mrp kwartaalrapportage, 4e kwartaal 2013, Modules AGH en laj als genoemd

maatschappelijke & j u r i d i s c h e dienstverlening groningen

1 3 FE B. 2014

Provincie Groningen College van Gedeputeerde Staten Postbus 610 9700 AP GRONINGE N

Groningen, 13 februari 2014

Kenmerk Betreft Bijlagen

14.029/tvdb/mrp kwartaalrapportage, 4e kwartaal 2013, Modules AGH en lAJ als genoemd

Geacht College, Conform afspraak ontvangt u hierbij in 5­voud de kwartaalrapportage voor het 4e kwartaal van 2013 met betrekking tot de modules Ambulante Gezinshulpverlening (AGH) en Intensieve Ambulante Jeugdhulp (lAJ). Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Wanneer u vragen of opmerkingen heeft dan kunt u contact opnemen met mevrouw T. van den Berg ondergetekende, bereikbaar via telefoonnummer 050­312 61 23. Met vriendelijke groet.

drs. J.E.M. Aaldering directeur­bestuurder

i.a.a. de heer J. Bolt, Provincie Groningen

Herman Colleniusstraat 18 • 9718 KT Groningen ■ tel. 050 312 61 fax 050 313 26 03 • Banknr. ING­bank: 669865699 ■ KvK nr. 410134

groningen Hierbij verklaart ondergetekende. te hebben ontvangen van (naam,woonplaats);! -

o z X

LU

sf^ €

\^:X:.XJ.

^ v - - ^

eventueel namens organisatie (naam, plaats):

-^

-i"' onderwerp:

eventueel ter attentie van (naam, afdeling):

.Cl . ;^^oVk HIERONDER INTEVULLEN DOOR MEDEWERKER PROVINCIE

M

O

naam medewerker:

o

-.. J m J A ,

^^\Aei:\U

Groningen

cc

o

namens het hoofd van de I

(

afdeling Informatievoorziening en -Technologie oq / r HH 002

-t-

KWARTAALRAPPORTAGE Modules AGH en lAJ 4e kwartaal 2013 T.b.v. Provincie Groningen

Modules 'Ambulante Gezinshuipverlening' (AGH) en 'Intensieve Ambulante Jeugdhulp' (lAJ)

MJD Groningen H. Colleniusstraat 18 9718 KT Groningen Tel.: 050-3126123 Fax:050-3132603 [email protected]

Inhoudsopgave

1. Aanbiedingsbrief

3

2.

4

Beleidsuitvoering

2.1 Inhoudelijke ontwikkelingen zorgaanbod

5

3. Prestatie-indicatoren

9

4.

Cliëntaantallen

10

5. Financiële cijfers

12

Bijlagen 1 Formatie jeugdzorg en ziekteverzuim 2 Budgetvergelijkingoverzicht 3 Bekostigingseenheden 5 Notitie DiMON

14 15 16 17

Kwartaalrapportage 4^ kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

2

MJD Groningen

Aanbiedingsbrief

Aan liet College van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen

Geacht College, Met genoegen bied ik u de kwartaalrapportage van de MJD over het vierde kwartaal van 2013 aan. In het afgelopen kwartaal heeft de besluitvorming over de voorgenomen fusie met Stiel zijn beslag gekregen. Per 1 januari 2014 zullen de beide gefuseerde organisaties verder gaan onder de naam Stichting MJD. In het sociale domein van de gemeente Groningen zullen de komende jaren grote veranderingen worden doorgevoerd. Met deze fusie zijn we inhoudelijk en operationeel een sterke partner voor gemeente en instellingen om mee samen te werken bij het opnieuw inrichten van het sociale domein. Naast organisatorische veranderingen wordt ook op uitvoeringsniveau voorbereidingen getroffen voor de inrichting van het nieuwe Jeugdstelsel. Zo hebben alle jeugdzorgmedewerkers zich in het afgelopen kwartaal ingeschreven in het beroepsregister BAMw, kamer van de jeugdzorg. We vinden het belangrijk dat onze medewerkers blijven innoveren en toegerust blijven op hun toekomstige taken. Samen met de Hanzehogeschool en het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) is een scholingsprogramma ontwikkeld om onze sociaal werkers goed toe te rusten op de nieuwe ontwikkelingen. Als welzijnsorganisatie willen we graag een actieve bijdrage leveren aan de transitie Jeugdzorg. Wij zijn hecht verankerd in buurten en wijken, vanuit deze positie leveren wij een onmisbare bijdrage aan de te realiseren doelen van de transitie en transformatie. Wij zijn zichtbaar en snel benaderbaar, wij kennen de buurten met de jeugdigen en gezinnen en zij kennen ons. Hierdoor kunnen we eerder en proactief optreden. Een verscheidenheid aan maatschappelijke organisaties in de provincie Groningen is in DiMON verenigd waar ze hun kennis en ervaring delen. Vanuit DiMON is een notitie geschreven waarin beschreven staat welke rol welzijnsorganisaties op dit moment vervullen en hoe ze hun toekomstige rol in het nieuwe jeugdstelsel zien. De notitie is als bijlage bij deze kwartaalrapportage toegevoegd. Ik vertrouw erop u met deze rapportage voldoende te hebben geïnformeerd. Mocht u nadere toelichting wensen, dan kunt u contact opnemen met mevrouw T. van den Berg of met ondergetekende. Met vriendelijke groet.

drs. J.E.M. Aaldering directeur-bestuurder

Kwartaalrapportage 4° kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

3

MJD Groningen

2.

