MISSIE De Hakrinbank biedt als innovatieve en dynamische instelling haar klanten een integraal pakket van hoogwaardige financiële diensten aan. Deskundige medewerkers leveren in teamverband maatwerk voor maximale klanttevredenheid.
VISIE Onze visie is om de geprefereerde aanbieder van financiële diensten in Suriname te zijn door uitmuntende kwaliteit.
KERNWAARDEN De Hakrinbank heeft vier kernwaarden gedefinieerd die richtinggevend zijn voor de realisatie van de strategische doelen, de acties die deze ondersteunen en de vertaling naar de organisatiestructuur, systemen en de waarden, normen en gedragingen binnen de organisatie, te weten Betrouwbaarheid Service en klantgerichtheid Teamwork Kwaliteit Deze kernwaarden die de Hakrinbank heeft gedefinieerd zijn verankerd in de organisatiestructuur en cultuur en vormen de leidraad bij alle activiteiten van Hakrinbank. Ze maken duidelijk waar de bank voor staat en dienen als toetssteen voor haar handelen.
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord
2
De macro-economische ontwikkeling
3
Het bedrijf van de bank
3
Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V.
4
De financiële ontwikkeling van de bank
4
Beoordelingsverklaring van de accountant
5
Geconsolideerde balans per 30 juni 2009 voor winstverdeling
6
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over het eerste halfjaar 2009
7
Toelichting behorende bij de geconsolideerde balans per 30 juni 2009 en winst- en verliesrekening over het eerste halfjaar 2009
8
Voorwoord Met genoegen presenteren wij hierbij het verslag inzake de verrichtingen en resultaten van de Hakrinbank in het eerste halfjaar van 2009. In dit verslag zijn de geconsolideerde balans per 30 juni 2009, de winst- en verliesrekening over de aangegeven periode en de toelichtingen, alsook de beoordelingsverklaring van de externe accountant, opgenomen. De presentatie van het halfjaarrapport, dat verluchtigd is met foto’s van de prachtige, nieuwe aankomsten vertrekhal van de J.A. Pengel luchthaven, waar ons nieuw filiaal is gehuisvest, past in ons corporate governance beleid, dat uitgaat van transparante en tijdige verstrekking van informatie aan alle stakeholders over de bedrijfsvoering, alsook over de mate waarin de gestelde doelen zijn gerealiseerd. De gedurende de verslagperiode gerealiseerde resultaten liggen gemiddeld genomen onder de begrote doelstellingen van het jaarplan 2009, hetgeen vooral het gevolg is van de effecten van de mondiale recessie op de economie van Suriname. De economische groei en de waarde van onze belangrijkste exportproducten zijn afgenomen. Eén en ander heeft een stagnerende werking op de groei van ons bankbedrijf. Niettemin is er wel sprake van uitbreiding van het businessvolume in vergelijking met het jaar 2008. Dit stemt tot tevredenheid.
De vooruitzichten voor het tweede halfjaar zien er beter uit en onze inschatting is dat de doelstellingen en de begroting voor het jaar 2009 goeddeels gerealiseerd zullen worden, dankzij de verwachte verbetering van het externe economische en financiële klimaat. Op grond van de aangeduide resultaten en verwachtingen voor het tweede halfjaar, heeft de Raad van Commissarissen op voorstel van de Directie besloten een interimdividend in contanten van SRD 4,40 per aandeel van SRD 0,15 uit te keren. Dit is 10% hoger dan in 2008. Gaarne bedanken wij onze cliënten voor het in ons gestelde vertrouwen en onze medewerkers voor hun inzet, waardoor bevredigende bedrijfsresultaten werden gerealiseerd. Paramaribo, 12 augustus 2009
Directie Hakrinbank N.V. Drs. J.D. Bousaid, Algemeen Directeur 2
relatief hoog gebleven importvolume. Het tekort is echter veel lager dan verwacht vooral door stijging van de exportwaarde van goud. Eén en ander is gepaard gegaan met intering op onze monetaire reserve.
