- j a nu a r i 2 0 1 5 - nu mme r 4 - j a a rg a ng 1 -
EDITO
KIV: beterschap in zicht!
Monetaire versoepeling
E
à l'Européenne
ind vorige maand kondigde Mario Draghi aan dat de ECB meer dan 1.100 miljard euro in de Europese economie zal pompen voor het einde van 2016. Door staatspapier op te kopen, wil de ECB de Europese economische groei opnieuw doen aanzwengelen. Dit recept werd in de Verenigde Staten reeds succesvol toegepast en staat gekend onder de naam Quantitative Easing (QE). Na de crisis in 2008 kocht de FED massaal Amerikaans staatspapier op. De balans van de FED verviervoudigde en in totaal werd meer dan 4.500 miljard dollar in de Amerikaanse economie gepompt. Nog geen maand nadat FED-voorzitter Janet Yellen de aankoopoperaties heeft stopgezet, start de ECB dus met een eigen versie van monetaire versoepeling. Het programma dat Draghi vorige maand aankondigde, wijkt op een aantal punten af van het
Amerikaanse en hier is een duidelijke reden voor. De euro en in het verlengde hiervan de Europese Monetaire Unie - is in de eerste plaats een politiek project. De begroting van de individuele eurolanden blijft tot op de dag van vandaag een nationale soevereiniteit. Er zijn weliswaar richtlijnen, zoals bv. de Maastrichtnormen en het Europese groei- en stabiliteitspact, maar deze bleken de laatste jaren allesbehalve bindend. Het resultaat is dat de rente op staatspapier afhangt van land tot land. In de periferie wordt vandaag nog steeds een hoge rente betaald, terwijl kortlopend staatspapier in de kernlanden nauwelijks iets opbrengt. De rente is in sommige gevallen zelfs negatief. In theorie wordt QE het best ingezet om de meest illiquide obligaties op te kopen, zoals deze van Griekenland, Italië en Spanje, maar dit is politiek gezien niet mogelijk. De ECB kiest er daarom
Juist omdat uranium vandaag waarschijnlijk een van de minst populaire grondstoffen is bekijken we het investeringspotentieel van deze junior in de uraniumsector... p. 8
SPECIAL: Investeren in Bitcoin?
Vorig jaar had iedereen nog de mond vol van Bitcoin. Dat is vandaag wel even anders. In 2014 stapelden de verliezen zich op. Wij wegen de voor- en nadelen af... p. 12
TRENDS & VALUE: de portefeuille van Sven Vande Broek
p. 3
dus voor om staatspapier te kopen à rato van het bbp. Proportioneel zal dus voornamelijk Duits staatspapier opgekocht worden, waardoor het rendement op deze beleggingen verder onder druk zal komen te staan. Beleggers zullen dus op zoek moeten gaan naar relatief veilige alternatieven met een aanvaardbaar rendement. In de VS vond het geld van QE zo zijn weg naar de beurs en men kan verwachten dat dit in Europa niet anders zal zijn. Hou vanuit deze optiek vooral de Europese small caps in de gaten ...
dollar verder naar beneden. Een zwakkere euro maakt Europese exportproducten goedkoper, wat op zijn beurt de economische groei- en inflatieverwactingen verder doet aanzwengelen. Voor de belegger die ook actief is op de buitenlandse markten is het intussen opletten geblazen. Volgens sommige analisten start Draghi met QE een heuse valutaoorlog en als belegger wil je natuurlijk niet in het spervuur belanden. MVDV
Tegelijkertijd is het nu al duidelijk dat de hele operatie een duidelijk effect heeft op de wisselkoers. Met QE vergroot de ECB de zogenaamde geldbasis en drijft het de wisselkoers van de euro t.o.v. de
I NHO UD Editoriaal
1
KIV: beterschap in zicht
8
Trends & Value: bespreking januari
3
5 weetjes over IPOs
10
Trends & Value: putoptie op de S&P 500
4
Special: investeren in Bitcoin?
12
Trends & Value: posities in portefeuille
5
Special: enternext en de Europese KMOs
14
Trends & Value: openstaande orders
5
Strategie: exit dollar!
15
PSD: imapect olieprijsval
6
C O LO F O N BEURSBLAD.COM geeft een onafhankelijke, maandelijkse nieuwsbrief uit over beleggen in aandelen en opties op de beurs.
2
©Beursblad.com 2014, alle rechten voorbehouden. De informatie in deze nieuwsbrief is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De verstrekte informatie steunt op betrouwbare bronnen en zorgvuldige analyse. Beursblad.com kan geenszins aansprakelijk worden gesteld voor gederfde winst of verlies n.a.v. de verstrekte informatie of het gebruik ervan.
Lettertype:
Layout:
News Plantin - gelicentieerd door LinoType GmbH.
Michael Van de Velde
Fotografie: ©Fotolia, cBTC Keychain flickr.com, cMarko Ahtisaari flickr.com, ©Sven Vande Broek, ©Michael Van de Velde.
Eindredactie & v.u. :
Grafieken: Google en het Google-logo zijn geregistreerde handelsmerken van Google Inc., gebruikt met toestemming.
Sven Vande Broek Boomsesteenweg 189 2610 Wilrijk
[email protected] Online:
Beursblad.com Social media:
Facebook.com/beursblad Twitter.com/beursblad
Sven Vande Broek
TRENDS & VALUE Bespreking januari
Pulse Seismic zal op korte termijn nog een tijdje met lage kwartaalomzetten blijven kampen. De olieprijsval impacteerde immers ook de Canadese gassector. Hierdoor kan het aandeel niet langer onze grootste positie in de portefeuille blijven. We bouwen het aandeel dan ook af naar een veel normaler gewicht (zie ook pp. 67).
