MO’ADIEM Ariël & D’vorah Berkowitz
Vooraf De cursus is van de hand van het Messiasbelijdende Joodse echtpaar Ariël en D'vorah Berkowitz uit Jeruzalem, auteurs van o.m. 'de Thora'. In deze cursus wordt onderricht gegeven over de 'vaste tijdstippen' of feestdagen, zoals die in Leviticus 23 beschreven worden. Daarin wordt de Bijbelse betekenis en de verschillende niveaus van iedere feestdag behandelt en hoe de betreffende feestdag in het jaarlijks terugkerend proces van persoonlijke groei in heiliging van elke gelovige past. Daarbij is het de bedoeling ons te bevrijden van de bolwerken die zich gedurende ons leven in ons 'vlees' hebben vastgezet. We zullen de waarheid ontdekken en de wijze waarop we met succes, ieder jaar weer, in die waarheid kunnen wandelen. Veel Bijbelgeleerden erkennen het feit dat er meerdere niveaus zijn waarop de mo'adiem bestudeerd kunnen worden. Die niveaus zijn echter wel met elkaar verbonden. Joodse geleerden zoals bijvoorbeeld Abraham Bloch, Arthur I. Waskow, en Michael Strassfeld onderscheiden daarbij in ieder geval het Bijbelse en het hedendaagse traditionele niveau van begrip. De evangelische leraar Robert Thompson, de auteur van The Feasts of the Lord (De feesten van de Heer), ziet daarentegen minstens vier verschillende niveaus waarop deze heilige dagen bekeken kunnen worden. Wanneer wij elk van de mo'adiem bestuderen, zullen wij dat op drie niveaus doen: 1. De historische betekenis van de mo'adiem voor het volk Israël. 2. De betekenis van de mo'adiem voor de geloofsleer en de aanbidding (hoe de mo'ed het onderricht en/of de aanbiddingcyclus van een Messiaanse gemeente kan verrijken. 3. Het niveau van heiliging. In dit niveau van inzicht wordt gekeken naar de rol die de mo'adiem op een jaarlijkse basis kunnen spelen in onze groei in God en in onze heiliging. We hopen dat deze studie een behulpzame en verlichtende tijd met zich zal meebrengen, welke u goed zal doen.
Delen 1. Introductie 2. Shabbat 3. Pesach: 4. Sjawoeot (Wekenfeest) 5. Jom Teroe'a (Dag van het Bazuingeschal) .. 6. Jom Kippoer (Grote Verzoendag) 7. Soekot (Loofhuttenfeest)
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
1
1. Introductie
"De Here sprak tot Mozes: Spreek tot de Israëlieten en zeg tot hen: De feesttijden des Heren, die gij zult uitroepen als heilige samenkomsten, zijn mijn feesttijden. Dit zijn de feesttijden des Heren, heilige samenkomsten, die gij uitroepen zult op de daarvoor bepaalde tijd." (NBG - Leviticus 23:1,4)
De cursus Voor veel mensen kan het schokkend zijn om te ontdekken dat er in het B'riet Chadasja geen gebod staat voor de gelovigen in Yeshua om op zondagochtend naar de kerk te gaan om God te aanbidden. Betekent dit dat de Heilige gezamenlijke aanbidding voor de gelovigen in Yeshua niet belangrijk vindt? Natuurlijk niet! De Schrift staat vol met teksten zoals Psalm 95:6-7: "Treedt toe, laten wij ons nederwerpen en ons buigen, knielen voor de Here, onze Maker; want hij is onze God, en wij zijn het volk dat Hij weidt, de schapen zijner hand." (NBG) Indien gezamenlijke aanbidding voor de Heer wel belangrijk is, waar deelt Hij dit dan mee aan Zijn verlosten? Wie dit wil bestuderen moet beginnen bij de cyclus van de heilige dagen die God aan het volk Israël gegeven heeft. De lijst van de heilige dagen kunt u vinden in Leviticus hoofdstuk 23. Hier vinden we een hele jaarcyclus van speciale dagen waarop het volk van God geacht wordt samen te komen om Hem te aanbidden. In deze eerste les zullen wij deze cyclus nader onderzoeken opdat we het belang ervan voor het leven alle verloste kinderen Gods gaan zien.
Doel In deze cursus zullen wij de cyclus van de heilige dagen, die in Leviticus 23 beschreven staat, bestuderen. Ons oogmerk daarbij is dat de studenten: 1. zicht gaan krijgen op het feit dat in Leviticus 23 de volledige cyclus van aanbidding gegeven is die God voor Zijn volk bestemd heeft. 2. een aantal theologische implicaties (die dat voor alle bijbelse heilige dagen heeft) gaan waarderen. 3. gemotiveerd zullen worden de cyclus van de heilige dagen, zowel individueel als gezamenlijk, te gaan onderhouden.