De macro-economische ontwikkeling In de eerste helft van het jaar 2009 werden de effecten van de mondiale recessie op de economie van Suriname duidelijker merkbaar. Zo liep de economische groei terug en waren de exportprijzen van met name aluinaarde, aardolie en rijst fors lager dan een jaar geleden. De overheidsfinanciën en de betalingsbalans op kasbasis, ondervonden hiervan de weerslag. Een positieve ontwikkeling was daarentegen de daling van het gemiddelde prijsindexcijfer van de consumptie van 14,7% in 2008 tot 8,6% in het eerste halfjaar 2009. Per ultimo juni was dit cijfer zelfs 3,4% lager dan één jaar eerder.
De binnenlandse liquiditeitenmassa (M2) nam in de eerste helft van 2009 met SRD 211,8 miljoen of 13,5% toe. Deze stijging overtreft de groei van het Bruto Nationaal Product (BNP), waardoor de liquiditeitsquote opliep. De toename is vooral veroorzaakt door het interen van de Staat op haar tegoeden bij het bankwezen en in mindere mate door de verdere stijging van de kredietverlening door het commerciële bankwezen. Per saldo was er sprake van afvloeiing van liquiditeit naar het buitenland. Er dient voor gewaakt te worden dat de liquiditeitsgroei geen nieuwe inflatoire effecten oproept.
Het Internationaal Monetair Fonds verwacht dat de reële economische groei zal teruglopen van circa 7% in 2008 tot slechts 1,5% - 2% in 2009, vooral als gevolg van de afzwakkende buitenlandse vraag. De terugval van deze vraag wordt slechts ten dele opgevangen door een verhoogde bestedingsactiviteit van de zijde van de overheid in verband met de uitvoering van enkele grote infrastructurele projecten, waarvan de financiering grotendeels zal geschieden uit ontwikkelingsfondsen en opname van langlopende concessionele leningen.
In juli 2009 werd de al jaren uitstaande staatsschuld van ruim USD 118 miljoen aan Brazilië geheel afgelost. Nederland stelde USD 35 miljoen uit de Verdragsmiddelen hiervoor beschikbaar. De kredietwaardigheid van Suriname kan door deze aflossing verhoogd worden, indien het prudente monetaire en financiële beleid en de aflossingsdiscipline worden voortgezet. Suriname heeft in de afgelopen jaren financiële en andere buffers opgebouwd, die haar tot nu toe in staat stellen om op milde wijze door de economische crisis heen te komen. Gezaghebbende economen en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) verwachten vanaf de eerste helft van 2010 een beginnend herstelproces van de wereldeconomie. Dit economisch herstel is voor ons land van groot belang voor een gezonde economische ontwikkeling op korte en middellange termijn.
De sterke daling van de exportwaarde van met name aardolie en aluinaarde zal leiden tot vermindering van de overheidsinkomsten. Anderzijds zal de uitvoering van het nieuwe functiewaarderingssysteem voor ambtenaren (FISO) leiden tot een aanzienlijke stijging van de lopende uitgaven. Bovenaangehaalde ontwikkelingen zullen tot gevolg hebben dat er in 2009 een tekort zal ontstaan op de overheidsbegroting ondanks de aanzienlijke overmakingen van dividend over het boekjaar 2008 door Staatsolie N.V. Bij de uitvoering van het FISO dienen dan ook de reële financiële mogelijkheden van de Staat in beschouwing te worden genomen teneinde evenwichtige overheidsfinanciën en macro-economische stabiliteit te waarborgen.
Het bedrijf van de bank De door onze bank gerealiseerde resultaten in de eerste helft van het boekjaar lagen iets onder onze doelstellingen. Dit is zoals eerder gesteld, het gevolg van de verminderde economische groei die de ontwikkeling van ons businessvolume negatief beïnvloedde. Niettemin nam de omvang van onze bedrijfsactiviteiten toe en verbeterde de rentabiliteit in vergelijking met 2008, hetgeen tot tevredenheid stemt.
