MER vergunning Biomassa Elektriciteitscentrale Bee Power Gent Gentse Zeehaven. Definitieve versie

MER vergunning Biomassa Elektriciteitscentrale Bee Power Gent Gentse Zeehaven Definitieve versie

Opdrachtgever: Belgian Eco Energy NV (BEE) Bedrijvenlaan 3 2800 Mechelen

Projectnummer: 12.0357 juni ’14

Mer Bouw van een biomassacentrale Bee Power Gent

Belgian Eco Energy NV

INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL ................................................................................................................................... 2 0.

ALGEMENE INLICHTINGEN .................................................................................................... 20

0.1

Beknopte projectomschrijving ........................................................................................................... 21

0.2

Toetsing aan de m.e.r.-plicht ............................................................................................................ 21

0.3

Coördinaten initiatiefnemer............................................................................................................... 22

0.4

MER-coördinator en team van deskundigen .................................................................................... 22

0.5

Besluitvormingsproces...................................................................................................................... 24

1.

ALGEMENE INLICHTINGEN .................................................................................................... 25

1.1

Situering van de nieuwe elektriciteitscentrale .................................................................................. 26 1.1.1 Scenario 1 ................................................................................................................................ 26 1.1.2 Scenario 2 ................................................................................................................................ 27

1.2

Bijlagen ............................................................................................................................................. 27

1.3

Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ................................................................................ 29

1.4

Administratieve voorgeschiedenis .................................................................................................... 63 1.4.1 Historiek van BEE .................................................................................................................... 63 1.4.2 Vergunningsverplichtingen ....................................................................................................... 64

1.5

Relevante milieurapportages ............................................................................................................ 64 1.5.1 Bodemonderzoeken ................................................................................................................. 64 1.5.2 Akoestische onderzoeken ........................................................................................................ 64

1.6

Bijlagen ............................................................................................................................................. 67

2.

PROJECTOMSCHRIJVING ...................................................................................................... 68

2.1

Verantwoording van het project ........................................................................................................ 69

2.2

Beschrijving van de biomassacentrale ............................................................................................. 70 2.2.1 De brandstoffen........................................................................................................................ 70 2.2.2 Transport en opslag van het biomassa (-afval) ....................................................................... 72 2.2.3 Wervelbedoven - CFB .............................................................................................................. 74 2.2.4 Stoomturbine (Water/Stoomcyclus) ......................................................................................... 75 2.2.5 Alternator met transformator .................................................................................................... 75 2.2.6 Rookgaszuivering..................................................................................................................... 76 2.2.7 Afval en reststromen ................................................................................................................ 79 2.2.8 Koelconcept ............................................................................................................................. 80 2.2.9 Neveninstallaties ...................................................................................................................... 81 2.2.10 Voornaamste opslagvoorzieningen ...................................................................................... 83 2.2.11 Energie.................................................................................................................................. 83

2.3

Alternatieven ..................................................................................................................................... 85 2.3.1 Nulalternatief ............................................................................................................................ 85 2.3.2 Locatiealternatieven ................................................................................................................. 85

SGS Belgium NV

juni ’14

2



2.3.3 Doelstellingsalternatief ............................................................................................................. 86 2.3.4 Uitvoeringsalternatieven en BBT/BREF -evaluatie .................................................................. 86 2.4

bijlagen ........................................................................................................................................... 117

3.

HISTORIEK VAN HET STUDIEGEBIED ................................................................................ 118

3.1

Evolutie Gent en omgeving ............................................................................................................ 119 3.1.1 Evolutie van Gent tot de 17de eeuw ...................................................................................... 119 3.1.2 Gent tot 1778 ......................................................................................................................... 120 3.1.3 Gent tot 1854 ......................................................................................................................... 121 3.1.4 Gent tot 1933 ......................................................................................................................... 122 3.1.5 Gent tot 1969 ......................................................................................................................... 122 3.1.6 Gent tot 1995 ......................................................................................................................... 123 3.1.7 Gent na 1995 ......................................................................................................................... 124

4.

ALGEMENE METHODOLOGIE .............................................................................................. 126

4.1

Algemeen ........................................................................................................................................ 127

4.2

Ingreep-effectenrelaties .................................................................................................................. 128

4.3

Reikwijdte van het MER ................................................................................................................. 128

5.

DISCIPLINE LUCHT ............................................................................................................... 130

5.1

methodologie .................................................................................................................................. 131

5.2

afbakening van het studiegebied .................................................................................................... 134

5.3

juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ............................................................................... 134

5.4

aanlegfase en voorbereiding .......................................................................................................... 141 5.4.1 Planning werking biomassacentrale BPG .............................................................................. 141 5.4.2 Aanlegfase ............................................................................................................................. 141

5.5

exploitatie nieuwe biomassacentrale .............................................................................................. 142 5.5.1 Geleide emissies .................................................................................................................... 142 5.5.2 Overzicht van de niet-geleide emissies ................................................................................. 146 5.5.3 Toetsing NEP-doelstellingen.................................................................................................. 147 5.5.4 Immissies en milieueffecten ................................................................................................... 149 5.5.5 Immissieconcentratie NO2, PM10 en PM2,5 langs R4 (John Kennedylaan) door BPG ........... 167

5.6

Milderende maatregelen ................................................................................................................. 168

5.7

Monitoring ....................................................................................................................................... 169

5.8

Leemten in de kennis...................................................................................................................... 169

5.9

Besluit ............................................................................................................................................. 170

5.10

bijlagen ........................................................................................................................................... 171

6.

DISCIPLINE KLIMAAT ........................................................................................................... 172

6.1

Duurzaamheid biomassa (-afval) .................................................................................................... 173 6.1.1 SBP Duurzaamheidsprincipes voor houtige biomassa .......................................................... 175

SGS Belgium NV

juni ’14

3



6.2

CO2 emissies en hergebruik ........................................................................................................... 184

7.