SFX Entertainment kondigde enkele managementwissels aan en dat nieuws werd door de markt nogal slecht verteerd. Ook al waren de verschuivingen eerder aangekondigd, de markt geeft hier vooral een motie van wantrouwen mee aan CEO Sillerman. SFXE kwam naar de beurs aan een introductieprijs van $13, en noteert vandaag onder $4. Het sentiment rond het bedrijf is m.a.w. barslecht. De negatieve koersreactie lijkt ons toch overdreven: de wissels moeten synergie brengen en ook al zoekt Sillerman ze in bekende kring op, ze klinken logisch. Western Lithium bereikte een mooie mijlpaal en is op weg om voor het eerst omzet te realiseren. Op 2 december kreeg het de goedkeuring om de hectorietproductie in de fabriek van Fernley aan te vatten. Precies een maand later, op 2
januari verscheepte het bedrijf uit Nevada de eerste productiebatch naar een klant. Ook werden enkele productiestalen naar prospecten verstuurd. Daar kan nog iets moois van komen dus. In de komende maanden worden andere varianten van de hectorietklei geproduceerd en kan het geplande gamma van 12 producten worden opgebouwd. Intussen wordt ook het productietempo verhoogd en procedures geoptimaliseerd. Western Lithium is onze top pick voor 2015.
Elcora kwam met goed nieuws naar buiten. De bouw van de raffinagefabriek, die als doel heeft om vanaf het tweede kwartaal grafieterts te verwerken, kan van start gaan. De fabriek zal een capaciteit van $2.500 ton/jaar hebben en is een eerste stap naar de fabricatie van zuiver grafietpoeder. Ideaal dus om grafeenexperimenten op los te laten. Tussen de lijnen door lazen we wel in het persbericht dat het nog tot 2016 kan duren, alvorens deze fabriek op volle capaciteit kan draaien. De productie in de grafietmijn dient hiervoor nog substantieel te worden verhoogd. Het management laat zich intussen ook veel voorzichtiger uit wat de geschatte productieniveau’s
3
betreft, het is verstandiger om niet al te hooggespannen verwachtingen te creëren: The output from the Ragedera Mine and the throughput from the proposed mill cannot be predicted. Beursblad verwacht overigens een niveau van 100 ton/maand vanaf juni 2015.
Nieuwe orders Cameco (NYSE: CCJ) is als marktleider en producent van uranium goed geplaatst om te profiteren van een stijgende uraniumprijs. Cameco noteert rond een zesjarig dieptepunt terwijl 2015 zich aankondigt als een kanteljaar voor de sector. We openen een beperkte (maar speculatieve) optiepositie op het aandeel en kopen 5 calls januari 2017 aan. We kiezen voor de uitoefenprijs van $17 en stellen voor de opties een limietkoers van $2 in.
Putoptie op de S&P 500 Beleggen is, net zoals ondernemen, berekende en doordachte risico’s nemen. Iets wat altijd wel een sprong in het onbekende inhoudt: tenslotte hebben we na een aankoop enkel nog onze thesis om ons aan vast te houden. Een tijdelijke overtuiging zeg maar, eentje die we kunnen evalueren, maar die ook kan worden ingehaald door de realiteit van het moment. Bijsturen kan dan moedig zijn. Hopelijk maakten we enkele beslissingen rond beloftevolle aandelen, waarvan we denken dat ze een sterk asymmetrisch risico/rendementsprofiel bezitten. Gemiddeld ligt op dit moment het koersdoel van een individuele positie in de T&V-portefeuille op meer dan 300% in de plus. Dat is niet alleen spectaculair, het zorgt bottomline helaas ook voor veel meer volatiliteit. Bovendien maakt het de portefeuille in zijn geheel ook gevoeliger
voor algemenere beursschokken. We hebben in de afgelopen maanden de bandbreedte van al onze mogelijke uitkomsten (zie afb.) stevig verhoogd en vinden het daarom noodzakelijk om een gedeelte van het marktrisico te gaan afdekken. Dit doen we door enkele putopties op de S&P 500 aan te schaffen, een verzekeringspolis die een stuk mogelijk onheil op de bredere markt kan opvangen. We kopen daarom 2 putopties op de Spider ETF (NYSE: SPDR) aan. We kiezen de uitoefenprijs $160 van de opties die aflopen in januari 2016 en leggen daarbij een limietkoers van $4,50 in. Hiermee dekken we wel niet onze positierisico’s af, maar dat is ook niet de bedoeling. Niet al onze posities moeten winnaars zijn om dit jaar opnieuw bovengemiddeld te scoren.
rendement
risico
4
Posities in portefeuille Rating
Koersdoel
Aantal
Slotkoers Prestatie
Gewicht
Pulse Seismic
4A
C$4,50
1.887
C$3,04 4,17%
31%
Kivalliq
(TSX-V: KIV)
2B
C$0,90
23.415 C$0,15 -22,82% 19%
SFX Entertainment (NASDAQ: SFXE)
2B
$11
550
$3,29 -16,98% 12%
(TSX: WLC)
Western Lithium 2C
C$1,50
4.194
C$0,54 1,29%
Elcora Resources 2B (TSX-V: ERA)
C$0,8
17.474 C$0,12 -30,12% 11%
(TSX: PSD)
Tri-Tech Holding
(OTC: TRITF)
-
Maandgrafiek
-
699 - 6,77 +30,45% +12,79%
Rendement sinds 01/01/2015: Rendement sinds 15/11/2012: Samengesteld rendement:
Cash: Totaal:
$0,29 -78,05% €1.818 €13.045
Ordertype
Aantal
1% 14% 100%
Openstaande orders Maandgrafiek
12%
Rating
Koersdoel
Limiet
Totaal
(TSX: PSD)
Pulse Seismic
1A
C$4,5
CCJ - C17 JAN17
2C
$6
-
aankoop
5
$2,00 €696,14
SPY - P160 JAN16
2C
nvt
-
aankoop
2
$4,50 €626,52
verkoop 1.258 C$3,00 €2627,22
Uitgevoerde orders
Opmerking: in januari werden geen orders uitgevoerd. Rating: 1 kopen, 2 opbouwen, 3 houden, 4 afbouwen, 5 verkopen
Risico: A marktrisico, B bovengemiddeld, C hoog
5
UPDATE
Pulse Seismic TSX: PSD
Recente koers Sector
C$3,04 seismische data
Marktkapitalisatie C$170 mio. Omzet Boekwaarde
Advies
C$35,7 miljoen C$1,12
afbouwen
Koersdoel
C$4,5
Horizon
2-3 jaar
Risico
6
marktrisico
P
Olieprijsval impacteert herstelbeweging en koerspotentieel
ulse Seismic kwam op 19 januari met de laatste kwartaalresultaten van boekjaar 2014. Tijdens het vierde kwartaal van vorig jaar werd een omzet van C$8,4 miljoen geboekt. Rekening houdend met de zwakke marktomgeving voor seismische data in Canada, is dat best een goed cijfer.