Na drie jaren van overschotten op de lopende rekening van de betalingsbalans op kasbasis, werd in de eerste helft van 2009 een tekort van naar schatting USD 10 miljoen gerealiseerd, zulks als gevolg van de eerder vermelde daling van onze export en het
3
Het geconsolideerd balanstotaal steeg in het eerste halfjaar met SRD 19,1 miljoen tot SRD 991,7 miljoen per ultimo juni 2009. Deze toename was kleiner dan die in hetzelfde tijdvak van 2008. De geconsolideerde kredietverlening nam toe met SRD 17,6 miljoen tot SRD 562 miljoen, wat lager is dan gebudgetteerd. De lagere groei van ons businessvolume was ook het gevolg van het onder invloed van de toegenomen kredietrisico’s, aangescherpte kredietacceptatiebeleid. De non-performing ratio bedroeg 1,46%, hetgeen duidt op een goede kwaliteit van de kredietportefeuille. De US dollarisering liep terug met 1,5 procentpunt tot 39,5%, als gevolg van een beleid gericht op terugdringing hiervan. Zowel de debet- als creditrentetarieven zijn in de eerste helft van 2009 nauwelijks veranderd, een trend die zich naar verwachting zal voortzetten in het tweede halfjaar.
In mei ging onze onderdirecteur operations, de heer Harold Liu Hung Chung, na een dienstverband van bijna 40 jaren met pensioen. Hij heeft een bijzondere bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de Hakrinbank met name op ICT gebied. Wij zijn hem daarvoor veel dank verschuldigd.
Nationale Trust- & Financierings Maatschappij N.V. Onze dochteronderneming, de Nationale Trust- & Financieringsmaatschappij, heeft in het eerste halfjaar 2009 goede resultaten geboekt. Het balanstotaal steeg met SRD 10 miljoen ofwel 7%, en de winst vóór belasting nam in vergelijking met de eerste helft van 2008 met 33% toe. In alle productcategorieën, met uitzondering van de persoonlijke leningen, namen de kredietuitzettingen toe. De productie bleef echter achter bij het budget. De kwaliteit van de kredietportefeuille was op een goed niveau. Ondanks de verminderde economische groei was de consumentenmarkt wederom levendig. De vooruitzichten voor het tweede halfjaar 2009 zijn dan ook gunstig.
Gedurende de gehele verslagperiode bewogen de vrije marktkoersen voor vreemde valuta zich iets boven de door de Centrale Bank van Suriname toegestane bandbreedte. Aangezien banken alleen binnen de bandbreedte op de valutamarkt mogen opereren, was hun concurrentiepositie uitermate zwak. Het transactievolume van onze Treasury and Securities department bleef daardoor beneden het budget, hetgeen van invloed was op onze rentabiliteit.
De financiële ontwikkeling van de bank Onze bankinstelling heeft in de eerste helft van het boekjaar 2009, bevredigende bedrijfsresultaten geboekt, hoewel deze iets onder het budget liggen. Het geconsolideerd balanstotaal nam in vergelijking met ultimo 2008 toe met SRD 19,1 miljoen tot SRD 991,7 miljoen. Per 30 juni 2008 bedroeg dit totaal SRD 863,4 miljoen. De nettowinst voor belastingen bedroeg SRD 14,4 miljoen, een stijging van 7,3% ten opzichte van de overeenkomstige periode van 2008.
Op de Surinaamse Effectenbeurs bleef de belangstelling voor aandelen Hakrinbank groot. De beurskoers steeg in het eerste halfjaar met SRD 14 tot SRD 188 een toename van 8%. De beursindex steeg in deze periode met 11,9% tot 2599,7. Het internationale beursklimaat is vooral gedurende het tweede kwartaal verbeterd, ondanks de zwakke economische ‘fundamentals’. Bijgevolg werd met onze beleggingsportefeuille welke wordt beheerd door Merrill Lynch, een bescheiden rendement behaald.
