Modderfokking lekker

24 maart 2016 39ste Jaargang • nr. 24

‘Al snel komen de frustraties boven’ Pagina 11

Onze man in Brussel: ‘Ik wil dabei sein en de werkelijkheid aanraken’

De aarde warmt op, en de toendra het snelst. Gevolg: meer broeikasgassen

Oekraïense studenten over het referendum: ja of nee? ‘De weg is lang’

Pagina 3

Pagina 7

Pagina 9

Modderfokking lekker

De opmars van obstacle runs, Leidse studente mag naar EK en WK

Brigitte Sukèl: ‘Er zitten vaak sadistische elementen in, maar uiteindelijk is het een overwinning op jezelf.’ Foto Duncan de Fey

Obstacle runs - waarbij deelnemers rennen, door modder waden en over hoge hindernissen moeten klimmen - zijn mateloos populair. Mare volgde de Leidse studente Brigitte Sukèl, die binnenkort mag meedoen aan het EK en WK. 'Je leert je breekpunten kennen.' DOOR PETRA MEIJER ‘‘Ik haat hardlopen’, zegt Brigitte Sukèl (22), een kwartier voor de start van de Strong Viking Obstacle Run in het Gelderse Wijchen. De studente Nederlands staat op het punt om een parcours van negentien kilometer af te leggen, vol hindernissen en heel veel modder. ‘Bij de obstakels kan je gelukkig weer op adem komen.’ Naast haar hijst een jongen zich in een smerige wetsuit. ‘Ik neem niet

eens de moeite om hem te wassen, hij wordt toch wel weer vies.’ Obstacle runs zijn in korte tijd razend populair geworden. Ook dit weekend start elke twintig minuten een groep van vierhonderd mensen. In totaal gaan 8.500 mensen van start. Mooie meisjes in sexy vikingjurkjes verzorgen de warming-up, er zijn dj’s die de meute opzwepen en voor elk startschot schreeuwen de deelnemers heel hard: ‘Oorah!’ Sukèl staat in het officiële wedstrijdvak, met daarin alle fanatieke deelnemers die strijden om een plek op het WK. ‘Wedstrijdlopers krijgen een bandje om. Bij elke hindernis mag je drie pogingen doen. Lukt het niet, dan wordt je bandje doorgeknipt. Ik ben al gekwalificeerd voor het EK en het WK, dus ik probeer gewoon een goede tijd neer te zetten. Het is nog wel even afwachten of ik ook echt naar het WK ga: het

is in Canada, dus prijzig.’ Omdat obstacle running nog zo’n jonge sport is, zijn sponsoren lastig te vinden. ‘Er is elk weekend wel een wedstrijd waar ik aan mee kan doen, maar dat is gewoon te duur.’ Ze betaalt zo’n zeventig euro om een paar uur af te zien. In die tijd wordt ze wel aangemoedigd door haar vader en oma Elly (69), haar grootste fan. Sukèl: ‘Andersom ook hoor. Mijn oma loopt marathons over de hele wereld. In september doen we samen de halve marathon in Disneyland Parijs. Ze loopt harder dan ik, heel gênant. Maar zij doet dan weer geen obstakels.’ Het startschot klinkt en de eerste lopers komen aanstormen. Ze moeten in een touw naar boven klimmen voor ze verder mogen. Ook Sukèl klautert als een aapje omhoog, waarbij ze het touw tussen haar voe-

ten klemt. Anderen gebruiken alleen hun armen, terwijl hun benen in de lucht bungelen. ‘Dat kost veel te veel kracht’, zegt oma Elly afkeurend. Terwijl Brigitte naar het bos rent waar de eerste modderpoelen wachten, wijst haar oma op een later obstakel van prikkeldraad, waar haar kleindochter straks onderdoor moet tijgeren. ‘Prikkeldraad valt nog mee. Soms staan de draden onder stroom en worden ze ook nog nat gemaakt. Dan staan sommigen echt te huilen.’ Terwijl Sukèl met een gigantische hamer op een boomstam ramt, beginnen de snelste heren aan het onderdeel ‘Storm the Castle’. Dat is een hoge halfpipe waar ze met spekgladde modderschoenen tegenop moeten rennen. De meesten halen het door een grote sprong te maken, en zich vervolgens aan de rand op te trekken. Een enkeling klapt echter

Volgende week geen Mare

Prof en columnist stopt ermee

‘Klusnullen waren wel geoorloofd’

Nieuwe naam voor studentenpartij

Volgende week verschijnt er geen Mare. Nummer 25 zal uitkomen op 7 april. Mededelingen voor dat nummer moeten uiterlijk 5 april ter redactie zijn.

Hoogleraar Marc van Oostendorp voelt zich gepiepeld door de universiteit en vertrekt - jammer genoeg ook als columnist van Mare. Lees zijn afscheidsstuk.

Tijdens hun ontgroening moesten eerstjaars Minervanen klusjes doen bij Ard van der Steur, toen nog docent. Van de universiteit mag het, ondanks de gedragscode.

SGL verandert haar naam in Ondernemende Studenten Leiden. Bovendien stappen sommige leden van de concurrent BeP over naar de nieuwe partij.

Pagina 2

Pagina 4

Pagina 5

frontaal tegen de baan. Ondertussen wordt de halfpipe steeds gladder. Als de eerste dames arriveren, blijkt het onmogelijk om nog boven te komen. Ook Sukèl kan de rand nét niet vastgrijpen en glijdt weer naar beneden. ‘Als je deze haalt gaan we naar Canada!’, roept haar vader nog in een poging haar te motiveren. Maar als ze voor de derde keer misgrijpt, zijn de officials meedogenloos. Haar bandje wordt doorgeknipt. ‘Balen, maar ik ga er gewoon een gezellige race van maken’, zegt de studente, terwijl ze andere afvallers een knuffel geeft. Een tengere jongen met wie ze bevriend is, moet de race echter al verlaten. ‘Als ik verder ga, raak ik zeker onderkoeld.’ Een goede beslissing, want verderop plonzen de deelnemers kopje onder in het ijskoude water waar ze onder balken moeten duiken. Sukèl krijgt het moeilijk en begint te hyperventileren. Even later wordt het onderdeel om veiligheidsredenen gesloten. Terwijl bij de hulpposten het een na het andere slachtoffer in zilverkleurig folie wordt afgevoerd, warmt Sukèl haar handen er even aan de vuurkorven. Dankzij het water is ze wel een stuk schoner dan de deelnemers aan de 7 kilometer, die van hun wenkbrauwen tot hun tenen onder de modder zitten. ‘Die geur gaat er nooit meer uit’, zegt ze. ‘Ik ben na een race wel eens geweigerd in een bus omdat ik naar modder stonk.’ De finish is bijna in zicht. Na een smerige moddersloot is er het laatste obstakel, waar ze het meest nerveus voor was. Eerst moet ze tegen een schuine muur op springen, onder een net door klauteren en aan ijzeren spijlen slingeren. Dan wordt het technisch. De deelnemers verplaatsen zich eerst hangend aan ringen die ze over uitstekende stokken moeten schuiven, en daarna aan houten pinnen die ze één voor één in een plank met gaten moeten steken. Sukèl heeft als een van de weinigen geen enkele moeite om aan één arm te hangen. ‘Uiteindelijk was ik de enige vrouw die de laatste hindernis haalde’, zegt ze achteraf. ‘Toen baalde ik natuurlijk helemaal van die halfpipe. Maar geen van de vrouwen is met bandje gefinisht, dat zegt wel iets.’ > Verder lezen op pagina 6

Bandirah Pagina 12

2  Mare · 24 maart 2016 Geen commentaar

Ver-Leiden DOOR PETRA MEIJER ‘We besturen toch eigenlijk best een mooie stad.’ ‘Ja, maar zíét iedereen dat ook?’ ‘Prachtige monumenten. Een prestigieuze universiteit…’ ‘Wat ik nou weer hoorde…’ ‘Wat?’ ‘Een neef van me doet daar onderzoek naar fruitvliegjes.’ ‘Naar wat?’ ‘Dat geloof je toch niet? Zoveel beesten op deze aardbol, en dan ga je voor frúítvliegjes.’ ‘Neem dan een leeuw ofzo.’ ‘Of een olifant. Iets nuttigs!’ ‘Toch moeten we daar eigenlijk iets mee doen.’ ‘Waarmee? Fruitvliegjes?’ ‘Met die monumenten. En de universiteit. Ze mogen wel wat zichtbaarder worden.’ ‘We kunnen het licht aan doen.’ ‘Hoe bedoel je?’ ‘Lampies d’rop. Zoals bij het stadhuis, de stadspoorten en de schouwburg. Ziet er toch goed uit, van die ingegraven schijnwerpertjes.’ (zie pag. 4) ‘Op het Academiegebouw. Best een leuk pandje.’ ‘En de Sterrewacht. Die mensen zitten daar maar in het donker. In zo’n mooi

gebouw! Dat snap je toch niet?’ ‘Wacht effe. Ik denk dat ik ‘m heb. “Lumineus Leiden”. Of: “Monumenten voor het voetlicht”. Nee, nee, nee, ik weet het al: “VerLeiden met Licht”.’ ‘Ver-Leiden. Ik snap hem hoor. Scherp!’ ‘Daar maken we gewoon even een tonnetje voor vrij, toch? Kan de universiteit de rest bijleggen.’ ‘Serieus? Ik dacht dat we 200.000 euro moesten bezuinigen? Ons plan om te besparen op de zaterdagbalies van het gemeentehuis gaat namelijk ook weer niet door. Zeikerds.’ ‘Relax. Gooien we er gewoon wat lui uit.’ ‘En qua duurzaamheid? Vorige week hebben we tijdens Earth Hour juist alle lampen uitgedaan en de stad opgeroepen hetzelfde te doen?’ ‘Nu klinkt je als de Partij voor de Dieren, vriend. Tegen de tijd dat die schijnwerpers er staan zijn de mensen dat duistere uurtje toch allang weer vergeten. Maak je geen zorgen. Eventueel halen we gewoon weer de grote kerstboom van de markt.’ (…) ‘De universiteit belde.’ ‘Ze wilden niet meebetalen? Schrapers!’ ‘Om naar sterren te kijken moet het donker zijn, zeggen ze.’

Column

Leiden heeft me gekwetst; adieu Colofon Redactie-adres Reuvensplaats 3, 2311 BE Leiden Postbus 9500 2300 RA Leiden Telefoon 071–527 7272 Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000 Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected] Redactie

Vincent Bongers [email protected] Bart Braun [email protected] Petra Meijer [email protected] Marleen van Wesel [email protected] Isa de Grood (stagiaire) [email protected] Medewerkers

Laura Kervezee • Esha Metiary • Marc van Oostendorp • Benjamin Sprecher • Tim Meijer Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Dokwerk Communicatie Art direction en vormgeving Marcel van den Berg Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • Prof. dr. F. Israel (vicevoorzitter) • Birgül Açiksöz • Joline Cramer • drs. Bart Funnekotter • drs. Malou van Hintum • mr. Folkert Jensma • Merian Kuipers • Josephine Say • Prof. dr. Nico Schrijver • Marieke Vinkenoog • Dr. Hans Vollaard • Christian van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op IBAN NL68RABO0103257950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200092091) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar [email protected]. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden. Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn. ISSN 0166-3690

De decaan van de Faculteit Geesteswetenschappen was deze week door de sollicitatiecommissie uitverkoren om mij het slechte nieuws te vertellen dat ‘álle andere kandidaten met kop en schouders boven mij uitstaken’. Dat ik daarom al vóór de eerste ronde afviel voor een baan waarop heel veel mensen niet hadden gesolliciteerd omdat ze dachten dat hij voor mij bedoeld was. Hij wilde me ook graag de namen voorlezen van de kandidaten die wel door waren. Het zou me verbazen hoe nauw ik met die mensen samenwerkte!, glunderde hij. Al vijftien jaar werk ik gratis, onder andere als (bijzonder) hoogleraar, voor deze universiteit - ik kan me dat permitteren omdat mijn werkgever, het Meertens Instituut, mij dat toestaat. Ik vond dat leuk om te doen: ik gaf ongeveer drie colleges per jaar, ik heb studium generales verzorgd, en een MOOC, heb meerdere NWO-projecten binnengehaald, promovendi begeleid, er zijn postdocs speciaal voor mij naar Leiden gekomen en zelfs een deel van mijn onderzoek heb ik hier gedaan.  Dat me geregeld door mensen hier ter stede werd verteld dat het natuurlijk een hele eer voor mij was dat ik zomaar in Leiden kon werken, nam ik voor lief. Ik deed het omdat ik het interessant vond en omdat men mij veel beloftes deed toen ik na een jaar of zeven vertelde dat ik eigenlijk wel graag wat meer bij het onderwijs betrokken wilde zijn, dat ik misschien wel een klein baantje wilde. Er was nog geen geld, beweerde de toenmalig directeur, maar áls er ooit een geld kwam, dan was ik natuurlijk de aangewezen kandidaat. Toen mijn vrouw - zij werkt hier helaas ook twee jaar geleden een droombaan in Barcelona kreeg aangeboden, werden wij zo over de streep getrokken om te blijven. Het zou immers allemaal ooit goed komen, dat werd ons beloofd.