De basis van de Bijbelse tijdsindeling De dag-van zonsondergang tot zonsondergang De maand wordt gerekend van het zichtbaar worden van de nieuwe maan tot het zichtbaar worden van de nieuwe maan. Het begin van de maand, de dag waarop de nieuwe maan zichtbaar wordt, wordt Rosj Chodesj (Xdx Xar) genoemd. Deze Hebreeuwse term werpt licht op de betekenis van de Hebreeuwse term "nieuw." Aangezien het zicht van de maan iedere maand weer vernieuwd wordt en God niet ieder maand weer een nieuwe maan schept, kan de term chodesj (Xdx) dus ook "vernieuwd" betekenen in plaats van "geheel nieuw". Het jaar is een maanjaar - niet het zonnejaar dat in het Westen gebruikelijk is - en het heeft dan ook 354 dagen. Omdat deze kalender korter is dan de westerse kalender, is het noodzakelijk iedere twee à drie jaar een maand toe te voegen. In iedere jaarcyclus vieren de Israëlieten - zowel vroeger als nu! - meerdere keren nieuwjaar. Er is bijvoorbeeld een nieuwjaar voor de boeren, een nieuw godsdienstig jaar, een nieuwjaar voor de bomen en een nieuw academisch jaar. Dit treffen we bij de meeste andere volken ook aan.
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
2
Het eigene van de Bijbelse speciale dagen In de Tenach treffen we vier soorten vieringen aan: 1. Dagelijks - In Klaagliederen 3:22,23 lezen we dat de barmhartigheden Gods elke morgen nieuw zijn! Het is daarom een gebruik bij het volk van Israël om iedere morgen weer het leven te vieren door in gebed God te danken voor de nieuwe dag. 2. Wekelijks - De Shabbat is een voorbeeld van een wekelijkse viering. Iedere 7de dag is een Shabbatdag. 3. Maandelijks - De Thora onderwijst het volk van God om de Rosj Chodesj (1ste dag van de nieuwe maand) apart te zetten en dan de maandelijkse vernieuwing van de maan te vieren. 4. Jaarlijks - In Leviticus 23 vinden we de lijst van de jaarlijkse cyclus van feestdagen.
Het eigene van de jaarlijkse speciale dagen Laten we ons nu verdiepen in de jaarlijkse vieringen die in de Tenach genoemd worden. Er zijn in de kalender van de Tenach vier soorten dagen die het volk van God apart moet zetten. De vastendag - Eén vastendag wordt absoluut bevolen, namelijk Yom Kippoer. We zullen hier nader over spreken wanneer deze dag aan de beurt is. Aan het begin van de periode van de Tweede Tempel waren er ook andere vastendagen in Israël namelijk in de 4de , 5de , 7de , en 10de maand. Zacharia 8:19 De mo'ed/mo'adiem (d[wm, ~yd[wm) - In Leviticus 23, waar onze studie speciaal op gericht zal zijn, staan 8 jaarlijkse mo'adiem genoemd die een cyclus vormen die jaar na jaar doorgaat. De naam, mo'ed/mo'adiem, is gebaseerd op het Hebreeuws, in Leviticus 23:2 en elders, waar deze dagen genoemd worden: "De tijden die door de Heer vastgesteld zijn." Hier wordt het woord mo'ed, d[wm, (mv., mo'adiem - ~yd[wm) gebruikt dat op andere plaatsen vertaald wordt als "feesten" of "feesttijden," en "vastgestelde tijden" of "vaste tijden." Mo'adiem wordt waarschijnlijk het beste vertaald als "vastgestelde tijden." Deze woorden bevatten het idee dat God er in zekere zin een kalender op na houdt, dat er, zowel jaarlijks als wekelijks, bepaalde vaste dagen zijn waarop Hij belooft Zijn volk op een bijzondere manier te ontmoeten. i Door naar deze dagen te verwijzen als mo'adiem, geeft God aan Israël opdracht om deze tijden op te nemen in hun nationale kalender. ii Het is de moeite waard op te merken dat het enkelvoud, mo'ed (d[wm), ook gebruikt wordt als verwijzing naar de Mishkan (Tabernakel), de plaats waar de gemeenschap samenkomt om te aanbidden. Deze wordt de ohel mo'ed (d[wm