De groei van de activa werd vooral veroorzaakt door de toename van de Liquide middelen en de Vorderingen op klanten. De post Vorderingen op kredietinstellingen laat een afname zien. Vanwege de verbeterde financiële positie van de overheid loste zij het schatkistpapier op de vervaldag volledig af. De Hakrinbank is hierdoor de eerste bank die door de Staat geheel werd afbetaald, hetgeen onze rentabiliteit negatief heeft beïnvloed.
In augustus 2009 wordt een modern Hakrinbank filiaal geopend in de nieuwe aankomst-en vertrekhal op de Johan Adolf Pengel luchthaven. Het streven is erop gericht het reizende publiek van dienst te zijn, evenals de cliënten die in de wijde omgeving van de luchthaven wonen of werken.
4
Beoordelingsverklaring
Aan de passiefzijde van de balans is een stijging van de Schulden aan kredietinstellingen, Spaargelden en Voorzieningen waar te nemen. De Andere schulden laten een afname zien.
Aan: de Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de Directie van de Hakrinbank N.V. Opdracht Wij hebben de in dit halfjaarbericht opgenomen tussentijdse financiële informatie over de periode 1 januari 2009 tot en met 30 juni 2009, van Hakrinbank N.V. te Paramaribo bestaande uit de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening met de toelichting beoordeeld. Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken en het weergeven van de tussentijdse financiële informatie in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor tussentijdse financiële verslaggeving. Het is onze verantwoordelijkheid een conclusie te formuleren bij de tussentijdse financiële informatie op basis van onze beoordeling.
De rentabiliteit van de bank is in het eerste halfjaar 2009 verbeterd. De winst vóór belasting steeg met circa SRD 1 miljoen ofwel 7,3%. Deze toename was een gevolg van de gestegen rente-inkomsten door de groei van de kredietportefeuille en van de provisieinkomsten met name die uit buitenlandse overmakingen. De rentebaten uit hoofde van buitenlandse deposito’s liepen sterk terug vanwege gedaalde internationale rentetarieven. Het resultaat uit financiële transacties nam toe vooral door de behaalde resultaten op onze internationale beleggingsportefeuille. De personeelskosten stegen door de toegekende loonsverhoging voor het jaar 2009 en de daarmee samenhangende hogere bijdrage voor pensioenen. Aangezien de personeelskosten het hoofdbestanddeel vormen van de totale kosten is het van wezenlijk belang deze effectief te beheersen.
Werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling van de tussentijdse financiële informatie verricht in overeenstemming met algemeen aanvaarde standaarden met betrekking tot het beoordelen van tussentijdse financiële verslaggeving. Een beoordeling van tussentijdse financiële informatie bestaat uit het inwinnen van inlichtingen, met name bij personen die verantwoordelijk zijn voor financiën en verslaggeving, en het uitvoeren van cijferanalyses en andere beoordelingswerkzaamheden. De reikwijdte van een beoordeling is aanzienlijk geringer dan die van een controle die is uitgevoerd in overeenstemming met controlestandaarden en stelt ons niet in staat zekerheid te verkrijgen dat wij kennis hebben genomen van alle aangelegenheden van materieel belang die bij een controle onderkend zouden worden. Om die reden geven wij geen accountantsverklaring af.
De doelmatigheid van de bedrijfsvoering bleef ten opzichte van ultimo 2008 ongewijzigd. Indicatief is dat de efficiencyratio (zijnde de verhouding tussen kosten en opbrengsten) op 55% bleef staan. Ons streven is er echter op gericht deze ratio omlaag te brengen. Dit streven vereist aanscherping van het balansbeheer, vergroting van de verdiencapaciteit, strakke doorvoering van kostenbesparende en efficiencyverhogende maatregelen middels de stroomlijning van de bedrijfsorganisatie en de bedrijfsprocessen.
