Cees Links, GreenPeak Technologies
‘Mijn motto is: morgen is er weer een nieuwe dag, met nieuwe kansen’ ‘Het leven kent ups en downs. Maar na een goede nachtrust is er altijd weer een nieuwe dag met nieuwe mogelijkheden.’
68
Oprichter en chief executive officer GreenPeak Technologies Cees Links
‘Door data-analyse gaan we ineens meer van onszelf begrijpen’ Cees Links stond aan de wieg van wifi en speelt nu als CEO van chipontwikkelaar GreenPeak Technologies een belangrijke rol in de aanzet van the internet of things. De Kamer praat met hem over connectiviteit, data-analyse en het belang van goed onderwijs. ‘Wiskunde is van vitaal belang voor onze concurrentiepositie.’ De Kamer: Wat zijn de grootste onzekerheden voor de economie van 2025? Cees Links: ‘Security en privacy. Neem als voorbeeld de komst van de auto bijna honderdvijftig jaar geleden. Het heeft tientallen jaren geduurd voordat er rijbewijzen en fatsoenlijke verkeersregels kwamen. Nu gebeurt iets vergelijkbaars. Internet, communicatie en computers zijn betrekkelijk jonge fenomenen waarvan we nog geen flauw idee hebben hoe ermee om te gaan. Briefgeheim is verankerd in de wet, maar e-mailgeheim bestaat nog niet. Dat is bij het criminele af. Met de opkomst van het internet moeten overheden wereldwijd, inclusief de Nederlandse, veel beter gaan begrijpen waar de democratie ophoudt en waar de taak van de overheid begint.’ De Kamer: Kunt u de onzekerheden ranken? Links: ‘De eerste is security, de tweede is privacy. Wij moeten de komende tien jaar leren hiermee om te gaan op een manier die past bij onze cultuur. Als derde onzekerheid kunnen we de overheid nemen. In feite is de overheid een afspiegeling van de gemiddelde burger. Zij is dus net zo hard aan het leren als wij allemaal. De technologie gaat zo snel dat het leerproces daar alleen maar achteraan kan hobbelen.’ De Kamer: Wat zijn de zekerheden van 2025? Links: ‘Ik ben onlangs naar een toneelstuk over Anne Frank geweest. Het viel mij op hoe weinig er sindsdien is veranderd. Ik ben opgegroeid in een Amsterdamse bovenwoning en ik zag daar op het toneel het huis van mijn ouders. De taferelen uit het toneelstuk herkende ik uit mijn eigen gezin nu. Ik was ervan onder de indruk dat bepaalde dingen eigenlijk veel minder veranderen dan we denken. Mensen zullen over twintig jaar nog steeds gewoon werken om hun boterham te verdienen
69
CV CEES LINKS geboren op 10 april 1957 in Amsterdam
1975 – 1982 Elektrotechniek en toegepaste wiskunde, Universiteit Twente
1986 – 2002 Onder de vlag van NCR, AT&T, Lucent Technologies en Agere Systems de wifi uitgevonden en tot een wereldwijd geaccepteerde standaard gemaakt
2005 – heden Oprichter en CEO GreenPeak Technologies, dat zich richt op low-power wifi voor internet of things-applicaties
en zullen nog steeds hun lusten en lasten hebben. Dat wil niet zeggen dat alles altijd hetzelfde blijft. Als ik mijn zoontje nu vraag of hij zich kan voorstellen dat er leven voor wifi was, heeft hij geen flauw idee. Ik kan me nog herinneren dat ik vroeger tijdens vakanties in Frankrijk rond een uur of vijf ‘s middags in de rij ging staan voor de telefooncel om contact te maken met het thuisfront. Dat is nu toch wel anders. Er lijkt nu ook een soort natuurlijke verwevenheid te ontstaan tussen werk en leven. Communicatie is heel sterk in het dagelijks leven geïntegreerd, waardoor we veel beter en gemakkelijker in staat zijn om onze tijd in te vullen en te verdelen. Deze veranderingen kwamen in golven. Eerst hadden we de generatie computers, daarna de generatie internet en nu de generatie smartphones. Ik denk dat we aan het begin staan van een nieuwe, nog veel grotere golf, waarin data-analyse het verschil zal gaan maken. Dankzij het verzamelen van data zullen wij de meest minutieuze details over onszelf te weten komen. Hierdoor kunnen we in de toekomst veel gezonder en bewuster leven. We zullen ook veel verstandigere beslissingen kunnen nemen. In de hype van de marketing van