen Phoenix-caissons. Het droogpompen van de laatste polder kan beginnen. NA DE RAMP. Na maanden neemt het gewone leven weer zijn gang. Dijken worden hersteld, de grond valt weer droog. Mensen komen weer terug, vrijwilligers vertrekken, de schade wordt afgehandeld en de doden worden herbegraven. De gevolgen voor Zuid West Nederland zijn groot. De grond is bedorven door het zoute water. Boerenknechts uit het hele land worden gevraagd om de grond te bewerken en het lukt nog om, in de polders die het eerst zijn drooggemaakt, in de zomer van 1953 een eerste oogst binnen te halen. Omdat de schade zo groot is wordt besloten om tegelijk met de herstelwerkzaamheden een nieuwe verdeling van de landbouw grond te maken. Vernielde boerderijen worden met hulp van geld van de regering
26-12-2007
Pagina 30 van 37
ergens anders weer opgebouwd en heel veel boeren vertrekken naar de IJsselmeerpolders. Paarden worden vervangen door tractoren en de landbouw gaat steeds meer machines gebruiken. Dorpen groeien en worden snel modern. Er verbeterd veel in Zuid West Nederland waardoor het gebied niet langer een uithoek is.
26-12-2007
Pagina 31 van 37
De eerste plannen voor het afsluiten van de zeearmen in het Zuidwesten van Nederland zijn al van 1935. Het delta plan is het antwoord op de watersnoodramp van 1953. Het is bijna het grootste en meest bijzondere waterbouwproject ter wereld. Gelijk na de ramp wordt er een delta commissie benoemd. Begin 1954 komt er een voorstel van de commissie om de zeearmen af te sluiten, waardoor de kust lijn 700 km wordt ingekort. Er wordt begonnen met het drie eilandenplan het heeft zijn naam te danken aan de drie eilanden die door twee dammen aan elkaar verbonden worden: Walcheren, Noord Beveland en Zuid Beveland. Dit plan is al van voor 1953 maar het was er nooit van gekomen. Voor de ramp was het belangrijk om meer land te krijgen na de ramp was veiligheid belangrijker. Ook werden de verbindingen tussen de wegen en de wegen zelf verbeterd. Bij de bouw van deze dammen werd ervaring opgedaan voor het bouwen van grotere dammen. De eerste dam was de zandkreekdam die Noord en Zuid Beveland met elkaar verbind. De tweede, de Veersegatdam verbind Noord Beveland met Walcheren. De Volkerakdam is een dam die werd gemaakt om het bouwen van andere dammen mogelijk te maken. Deze dam heeft een verbindende en scheidende functie. Het verbind Noord Brabant, Goeree Overflakee en de Hoekse Waard met elkaar en het scheid drie wateren van elkaar: het Holandsch diep, het Haringvliet en het Volkerak. Aan de Grevelingendam werd in 1958 begonnen. Na 7 jaar was de dam klaar. Deze dam is 6 km lang. Door de bouw van de Brouwersdam ontstond het Grevelingenmeer. Het gat wat gedicht moest worden, tussen Goeree Overflakee en Schouwen Duiveland, was 6,5 km lang. De bouw van de Oosterscheldekering was een heel groot project. Het is het meest indrukwekkende waterkering bouwwerk van ons land. De stormvloedkering heeft 2,5 miljard euro gekost en werd op 4 oktober 1986 door Koningin Beatrix geopend. wat hebben de mensen terug
26-12-2007
Pagina 32 van 37
gekregen voor dit geld: De kans op een overstroming is terug gebracht tot eens in de 4000 jaar. Ook is de stormvloedkering de komende 200 jaar niet aan vervanging toe. Pas halverwege de 21 e eeuw moet men zich achter d oren gaan krabben voor misschien een nieuwe oplossing. Het was eigenlijk de bedoeling dat de Oosterschelde afgesloten zou worden met een gewone dam. Maar dit was toch niet de beste oplossing. De veiligheid stond wel boven aan maar de natuur mocht ook niet vergeten worden. In 1975 kwam het voorstel om een open kering te bouwen die toch dicht kon. De kering zou uit pijlers bestaan waar tussen schuiven werden opgehangen. De schuiven konden bij nood gesloten worden. De stormvloedkering is 3 km lang. Het blijft nodig om oplettend te blijven. Door de klimaatveranderingen en de stijgende zeespiegel is het belangrijk dat we