Beleidsuitvoering

Voor 2013 heeft de MJD een subsidiebeschikking ontvangen voor het zorgaanbod geïndiceerde jeugdzorg bestaande uit Ambulante Gezinshulpverlening (AGH) en Intensieve Ambulante Jeugdhulp (lAJ). Op basis van de subsidiebeschikking kan er in 2013 uitvoering gegeven worden aan 88 geïndiceerde jeugdzorgtrajecten (50 instroom en 38 doorstroom). Met de toekenning van de subsidie uit de AREZ 2013 kunnen we in 2013 meer jeugdigen en gezinnen van zorg voorzien. Onze capaciteitsvolumes kunnen hiermee verhoogd worden naar 100 geïndiceerde jeugdzorgtrajecten ( 62 instroom en 38 doorstroom) Instroom en wachttijden Op peildatum 31 december 2013 komen we uit op in totaal 106 gebruikers. De gemiddelde wachttijd voor de zorgstart in het vierde kwartaal ligt op 25 kalenderdagen. Ten opzichte van het vorige kwartaal is de gemiddelde wachttijd licht gedaald en ligt het keurig onder onze streefnorm om binnen vier weken te starten. Voor de meeste nieuw gestarte trajecten in 2013 is de wachttijd minder dan vier weken, voor 25 cliënten lag de wachttijd tussen de vier en negen weken. Er hebben geen cliënten langer dan negen weken moeten wachten op zorgstart. In totaal zijn er 11 trajecten afgesloten in het vierde kwartaal van 2013. De gemiddelde doorlooptijd van deze trajecten bedraagt 9.5 maand. Ten opzichte van het derde kwartaal 2013 is de doorlooptijd heel licht gestegen. De totaal gemiddelde doorlooptijd van alle afgesloten trajecten is licht gedaald naar 10.1 maand. Instroomplanning Ook in het vierde kwartaal verloopt de instroomplanning goed en is er sprake van een redelijk gelijkmatig aantal aanmeldingen per maand. De totale instroom over 2013 is conform de afspraken met de Provincie. Beleidsontwikkelingen Professionalisering Jeugdzorg Na alle voorbereidingen in de afgelopen maanden heeft begin november in een collectieve bijeenkomst de beroepsregistratie in de kamer jeugdzorgwerkers bij BAMw plaatsgevonden. Voorafgaand aan deze registratie vond er een training beroepscode en tuchtrecht plaats waarbij ingegaan werd op ethische dilemma's in de beroepspraktijk en hoe hiermee om te gaan. Gezien het belang van dit onderwerp is besloten om binnen de MJD een werkgroep te formeren met als doel om te onderzoeken hoe we dit thema een structureel onderdeel maken van het dagelijkse handelen van onze professionals. Kerngroep Jeugd MJD Binnen de MJD onderscheiden we verschillende functiegroepen die ondersteuning en hulp bieden aan kinderen, jongeren en hun ouders bij hun ontwikkeling. Om zorg te dragen vooreen goede onderlinge afstemming en te zorgen voor een integrale aanpak op het hele gebied van jeugd en gezin is een kerngroep Jeugd opgericht. Naast het samen optrekken vanuit de verschillende functiegroepen zien we onze zorg voor kinderen en jongeren als een gedeelde verantwoordelijkheid. De implementatie van het Jongerenwerk Nieuwe Stijl (jongerenwerk als buurtpedagoog) is in volle gang. Er is een handelingskader en een methodiekbeschrijving voor jongerenwerkers. In onze volgende kwartaalrapportage zullen we u hier nader over informeren.

Kwartaalrapportage A" kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

4

MJD Groningen

Tevens is de organisatie van een inspiratiemiddag 'De School als Wijk' in voorbereiding waarbij ingegaan wordt op de verbinding tussen onderwijs en zorg en hoe een preventieve aanpak voortijdig schooluitval voorkomt. We willen niet alleen zorgen voor een goede interne integrale aanpak op het gebied van jeugd en gezin maar zoeken hierin ook altijd de verbinding met onze ketenpartners in de wijken. Onze professionals vervullen veelal een belangrijke schakelfunctie naar andere betrokken partijen. In die rol fungeren zij niet alleen als uitvoerder maar vaak ook als casemanager zodat er continuïteit in de ondersteuning blijft ook als aanvullende dienstverlening wordt ingezet. Zowel in deskundigheidsbevordering van medewerkers als in de ontwikkeling van nieuw aanbod voor jeugdigen en ouders doen we dit vanuit de visie dat het aansluit bij het werken volgens de 8 bakens van Welzijn Nieuwe Stijl en de herinrichting van het sociale (jeugd)domein. Voorbeelden hiervan zijn o.a. Ouders voor Altijd, groepsaanbod Triple P, Signs of Safety en Het Beraad. Onder 2.1. leest u meer over de inhoudelijke ontwikkelingen van dat aanbod. Met de focus op de transitie is het belangrijk dat we blijven innoveren en goed toegerust blijven op onze toekomstige taken. Hiervoor is samen met de Hanzehogeschool en het Nederland Jeugdinstituut een scholingsprogramma ontwikkeld. Dit scholingsprogramma is opgenomen in ons scholingsplan voor 2014.

2.1

Inhoudelijke ontwikkelingen zorgaanbod

Netwerkbijeenkomsten Het Beraad In het najaar van 2013 is gestart met het ontwikkelen van "Het Beraad", een methodiek waarbij er een netwerkbijeenkomst georganiseerd wordt door de cliënt aan de eigen 'keukentafel'. Samen met de cliënt wordt bepaald welke mensen aanwezig zijn bij de bijeenkomst en wat de vraag is waarover gesproken gaat worden. 'Het Beraad' komt tot een tastbaar resultaat n.l. een stappenplan met een duidelijke doel. Een groep van acht medewerkers is gestart met het opleidingstraject. De eerste stap hierin was het organiseren van een eigen persoonlijk beraad binnen het eigen netwerk. Een bijzondere ervaring voor hulpverleners om mee te maken. Het werd door allen gezien als goede basis om daarna de werkwijze met cliënten op te kunnen pakken. Op dit moment wordt de tweede fase van het opleidingstraject uitgevoerd namelijk een beraad organiseren samen met een cliënt. Vanaf februari 2014 zal het implementatieproces gevolgd worden door twee studenten van de Hanze Hogeschool middels een onderzoek. EKC Er heeft opnieuw een evaluatiegesprek plaatsgevonden tussen gedragswetenschapper van de MJD en de coördinator van de Eigen Kracht Conferentie (EKC) om de nieuwste ontwikkelingen te bespreken en verdere samenwerking te bevorderen.

