CLASSÉ CP-800 EN CA-2300 DELTA SERIES
tested
Digitale Delta van 52
mogelijkheden en kracht Met de Griekse letter Delta duiden we in de wetenschap een verandering aan. Een verschil in spanning, volume, frequentie enzovoort. Dat Classé juist de term Delta kiest voor de serie producten waarin de CP-800 voorversterker/processor/digitaal-analoog-converter past, naast de CA-2300 eindversterker, is mogelijk toe te schrijven aan de schier onbegrensde mogelijkheden om de processor geheel naar uw wens in te stellen. Als Delta staat voor veranderingen is dat hoogstens van toepassing op volumeverschil. Wie de combinatie CP-800 met CA-2300 in drie woorden moet samenvatten, kiest met 99% zekerheid voor: “transparantie, neutraliteit en flexibiliteit”.
Het op zijn tijdelijke plek zetten van de 40 kilo zware eindversterker is een klusje voor twee personen, zeker als hij eerst zeven trappen naar boven is gedragen. Pal ernaast prijkt even later de voorversterker. ‘Voorversterker’: met dat woord doe je de CP-800 echt te kort. Het diep ingaan op alle mogelijkheden, in- en uitgangen en techniek gaat te ver, maar toch zal ik proberen kort te bundelen hoe ongekend flexibel de CP-800 is, door het digitale of analoge ingangssignaal via het hart van de processor te
Configureren
De besturing van de CP-800 gaat zeer intuïtief via het touchscreen op de voorzijde van de versterker. Omdat de voorversterker al langs meerdere adressen is geweest, ben ik begonnen met een reset naar ‘factory default’. De enige optie die niet in de handleiding staat beschreven, maar wel op internet te vinden is. Via het menu koppelt u ingangen aan instellingen, algemeen werkend of dedicated voor een bepaalde ingang. U geeft de ingangen een logische naam of u schakelt ze uit. De resultaten van toonregeling en equalizer kunnen bevredigend zijn, maar voor de luistertest heb ik de meest neutrale opties gekozen. Handig is het programmeren van de triggers, zodat bij het kiezen van een ingang ook de bron kan worden aangezet. Ook kan de subwoofer middels een trigger worden bijgeschakeld. Door het instellen van zes configuraties en die te koppelen aan de ingangen hoeft u niet steeds alles opnieuw in te stellen. Voorbeelden: op een digitale ingang kan uw cd-loopwerk worden aangesloten, met een subwoofer op 40 Hz ingeschakeld. Hang die aan configuratie één. Een volgende ingang kan de Blu-ray speler zijn, waarbij de subwoofer al op 80 Hz aanslaat, toonregeling ingesteld, equalizer aan. Ingang drie: phono, helemaal buiten het digitale deel om via configuratie drie etc. Eén toetsdrukje voor de ingang en
tested
jagen. Oneerbiedig gezegd is de basis van de CP-800 een volledig gebalanceerde, analoge voorversterker met een schakelende voeding. Ter beschikking staan vijf analoge ingangen, onderverdeeld in drie cinch-ingangen en twee XLR-aansluitingen. De luisteraar die geen behoefte heeft aan het manipuleren van de muziekweergave kan het analoge signaal versterken of verzwakken zonder op enige manier door een digitale schakeling heen te gaan. Er is ook een andere weg, dwars door het digitale domein in de CP-800, waarmee het muzieksignaal kan worden aangepast met behulp van uitgebreide toonregelingen, equalizerfuncties, balansinstelling, subwooferfilters en configuratieinstellingen, voordat het signaal bij het assortiment uitgangen komt. Inderdaad: assortiment, want er zijn twee stereo cinch-uitgangen, twee stereo XLR-uitgangen en een mono uitgang (cinch en XLR) voor een subwoofer. Waarbij de tweede set stereo uitgangen naar wens parallel gezet kan worden aan normaal uit of subwoofer uit (voor het geval u twee actieve subwoofers in de kamer hebt). Dat was het analoge deel. De digitale afdeling is minstens zo uitgebreid en interessant. De CP-800 is naast processor en analoge voorversterker ook een hoogwaardige digitaal/analoog-converter. Daartoe is voorzien in een AES/EBU digitale XLR-ingang (24/96), drie cinchingangen (24/192), vier optische ingangen (24/192), een USB-ingang voor pc of Mac aan de achterkant (24/192) en een USB-ingang op het voorpaneel voor een iPod/iPhone/iPad of voor software updates via een USB-stick. Als ik alles optel hebt u dus in totaal vijftien ingangen ter beschikking! De USB-poorten worden niet alleen asynchroon en galvanisch gescheiden van de ingang, zij worden ook opnieuw geklokt door de interne klok van de CP-800. Alles om jitter en digitale ruis vanuit de pc of Mac te weren. Een uitgebreid White Paper van de CP-800, waarin precies wordt beschreven welke technieken Classé toepast, is te vinden op internet. Het zou te ver voeren om deze tekst hier vertaald en wel aan te bieden.