Ik had immers al een nulaanstelling, men hoefde er alleen nog geld bij te vinden. Of ik zou in een bestaande vacature kunnen vallen. Ik hoefde daarvoor niet te solliciteren, zei de toenmalige directeur van de onderzoeksschool, zij zouden de documenten wel klaarmaken. Maar nee, werd het later, ik moest toch solliciteren, het moest wel eerlijk blijven. Ik heb de beloftes allemaal geloofd. Had ik dat maar niet gedaan. Het ging uiteindelijk over een vacature Nederlandse Taalkunde. Ik houd van dat vak, ik geloof dat ik warempel ook wel wat beteken in dat gebied, en dat bijvoorbeeld de andere hoogleraren bij Nederlands mij graag zagen komen. Toen vorig jaar een internationaal congres voor neerlandistiek in Leiden neerstreek, noemde de rector één “Leidse” neerlandicus. Dat was ik. Het vakgebied verkeert ook in nood. Op de middelbare school wordt het over het algemeen niet erg aantrekkelijk gemaakt, waardoor er te weinig studenten komen, wat op den duur weer invloed heeft op het schoolvak. Ik had graag willen proberen daar iets aan te doen. Maar omdat de vacature pas werd opengesteld toen er weer een nieuwe wetenschappelijk directeur van de onderzoeksschool was - de directeuren volgen elkaar op de universiteit op als verstopeitjes bij het paasontbijt waren de regels ineens weer allemaal anders. En zo eindigde ik dus bij de decaan die me doodgemoedereerd vertelde dat ik natuurlijk moest begrijpen dat die anderen echt duizelingwekkend veel beter waren. (Hij zei dat echt, duizelingwekkend.) Ik heb overigens de laatste dagen navraag gedaan bij collega’s van universiteiten uit binnen- en buitenland – inclusief universiteiten die hoger op allerlei rankings staan dan Leiden. Er was niemand die vond dat ik inderdaad ver onder de andere kandidaten

stond. Wie dat wil kan een en ander zo inzien. Daarna trok ik naar de nieuwe directeur, die me belerend toesprak dat dat ik moest leren dat andere mensen nu eenmaal beter zijn dan ik. Ik wil dat natuurlijk graag geloven, vooral in Leiden is iedereen doorgaans beter dan ik. Waarom mij dan in het verleden zoveel is voorgespiegeld - er zijn in ieder geval af en toe getuigen bij geweest toen directeuren verklaarden iets voor me te willen doen -, waarom ik überhaupt werd aangemoedigd om te solliciteren, ik weet het niet.  Als het de bedoeling had om mij te kwetsen, dan is het glorieus gelukt. Ik ben zeer gekwetst. Begrijp me goed: ik vind niet dat ik door voor Leiden te werken recht heb verworven op enigerlei tegenprestatie. Als men mij niet ziet zitten, zijn daar vast goede redenen voor. Maar ik zou denken dat ik wel het recht had verworven op een redelijke afhandeling van mijn dossier; dat men mij op zijn minst de kans had gegeven mij nader te presenteren. Voor mij is loyaliteit belangrijk. Ik geloof dat ik altijd loyaal ben geweest aan de universiteit hoewel die me weinig gaf behalve vage verwachtingen. Ik mag natuurlijk nog gratis blijven werken, nog vorige week drukte het Leidse Online Learning Lab me af op de voorkant van hun folder. Maar ik denk niet dat ik dat nog wil voor een club die mij zonder noodzaak inwrijft dat mijn werk niet aan die hoge Leidse standaarden voldoet. Ik heb een voordeel. Ik kan weg. Ik hoef me de glimlach van de decaan of de levenslessen van de wetenschappelijk directeur niet te laten welgevallen. Ik doe dus niks meer voor Leiden. Daarom is dit mijn laatste column. MARC VAN OOSTENDORP is senioronderzoeker op het Meertens Instituut

24 maart 2016 · Mare 3 Reportage

Op het Brusselse Beursplein worden met krijt steunbetuigingen voor de slachtoffers van de aanslagen geschreven. Foto Jonas Roosens/ANP

Iedereen wil weg, behalve ik Onze man in Brussel: dagboek uit een surrealistische stad Politiek verslaggever en docent bij de opleiding journalistiek Kees Boonman was dinsdag in ‘zijn stad’: Brussel. Voor Mare beschreef hij de onwerkelijke dag van de aanslagen. ‘Het college voor morgen, hoe ga ik dat doen?’ 9.00 uur. ‘Ga niet naar Brussel.’ Het bericht op de Belgische radio is duidelijk. Omkeren en wegblijven van de plek des onheils, dat is het advies. Hoezo wegblijven? Ik ben geen ramptoerist, sta ook niet uit verveling te gluren vanachter een afzetlint. Het is het gen dat wordt geactiveerd. Daar waar je niet heen mag, wat niet voor jouw ogen is bedoeld, juist daar wil je heen, en dat wil je zien. De werkelijkheid heeft nu eenmaal voor een journalist een soms ziekelijke aantrekkingskracht. Brussel is vaak ook mijn stad; ik kom er al jaren. Voor een Europese Top, het parlement of wat dan ook. In mijn opschrijfboekje staan tientallen hotels, soms met het kamernummer erbij: Metropole kamer 406, goeie kamer aan voorkant, klein balkon, balkondeur kan niet open. Brussel vandaag. De Masterclass Europa die ik zou geven in het Résidence Palace, vlak tegenover station Schuman en vlakbij de metro Maelbeek gaat niet door. Zaventem, daar is de vertrekhal voor velen plots het eindstation. En onder de weg loopt de metro. Die niet meer rijdt vanwege het ergste dat kan gebeuren. In dit Brussel moet ik zijn. 11.00 uur. Via Laken rijd ik de stad in, langs het kasteel, een fraai optrekje van de koninklijke familie. Voor en achter mij ambulances, politiewagens, sirenes, gewone auto’s met een zwaailicht op het dak. Zenuwachtigheid. Zie plots dat een

deel van de weg is afgezet. Lint, rood-witte pilonnen en mannen in gele hesjes met daarop het woord crew. Raar, dit is niet Zaventem, niet de Europese wijk. Is het hier ook al mis? Ik vraag een van de ‘crew’-mannen wat er hier passeert. ‘Hier worden opnames gemaakt door Endemol’, krijg ik te horen. ‘Waarover?’ ‘De serie Brussel wordt hier gedraaid.’ ‘En wat is dat voor serie?’ ‘Iets over aanslagen en zo, eh, niet echt iets voor vandaag, maar ja.’

‘Hoezo wegblijven? Het is een gen dat wordt geactiveerd…’ Als ik het later opzoek, vind ik de scenarioschrijver van Brussel, Leon de Winter: ‘Ik wil een Nederlandse serie maken (…) over de botsing van machtigen tegen een decor van een stad die zindert van spanningen.’ Ik rij langs het World Trade Center. Afzettingen, zwaar bewapende militairen patrouilleren over straat. Waar je kijkt, kruisen politiewagens de wegen. Ze gaan ergens naartoe en komen ergens vandaan. Maar het lijkt eerder dat ze maar wat door de stad crossen om de indruk te wekken de situatie volledig onder controle te hebben. Zie een schoolklas lopen, kinderen van een jaar of negen, netjes in de rij achter elkaar met de meester voorop. Naar school gaan ze zeker niet, maar of ze naar huis kunnen nu het gehele openbaar vervoer stil ligt, is de vraag. Waar je ook kijkt, turen mensen op hun smartphone. Verbaas mij uiteindelijk toch: het

‘Nee, het is hier veilig. Probeer het wel, maar er gaat geen vliegtuig en geen trein.’ Foto’s Kees Boonman lukt om het Europees parlement binnen te komen. Krijg overigens de indruk dat wie daar zit vooral probeert wég te komen. Het heeft iets raars, iedereen wil graag naar buiten en er is er één die moeite doet naar binnen te komen. De vergaderingen zijn gestaakt. 28 Nationaliteiten bellen met ‘thuis’. Overal hoor je dezelfde dialoog. ‘Nee, het is hier veilig. Probeer het wel, maar er gaat geen vliegtuig en geen trein.’ Op de kamer bij VVD-Europarlementariër Hans van Baalen neem ik nog eens de toestand van overal tot aan het Binnenhof door. Binnen in deze kamer is niets van buiten te merken. 14.00 uur. Vanuit een surrealistische stad, in een state of war, becommentarieer ik de politieke werkelijkheid vanuit een studio in het parlement voor Radio 1. Sluit mij aan bij de woorden van senator en oud-militair Frank van Kappen: ‘Deze oorlog kunnen we niet winnen, maar we mogen ‘m niet verliezen.’ Hoe voorkom je emotionele retoriek en nietszeggende analyses (‘Dit verandert Europa’)? Leiderschap, als het er al is, wat kan dat doen om angst, onvrede, en revanchegevoelens te kanaliseren? En wat betekent dat alles voor het politieke land-

schap? Zo probeer ik een analyse op de zender uit te werken. 15.45 uur. Na de uitzending loop ik naar de Wetstraat. Was er afgelopen vrijdag nog. Bracht iemand naar de metro, station Maelbeek. Nu is het daar afgezet. Via Belliard, spitsuur en nu muisstil, loop ik naar Place Luxembourg. Ga op het verwarmde terras zitten en vraag mij af wat ik tot nu het ergste vond waar ik over berichtte en waar ik journalistiek bij betrokken was.

‘…dabei sein, over het lint stappen en de werkelijkheid aanraken’ Pim Fortuyn? 6 mei 2002. Moest halsoverkop naar Hilversum. Bepalen wat er uitgezonden kon worden. Hoe lang laat je in beeld het bloed uit een stervende lopen? Theo van Gogh, 4 november 2004. Stond op de Dam. De opstand werd gevreesd. Het werd een oorverdovend protest. Of was het toch Midden-Amerika? Dabei sein, erover berichten, over het lint stappen, de werkelijkheid van zo dicht-

bij mogelijk proberen aan te raken. 20.30 uur. Op Place Jourdan, vlak achter de Europese wijk, kom er graag, neem ik bij Maison Antoine een zak frites. Het is al donker. ‘Met mayonaise’, vraag ik. De laatste keer dat ik frites met mayonaise in een zak op straat heb staan opeten, moet tien jaar geleden zijn. Nou ja, Angela Merkel stond hier ook laatst tijdens een schorsing bij de Europese top. Het haalde de wereldpers. Ga binnen bij café L’Esperance. Het college, morgen in Leiden, hoe ga ik dat doen? Misschien moet het daar wel over gaan. Hoop. L’Esperance in Brussel en in Leiden. Morgen, daar waar geen metro, Zaventem, Molenbeek of een Europese wijk is. Daar waar niks gebeurt; waar je rustig kunt zitten bij L’Esperance, op het hoekje van de Kaiserstraat en het Rapenburg.

KEES BOONMAN is

politiek journalist en docent bij de opleiding Journalistiek en Nieuwe Media aan de Universiteit Leiden

4  Mare · 24 maart 2016 Nieuws

Schijnwerpers Het Leidse stadsbestuur wil een aantal monumenten met schijnwerpers verlichten. Zo ook het Academiegebouw en de Sterrewacht. De universiteit is echter niet enthousiast, meldt het Leidsch Dagblad. Nu worden onder andere het stadhuis, de schouwburg en de twee stadspoorten van onderaf belicht. Het stadsbestuur heeft een ton uitgetrokken voor de verlichting van andere monumenten en hoopt dat de universiteit mee wil betalen. Volgens de beheerder van de universiteitsgebouwen is er echter geen geld. Astronomen zouden bij het turen naar de sterren bovendien last ondervinden van de sterke lampen. Met behulp van een proefopstelling hoopt de universiteit met de gemeente de impact van de schijnwerpers te kunnen beoordelen.

Klokken slaan op hol ‘De klokken bij Geesteswetenschappen lopen overal in andere tijdzones’, meldde raadsvoorzitter Jan Sleutels tijdens de laatste faculteitsvergadering van Geesteswetenschappen. Facilitair accountmanager Carola Koetsier: ‘Eerst waren er radiogestuurde klokken, die zichzelf op de juiste tijd zetten. Maar in het Lipsiusgebouw zit zó veel beton, dat het uiteindelijk niet goed werkt. Opvallend, want toen we dit systeem eerst uitprobeerden, werkte het wel. Bovendien zijn er in de gebouwen Noord en Zuid ook problemen. En daar zit maar weinig beton in.’ Er zijn inmiddels nieuwe klokken. ‘Die werken niet automatisch. Bij het ingaan van de zomer- en wintertijd moeten we dan een extra rondje lopen. Maar die werken blijkbaar óók niet helemaal naar behoren, alsof de batterijtjes eruit gehaald worden.’ De faculteit zoekt nog naar een oplossing.

Onderzoek ov-boetes Minister Bussemaker van Onderwijs gaat uitzoeken hoe het komt dat bijna de helft van de net afgestudeerden een boete krijgt voor het te laat stopzetten van hun ov-kaart. Vorige maand bleek dat in de 2014-2015 rond de 120.000 afgestudeerden een boete kregen voor het te laat annuleren van de kaart. Een maand onterecht kaartbezit kost bijna tweehonderd euro. In totaal inde DUO 56 miljoen euro aan boetes in 20142015. Niet alle oud-studenten die een forse rekening krijgen, zijn vergeetachtig. Een deel van hen maakt zulke hoge reiskosten dat het betalen van de boete goedkoper uitvalt. Om die reden wil Bussemaker ook de boete opkrikken naar driehonderd euro per maand. Een aantal partijen waaronder haar eigen PvdA heeft bezwaar tegen dit plan. De minister komt hen met het onderzoek deels tegemoet.