lha) genoemd, de "tent der samenkomst," omdat God hier op een bijzondere manier met zijn volk samenkomt. Hoe opmerkelijk is het verlangen van de eeuwige God, de Schepper van het heelal, om met Zijn volk samen te komen dat Hij daar speciale mogelijkheden voor gecreëerd heeft. De feesten/pelgrimages (gx, ~ygx) - De Thora gebruikt ook een ander woord om in ieder geval drie van de mo'adiem te beschrijven. In Deuteronomium 16:16 en Exodus 23:14-17 lezen we dat driemaal per jaar ieder van het mannelijk geslacht voor de Heer verschijnen zal, in de plaats die Hij verkiest. Dat geldt voor het feest der Ongezuurde Broden en het feest der Weken en het Loofhuttenfeest. We zien dat naar Ongezuurde Broden, Shavoeot, en Soekkot wordt verwezen als "feesten." Het Hebreeuwse woord voor "feest" is chag (gx). Met het woord chag wordt weergegeven dat deze drie mo'adiem pelgrimsfeesten zijn. iii Het zijn dus niet alleen feesten, maar er is ook een gebod aan verbonden om ze te vieren in de plaats waar God Zijn naam zal vestigen, namelijk Jeruzalem. Zo is er een pelgrimselement aan toegevoegd. Om deze speciale feesten te kunnen vieren moesten de Israëlieten naar Jeruzalem optrekken. De vreugdedag (~ktxmX ~wy) - Tenslotte lezen we in Numeri 10:10, "Ook op uw vreugdedagen, op uw feesten en op uw Nieuwemaansdagen zult gij een stoot op de trompetten geven..." Deze tekst uit de Thora verwijst op een andere manier naar de mo' adiem door ze de "vreugdedag" of Yom Simchateichem (~ktxmX ~wy) te noemen. Hieraan kunnen we zien dat het volk van God geacht werd een grote vreugde te beleven aan de onderlinge gemeenschap en de gemeenschap met God, die hen opriep om Hem gedurende deze dagen te ontmoeten. Zo hebben we gezien dat er door God voor Zijn volk speciale tijden op de kalender apart gezet zijn, waarop Hij belooft hen op een bijzondere en belangrijke manier te ontmoeten. De laatste drie data worden daarbij nader aangeduid als feesten die het volk van God moet vieren in Jeruzalem. Daar komt nog bij dat alle mo'adiem beschreven worden als tijden waarop de leden De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
3
van het volk van God met elkaar en met Hem een grote vreugde en blijdschap zullen ervaren. Wat is het een geweldig feit dat we ons mogen realiseren dat we een God hebben die ernaar verlangt om Zijn volk te ontmoeten te midden van een grote vreugde en blijdschap. Andere speciale dagen. De Bijbel vermeldt één andere belangrijke en verplichte speciale dag, namelijk: Poeriem.
We vinden dit in het boek Ester. We zullen daar later iets meer over zeggen.
Naast de in de Bijbel vermelde speciale dagen, houdt het volk Israël van oudsher ook andere belangrijke dagen die allen te maken hebben met het land of met de geschiedenis. Dat is onder anderen: Chanoeka
Tisja Be'Av
Toe Bi'Sjvat
Dit is een feest dat jaarlijks gevierd wordt in de maand Kislev (eind november of december) en waarin de bevrijding uit de klauwen van de Hellenistische assimilatie gevierd wordt, die God geschonken heeft. Volgens de Talmoed, zijn zowel de Eerste als de Tweede Tempel vernietigd, respectievelijk door de Babyloniërs en de Romeinen, op dezelfde dag van de Hebreeuwse kalender: de 9de (Tisja) van de maand Av (eind juli tot midden augustus). Deze dag valt gewoonlijk eind januari of begin februari, op de 15de (Toe) van de Hebreeuwse maand Sjvat. Het is de jaarlijkse viering van de bomen en daarom het Nieuwjaar van de bomen in Israël. Het is altijd een tijd van plezier en feest voor God wegens het kostbare geschenk van het land dat Hij zo ruimhartig aan het volk Israël geschonken heeft.