Vrije kasstroom Opmerkelijk is dat Pulse Seismic, ook in deze omgeving, maar liefst 78% van deze omzet kon vertalen naar een vrije kasstroom (free cashflow). Dat is het geld dat overblijft na betaling van alle stakeholders (zoals werknemers en leveranciers) en nadat alle investeringen gemaakt werden om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen. De vrije kasstroom vormt dus het geld waarover een bedrijf vrij kan beschikken, bijvoorbeeld om schulden af te lossen, dividenden uit te keren of om eigen aandelen in te kopen. In 2014 werd nagenoeg de volledige vrije kasstroom van C$27,9 miljoen opnieuw op verstandige wijze aangewend. Pulse Seismic kon vorig jaar C$16,6 miljoen aan kredieten aflossen, wat maakt dat er nu nog maar een nettoschuld openstaat van amper C$4,6 miljoen. Ook werd er C$6,3
miljoen besteed aan de aankoop en vernietiging van (goedkope) eigen aandelen en werd een nieuw aankoopprogramma aangekondigd. Last but not least vloeide er C$4,7 miljoen terug naar de aandeelhouders via 4 kwartaaldividenden van 2 cent.
Waardering Het aandeel is nog steeds goedkoop. Zo bedraagt het kasstroomrendement momenteel 15,5%, wat best wel een hoog percentage is. Het kasstroomrendement bekom je door de vrije kasstroom te delen door de waarde van de onderneming. Concreet betekent dit dat iedere belegde dollar in Pulse Seismic 15,5% aan cash genereert. Bedrijfsvoering Zoals u al kon lezen, wordt deze cash verstandig aangewend door de bedrijfsleiding en dat is iets waartoe het management aangemoedigd wordt. Want als een van de zeldzamere bedrijven ter wereld, worden ze vergoed in functie van de vrije kasstroom die het bedrijf genereert. Iets wat we als beleggers alleen maar kunnen toejuichen. De cijfers illustreren opnieuw dat Pulse Seismic een lenige onderneming is, die ook in
moeilijkere tijden op een aandeelhoudersvriendelijke manier wordt geleid. De verloningspolitiek geeft de bedrijfsleiding ook een stimulans om op langere termijn te denken, iets wat ze in het verleden al aantoonden. Zo participeerden ze in 2012 en 2013 in 3 seismische studies in gebieden die een totale oppervlakte van 1.187 km² bestrijken. Hun deelname in deze studies financierden ze via een gedeeltelijke opname van C$21 miljoen in een kredietlijn van C$50 miljoen. De schuld op deze kredietlijn staat intussen op C$5,5 miljoen. Op amper een jaar tijd werd deze dus grotendeels afgelost. Pulse Seismic kondigde zopas ook een nieuw onderzoek aan en zal investeren in een studiegebied van 137 km² in Alberta. Dat is een eerder klein gebied, waardoor de mogelijke kans bestaat dat er nog 1 of 2 studies dit jaar zullen bijkomen. Dat zal overigens van de marktvraag afhangen want Pulse Seismic doet dergelijke datastudies meestal op vraag van de klant en wel op een heel opmerkelijke manier. Ze geven de vragende partij éénmalig het gebruiksrecht op de bekomen dataset en dragen in ruil voor toekomstige exclusiviteit op de data, 25 tot 40% bij in de kosten. Hierachter gaat een essentieel punt van de waardecreatie achter het businessmodel schuil: als eigenaar van de data kunnen ze 100% van de kosten boekhoudkundig als investeringsuitgave opnemen (en afschrijven), terwijl de klant met plezier, want goedkoper, het leeuwendeel van die investering draagt. Dat leeuwendeel mag Pulse Seismic op zijn beurt opnemen als omzet, wat zal neerkomen op een kleine C$3 miljoen voor het eerste kwartaal van 2015.
Dividend Over de kredietlijn van C$50 miljoen is ook goed nieuws te vertellen. Niet alleen kan ze nu tot 2018 strategisch aangewend worden, ook werd er een kredietconvenant aangepast. Via convenanten leggen banken bepaalde criteria op aan het ontlenende
bedrijf, meestal in de vorm van voorwaarden over solvabiliteitsratios. Zo mocht Pulse Seismic geen dividenden meer uitkeren als de verhouding schulden/operationele winst (debt/EBITDA ) beneden 1,5 uitkwam, hetgeen in 2008 even het geval was. Dat maakt dat het weinig waarschijnlijk zal zijn dat Pulse Seismic het dividend opnieuw zal moeten schorsen. Ook doet het de hoop herleven dat Pulse Seismic het dividend zal kunnen verhogen als de sector opnieuw betere tijden kent. In het verleden (2007) betaalde de onderneming na drie dividendverhogingen, 5 cent per kwartaal, wat toen een dividendrendement van 7,5% opleverde. Momenteel bedraagt het kwartaaldividend 2 cent ( 2,8%) en dat zal nog wel enige tijd zo blijven.