alles staat naar wens. Wilt u multi-room via RS-232? Het is er. Meerdere Classé’s koppelen? Dat gaat via de CANbus. Eigenlijk is overal aan gedacht door de ontwerpers van Classé. Na het configureren is de zware afstandsbediening voldoende om in de dagelijkse praktijk met de combinatie te werken. Bovendien is het minieme knopje op de voorkant weinig uitnodigend om de set aan en uit te zetten. Het touchscreen werkt wel gemakkelijk als u toevallig toch in de buurt van de CP-800 bent. De grote volumeregelaar laat zich soepel ronddraaien. Nog iets vergeten dat instelbaar is? Ja, de volume-instelling bij opstarten, de helderheid van het display, time out voor het display, pass through optie per analoge ingang met behoud van toon, subwoofer- en equalizerinstellingen, maximaal volume en mute setup. Oh, en de gedeeltelijk programmeerbare afstandsbediening.
53
CA-2300 eindversterker
Na het verhaal over de voorversterker, dat toch nog uitgebreid is geworden, ben ik snel klaar met de CA-2300 eindversterker. De beul van 40 kilo levert een vermogen van tweemaal 300 Watt aan 8 Ohm, keurig verdubbelend tot tweemaal 600 Watt aan 4 Ohm. Om ervoor te zorgen dat de versterker niet te heet kan worden is een ICTunnel (spreek uit Icy Tunnel) intern te vin-
NEXT
tested
den, die wordt gekoeld via een rooster aan de voorzijde en een ventilator aan de achterkant. De schrik sloeg me om het hart toen ik de CA-2300 de eerste keer aanzette, vol geluid van de koeling. Dat duurt na het aanzetten slechts een seconde of twee, daarna heb ik de ventilator nooit meer horen draaien tijdens dagelijks gebruik. Het idee is dat de versterker binnen 15 minuten zijn optimale temperatuur bereikt en die daarna continu vasthoudt, ongeacht welke prestatie gevraagd wordt. Dus na 15 minuten is de versterker op klank en blijft dat. Op de achterzijde: dubbele luidsprekeruitgangen, XLR en cinch in, triggers, een RS-232 port, CAN-bus en USB (onbekend waar die voor dient). Een eigen plek
54
Net als bij de opsomming van wat de Classé-combinatie in huis heeft, begin ik met wat analoog werk. Eerst Holly Cole met haar gelijknamige lp. Ik speel het op een Transrotor Super Seven met SME 5009 arm en een Transfiguration Axia MC-element. De volgende stap is een H.A.T. (Het Audio Team) phonovoorversterker met buizen en MC-transformatoren. Aangesloten met Crystal Cable Reference kabels. De instelling op de CP-800 is zodanig, dat niets digitaals in de weg zit en de kortste signaalweg wordt gevolgd. Ben ik de afgelopen weken overtuigd geraakt van de neutraliteit van de Classé-set, dan is dit het overtreffende bewijs. Wil mijn eigen systeem een sausje toevoegen met een lichte romantiek, de Classé-combinatie zet alles neer zoals het opgenomen is. In eerste instantie doet dat wat kaal aan, maar al snel ga je de natuurgetrouwe weergave meer en meer waarderen. Er is een mooi onderscheid tussen de diverse instrumenten, van versmering is totaal geen sprake. De diepte in het stereobeeld zou ik graag een maatje groter zien, maar dat is tegelijk het enige commentaar en heeft met mijn ruimte te maken. Het geluid moet wel uw smaak zijn, want niet iedereen zit te wachten op zo veel neutraliteit. In combinatie met mijn eveneens eerlijke PMC fact.8 luidsprekers maakt het samen een set waarop een mastering engineer in de studio