De transformatie van de Bijbelse speciale dagen Wanneer we de speciale tijden en seizoenen willen gaan bestuderen, worden we onmiddellijk geconfronteerd met een enorm probleem: de historische ontwikkeling. Mosjé heeft Israël rond het jaar 1446 v.Chr. de instructies voor deze dagen gegeven (behalve voor Poeriem, dat omstreeks 185-165 v.Chr. is ingesteld. iv). Dat is ongeveer 3.445 jaren geleden! Natuurlijk kunnen we verwachten dat er door de jaren heen heel wat veranderd is in de manier waarop de mo'adiem gevierd zijn. Hoewel ze schrijven over de mo'adiem die in de herfst vallen, is het volgende commentaar van Mitch en Zahav Glaser (Joodse gelovigen in Yeshua) zonder bezwaar op alle mo'adiem van toepassing. Zij merken het volgende op: 'Het zou makkelijker zijn om de feesten... te bestuderen als het moderne Judaïsme de godsdienstige gebruiken uit Leviticus zou beoefenen. Dat is echter niet het geval. De feesten... hebben in de loop der jaren een andere vorm en inhoud gekregen. In ieder tijdperk zijn andere tradities, liturgische vormen en folklore aan de feesten toegevoegd. Tegen de tijd van Christus had ieder feest al belangrijke veranderingen ondergaan, vergeleken met de oorspronkelijke Bijbelse fundamenten.' v In dit licht bezien zijn we gedwongen om onze studie te beperken. We zullen bij lange na niet alle facetten van de mo'adiem kunnen behandelen, in het bijzonder de aspecten die er gedurende de eeuwen aan toegevoegd zijn en die soms weinig met de originele Bijbelse context te maken hebben. Maar het is voor ons ook niet van direct belang om de volledige historische ontwikkeling van de mo'adiem te leren kennen. We moeten een onderscheid maken tussen die aspecten in het vieren van de mo'adiem welke deel uitmaken van de Bijbelse opdracht en die aspecten welke deel uitmaken van de Joodse cultuur. De aspecten in het onderhouden van de mo'adiem welke duidelijk deel uitmaken van de Joodse cultuur mogen namelijk, hoe zinvol ze ook kunnen zijn, nooit aan anderen onderwezen worden alsof ze deel uitmaken van "wat de Thora leert" over deze zaken. i
Ariel en D'vorah Berkowitz, Take Hold, p. 50 Idem. iii Brown, Driver, en Briggs, Hebrew and English Lexicon (BDB), pp. 290-291. iv Abraham P. Bloch, The Biblical and Historical Background of the Jewish Holy Days, p. 80. v Mitch en Zhavah Glaser, The Fall Feasts of Israel, p. 17. ii
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
4
2. Shabbat - tbX Introductie De Shabbat is de eerste van de lijst van mo'adiem, die in Leviticus 23 genoemd worden. Daar komt bij dat elk van de mo'adiem op een of andere wijze verbonden is met de shabbat. Dit wijst allemaal op het grote belang van de Shabbat. De definitie van het woord "Shabbat"- tbX - is "stoppen," "voltooid worden," "rusten" 1 Een ander Hebreeuws woord voor "rust" - xwnl - duidt fysieke rust aan. De oorsprong van de Shabbat is onduidelijk. Er waren in het oude Nabije Oosten andere concepten die er op lijken, maar deze zijn toch nog zo verschillend dat het Hebreeuwse concept van de Shabbat uniek is. Het meest waarschijnlijk is het: - ingesteld door God in Genesis (waar echter geen gebod staat om de 7de dag apart te zetten). - door de mens veranderd (waarvan de variaties van de Shabbat in het oude nabije Oosten getuigen). - opnieuw door God hersteld in the Thora.
De betekenis voor Israël De tekst van Leviticus geeft het belang van de Shabbat aan door het feest als eerste in de lijst van de mo'adiem te noemen. Daarbij komt het unieke feit dat dit het enige mo'ed is dat wekelijks gevierd wordt en niet jaarlijks. Daarnaast zijn er nog verschillende redenen waarom de Shabbat een van de belangrijkste mo'adiem of mogelijk de belangrijkste mo'ed is. - De Shabbat is, volgens Genesis 1:31-2:3, door God gesteld op de zevende dag van de schepping. En de Heilige zegende de zevende dag en zette die apart van alle anderen. Op de Shabbat verklaarde God dat Zijn schepping voltooid was en dat het daarom tijd was om te rusten van Zijn werk. Zo werd de Shabbat geassocieerd met de 7de dag van de week. - De Shabbat maakt onderdeel uit van de Tien Geboden als de dag voor het volk van God om te gedenken en te heiligen. Deze twee geboden (gedenken en heiligen) zijn van belang voor het onderhouden van deze dag. Daarnaast behoort, volgens het patroon dat God geeft, op de Shabbat de heilige gemeenschap ook te stoppen met alle reguliere arbeid (Exodus 20:8-9). - Om het grote belang van deze mo'ed te benadrukken, noemt de Heer de Shabbat als enigste een teken, een uitwendig symbool, van het verbond dat Hij bij de berg Sinaï gesloten heeft (Exodus 31:13). - Om het belang van de Shabbat verder te benadrukken, staat op overtreding van de Shabbat de doodstraf (Exodus 31 :14). - De profeet Jesaja moedigt het volk van God aan om de Shabbat te