DISCIPLINE WATER .............................................................................................................. 185

7.1

Methodologie .................................................................................................................................. 186

7.2

Afbakening van het studiegebied ................................................................................................... 187

7.3

Aanlegfase ...................................................................................................................................... 187

7.4

waterhuishouding............................................................................................................................ 188 7.4.1 Scenario 1 (GCT site) ............................................................................................................ 188 7.4.2 Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site) ............................................................................... 191

7.5

samenstelling effluent en toetsing aan lozingsnormen................................................................... 199 7.5.1 Scenario 1 (GCT site) ............................................................................................................ 199 7.5.2 Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site) ............................................................................... 201

7.6

Milieu-impacten............................................................................................................................... 205 7.6.1 Beschrijving van het kanaal Gent-Terneuzen ........................................................................ 205 7.6.2 Beschrijving van de Moervaart............................................................................................... 207 7.6.3 Waterkwaliteitsdoelstelling Kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart .................................. 209 7.6.4 Toetsing waterkwaliteit van het kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart ........................... 209 7.6.5 Kwaliteit van de onderwaterbodem van het kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart ........ 218

7.7

Milieu-impact lozing bedrijfsafvalwater en koelwater ..................................................................... 219 7.7.1 Betrokken aquatische processen ........................................................................................... 219 7.7.2 Impact lozing bedrijfsafvalwater op het kanaal Gent-Terneuzen ........................................... 220 7.7.3 Scenario 1 (GCT site) – Geplande situatie ............................................................................ 220 7.7.4 Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site) ............................................................................... 222

7.8


7.9


7.10

Besluit ............................................................................................................................................. 228

7.11

Bijlagen ........................................................................................................................................... 229

8.

DISCIPLINE BODEM EN GRONDWATER ............................................................................ 230

8.1


8.2

Referentiesituatie ............................................................................................................................ 231 8.2.1 Methodologie.......................................................................................................................... 231 8.2.2 Topografie .............................................................................................................................. 232 8.2.3 Geologie en hydrogeologie .................................................................................................... 232 8.2.4 Bodemtype ............................................................................................................................. 234 8.2.5 Bodembestemming en gebruik .............................................................................................. 235 8.2.6 Bodem- en grondwaterkwaliteit.............................................................................................. 237 8.2.7 Grondwaterkwetsbaarheid ..................................................................................................... 244 8.2.8 Grondwaterstand en relatie met naburige oppervlaktewater ................................................. 244 8.2.9 Aanwezigheid grondwaterwinningen ..................................................................................... 245

8.3

Geplande Situatie - Beoordeling Milieueffecten Bodem en Grondwater ........................................ 248 8.3.1 Methodologie.......................................................................................................................... 248 8.3.2 Beoordeling Scenario 1 .......................................................................................................... 250

SGS Belgium NV

juni ’14

4



8.3.3 Beoordeling Scenario 2 .......................................................................................................... 256 8.3.4 Samenvatting Beoordeling Milieueffecten Bodem en Grondwater ........................................ 256 8.4

Milderende Maatregelen ................................................................................................................. 257

8.5


9.

DISCIPLINE GELUID EN TRILLINGEN ................................................................................. 258

9.1

Methodologie .................................................................................................................................. 259

9.2

Afbakening studiegebied ................................................................................................................ 260

9.3

Referentiesituatie ............................................................................................................................ 260 9.3.1 Beschrijving van de geluidimmissies ..................................................................................... 260 9.3.2 Langdurige en ambulante immissiemetingen ........................................................................ 261

9.4

Geplande aanlegfase...................................................................................................................... 270 9.4.1 Geluidsemissies ..................................................................................................................... 270 9.4.2 Geluidimmissies in de aanlegfase ......................................................................................... 270

9.5

Geplande exploitatiefase ................................................................................................................ 273 9.5.1 Beschrijving van de emissies ................................................................................................. 273 9.5.2 Beschrijving van de geluidimmissies ..................................................................................... 276

9.6

Vergelijking huidig omgevingsgeluid (=referentie) met geplande situatie en impactbepaling ........ 278 9.6.1 Impactbepaling op het huidig gemeten omgevingsgeluid ...................................................... 278 9.6.2 Toetsing aan het significantiekader ....................................................................................... 282

9.7


9.8


9.9

Besluit ............................................................................................................................................. 284

9.10

Bijlagen ........................................................................................................................................... 287

10.

DISCIPLINE MENS ................................................................................................................. 316

10.1

Methodologie .................................................................................................................................. 317

10.2


10.3

Toxicologische evaluatie ................................................................................................................ 319 10.3.1 Beschrijving van het studiegebied en van de populaties.................................................... 319 10.3.2 Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu ....................................................... 322 10.3.3 Identificatie en evaluatie potentiële gezondheidseffecten .................................................. 327

10.4

Veiligheid ........................................................................................................................................ 340

10.5

Mobiliteitsanalyse ........................................................................................................................... 341 10.5.1 Methodiek ........................................................................................................................... 341 10.5.2 Mobiliteit in de referentiesituatie ......................................................................................... 341

10.6

Besluit ............................................................................................................................................. 347

10.7


11.

DISCIPLINE FAUNA EN FLORA ........................................................................................... 349

SGS Belgium NV

juni ’14

5



11.1

Methodologie .................................................................................................................................. 350

11.2


11.3

Beschrijving van de referentiesituatie ............................................................................................. 351 11.3.1 Directe omgeving van het projectgebied ............................................................................ 351 11.3.2 Aandachtsgebieden ............................................................................................................ 352 11.3.3 Het Natura 2000 netwerk .................................................................................................... 355 11.3.4 Het visbestand van het kanaal Gent-Terneuzen ................................................................ 356 11.3.5 Avifauna .............................................................................................................................. 357

11.4

Beschrijving van de milieueffecten ................................................................................................. 359 11.4.1 Ingreep- effectenschema .................................................................................................... 359 11.4.2 Biotoopverlies ..................................................................................................................... 359 11.4.3 Effecten op het watersysteem ............................................................................................ 359 11.4.4 Eutrofiëring ......................................................................................................................... 361 11.4.5 Verzurende depositie .......................................................................................................... 364 11.4.6 Rustverstoring ..................................................................................................................... 368 11.4.7 Effecten op het Natura2000-gebied .................................................................................... 369 11.4.8 Effecten op gebieden gelegen in het VEN.......................................................................... 369

11.5


11.6

Monitoring ....................................................................................................................................... 370

11.7


11.8

Besluit ............................................................................................................................................. 370

12.