(V)echtscheidingen Ouders voor Altijd Zoals gemeld in de vorige kwartaalrapportage zijn binnen de MJD zes medewerkers (waarvan vier vanuit de Zorgafdeling) getraind in de methodiek 'Ouders vooraltijd'. Dit omdat we steeds vaker het

Kwartaalrapportage 4° kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

5

MJD Groningen

probleem tegenkomen van gescheiden ouders die strijd voeren ten koste van hun kinderen. Scheidingsproblemen staan zelden los van andere problemen, zoals opvoedingsproblemen, problemen in het netwerk, financiële problemen en individuele kind problemen. Daarom wordt dit hulpverleningsaanbod binnen de MJD integraal ingezet waardoor de effectiviteit en de klantgerichtheid van de hulpverlening wordt vergroot. Op dit moment lopen er meerdere trajecten en wordt gekeken middels casuïstiek welke vorm van ondersteuning het komend jaar nodig is voor verdere implementatie en ontwikkeling. Met name het motiveren van ouderparen om dit traject gezamenlijk aan te gaan lijkt een aandachtspunt.

Deskundigheidsbevordering Signs of Safety Signs of Safety is een oplossingsgerichte werkwijze, bedoeld voor gezinnen waar (vermoedelijk) kindermishandeling plaatsvindt of de risico's hierop groot zijn (Turnell & Edwards, 1999), Het doel is een samenwerkingsrelatie op te bouwen met gezinnen, gezamenlijk een veiligheidplan te ontwikkelen en zo veiligheid voor het kind te creëren. Een groep van 20 MJD-medewerkers (waaronder alle medewerkers van de zorgafdeling, enkele jeugdhulpverleners en schoolmaatschappelijk werkers, teamleider, manager, coach en gedragswetenschapper) heeft in november de vierdaagse training Signs of Safety afgerond . Interventies als oplossingsgericht vragenstellen, maken van een genogram en veiligheidsplan, praten met kinderen, organiseren van een zorgconferentie zijn langsgekomen en geoefend. Op dit moment wordt de werkwijze Signs of Safety volop ingezet binnen de hulpverleningstrajecten en is het casuïstiekoverleg binnen de Zorgafdeling hierop volledig aangepast. Om vanaf de start de werkwijze goed te implementeren is gekozen tijdens deze trajecten in duo's op te trekken zodat hulpverleners elkaar kunnen bevragen en feedback kunnen geven op deze nieuwe manier van werken. Ook binnen het MDO (muIti disciplinair overleg) wordt hieraan veel aandacht besteed. De gezamenlijke casuïstiekoverleggen, georganiseerd door BJZ voor verschillende ketenpartners, over de werkwijze van SofS worden als positief ervaren. Het is goed om cliënten vanuit een gezamenlijk gedachtegoed te begeleiden en elkaar hierin te stimuleren en te inspireren. In januari wordt dit gezamenlijke overleg geëvalueerd en zullen er nieuwe samenwerkingsafspraken gemaakt worden. Binnen de MJD zal een student vanuit de RUG, afdeling Orthopedagogiek in februari 2014 starten met een onderzoek met als vraag : 'wat hebben medewerkers van de MJD nodig om de werkwijze van Signs of Safety goed te kunnen implementeren binnen hun hulpverleningstrajecten'. Hierover zal verder bericht worden in komende rapportages.

Kinderen van Ouders met Psychiatrische Problematiek (KOPP) Ook in het 4^ kwartaal van 2013 is ervoor gekozen medewerkers van de Zorgafdeling een incompany training 'Kinderen van ouders met psychische problematiek' (KOPP) aan te bieden met als doel professionals op basis van kennis van psychische stoornissen een inschatting te kunnen laten maken van ouderschapskwaliteiten. Dit keer is uitgebreid geoefend met het thema 'praten met kinderen' om zo de impact die de psychiatrische problematiek van de ouder heeft op het gezin goed in beeld te kunnen brengen en zowel ouder als kind goed te kunnen begeleiden. Met de KOPP trainer heeft in december 2013 een evaluatie plaatsgevonden over de afgelopen trainingen. Hieruit bleek van beide kanten dat deze vorm van deskundigheidsbevordering effectief, leerzaam en voor herhaling vatbaar is. Kwartaalrapportage 4° kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

6

MJD Groningen

Triple P In november 2013 heeft de groepstraining Triple P voorouders van tieners plaatsgevonden in het CJG Beijum. De training bestond uit 5 groepsbijeenkomsten en 3 telefonische consultaties en werd gegeven door twee geaccrediteerde medewerkers vanuit de Zorgafdeling, Een belangrijk aspect van deze training is het bevorderen van autonomie en zelfregulatie van ouders in het omgaan met hun tiener. Ook het geven van informatie over de (nieuwe) ontwikkelingsfase van de tiener is een onderdeel van de training, waarbij veel aandacht wordt besteed aan het leren omgaan met heftige emoties of uitbarstingen van pubers. Gezien de positieve resultaten is besloten in 2014 een vervolg te geven aan het aanbieden van deze trainingen binnen de verschillende CJG's in Groningen, Dit zal in samenwerking gebeuren met geaccrediteerd trainers vanuit Eiker,

Beroepscode en Tuchtrecht Binnen de MJD zijn inmiddels alle jeugdzorgmedewerkers ingeschreven in het beroepsregister BAMw. Ook hebben zij een introductietraining beroepscode en tuchtrecht gevolgd. De termen beroepscode en tuchtrecht zijn voor veel medewerkers nieuw en het is van belang is om beide levend te maken. Hiervoor is tijdens de training gezamenlijk gesproken over de verschillende functies van een beroepscode: y

^

^

De professional voor zijn dagelijkse praktijk richtlijnen en ondersteuning te bieden. De samenleving duidelijk te maken op welke waarden het werk steunt (Potentiële) cliënten duidelijk te maken wat zij in hun contacten kunnen verwachten. De beroepsidentiteit te verstevigen en beroepsvervaging tegen te gaan. Het beroepsmatig handelen toetsbaar te maken.

Daarbij zijn tijdens deze training onder andere ethische dilemma's die je als hulpverlener in de praktijk tegenkomt aan de orde geweest. Aan de hand van een casus en een stappenplan is er besproken hoe men met een ethisch dilemma om zou kunnen gaan. Uit de evaluatie kwam naar voren dat medewerkers de training als erg zinvol hebben ervaren en dat men het belangrijk vind dit onderwerp regelmatig terug te laten keren. Hiervoor werden verschillende suggesties gedaan.

