Ketenanalyse CO2 emissies Dubbel duurzaam 2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 1 van 11
Contents 1
INLEIDING .......................................................................................................................................... 3
3
RELEVANTE CATEGORIEËN.......................................................................................................... 6
2
4
5
6
7
8
BESCHRIJVING WAARDEKETEN................................................................................................... 4
3.1
SELECTIE KETENS VOOR ANALYSE ................................................................................................... 6
KETENPARTNERS ............................................................................................................................. 8
KWANTIFICEREN VAN DE CO2 EMISSIES.................................................................................... 9
5.1 5.2 5.3
DATAVERZAMELING ......................................................................................................................... 9 METHODE......................................................................................................................................... 9 RESULTATEN .................................................................................................................................... 9
CO2 REDUCTIEMOGELIJKHEDEN............................................................................................... 10
DISCUSSIE ......................................................................................................................................... 10 CONCLUSIE ...................................................................................................................................... 11
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 2 van 11
1
Inleiding
De energieproblematiek is slechts één van de aspecten van duurzaamheid. Kijkend naar duurzaamheid focust Joulz zich op het respectvol en zorgvuldig omgaan met mens, omgeving en middelen. De reductie van energie en CO2 uitstoot is een van de onderdelen van het maatschappelijk verantwoord ondernemen van Joulz. Joulz heeft haar CO2 emissie berekend en CO2-reductie doelstellingen opgesteld. Als onderdeel van dit reductieprogramma wil Joulz ook de leveranciers stimuleren om duurzame producten te leveren en een duurzame bedrijfsvoering te voeren. Een belangrijke manier om inzicht te krijgen in de reductiemogelijkheden buiten de bedrijfsgrenzen is het uitvoeren van ketenanalyses. Joulz heeft hiervoor twee onderwerpen gekozen: de dienst energiebesparing van Citytec en het project dubbel duurzaam van GreenTec. Dit document beschrijft de ketenanalyse van dubbel duurzaam. Voor de ketenanalyse energiebesparing Citytec is een separaat document opgesteld. De ketenanalyse wordt uitgevoerd volgens de vier stappen uit het Green House Gas (GHG) Protocol. Deze vier stappen zijn: 1. Een beschrijving van de waardeketen; 2. Het bepalen van de relevante categorieën uit scope 3; 3. Identificatie van partners in de waardeketen; 4. Kwantificeren van de emissies
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 3 van 11
2
Beschrijving Waardeketen
Het product ´dubbel duurzaam´ is gebaseerd op de PMC van Joulz GreenTec: Second Life. Windmolens die aan het einde van de economische levensduur zijn, kunnen een tweede leven krijgen. Deze molens kunnen zodanig worden gereviseerd dat performance, levensduur en onderhoudskosten niet significant verschillen van nieuwe molens. Dubbel duurzaam = duurzame voortzetting van de windmolen + duurzame opwekking van elektriciteit Voor Second Life zijn er twee concrete varianten: Second Life als alternatief: Het aanbieden van Second Life molens als alternatief i.p.v. nieuwe windmolens. Reviseren en terugplaatsen: (Solitaire) Eigenaren van molens de optie bieden hun molen te reviseren om zo de levensduur te verlengen. De waardeketen van Second Life ziet er als volgt uit: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Een project wordt via een aanbesteding (incl. prekwalificatie) verkregen aan de hand van een uitgebrachte offerte; De opdrachtverstrekking is de feitelijk start van het project; Tijdens de werkvoorbereiding vindt indien nodig de vergunningaanvraag, subsidieverzoeken, afstemming met de netbeheerder, sonderings- en trace onderzoek plaats; Het inkoopproces van materiaal start na afronding van de werkvoorbereiding; Gelijktijdig start de capaciteitsplanning van zowel medewerkers als materieel; Joulz amoveert een bestaande windmolen; De windmolen wordt getransporteerd naar de revisie werkplaats; Tijdens de revisie worden rotor, tandwielkast, generator, kranslager, windmeter en kruimotor vervangen; wieken worden gerepareerd, harder op snijvlak aangebracht en gebalanceerd; De gereviseerde windmolen wordt getransporteerd naar de plaats van bestemming; Nadat eventueel een nieuwe infrastructuur is aangelegd en aangesloten op het locale net, wordt de windmolen in werking gesteld; Tijdens de revisie van de windmolen worden oude materialen gescheiden ingezameld; Het gescheiden afval wordt getransporteerd naar recyclebedrijven; De gemaakte kosten worden gefactureerd.