Beurs kost ook geld Van al het onderzoeksgeld dat universiteiten direct van het ministerie van Onderwijs krijgen gaat bijna twee derde - 1,58 miljard euro - op aan zogeheten matching. Als een wetenschapper een onderzoeksbeurs krijgt, kost dat de universiteit geld. De directe kosten worden door de beurzenverstrekker betaald, maar alle indirecte kosten zoals het gebouw en de personeelsfunctionaris komen uit de universitaire pot. Dat verschijnsel heet matching: gemiddeld kost een binnengehaalde beurs €0,74 voor elke overgemaakte euro. Dat blijkt uit een rapport over onderzoeksfinanciering van het Rathenau-instituut. Dat zoveel van de eerste geldstroom opgaat aan compensatie, betekent dat universiteiten en faculteiten beperkte vrijheid hebben om een eigen onderzoeksprofiel te bepalen.

Nieuwe decaan rechten Hoogleraar criminologie Joanne van der Leun wordt de nieuwe decaan van de faculteit Rechtsgeleerdheid. Ze volgt per 1 september 2016 hoogleraar Europees recht Rick Lawson op, die sinds 2011 decaan is. Van der Leun werkt vanaf 2001 bij de universiteit. In 2008 werd ze tot hoogleraar benoemd. Van der Leun is de wetenschappelijk directeur van het instituut voor strafrecht & criminologie. 

Klusnullen? Geen probleem! Eerstejaars mochten bij minister werken, oordeelt universiteit Eerstejaars rechtenstudenten moesten tijdens hun ontgroening klusjes doen voor hun docent Ard van der Steur, tegenwoordig minister van Veiligheid en Justitie (VVD), schreef nrc.next maandag. Volgens de universiteit zijn er echter ‘geen onoorbare dingen’ gebeurd. Voor Van der Steur in 2010 lid werd van de Tweede Kamer, doceerde hij vanaf 2006 burgerlijk recht aan de Universiteit Leiden. In die tijd kwamen volgens nrc.next tientallen studenten als zogenaamde ‘klusnullen’ naar het kasteel in Warmond, waarin hij een appartement bewoont. Het ging om eerstejaarsleden van L.S.V. Minerva, die net als bij andere verenigingen in hun kennismakingstijd een week aan het werk gezet worden. Ze harkten het grindpark, zetten de monumentale trap in de was en kookten voor Van der Steur. ‘We hebben maatschappelijk werk, zoals oorlogsgraven schoonmaken, en niet-maatschappelijk werk’, verduidelijkt Minerva-voorzitter Max Grapperhaus. In dit geval ging het om dat laatste: klussen bij een reünist. Van der Steur was tijdens zijn eigen studententijd namelijk zelf ook lid van Minerva. Grapperhaus: ‘Daarbij kijken we altijd vanuit de kant van de aankomende leden. Als het goed werk is, in een goede en veilige omgeving, geen vreemde dingen dus, kan het wat ons betreft doorgang vinden.’ Niet-maatschappelijk werk gebeurt DOOR MARLEEN VAN WESEL

bovendien wel tegen betaling, in tegenstelling tot wat nrc.next schreef, zegt hij. ‘Volgens ons zijn er geen onoorbare dingen gebeurd’, laat universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke weten. De universiteit heeft weliswaar een gedragscode,

waarin staat: ‘Docenten nemen de nodige afstand in acht in hun betrekkingen met individuele studenten en houden deze betrekkingen zakelijk.’ Maar, zegt Van Overbeeke: ‘In een studentenstad is het evident dat de wegen van studenten en wetenschappelijk personeel elkaar af en

toe ook buiten de muren van de universiteit kruisen.’ Van der Steur zelf ontkende aanvankelijk tegen nrc.next dat het klussen nog gebeurde tijdens zijn docentschap. Later gaf hij wel toe, maar zag hij geen bezwaren. Het was ‘gewoon gezellig’.

Ochtendmensen scoren beter Studenten met slaapproblemen halen lagere cijfers en kunnen zich minder goed concentreren. Dat blijkt uit een onderzoek onder 1400 studenten uit het Nederlandse hoger onderwijs. ‘Goed eten en bewegen zijn in de mode, maar slapen is ook echt belangrijk.’ Liggen die lagere cijfers niet voor de hand? Universitair hoofddocent orthopedagogiek Kristiaan van der Heijden: ‘Het was al langer bekend dat slaaptekort een negatief effect heeft op de aandacht, het concentratievermogen, het geheugen en ook het werkgeheugen van kinderen, adolescenten en volwassenen. Ook het emotionele functioneren wordt beïnvloed: mensen reageren eerder prikkelbaar of geagiteerd. ‘De invloed op schoolprestaties is al vaker onderzocht, maar op studieprestaties in het hoger onderwijs

nog niet. Die blijkt vrij fors te zijn en dat had ik eigenlijk niet verwacht. We hebben rekening gehouden met allerlei factoren. Psychische of fysieke problemen kunnen bijvoorbeeld leiden tot slaapstoornissen. Mindere studieresultaten komen dan niet per se door de slaapproblemen zelf. Dan nog bleef er een fors effect overeind: cijfers die een half tot een heel punt lager liggen.’ Kunnen studenten daar iets aan doen? ‘Tien tot vijftien procent lijdt echt aan een slaapstoornis, maar veel kan opgelost worden met goede slaapgewoontes. Studenten blijken soms niet goed te weten wat gezond is. Intensief sporten voor het slapengaan is bijvoorbeeld helemaal niet goed. Hetzelfde geldt voor alcohol: je slaapt er weliswaar gemakkelijker door in, maar het tast wel de diepte van je slaap aan. Bij studenten schort het

ook vaak aan regelmaat. Als je laat naar bed bent gegaan, kun je beter niet lang doorslapen. Daarvan raakt je biologische ritme in de war. Vooral avondtypes zijn daar gevoelig voor.’ Dat is 32 procent van de studenten. Zeven procent noemt zichzelf een ochtendmens. Is dat anders onder volwassen Nederlanders in het algemeen? ‘In de volledige volwassenenpopulatie vonden we in eerder onderzoek achttien procent avondtypes en veertien procent ochtendtypes. Dat komt mede door de verschuiving van de biologische klok in de adolescentie, naar een later tijdstip. Rond je twintigste wordt die weer wat vroeger.’ Avondtypes presteren gemiddeld slechter bij hun studie. Kun je jezelf trainen om een ochtendmens te worden?

‘Uit onderzoek blijkt de invloed van erfelijke factoren en omgevingsfactoren half-half te zijn. Een deel kun je dus beïnvloeden. Extreme avondtypes, die pas om drie uur ’s nachts moe worden, kunnen daar zonder therapie weinig aan doen. Minder extreme gevallen kunnen bijvoorbeeld vroeger opstaan, zorgen voor veel licht en activiteit in de ochtend, en juist weinig daarvan in de avond.’ Studenten slapen gemiddeld 8 uur en 16 minuten per nacht. Is dat meer dan gemiddeld? ‘Iets meer inderdaad. Toch zou 65 procent liever langer slapen. Ik heb het idee dat ze misschien wel genoeg uren slapen, maar dat ze toch niet uitgeslapen wakker worden, door slechte slaapgewoontes. Het licht van telefoon- en tabletschermen, een verschoven ritme door uitgaan, dat tast de diepte en de kwaliteit van je slaap aan.’ MVW

Deel opleiding huisartsen naar Den Haag Sinds vorige week donderdag heeft het Leids Universitair Medisch Centrum een campus in Den Haag. In het oude Ministerie van Binnenlandse zaken heeft het Leids Universitair Medisch Centrum vorige week een Haagse vestiging geopend, onder de naam LUMC - Campus Den Haag. Daar gaan verschillende dingen gebeuren, legt woordvoerder

Sonja Groen uit: als eerste komt er een zomerscholing voor artsen en bijna-artsen. Er zijn nog meer ‘projectideeën’, maar die moeten nog verder uitgewerkt worden. De huisartsenopleiding die het LUMC verzorgt, krijgt een nevenvestiging in Den Haag, gericht op het thema ‘Population Health’ – brede, op volksgezondheid en preventie gerichte geneeskunde. Er komen

achttien extra opleidingsplaatsen bij, maar de locatie moet ook de andere artsen in Den Haag – een stad met een hoop grootstedelijke gezondheidsproblematiek – van kennis gaan voorzien. Groen: ‘Het doel is uiteindelijk permanent circa 250 huisartsen en zo’n 100 specialisten ouderengeneeskunde in opleiding te hebben. Uiteindelijk komt dan 30-50% van de opleiding in de

Campus Den Haag.’ Daarnaast komt er ook een onderzoeksmaster Population Health Management, waarvan de eerste onderdelen al dit jaar te volgen zullen zijn. Den Haag investeert fors in universitair onderwijs. De Universiteit Leiden heeft al meerdere opleidingen in de Hofstad. Ook de universiteiten van Delft en Wageningen openden er vestigingen. BB

24 maart 2016 · Mare

5

Nieuws

Partij SGL wordt ONS Leiden Studenten willen met nieuwe naam ‘volwassen worden’ Studentenpartij SGL verandert haar naam in Ondernemende Studenten Leiden. Een deel van de leden van studentenpartij BeP, waaronder universiteitsraadslid Sander van Diepen, stapt over naar ONS Leiden. Van een fusie van SGL met BeP is echter geen sprake, aldus het BeP-bestuur. DOOR VINCENT BONGERS ‘We vonden dat er nieuwe wind moest waaien’, zegt Niels Westera, die voor SGL in de universiteitsraad zit, over de naamsverandering. ‘We willen volwassener worden. SGL is een partij die zich altijd inzette voor de actieve student die zich naast zijn studie wil ontwikkelen. Dat doen we nog steeds, maar

we willen het breder trekken en ons profileren als een partij die meer punten belangrijk vindt. En daar hoort een nieuwe naam bij.’ ‘De internationale student moet beter worden vertegenwoordigd’, zegt Maud Pols, medeoprichter van ONS Leiden en voorzitter van de SGL-fractie in de universiteitsraad. ‘Verder willen we er voor zorgen dat de universiteit duurzamer wordt.’ Westera: ‘Dat moet een integraal onderdeel wordt van het universitair beleid.’ Opvallend is dat Sander van Diepen, het enige BeP-lid in de universiteitsraad, overstapt naar ONS Leiden. ‘Er zijn teveel partijen’, legt Van Diepen uit. ‘Op heel veel punten zijn SGL en BeP het eens. Alle studenten hebben bijvoorbeeld last van rendementsmaatregelen van het college.

We zijn dan ook gaan praten over een samenwerking. Er is nog geen sprake van een fusie. Daar is pas sprake van als de ALV van BeP deze goedkeurt.’ ‘Als een student tijdens de campagne vier partijen vrijwel hetzelfde hoort roepen, dan is dat verwarrend en versterkt het de medezeggenschap niet’, aldus Pols. ‘Het is verstandiger om de krachten te bundelen. Als er maar drie partijen zijn, schept dat duidelijkheid.’ Volgens een deel van de BePleden gaat de partij echter helemaal niet verdwijnen. ‘Er is helemaal geen fusie op handen’, zegt Bert van Laar, faculteitsraadslid bij Geesteswetenschappen. ‘Er is niets aan de hand’, zegt BeP-voorzitter Koen Giezeman. ‘We hebben op 27 januari een ALV gehad en toen is de fusie aan bod gekomen. Dat idee is toen afgewezen.’

‘We hebben er toen informeel over gesproken’, reageert Van Diepen. ‘Het stond niet op de agenda.’ Van Laar: ‘We hebben onze eigen speerpunten en identiteit. De sfeer tijdens de vergadering was: “Waarom hebben we het hier eigenlijk over?” Van Diepen heeft kennelijk vervolgens zijn conclusies getrokken.’ ‘Later is er nog een voorstel tot fusie gekomen van SGL aan het bestuur van BeP’, zegt Giezeman. ‘Maar dat was veel te laat, want de lijsten voor de verkiezingen moesten al worden ingeleverd. Na de verkiezingen staan we open voor voorstellen.’ Van Laar noemt het geen scheuring in de partij. ‘Zo zwaar is het niet. Een persoon heeft ervoor gekozen om bij een andere partij zijn heil te zoeken.’ Volgens Pols ligt dat anders: ‘Een groot deel van de BeP-

leden heeft aansluiting gevonden bij ONS Leiden. Een klein groepje niet.’ Belangrijk punt is wel dat BeP niet meedoet aan de verkiezingen voor de universiteitsraad. ‘We zijn niet op alle faculteiten even sterk en maken weinig kans op een zetel in de universiteitsraad’, zegt Giezeman. ‘We hebben ons geconcentreerd op het samenstellen voor mooie lijsten voor Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen. En dat is gelukt.’ Op de vijf andere faculteiten doet BeP niet mee. Van Diepen: ‘Bij FSW en Geesteswetenschappen waren de BeP-lijsten al rond. Bij de andere faculteiten niet. Daar staan de BePleden op de lijst van ONS Leiden. Een deel van de BeP-leden heeft zich al aangesloten. Het bestuur heeft begrip voor onze standpunten. Het is in goed overleg gegaan.’