Meidcode K i n d e r m i s h a n d e l i n g en Huiselijk Geweld Met het team van aandachtsfunctionarissen binnen de MJD is de Meidcode-training, gevolgd door alle medewerkers van de MJD in het najaar van 2013 geëvalueerd. Binnen de training is veel aandacht besteed aan het signaleren, het communiceren en handelen van medewerkers als het gaat om kindermishandeling, ouderenmishandeling en huiselijk geweld. Aan de hand van beeldmateriaal, oefeningen en theorie zijn medewerkers met het onderwerp aan de slag gegaan. Ook was er ruimte voor het gezamenlijk doornemen van de MJD stappenplannen, checklisten en registratiemogelijkheden hierin. Uit de evaluatie kwam naar voren dat er binnen de teams positief is gereageerd op de training. Het belang van het gebruik van de meidcode is opnieuw duidelijk geworden en ook het delen van signalen en het in gesprek komen met collega's over dit onderwerp is verbeterd. Opgemerkt werd dat het van belang is het onderwerp Kindermishandeling en Huiselijk Geweld regelmatig terug te laten keren op de agenda's van de verschillende werkoverleggen. Ook de registratie behoeft nog meer uitleg voor verschillende medewerkers.

Kwartaalrapportage 4^ kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

7

MJD Groningen

In november 2013 is de MJD aanwezig geweest bij het landelijke Congres Aanpak Kindermishandeling en Huiselijk Geweld in Nieuwegein. Hier werd gesproken over het effect van decentralisaties naar gemeenten op de zorg voor jeugd en de aanpak van huiselijk geweld. Eigen kracht, integraal werken met generalistische wijkteams en normaliseren in plaats van medicaliseren waren de kernwoorden. Hierin kwam de vraag naar voren hoe gemeenten nu ze de regie krijgen en gaan sturen op meer effect voor burgers met minder middelen toch kunnen doorpakken zonderde veiligheid van kinderen in gevaarte brengen, de kwaliteit van de hulpverlening waarborgen en zelfs nog beter maken.

Kwartaalrapportage 4''kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

8

MJD Groningen

Prestatie­indicatoren

Prestatie­indicatoren 2012

1^ kwartaal

3^ kwartaal

2^ kwartaal

4^ kwartaal

..Mate van doelrealisatie

^

Doel niet gehaald

8%

16%

5%

7%

Doel deels gehaald

39%

51%

41%

44%

Doel gehaald Mate van cliënttevredenheid Gemiddeld rapportcijfer Jeugdigen Ouders/verzorgers Mate van reguliere beëindiging. . Door cliënt eenzijdig afgebroken Door BJZ/MJD voortijdig afgebroken In overeenstemming tussen cliënt, BJZ en MJD beëindigd Andere redenen

53%

33%

54%

49%

,

8.4 9.2

■ . _

~.

/ ''

8 9.3

10 8.9 ;

„

­

■'^'

7%

7%

11%

79%

93%

89%

14%

­

­

7.5 9.7 ■

'

­" ­

­­ '•

/

100%

Toelichting: De scores van de mate van doelrealisatie worden gemeten per einddoel (maximaal 10 per cliënt) van de afgeronde trajecten. De cijfers van doelrealisatie in het vierde kwartaal zijn gebaseerd op 69 indicatiedoelen. Het percentage behaalde doelen ligt op 44%. Het percentage behaalde doelen en deels behaalde doelen ligt samen op 93%. Het aantal respondenten van de afgeronde trajecten die de exitvragenlijst hebben ingevuld, ligt op 84%. Van totaal 11 afgeronde trajecten zijn 16 exitformulieren ingevuld doorouder en/of jeugdige. De afsluitingen betroffen zowel ambulante gezinshulpverleningtrajecten als jeugdhulpverlening­ trajecten. In geval van gezinnen met jeugdigen ouder dan 12 jaar zijn de exitvragenlijsten zowel door de ouder(s) als de jeugdigen ingevuld. Zowel ouders als jeugdigen waarderen onze hulpverlening met een gemiddeld rapportcijfer van respectievelijk een 9,7 en een 7,5, in het vierde kwartaal zijn er geen trajecten voortijdig beëindigd.

Kwartaalrapportage 4 kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

MJD Groningen

4.

Cliëntaantallen

Aanmeldingen In vierde kwartaal van 2013 mochten we in totaal 16 aanmeldingen ontvangen. Voor 10 van deze aangemelde cliënten is op peildatum 31 december 2013 de zorg daadwerkelijk gestart. Het totaal aantal gebruikers (instroom 2013 en doorloop 2012) komt in het vierde kwartaal uit op 106. Wachttijden De gemiddelde wachttijd van de nieuwe aanmeldingen tot zorgstart ligt in het vierde kwartaal op 25 dagen. Ten opzichte van het derde kwartaal 2013 is de gemiddelde wachttijd gedaald en ligt het weer onder onze streefnorm van vier weken. Voor 43 cliënten (63%) is de zorgstart gepland binnen de termijn van vier weken, voor 25 cliënten bedraagt de wachttijd vier tot negen weken. Van de in totaal 68 aangemelde cliënten is op peildatum 31 december 2013 voor 62 cliënten de zorg daadwerkelijk gestart, 6 cliënten wachten nog op zorgstart. Uitstroom trajecten In het vierde kwartaal van 2013 zijn er totaal 11 trajecten uitgestroomd, geen traject is voortijdig beëindigd. De gemiddelde doorlooptijd van de uitgestroomde trajecten betreft 9.5 maanden. Op peildatum 31 december 2013 zijn er totaal 57 actieve trajecten.

Kernaantallen voor 2013 Conform de afspraak met de Provincie Groningen biedt de MJD in 2013 op basis van de subsidie beschikking plaats aan 88 geïndiceerde jeugdzorgtrajecten in 2 hulpvarianten, de Ambulante Gezinshulpverlening en de Intensieve Ambulante Jeugdhulpverlening (50 nieuwe instroom en 38 doorstroom). In verband met de toekenning AREZ gelden 2013 kunnen we meer gezinnen en jeugdigen van hulp voorzien en onze capaciteitsvolumes uitbreiden naar 100 trajecten. Aantal gebruikers Hulpvariant waarvoor de cliënt is aangemeld

Stand per 01­01­ 2013

Ambulante Gezinshulpverlening (AGH) Intensieve Ambulante Jeugdhulpverlening (lAJ) Totaal

Instroom

Instroom

Instroom

Instroom

Kwartaal 1

Kwartaal 2

kwartaal 3

Kwartaal 4

Totaal aantal gebruikers

28

15

15

12

13

83. .