Onrendabele schaliewinning Helaas heeft de onverwacht zware val van de olieprijs er ook voor gezorgd dat nieuwe schalieprojecten in het gedrang komen. Een olieprijs beneden de $65 maakt de winning van schalie-olie onrendabel. Eenzelfde beeld zien we bij schaliegas en daarin is Pulse Seismic nogal sterk vertegenwoordigd (Montney & Duvernay shale). Ook de enorme Canadese LNG-investeringen, waarvan we het potentieel gedeeltelijk meenamen in ons koersdoel, worden met uitstel bedreigd. Zo stelde het Maleisische Petronas in december nog een investeringsbeslissing van $32 miljard uit. Ook het Amerikaanse Chevron is nog niet zeker of ze aan het enorme project zal kunnen deelnemen omdat een partner afhaakte. Dat is negatief nieuws op korte termijn, maar op de wat langere termijn maakt het wellicht maar weinig uit. Zo liggen meer dan 20 LNG-projecten aan de Canadese westkust in het verschiet en bij allen van hen is het de bedoeling om over een vijftal jaar aardgas in vloeibare vorm naar het verre oosten te verschepen. En dat is iets waar ook Pulse Seismic geduldig op rekent door 3D-data te verzamelen in gebieden met een hoog gaspotentieel.
Conclusie Pulse Seismic is een ondergewaardeerd bedrijf van hoge kwaliteit en wordt op een aandeelhoudersvriendelijke wijze geleid. Het kan probleemloos een langdurige sectordip uitzitten en geduldig wachten op beterschap. Daar staat het aandeel dan nog een mooi koerspotentieel te wachten. Op korte termijn heeft de daling van de olieprijs een impact op de vraag naar seismische data. Pulse Seismic zal wellicht daarom nog enige tijd met relatief lage kwartaalomzetten kampen (exclusief de omzet uit seismische studies). Ook lopen de investeringsbeslissingen in het Canadese LNG-verhaal vertragingen op. Omwille van die redenen verlagen we ons koersdoel met 1 dollar naar C$4,5. Op langere termijn is het aandeel wel te behouden. Maar door het veranderde beeld op korte termijn, zijn we niet langer bereid om Pulse Seismic (veruit) onze allergrootste positie te laten uitmaken. We verkleinen daarom onze positie sterk in grootte en plaatsen een verkooporder om 1.258 aandelen te verkopen aan C$3 of hoger. SVB
7
UPDATE
E
Kivalliq
TSX-V: KIV
Recente koers
C$0,15
Sector
energie
Marktkapitalisatie C$30 miljoen Omzet Boekwaarde
Advies
C$0,27
opbouwen
Koersdoel
C$0,9
Horizon
3-5 jaar
Risico
8
bovengemiddeld
Beterschap in zicht!
r heerst een ware berenmarkt in de uraniumsector en het hardst van allen worden de juniorspelers geplaagd. De koersverliezen stapelen zich op, maar moeten we ons nu ongerust beginnen te maken? In casu Kivalliq denken we van niet. Uranium mag dan wel de meest gehate grondstof van het moment zijn, het heeft wel degelijk een aantrekkelijk potentieel op middellange termijn. Het aandeel Kivalliq is een interessante play in deze sector en kan in de komende 3 tot 5 jaar sterk uit de hoek komen.
Beursgrillen Ken je de uitdrukking a rising tide lifts all boats? Vertaald betekent het dat als het waterpeil op zee stijgt (vloed), ook alle boten meestijgen. Toegepast op de markten kan je zeggen dat het sentiment eenzelfde grote invloed heeft op de koersen van aandelen. Als een sector het dus slecht doet, zal dat een impact hebben op de koersen van nagenoeg alle spelers in die markt. Er wordt in de getijdenwerking amper een onderscheid gemaakt tussen sterke en zwakke spelers. Kijk maar naar sectorleider Cameco (NYSE: CCJ), dat nu op een vijfjarig dieptepunt noteert. Het voelt niet lekker aan als de koers van een aandeel dat je in bezit hebt, maar blijft dalen. Je
gaat je afvragen wat er scheelt. Is er iets gebeurd? Is er nieuws dat we nog niet weten? Omgaan met tussentijdse verliezen, het is niet altijd evident. Daarin ligt de moeilijkheid, maar ook de opportuniteit van het tegendraads beleggen. Zolang de onderliggende beleggingsthesis niet geïmpacteerd wordt, zijn koersschommelingen doorgaans geen reden tot bezorgdheid. Kivalliq heeft geen negatief nieuws gemeld en kijkt even ontgoocheld naar de koers als wij.
Uraniumsector Ook op sectorvlak is de thesis voor Kivalliq hetzelfde gebleven. Zo kan de heropstart van enkele Japanse kernreactoren (vanaf het tweede kwartaal van 2015) een betekenisvolle lift geven aan het sentiment in de uraniumsector. In november vorig jaar werd bekend dat er 2 reactoren heropgestart zullen worden. Toen zagen we de uraniumaandelen kortstondig opveren. In december kwamen er 2 reactoren bij op het Japanse ‘heropstartlijstje’. Die maand werd ook premier Shinzo Abe herverkozen, een sterke voorstander van kernenergie. De komende drie jaar kan in Japan de helft van de 50 stilgelegde reactoren opnieuw elektriciteit gaan produceren, wat een sterke katalysator voor de uraniumprijs kan zijn. Nu schommelt die
uraniumprijs rond $35 per pond, ver beneden de gemiddelde productiekostprijs van $75/pond. Deze kostprijs kan als een koersdoel voor de grondstof worden gezien. Het goedkoop ontginbare uranium raakt stilaan opgebruikt, terwijl groeilanden Rusland, India en China voluit de nucleaire kaart trekken. Afnemers van het nucleaire metaal werken met langetermijncontracten en toonden zich in het verleden bereid om veel hogere prijzen te betalen voor toekomstige leveringen. De komende vijf jaar zal de vraag naar uranium sterk toenemen, terwijl het aanbod net daalt. In de uraniumsector maakt de grondstoffenkost ook maar een beperkt deel uit van de operationele kost. Dat zorgt voor prijsinelasticiteit: sterk hogere uraniumprijzen hebben met andere woorden weinig impact op de vraag. Een belegging in uranium ziet er op dit vlak dus nog niet zo slecht uit.