DISCIPLINE LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE .................... 371

12.1

Methodologie .................................................................................................................................. 372

12.2

Afbakening studiegebied ................................................................................................................ 372

12.3

Beschrijving van het beschermd onroerend erfgoed ...................................................................... 372 12.3.1 Beschermde landschappen ................................................................................................ 372 12.3.2 Beschermde Stads- en dorpsgezichten.............................................................................. 373 12.3.3 Archeologische zones......................................................................................................... 373 12.3.4 Beschermde monumenten.................................................................................................. 373 12.3.5 Bouwkundige gehelen ........................................................................................................ 374

12.4

Landschap op mesoniveau ............................................................................................................. 376

12.5

Landschap op microniveau ............................................................................................................. 376 12.5.1 Scenario 1. .......................................................................................................................... 376 12.5.2 Scenario 2 ........................................................................................................................... 376

12.6

Beschrijving van de effecten ........................................................................................................... 378 12.6.1 Ingreep-effectenschema ..................................................................................................... 378 12.6.2 Methodiek ........................................................................................................................... 378 12.6.3 Scenario 1 ........................................................................................................................... 381 12.6.4 Scenario 2 ........................................................................................................................... 383 12.6.5 Milderende maatregel ......................................................................................................... 384 12.6.6 Monitoring ........................................................................................................................... 384 12.6.7 Leemten in de kennis.......................................................................................................... 384 12.6.8 Besluit ................................................................................................................................. 384

SGS Belgium NV

juni ’14

6



13.

DE WATERTOETS.................................................................................................................. 386

13.1

Inleiding .......................................................................................................................................... 387

13.2

Potentiële effecten op het watersysteem........................................................................................ 388

13.3

Werkelijke effecten ......................................................................................................................... 389 13.3.1 Scenario 1 (GCT site) ......................................................................................................... 389 13.3.2 Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site) ............................................................................ 390

14.

SYNTHESE MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN ................................. 391

14.1

Impact luchtkwaliteit........................................................................................................................ 392

14.2

impact op de kwaliteit van het oppervlaktewater ............................................................................ 393

14.3

impact op de kwaliteit van bodem en grondwater .......................................................................... 395

14.4

Bijdrage aan het geluidsimmissieniveau ........................................................................................ 396

14.5

Effecten mens ................................................................................................................................. 399

14.6

impact op Fauna en Flora ............................................................................................................... 401

14.7

Impact op het landschap ................................................................................................................ 403

15.

MONITORING EN EVALUATIE .............................................................................................. 404

16.

LEEMTEN IN DE KENNIS ...................................................................................................... 406

17.

TEWERKSTELLING, INVESTERINGEN EN GEBRUIKTE MATERIALEN ........................... 409

17.1

Tewerkstelling ................................................................................................................................. 410

17.2

Investering ...................................................................................................................................... 410

17.3

Gebruikte materialen ...................................................................................................................... 410

SGS Belgium NV

juni ’14

7



LIJST MET TABELLEN BIJLAGE 1.1: SITUERING VAN BPG VOOR BEIDE LOCATIE ALTERNATIEVEN OP HET PLAN VAN DE GENTSE HAVEN (SCHAAL 1:20.000).......................................................................................................................................................... 67 BIJLAGE 1.2: SITUERING PROJECT- EN WOONGEBIEDEN VOOR SCENARIO 1 EN 2 OP DE TOPOGRAFISCHE KAART (SCHAAL 1:50.000).......................................................................................................................................................... 67 BIJLAGE 1.3: SITUERING PROJECT- EN WOONGEBIEDEN VOOR SCENARIO 1 EN 2 OP HET GEWESTPLAN (SCHAAL 1:45.000) .......................................................................................................................................................................... 67 BIJLAGE 1.4: SITUERING VAN PROJECTGEBIEDEN VOOR SCENARIO 1 EN 2 OP EEN LUCHTFOTO ............................. 67 BIJLAGE 2.1: GRONDPLAN MET SITUERING VAN DE INSTALLATIES VOOR LOCATIE ALTERNATIEF OP DE GCT SITE ....................................................................................................................................................................................... 117 BIJLAGE 2.2: GRONDPLAN MET SITUERING VAN DE INSTALLATIES VOOR LOCATIE ALTERNATIEF OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ............................................................................................................................... 117 BIJLAGE 5.1: SITUERING VAN DE VMM MEETPUNTEN IN HET STUDIEGEBIED .............................................................. 171 BIJLAGE 5.2: DISPERSIEMODELLERING NOX IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE............................................................. 171 BIJLAGE 5.3: DISPERSIEMODELLERING NOX IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE .................... 171 BIJLAGE 5.4: DISPERSIEMODELLERING SOX IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE ............................................................ 171 BIJLAGE 5.5: DISPERSIEMODELLERING SOX IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ..................... 171 BIJLAGE 5.6: DISPERSIEMODELLERING FIJN STOF IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE .................................................. 171 BIJLAGE 5.7: DISPERSIEMODELLERING FIJN STOF IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ........... 171 BIJLAGE 5.8: DISPERSIEMODELLERING CO IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE ............................................................... 171 BIJLAGE 5.9: DISPERSIEMODELLERING CO IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ....................... 171 BIJLAGE 7.1: SITUERING VAN DE CAPTATIE – EN LOZINGSPUNTEN EN DE VMM MEETPUNTEN IN DE MOERVAART EN HET KANAAL GENT- TERNEUZEN .............................................................................................................................. 229 BIJLAGE 9.1: DETAILS MEETCAMPAGNE IN MP1 – 12/12/2013 – 19/12/2013 .................................................................... 287 BIJLAGE 9.2: DETAILS MEETCAMPAGNE IN MP2 – 12/12/2013 – 19/12/2013 .................................................................... 291 BIJLAGE 9.3: DETAILS MEETCAMPAGNE IN MP3 – 12/12/2013 – 19/12/2013 .................................................................... 295 BIJLAGE 9.4: DETAILS AMBULANTE METINGEN IN MP1 TOT MP5 – 12/12/2013 ............................................................. 299 BIJLAGE 9.5: SAMENVATTING METEODATA MEETCAMPAGNE – 12/12/2013 – 19/12/2013 ............................................. 303 BIJLAGE 9.6: POSITIE GEPLANDE GELUIDBRONNEN........................................................................................................ 304 BIJLAGE 9.7: GELUIDSKLEURENKAARTEN......................................................................................................................... 309