10

3

4

3

3

23

38

18

19

15

16

106 ■

Wachttijden instroom vierde kwartaal (kalenderdagen) Wachttijd start zorg

kalenderdagen

Module AGH

22

Module lAJ

Totaal gemiddelde wachttijd 25 ■

28

Toelichting: Het totaal gemiddelde wordt berekend naar verhouding van het aantal instroomcliënten per module. Kwartaalrapportage 4^ kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

10

MJD Groningen

Wachtlijst op peildatum 31 december 2013 Hulpvariant waarvoor de cliënt is aangemeld Ambulante Gezinshulpverlening (AGH) Intensieve Ambulante Jeugdhulpverlening (lAJ)

Aanmeldingen

Totaal

Wachttijd < 4 weken

Wachttijd 4 - 9 weken

Wachttijd > 9 weken

Wachtlijst

55

37

18

-

0

13

6

7

-

0

68

43

25

0

0

Aantal afgesloten trajecten (uitstroom) Hulpvariant waarvoor de cliënt is aangemeld Ambulante Gezinshulpverlening (AGH)

Uitstroom Kwartaal 1

Uitstroom kwartaal 2

Uitstroom kwartaal 3

Uitstroom kwartaal 4

Totaal ,

10

13

7

8

38

Intensieve Ambulante Jeugdhulpverlening (lAJ)

4

2

2

3

11

Totaal

14

15

9

11

49

.

Gemiddelde doorlooptijd trajecten (in maanden) Hulpvariant waarvoor de cliënt is aangemeld Ambulante Gezinshulpverlening (AGH)

Doorloop Kwartaal 1

Doorloop kwartaal 2

Doorloop kwartaal 3

Doorloop kwartaal 4

Totaal gemiddeld

10.5

13.1

10

8,5

10.5

Intensieve Ambulante Jeugdhulpverlening (lAJ)

9.9

10.2

8,4

10,5

9.7

Totaal gemiddeld

10.2

11.6

9.2

9.5

10.1

Kwartaalrapportage 4" kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

11

MJD Groningen

5. Financiële cijfers Momenteel wordt het boekjaar 2013 afgesloten en worden voorbereidingen getroffen voor de accountantscontrole. Bij deze kwartaalrapportage is derhalve geen tussentijds overzicht aanwezig. De concept jaarrekening (versie t.b.v. gemeente Groningen) zal conform afspraak met de heer J. Bolt begin april worden aangeleverd. Later volgt de jaarrekening volgens WTZi grondslagen.

Kwartaalrapportage 4" kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

12

MJD Groningen

Bijlagen 1 2 3 4

Formatie jeugdzorg en ziekteverzuim Budgetvergelijkingsoverzicht Bekostigingseenheden Notitie Dimon

Kwartaalrapportage 4^ kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

13

MJD Groningen

Bijlage 1 Formatie jeugdzorg en ziekteverzuim De afdeling die onder andere werkzaamheden verricht ten behoeve van de geïndiceerde jeugdzorg, bestaat uit circa 17 medewerkers. Het ziekteverzuim tot en met het vierde kwartaal van 2013 bedroeg: Inclusief zwangerschap: 4,12% exclusief zwangerschap: 4,12%

Langdurig ziekteverzuim beïnvloedt niet de uitvoering omdat er dan sprake is van ziektevervanging.

Kwartaalrapportage 4'kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

14

MJD Groningen

Bijlage 2 Budget vergelijkingsoverzicht

realisatie t/m 4e kW 2013

begroting t/m 4e kw 2013

begroting 2013

Subsidie 2013 Arez

422.046 50.000

422.046

422.046

Totaal Baten

472.046

422.046

422.046

Normatieve lasten (uren x tarief) * resultaat

472.758 712-

422.046

422.046

* Op basis van geschreven uren op cliëntdossiers, gewaardeerd tegen integrale kostprijs

De lineair toegerekende baten en de normatieve lasten liggen redelijk op hetzelfde niveau.

Kwartaalrapportage 4" kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

15

MJD Groningen

Bijlage 3 Bekostigingseenheden De MJD hanteert in overleg met haar grootste opdrachtgever, de Gemeente Groningen, een kostprijssystematiek met als resultaat een prijs per uur dienstverlening. Op basis van de subsidie die MJD ontvangt ten behoeve van de geïndiceerde Jeugdzorg, wordt de formatie bepaald die ingezet kan worden. Op jaarbasis zal een eventueel positief resultaat behaald bij de geïndiceerde jeugdzorg gereserveerd worden in een egalisatiereserve.

Kwartaalrapportage 4° kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

16

MJD Groningen

Bijlage 4 Notitie Dimon

Kwartaalrapportage 4" kwartaal 2013 ten behoeve van de provincie Groningen

17

MJD Groningen

positie welzijnsorgai^pties in het nieuwi jeugdstelsel

Een uitgave van DiMON, Directeuren Maatschappelijke Organisaties Noord Januari 2014

eizijnsorgan in het nieuwe

Samen werl<.en oan een samenleving v^aarin iedereen meetelt en meedoet

Een uitgave van DiMON, Directeuren Maatschappelijke Organisaties Noord Januari 2014

INLEIDING OetBmÊ

Met ingang van i januari 2015 gaat de nieuwe jeugdwet in en verandert hetgehelejeugdstetselgrondig. Vanaf die datum zijn alle Groninger gemeenten verantwoordelijk voor alle ondersteuning, hulp en (langdurige) zorg aan jeugdigen en hun ouders bij opgroei-, opvoedingsen psychische problemen en ontwikkelingsstoornissen in de provincie Groningen. De nieuwe wet biedt de kans om het jeugdstelsel eenvoudiger en efficiënter te maken. Een noodzaak ook omdat de stelselherziening gepaard gaat met een forse bezuiniging. Om de zorg voor jeugd betaalbaar te houden moeten we deze dus efficiënt en effectief organiseren.