beschouwen als een verlustiging. Het doel van de dag is niet om de mensen een aantal zinloze regels op te leggen. Nee, we leren juist dat deze dag, als we de rest van het onderricht in de Bijbel over de Shabbat op de juiste wijze verstaan, een dag van ware vreugde en blijdschap is. - Tenslotte mogen we niet vergeten dat de Shabbat een mo'ed is, een door God vastgestelde tijd op de heilige kalender van het volk van God. De Heilige heeft be1oofd om Zijn volk op deze dag op een bijzondere en unieke wijze te ontmoeten. We geven nu alle karakteristieken weer van de Shabbat zoals God die aan het volk Israël geleerd heeft: het is een dag van vreugde en blijdschap, een dag die gezegend is door de Heer en die uitgekozen is als de dag waarop we stoppen met alle reguliere arbeid. Het is een dag om te gedenken en om te vieren, een door God aangewezen teken van Zijn verbond en een heilige mo'ed waarop God belooft om Zijn volk te ontmoeten. ‘De Otiot van Rabbi Akiva’, een geschrift uit de tweede eeuw, beschrijft de essentie van de Shabbat en haar betekenis voor het volk Israël door te vertellen dat een aantal mensen aan God vroegen of Hij hun reeds een voorproefje wilde geven van de komende wereld. De Heilige gaf ten antwoord: “Hier is de Shabbat. Zij bevat reeds een stukje van de vreugde en de vrede van de komende wereld.” 2 Daarbij komt ook de omschrijving bij de middag van de Shabbat in het joods gebedenboek (Sidoer). Nergens anders is het ideaal van het onderhouden van de Shabbat zo kort en krachtig omschreven als in De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
5
deze korte paragraaf: de Shabbat is “een rust die uit een genereuze liefde geschonken is, een waarachtige en werkelijke rust, een rust die vrede en stilte, sereniteit en vertrouwen schenkt, een volmaakte rust waar U (God) behagen in schept. Mogen uw kinderen beseffen en erkennen dat hun rust van U komt, en dat zij door de Shabbat te onderhouden Uw naam heiligen.” 3
Het onderricht van Yeshua We weten zonder enige twijfel dat Yeshua de Shabbat heeft geëerd, zoals de Thora dat leert aan de kinderen van Israël. Daar komt echter bij dat Yeshua de Shabbat gebruikt heeft om belangrijke principes over Zichzelf en over Zijn relatie met Zijn volk uit te leggen. Laten we een paar van deze onderrichtingen bekijken. Matteüs 12:1-14
In deze tekst zien we twee gebeurtenissen beschreven, waarin Yeshua wist dat de wijze waarop Hij de Shabbat hield, door een aantal leraren van de Thora aangevallen zou worden. Hij liet dit zo gebeuren om onderricht te kunnen geven over enkele belangrijke concepten over Hemzelf en over de Thora. Aren lezen 4 (Mat. 12:1-8) - Wanneer we deze tekst goed lezen dan zien we dat Yeshua de Shabbat niet overtrad, maar wel de interpretatie van bepaalde leraren van de Thora over wat op de Shabbat toegestaan is. In die tijd werd er tussen de leraren van de Thora gediscussieerd of dergelijke praktijken nu wel of niet op de Shabbat toegestaan waren.5 Aan het eind van de gebeurtenis vat Yeshua Zijn belangrijkste les uit dit verhaal samen en zegt tegen Zijn beschuldigers: "Want de Zoon des mensen is heer over de sabbat" (Matteüs 12:8). Een van de dingen die Yeshua daarbij aangeeft, is dat Hij nooit de bedoelingen van God voor de Shabbat zal overtreden. Door deze opstelling was het onvermijdelijk dat Hij in botsing zou komen met de interpretatie van de mensen over de Shabbat. Hij kwam juist om de oorspronkelijke bedoelingen van God voor de Shabbat te onderstrepen. Hij leerde hen dat Zijn inzicht in de betekenis en het doel van de Shabbat voortkwam uit het feit dat Hij heer van de Shabbat was. Genezing (Mat. 12:9-14) - Het tweede incident in deze tekst betreft een genezing op de Shabbat. De joodse wet heeft altijd toegestaan om op de Shabbat medische handelingen te verrichten, maar alleen als het om leven of dood ging. Dit incident in Matteüs valt niet onder die categorie. Het is van belang te weten dat genezen op de Shabbat, evenals het lezen van graan, in de 1ste eeuw een onderwerp van stevige discussie was. “Genezen op de Shabbat zoals Jezus deed, waar het hoofd van de synagoge [in een andere tekst] zo boos om werd, was door de wet van de tanniem toegestaan” (Een tanna is een Thorageleerde uit de tijd voordat de Misjna voltooid was in het jaar 200) Dit betekent dat er binnen de Farizeeën verschillende groepen waren die niet een gelijke mening over dit onderwerp hadden. Nadat Yeshua verder was gegaan en de hand van de man had genezen, sloot Hij Zijn onderricht af met de woorden: “Derhalve is het geoorloofd op de sabbat wél te doen.” (12:12). Dit principe had een einde moeten maken aan de discussies over genezing. Mensen genezen helpt hen om op de Shabbat in rust en heelheid te verkeren op de manier waarop God dat bedoeld heeft voor Zijn schepping.