‘Het is koffiedik kijken’ De faculteit Governance and Global Affairs heeft met het college van bestuur afgesproken dat de komende jaren het bedrag aan binnengehaalde subsidies wordt verdubbeld. De faculteitsraad maakt zich zorgen over deze ambitie.

Vier keer nieuw in Oudheden Op 1 april start het recent heropende Rijksmuseum van Oudheden in één keer vier nieuwe tentoonstellingen. Dit vel papyrus komt uit het Dodenboek van Padichonsoe, en is tot en met 2 oktober te zien bij Egypte. Land van onsterfelijkheid. Het is een soort handleiding om in het hiernamaals te komen, gedateerd van 1100-950 v. Chr. De gevleugelde scarabee is mogelijk iets jonger. Die komt uit de Derde Tussenperiode, van 1076 tot 723 voor Christus.

Kritiek op plan dataopslag De universiteit is bezig met het ontwikkeling van een nieuwe regeling voor het opslaan van onderzoeksdata. Wetenschappers moeten ook hun ruwe gegevens in een database uploaden. De universiteitsraad heeft nog de nodige twijfels over het plan. Wetenschappelijke tijdschriften en subsidieverstrekkers stellen meer eisen aan de beschikbaarheid van gegevens waarop onderzoek is gebaseerd, schrijft rector Carel Stolker aan de universiteitsraad. ‘Het is uit het oogpunt van wetenschappelijke integriteit van belang dat onderzoeksdata goed beheerd en bewaard wordt.’ Het college van bestuur heeft dan ook een raamwerk voor datamanagement opgesteld. Er komt zelfs een data protection officer, die verantwoordelijk is voor de naleving van het beleid met betrekking tot de veiligheid van onderzoeksgegevens. Bij elk onderzoek moet een datamanagementplan worden uitge-

werkt. Het gaat in principe ook om ruwe onbewerkte gegevens, en om niet-digitaal materiaal zoals bijvoorbeeld labmonsters. Maar dat betekent echter niet dat altijd ‘alles wordt opgeslagen’. De onderzoekspraktijk verschilt namelijk per vakgebied. De instituten en faculteiten bepalen wat er precies moet worden bewaard. Al stelt het college wel minimumeisen. De komst van de database betekent niet dat iedereen naar hartelust kan grasduinen in onderzoeksgegevens. Om data in te zien, moet een verzoek worden ingediend. Het kan zijn dat alleen de subsidieverstrekker, een andere onderzoeker of een wetenschappelijke tijdschrift inzage krijgt. Of dat er een embargo op bepaalde gegevens rust. Ook is het van belang dat privacygevoelig materiaal goed wordt beschermd. Fenna Poletiek van personeelspartij Abvakabo vindt het zorgelijk dat in de praktijk een promovendus mogelijk verantwoordelijk wordt voor een datamanagementplan. ‘Er

moeten niet veel vrijheden voor een aio zijn’, zei ze maandag tijdens de universiteitsraadvergadering. ‘Je moet een beginnend onderzoeker in bescherming nemen.’ ‘In het stuk staat dat de wetenschappelijk directeur van het instituut altijd eindverantwoordelijk is voor het datamanagement’, zei Koen Hamelink van studentenpartij LVS. Poletiek: ‘In de praktijk worden de auteurs van een artikel aangesproken op problemen. Als er iets met de data aan de hand is in een onderzoek van A. de Boer en D. Stapel, wordt er niet gezegd: “De directeur is verantwoordelijk.” Dit is geen goede regeling.’ Joost Augusteijn van Abvakabo: ‘De wetenschappelijk directeur is ervoor verantwoordelijk dat de regeling er komt en wordt uitgevoerd. Maar die doet het niet zelf. Die directeur kan zeggen tegen de promovendus: “Jij bent verantwoordelijk voor de dataopslag.” Het is verstandig om daar in dit stuk al heldere afspraken over te maken en dat te voorkomen.’ VB

Het college van bestuur maakt elke drie jaar bestuursafspraken met de faculteiten, over het binnenhalen van studenten en geld. Het is de bedoeling dat de Haagse faculteit in 2019 twee miljoen aan subsidies ontvangt. In 2014 was dat nog minder dan 7,5 ton. Vorig jaar iets van rond de miljoen. ‘Ik heb mijn twijfels’, zei raadslid Patrick Overeem dan ook. ‘De faculteit moet de tweede en derde geldstroom bijna verdubbelen de komende drie jaar. Dat is mooi, maar gaat dat lukken? Dat geldt ook voor de bachelor-instroom.’ In 2019 hoopt de faculteit een bachelorinstroom van 425 studenten te hebben. Dat waren er in 2015 nog 313. ‘Er komt een hele nieuwe opleiding bij: de bachelor cyber security. Dus de eisen voor de instroomcijfers

zijn niet heel spannend’, legde Jolanda Riel van het faculteitsbestuur uit. Overeem: ‘Maar die opleiding is er nog niet.’ Riel erkende dat de afspraak over de subsidies ‘wel zeer ambitieus’ is. ‘Maar het onderzoek gekoppeld aan het nieuwe Institute of Security and Global Affairs gaat waarschijnlijk veel subsidies trekken’, vertelde ze. ‘Ook het university college wil meer aan onderzoek gaan doen. Maar het is een beetje koffiedik kijken.’ Overeem: ‘Het moet wel ergens op gebaseerd zijn.’ Riel: ‘De directeuren van twee van de drie instituten van de faculteit melden al dat er forse subsidies worden binnengehaald.’ Decaan Kutsal Yesilkagit: ‘Het college zegt: “Ga ervoor!” Het is een aansporing om beleid op deze punten te voeren.’ Overeem: ‘Wat zijn de consequenties van het niet halen van een afspraak?’ ‘Dat verschilt per doelstelling’, aldus Yesilkagit. ‘Het is niet zo heel erg als je de doelstelling derde geldstroom niet haalt. Dat ligt anders voor de instroom van de opleidingen.’ VB

Leiden sluit deals in Brazilië Een nieuwe leerstoel Braziliëstudies, sterrenkundeovereenkomsten en mogelijk een bijdrage aan de bestrijding van het zikavirus: daarmee kwam rector magnificus Carel Stolker afgelopen week terug uit Brazilië. ‘Ik werd ingezet als joker.’ Met een zestienkoppige delegatie trok de rector vorige week door Brazilië. ‘Dat is het nieuwe model, ingevoerd toen ik aantrad’, vertelt Stolker. ‘We hebben drie landen geïdentificeerd, waarmee we als universiteit willen optrekken.’ Eerder waren Indonesië en China aan de beurt. ‘Wanneer een LUMC-onderzoeker een afspraak had, ging ik mee, zodat mijn counterpart ook kwam. Als rector werd ik ingezet als joker. Zo komen onze wetenschappers op een wat hoger niveau organisaties binnen.’ Leiden was al de enige Nederlandse universiteit die nog Portugees aanbiedt. ‘Vanaf 1 september komt hier een nieuwe leerstoel Braziliëstudies. En het Braziliaanse ministerie van buitenlandse zaken financiert hier voor de helft een docent Portugees. Best bijzonder, in een moeilijke economische periode. Wij nemen de andere helft voor onze rekening.’

Stolker tekende ook overeenkomsten namens NOVA, een samenwerkingsverband voor sterrenkunde. In São Paulo werd gesproken over het uitwisselen van medische kennis. ‘Onze vergrijzing staat Brazilië over een jaar of tien ook te wachten.’ Met twee bètaonderzoekers bracht hij een bezoek aan het Braziliaanse volksgezondheidsinstituut Fiocruz. ‘Daar worden virussen onderzocht, zoals dengue en zika. Niet dat Leiden even het zikavirus gaat stoppen, maar wellicht kunnen de Nederlandse NeCEN-microscopen in Leiden een bijdrage leveren.’ ‘Zeventien overeenkomsten hebben we getekend. Ik heb Brazilië beter leren kennen, maar ik heb niet veel van het land gezien. Alleen vlak voor we terugvlogen, zag ik de beroemde stranden van Copacabana en Ipanema.’ Voor een volgende grote Leidse missie wordt gedacht aan Turkije. ‘We hebben Turkijestudies. Op de Rechtenfaculteit wordt Turks recht gedoceerd. En voor archeologen, die nu min of meer uit Noord-Afrika gebombardeerd worden, biedt Turkije een aantal interessante onderzoeksgebieden. Maar die reis is niet meer voor dit jaar.’ MVW

6  Mare · 24 maart 2016 Achtergrond

Dit doe ik nooit meer, schreeuwde ik

‘Je wilt niet weten hoe vaak er gevraagd wordt waarom ik zoveel geld betaal om me vrijwillig onder stroom te laten zetten.’ Foto’s Duncan de Fey > Vervolg van de voorpagina Een dag na de wedstrijd laat ze haar blauwe plekken zien. ‘Er zitten vaak sadistische elementen in’, geeft ze toe. ‘Tijgeren over kiezelstenen. Of je moet door een houten kooi waarin elektriciteitsdraden naar beneden hangen, die niet te vermijden zijn. Je wilt niet weten hoe vaak me gevraagd is waarom ik zoveel geld betaal om me vrijwillig onder stroom te laten zetten.’ Nou? ‘Je leert je angsten en breekpunten kennen. Ik heb bijvoorbeeld hoogtevrees. Een obstacle run is een overwinning op jezelf.’ Anderen noemen het wel eens gekscherend ‘het WK modderrollen’, maar het is wel degelijk een topsport. Sukèl traint zeven dagen per week. ‘Ik doe zware krachttraining en volg survivaltraining in Doorn. Daarnaast volg ik een strak voedingsschema’, zegt ze, terwijl ze in haar thee roert. Het koekje laat ze dan ook liggen. ‘In de sportschool doe ik deadlifts van boven de honderd kilo. Dat lijkt veel voor zo’n klein meisje, maar bij mij

in de sportschool stelt dat niets voor hoor.’ Ze was niet altijd zo enthousiast. ‘Sporten ging met pieken of dalen. Toen ik ging studeren, kwam ik acht kilo aan door bier en feestjes. Tijdens zo’n sportdipje deed ik met een groepje vrienden mee aan de urbanathlon. Het regende, na een kilometer was ik iedereen al kwijt en na anderhalf uur kwam ik jankend over de finish. “Dit doe ik nooit meer”, schreeuwde ik, en daar was ik ook echt van overtuigd.’ Maar een week later kon ze een gratis startnummer overnemen voor de Harbour Run en tijdens Mud Masters sloeg de vonk echt over. ‘Ik ging sporten en anders eten. Het is een kleine wereld, zeker onder de meiden, dus ik leerde snel een groepje fanatieke vrouwen kennen. Zij waren gekwalificeerd voor het WK en stelden voor dat ik ook een poging zou wagen. Toen bleek mijn tijd bij Mud Masters eigenlijk al goed genoeg, als ik in het wedstrijdvak was gestart.’ Ze ging voor het WK naar Ohio en oma Elly ging mee. ‘Ik deed een uur

over de laatste driehonderd meter. We moesten met 50 kilometer per uur van een glijbaan af, die in het water eindigde. Daarna zat ik tegen onderkoeling aan. Met de finish in zicht moest ik nog een paar technische hindernissen overwinnen, maar ik zat er helemaal doorheen. Bij het laatste obstakel kon ik écht niet meer.