Doelen nieuwe Jeugdwet De doelen van de nieuwe Jeugdwet zijn een grotere inzet op preventie (eerder problemen signaleren), tijdig dejuiste ondersteuning dicht bij huis organiseren, integrale hulp bieden, coördinatie van ondersteuning regelen en de eigen kracht versterken van Jeugdigen en hun ouders. Deze doelen staan niet op zich zelf, maar sluiten aan bij de overige decentralisaties (overheveling AWBZ naar Wmo, Participatiewet) en bij Passend Onderwijs. De beweging die aan de decentralisaties ten grondslag ligt, is de overgang van een verzorgingsstaat naar een participatiemaatschappij. Eigen kracht van de burger en zijn netwerk staat centraal. Een uitgangspunt hierbij is dat gemeenten meer samenhang aanbrengen in de geboden ondersteuning aan inwoners.

Welzijnsorganisaties als belangrijke factor In het onlangs verschenen Groninger Functioneel modeP is een fundament gelegd voor de wijze waarop gemeenten de transitie en transformatie van de Jeugdzorg vorm kunnen geven. De welzijnsorganisaties van DiMON vormen een belangrijke factor bij de uitvoering van dejeugdzorg. Een partij om in de uitwerking van het functioneel model rekening mee te houden. Naast bestaande dienstverlening ontwikkelen we al geruime tijd nieuwe en innovatieve vormen van dienstverlening, investeren we in deskundigheidsbevordering en onderzoeken we samenwerkingsvormen die bijdragen aan het veranderingsproces dat is ingezet. De acht bakens van 'Welzijn Nieuwe StiJP' vormen daarbij het uitgangspunt. In deze notitie geven we aan op welke wijze we dit vormgeven.

ACHTERGROND

INZET WE LZIJNSORGANISATIE S IN DE ZORG A A N JE UGDIGE N

In deze notitie bouwen we voort op onze visie* op het lokale sociale domein die we begin vorigj a a r in reactie op de drie transities in DiMON verband hébben ontwikkeld (zie bijlage i ) . Waar 'Bouwstenen'gaat over alle burgeis van 6 t o t 100, werken we in deze notitie onze rol in de zorg voorj e u g d en de veiankering in de lokale sociale structuur (paragraaf 2 Bouwstenen) verder uit.

Efficiënter en innovatief De welzijnsorganisaties van DiMON onderschrijven en dragen bij aan de kerndoelen van de transitie en trans­ formatie van het jeugdstelsel, zoals in de inleiding is genoemd. Wij zien kansen om onze dienstverlening en hulp­ verlening aan jeugdigen en gezinnen efficiënter in te vullen en op een innova­ tieve wijze de zorg aan jeugd mede vorm te geven, In een continue proces investeren wij hier aljaren in. De deel­ name in kernteams voor jeugd, die we samen met partnerorganisaties invullen, is daar een goed voorbeeld van. Tevens zijn we samen met gemeenten en an­ dere ketenpartners intensief betrokken bij het voorbereidingsproces van transitie en transformatie.

Partner in de transitie Het Groninger Functioneel model voorziet in drie niveaus waarop de voorzieningen ten behoeve van de zorg voor Jeugd worden ingericht: Het gewone opgroeien en opvoeden (pedagogische civil society)

Opgroeien en opvoeden ondeisteunen (bosiszorgj Opgroeien en opvoeden met intensieve ondersteuning en zorg en bescherming (specialistische zorg) In de volgende paragraaf geven we op alle niveaus aan welke diensten wij als welzijnsorganisaties bieden en waar de focus ligt in onze ontwikkeling waardoor wij een interessante partner zijn in de transitie. Verder lichten we toe hoe en met wie we dat doen en wat hiervan het resultaat is. We zijn overigens niet alleen op alle niveaus werkzaam, maar vormen bovendien een belangrijke en onmisbare schakel tussen de verschillende niveaus.

De Groninger welzijnsorganisaties zijn hecht verankerd in de lokale samen­ levingen. Vanuit deze positie leveren w i j een onmisbare bijdrage aan de te realiseren doelen van de transitie en transformatie. Onze kracht en inzet zijn samen te vatten in de vier P's zoals we die ook in 'Bouwstenen'hebben omschreven, namelijk participatie, preventie, presentie en perspectief We stimuleren actief burgerschap en actieve deelname aan onderwijs en werk en vergroten de zelfredzaamheid van (groepen)jeugdigen (participatie). We kennen dejeugdigen en gezinnen en zorgen er samen voor dat problemen niet groter worden dan nodig (preventie). We staan dichtbij, zijn alert op signalen en komen snel in actie (presentie). E n we gaan uit van de eigen kracht van jeugdigen en gezinnen en zoeken aansluiting bij hun talenten en mogelijkheden (perspectief).

Werkwijze sociaal werkers Wij werken met generalisten (sociaal werkers) die kennis hebben van de verschillende domeinen (jeugd, Het gewone opgroeien ouderen, onderwijs, GGz en Ivg) en en opvoeden werken integraal vanuit alle leef­ gebieden (thuis, vrije tijd, school). (pedagogische civil society) We kennen de sociale kaart in de wijk, We maken verbinding met en zijn Wij zijn ais welzijnsorganisaties lokaal ondeide'el van de netwerkstructuren stevig verankerd in de pedagogiscl^e civil /jm'étjokale ketenpartners en vrij­ society. We richten ons op ontmoeting, fw^­^'i­­— ■ participatie en sociale activering van /„^,wljig|rs(oiganisaties) die zich in de burgers. We zijn zichtbaar en snel ­f,:l*ïPedagPJ'Sche civil society bezighouden jmet'jeugdigen^en gezinnen We wei ken benaderbaar omdat we de wijk/buuit ' " '"" ^vanzelfsprekend samen^met met hulp­ kennen en de wijk/buurt ons kent Hierdoor bunnen we eerder en proactief fveden|nde ketenpactners in de wijk optreden en ingrijpen indien nodig. We «palstwoningcoi poraties', politie. ^scholenf'buuithuizenVGKB, DUO en >;ennen de buurten met dejeugdigen en 'jde'lbaale dienst wè^zijn aanwezig in gezinnen. We werken systeemgericht en "Ig'ezinnen, scholen t{|eugdsozen en op kijken altijd naar de omgeving van de ^ :stfaat,«de vindplaatsen,waar jeugdigen jeugdige. "^zich begeven. Als e'en jeugdige (tijdelijk)

r Niveau 1 J

andere hulp nodig heeft buiten de leefomgeving en sociale netwerk vangen wij hem of haar daarna weer op in de eigen omgeving. Wij staan garant voor continuïteit.