Marcus 2:27
Dit is een paralleltekst met Mattheüs 12. Hetzelfde verhaal wordt verteld. Er is echter een belangrijk detail uit het onderricht van Yeshua dat Matteüs heeft weggelaten, maar Marcus heeft opgetekend. Er staat namelijk: “De Shabbat is gemaakt om de mens, en de mens niet om de Shabbat.” Hier herinnert Yeshua de mensen eraan dat wij niet geschapen zijn ten dienste van de tijdsspanne welke Shabbat genoemd wordt, maar dat God de Shabbat gemaakt heeft ten gunste van de mens, opdat deze het goed zal hebben en tot heelheid zal komen en een Shabbat shalom zal hebben.
Yeshua heeft de Shabbat nooit afgeschaft. Hij heeft wel bepaalde verkeerde interpretaties en gebruiken gecorrigeerd.
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
6
Binnengaan in Gods rust - Hebreeën 3:7-4:11 Het aanbod om binnen te gaan: - Aan hen aan wie God ontferming betoond heeft (3:16) - Aan hen die geloven (3:19) - Aan hen aan wie het evangelie is verkondigd (4:2) De tijd om binnen te gaan: Heden! Verhardt uw harten niet! De plaats om binnen te gaan - Deel gekregen aan de Messias (3:14) door vertrouwen (geloof), d.w.z. God op Zijn Woord nemen. - De Shabbatrust (4:9) - De Shabbatrust staat tegenover de rust van de "nuach". Zij is gemodelleerd naar Gods rust (4:10) a. God was niet moe! b. God had alles voltooid; er was niets meer te doen. c. het scheppingswerk van God wordt beschreven als (melakh, $alm) tov me'od, dam bwj. d. God stopte met scheppen en ging zich verheugen in de scheppingen bewaarde haar. Binnengaan in Gods rust betekent hetzelfde: a. God schept ons opnieuw. b. God voltooit de nieuwe schepping. c. Er is niets meer over om te doen! d. Messias heeft al het werk voor ons volbracht (dat is het evangelie!). e. Het enige dat nog voor God over is, is om te genieten van Zijn nieuwe schepping en haar te bewaren. f. Dit is wat het betekent om binnen te gaan in Gods rust. Dit is de belangrijkste theologische betekenis van de Shabbat. Onze rust is volkomen in Hem, volgens 1 Kor. 15:3 en Romeinen 5:8 Messias
… is gestorven
… voor
… ons
Degene die gestorven is als het schuldoffer, is de Heilige, de Messias-dienaar waarvan gesproken is door Jesaja in hoofdstuk 53. Messias is de enige die kon volbrengen wat ten bate van ons nodig was. Niet alleen was Hij goddelijk, maar Hij was ook een volmaakt mens. Alleen een mens kon sterven voor een andere mens. Met andere woorden, omdat Hij was/is wie Hij is, was Hij het volmaakte en enige geschikte vervangende offer voor de zondaar. In zowel Romeinen 5:8 als 1 Korintiërs 15:3 en andere teksten is de Griekse werkwoordsvorm, welke gebruikt wordt wanneer gesproken wordt over de dood van Messias, de aoristus. Deze werkwoordsvorm geeft aan dat deze historische handeling eens en voor altijd voltooid is. Het Nieuwe Verbond spreekt minstens vijfkeer over de dood van Messias als een handeling die eens voor altijd gebeurd is. Het is een handeling die geheel voltooid is en waaraan niets meer toegevoegd kan worden. Daar komt bij dat het een handeling is die voltooid is voor allen die in Hem geloven. De dood van Messias is niet tevergeefs geweest. Sjaoel (Paulus) gebruikt een Grieks voorvoegsel dat "omwille van" of "ten bate van" benadrukt.6 Er was een vaststaand doel voor zijn dood. Er is een van tevoren bestemd doel mee bereikt. Zijn dood was in onze plaats. Hij nam onze plaats in. Wij hadden moeten sterven voor onze eigen zonden. In plaats daarvan zond God Messias om voor ons te sterven. Hij deed voor ons, wat wij zelf niet konden bewerken. Daar komt bij dat Zijn dood een uitwisseling was. Hij stierf voor allen die hun vertrouwen in Hem stellen.