Doe meer met je kennis! Vrijwilligers gezocht voor één uur per week bijles en huiswerkbegeleiding op verschillende locaties of bij de leerling thuis. Leiden-Noord, 31 leerlingen, basisonderwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 2 met vergoeding van €4 per les. *Spelling, rekenen, groep 7, €5-6 per les. *Rekenen, groep 8, €10,per les. *Rekenen groep 4, €10,- per les. Voortgezet onderwijs: *Duits, 2vmbo-tl. *Wiskunde, Nederlands, 2vmbo-kader. *Rekenen, brugklas havo-vwo, €5,- per les. * Nederlands, brugklas havo. *Wiskunde, economie, 2havo. *Engels, 4vwo. *Nederlands, 3havo. *Wiskunde, 4vmbo-tl. *Wis-, natuurkunde, 4havo. *Wiskunde A, 4havo. *Wiskunde, brugklas havo-vwo. *Wiskunde, 6vwo. *Twee leerlingen wiskunde, 3vmbo-tl. Leiden-Zuid, 17 leerlingen basisonderwijs groep 4 t/m 8. Voortgezet onderwijs: *Twee leerlingen Engels, brugklas vwo. *Wiskunde, Engels, 4havo. *Biologie, Nederlands, wiskunde, brugklas mavo-havo. *Engels, Frans, brugklas havo-vwo. *Natuurkunde, Engels, 5vwo. *Natuurkunde, Engels, 5vwo. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, wo en do 1517u. Tel. 071-5214256. E-mail: [email protected]. Woonruimte (gemeubileerd) te huur voor periode mei t/m augustus 2016. In centrum van Leiden nabij universiteit. Erg stille plek en toch in de stad. Prijs 725 euro inclusief energie, internet, tv en verzekering. Telefoonnummer: 06-1540 5843. Klaar voor het jaar van je leven? NJR, jongerenorganisatie, zoekt nieuwe bestuursleden. Wij organiseren oa Nationaal Jeugddebat, IkBenGeweldig, jongerenvertegenwoordigers, trainingen

Nu zoekt ze uitdaging in langere afstanden. In Engeland liep ze vorig jaar 32 kilometer met tweehonderd obstakels. ‘Na de race kon ik mijn tent niet uitkomen, ze moesten me het festivalterrein afdragen. Ik kon een maand lang niet normaal lopen.’ DOOR PETRA MEIJER

Enthousiast geworden? Ook je eigen grenzen verleggen en lekker in de modder spartelen? De Strong Viking Obstacle Runs komen in verschillende varianten. De modder-edities zijn voorbij, maar op 21 mei is er bij recreatiegebied Spaarnwoude een heuvel-editie van 7, 13 of 19 kilometer. Voor echte diehards is er op datzelfde moment de Iron Viking: een heuse marathon met meer dan honderd obstakels en meer dan 1500 hoogtemeters. Op 11 en 12 juni vindt de water-editie plaats in Wijchen. Daar zal ook een moddergebied worden ingericht. Naast de Strong Viking Obstacle Runs zijn er nog veel meer evenementen, waarvan Mud Masters in de Haarlemmermeer een van de bekendste is. In Scheveningen kunnen deelnemers op 25 juni kiezen

uit een afstand van 5 of 10 kilometer. Op 28 en 29 mei mogen de lopers individueel of in een team 24 uur achter elkaar afzien. Op 30 april en 1 mei zullen duizenden mensen meedoen aan de Fisherman’s Friend Strongman Run. De Harbour Run op 9 oktober voert dwars door de Rotterdamse haven, de Stormloop Obstacle Run vindt plaats op het Circuit Park Zandvoort en in het Belgische Bouillon wordt er zelfs een hindernisbaan in Middeleeuws thema georganiseerd. Geen zin om zeven keer per week te trainen en gek op koekjes bij de thee? Sukèl: ‘Iedereen kan meedoen. Op de T-shirts staat niet voor niets “We leave no man behind”. Als je niet zo sterk bent, slingeren anderen je wel over de hindernissen heen.’

Academische Agenda

Maretjes De prijs voor een Maretje bedraagt €9,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Er is een filmpje van mij gemaakt waarop ik huilend in die bak sta. Omstanders boden me een jas aan. Ik wist dat als ik hem aan zou nemen, ik geen energie zou hebben om hem nog uit te trekken. Uiteindelijk kwam ik bij de derde poging toch met een grote sprong naar de overkant, en eindigde ik in de top tien.’

en lobby. Wij hebben 20 medewerkers, 40 lidorganisaties, 50 trainers en honderden vrijwilligers. Wij zitten aan tafel met beleidsmakers, van De VN en ministers tot gemeentewerkers. Ben jij enthousiast en gedreven? Heb jij een jongerenhart? Kijk dan nu op www.njr.nl/bestuursleden.

childcare centre 2015 AWARD WINNER FOR SOUTH HOLLAND REGION * In an independent survey parents assess the childcare centre as a 9.2

(217 reviews)

Already for 35 years de Kattekop has been the child care centre for staff and students of Leiden University and affiliated institutions. Within walking distance of Leiden Central station. Open from 07.30 hrs. till 18.30 hrs. More information www.dekattekop.nl tel. 071 5176363 *reviewplatform Opiness.nl

Dhr. A.J. Rimoldi hoopt op dinsdag 29 maart om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Clues from Stellar Catastrophes’. Promotor is Prof.dr. S.F. Portegies Zwart. Mw. C.M.S. Straatman hoopt op dinsdag 29 maart om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Early death of massive galaxies in the distant universe’. Promotor is Prof.dr. M. Franx. Dhr. M. Pronk hoopt op woensdag 30 maart om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Verandering van geloofsvoorstelling’. Promotor is Prof.dr. W.B. Drees. Mw. E. Gvozdenović hoopt op donderdag 31 maart om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Monitoring rheumatoid arthritis’. Promotoren zijn Prof.dr. D.M.F.M. van der Heijde en Prof.dr. R.B.M. Landewé (UvA). Dhr. D. Soonawala hoopt op donderdag 31 maart om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Travel, infection and immunity’. Promotoren zijn Prof.dr. L.G. Visser en Prof.dr. J.T. van Dissel. Dhr. J.H.M. Visschedijk hoopt op donderdag 31 maart om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Fear of falling in older patients after hip fracture’. Promotor is Prof.dr. W.P. Achterberg. Mw. E.A. Lucassen hoopt op donderdag 31 maart om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Circadian timekeeping: from basic clock function to implications for health’. Promoto-

ren zijn Prof.dr. J.H. Meijer en Prof.dr. A. Kalsbeek (AMC). Prof. dr. W. van Dijk zal op vrijdag 1 april een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit Sociale Wetenschappen met als leeropdracht Psychologische Determinanten van Economisch Keuzegedrag. Mw. G. Ogliari hoopt op dinsdag 5 april om 11.15 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘The Milan Geriatrics 75+ Cohort Study: unravelling the determinants of healthy ageing and longevity’. Promotor is Prof.dr. R.G.J. Westendorp. Dhr. S. Shafiei Sabet hoopt op dinsdag 5 april om 13.45 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘The noisy underwater world: The effect of sound on behaviour of captive zebrafish’. Promotor is Prof.dr. C. ten Cate. Mw. L.S. Gottschalk hoopt op woensdag 6 april om 10.00 uur te promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Pleading for Diversity: The Church Caspar Coolhaes Wanted’. Promotor is Prof.dr. E.G.E. van der Wall. Dhr. R.G.J.A. Zuiker hoopt op woensdag 6 april om 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Development and use of biomarkers in clinical development of new therapies for chronic airway disease’. Promotoren zijn Prof.dr. A.F. Cohen en Prof.dr. J. Burggraaf. Mw. M.A. Koenders hoopt op donderdag 7 april om 16.15 uur te promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Tangled up in mood: Predicting the disease course of bipolar disorder’. Promotoren zijn Prof.dr. B.M. Elzinga en Prof.dr. P. Spinhoven.

24 maart 2016 · Mare

7

Wetenschap

De toendra ontdooit Wat betekent dat voor de schimmels? Schedelscheur De aarde warmt op, en het toendragebied doet dat het snelst. Bioloog Luis Morgado onderzocht het effect op schimmels in de grond. De conclusie: meer ziekteverwekkers, en mogelijk ook meer broeikasgassen. ‘Onderzoek doen in de toendra van Alaska betekent dat je uit moet kijken voor grizzlyberen, maar waar je vooral last van hebt zijn muggen’, vertelt bioloog Luis das Neves Morgado. ‘Je moet een hoedje met een muskietennet op, anders komen ze in je ogen en je oren. Soms is het moeilijk om ergens een foto van te maken, omdat de muggen in de weg zitten en je camera scherpstelt op die beesten. Maar het is ook een prachtig landschap: je voelt je als in de film Into the Wild. Je voelt je ver van de beschaving, en het landschap lijkt onbedorven.’ Toch zijn ook rondom Lake Toolik, zo’n zeshonderd kilometer ten noorden van Anchorage, de sporen van de beschaving te zien, tot onder de grond aan toe. Morgado is een schimmelonderzoeker, die vandaag hoopt te promoveren op zijn studies in Alaska. De wereld warmt op, en de toendra doet dat sneller dan veel ander terreinen. Als de temperatuur stijgt, smelt de sneeuw, wordt het landschap donkerder en vlugger warm - net zoals je het ’s zomers in zwarte kleren heter hebt dan in witte. Dus verandert het landschap daar ook sneller: Morgado’s proefDOOR BART BRAUN

schrift spreekt over het ‘vergroenen van het poolgebied’. Om te onderzoeken hoe dat precies gebeurt, doen biologen al sinds de jaren negentig veldproeven bij Lake Toolik. Met kleine kasjes simuleren ze de gevolgen van opwarming, en door planken te plaatsen zorgen ze ervoor dat op sommige plekken meer sneeuw komt te liggen. De opwarming van de aarde zorgt zowel in Nederland als Alaska voor meer neerslag in de winter, en in Alaska valt die neerslag in de vorm van sneeuw. Die sneeuw isoleert de bodem beter, en als het eenmaal smelt wordt de bodem vochtiger. Morgado vergeleek de schimmelstand op de experimentele plekken met de schimmels in de omgeving, om te zien wat voor gevolgen opwarming zou kunnen hebben. Schimmels zijn een beetje het ondergeschoven kindje van de biologie. Dieren, planten en zelfs bacteriën krijgen veel meer aandacht in zowel het onderwijs als het onderzoek. Zelfs als er wel naar schimmels wordt gekeken, dan is dat maar al te vaak omdat ze belangrijk zijn voor iets anders – omdat ze planten ziek maken, bijvoorbeeld. Morgado, een boomlange Portugees met dreadlocks en klimkleren, is al sinds zijn vroege studententijd schimmelfan. ‘Wat ze zo gaaf maakt? De enorme diversiteit: zo’n 95 procent van alle soorten is nog onbeschreven. Ze zijn mooi om te zien, en ze spelen allerlei belangrijke rollen in de ecologie: van gedragsveranderende parasieten van dieren tot helpers van planten. En ze zitten verstopt: de

paddenstoelen die we zien, zijn eigenlijk alleen maar de vruchten van het echte organisme, dat onder de grond zit – en de meeste schimmelsoorten maken niet eens paddenstoelen aan.’ Door nieuwe DNA-technieken kunnen biologen nu eindelijk in kaart brengen wat er in de grond zit aan schimmels, zegt hij. ‘Vroeger was je afhankelijk van de paddenstoelen die je kon plukken en de paar soorten die je op kon kweken in het lab; maar bij verreweg de meeste soorten lukt dat niet. En wat steevast blijkt: verreweg de meeste soorten zijn onbekend.’ Zelfs in zijn eigen bodemmonsters is nog ongeveer een kwart van alle soorten vreemd, terwijl de Toolik-

De schimmel is het ondergeschoven kindje van de biologie proeven al bijna twintig jaar lopen. In zijn proefschrift maakt Morgado onderscheid tussen natte en droge toendra. In de droge toendra zijn de veranderingen relatief klein, in de natte toendra verandert er veel meer. De biodiversiteit wordt niet zozeer lager – ‘het is een wat naïef idee dat menselijke bemoeienis tot minder soorten zou moeten leiden’, zegt hij zelf – maar de soortensamenstelling is wel omgegooid bij de kasjes en de plankjes. Hoe precies? ‘We verwachten een toename van de soorten die

dierziekten veroorzaken, bij insecten bijvoorbeeld, en meer zogeheten bodem-zygomyceten, die allerlei verschillende rollen spelen in het ecosysteem. Wat we vooral ook zien is dat de stabielere schimmelsoorten verdwijnen.’ ‘In de toendra is de biomassa van schimmels de belangrijkste component van de bodem, en die biomassa bestaat uit verschillende soorten die verschillende stoffen aanmaken. Soorten die veel van de donkere stof melanine aanmaken, zijn vaak lastiger af te breken en gaan langer mee, maar juist die soorten nemen in aantal af als de toendra opwarmt.’ De toendra zelf wordt donkerder, maar de schimmels die er leven juist bleker, lijkt het. Dat is wat zorgwekkend, want juist die donkere schimmels slaan veel koolstof op. Een afname van die schimmelsoorten zou kunnen betekenen dat die koolstof vrijkomt als broeikasgassen. De ontdooiende toendra stoot sowieso al meer broeikasgassen uit dan ze opneemt, maar als de schimmelpopulatie dat effect nog eens versterkt wordt het probleem alleen maar groter. Morgado durft daar geen harde uitspraken over te doen: ‘We hebben de biodiversiteit beschreven, niet het koolstofbudget of zelfs maar de veranderingen in biomassa. Het is moeilijk om te zeggen wat er echt gaat gebeuren, in termen van de koolstofcyclus.’ Luis das Neves Morgado, Peeking into the future: Fungi in the greening Arctic. Promotie 24 maart

In Forensic Science International staat een verhaal over een jongetje van nog geen zes maanden dat op een dag bewusteloos en zonder te ademen in zijn wiegje lag. Reanimatie en ziekenhuisopname hielpen niet: twee dagen later was hij dood. Als zulke jonge kinderen sterven, moet er van de Nederlandse wet altijd een onderzoek volgen om te kijken wat er precies aan de hand was. Als onderdeel van dat onderzoek werd een röntgenfoto gemaakt. In één van de twee wandbeenderen, de grote stukken bot die de zijkant van de schedel vormen, is duidelijk een streepje te zien. Een scheur, misschien? En hoe kwam die daar dan? Het Openbaar Ministerie werd erbij gehaald, en vanwege de verdenking van kindermishandeling en/of verwaarlozing mochten de ouders hun kindje niet begraven totdat er een groep experts naar had gekeken. Een van die experts was anatoom prof. dr. George Maat van het Leids Universitair Medisch Centrum. Die van het MH17-college, inderdaad. De onderzoekers vonden geen sporen van genezing rondom de spleet, en ook geen sporen van een verwonding. Wat was er nou wel aan de hand? Normaal gesproken ontstaat een wandbeen als de baby nog in de buik van de moeder zit. De botvorming van dit been vindt plaats tijdens de achtste week van de zwangerschap, en verspreidt zich vanuit een zogeheten ossificatiekern; een punt waar de botvorming begint. De omliggende kraakbeencellen worden daaromheen steeds beniger. Heel soms, ergens tussen de 1 op de 4000 tot 8000 baby’s, ontstaat er niet één ossificatiekern, maar twee. Die smelten dan later samen, maar niet altijd even netjes: er blijft een spleetje achter, een zogeheten os parietale bipartitum. Meestal zitten ze links en rechts, en meestal zijn ze wat zigzaggeriger, maar die spleet van dit jongetje was er ook een. Daar kun je gewoon oud mee worden. Over de precieze doodsoorzaak zeggen de onderzoekers weinig in het artikel: zuurstoftekort in de hersenen, mogelijk door de epilepsie - waarvan bekend was dat hij het had. In elk geval niet omdat iemand hem op het hoofd had geslagen, of laten vallen. Kortom: een emotionele aanslag op de ouders, en een kostbaar forensisch onderzoek. Niet alleen naar de röntgenfoto’s kijken, maar naar het hele kind, adviseren Maat en co dan ook. En iedereen die beroepsmatig naar sporen van kindermishandeling moet zoeken, zou van gefuseerde ossa parietalia moeten weten.