advies (CJG), collectieve voorzieningen en versterken we onze hulp- en dienstverlening door inzet van vrijwilligers,

Vroegsignalering en versterken eigen kracht Gezond en positief opvoedingsklimaat Door onze vanzelfsprekende aanwezigOnze professionals ofwel sociaal heid in de pedagogische civil society en werkers zijn aljaren getraind in het laagonze bekendheid met heel veel jeugdidrempelig en outreachend werken en gen en gezinnen zijn wij in staat vroeghet versterken van de eigen kracht van tijdig risico's voor jeugdigen of Jeugdigen en gezinnen. De acht bakens j^prpblemen te signaleren en hierop actie van Welzijn Nieuw Stijl dienen in ons ''titelondernemen zodat deze niet escalewerk als uitgangspunt. Wij werken mee Kren-AA/ij jeren en helpen de burgers voc aan het versterken van de pedagogische AzIcHzelfj^en voor elkaar te zorgen, met civil society door jeugdigen en gezinnen resultaa'üeen sterke pedagogische civi het waar mogelijk zelf te laten doen society.Daar.waaijnodig wetenAvegr en het sociale netwerk hierin te ondersnerdeibenodigde hulpjin terzetten en steunen. Wij werken zo gezamenlijk schakelen indien nodigiVnjwilligers^of, aan een gezond en positief opvoedingshulpverleners en specialisten.vansonze klimaat. ketenpartners in, ^ ï # < . Breed scala aan sociaal werkers in pedagogische civil society In onze welzijnsorganisaties hebben we een breed scala aan sociaal werkers die in de basisvoorzieningen en pedagogische civil society werkzaam zijn: Jongerenwerkers, kinderwerkers, straathoekwerkers, buurt- en opbouwwerkers, werk- en trajectbegeleiders, jongereninformatiemedewerkers (Jimmy's), schoolmaatschappelijk, combinatiefunctionarissen/buurtsportwerkers, cultuurcoaches en ondersteuners mantelzorgers. Naast het bieden van ondersteuning aan actieve buurt- en wijkbewoners en professionals die in de pedagogische civil society werkzaam zijn, bieden we consultatie en

/ 7

r Niveau 2 "j opgroeien en opvoeden ondersteunen (basiszorg en flexibele schil) De basiszorg ondeisteunt de (opbouw van) de pedagogisthPfiiv.il society maximaal .yanuif^déiOasiszorg wordt enerzijds de ondersteuning geboden om "- ' gmone opgroeien en opvoeden elijk te maken. Anderzijds wordt de >zprg ingezet wanneer er (tijdelijke) ed-^en opgroeiproblemen zijn in ]ewone teven. Vanuit beide doelen en WIJ als welzijnsorganisaties een ngrijke bijdrage.

Belangrijke schakel Wij bieden jeugd- en gezinshulp en schoolmaatschappelijk werk, ingebed in de lokale basisinfrastructuur. Onze professionals zijn, vanwege de verankering in de wijk en op school, een belangrijke schakel tussen de pedagogische civil society en de basiszorg. Als geen ander zijn we in staat ontwikkelingsproblemen en ontwikkelingsbedreigingen vroegtijdig te signaleren en waar nodig de noodzakelijke ondersteuning te bieden. Hiervoor zijn namelijk T-shaped professionals nodig die beschikken over de vereiste deskundigheid en hun vak combineren met generieke vaardigheden, kennis en attitude. En over deze professionals beschikken wij. T-shaped professionals Onze professionals zijn aljaren getraind in deze manier van werken en wij investeren blijvend in deskundigheidsbevordering en scholing ter ondersteuning van de benodigde innovatie, We zijn nieuwsgierig, kunnen oordelen opschorten, kennen onze eigen grenzen, maar durven er daar waar nodig overheen te kijken. Uitgangspunten We gaan uit van de eigen kracht van mensen en zoeken samenwerking en/of schakelen het netwerk in als dat nodig is. Een belangrijk uitgangspunt in ons werk is dat de veiligheid^ van de Jeugdigen wordt gegarandeerd en dat ze geestelijk en lichamelijk gezond opgroeien in een veilige omgeving. Wij bieden ongeacht (de aard en omvang

van) het probleem en ongeacht de doel­ groep hulp of ondersteuning in de basis­ zorg. Deze kunnen intensief van aard zijn en veelal tijdelijk en draagt daad­ werkelijk bij aan het te behalen doel,

CJG's, OGGZ teams en de sociale teams. Naast deze professionals hebben wij een grote diversiteit aan vrijwilligers die verbonden zijn aan onze organisaties en die aanvullende ondersteuning bieden.

Opschalen indien nodig Altijd wordt de afweging gemaakt of met de geboden inzet vooruitgang wordt geboekt. Hierbij laten we vanuit een multi­disciplinair team specialisten meekijken en/of zetten deze (tijdelijk) in om continue te kunnen beoordelen of we nog op dejuiste weg zitten. Indien er geen vooruitgang wordt geboekt, is er of langduriger inzet door ons of andere inzet nodig (uit de flexibele schil of specialistische zorg) of. E r zitten grenzen aan onze hulp en onder­ steuning; de complexiteit en specialiteit (en niet per se de duur en intensiteit) van de gevraagde ondersteuning bepaalt waar vanuit de basiszorg behoefte is aan specialistische zorg.