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 4 van 11
1 Prekwalificatie/Aanbesteding/Offerte
2 Opdrachtverstrekking
3 Werkvoorbereiding
4 Inkoop materialen
6 Amoveren
5 Capaciteitsplanning
7 Transport
11 Afvalscheiding 12 Transport
8 Revisie 9 Transport 10 Terugplaatsen/Aansluiten
13 Facturatie
Figuur 1: Waardeketen Second Life (Dubbel Duurzaam)
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 5 van 11
3
Relevante categorieën
In dit hoofdstuk zijn de relevante categorieën uit scope drie voor Joulz beschreven. Voor het behalen van niveau 4 op de CO2-prestatieladder moet een ketenanalyse gemaakt worden van twee relevante categorieën uit scope 3. Scope 3 emissies komen vrij bij de volgende activiteiten: 1. Zakelijk verkeer via openbaar vervoer (Business travel via public transport) 2. Woon-werk verkeer (Commuter travel) 3. Afvalverwerking (Waste disposal) 4. Papierverbruik (Paper used) 5. Elektriciteitsverbruik op locaties van klanten (Electricity used at client sites) 6. Elektriciteits- en gasverbruik van thuiswerkende medewerkers (Electricity used at client sites) 7. Energieverbruik van toeleveranciers tbv. het primaire proces (suppliers / outsourced emissions) 8. Overig verbruik (other consumables) Een aantal van de genoemde categorieën zijn voor Joulz wel van toepassing, maar hebben geen significante bijdrage, zoals papierverbruik en zakelijk verkeer via openbaar vervoer. Deze categorieën zijn opgenomen in de CO2-boekhouding van Joulz. De volgende categorieën hebben een significante bijdrage: 1. Woon-werkverkeer 2. Afvalverwerking 3.1
Selectie ketens voor analyse
Uit de CO2-boekhouding van Joulz blijkt dat woon-werkverkeer en afvalverwerking de grootste bijdrage leveren aan de scope 3 emissies van Joulz. Hieronder volgt een onderbouwing voor de keuze voor de categorieën waarvoor een ketenanalyse gemaakt zal worden. In het kader van 2 relevante en haalbare ketenanalyses is ook een afweging gemaakt tussen typering, significatie en invloed. De typering geeft aan in hoeverre het onderwerp vernieuwend is en of het onderwerp al is onderzocht in eerdere ketenanalyses. Een vernieuwend onderwerp is van toegevoegde waarde op de bestaande kennis in de sector. De significantie geeft aan hoe de CO2-uitstoot over de waardeketen is verdeeld en of er grote reductiekansen liggen. Tot slot is besproken in hoeverre Joulz invloed heeft op betrokken organisaties in het proces. Op basis van deze gegevens is vastgesteld welke ketenanalyses zowel relevant als kansrijk zijn. Bij de bespreking van de mogelijke ketenanalyses worden de onderwerpen afgezet tegen deze criteria. Ketenanalyse Woon-werkverkeer Afval Dienst energiebesparing van CityTec Product Dubbel duurzaam van GreenTec
Typering Niet vernieuwend Niet vernieuwend Vernieuwend Vernieuwend
Significatie Hoog binnen Joulz Laag Hoog binnen sector en maatschappij Hoog binnen sector en maatschappij
Invloed Klein Klein Groot Groot
Er is gekozen om het product dubbel duurzaam van GreenTec uit te werken, deze heeft relatie met de scope 3 categorie afval en is voor zowel Joulz als de branche vernieuwend. Door het product dubbel duurzaam te introduceren, probeert Joulz afval te verminderen door producten (zoals windmolens) een 2e kans te geven.