Romeinen 5:8 voegt nog een ander element toe aan het sterven van Messias: Zijn dood was het gevolg van de liefde van God voor ons. In Romeinen 5:8 lezen we: "God echter bewijst zijn liefde jegens ons, doordat Christus, toen wij nog zondaren waren, voor ons gestorven is." Er zijn drie andere woorden die alle drie voortkomen uit de liefde welke geassocieerd wordt met de dood van Messias: genade, ontferming en bewogenheid. Vanuit Zijn grote liefde voor de Zijnen, was God vol ontferming voor de De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
7
Hulpeloze zondaar. Vanuit die ontferming, was Hij vervuld met bewogenheid, en reikte hun Zijn genade aan. Een dag van verlustiging - Jesaja 58:13-14 Volgens Jesaja zullen wij, wanneer we de Shabbat onderhouden op de wijze zoals God het bedoelt, de vreugde van de Heer op een unieke en frisse wijze ervaren. Hoe komt dat? - Omdat we door de Shabbat te onderhouden de Heer dienen. Onze gedachten en ons hart zijn dan gericht op Hem, de Heer van de Shabbat. - Omdat ons lichaam dan de rust krijgt die het nodig heeft, wat ons in staat stelt Hem in de dagen van de week fris te dienen. Zij die in eretz Jisraël leven zullen een hoge productiviteit genieten van hun land. Kunnen we in het licht hiervan niet voor ons allemaal zeggen dat God ons, indien we de Shabbat onderhouden, een hoge productiviteit belooft voor onze inspanningen? Er is echter een bijkomende voorwaarde. Het is niet voldoende de zevende dag apart te zetten en dan verder op die dag te doen wat we maar willen. De zegeningen die God voor ons heeft klaarliggen zijn afhankelijk van de wijze waarop we de Shabbat onderhouden. Wat is nu het geheim van God opdat wij de vreugde in de Heer zullen vinden die ons in de Messias toekomt? Dit is dat we de Shabbat voor ons een dag van verlustiging laten worden door op deze dag te doen wat God van ons verlangt en niet wat ons vlees ons aanreikt.
De centraliteit van de Shabbat De Shabbat is inderdaad een van de belangrijkste mo'adiem en misschien wel de belangrijkste. Hoe centraal de Shabbat in het leven van de gelovige in Messias is, wordt door de volgende punten onderstreept: a. De Shabbat is de eerste mo'ed op de lijst. b. Iedere heilige dag in Leviticus 23 valt op een Shabbat, of begint en eindigt met een Shabbat. We zullen ontdekken dat elk van de mo'adiem een ander aspect van onze redding in Yeshua benadrukt. Bijgevolg kunnen we zeggen dat de tegenwoordigheid van de Shabbat in elk van de mo'adiem dient om aan te geven dat ieder aspect van onze redding een door God voltooid werk is. Wij worden uitgenodigd te rusten in Zijn volbrachte werk. Uiteindelijk is de cyclus van de mo'adiem ontworpen om te dienen tot een voortdurende herdenking van de vitale waarheid dat ons leven in Messias een volkomen en eeuwige Shabbatrust is.