Vroegtijdig aanpakken of voorkomen van problemen Door onze vanzelfsprekende aanwezig­ heid in zowel de pedagogische civil society als de basiszorg kunnen wij al bij de allereerste signalen stappen on­ dernemen naar passende ondersteuning of hulp. Ofwel door zelf (intensieve) ondersteuning of hulpverleningstrajec­ ten te bieden, ofwel door (tijdelijk) spe­ cialistische hulp in te schakelen. Voordeel hiervan is dat problemen tijdig aangepakt worden en voorkomen wordt dat problemen erger worden en er onnodig een beroep moet worden ge­ daan op relatief duurdere specialistische ondersteuning. Bijkomend voordeel is dat we na de geboden (tijdelijke) onder­ steuning dejeugdigen en/of gezinnen bliivend, in de­eigen sociale context van Wijk ei\buurjt„kunnen,volgen. Bij uitstek ­;eêns,voórbeeldthoe?de)kanteling volgens

Breed scala sociaal werkers in basiszorg Ook in de basiszorg beschikken onze welzijnsorganisaties over een breed ^ scala aan sociaal werkers: jongeren­ i^ werkers, kinderwerkers, werk­ en | trajectbegeleiders, jongereninformatie­ ■ medewerkers (Jimmy's), schoolmaat­ schappelijk werkers, algemeen­ en buurt maatschappelijk werkers, licht pedagogische hulpverleners, Jeugdhulp­ verleners, gezinshulpverleners, gezins­ coaches, schuldhulpverleners, sociaal raadslieden en ambulante woon­ begeleiders. Tevens zijn wij partner in de

r Niveau 3 J opgroeien en opvoeden m e t intensieve ondersteuning en zorg en bescherming In principe bieden wij als welzijns­ organisaties geen specialistische "onder­ steuning. We fungeren als: belangrijke schakel vanuit de basisvoorzieningen en de basiszorg. Onze professionals consulteren de specialisten regelmatig en weten ze op het Juiste moment te vinden en in te schakelen waar nodig. Wij zorgen voor continuïteit, volgen het ondersteunings­ of hulpverleningsproces en onderhouden een structurele relatie met inwoners, ook als er aanvullende dienstverlening wordt ingezet. Belangrijke schakelfunctie Wij vervullen een belangrijke schakel­ functie naar andere betrokken partijen, In deze rol fungeren wij niet alleen als uitvoerder maar ook als casemanager, zodat er een goede overgaijg^plaatsvindt tussen basiszorg en specialistische zorg.! gangspunt.hierbij2isseen;integrale ipak .vanieenjgezin.­een.plan. L j n t m u i t e i t i i n de ondersteuning t resultaafvan onzelinbreng binnen specialistische zoig­is vooral de lakelfunctie. Op*deze;manier kunnen sheelfgemakkelijksopaen afschalen, Wijltericontinuiteit intdRonder­ uning.blijftïOpienig moment komt de edigeiofihet^gezin,die.specialistische jersteuningmo'ciig'heeft.gehad weer

terug in de basiszorg en de pedagogische civil society. Daar wordt hij of zij weer 'warm' opgevangen door onze sociaal werkers.

If

'%6

CONCLUSIE

Onze professionals spelen een cruciale rol in het sociale domein Wij hebben samen met de burger een belangrijke rolinlhet behalen van de kerndoelen van de Wmo en de transities f * £ i | : ï & l

Opbrengstjeugdigen en gezinnen Voor dejeugdigen en gezinnen betekent dit dat we oplossingen voor problemen waar ze mee te maken hebben zoeken in de directe sociale omgeving waarin de jeugdigen opgroeien. Dichtbij, uitgaande van de eigen kracht en regie, niet zwaar­ der dan nodig, vroegtijdig en preventief en uitgaande van één gezin, één plan. Op deze wijze willen wij bijdragen aan het ontzorgen en normaliseren van de dagelijkse opvoedingsvraagstukken. Rol welzijnsorganisaties Onze rol daarin is het ondersteunen van (kwetsbare) jeugdigen en gezinnen en naar vermogen toeleiden naar zelf­ standig en actief participeren in de samenleving. Door zelf actief op te treden en verbeteringen te realiseren. Door het mobiliseren van de eigen kracht van mensen zélf, van hun directe omgeving of van vrijwilligers. Die eigen kracht aanboren en tot bloei brengen is cruciaal voor het slagen van de Wmo en de transities. E n dus voor de participatie­samenleving.

10

Sociaal wsrk'is een vak Onze sociaaliwerkeib beheeisen als^ , . „ generalisten datvak alssgeen ander ize> zijn goed opgeleid hebben een scala, ^4 aan relevante competenties, actuele' vakkennis en een beroepsethiek. Samen­ vattend zorgen wij dus voor continuïteit van dienstverlening, we investeren in kennis en kunde en hebben de focus op de transitie. Manifest sociaal werker Het belang van onze professionals als sociaal werker wordt onderschreven door het Actieprogramma Professio­ nalisering Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening'^. Onlangs is vanuit dit programma een 'Manifest Sociaal werker' opgesteld (zie bijlage 2).

■

Zie laatste pagina welke welzijnsorganisaties de inhoud van de position paper onderschrijven.

"

'Schets Groninger Functioneel Model nieuw jeugdstelsel' ­ versie 16 oktober (bijlage 3 van het Regionaal Transitie Arrangement Groningen)

3

De 8 bakens zijn: gericht op de vraag achter de vraag, gebaseerd op de eigen kracht van de burger, direct er op af, formeel en informeel in optimale verhouding, doordachte balans van collectief en individueel, integraal werken, niet vrijblijvend, niaar resultaatgericht, gebaseerd op ruimte voor de professional

"

'Bouwstenerx voor een nieuw lokaal sociaal domein' ­ DiMON {januari 2013)

^

Alle welzijnsinstellingen beschikken over een Meidcode waarin de te nemen stappen aangegeven worden bij signalen van huiselijk geweld en kinder­ mishandeling. Veiligheid van een kind is een onlosmakelijk onderdeel van het geestelijk en lichamelijk gezond opgroeien.

'" E en programma van Abvakabo FNV, CNV Publieke Zaak, MOgroep, NVMW, Movisie, BV Jong, Vereniging van Hogescholen en MBO­Raad

11

E u

Algemene Stichting Welzijn Appingedam CMQ Groningen, samenwerkingspartner van de lokale Welzijnsorganisaties Het Oude Ambt Jasmijn Multicultureel Vrouwencentrum Kwartier Zorg en Welzijn MJD/Stiel mfc 't Marheem Noordermaat Rzijn Tinten Welzijnsgroep Torion Stichting voor Inburgering en integratie Stichting Welzijn & Dienstverlening Stichting Welzijn gemeente Zuidhorn WerkPro

DiMON p.a. Herman Colleniusstraat 18 9718 KT Groningen info@)dimongroningen.nl

oififcrwüÈN MAAiSi:HAfpauKf umiANiSAHiS m m s

MJD Maatschappelijke dienstverlening Herman Colleniusstraat 18 9718 KT Groningen Telefoon 050-312 61 23 Fax 050-313 26 03 [email protected] www.mjd.nl