Koraalmedicijn In Azië komt de koraalsoort Subergorgia suberosa voor, een zogeheten gorgoon. Dat koraal maakt allerlei verschillende steroïden aan. Dat woord is een verzamelnaam voor allerlei soorten vetten waar vier chemische ringverbindingen in zitten, en slaat niet alleen op spul voor bodybuilders. Dat koraal maakt de stoffen wellicht om vraat tegen te gaan, of om ziekmakers onder de duim te houden. Een team van Chinese onderzoekers beschrijft in het vakblad Steroids samen met Naturalis-bioloog Leen van Ofwegen de structuur van vijf van zulke steroïden, en drie chemische varianten daarop. Ze deden ook een proefje: hielpen die stoffen tegen griepvirusinfecties in een celkweek? De helft van de vers ontdekte stoffen deed dat inderdaad. En, niet onbelangrijk, zonder en passant de cellen zelf kapot te maken. Interessant om verder mee te gaan onderzoeken, denken de auteurs.

8  Mare · 24 maart 2016 Opinie

Brief

Waar blijft de échte diversiteit? Brandbrief aan de diversity officer van de Universiteit Leiden

Economiseren

In de praktijk komt er maar weinig terecht van het Leidse diversiteitsbeleid, vindt Geerten Waling. Er zijn namelijk vele minderheden die op schrijnende wijze in de steek worden gelaten. ‘De Universiteit Leiden maakt werk van een diverse, evenwichtige en interculturele groep wetenschappers en studenten. Hoe meer diversiteit op de werkvloer, hoe meer creativiteit en innovatie.’ Onze website windt er geen doekjes om: de Universiteit Leiden draagt diversiteit hoog in het vaandel. Sinds 2014 zijn wij zelfs de eerste Nederlandse universiteit met een diversity officer die de academische diversifiëring in goede banen moet leiden. De Leidse academie biedt deze maand ook enkele praatgroepen, waaronder op 1 april as. over ‘etnische en culturele diversiteit’. Het werd hoog tijd, want wat is het spijtig dat er in de praktijk nog zo weinig terechtkomt van het Leidse diversiteitsbeleid. Zo zijn er weliswaar op enkele faculteiten (in de gebouwen Kamerlingh Onnes, Pieter de la Court, Gorlaeus en Leids Universitair Medisch Centrum bijvoorbeeld) gebedsruimten ingericht voor studenten en personeel, maar de situatie daar is abominabel. Ja, er zijn kleedjes. Ja, er zijn routebeschrijvingen naar Mekka. Ja, er zijn instructies en voorzieningen voor rituele wassingen. Maar is dat diversiteit? Nee, nog lang niet. We moeten niet op onze lauweren rusten,

In deze rubriek kunnen lezers reageren op artikelen in Mare. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren. Over weigering wordt niet gecorrespondeerd. Mail naar [email protected]

Waar blijft de gebedsruimte met éénpittertje, pan en vergiet voor de aanhangers van de Pastafari-beweging? er zijn nog vele minderheden die op schrijnende wijze in de steek worden gelaten. De christenen bijvoorbeeld, die zouden toch ook wel eens willen bidden? Waarom hangt er nergens een mooi kruisbeeld aan de muur? Niet te groot uiteraard; dan haken de protestanten weer af. Waar staat het wijwater? Waar ligt de Bijbel? En de Thora? Hállo! Het is 2016 hoor! Kan de portier niet even, als hij langs een tuincentrum loopt, zo’n mooi Boeddhabeeldje meenemen? Een paar staafjes wierook? Trouwens, mag een gebedsruimte die ook stilteruimte is, gebruikt worden door volgelingen van Hara Krishna om te chanten? Zo niet, dan moet voor hen een aparte ruimte worden overwogen.

Waarom, eigenlijk, voorziet de universiteit niet in een éénpittertje, een pan en een vergiet voor aanhangers van de Pastafaribeweging? Die vereren immers dolgraag het Vliegende Spaghettimonster met een rijk gevulde, beetgare carbonara. En ja, daar zitten spekjes in, dus dat levert vast problemen op met joodse, islamitische en vegetarische bezoekers – ook hier is een aparte ruimte aanbevolen. Dan hebben we het nog niet eens over de naturisten, die de hele dag gebukt gaan onder het juk van ónze sociale wenselijkheid. Zij zouden maar wat graag een ruimte voor zichzelf hebben waar zij, bevrijd van al die onderdrukkende normkledij, zich in hun volle natuurlijkheid kunnen concentreren op de wetenschap. Op zich kunnen

zij wel terecht in een gebedsruimte, maar dan met de kachel hoog en de ramen dicht. En de andere gebruikers moeten er natuurlijk geen overlast van ondervinden. Het is hoe dan ook raadzaam om een soort datumprikker te openen, zodat geïnteresseerden met hun ULCN-account in goede orde de voorzieningen kunnen reserveren. Jazeker, het is even doorpakken, die diversiteit. Inschikken, goed plannen, ogen open, niet te krenterig met ruimtes en attributen, maar dan heb je ook wat. Gelijke behandeling van iedereen. Kom op, laten we die mensenrechten nu eindelijk eens serieus nemen! GEERTEN WALING is

postdoc onderzoeker aan de Universiteit Leiden

Ik ben werkzaam in de jeugdpsychiatrie voor licht verstandelijk beperkte kinderen en jongeren en heb jullie artikel ‘Zwakbegaafden klagen niet’ (Mare 21, 3 maart) met veel interesse gelezen. Ik vond het een verhelderend artikel. Er is echter een ding dat me van het hart moet en dat is dat ik me stoor aan het begin van het artikel: ‘Wieland is gespecialiseerd in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) van zwakbegaafden, en haar boodschap is dat er op dat vlak nog heel veel te winnen valt in Nederland. Dat is interessant, want die zorg kost gemeenschapsgeld.’ Ik vind dit een sprekend voorbeeld van het economiseren wat er constant gebeurt in de maatschappij in het algemeen, en de (geestelijke gezondheids)zorg in het bijzonder. Ik vind het verschrikkelijk om er tegenaan te lopen dat problemen in de GGZ of andere aspecten van de samenleving iedere keer primair worden uitgedrukt in geld. Waarom niet beginnen met: ‘Dat is reden tot zorg, want er is een grote groep mensen in Nederland die hierdoor onnodig veel psychisch leed ervaren’ - of iets van die strekking? Ik zou zo graag zien dat de GGZ en andere vormen van welzijn en zorg worden uitgedrukt in een menselijke maat, dat het weer primair over mensen gaat in plaats van over geld. Zolang we dit niet doen, blijven we mensen reduceren tot getallen die uiteindelijk tot een slotsom komen. Begrijpt u me niet verkeerd: ik weet dat voor niets enkel de zon opkomt, maar zetten we nu niet de hulpbehoevende mens in dienst van het geld en ‘efficiency’ in plaats van andersom? RUTGER GRIT, Nijmegen

PROGRAMMA STUDIUM GENERALE VOORJAAR (2) 2016 www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Studium Generale organiseert brede activiteiten voor studenten, medewerkers, alumni en andere geïnteresseerden die graag over de grenzen van hun vakgebied heen kijken. Mits anders vermeld geldt: TOEGANG IS GRATIS! GEEN AANMELDING NODIG. IEDEREEN IS WELKOM! (Kom wel op tijd, want vol = vol!) Voor een uitgebreid programma zie: www.studiumgenerale.leidenuniv.nl Voor een papieren programmaboekje mail uw postadres naar [email protected]

SERIE: WAT BEZIELT DE UNIVERSITEIT? OVER HET HOE EN WAAROM VAN HOGER ONDERWIJS EN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK MAANDAG 4 APRIL 2016 Opening. Drie lezingen en gesprekken Willem Otterspeer, Sandra Groeneveld, Erik Bähre MAANDAG 23 MEI 2016 Vervolg Voor thema en sprekers: zie onze website TIJD & LOCATIE Maandag 4 april: 14.00 – 17.30 uur Maandag 23 mei: 19.30 – 21.00 uur Klein Auditorium, Academiegebouw, Rapenburg 73 Leiden

SERIE: GLOBAL CHALLENGES WEDNESDAY, 6 APRIL 2016 Viruses without borders Eric Snijder THURSDAY, 28 APRIL 2016 Urban Homegardens in the Rainforest: Plants and People in an Amazon City Antoinette WinklerPrins TIME & VENUE 7:00 pm – 9:00 pm Auditorium, Leiden University College, Anna van Buerenplein 301, The Hague

MAANDAG 11 APRIL 2016 (De)constructie van het cerebrum Egbert Lakke

WEDNESDAY, 20 APRIL 2016 Popular Culture and the Political Imagination Mirjam de Bruijn, Kno’ledge Cesare, Croquemort

MAANDAG 18 APRIL 2016 Hersenen en emoties Jan van Strien MAANDAG 25 APRIL 2016 Van brein tot b(r)abbel. Taalverwerking in de hersenen Niels Schiller

WEDNESDAY, 11 MAY 2016 before the break: Staging Transition in Post-Apartheid South Africa Astrid van Weyenberg after the break: The Bastardisation of History: Mythology in Tertius Kapp’s Rooiland Hanneke Stuit

MAANDAG 2 MEI 2016 Hersenen en geheugen. Van elektrische activiteit naar structurele verandering Gezinus Wolters

WEDNESDAY, 18 MAY 2016 In the Break: African and African Diaspora Art and the Problem of Art History Today Barbaro Martinez-Ruiz

MAANDAG 9 MEI 2016 Ook een goed stel hersens gaat soms de mist in. Over het maken en detecteren van fouten Ellen de Bruijn

WOENSDAG 25 MEI 2016 Afrikaanse auteurs over vrouwenbesnijdenis. Een literaire blik op een complex en evoluerend debat Elisabeth Bekers, Yasmine Allas

TIJD & LOCATIE 19.30 – 21.00 uur Zaal 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden

WEDNESDAY, 1 JUNE 2016 Postcolonial Modernism in Nigeria in the 1950s and 1960s Chika Okeke-Agulu

SERIE: AFRICAN ARTS AND LITERATURE TODAY WEDNESDAY, 6 APRIL 2016 before the break: African Literatures and Arts in a Globalising Context Mineke Schipper after the break: Sensory Fields and Social Perceptions Carrol Clarkson

SERIE: EEN GOED STEL HERSENS. HET BREIN EN ZIJN FUNCTIES

WEDNESDAY, 13 APRIL 2016 Why do we write our novels in French? A short history [and an ‘explanation’…] of Morocca

WEDNESDAY, 8 JUNE 2016 Archival Matters Curatorial Practice and the Postcolonial Archive Christine Eyene and Renée Mussai TIME & VENUE 6 and 13 April and 11 and 25 May 7:30 pm – 9:00 pm (6 April and 11 May: 7:30 pm – 10:00 pm) Room 011, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1, Leiden 20 April, 18 May and 1 and 8 June 7:30 pm – 9:00 pm Museum Volkenkunde, Research Center for Material Culture Steenstraat 1, Leiden

ORGANISATIE & INFORMATIE Studium Generale Universiteit Leiden, Postbus 9500, 2300 RA Leiden, 071 527 7283/7295/7296/1964, [email protected] • www.studiumgenerale.leidenuniv.nl

24 maart 2016 · Mare Achtergrond

9

071 -527 …

Het is nu aan jullie Oekraïense studenten geven stemadvies over het referendum

Dwergen tellen Twee sterrenkundestudentes rekenden voor hun bachelorscriptie uit hoeveel zogeheten bruine dwergen er in de Melkweg zijn. Hun conclusie verscheen in het sterrenkunde-vakblad MNRAS. Isabel van Vledder, jij bent eerste auteur? ‘Ja, maar mijn studiegenote Diewertje van der Vlugt en ik hebben alles samen gedaan.’ Als we het goed begrijpen zijn bruine dwergsterren geen sterren, en ook niet bruin? ‘Een bruine dwerg zit tussen een grote planeet en een kleine ster in. Ze hebben wel kernfusie, maar ze fuseren geen waterstof, zoals onze zon. Daardoor geven ze ook stukken minder licht. Het licht dat ze geven, is niet bruin, maar vooral infrarood.’ Jullie begeleiders nemen normaal foto’s van sterrenstelsels die heel ver weg liggen, met de Hubble-telescoop. ‘Ja, maar voor dit onderzoek hadden ze plaatjes met de bruine dwergen uit een openbare database gehaald. Daarop stonden 274 bruine dwergen. Wij zijn daarmee aan de slag gegaan voor ons eigen onderzoek.’ Vertel? ‘Sterrenkundigen hebben verschillende modellen van de structuur van de Melkweg. Wij vergeleken de voorspellingen die die modellen doen met de Hubblefoto’s die we hadden, en dan bepaal je wat het beste model is.’