Shabbat of zondag? Een van de belangrijkste vragen voor het gehele lichaam van Messias is de vraag of het van belang is de zevende dag als de Shabbatdag te onderhouden en te vieren? Waarom kunnen we bijvoorbeeld niet van de zondag, of de dinsdag, of de woensdag een Shabbat maken? Dit onderwerp is te omvangrijk om er in deze les diep op in te kunnen gaan. We zullen ons beperken tot een paar korte opmerkingen. Vóór het jaar 135 van de gewone jaartelling - Indien we als gelovigen vóór het jaar 135 van de huidige jaartelling geleefd hadden, zou het niet in ons zijn opgekomen dat er naast de zevende dag van de week een andere dag zou kunnen zijn die Shabbat genoemd zou worden. Dr. Samuele Bacchiocchi, schreef in een artikel voor de Biblical Archaeology Review (Sept./Oct., 1978, pp. 32-29) het volgende: "Het onderhouden van de Shabbat [op de zevende dag] was een van de onderscheidende kenmerken van de kerk." Na het jaar 135 van de gewone jaartelling - In reactie op de anti-joodse sentimenten die in Rome gingen heersen ten gevolge van de opstand van Bar Kochba in Judea, gingen veel kerkleiders hun uiterste best doen om "te laten zien dat de kerk niet joods was en daarom geen onderwerp vormde voor de vervolgingen van de Joden." Bijgevolg: "nam de kerk van Rome bepaalde maatregelen om de christenen De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
8
weg te leiden van de viering van de Shabbat door de eredienst exclusief op de zondag te plaatsen."7 Hierbij moet opgemerkt worden dat de vroege kerkvaders noch theologische, noch Bijbelse argumenten aanvoerden om de dag van de eredienst te veranderen van de zevende dag, de Shabbat, in de zondag, maar alleen een praktische reden, namelijk om aan te tonen dat ze los stonden van de Hebreeuwse wortels. Met deze verandering begon een eeuwenlange, ja millennialange traditie waarin de eredienst van de zondag die van de Shabbat bewust verving. Dat is het punt waar we heden ook nog staan. Het concilie van Nicea in het jaar 325 - Voor het concilie van Nicea in het jaar 325 kwamen talloze kerkleiders bijeen om met elkaar te discussiëren over de natuur van de persoon van Yeshua. Onder de vele leeruitspraken die ze deden, was ook de formele beslissing dat voor de christenen (en in hun gedachten hoorden daar ook de joodse gelovigen bij) de eredienst niet op de 7de dag zou gehouden worden, maar op de zondag.8 Hiermee werd een praktijk geformaliseerd die al vanaf het midden van de 2de eeuw door vele kerken beoefend werd. Schriftteksten die gebruikt worden ten gunste van de zondag - Er is geen enkele Bijbeltekst aan te wijzen die aangeeft dat deze mo'ed verplaatst is naar een andere dag van de week. Handelingen 20:7 Het handelt hier meest waarschijnlijk om een samenkomst op de avond van de Shabbatdag waarna iedereen de volgende dag zou moeten werken en Paulus de volgende dag verder zou reizen. Het was een samenkomst vlak voor het vertrek van Paulus de dag daarna. 1 Korintiërs 16:1-3 De tekst geeft niet aan dat het een gezamenlijke collecte betreft, maar juist een persoonlijke collecte. De collecte moest persoonlijk en individueel apart gelegd worden. Dit vond op de eerste dag van de week plaats omdat het Joden niet toegestaan was om op de Shabbat met geld om te gaan. Ook omdat het van economisch belang was er een prioriteit van te maken deze bijdrage te doen, vond dit op de eerste dag van de week plaats ter opening van de week in plaats van ter afsluiting. Openbaring l:l0 De "dag des Heren" - Deze uitdrukking kan ook gezien worden als de typische profetische uitdrukking van de Tenach voor de eindtijdperiode van het oordeel van God op aarde. Conclusies - Er is niets verkeerd aan het aanbidden van de Heer op zondag. Er is niets verkeerd aan de traditionele eredienst op de zondag. Er rijzen echter een heleboel problemen wanneer de viering van de zondag gelijkgesteld wordt aan het onderhouden van de Bijbelse Shabbat. De Shabbat is een mo'ed, een door God vastgestelde tijd op de door God vastgestelde kalender voor het volk van God, en dient onderhouden en gevierd te worden om tot rust te komen van de inspanningen van de arbeid en om samen te komen voor een heilige bijeenkomst en om zich te verlustigen.
1 2 3 4
5 6
7 8
Brown, Driver, en Briggs, A Hebrew and English Lexicon, pp. 991-992 Lori Palatnik, Friday Night and Beyond, p. xiv. Uit de traditionele gebedsdienst voor de middag van de Shabbat, p. 454 (the Amidah, translation by Philip Birnbaum). Zie voor een vollediger behandeling van deze tekst het boek van Dr. D. Friedman, They Loved the Torah over de wijze waarop Yeshua de Tora hield. S. Saftai en M. Stern, The Jewish People in the First Century, vol. 2, pp. 805. William F .Arndt and F. Wilbur Gingrich. Bauer's Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, p. 846 Rick en Michele Berkowitz (Ariel and D'vorah), Celebrating the Sabbath the Messianic Jewish Way, p. 59. Zie de opmerkingen van Dr. Louis Goldberg in zijn boek, Fire on the Mountain, p. 218 en ook de argumentatie en de bewijzen van Samuele Bacchiocchi in zijn belangrijke boek, From Sabbath to Sunday.
De Moadiem – Ariël & D’vorah Berkowitz © 2001 – Torah Resources International
9