LIJST MET FIGUREN FIGUUR 1.1: SITUERINGSEVESO BEDRIJVEN IN DE BUURT VAN DE PROJECTSITES ..................................................... 26 FIGUUR 2.1: WERKINGSPRINCIPE DOEKENFILTER............................................................................................................. 78 FIGUUR 2.2: CIRCULEREND WERVELBED ............................................................................................................................ 88 FIGUUR 2.3: SCHEMATISCHE WEERGAVE VAN EEN ROOSTEROVEN .............................................................................. 89 FIGUUR 7.1: WATERBALANS SCENARIO 1 (GCT-SITE) ...................................................................................................... 190 FIGUUR 7.2: LOZINGSSITUATIE BEDRIJFSAFVALWATER IN DE REFERENTIESITUATIE LOCATIE ALTERNATIEF 2 (VERGUND BAW SITE ELECTRABEL RODENHUIZE) ................................................................................................. 193 FIGUUR 7.3: LOZINGSSITUATIE KOELWATERLOZINGEN IN DE REFERENTIESITUATIE IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE (2012) .................................................................................................................... 194 FIGUUR 7.4: LOZINGSSITUATIE BEDRIJFSAFVALWATER IN DE GEPLANDE SITUATIE LOCATIE ALTERNATIEF 2 ...... 197 FIGUUR 7.5: LOZINGSSITUATIE KOELWATERLOZINGEN IN DE GEPLANDE SITUATIE (SCENARIO 2) OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ............................................................................................................................... 198 FIGUUR 7.6: KARAKTERISERINGFICHE KANAAL GENT-TERNEUZEN .............................................................................. 206 FIGUUR 7.7: KARAKTERISERINGFICHE MOERVAART ....................................................................................................... 208 FIGUUR 8.1: BODEMKAART VOOR DE SITE GCT (SCENARIO 1) (BRON: GEO-VLAANDEREN, AGIV) ....................... 234 FIGUUR 8.2: BODEMKAART VOOR DE SITE ELECTRABEL, RODENHUIZE (SCENARIO 2) (BRON: GEO-VLAANDEREN, AGIV) 235 FIGUUR 8.3: TOPOGRAFISCHE KAART (UITGEGEVEN TUSSEN 1978 EN 1993) PROJECTGEBIED MET AANDUIDING LOCATIE RESEARCH LABORATORIUM TEXACO (BRON: GEO-VLAANDEREN, AGIV) ............................................ 236 FIGUUR 8.4: TOPOGRAFISCHE KAART (UITGEGEVEN TUSSEN 1978 EN 1993) EN KLEURENORTHOFOTO (2012) VOOR DE SITE VAN ELECTRABEL, RODENHUIZE (SCENARIO 2) (BRON: GEO-VLAANDEREN, AGIV) ............................. 237 FIGUUR 8.5: OVERZICHT BODEMONDERZOEKEN EN BODEMSANERINGSPROJECTEN UITGEVOERD OP DE SITE VAN GHENT COAL TERMINAL (RODE KADER = INDICATIEVE AANDUIDING PROJECTGEBIED) (BRON: HTTP://SERVICES.OVAM.BE/GEOLOKET/ ) ................................................................................................................ 238 FIGUUR 8.6: OVERZICHT BODEMONDERZOEKEN EN BODEMSANERINGSPROJECTEN UITGEVOERD OP DE SITE VAN ELECTRABEL, RODENHUIZE (RODE KADER = INDICATIEVE AANDUIDING PROJECTGEBIED, VERMELDING ENKEL VOORNAAMSTE PERCEELNUMMERS) (BRON: HTTP://SERVICES.OVAM.BE/GEOLOKET/ ) ...................... 240