Fondsenwerving Juniorbedrijven in de grondstoffensector behoren tot de riskantste beleggingen op de beurs en de uraniumsector is daar niet anders in. Je mag ruwweg aannemen dat driekwart van alle juniorspelers hun project nooit in het productiestadium zal krijgen. Bij Beursblad.com zijn we daarom erg selectief als we in de risicovolle, maar soms ook wel erg lucratieve, grondstoffensector beleggen. Het plan bij Kivalliq is het bedrijf voorbereiden voor verkoop. Dit doen ze door de projecten van de onderneming te derisken: ze brengen enkele interessante locaties in kaart, selecteren er enkele uit en verzamelen vervolgens fondsen om exploratiewerk te verrichten. Ook vragen ze de nodige vergunningen aan, brengen het project onder de aandacht en doorlopen het lange exploratie- en opstarttraject. Daarna zal Kivalliq het bedrijf te koop aanbieden aan een speler die de projecten in productie kan brengen. Zo’n dergelijk plan vraagt een sterk managementteam en sectorervaring is hierbij cruciaal. Op dat vlak scoort Kivalliq alvast uitstekend. Van evenzeer belang is de toegang tot fondsen. Exploratiewerk is een kostelijke aangelegenheid en een werk van (zeer) lange adem. Ook op dat vlak scoort Kivalliq uitstekend. Met
relatief weinig geld, boekten ze al enkele mooie resultaten. Mijnbouwlegende Ross Beaty, die het bedrijf (via Lumina Capital) al enkele jaren financieel ondersteund, is tevens een belangrijke aandeelhouder.
Kiggavik Een indicatie van hoe het Angilakproject bij Kivalliq kan verlopen, kunnen we verkrijgen door te kijken naar Kiggavik. Dat is een project van het Franse Areva. Kiggavik bevindt zich eveneens in de Kivalliqregio en kan potentieel de eerste uraniummijn in het gebied worden. Het project bevindt zich nog in het exploratiestadium, maar staat een klein beetje verder dan Angilak. In 2015 kan het finale startschot gegeven worden, nu de milieu-effectenstudies afgerond zijn. De constructie van de mijn kan dan vanaf medio 2017 van start gaan, wat ook voor Kivalliq een sterke opsteker zou zijn. Tijdens de levensloop van het Kiggavikproject zal Areva via werkgelegenheid, royalties en belastingen, meer dan $1 miljard bijdragen aan de lokale economie. De uraniumreserves bedragen 132 miljoen pond en de mijn heeft een productieleven van 14 jaar. Alternatieven Wie in de uraniumsector wil beleggen zonder een groot projectrisico te aanvaarden, kan juniorbedrijven beter vermijden. Idem voor beleggers die van een prijsstijging van uranium willen genieten: juniors zullen hier maar in beperkte mate van profiteren. Beter af ben je in dat geval met een belegging in de grootste producent van de sector: Cameco (NYSE: CCJ). Beleggers die een grote hefboom wensen op een uraniumprijsstijging, kunnen het over een andere boeg gooien door te beleggen in Ur-Energy (TSX: URE) of Peninsula Energy (ASX: PEN). Deze ISRspelers (In Situ Recovery) hebben een competitief kostenvoordeel. De meest gespreide manier om de uraniummarkt te bespelen, is een belegging in de ETF Global X Uranium (NYSE:URA). Wij gaan alvast voor een calloptie op CCJ (zie ook T&Vportefeuille op p. 3).
Conclusie Ondanks de koersdaling verandert er niet zoveel op korte en middellange termijn voor het aandeel Kivalliq. Het team is ervaren, het project verloopt volgens plan en het koerspotentieel is ook al helemaal niet verkeerd. De uraniumsector bevindt zich nu op een kantelmoment. De nakende heropstart van de eerste Japanse centrales na de ramp in Fukushima, kan stilaan een sectorheropleving op gang trekken. SVB
9
5 WEETJES OVER IPOs #1 WAT ZIJN DE VOORDELEN VAN EEN IPO? Aan een beursgang of initial public offering (IPO) zijn een aantal voordelen verbonden. Een succesvolle IPO laat toe om vers geld op te halen op de kapitaalmarkten. Dit geld kan dan gebruikt worden om bijvoorbeeld een internationale expansiestrategie te financieren. Tegelijkertijd biedt de IPO
ook een uitstapmogelijkheid voor vroege investeerders (angel investors of venture capitalists). Sowieso is een IPO ook goed voor het imago. In het verleden gingen een aantal Amerikaanse bedrijven naar de beurs om de merknaam in de kijker te zetten en zo meer klanten aan te trekken.
#2 WAT ZIJN DE NADELEN VAN EEN IPO? Een beursgang is niet voor elk bedrijf de juiste strategie. Sowieso brengt een IPO een aantal nieuwe aandeelhouders mee aan tafel, wat kan leiden tot verminderde controle voor de oprichters. Steve Jobs werd ooit zelfs onder druk van de aandeelhouders en de raad van bestuur uit zijn eigen bedrijf geschopt. Verder mag men niet vergeten dat een beursgenoteerd bedrijf aan strenge regelgeving
10
onderworpen wordt. De nationale beurswaakhond, of dat nu de FSMA (BE), AFM (NL), SEC (VS) of een andere instantie is, eist transparantie met betrekking tot de jaarrekeningen en de boekhouding. Om in orde te blijven met deze regels moet vaak specifiek talent aangetrokken worden. Ook op vlak van regulering (compliance) zijn de bijhorende kosten aanzienlijk.