waakzaam blijven. De zwakke plekken in de zeeweringen moeten in de gaten gehouden worden en er wordt ook gezocht naar manieren om ons land nog beter te beschermen tegen het water. Gedacht wordt aan zeedijken die aan de binnenkant vlak en hard zijn, zodat ze kunnen overstromen. Maar ook wordt gedacht aan het maken van een nieuwe duinenrij 15 km uit de kust. Hierdoor zou een nieuw gebied voor vissen ontstaan wat de visstand in de Noordzee ten goede zou komen. Er is ook een zorg voor het afvoer van het water uit de grote rivieren. Het regent steeds harder in kortere perioden. Een combinatie tussen veel afvoer van de rivieren en een grote storm kan gevaarlijke gevolgen hebben voor ons land. We leven immers onder water. In oost Groningen is een testlocatie van dijken. De onderzoekers bootsen dijkdoorbraken en overstromingen na. De dijklichamen zitten vol sensoren (meetpunten) en meet instrumenten. Het onderzoek is moet informatie opleveren over hoe de dijken zijn. In de testdijken zijn luisterbuizen aangebracht. Onderzoekers kunnen hiermee een dijklichaam beluisteren. Ze horen bv of er een muskus rat aan het graven is of dat er een dijk aan het schuiven is. Ook wordt er onderzocht of de dijken bewaakt kunnen worden met glasvezelkabels ondergronds in waterkeringen. Een groot probleem hierbij zijn de hoge kosten. De meetapparaatjes kosten wel
26-12-2007
Pagina 33 van 37
1000 euro per stuk. Dat wordt onbetaalbaar voor alle dijken in Nederland. Daarom wordt er nog gekeken naar goedkopere alternatieven. Het is goed dat er nog steeds onderzoek gedaan wordt naar verbetering van de dijken want een ramp zoals in 1953 hoop ik nooit mee te maken.
26-12-2007
Pagina 34 van 37
www.knmi.nl Het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. De Provinciale Zeeuwsche Courant van 24 januari 2003. Het boek: De ramp van Kees Slager. Het boek: De ramp schrijver onbekend. www.kustgids.nl www.vroegerenzo.nl www.deltawerken.nl artikel uit het Reformatorisch Dagblad.
26-12-2007
Pagina 35 van 37
26-12-2007
Pagina 36 van 37
Ik heb met veel plezier aan dit werkstuk gewerkt. Het was wel heel veel informatie mijn moeder heeft me wel geholpen om het allemaal een beetje logisch op te schrijven. Ik heb weer een stukje van de geschiedenis van Nederland geleerd. Het was wel heel erg wat er toen gebeurd is. Het hoofdstuk de nacht van……. Vond ik erg mooi en erg de verhalen van mensen die op de daken van hun huis gezeten hebben en die hun kinderen hebben zien verdrinken of hun ouders. Ik heb ook geleerd dat het goed is dat de dijken goed in de gaten gehouden moeten worden. Er wordt nog steeds aan de dijken gewerkt in Ouddorp zag ik in de herfstvakantie dat ze de dijken weer aan het verbreden zijn dat geeft me nu wel een veilig gevoel. Juf ik hoop dat u mijn werkstuk mooi vind. Ik heb er veel van geleerd.
Met vriendelijke groet Caroline Joosse Laan van Overvliet 8 3461HG Linschoten
26-12-2007
Pagina 37 van 37
Van: Watersnoodmuseum [mailto:[email protected]] Verzonden: zaterdag 22 december 2007 11:25 Aan: watersnood Onderwerp: Nieuwsbrief en G.N. Geachte lezer, hierbij ontvangt u de nieuwsbrief van december, met een overzicht van 2007 en de plannen voor 2008. Ook het programma voor de 55-jarige herdenking. We wensen u een voorspoedig en gezond 2008 met vriendelijke groet Watersnoodmuseum Jaap Schoof, voorzitter 06-53203577 [email protected] www.watersnoodmuseum.nl met excuus voor een eventuele dubbele verzending, wegens problemen met de computer No virus found in this incoming message. Checked by AVG Free Edition. Version: 7.5.516 / Virus Database: 269.17.6/1193 - Release Date: 22-12-2007 14:02
No virus found in this outgoing message. Checked by AVG Free Edition. Version: 7.5.516 / Virus Database: 269.17.6/1193 - Release Date: 22-12-2007 14:02
No virus found in this incoming message. Checked by AVG Free Edition. Version: 7.5.516 / Virus Database: 269.17.8/1195 - Release Date: 24-122007 11:19