technologie heet dit alles the internet of things, in de praktijk betekent het meer weten, en een verhoging van de kwaliteit van onze beslissingen. Toen we voor het eerst wifi op de markt brachten, zei iedereen dat er totaal geen behoefte aan zou zijn. Te duur, niet betrouwbaar, gezondheidsrisico’s, noem maar op. En nu kunnen we ons geen leven zonder meer voorstellen. Ik geloof echt dat de volgende innovatiegolf qua grootte de voorgaande golven zal overstijgen. En denk daarbij eens aan alle economische activiteit die dit met zich mee zal brengen. Voor mij zijn dit zekerheden. Maar ik ben dan ook een rasoptimist.’ De Kamer: Wat zullen de gamechangers van 2025 zijn? Links: ‘Het boek Dataclysm van Christian Rudder, oprichter van datingsite OkCupid, staat vol met interessante data-analyses. Zo blijkt er enorm veel verscholen discriminatie op dating sites te zijn. De data bestonden natuurlijk wel, maar konden nooit worden verwerkt. Nu kunnen we eindelijk iets doen met deze data. Door deze analyses gaan we ineens zo veel meer van onszelf en van de maatschappij begrijpen. Een absolute gamechanger. Hier liggen veel mogelijkheden. Hoewel er ook een zwarte kant aan kleeft. De deur wordt in principe opengezet voor Big Brother, met alle gevaren van dien. Het is een nieuw concept, waar we als maatschappij nog helemaal geen vat op hebben.’ De Kamer: Welke sectoren zullen in 2025 zijn gegroeid en welke zullen kleiner zijn geworden? Links: ‘Als je kijkt naar wat Nederland rijk maakt, kom je toch keer op keer uit op handel. Dat is onze kernwaarde, daar zijn we goed in. Neem de energiemarkt. We zijn daar door het aardgas groot geworden. Maar aardgas is tijdelijk. Ondertussen hebben we wel geleerd te handelen in energie, zoals bedrijven als Shell dat doen. Verder geloof ik in grote steden en urbanisatie. Veel mensen bij elkaar leidt tot een melting pot, waaruit allemaal nieuwe zinvolle initiatieven kunnen ontstaan. We zijn in Nederland zeer innovatief. De aandelenbeurs is ooit ook hier uitgevonden. Ik denk daarom dat onze sterke positie in de handelssector wel een tijd zo zal blijven. Daarentegen maak ik me veel zorgen over de zorgsector. Demografisch is het een groeimarkt, maar financieel loopt
70 Cees Links
‘Kostenbesparende maatregelen worden vanuit de zorgsector zelf nog steeds enorm tegengewerkt’
het echt tegen zijn grenzen aan. Binnen de zorg worden naar mijn idee de verkeerde incentives gebruikt. In een normaal businessmodel komt de klant terug zolang je goede service levert. Is de concurrent beter? Dan gaat de klant daarnaartoe. De medische wereld heeft dat model niet. Als ik goed geholpen word door een dokter, kom ik niet meer terug, bij wijze van spreken. De gewone marktwerking is dus niet van toepassing op de zorg. Hierdoor is er ook helemaal geen drive om kosten te besparen. De medische wereld lijkt voor mijn gevoel soms op het bedrijfsleven van twintig jaar geleden toen de papieren boekhouding op zijn eind liep. Kostenbesparende maatregelen worden vanuit de zorgsector zelf nog steeds enorm tegengewerkt. De zorg zal de komende twintig jaar dus echt op de schop moeten.’ De Kamer: Hoe denkt u over de financiële sector? Links: ‘Nederland heeft een sterke financiële sector, omdat hier in het verleden een heleboel in geïnvesteerd is. Dat zal dus ook een sterke sector blijven. Voor de banken zelf voorzie ik veel veranderingen. Dan kijk ik bijvoorbeeld naar crowdfunding. Dat is een heel interessant nieuw fenomeen, maar de echt grote investeringen haal je daarmee niet op. Dat zal gewoon door de bestaande financiële leveranciers worden ingevuld.’ De Kamer: Hoe ziet u de concurrentiepositie van Nederland in 2025? Links: ‘Ik moet zeggen dat ik me daar soms wel zorgen om maak. Bij de jongste generaties komt yolo – you only live once – aan alle kanten om de hoek kijken. Alles moet een pretje zijn. Vergelijk dat eens met China. Daar heerst nog een drilzucht uit onze jaren dertig. Ik denk dat we toch een beetje gemakzuchtig aan het worden zijn. Ik ben bang dat we het daardoor weleens van Azië kunnen gaan verliezen.’ De Kamer: Wat moet er gebeuren om deze trend tegen te gaan? Links: ‘Dat vind ik een moeilijke vraag. We hoeven niet terug naar het hand op tafel leggen en met de lat erop slaan. Maar ik heb wel het gevoel dat er te veel afleiding is voor de jeugd. De interesse in het bouwen aan een toekomst sneeuwt hierdoor onder. Daarbij denk ik dat het onderwijs achter de feiten aanhobbelt. En of we het nu leuk vinden of niet, wiskunde en abstract denken zijn de sleutel binnen dat onderwijs. Voor onze concurrentiepositie is wiskunde van vitaal belang. Wiskunde staat aan de basis van alle software. Ik heb niet de indruk dat we ons dit voldoende realiseren. In Azië realiseert men zich dat veel meer. Daar wordt überhaupt veel grotere waarde aan onderwijs toegekend.’ De Kamer: Hoe ziet de arbeidsmarkt er in 2025 uit? Links: ‘Ik denk dat de arbeidsmarkt flexibeler moet worden. Dat werkt veel beter dan zomaar iemand aannemen en op de loonlijst laten staan, ongeacht of hij of zij waarde toevoegt voor het bedrijf. Ik heb zo vaak gezien dat het ontslag van iemand beter was voor zowel het bedrijf als de werknemer. Levenslange contracten zijn niet goed voor mensen en niet goed voor bedrijven. Maar dat blijft voorlopig nog helemaal dichtgetimmerd, hoewel zzp’ers zich proberen vrij te vechten uit het keurslijf. Daarnaast denk ik dat werk alleen maar leuker en interessanter wordt dankzij de technologische ontwikkelingen. Onlangs
Cees Links: ‘Voor onze concurrentiepositie is wiskunde vitaal. Ik heb niet de indruk dat we ons dit voldoende realiseren. In Azië wordt veel grotere waarde aan onderwijs toegekend’
72 Cees Links
‘Mensen zullen op den duur individueel dommer worden, maar collectief wordt de mensheid steeds slimmer’
hoorde ik PvdA-minister Lodewijk Asscher zeggen dat de werkloosheid dankzij technologie de komende jaren fors zal toenemen. Daar geloof ik niet in. Ik heb het gevoel dat de historie heeft uitgewezen dat juist het omgekeerde het geval is. Natuurlijk zijn er terechte zorgen over de tweedeling van de maatschappij en bestaat de kans dat er aan de onderkant banen overblijven die vrijwel niemand meer wil doen. Dat zijn de ruwe kanten aan de vertechnologisering van de samenleving die om een oplossing vragen, maar technologie zal niet ineens de hele arbeidsmarkt laten instorten en iedereen werkloos maken.’ De Kamer: Vier jaar geleden heeft u in het Financieele Dagblad gezegd dat Nederland geen pioniersland in technologie is. Denkt u dat we dit ooit wel kunnen worden? Links: ‘Vanuit de overheid wordt dit enorm gepropageerd en gestimuleerd, want nieuwe technologieën creëren nieuwe banen. Maar persoonlijk vraag ik mij af of dit niet beter ingebed moet worden in waar Nederland sterk in is: handel/logistiek en landbouw/veeteelt. Innovatie moet worden ingepast om de concurrentiepositie van een land te versterken. Japan is hier een goed voorbeeld van. Dat land is groot geworden in de jaren tachtig en negentig met technologie die aansloot op zijn cultuur. Hetzelfde zie je nu in China gebeuren. In dat opzicht is het ook heel interessant wat er in Israël gebeurt. Daar worden evenveel start-ups opgericht als in heel West-Europa bij elkaar. Ze hebben slimme mensen, goede opleidingen en een geschikte financiële infrastructuur met veel seed-capital investeringen. Vooral dat laatste missen wij in Nederland. Wij hebben al ons geld opgepot bij de grote pensioenfondsen die de grote deals doen. Er bestaat veel minder een mentaliteit om met een paar honderdduizend euro een bedrijfje op te starten.’ De Kamer: Welke technologieën zullen in 2025 dominant zijn? Links: ‘Ik ben zelf sterk gefocust op het internet der dingen en data-analyse. We zitten nu nog in een fase dat deze technologie heel erg wordt gepushed met termen als fitnessbanden of smarthomes. Dat is de eerste fase. Daarna komt de fase dat mensen de technologie accepteren. Dan hebben we het niet meer over een fitnessband, maar heeft iedereen een lifestyle coach die precies vertelt wat je moet eten en hoeveel je moet bewegen om gezond te leven. We hebben dan geen smarthome meer, maar allemaal een persoonlijke butler, die de achterdeur afsluit als er niemand bij je thuis is. En je krijgt vervolgens ook nog een berichtje daarover op je telefoon. Hoe dat kan? Omdat straks alles via het internet aan elkaar geknoopt zit en met elkaar communiceert. Als ik nog verder de toekomst in kijk, voorzie ik ook dat energie relatief kosteloos wordt. Er komt zo veel energie de aarde binnen via de zon. Nieuwe technologische ontwikkelingen zullen ervoor zorgen dat deze energie nog bruikbaarder en beschikbaarder wordt. Dingen die nu niet mogelijk of moeilijk bereikbaar zijn omdat ze te veel energie kosten, worden dan ineens een stuk minder complex en beter toepasbaar. Ik denk dus dat mensen in de toekomst veel makkelijker kunnen gaan reizen omdat het niet meer overdreven duur zal zijn. Dat geeft meteen een soort tegenhanger aan de urbanisatie. Al met al denk ik dat technologie ons een heleboel zal brengen. Mensen als Bill Gates van Microsoft of Elon Tusk van Tesla denken daar anders over. Die maken zich grote zorgen over de invloed van
73
‘Een goede leider heeft geen ego nodig. Je moet met mensen om kunnen gaan die in bepaalde zaken beter zijn dan jij’
steeds slimmere computers op de maatschappij. Natuurlijk veranderen er een heleboel dingen, maar of het nou allemaal slecht is? Computers zijn steeds krachtiger en brengen steeds meer informatie. We kunnen veel meer dingen snel opzoeken en hoeven steeds minder zelf te onthouden. Mensen zullen dus op den duur individueel dommer worden, maar collectief wordt de mensheid steeds slimmer. Is dat slecht? Ik weet het niet. Toen het handschrift werd uitgevonden, voorzagen Griekse denkers grote drama’s, omdat mensen niets meer zouden onthouden of kunnen onthouden. Onze geheugens zouden binnen de kortste keren instorten. En zie waar we nu zijn.’ De Kamer: Wat voor type leiderschap hebben technologiebedrijven als GreenPeak nodig in 2025? Links: ‘Vroeger moest de baas veel meer in staat zijn om iedere rol binnen zijn bedrijf te vervullen. Ik moet bekennen dat er nu op 90 procent van de posities binnen GreenPeak mensen zitten die daar geschikter voor zijn dan ik. Een goede leider heeft om te beginnen geen ego nodig. Je moet met mensen om kunnen gaan die in bepaalde zaken beter zijn dan jij. Daarnaast moet je een gevoel kunnen creëren dat je samen met je medewerkers aan iets aan het bouwen bent. Daarvoor is enthousiasme nodig en een bepaald niveau van abstract denken. Je moet mee kunnen denken over een probleem zonder het daadwerkelijk te kunnen oplossen voor je mensen. Je moet ook begrip kunnen tonen en mensen in hun waarde laten. Je mag namelijk niet vergeten dat de waarde van een bedrijf om vijf uur bij wijze van spreken de deur uit loopt. Dat is een heel andere zienswijze dan dertig jaar geleden.’ De Kamer: Wat is uw motto? Links: ‘Voordat mijn kinderen gaan slapen, zeg ik altijd tegen ze: morgen ..., waarop zij dan antwoorden: ... is er weer een nieuwe dag. Soms doen we het andersom. Het is een beetje een spelletje, maar ook een heel concreet motto. Het leven kent ups en downs. Maar na een goede nachtrust is er altijd weer een nieuwe dag, met nieuwe kansen, nieuwe mogelijkheden, nieuwe dingen en nieuw excitement.’ De Kamer: Wat zullen de zekerheden van uw (klein)kinderen zijn? Links: ‘We leven in een bevoorrechte tijd. De gemiddelde leeftijd is omhooggegaan, de gezondheid is verbeterd en er is minder ellende in de wereld. Maar dit alles is er niet zomaar. We werken er hard voor. De zekerheid voor mijn kinderen en kleinkinderen is dat ze veel kunnen bereiken. Ook over tien of twintig jaar zullen ze veel kansen hebben. Maar ze zullen er wel wat voor moeten doen.’
GREENPEAK TECHNOLOGIES VERSCHEPINGEN: RUIM 1 MILJOEN CHIPS PER WEEK MEDEWERKERS: 90 HOOFDKANTOOR: UTRECHT