#3 WAT MOET JE WETEN OVER DE INTRODUCTIEPRIJS? Tijdens de beursgang van cloudopslagbedrijf Box.com (NYSE: BOX), tweette CEO Aaron Levie het volgende: “ IPOs:
If your stock shoots up, you left money on the table. If it drops, you screwed investors. If it's flat, you're boring. ” Doorgaans slagen
zakenbankiers, die elke beursgang begeleiden, erin om de introductieprijs
zodanig in te schatten dat de eerste beursdag een succes wordt. Het slagen van een beursoperatie is namelijk erg belangrijk voor het imago en dat argument weegt steviger door dan het behalen van de hoogst mogelijke introductieprijs.
#4 WAT MOET JE WETEN OVER DE LOCK-UP-PERIODE? Bij een IPO wordt doorgaans zo’n 20% van de beschikbare aandelen aan het publiek aangeboden. De andere 80% blijft vaak in handen van de oprichters en andere vroege investeerders (insiders). Om de particuliere belegger te beschermen, mogen deze vroege aandeelhouders hun
aandelen pas na een bepaalde periode verkopen. Deze periode wordt de lockup-periode genoemd en duurt minimaal 90 en maximaal 180 dagen. Na de lockup-periode kan de koers sterk dalen omdat insiders een overaanbod creëren, wanneer ze hun aandelen liquideren.
#5 ZIJN IPOs INTERESSANT VOOR DE PARTICULIERE BELEGGER? Met IPO's kan je als particuliere belegger je vingers aardig verbranden. Vaak kan je niet instappen aan de introductieprijs en ben je dus genoodzaakt meer te bieden dan het aandeel werkelijk waard is. Zelden is dat een goed idee. De geschiedenis leert ook dat de beursgang van kleinere bedrijven voor de
particuliere belegger geen optie is. In 80% van de gevallen slagen deze kleine bedrijven er niet in om binnen de drie jaar winst te realiseren en daalt de prijs na introductie met zo’n 10%. IPO’s en de hype eromheen kan je dus maar beter mijden: meestal kan je op een later moment (veel) goedkoper instappen.
11
BITCOIN
B
Investeren in Bitcoin?
egin vorig jaar had iedereen nog de mond vol van bitcoin. Bitcoin werd de munt van de toekomst genoemd en was volgens sommigen de manier bij uitstek om snel rijk te worden. Vandaag is het opvallend stil rond bitcoin en daar is een duidelijke reden voor. Wie op 1 januari vorig jaar 1.000 euro in bitcoins investeerde, houdt daar vandaag amper 360 euro van over. Dat maakt de bitcoin met stip de slechtste muntinvestering die je in 2014 kon maken. Zelfs de Russische roebel en de Argentijnse peso deden het ‘beter’. Beursblad ging op zoek naar een aantal verklaringen en onderzocht het toekomstpotentieel.
12
financiële systeem. In de bitcoineconomie is er geen centrale bank. Dit geeft aanleiding tot een aantal specifieke problemen. In de vakliteratuur spreekt men van het zogenaamde double spending problem. Omdat digitale munten uit bits en bytes bestaan, kan je deze eenvoudig kopiëren. Zonder trusted third party zet je op die manier de deur wagenwijd open voor valsmunters en andere bandieten. Maar de bitcoin zou de bitcoin niet zijn, mocht zij dit probleem niet op een innovatieve manier oplossen.
Het unieke aan het Bitcoinconcept is dat alle verrichtingen gecontroleerd worden aan de hand van een gedecentraliseerd en Bitcoin: een gedecentraliseerde publiek logboek (de zogenaamde blockchain). In de blockchain vind cryptografische munt Wie in bitcoin wil investeren, doet je met andere woorden elke terug, inclusief er goed aan om eerst grondig zijn transactie huiswerk te maken. Bitcoin kan je bedragen, betrokken partijen, data immers op geen enkele manier en saldi. Elke Bitcoingebruiker vergelijken met traditioneel geld. bezit een volledige kopie van de Bij klassieke fiatmunten wordt de blockchain. Met behulp van cryptografische geldhoeveelheid gecontroleerd ingewikkelde door de centrale bank. Het is de berekeningen, worden nieuwe centrale bank die, door de transacties ingeschreven in het rentevoet te manipuleren of door logboek en wordt ervoor gezorgd overheidspapier op te kopen (QE), dat er consensus bestaat over de de geldhoeveelheid positief of versie van de blockchain. Bitcoingebruikers die de negatief kan beïnvloeden. blockchain onderhouden noemt Centrale banken zijn in feite ‘s men miners. In ruil voor hun werelds grootste ‘legale diensten ontvangen ze, per valsmunters’. Maar zolang er geverifieerde groep van transacties niemand anders geld bijdrukt, is er (block), een bedrag in bitcoin. eigenlijk geen probleem. Een Wanneer er geknoeid wordt met centrale bank fungeert immers als met de lokale kopie van het de vertrouwde derde partij (trusted logboek, dan weigert het netwerk third party) van de financiële in zijn geheel de transactie. sector. Dit doet ze door onder meer het interbancaire betalingsverkeer te organiseren. Ze Een dure zorgt ervoor dat verrichtingen en gevaarlijke technologie tussen banken correct verlopen en De kostprijs om de integriteit van waakt over de stabiliteit van het het systeem te garanderen is een
Bitcoin "mijn" in Arkansas van de zwakke punten van Bitcoin. Miners kunnen hiervoor de rekenkracht van hun computer inzetten, maar door de adaptieve rekencomplexiteit die in het protocol werd voorzien, is dat al lang niet meer rendabel. Intussen dien je over gespecialiseerde hardware te beschikken, specifiek ontworpen voor het ontginnen van bitcoins. Deze zogenaamde ASICS (Application Specific Integrated Circuits) zijn niet alleen duur: ze vreten ook energie. Hier knelt het schoentje: wanneer de miners niet break-even draaien, daalt de dollarprijs van de bitcoin. Miners zullen immers hun eerder gedelfde bitcoins verkopen om de kosten van de gehele operatie te dekken, wat een overaanbod op de markt creëert. Combineer dit met het feit dat er slechts een handvol bitcoinbeurzen zijn die dollars of euros omwisselen in bitcoin en je hebt meteen een verklaring voor de enorme volatiliteit die de cryptomunt kenmerkt. Ook de bitcoinbeurzen zelf zijn niet zonder risico. Een substantieel deel van hen moest de deuren sluiten na een gerechtelijke inval, een nakend faillissement of een kritiek beveiligingsprobleem (Mt. Gox, Bitfloor, BitInstant, BitcoinMarket, Intersango, TradeHill, ExchangeBitCoins). In verschillende gevallen zagen klanten daardoor hun bitcoins gedeeltelijk of zelfs volledig verloren gaan. Zolang de bitcoin niet omarmt wordt door het klassieke financiële systeem, is de bitcoin in feite ten dode opgeschreven. Toch is er ook beterschap op komst. De Amerikaanse start-up Coinbase, die gedeeltelijk gefinancierd werd door de New York Stock Exchange, slaagde er vorige maand in om in 24 Amerikaanse staten erkend te worden als een officiële - en dus legale - bitcoinbroker. Ook de gebroeders Winklevoss, bitcoinadepten van het eerste
uur en bekend van hun gewonnen miljoenenrechtzaak tegen Facebook, willen met Gemini hetzelfde bekomen: een gereguleerde bitcoinbeurs. Toch moet men realistisch blijven: de bitcoin is vandaag nog steeds een erg volatiele, onveilige en weinig transparante investering.