SGS Belgium NV

juni ’14

8



FIGUUR 8.7: WATERLOPEN TER HOOGTE VAN HET STUDIEGEBIED (BRON: CIW) .................................................. 245 FIGUUR 8.8: VERGUNDE GRONDWATERWINNINGEN BINNEN EEN STRAAL VAN 1 KM ROND HET PROJECTGEBIED (BRON: DATABANK ONDERGROND VLAANDEREN) .................................................................................................. 246 FIGUUR 8.9: VERGUNDE GRONDWATERWINNINGEN BINNEN EEN STRAAL VAN 1 KM ROND DE PROJECTLOCATIE VAN SCENARIO 2 (BRON: DATABANK ONDERGROND VLAANDEREN) ................................................................... 247 FIGUUR 8.10: GRONDWATERGEVOELIGHEIDSKAART VOOR DE PROJECTLOCATIES UIT SCENARIO 1 EN SCENARIO 2 ....................................................................................................................................................................................... 255 FIGUUR 9.1: DE LIGGING VAN DE MEET- EN BEOORDELINGSPOSITIES ROND DE MOGELIJKE SITES (BRON GEWESTPLAN: AGIV) ................................................................................................................................................... 262 FIGUUR 9.2: BESLISSINGSTABEL VOOR HET BEPALEN VAN DE GRENSWAARDEN ...................................................... 267 FIGUUR 9.3: 3D ZICHT MODEL – SCENARIO 1 .................................................................................................................... 271 FIGUUR 9.4: 3D ZICHT MODEL – SCENARIO 2 .................................................................................................................... 272 FIGUUR 9.5: 3D-ZICHT GEPLANDE PROJECT – SCENARIO 1............................................................................................ 276 FIGUUR 9.6: LIGGING GELUIDSBRONNEN – AANLEGFASE1 (GROND- EN FUNDERINGSWERKEN) - SCENARIO 1 ..... 304 FIGUUR 9.7: LIGGING GELUIDSBRON – AANLEGFASE2 (AFBLAZEN BOILER EN STOOMTURBINE) - SCENARIO 1 ..... 305 FIGUUR 9.8: LIGGING GELUIDSBRONNEN – AANLEGFASE1 (GROND- EN FUNDERINGSWERKEN) - SCENARIO 2 ..... 305 FIGUUR 9.9: LIGGING GELUIDSBRON – AANLEGFASE2 (AFBLAZEN BOILER EN STOOMTURBINE) - SCENARIO 2 ..... 306 FIGUUR 9.10: LIGGING GELUIDSBRONNEN - EXPLOITATIEFASE-SCENARIO 1 .............................................................. 307 FIGUUR 9.11: LIGGING GELUIDSBRONNEN - EXPLOITATIEFASE-SCENARIO 2 .............................................................. 308 FIGUUR 9.12: GELUIDCONTOURENKAART AANLEGFASE 1 – SCENARIO 1 .................................................................... 309 FIGUUR 9.13: GELUIDCONTOURENKAART AANLEGFASE 2 – SCENARIO 1 .................................................................... 310 FIGUUR 9.14: GELUIDCONTOURENKAART AANLEGFASE 1 – SCENARIO 2 .................................................................... 311 FIGUUR 9.15: GELUIDCONTOURENKAART AANLEGFASE 2 – SCENARIO 2 .................................................................... 312 FIGUUR 9.16: GELUIDCONTOURENKAART GEPLANDE EXPLOITATIEFASE SCENARIO 1 .............................................. 313 FIGUUR 9.17: GELUIDCONTOURENKAART GEPLANDE EXPLOITATIEFASE SCENARIO 2 .............................................. 315 FIGUUR 10.1: RUIMTEGEBRUIK IN DE OMGEVING VAN BPG (BRON: WWW.GISVLAANDEREN.BE) .............................. 320 FIGUUR 10.2 : OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE WEGEN IN DE OMGEVING VAN DE PROJECTZONE VOOR BPG ....................................................................................................................................................................................... 342 FIGUUR 11.1 : BWK IN DE DIRECTE OMGEVING VAN HET PROJECTGEBIED.................................................................. 352 FIGUUR 11.2: SITUERING VAN DE SPECIALE BESCHERMINGSZONES T.A.V. DE PROJECTGEBIEDEN ....................... 353 FIGUUR 11.3: SITUERING VAN HET VLAAMS ECOLOGISCH NETWERK (VEN) T.A.V. DE PROJECTGEBIEDEN ............ 354 FIGUUR 11.4 OVERZICHT VAN DE NATUURGEBIEDEN IN DE OMGEVING VAN HET PROJECTGEBIED.................... 355 FIGUUR 12.1: BESCHERMD ONROEREND ERFGOED IN DE OMGEVING VAN HET PROJECTGEBIED (BRON: INVENTARIS VLAAMS ONROEREND ERFGOED) ....................................................................................................... 375 FIGUUR 12.2: LUCHTFOTO VAN DE VOORGENOMEN SITES ............................................................................................ 377

LIJST METBIJLAGEN BIJLAGE 1.1: SITUERING VAN BPG VOOR BEIDE LOCATIE ALTERNATIEVEN OP HET PLAN VAN DE GENTSE HAVEN (SCHAAL 1:20.000).......................................................................................................................................................... 67 BIJLAGE 1.2: SITUERING PROJECT- EN WOONGEBIEDEN VOOR SCENARIO 1 EN 2 OP DE TOPOGRAFISCHE KAART (SCHAAL 1:50.000).......................................................................................................................................................... 67 BIJLAGE 1.3: SITUERING PROJECT- EN WOONGEBIEDEN VOOR SCENARIO 1 EN 2 OP HET GEWESTPLAN (SCHAAL 1:45.000) .......................................................................................................................................................................... 67 BIJLAGE 1.4: SITUERING VAN PROJECTGEBIEDEN VOOR SCENARIO 1 EN 2 OP EEN LUCHTFOTO ............................. 67 BIJLAGE 2.1: GRONDPLAN MET SITUERING VAN DE INSTALLATIES VOOR LOCATIE ALTERNATIEF OP DE GCT SITE ....................................................................................................................................................................................... 117 BIJLAGE 2.2: GRONDPLAN MET SITUERING VAN DE INSTALLATIES VOOR LOCATIE ALTERNATIEF OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ............................................................................................................................... 117 BIJLAGE 5.1: SITUERING VAN DE VMM MEETPUNTEN IN HET STUDIEGEBIED .............................................................. 171 BIJLAGE 5.2: DISPERSIEMODELLERING NOX IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE............................................................. 171 BIJLAGE 5.3: DISPERSIEMODELLERING NOX IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE .................... 171 BIJLAGE 5.4: DISPERSIEMODELLERING SOX IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE ............................................................ 171 BIJLAGE 5.5: DISPERSIEMODELLERING SOX IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ..................... 171 BIJLAGE 5.6: DISPERSIEMODELLERING FIJN STOF IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE .................................................. 171 BIJLAGE 5.7: DISPERSIEMODELLERING FIJN STOF IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ........... 171 BIJLAGE 5.8: DISPERSIEMODELLERING CO IN SCENARIO 1 OP DE GCT SITE ............................................................... 171 BIJLAGE 5.9: DISPERSIEMODELLERING CO IN SCENARIO 2 OP DE ELECTRABEL RODENHUIZE SITE ....................... 171 BIJLAGE 7.1: SITUERING VAN DE CAPTATIE – EN LOZINGSPUNTEN EN DE VMM MEETPUNTEN IN DE MOERVAART EN HET KANAAL GENT- TERNEUZEN .............................................................................................................................. 229