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 6 van 11
De Missie van Joulz is: Joulz is leidend in het duurzaam ontwerpen, aanleggen en onderhouden van toekomstbestendige infrastructuren. Wij bereiken dit door continu te investeren in technologie, kennis, veiligheid en het vakmanschap van onze medewerkers. Het bestaansrecht van een Business Unit GreenTec ligt vooral in de genoemde doelstellingen duurzaam en toekomstbestendig te zijn. GreenTec richt zich primair op producten en diensten voor klanten die bezig zijn met duurzame initiatieven. Binnen Nederland zijn 756 onshore molens waarvan de economische levensduur is verlopen. Als er niets gebeurd, verdwijnen deze bij het afval. The Wind Factory reviseert molens op een dusdanige manier dat performance, levensduur en onderhoudskosten niet significant verschillen met die van een nieuwe molen. De kosten van deze molens liggen lager dan nieuwe molens van hetzelfde vermogen. Door molens te reviseren wordt afval (in de vorm van het afstoten van windmolens) voorkomen. Door te kiezen voor Dubbel Duurzaam zet Joulz een nieuw product op de markt waarmee: CO2 uitstoot tweezijdig wordt bestreden financieel aantrekkelijk product voor klanten wordt gerealiseerd (succesfactor) Op basis van marktonderzoek is de inschatting dat zon 80 windmolens per jaar voor revisie en herplaatsing in aanmerking komen.
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 7 van 11
4
Ketenpartners
Joulz werkt voor Second Life samen met The Wind Factory. The Wind Factory is een bedrijf dat oudere windmolens reviseert. Bij revisering van de windmolen worden de rotor, tandwielkast, generator, kranslager, windmeter en kruimotor vervangen. De wieken worden nagekeken en opnieuw gebalanceerd, maar vaak niet vervangen. De gondel en mast worden op aanvraag opnieuw gestraald/gespoten. The Wind Factory geeft aan dat zij de molens zo reviseren dat het verschil in performance, onderhoud en levensduur niet significant verschilt met die van een nieuwe molen van hetzelfde type. Alleen qua geluid is een nieuwere molen stiller. De regeltechniek van nieuwe turbines is geavanceerder waardoor online monitoring en control mogelijk is. Door deze technieken is het afstellen van het maximaal vermogen eenvoudiger. The Wind Factory geeft dezelfde garanties af als bij een nieuwe molen. De technische levensduur bedraagt 15 à 20 jaar voor een gereviseerde windmolen. Gereviseerde molens hebben de beste kans als deze kunnen leveren achter de meter.
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 8 van 11
5
Kwantificeren van de CO2 emissies
5.1
Dataverzameling
5.2
Methode
De data die gebruikt zijn voor de ketenanalyse Dubbel Duurzaam van Joulz zijn afkomstig van The Windfactory. The Windfactory heeft data aangeleverd betreffende de onderdelen van een windmolen die bij revisie niet de weg naar de afvalverwerking vinden, maar hergebruikt kunnen worden. Van deze onderdelen is aangegeven uit welke materialen deze zijn opgebouwd incl. de volumes in kg.