Wat zeggen de experts: In feite zijn er slechts een handvol economen die iets zinnig kunnen zeggen over bitcoin. Een ervan is de Belg Bernard Lietaer. Lietaer ontwikkelde in de jaren ‘70 de macro-economische modellen die broodnodig waren om vlottende wisselkoersen te simuleren nadat Nixon afstapte van de goudstandaard. Eind jaren ‘80 vergaarde Lietaer een klein fortuin als forextrader (300% return op minder dan 3 jaar) en in de jaren ‘90 was hij ook een van de architecten van de euro. Lietaer is met andere woorden een autoriteit en staat tevens bekend als voorstander van complementaire, alternatieve munten (zoals bv. de civic, de eco en de terra). In interviews is Lietaer echter formeel. Achter de bitcoin schuilt een interessante technologie maar de bitcoin zelf, is een zeepbel. Er is geen sprake van een ruilwaarde en het verhandelen ervan is bijgevolg zuiver speculatief. Bij Beursblad.com denken we er net zo over. Investeren in bitcoin is hyperspeculatief en een bijna gegarandeerde manier om geld te verliezen. De anonimiteit en het speculatieve karakter maken het juist geen verbetering ten opzichte van fiatgeld. Wij raden onze lezers dan ook aan om zo ver mogelijk van bitcoin en andere cryptocurrencies te blijven. MVDV
13
ENTERNEXT
Enternext brengt de beurs dichter bij de Europese KMOs
Z
owat 750 kleine en middelgrote bedrijven uit België, Nederland, Frankrijk en Portugal werden sinds mei 2013 verenigd op EnterNext, een initiatief van panEuropese beursmaatschappij Euronext. EnterNext stelt zich tot doel om bedrijven, met een marktkapitalisatie kleiner dan 1 miljard euro, te ondersteunen in hun groeiverhaal. EnterNext biedt hen daarvoor toegang tot de kapitaalmarkten aan. Om op EnterNext te kunnen noteren, dienen bedrijven aan enkele criteria te voldoen. Deze noteringsvoorwaarden zijn minder streng dan de eisen die de grotere beurzen stellen. Zo moet een onderneming slechts over een historiek van 2 jaar beschikken met jaarrekeningen die opgesteld zijn volgens de IFRSboekhoudnorm (of de landelijke variant ervan in GAAP). Ook moet er minimaal een free-float zijn ter waarde van €2,5 miljoen en uiteraard moet er een prospectus zijn opgesteld.
14
Eenmaal de beursnotering een feit is en aandelen in het bedrijf verhandeld kunnen worden, moet de onderneming tweemaal per jaar een financiële rapportering publiceren. Kwartaalrapportering aan de aandeelhouders is m.a.w. niet verplicht. De verhandelbaarheid van de aandelen wordt ondersteund door liquiditeitsverschaffers. Zij bieden koop- en verkoopprijzen aan voor de aandelen, wat maakt dat de spread tussen bied- en laatprijs relatief beperkt kan blijven. Dit
bevordert uiteindelijk de handel in de noterende aandelen. EnterNext is in feite opnieuw een nieuwe poging om de majestueuze beurs dichterbij de kleine en middelgrote bedrijven te brengen. Het zijn immers deze bedrijven die het leeuwendeel van de werkgelegenheid in onze economie creëren maar om te groeien hebben zij toegang tot kapitaal nodig. Verschillende beurshuizen proberen dit probleem al meer dan 2 decennia op te lossen. Getuige hiervan zijn de oprichting en teloorgang van enkele initiatieven gericht op de eerder vermelde kleinere aandelen. We herinneren de lezer aan de geflopte technologiebeurs EASDAQ, de nimmer tot wasdom gekomen babybeurs NMAX en de - samen met de internetzeepbel geknapte beurs voor groeibedrijven Euro.NM. Euronext kende met andere woorden een aantal (mislukte) precedenten en op zich is het dan ook niet verwonderlijk dat ze zelf niet gespaard werd van enkele woelige periodes. In 2007 ontstonden sprankels van hoop toen er een fusie met NYSE werd aangekondigd. De fusie resulteerde in de grootste beurs ter wereld en dat zou een en ander wel eens in beweging kunnen brengen op het oude continent. NYSE betaalde $10 miljard voor Euronext, maar na de overname bleken beiden maar weinig complementair te zijn en bleven de verwachte synergieën uit. SVB
Door de opkomst van alternatieve handelsplatformen, zag de Amerikaanse energiebeurs ICE, een mooie kans om de fusiegroep NYSE Euronext over te nemen voor $6,5 miljard. Een koopje ten opzichte van de viermaal hogere beurswaarde die NYSE Euronext op hun hoogtepunt bereikte. Maar ook met ICE ontstond er weinig moois: de overnemer toonde amper interesse in de Europese aandelenhandel. ICE besloot uiteindelijk om Euronext af te splitsen door de beursmaatschappij zelf naar de beurs te brengen. Intussen vaart Euronext weer opnieuw een volledig zelfstandige koers, een feit dat de meeste waarnemers best wel toejuichen. Ook het nieuwe aandeel Euronext deed het niet slecht en steeg sinds de beursgang in juni 2014 al met 37%. Zal EnterNext, nu Euronext zelfstandig is, ditmaal wel een bestendig succes worden? Dat hangt van heel wat factoren af. Eigenaars van kleine en middelgrote bedrijven vragen zich af of zij wel terecht kunnen op de beurs om alternatieve financieringsvormen af te