SGS Belgium NV

juni ’14

9



BIJLAGE 9.1: DETAILS MEETCAMPAGNE IN MP1 – 12/12/2013 – 19/12/2013 .................................................................... 287 BIJLAGE 9.2: DETAILS MEETCAMPAGNE IN MP2 – 12/12/2013 – 19/12/2013 .................................................................... 291 BIJLAGE 9.3: DETAILS MEETCAMPAGNE IN MP3 – 12/12/2013 – 19/12/2013 .................................................................... 295 BIJLAGE 9.4: DETAILS AMBULANTE METINGEN IN MP1 TOT MP5 – 12/12/2013 ............................................................. 299 BIJLAGE 9.5: SAMENVATTING METEODATA MEETCAMPAGNE – 12/12/2013 – 19/12/2013 ............................................. 303 BIJLAGE 9.6: POSITIE GEPLANDE GELUIDBRONNEN........................................................................................................ 304 BIJLAGE 9.7: GELUIDSKLEURENKAARTEN......................................................................................................................... 309

SGS Belgium NV

juni ’14

10



LIJST MET AFKORTINGEN BBT

:

Best Beschikbare Technieken

BKG(-inrichting)

:

BroeiKasGas(-inrichting)

BPA

:

Bijzonder Plan van Aanleg

BPG

:

Bee Power Gent

BREF

:

BBT (best beschikbare technieken)-referentiedocumenten

BS

:

Belgisch Staatsblad

BWK

:

Biologische waarderingskaart

BZV, BOD

:

Biologisch zuurstofverbruik

Cl

:

Chloride (ionen)

CO

:

Koolmonoxide

CO2

:

Kooldioxide

Cu

:

Koper

CVBA

:

Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid

CZV, COD

:

Chemisch zuurstofverbruik

dB(A)

:

decibel (A-gewogen geluidsdrukniveau)

ECCP

:

European Climate Change Program

E(E)G

:

Europese (Economische) Gemeenschap

EOX

:

Extraheerbare Organo Halogenen

EPB

:

Energie Prestatie en Binnenklimaat

EU

:

Europese Unie

ETS

:

Emissions Trading System

Fe

:

Ijzer

GJ

:

Gigajoule, 1 miljard joule, eenheid van energie

GNOP

:

Gemeentelijk natuurontwikkelingsplan

GPBV-richtlijn

:

Geïntegreerde Preventie en Bestrijding van Verontreiniging – richtlijn

GW

:

Grenswaarde

HSE

:

Health, Safety & Environment

IBA

:

Individuele Behandeling van Afvalwater

-

(= kleinschalige waterzuiveringsinstallatie) I.E.

SGS Belgium NV

:

InwonersEquivalent

juni ’14

11



IED

:

Industrial Emissions Directive (= Richtlijn Industriële Emissies)

IFDM

:

Immissie Frequentie Distributie Model

IMJV

:

Integraal Milieu Jaarverslag

IPPC

:

Integrated Pollution Prevention and Control

LAeq,T

:

A-gewogen equivalent, constant geluidsdrukniveau, dat gedurende het tijdsinterval T dezelfde geluidsenergie zou veroorzaken als het werkelijk (veranderlijk) A-gewogen geluidsdrukniveau gedurende dezelfde periode

LAN,T

:

A-gewogen procentueel geluidsdrukniveau, dat gedurende N % (1, 5, ... 95, 99) van het tijdsinterval T overschreden wordt.

Lsp

:

specifiek geluidsdrukniveau

LCP-richtlijn

:

Richtlijn voor Large combustion plants (grote stookinstallaties)

LNE

:

Administratie Leefmilieu, Natuur en Energie

MAK

:

Monocyclische Aromatische Koolwaterstoffen

MBO

:

MilieuBeleidsOvereenkomst

MER

:

Milieueffectrapport

m.e.r.

:

Milieueffectrapportage

MINA

:

Milieubeleidsplan en Natuurontwikkelingsplan voor Vlaanderen

MKN

:

MilieuKwaliteitsNorm

MP

:

Meetpositie

MTR

:

Maximaal Toelaatbaar Risiconiveau

MWe

:

MegaWatt elektrisch vermogen

MWhsec

:

MegaWatt uur (secundair)

MWth

:

MegaWatt thermisch vermogen

Na

:

Natrium

NEC NH3

National Emission Ceilings ( nationale emissieplafonds) :

Ammoniak

NH4

:

Ammonium(ionen)

Nm³

:

kubiek meter bij normaal voorwaarden (0°C en 1 013,25 hPa)

NOx

:

Stikstofoxiden

OVAM

:

Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij

PAK

:

Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen

:

Fosfaat (ionen)

+

3-

PO4

SGS Belgium NV

juni ’14

12


REG

:

Rationeel Energie Gebruik

RFC

:

Risico Factor Concentratie

RSV

:

Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen

RUP

:

Ruimtelijk uitvoeringsplan

RW

:

Richtwaarde

SBZ

:

Speciale beschermingszone


-H: habitatrichtlijngebieden -V: Vogelrichtlijngebieden SERV

:

Sociaal Economische Raad van Vlaanderen

SNCR

:

Selectieve Niet Katalytische Reductie

SO2

:

Zwaveldioxide

STEG

:

Stoom- en gascentrale

TLV

:

treshold limit value

ToVo

:

LNE, afdeling Toezicht Volksgezondheid

TOX

:

Totaal Organische halogenen

VCRO

:

Vlaamse Codex voor Ruimtelijke Ordening

VEN

:

Vlaams Ecologisch Netwerk

VITO

:

Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek

VLAREBO

:

Vlaams Reglement op de Bodemsanering

VLAREM

:

Vlaams Reglement betreffende Milieuvergunning

VLAREMA

:

Vlaams Reglement voor het duurzaam beheer van Materiaalkringlopen en Afvalstoffen

VMM

:

Vlaamse Milieumaatschappij

VREG

:

Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt

VOX

:

Vluchtige Organische halogenen

VWM

:

Vlaamse Water Maatschappij

WGO

:

Wereldgezondheidsorganisatie

WHO

:

World Health Organisation (= WGO)

WKK

:

Warmte Kracht Koppeling

SGS Belgium NV

juni ’14

13



WOORD VOORAF1 Een overzicht van de m.e.r.-procedure en bespreking van de terinzagelegging van de kennisgeving De bedoeling van dit voorwoord is om een kort overzicht te geven van de m.e.r.-procedure. Tevens is het de bedoeling om informatie te bieden aan inwoners van de gemeenten waar deze kennisgeving ter inzage ligt en over hoe ze concreet kunnen reageren op de kennisgeving. Verder in de tekst staat ook beschreven wat er met de inspraakreacties zal gebeuren en waar meer uitleg gevonden kan worden. 1.Milieueffectrapportage: algemeen Milieueffectrapportage (m.e.r) is een juridisch-administratieve procedure waarbij de milieugevolgen van een gepland project op een wetenschappelijk verantwoorde wijze bestudeerd, besproken en geëvalueerd worden. Dit gebeurt voordat het project plaatsvindt en resulteert in het al dan niet opstellen van een milieueffectrapport (MER). De milieueffectrapportage gaat vooraf aan de aanvraag van een vergunning en het milieueffectrapport moet bij de vergunningsaanvraag gevoegd worden als informatief instrument. Via het milieuonderzoek wordt getracht om de voor het milieu mogelijk negatieve effecten in een vroeg stadium van de besluitvorming te kennen zodat ze kunnen worden voorkomen. Op die wijze kan het project worden bijgestuurd. 2.Kort overzicht van de m.e.r- procedure Het nieuwe decreet betreffende milieueffecten veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (het zogenaamde MER/VR-decreet, hierna “het decreet” genoemd) beschrijft de m.e.r.-procedure (B.S. 13 februari 2003). Deze procedure is opgebouwd uit vier belangrijke stappen die ook schematisch weergegeven zijn in Schema 1 a) Kennisgevingsfase De initiatiefnemer controleert of de vergunningsplichtige activiteit moet onderworpen worden aan een milieueffectrapportage. De lijsten van MER-plichtige activiteiten zijn te vinden als bijlagen bij het uitvoeringsbesluit van 10 december 2004 (B.S. 17/02/2005). Als de voorgenomen activiteit MERplichtig is, stelt de initiatiefnemer een team van deskundigen samen. Na het opstellen van het kennisgevingsdossier, dient de initiatiefnemer het dossier in bij de bevoegde overheid, namelijk de Dienst Mer, afdeling Milieu, Natuur- en Energiebeleid, van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE). Na het ontvangen van de kennisgeving onderzoekt de Dienst Mer of de kennisgeving volledig is en betekent deze beslissing binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van de kennisgeving. b) Richtlijnenfase Binnen 10 dagen na ontvangst van de volledigverklaring van de kennisgeving stuurt de initiatiefnemer het kennisgevingsdossier door naar de betrokken gemeentebesturen, de vergunningverlenende overheid en de door de Vlaamse regering aangewezen administraties. Het college van burgemeester en schepenen van de gemeente, waar het project gepland is, legt deze kennisgeving binnen de 10 dagen na ontvangst ter inzage. Op deze kennisgeving kunnen de burgers reageren. Binnen de 30 dagen na aanvang van de terinzagelegging bezorgt het gemeentebestuur de bij hen binnengekomen reacties van inwoners en eigen opmerkingen aan de Dienst Mer. Op basis van inspraakreacties van de inwoners en reacties van de aangeschreven administraties en openbare besturen en na een 1

www.mervlaanderen.be voorstel tot ‘woord vooraf voor de kennisgeving van een MER

SGS Belgium NV

juni ’14

14



informele vergadering met de betrokkenen, stellen de medewerkers van de Dienst Mer richtlijnen op die de initiatiefnemer moet volgen bij het opstellen van het milieueffectrapport. De Dienst Mer betekent deze richtlijnen binnen de 70 dagen (of 90 dagen ingeval van grensoverschrijdende effecten) na goedkeuring van de kennisgeving aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties en het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeentebesturen. c) Uitvoeringsfase Tijdens de uitvoeringsfase stelt het team van erkende deskundigen het MER op onder leiding van een MER-coördinator. Meestal wordt er tussentijds een ontwerp-MER opgesteld dat informeel besproken wordt door de initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en aangeschreven administraties en openbare besturen. d) Beoordelingsfase Na indiening van het MER bij de Dienst Mer controleert deze of het MER beantwoordt aan de inhoudelijke vereisten van de richtlijnen. Daarna keurt de dienst het MER goed of af en stelt ze een goedkeurings- of afkeuringsverslag op. Deze goed- of afkeuring wordt binnen een termijn van 40 dagen betekend aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties, de MER-coördinator en het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeentebesturen. Een goedgekeurd MER maakt deel uit van de vergunningsaanvraag en is een openbaar document. 3. De kennisgevingsfase van de m.e.r.-procedure Zoals hoger aangegeven is de kennisgeving de eerste procedurele stap in de opmaak van het milieueffectrapport. In de kennisgeving zijn o.m. de voorgenomen activiteit, de aard, de ligging, doelstellingen en verantwoording van het project beschreven en zijn de coördinaten van de initiatiefnemer en namen van de uitvoerders van het milieueffectrapport vermeld. Ook geeft de initiatiefnemer hierin een overzicht van de juridische en beleidsmatige context en beschrijft hij de onderzochte alternatieven, bestaande en beoogde vergunningen en relevante gegevens uit vorige rapportages en goedgekeurde rapporten. Daarnaast beschrijft de initiatiefnemer de specifieke milieuaspecten die onderzocht en beschreven zullen worden in het MER, inclusief de verdere aanpak voor de bepaling en de beoordeling van deze aspecten. Ook is het wenselijk dat de reeds gekende moeilijkheden en leemten in de kennis aangegeven worden. Indien er grensoverschrijdende effecten verwacht worden, vermeldt de initiatiefnemer de nodige gegevens die de Dienst Mer toelaten na te gaan of de bevoegde autoriteiten van naburige lidstaten betrokken dienen te worden bij de procedure. Doel van de terinzagelegging Het doel van de terinzagelegging van de kennisgeving is ten eerste om de betrokken inwoners van de gemeenten op de hoogte te stellen van de voorgenomen activiteit en zijn onderzoek naar de mogelijke gevolgen op de omgeving. Ten tweede is het de bedoeling om concrete, zinvolle reacties uit te lokken (zie verder) waarmee de Dienst Mer rekening kan houden bij de opmaak van richtlijnen. De richtlijnen bakenen de inhoud af van de te bespreken en te onderzoeken onderwerpen in het milieueffectrapport. Door nuttige inspraakreacties van inwoners van de betrokken gemeenten kan het onderzoek voor het milieueffectrapport inhoudelijk bijgestuurd worden. Meer informatie is beschikbaar in een folder die de Dienst Mer daarover heeft opgesteld. Deze folder vindt u op de webstek www.mervlaanderen.be of bij de milieuambtenaar van uw gemeente. De folder kan u ook aanvragen via [email protected]. Termijn van de terinzagelegging Concreet dienen de gemeenten, waar het MER-plichtige project gepland is, een afschrift van deze kennisgeving ter inzage te leggen binnen een termijn van 10 dagen na ontvangst. Vanaf het begin van deze terinzagelegging heeft het college van burgemeester en schepenen maximaal 30 dagen de tijd SGS Belgium NV