zich heerlijk zou kunnen uitleven. Alles, letterlijk alles is hoorbaar en heeft een eigen plek. Is mijn HAT buizenvoorversterker met Audia Flight 50 eindtrap aan de warme, volle en donkere kant, de Classé’s zijn eerder van het koele type. Schoon, heel erg schoon speelt het. Het oneindige vermogen in de CA2300 heeft zo zijn voordeel als het gaat om dynamiek. De grenzen worden nergens bereikt en hoe hard het ook gaat, moeiteloos stroomt de muziek de kamer in. Mijn oudste referentie is vol gezongen door Juliette Gréco. Als dat goed speelt, dan is de hele set in orde. Zoals met alle transistorversterkers die niet volledig in klasse A spelen, of een mooie buizenbak, raak ik niet direct verliefd op haar. Veel meer beluister ik de pure Gré-
co, inclusief elke stembuiging en elk miniem detail. Niet dat ze niet aanwezig is, juist wel, maar misschien houd ik wel van enige versluiering om haar tederheid meer te kunnen voelen. Wie Parijs en München kent, weet wat ik bedoel als ik zeg dat Gréco dit maal optreedt in München terwijl ik gewend ben om haar te zien in Parijs. Pünktlichkeit versus de slordige romantiek van een etage op het Île Saint-Louis. Tenslotte The Weavers nog op de draaitafel voor we naar digitaal gaan. Wat ik al vermoedde: de Classé laat precies horen wat er in de opname heeft plaatsgevonden. Daarin is de set een meester. Zó precies en zuiver. Ik kan mij heel goed voorstellen dat grote groepen luisteraars juist dit fenomeen zoeken in de weergave. Zelf zou ik
tested er heel lang mee kunnen leven, want het driestemmige deel van ‘Guantanamera’ mocht ik niet eerder bij mij thuis zo duidelijk en verstaanbaar beluisteren. Is dit nog steeds muziek? Jazeker, niets meer en niets minder dan muziekbeleving. Met volle teugen
Bij de digitale weergave hoort enige uitleg. Classé claimt dat de USB-ingang de ultieme input is voor high-end weergave met de CP-800. Ik sloot daarop een Mac Mini aan, meegeleverd door de importeur. Dat gaf mij eerst niet het gewenste resultaat. Niet met de muziek die op de harde schijf was geparkeerd, evenmin met eigen ripsels (leuk woord). Na wat zoekwerk en wijze raad van Mac-adepten installeerde ik van Channel D een stuk software dat om iTunes heen speelt. Pure Music heet het en ineens begreep ik waar Classé op doelt. De weergave ging werkelijk met sprongen vooruit. In alle opzichten: detail, hoge en lage tonen, definitie en stereobeeld. Was mijn RipButler met Logitech
Squeezebox Touch eerst heer en meester, nu kwam de weergave via de Mac Mini langszij. Met het ene nummer had ik een lichte voorkeur voor de Mac, een ander nummer of geripte cd prefereerde ik via de Logitech. Uiteraard werd in beide opstellingen uitsluitend gebruik gemaakt van de interne dac van de CP800 en niet van de dac in de Touch. Vandaar dat het volgende tekstdeel generiek gelezen mag worden voor USB en S/PDIF. Wie goedkoop uit wil zijn en genoegen neemt met een wat mindere interface kiest de Mac, wie iets meer te besteden heeft, in meerdere ruimtes wil spelen en een super App prefereert zit vast aan de Logitech oplossing met losse NAS of een RipButler. Mogelijk heb ik de Mac Mini nog niet tot het uiterste weten te drijven; mijn onervarenheid met de Mac en met Pure Music is daar debet aan. Van Loreena McKennitt is een prachtige opname te downloaden. Opgenomen in Duitsland tijdens een intiem concert voor de Duitse radio. Haar ‘Troubadours