Voor de berekening van de CO2 uitstoot (van de materialen van een windmolen) is in eerste instantie gezocht binnen de gepubliceerde cijfers van Defra (2010 Guidelines to Defra / DECC's GHG Conversion Factors for Company Reporting, version 1.2.1 FINAL, 6-10-2010). Omdat deze data uitsluitend conversiefactoren bevatten van ijzer, is besloten aan te sluiten bij de conversiefactoren genoemd in de notitie CO2 keten kentallen voor afval voor Eneco (CE Delft, december 2009). Daarnaast is gezocht naar kengetallen rond de productie van een windmolen. Dezelfde materialen zijn bij Dubbel Duurzaam immers niet nodig om een nieuwe windmolen te produceren en levert een reductie in CO2 uitstoot op. CO2 kengetallen op het gebied van productie van staal, koper en glasvezel zijn nauwelijks voorhanden. Voor staal is uitgegaan van de cijfers van Corus (CO2 en Staalproductie, Cock Pieterse, 20 april 2009) en voor koper is uitgegaan van de (gemiddelde) cijfers van Resteel (www.resteel.nl). Voor de productie van glasvezel zijn cijfers betrokken uit het artikel Are natural fiber composites environmentally superior to glass fiber reinforced composites? (S.V. Joshia, L.T. Drzalb, A.K. Mohantyb, S. Arorac). 5.3
Resultaten
Afval Bij revisie van een windmolen worden mast, gondelbak en wieken niet als afval verwijderd. De hergebruikte materialen leveren een reductie op in CO2 emissie. De reductie in de CO2 emissie per windmolen (categorie < 1 MW) bedraagt: Mast Gondel Wieken
Materiaal ijzer 100% ijzer 90% Koper 10%
hoeveelheid 8 ton 2,25 ton 0,25 ton
CO2 uitstoot per ton totale CO2 uitstoot 1,07 ton 8,56 ton CO2 1,07 ton 2,41 ton CO2 2,02 ton 0,51 ton CO2
glasvezel versterkt epoxy
0,5 ton
3,21 ton
Totaal
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
1,61 ton CO2
+
13,09 ton CO2
Pagina 9 van 11
Productie Bij revisie van een windmolen hoeven mast, gondelbak en wieken niet opnieuw geproduceerd te worden. De hergebruikte materialen leveren een reductie op in CO2 emissie. De reductie in de CO2 emissie per windmolen (categorie < 1 MW) bedraagt: Mast Gondel Wieken
Materiaal ijzer 100% ijzer 90% Koper 10%
hoeveelheid 8 ton 2,25 ton 0,25 ton
CO2 uitstoot per ton totale CO2 uitstoot 1,8 ton 14,4 ton CO2 1,8 ton 4,05 ton CO2 5,45 ton 1,36 ton CO2
glasvezel versterkt epoxy
0,5 ton
5,90 ton
Totaal
6
2,95 ton CO2
+
22,76 ton CO2
CO2 reductiemogelijkheden
Het reviseren van een bestaande windmolen levert een reductie in de CO2 emissie op van minimaal 35,85 ton CO2. Uitgaande van maximaal 80 te reviseren windmolens per jaar in Nederland, bedraagt de totale reductiemogelijkheid: 2868 ton CO2 per jaar.
7
Discussie
Er zijn onzekerheden in de gebruikte data. De bronnen hiervan zijn beperkt en de informatie is in veel gevallen gebaseerd op interviews en enkele rapporten. Verder is er in de analyse slechts een enkel getal gebruikt voor de samenstelling van onderdelen. Verder is ervan uitgegaan dat voor de revisie van de windmolen geen extra transport nodig is. Immers, wanneer een windmolen aan het einde van de levensduur is, dient deze ook te worden verwijderd (met een hijskraan) en getransporteerd. Tenslotte is recycling van materialen (van de onderdelen die wél worden vervangen: rotor, tandwielkast, generator, kranslager, windmeter en kruimotor) niet meegenomen in de berekening, omdat cijfers hiervan ontbreken. De feitelijke reductie van de CO2 emissie valt in werkelijkheid dus hoger uit.
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 10 van 11
8
Conclusie
Het doel van deze analyse is om meer inzicht te krijgen in de CO2-uitstoot die in scope 3 valt. Dit is gedaan door een vergelijking te maken tussen het produceren van een nieuwe windmolen en het reviseren van een afgeschreven windmolen. Onder de naam Dubbel Duurzaam wordt tweeledig de uitstoot van CO2 verminderd: door de productie van duurzame elektriciteit en het principe van Second Life waarmee een windmolen een tweede leven wordt gegeven en verschroting wordt voorkomen. Uitgaande van maximaal 80 te reviseren windmolens per jaar in Nederland, bedraagt de totale reductiemogelijkheid: 2868 ton CO2 per jaar. Dit is ongeveer 24% van de jaarlijkse uitstoot van Joulz en meer dan de huidige uitstoot in scope 3.
2011-09-06 Ketenanalyse Joulz Dubbel Duurzaam
Pagina 11 van 11