‘De desinteresse voor dit referendum is een klap in het gezicht van Europagezinde Oekraïners’, zegt student International Studies Alex Varychenko.

Op 6 april mogen we stemmen over het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne. Mare vroeg drie studenten uit Oekraïne naar hun mening. ‘De weg is lang.’ DOOR ISA DE GROOD ‘Oekraïne? Oh… oorlog!’ Dat is de standaardreactie die Alex Varychenko (21) krijgt als hij zegt waar hij vandaan komt. En sinds de laatste maanden is daar nog een opmerking bijgekomen: ‘Er is een referendum en ik weet niet waar het voor is!’ Dat referendum, op 6 april, is geïnitieerd door GeenPeil en gaat over de vraag of het associatieverdrag van de Europese Unie met Oekraïne bekrachtigt moet worden. ‘Nederlanders zijn slecht geïnformeerd over het associatieverdrag’, klaagt Varychenko. De student International studies woont al zeven jaar in Den Haag maar voelt zich Oekraïens. ‘De eerste de beste kroegbezoeker heeft geen idee waar het over gaat. Ze denken dat het over toetreding van Oekraïne tot de EU gaat, maar het is een samenwerkingsverband op politiek en economisch niveau.’ Die desinteresse ‘is een klap in het gezicht van Europagezinde Oekraïners’, vindt de student. Toen toenmalig president Janoekovitsj het tekenen van het associatieverdrag in 2013 uitstelde na druk vanuit Rusland, braken in de hoofdstad Kiev grootschalige protesten uit op het Maidanplein (Onafhankelijkheidsplein). De zogeheten Euromaidan stond voor een nieuwe generatie die Oekraïne democratisch wilde maken door integratie met Europa. Bij gewelddadige conflicten tussen de pro-Russische (uit het oosten) en

pro-Europese betogers (uit het westen) vielen ruim honderd doden. Varychenko: ‘Als Nederland niet goed nadenkt over het referendum zijn alle levens die verloren zijn gegaan op Maidan voor niets geweest. Europa leidt met het verdrag Oekraïne naar het juiste pad. We willen een democratie, en we zijn de corruptie en de armoede zat.’

‘Universiteitsdiploma’s koop je in de metro’ Kseniia Maliuta (20) die ook International studies volgt, is het met haar medestudent eens. ‘Mijn ouders wilde niet dat ik in Oekraïne zou studeren’, zegt ze. ‘Dokters en leraren krijgen een armenloon en je moet mensen kennen om überhaupt een baan te krijgen.’ Varychenko: ‘Universiteitsdiploma’s koop je in de metro.’ Een van de doeleinden van het verdrag is om de Oekraïense economie te ‘moderniseren’. De overheid moet de steun aan bedrijven afbouwen en de import- en exporttarieven tussen Oekraïne en de EU worden verlaagd. Zo kan het land meer Europese investeerders aantrekken. Ook moet de EU Oekraïne helpen corruptie te bestrijden. Dat maakt de weg vrij voor de opkomende middenklasse, zo stellen de studenten. En pas als er een echte middenklasse is, kan er democratie zijn in Oekraïne. ‘De weg is lang, maar de Oekraïners zullen welvarender worden door een verbond met de EU, dan met Rusland’, zegt Maliuta. Ivanna Yurkiv (21) studeert Public policy and political science. Zij

is kritischer dan haar landgenoten. ‘Het idee dat het associatieverdrag al onze problemen zal oplossen is een utopie. De overwegend arme Oekraïners verliezen in de handelscompetitie met Europa en kunnen de Europese producten niet betalen. Echte politieke verandering kan alleen als de oligarchische machthebbers zelf verandering willen, terwijl ze juist van het huidige systeem profiteren.’ Maar hoe zit het met de Oekraïners die familie in Rusland hebben en liever goede relaties behouden met Rusland? Volgens Varychenko moeten zij gewoon naar Rusland verhuizen. ‘In Oekraïne spreekt iedereen Russisch, maar rebellen in het oosten doen alsof Oekraïens land nog bij Rusland hoort. We moeten niet vechten over stukken land.’

‘We zijn de corruptie en armoede zat’

Aantijgingen dat neonazi’s zich aansloten bij het pro-Europakamp in de gewelddadige rellen wijst hij af. ‘Ze wilden gewoon dat mensen zouden begrijpen dat ze klaar zijn om het westen te steunen. Het is grappig hoe Rusland naar neonazi’s in Oekraïne wijst terwijl minderheden, homo’s en zwarten elke

dag worden neergestoken door neonazi’s in Rusland.’ Maar waar Varychenko stellig beweert dat Oekraïne gered moet worden van de stalinistische expansiedrift van Rusland, heeft Maliuta meer begrip voor pro-Russische sentimenten. ‘De meeste Oekraïners in het oosten worden wanhopig en verlangen naar een stabieler verleden, met Rusland. De mensen die ik ken die bij Rusland willen blijven zijn laaggeschoold en hebben nooit gereisd. Een radicale scheiding van Rusland was en is een slecht idee, maar door integratie in de EU kunnen mensen zich ontwikkelen en een betere visie krijgen.’ Al blijkt dat in de praktijk soms lastig te zijn, vult ze aan. ‘De media in Kiev kunnen beweren dat het pais en vree is, maar dan vertellen mijn vrienden in het oosten dat er weer doden zijn gevallen.’ Wat is uiteindelijk hun stemadvies? Yurkiv: ‘Niet stemmen, want als de opkomst lager is dan 30 procent vervalt het referendum.’ Varychenko en Maliuta moedigen wel al hun Nederlandse vrienden aan om voor te stemmen. ‘Oekraine heeft een jaar gevochten voor de vrijheid om bij Europa te horen. Het is nu aan Europa om een stap naar ons te nemen.’

Daar komt dan ook een getal uitrollen: in de hele Melkweg zijn er ergens tussen de 51 en 69 miljard bruine dwergen. Dat is nogal een verschil. ‘Op astronomische schalen is dat redelijk te doen.’ Is het veel? Meer of minder dan verwacht? ‘Er was nog nooit echt goed naar dit type dwergen gekeken, dus er was ook niet zo’n expliciet idee van hoeveel er zouden moeten zijn.’ Is het dan wel belangrijk om te weten hoeveel het er zijn? ‘Het licht van oude sterrenstelsels wordt door de uitdijing van het heelal beïnvloed, de zogeheten roodverschuiving. Voor sommige stelsels is die verschuiving zo groot dat hun licht in het infrarood zit, dezelfde kleur als die bruine dwergen.’ Je denkt dat je naar een verafgelegen stelsel uit de oertijd van het heelal kijkt, maar in werkelijkheid is het stipje op de foto een bruine dwerg die sterrenkundig gezien op je stoep ligt? ‘Inderdaad. Ons onderzoek kan iets zeggen over hoeveel dwergen er zijn, en dus ook over hoe vaak ze je data beïnvloeden. In de toekomst lanceert ESA de Euclidtelescoop, en gaat ook Hubble-opvolger JWST de ruimte in: die missies gaan heel precies naar zulke verafgelegen stelsels kijken. Daar wil je dan de bruine dwergen uit de data kunnen vissen, en zo kan je uiteindelijk nog betere modellen van de Melkweg maken.’ BB Van Vledder, Van der Vlugt, et al, ‘The Size and Shape of the Milky Way Disk and Halo from M-type Brown Dwarfs in the BoRG Survey.’ Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

10  Mare · 24 maart 2016 English page

How the Internet changes the jihad The slick and shocking videos of IS Gary recently visited Leiden to give a talk on how Islamic groups use the Internet and social media. “The quality of the material is obviously much better than Bin Laden’s grainy video messages. Nowadays, it is, of course, relatively easy to get hold of an HD camera and anyone who has a laptop can install edit-software and edit footage themselves. But it all looks very professional. In between the atrocities, they show a few religious quotes that supposedly substantiate their ideology.” IS keeps these messages very concise, as if they were advertising slogans for a cool start-up company. “They are publishing their glossy magazines and clips in a growing number of languages.” The way the caliphate uses information technology to disseminate their ideas has caught the media’s attention. “They use tens of thousands of Twitter accounts and channels simultaneously to briefly put a propaganda clip online and then withdraw it. But by that time, the film has already gone viral and then it’s picked up by the traditional media such as television broadcasters and radio programmes too. And that’s what IS is counting on. Don’t imagine that IS’s propaganda impact is simply due to their use of new technology.”

For example, the British tabloid, The Daily Mirror, has a large part in the propagation because it posts the clips claiming to be scandalised by the “sick images”. The British government is attempting to contain the torrents of propaganda. “In the UK, something like a thousand of websites and social-media accounts linked to IS are taken offline every week”, says Bunt. “But it’s doubtful as to whether that helps because it’s just like playing WhacA-Mole, a game found in arcades in the United States and Great Britain: every time a mole sticks its head out of the ground and you thump it, it squeaks and another mole pops up somewhere else.” Nonetheless, the government want more drastic measures. “A bill – also known as the Snoopers’ Charter – has already been drafted. The charter will force chat services like WhatsApp and iMessage to disclose the encryption of their programs to intelligence services. That means the intelligence services will be able to follow all the chats and so on.” However, the result is that our freedom is becoming more and more limited “while extremists just transfer their activities to the dark web or find new apps for exchanging information and posting propaganda films online”.

Zaventem Airport in Brussels, this tuesday.

IS’s propaganda machine is going full blast and governments are taking increasingly drastic measures to silence the caliphate. British researcher Gary Bunt explains how Islamic groups use information technology to propagate their doctrine. Four men from different ethnic backgrounds smile into the camera. The guys are kit-

BY VINCENT BONGERS

ted out in military gear but even so, the viewer almost expects them to break out into a melodious song about the oh-so lovely girl next door. It could be a clip from a successful multicultural boy band. The IS propaganda film No Respite quickly changes its note: animated blood and explosions suddenly fill the picture and proud warriors stand triumphantly next to the smoking remains of tanks and the fragments of a demolished temple in Palmyra. “In good English, a voice-over

tells the viewer that the American troops are demoralised”, says British Islam researcher Gary Bunt from the University of Wales. “No Respite claims that every day, eighteen traumatised US soldiers shoot themselves in the head because they can’t cope with the war against the caliphate. The makers of the clip have illustrated that figure with spattered blood and pieces of brain against a white background. The content is horrifically violent and the shock value is considerable, but they’re also very slick.”

The attackers in a surveillance photo from Brussels airport.

The women of IS Terrorism expert Seran de Leede is studying the role of women in extremist organisations. “Some of the women of IS are not afraid to use violence.” BY VINCENT BONGERS “The call to jihad applies to everyone, but men and women have different roles in this war. Women are only allowed to join in on the battlefield if the Ummah, the Islamic community, is in such extreme danger there is no other option”, says Seran de Leede, who works for the International Centre for Counterterrorism in The Hague and is studying the role of women in extremist organisations. “It could certainly still happen. Some of the women of IS are not afraid to use violence. In fact, they’d like nothing better than to join in. If there have been some executions, girls share the images on the media and encourage the killing. I’ve seen pictures of women next to the bodies

of executed men. When the American journalist James Foley was murdered, Khadijah Dare, a British woman married to an IS fighter, tweeted ‘Any links 4 da execution of da journalist plz. Allahu Akbar. UK must b shaking up ha ha. I wna b da 1st UK woman 2 kill a UK or US terorrist!’” Women who join IS are mainly involved in recruiting new supporters and propagating the caliphate’s ideology. “And, of course, raising their children to be future warriors.” There is, however, a special brigade for women: Al Khansaa. “A sort of moral police force who patrol the streets and make sure that the women who are wandering along them obey the rules. The patrols make sure that the fabric of the niqab is thick enough and that no bare ankles can be seen. Breaking the rules means a whipping. And there’s no age discrimination – even if you are 65, you could be punished.” But why do extremist movements

appeal to women? “It’s very hard to put your finger on it”, explains De Leede. “Sophie Kasiki’s tale shows how hard it is to judge who will radicalize and leave for Syria to join IS. Originally, Kasiki was from the Democratic Republic of Congo, a Catholic from a loving family. When she was eleven, her mother died. She went to live with her sister in Paris, where she eventually married an atheist and had a child.” There was nothing to indicate a switch to extremist ideology. “She had a job as a social worker in one of the banlieus where she met three Islamic kids. She regarded them as her younger brothers – the death of her mother had left a hole in her heart. She was looking for something to fill the hole and Kasiki thought that Islam might have the answer, so she converted to that faith without telling her husband. The boys radicalized and went off to Syria. Kasiki stayed in touch with them and tried

to persuade them to come home. Eventually, though, the boys manage to persuade her to go out there. According to Kasiki, the boys knew her weaknesses and used them. Anyway, she left her husband and travelled to Raqqa, the caliphate capital, with her four-and-a-half-year-old son.” Once she was there, a man from IS wanted to send her son to the mosque for Qur’an lessons. “She refused to let him and he struck her. At that point, Kasiki realised that she’d made a terrible mistake. With the help of the local population, she escaped to Turkey where she was picked up by her husband. Now she is dedicating all her efforts to preventing others from making the same mistake.” Some forty Dutch women have joined IS in Syria, according to De Leede. Some of them have taken their children with them. One or two have returned – Aïcha is a well-known example. Aged 19, she left the Netherlands in 2014 to go to Syria and marry

a Turkish-Dutch jihad fighter. In the end, she managed to get away and was picked up at the Turkish-Syrian border by her mother. De Leede does not advocate “extremely harsh measures” against people who return after repenting. “Unless they’ve committed a crime, obviously. And of course they need to be monitored. But everyone makes mistakes and, although this is a huge one, we shouldn’t punish them for the rest of their lives because of it. In fact, there are other people who once have joined extremist movements, repented and have now dedicated their lives to helping others avoid the same mistake. Various programmes such as Exit Deutschland have been working with this method for years and have been very successful in reintegrating former right-wing extremists into German society.” Sophie Kasiki and Aïcha are not their real names