On The Rhine’ is overweldigend qua schoonheid en verslaat vanaf een media-unit haast alles op cd. De Classé laat dat fenomenaal tot zijn recht komen in een heldere weergave. Het harpspel heeft snelheid, transparantie en zuiverheid. Als daarna het publiek gaat klappen is elke persoon lijfelijk aanwezig en is elk paar handen terug te leiden tot een individu. Cello heeft een geweldig mooie klank, stem is volkomen stressvrij. Het vloeit en omarmt de luisteraar. Geweldig hoe schoon de dac in de CP800 het digitale signaal omzet naar analoog. Neemt u van mij aan, streamen kent geen weg terug, tenzij u vele duizenden euro’s wilt besteden aan een topklasse cd-speler. De CP-800 is als digitale centrale eenheid net als: “een slimme meid op de toekomst voorbereid”. Mensenlief wat is die cello mooi in elke track. Vechtend om aandacht duikelen stem, gitaar en harp over de cello heen. De winnaar wijs ik niet aan, ik geniet met volle teugen. Van de Kelten naar Denemarken voor Cæcilie Nor-
55
NEXT
tested 56
by, die ik laat zingen in high resolution 24/96 formaat. Totaal andere muziek, totaal andere indruk. Nu komt er meer dynamiek om de hoek, is er meer druk in de lage tonen en is de muziek drukker van aard. Geen probleem voor de Classé. De transparantie is een blijvend onderdeel van de weergave, net als de zuiverheid. Opnieuw koeler dan met mijn opstelling, daardoor minder romantisch en dus minder gekleurd, maar wel met meer detail dan ik voor mogelijk zou hebben gehouden op de PMC’s. Zoekt u neutraliteit, dan hoeft u niet verder te zoeken als het budget toereikend is. Is dat niet het geval, dan zit er niets anders op dan te sparen, want veel lager in prijs komt u echt niet voor deze kwaliteit en flexibiliteit. Begeerlijk
Zwoegend naar het einde van de recensie speelt het Sirena Recorder Quartet barok muziek voor blokfluit. Daarna gevolgd door een ritmisch sterke Pat Metheny met Anna Maria Jopek. Zwoegend
omdat het afscheid nemen van de Classé CP-800 en de CA-2300 niet alleen lastig is vanwege de geluidskwaliteit, maar eveneens vanwege het gewicht van de CA-2300 die plaats moet maken voor mijn eigen zware klasse A-bak. Wat mij het meest bijblijft van de weken die mij gegeven waren met deze combinatie is de stressvrije zuiverheid en transparantie van de weergave, die zich laat beluisteren in een schone en onvervormde weergave. Natuurlijk ben ik het met u eens, in deze klasse is vervorming een achterhaald begrip (behalve met buizen), toch is het met de Classé net of je door een gepoetste ruit kijkt die smetteloos in de zon volkomen transparant is. Geen vingerafdrukken, geen regendruppels, geen fijnstof. Dat de CA-2300 een beul van een eindversterker is met meer vermogen dan u ooit zult wensen, zelfs aan de meest klankzinnige luidspreker, maakt hem begeerlijk. De CP-800 processor/voorversterker/dac is een toekomstvaste regeleenheid met ongekende flexibiliteit, die nooit ongewenst het
muzieksignaal aantast. Ingangen? Die komt u vast nooit te kort. Wie een gekleurde weergave zoekt komt met deze Classé bedrogen uit. Wie puurheid zoekt vindt eindelijk het meesterwerk. Met luidsprekers vallen de nuances aan te brengen, een paar PMC Twenty.23 speelde wat meer gesluierd, een set Blumenhofer Fun 10 bracht speelsheid, de PMC fact.8 is alleen maar transparant voor de Classé-combinatie. Speel op die manier uw voorkeuren uit en laat die mede afhangen van de akoestiek thuis. Qua versterker hoeft u eigenlijk niet verder te kijken. De Classé CP-800 en CA-2300 zijn ieder op zich en samen begeerlijk in weergave, bediening en vormgeving. René van Es PRIJZEN CLASSÉ CP-800 VOORVERSTERKER CLASSÉ CA-2300 EINDVERSTERKER
€ 5.450,€ 6.950,-
B&W NEDERLAND, WWW.CLASSEAUDIO.COM END