Conclusie Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de tussentijdse financiële informatie over de periode 1 januari 2009 tot en met 30 juni 2009 niet, in alle van materieel belang zijnde aspecten, is opgesteld in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor tussentijdse financiële verslaggeving.
De return on assets (RoA) en de return on equity (RoE) bleven ondanks de teruggang per balansdatum op een goed niveau. Door de sterkere toename van het balanstotaal dan die van de nettowinst verminderde de RoA van 1,90% per ultimo 2008 tot 1,88% per 30 juni 2009. De RoE nam in dit tijdvak af van 34,4% tot 31,3%. De BIS solvabiliteitsratio verbeterde echter van 11,5% tot 13,4%.
Paramaribo, 12 augustus 2009 Lutchman & Co An independent correspondent firm of Deloitte Touche Tohmatsu
Onze verwachtingen voor de tweede helft van het boekjaar 2009 zijn positief. Wij hebben er daarom vertrouwen in dat onze bankinstelling de doelstellingen van het Beleidsplan 2009 goeddeels zal kunnen realiseren.
Namens deze was getekend drs. M.R.A. Lutchman RA
5
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 30 JUNI 2009 VÓÓR WINSTVERDELING (in SRD)
ACTIVA Liquide middelen Schatkistpapier Vorderingen op kredietinstellingen Vorderingen op klanten Effecten Deelneming Materiële vaste activa Overlopende activa
PASSIVA Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan klanten: - Spaargelden - Andere schulden Overige schulden Overlopende passiva Voorzieningen
Maatschappelijk kapitaal 120.000 Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Herwaarderingsreserve Algemene reserve Resultaat verslagperiode
Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties Verplichtingen wegens onherroepelijke accreditieven
6
30-06-2009
31-12-2008
184.812.603 208.845.260 561.975.440 8.909.841 1.411.550 21.984.370 3.764.779
150.705.816 996.586 242.074.160 544.400.835 8.742.084 1.411.550 21.855.144 2.425.723
991.703.843
972.611.898
54.926.729
45.904.395
438.721.168 405.928.127 9.194.652 5.922.647 13.340.338
435.833.864 412.827.170 9.943.575 2.719.749 10.912.064
928.033.661
918.140.817
69.854 916 9.369.820 44.995.818 9.233.774
69.854 916 9.404.493 44.995.818 -
63.670.182
54.471.081
991.703.843
972.611.898
20.662.013 4.383.306
21.034.117 4.210.495
25.045.319
25.244.612
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER HET EERSTE HALFJAAR 2009 (in SRD)
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Interestmarge Provisie Resultaat financiële transacties Overige bedrijfsopbrengsten
BEDRIJFSLASTEN Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfslasten Voorziening kredietrisico’s
WINST VÓÓR BELASTING Inkomstenbelasting WINST NA BELASTING
7
1e halfjaar 2009
1e halfjaar 2008
25.176.469 7.890.064 352.953 -
24.587.567 7.403.703 69.634 47.330
33.419.486
32.108.234
12.372.350 1.413.197 4.496.399 709.768
11.365.859 1.308.594 4.032.484 1.951.114
18.991.714
18.658.051
14.427.772 5.193.998
13.450.183 4.842.066
9.233.774
8.608.117
Toelichting behorende bij de geconsolideerde balans per 30 juni 2009 en de winst- en verliesrekening over het eerste halfjaar 2009
gebracht, onder aftrek van de op die mutaties betrekking hebbende belastingen. De herwaarderingsreserve is, na aftrek van deze latente belastingverplichting, afzonderlijk onder het eigen vermogen opgenomen. De belastinglatentie is berekend op haar contante waarde, uitgaande van een belastingtarief van 36%.