sluiten. EnterNext biedt daarop een interessant antwoord: buiten een klassieke beursgang (IPO), behoort ook een obligatie-uitgifte (IBO, initial bond offering) tot de mogelijkheden. Obligaties uitgeven in plaats van klassieke bankkredieten aan te gaan, wordt steeds populairder onder kleine en middelgrote bedrijven. De aanhoudend lage rente is daar natuurlijk niet vreemd aan. Net als het renteverschil dat tussen het banktarief en de kapitaalmarktrente bestaat, het maakt dat heel wat bedrijven kiezen voor obligaties om hun groei goedkoop te financieren. Kleine en middelgrote bedrijven die meer visibiliteit willen creëren door naar de beurs te trekken, zitten vaak ook met bedenkingen over de controle van hun bedrijf. Wat kan er allemaal gebeuren als ze hun kapitaalstructuur openstellen voor het publiek? Op EnterNext kunnen bedrijven er daarom voor opteren om maar een beperkt gedeelte van de aandelen. Ook aandelen uitgeven zonder stemrecht behoort tot de mogelijkheden.
STRATEGIE
Exit Dollar! Op dit moment is onze portefeuille bijna volledig belegd in waarden die in Amerikaanse of Canadese dollar noteren. Na de forse stijging van de dollar ten opzichte van de euro, lijkt stilaan de tijd aangebroken om onze muntallocatie aan te passen. We willen deze herpositionering rustig aan en op een opportunistische wijze uitvoeren en dit aandeel per aandeel. Dat wil zeggen dat we ons voor de rest van 2015 best nog comfortabel voelen met onze huidige dollarposities, ook al zal er wel wat meer volatiliteit tussen de twee muntparen zijn. Nieuwe posities op middellange termijn gaan we overwegend aangaan in euro. Of in andere opportune munten, al zien we buiten de Zweedse kroon niet zo veel mogelijkheden op dit moment. In 2015 gaan we dus meer onze focus richten op Europese bedrijven en dollarverdieners afbouwen.
Het wisselkoerseffect is een vaak onderschat element in de strategie van een portefeuille. Wisselkoersen hebben best wel een grote impact op het nettorendement. Veel beleggers verschieten zelfs van de grootte van dit effect. Stel dat je vorig jaar een buitenlands aandeel kocht aan een koers van bijvoorbeeld 10. Een jaar later kan je het aandeel verkopen aan een koers van 15. Je realiseerde dus een mooie koerswinst van 50%. Alleen blijkt de lokale munt intussen met 10% gedaald te zijn ... Daar had je dan misschien niet zo op gelet, maar goed: 10% minder winst, dat is dan nog altijd 45% winst, toch? Dat is helaas niet waar: van de belegging met een bruto-opbrengst van 50%, hou je maar 35% netto over (15/10 x 0,9 = 1,35). Schenk dus de nodige aandacht aan wisselkoersen. SVB
15
S
ven Vande Broek is een 37-jarige informaticus uit Antwerpen. Als consultant deed hij heel wat financiële en technische kennis op met binnen- en buitenlandse projecten voor start-ups, banken, vermogensbeheerders, farmabedrijven en technologiegiganten. Hij schreef aandelenanalyses en achtergrondartikels voor enkele financiële adviesbrieven en werkte als analist op de derivatenafdeling van een investeringsbank. In 1999 schreef hij in zijn eerste beurscolumn dat beleggers in Lernout & Hauspie bedrogen gingen uitkomen. Bankaandelen vermijdt hij al sinds 2006, vlak voordat de bankencrisis uitbrak.
De gemiddelde fondsenbelegger draagt tijdens zijn carrière 57% van zijn vermogen af aan de beleggingsindustrie. De industrie houdt hen mét plezier een sterke illusie voor. De actieve belegger, die probeert de markt te timen of de volgende beurswinnaars te selecteren, is nog slechter af. Zelfbeleggers die zich laten adviseren, doen het dan weer goed op lange termijn. Met Beursblad.com wil Sven Vande Broek zijn 20-jarige passie voor de financiële markten vertalen naar concrete, winstgevende beurstips voor particuliere beleggers. Sinds de start van dit project in 2012, verkocht hij 12 winstgevende posities op een rij.
M
ichael Van de Velde (29 jaar) studeerde Filosofie en Toegepaste Economische wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel. Tijdens zijn studentenjaren publiceerde hij in zowel De Moeial, Blauwzuur (LVSV) als diverse andere universitaire publicaties. Begin dit jaar emigreerde Michael naar Ierland waar hij vandaag aan de slag is als account executive voor het beursgenoteerde LinkedIn.
Met Beursblad.com wil Michael zijn interesse en passie in het beurswezen delen met een breder publiek. Vanuit Dublin heeft Michael een bijzondere en soms gepriviligeerde invalshoek op nieuwe ontwikkelingen in het technologielandschap. De analyses en tips van Michael beperken zich echter niet tot groeiaandelen in de technologiesector. De onderliggende gehanteerde beleggingsfilosofie is immers steeds deze van de value investor. Michael volgt in deze optiek Graham, Buffett en Icahn.