24 maart 2016 · Mare Cultuur

Agenda

Het wordt al snel awkward

MUZIEK

New Cool Collective en John Buijsman samen in schouwburg Jazzband New Cool Collective maakt tijdens de theatertour Radio NCC vooral muziek, nu en dan onderbroken door een eenzame, gefrustreerde radiopresentator. DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Na lang aandringen komt onze band in een radio-uitzending langs’, vertelt New Cool Collective-drummer Joost Kroon. ‘We weten eigenlijk niet wat voor programma het is, regionaal of alleen op internet en hoeveel luisteraars er zijn. De radiohost is een groot fan van ons, maar al snel wordt het awkward, komen er frustraties boven en uiteindelijk is het de band tegen de host.’ Dit is de opzet van Radio NCC, het theaterconcert waarmee New Cool Collective vanavond in de Leidse Schouwburg staat. Mét acteur John Buijsman, bekend van Loenatik en ook van de Gammareclames, als radiopresentator. Kroon: ‘John speelt een jazzliefhebber, type vale spijkerbroek en North Sea Jazz-shirt, die zelf geen instrument bespeelt, maar wel vindt dat hij de grootste kenner is. Eigenlijk is hij een eenzame man. Als de luisteraars op een bepaald moment kunnen inbellen, gebeurt er niets. Hij blijkt slechts voor zichzelf radio te maken.’ Het gaat om een korte theatertour, met vijf opvoeringen, de voor-

allemaal behoorlijk fan zijn van John Buijsman, hebben we hem erbij gevraagd. Bij het brainstormen ontstond het idee van een radio-uitzending.’ Muziekliefhebbers hoeven zich volgens Kroon geen zorgen te maken dat ze iets tekortkomen. ‘We gaan vooral zoveel mogelijk muziek maken. Nu en dan aangevuld en onderbroken door het spel van John. Er is ook wel wat interactie met ons. Soms de waarheid, soms in scène gezet. Maar ik ben geen acteur en ik ga ook niet proberen om dat wel te zijn. Drummen is al moeilijk genoeg.’ Er komen een aantal ‘New Cool classics’ voorbij en ook filmmuziek. ‘We hebben namelijk de soundtrack gemaakt bij de film Toegetakeld door de liefde, van Ari Deelder’, vertelt Kroon. Het leverde een ‘Het was weer tijd om terug het theater in te gaan.’ Foto Brechtje Tromp Gouden Kalf voor beste muziek op. ‘Die soundtrack is vervolgens wel op plaat verschenen, maar nooit laatste in Leiden. Mogelijk komt er al voor onder meer Candy Dulfer, eerder live gespeeld. Het materieen vervolg in de zomer, maar vanaf Sven Hammond, Hans Teeuwen, aal bleek zich goed te lenen voor volgende week wordt eveneens The Carice van Houten en JB Meijers. Radio NCC. We spelen ook iets uit Things You Love-tour hervat. Dat is ‘Maar alleen al door onze eigen een toekomstig project: een numeen samenwerking met Mark Reilly, muziek belanden we met New Cool mer van de Afrikaanse saxofonist die in de jaren tachtig bekend werd Collective steeds in verschillende Thierno Koite, met wie we in mei met de Britse popgroep Matt Bian- situaties.’ gaat toeren. Het is in elk geval alco. Begin april spelen ze met hem in In het verleden stond New Cool lemaal héél New Cool Collective.’ Indonesië en Japan en later weer in Collective al vaker in het theater. Nederlandse zalen. ‘Van jazzkroeg ‘We vonden het weer tijd. Maar New Cool Collective & John tot stadion, het is leuk dat het al- we wilden niet alleen maar muziek Buijsman, Radio NCC lemaal kan met één band’, vindt maken in het theater, we wilden er Leidse Schouwburg Kroon. Hij drumde weliswaar ook iets aan toevoegen. Aangezien we do 24 maart, 20.15 uur, vanaf €11

Welke richting geef jij aan je bachelor?

Bezoek de Minorenmarkt Geesteswetenschappen op 12 april! Ga je voor verbreding of verdieping? Een minor Theater en Film of een stage in Oeganda? Ontdek alle keuzemogelijkheden in je derde jaar op de minorenmarkt Geesteswetenschappen!

Dinsdag 12 april · 16.00-17.30 uur · in het Arsenaal

www.hum.leidenuniv.nl/studenten/studiepunt

Bij ons leer je de wereld kennen

11

DE TWEE SPIEGHELS Dagelijks live muziek Vrije entree Vr 25 maart Frans Heemkerk trio Za 26 maart Bernard Berkhout and friends Zo 26 maart Gijs Idema Quartet Ma 28 maart Rookie sessie QBUS Steve Waitt Band Do 24 maart 20.30 €11 GEBR. DE NOBEL Rewire festival editie met Blanka / The Lumes / Chlorine Smikkelbaard Do 31 maart 20.00 vanaf €7,50 MAREKERK Bredeordeconsort Za 26 maart 16.00 vrije entree

THEATER

THEATER INS BLAU Lentefestival Do 24 t/m za 26 maart 20:30 uur vanaf €10 Reserveringen: theaterinsblau.nl LEIDSE SCHOUWBURG New Cool Collective en John Buijsman Do 24 maart 20.15 vanaf €11 Cabaretvoorstelling Supergewoon met Leon van der Zanden Vr 25 maart 20.15 vanaf €11

DIVERSEN

BOEKHANDEL KOOYKER Lezing Henk Schulte Nordholt over China en de barbaren Do 24 maart 19.30 vrije entree, reserveren: [email protected] ARS AEMULA NATURAE Voorstelling over Barbara Hepworth Ma 28 maart 13.00 €15 Reserveren: [email protected] MUSEUM DE LAKENHAL RembrandtLAB 25 mrt 29 mei wo t/m zo 10.00-17.00. Opening wo 24 maart 10.30-13.00. Vrij entree

12

Mare · 24 maart 2016

Kamervragen

Column

Hallo Jumbo!

Foto Taco van der Eb

‘Ik douche nu met kaarsen’ Merel de Jong (20, geschiedenis) Huis: De Leidse Schans Grootte: 27 m2 Huur: €439 (min huursubsidie) Aantal bewoners: 1 Je woont alleen. Heb je veel contact met je buren? ‘Ik weet hoe mijn buurmeisje heet. In het begin was er een borrel, maar dat was in het weekend en toen ging ik nog vaak naar mijn ouders. Ik heb nu een jaar de sleutels. De meeste mensen die ik hier ken, kende ik al van Catena.’ Bevalt het? ‘Ik zou geen nadelen weten. Of toch: het ROC hiernaast. Nu en dan gaat daar het alarm af en de leerlingen parkeren werkelijk overal hun fietsen. Maar met ons pand is niets mis. Toen de schuurdeur niet meer vanzelf openging, heeft DUWO dat snel gefikst. Alleen mijn bad-

kamerlamp is net stuk gegaan. Dus ik douche even met kaarsen. ‘Verder ben ik geen uitgaanstype. Dat was ik althans nog niet toen ik hier kwam wonen. Bij mijn ouders was om vier uur ’s nachts thuis komen geen optie, nu is het niet erg. Ik had geen zin in huisgenoten die om twee uur ’s nachts thuiskomen, terwijl ik om tien uur in bed lig.’ Hoor je ook je buren niet thuiskomen? ‘Dat valt mee. Mijn buurmeisje zei dat ze mij nooit hoort. Ze dacht zelfs even dat ik hier niet woonde. Ik hoor haar ook niet. Een jongen van mijn studie, die verderop woont, hoort zijn buurmeisje regelmatig seks hebben. Ik denk dat mijn buurmeisje single is.’ Die medailles, waar zijn die van? ‘Boogschieten. Ik was jeugdkampioen

geworden. Van mijn eigen club hoor, binnen mijn eigen klasse. We waren maar met z’n tweeën en die ander was ook nog eens ziek. Ik doe dat nu vier jaar. Door The Lord of the Rings en The Hunger Games ben ik op zoek gegaan naar een vereniging. Ik vond er een in Den Haag, dus mijn boog staat bij mijn ouders. Steeds in de trein met zo’n boog is niet heel handig. Je moet hem wel ingeklapt vervoeren van de wet, maar dan nog is het niet praktisch.’ Er staat veel fantasy in je boekenkast, en archeologieboeken. ‘Ik overwoog eerst om archeologie te studeren. En die fantasyreeksen: Twilight is nog steeds favoriet, en Dracula. Horror dus. Vooral in het begin zat ik hier ’s avonds veel te lezen. Het enige wat ik hier soms mis, zijn mensen om

me heen. Ik hoef niet eens met ze te praten. Vaak ga ik dan naar Catena of naar de UB.’ En die gitaar? ‘Ik kan een A-akkoord. Hij staat er dus vooral voor de sier. En voor mensen die op bezoek komen en wél kunnen spelen. Die klagen altijd dat hij slecht staat gestemd. Zelf luister ik naar All Time Low en Ed Sheeran, maar vooral Taylor Swift. Afgelopen jaar zag ik haar optreden in Amsterdam. Beste. Concert. Ever. ‘Het mooiste van mijn kamer is mijn terracottabeeld uit China. In 2013 ben ik daar met mijn ouders geweest. Het was nog een hele uitdaging om het heel te houden. In het vliegtuig zat ik in een strakke spijkerbroek, omdat ik mijn joggingbroek eromheen had gewikkeld.’ DOOR MARLEEN VAN WESEL

Ik rook als een ketter, vloek als een bootwerker en geef iedereen die me niet aanstaat de volle laag. In gezelschap dan, want bij vreemden zijn mijn manieren op hun paasbest. Ik eet netjes met mijn mond dicht, sta op in het openbaar vervoer en groet altijd het personeel in een winkel of restaurant. Mijn manieren zijn niet volledig volgens het etiquetteboekje van Amy Groskamp-ten Have en ik verwacht ook zeker niet dat de persoon tegenover mij preciés weet hoe het heurt, maar ik kan een beetje beschaafdheid op z’n tijd zeker wel waarderen. Iedereen toch? Nou, blijkbaar niet. Er is een plek in deze stad waar alle fatsoen zonder blikken of blozen door het putje wordt gespoeld, waar beleefdheid geen rol speelt en waar mijn geduld zwaar op de proef wordt gesteld. Het betreft een supermarkt, eentje van het gele soort. Geografisch gezien is deze supermarkt voor mij het minst ver lopen, hierdoor laat ik me elke keer weer verleiden tot een tochtje naar de hel. Hallo Jumbo! Je breekt er om de haverklap je nek over de dozen die de vakkenvullers achteloos in het gangpad smijten, om nog maar te zwijgen over de rolcontainers die tegen je schenen worden gebeukt. Afijn, de Jumbo op de Stationsweg is nou eenmaal niet zo groot en ze moeten er roeien met de riemen die ze hebben. Kunnen ze ook niks aan doen. Waar ze wel iets aan kunnen doen: het asociale personeel. Vakkenvuller 1 staat bij de ketchup te roepen naar vakkenvuller 2, die in een ander gangpad pakken met pasta aan het stapelen is. Ze bespreken hun weekend en hoe iets of iemand ‘kapot skeer’ was. Intussen sta ik al drie minuten te wachten tot vakkenvuller 2 opzij gaat zodat ik mijn tomatenblokjes kan pakken, want hij staat ook nog eens op zijn telefoon te rammelen. Als je overdag werkt, zijn de tijden dat je boodschappen kan doen redelijk beperkt en beland je dus meestal in de spits in de supermarkt. Zo rond een uurtje of zes kronkelt de rij zich door de halve winkel. Intussen zijn de kassameisjes uitgebreid over klanten aan het ouwehoeren, wordt elke klant getutoyeerd en krijg je het wisselgeld nog net niet in je gezicht gesmeten. En jij maar geduldig blijven. Er komt een dag dat ik een kar pak, tegen de schenen van de vakkenvullers aan beuk en aan de kassa naar iemand anders ga lopen schreeuwen dat de make-up van mijn caissière tot in het haar zit terwijl ik met open mond kauwgom smak. Mijn geduld is eindig. Mijn manieren ook. ESHA METIARY

Bandirah