Algemeen De winstverdeling over 2008 is op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 29 april 2009 als volgt vastgesteld:
In de geconsolideerde jaarrekening zijn de cijfers verwerkt van de bank en haar 100% dochteronderneming de Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V.
Winstverdeling 2008 (in SRD) Nettowinst Contant dividend
16.836.041 5.588.352
Toevoeging aan de algemene reserve
11.247.689
Voor zover niet anders vermeld zijn activa en passiva gewaardeerd op hun nominale waarde. De uitstaande vorderingen en schulden in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de op balansdatum geldende koersen van de Centrale Bank van Suriname voor aankoop van bankbiljetten (USD 1 = SRD 2,71 en EUR 1 = SRD 3,798; 31 december 2008: USD 1 = SRD 2,71 en EUR 1 = SRD 3,809). Op de vorderingen op klanten zijn specifieke voorzieningen uit hoofde van kredietrisico’s in mindering gebracht. De (per saldo) mutatie in deze voorzieningen is in de Winst- en Verliesrekening verantwoord. De inkomstenbelasting zoals deze is opgenomen in de Winst- en Verliesrekening is berekend over de commerciële winst (na aftrek van het resultaat op deelnemingen). Het verschil met het werkelijk verschuldigde bedrag is gemuteerd in de voorziening latente belastingverplichtingen. De onroerende goederen zijn gewaardeerd op basis van vervangingswaarden. De opstallen worden lineair afgeschreven gedurende de geschatte gebruiksduur.Veranderingen in de waarde worden ten gunste of ten laste van de herwaarderingsreserve
8
Binnenkort vindt de officiële opening plaats van de nieuwe, moderne aankomst- en vertrekhal van de Johan Adolf Pengel luchthaven. Deze fraaie hal is zeer representatief voor ons land en kan zich meten met de grotere, goed uitgeruste luchthavens in de Caraïbische regio. Hierin is ook ons nieuw filiaal opgezet om het reizende publiek van dienst te zijn, evenals klanten die in de wijde omgeving van de luchthaven wonen en werken.
HOOFDKANTOOR Dr. Sophie Redmondstraat 11-13 Telefoon: (597) 477722 Fax: (597) 472066, 475073 P.O.Box 1813 Paramaribo E-mail:
[email protected] [email protected] [email protected] Website: www.hakrinbank.com Swiftcode: HAKRSRPA Credits Department (597) 477722 ext. 309 Treasury & Securities Department (597) 477722 ext. 298 Foreign Transfer Department (597) 477722 ext. 290 PR & Marketing Department (597) 477722 ext. 478 BIJKANTOREN Nieuwe Haven Havencomplex Telefoon: (597) 477722 ext. 435 Tel./Fax: (597) 402466 Flora Mr. Jagernath Lachmonstraat 164 Telefoon: (597) 477722 ext. 701 Fax: (597) 499357
Tourtonne Hk. Anamoestraat/Plutostraat Telefoon: (597) 477722 ext. 804 Fax: (597) 551362 Latour Hk. Indira Gandhiweg/Latourweg 10 Telefoon: (597) 477722 ext. 415 Tel./Fax: (597) 481856
DOCHTERMAATSCHAPPIJ Nationale Trust- en Financierings Maatschappij N.V. (NTFM) Dr. Sophie Redmondstraat 11-13 Telefoon: (597) 410000 Fax: (597) 479874 E-mail:
[email protected]
Tamanredjo Hadji Iding Soemitaweg 471 Telefoon: (597) 0356446 Fax: (597) 0356447 Nieuw Nickerie G.G. Maynardstraat 49 Telefoon: (597) 0231176, 0231711, 0231750 0210182 Fax: (597) 0231931 Zanderij Johan Adolf Pengel Luchthaven Aankomst- en vertrekhal
Ontwerp/layout: I.D. Graphics Foto’s: Claudett de Bruin Tekeningen: ACE Consultancy Druk: Leo Victor N.V.
