Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.
Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende klachten 2,5%
De Waal et al. 2004 British Journal of Psychiatry Verhaak 2006 Family Practice
medicatie cognitieve gedragstherapie
fysiotherapie
Beschikbare behandelingen Mindfulness training?
Deary et al. 2007 Clinical Psychology Review
Waarom mindfulness? Effectiviteit aangetoond bij depressie, chronische pijn, fibromyalgie en chronische vermoeidheid Benadering via het lijf
‘distress intolerance’ bij somatisatie
Van Aalderen. 2011 Psychological Medicine Piet et al. 2011 Clinical Psychology Review Bohlmeijer 2010 Journal of Psychosomatic Research
Aanpassingen MBCT Woorden over depressie en somberheid vervangen door ‘lichamelijke klachten’ Psycho-educatie over grenzen toegevoegd
Kosten
Analyse
Qualitatieve studie
RCT
RCT Randomisatie Frequente HA bezoekers met OSS
Mindfulness training (61)
Gebruikelijke zorg (56)
comorbide angst- of depressieve stoornis 35% arbeidsparticipatie 50%
somatisatie stoornis 13%
opleidingsniveau gelijk verdeeld
5 chronische symptomen
leeftijd 47 jaar
75% vrouw
81% chronische ziekte 29% 3 of meer chron. z.
Patiënt eigenschappen
Effectiviteit van MBCT?
Gezondheids toestand
Fysiek functioneren
Mentaal functioneren
Hoofduitkomsten -Verschillen tussen de conditiesNa 3 maanden (95% CI) Gezondheids toestand Fysiek functioneren Mentaal functioneren
p=
Na 12 maanden (95% CI)
Deze data zijn nog niet gepubliceerd, daarom zijn deze data uit de presentatie verwijderd
ANCOVA met correctie voor baseline, geslacht, leeftijd, opleidingsniveau
p=
Subschalen mentaal functioneren - Verschil tussen baseline en einde MBCT14 12 10 8
P < 0.05
P < 0.05
6 4
2 0 -2 -4
Vitaliteit
Sociaal functioneren
Emotioneel functioneren
Mentale gezondheid
Controle MBCT
Hoofduitkomsten - Verandering binnen de condities Na 3 maanden (95% CI)
p=
Na 12 maanden (95% CI)
Gezondheids MBCT toestand controle
Fysiek MBCT functioneren controle Mentaal MBCT functioneren controle Dependent T-test
Deze data zijn nog niet gepubliceerd, daarom zijn deze data uit de presentatie verwijderd
p=
Mindfulness skills - Verschillen tussen MBCT en controle Na 3 maanden (95% CI)
p=
Na 12 maanden (95% CI)
Observing Describing Acting with awareness Non-judging Nonreactivity
Deze data zijn nog niet gepubliceerd, daarom zijn deze data uit de presentatie verwijderd
p=
Geen significant verschil tussen de groepen in fysiek functioneren
Deelname aan MBCT was haalbaar (92%)
Mentaal functioneren verbetert sneller met MBCT
Vooral vitaliteit en sociaal functioneren verbeteren na MBCT
Conclusies RCT
Kosten
Analyse
Qualitatieve studie
RCT
Qualitatieve studie
Hóe werkt mindfulness?
Interview serie
1e interview
MBCT
2e interview
3e interview
12 deelnemers 8 vrouwen, 4 mannen 22 - 66 jaar
Bewust wording
Patroon herkenning Verandering
In het hier en nu zijn
Bewustzijn
Inzicht in patronen Patronen veranderen
In het hier en nu zijn
Bewustzijn
Inzicht in patronen Patronen veranderen
Proces van verandering
In het hier en nu zijn Meer bewust van lichamelijke sensaties, gedachten en emoties
Bewustzijn
Inzicht in patronen Patronen veranderen
“Het meest merk ik (…), dat als ik op een bepaalde manier zit [zit met armen stevig over elkaar] dat er iets aan de hand is, anders zou ik niet zo zitten (…) en dan vraag ik me meteen af: wat zit me dwars?”
In het hier en nu zijn
Bewustzijn
Het herkennen van disfunctionele patronen
Inzicht in patronen Patronen veranderen
“Ik ging flink over mijn grenzen (…) elke keer als ik me een beetje beter voelde begon ik extra te werken (…) en mijn lichaam was gewoon extreem moe. Ik heb dit steeds weer ontkend.”
In het hier en nu zijn
Bewustzijn
Inzicht in patronen Ineffectieve patronen aanpakken Grenzen stellen Zelf zorg
Patronen veranderen
Van een focus op korte termijn symptoom reductie
MBCT
Naar acceptatie van ongemak als een onderdeel van het leven En verbeterde zelf zorg
Optimale duur van MBCT
Indicatiestelling MBCT
Vergelijking MBCT met CGT en ACT
Onderzoek: relevante uitkomstmaten
Hoe nu verder?
Fred Wester Waling Tiersma
Hans Bor Chris van Weel
Huisartsen
Hetty Jansen Yvonne Suijkerbuijk
Dank
Renee Metzemaekers Peter Lucassen
Jasmijn Langbroek
Anne Speckens Lea Peters
Deelnemers