juni ’14

15



om de opmerkingen van de inwoners toe te sturen naar de Dienst Mer. De inwoners kunnen hun 2 opmerkingen ook rechtstreeks doorsturen naar de Dienst Mer .

Wat zijn nuttige inspraakreacties? De terinzagelegging is geen openbaar onderzoek waarbij bezwaarschriften kunnen ingediend worden. Bezwaarschriften kunnen enkel ingediend worden tijdens het openbaar onderzoek dat georganiseerd zal worden naar aanleiding van de vergunningsaanvraag. Dit is dus tijdens de latere besluitvormingsprocedure en niet gedurende de m.e.r.-procedure. Het milieueffectrapport is bij een dergelijk openbaar onderzoek overigens bruikbaar als instrument om bezwaarschriften te onderbouwen maar ook een basis om ze te weerleggen. Het is dus in ieders belang dat het milieueffectrapport van goede kwaliteit is. Zoals eerder vermeld kan de Dienst Mer enkel zinvolle reacties gebruiken voor het opstellen van richtlijnen die de initiatiefnemer en de deskundigen moeten volgen bij het opstellen van het MER. Dit kunnen opmerkingen zijn over de vorm en presentatie van het MER maar ook inhoudelijke opmerkingen zoals opmerkingen over het voorgenomen project zelf, over de alternatieven, over de beschrijving van de bestaande toestand, milieueffecten en milderende maatregelen, over de opvolging en evaluatie van de effecten, over de leemten in de kennis,…. Wat gebeurt er met de inspraakreacties De Dienst Mer bundelt de zinvolle reacties op de kennisgeving en neemt een beslissing over de inhoud van het milieueffectrapport, de inhoudelijke aanpak, de methodologie van de rapportage en over de opstellers van het milieueffectrapport. De Dienst Mer betekent de richtlijnen voor het opstellen van het milieueffectrapport aan de initiatiefnemer en de betrokken instanties binnen 70 dagen na volledigheidsverklaring van de kennisgeving of indien er grensoverschrijdende effecten te verwachten zijn, binnen 90 dagen na volledigheidsverklaring (zie ook Schema 1). Deze richtlijnen zijn een openbaar document en elke burger kan ze bij de milieuambtenaar van zijn gemeente opvragen. Deze richtlijnen worden tevens beschikbaar gesteld op www.mervlaanderen.be. 4.Onderzoek naar de volledigheid en de overeenstemming met de wettelijke regeling van het MER Een tweede, informele vergadering tussen de initiatiefnemer, het Team van Deskundigen en de Dienst Mer gebeurt in functie van de bespreking van de ontwerptekst van het MER. Indien nodig kunnen nog één of meerdere vergaderingen volgen. Deze informele procedure moet uiteindelijk resulteren in het definitieve MER. Tijdens de goedkeuring doet de bevoegde administratie (Dienst Mer) geen uitspraak over de wenselijkheid van het project, maar poogt ze het MER op zijn kwaliteit, inhoud en objectiviteit te beoordelen. Hierbij wordt het MER getoetst aan de goedgekeurde kennisgeving, aan de richtlijnen van de startvergadering en aan de ontwerpMER-bespreking. Indien het MER volledig en in overeenstemming met de wettelijke regeling is bevonden, wordt het rapport goedgekeurd. Het goedkeuren van het MER is slechts een “formele” controle; de MER-regelgeving bepaalt immers enkel dat het MER moet opgesteld zijn conform de bepalingen van het besluit.

2

Vlaamse Overheid, Departement LNE, Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid, Dienst Mer, Koning AlbertII-laan 20 bus 8, 1000 BRUSSEL; [email protected]; webstek: www.mervlaanderen.be

SGS Belgium NV

juni ’14

16



5. Openbaarheid Het m.e.r.-proces is toegankelijk voor publieke inspraak via de terinzagelegging van de kennisgeving. Ook tijdens het opstellen van het MER kan een vorm van betrokkenheid bestaan van het publiek door b.v. het uitvoeren van specifieke enquêtes (geluidshinder,...), het verzamelen van gegevens (milieuen natuurverenigingen,..) e.d. Nadat het MER is goedgekeurd, is het rapport in principe openbaar : - ten alle tijde : bij de Dienst Mer (LNE) in het kader van artikel 33 van VLAREM I (Bekendmaking en toegang tot milieu-informatie) en het decreet van openbaarheid van bestuursdocumenten in de diensten en instellingen van de Vlaamse Regering (23 oktober 1991 en gewijzigd bij decreet van 13.06.1996); - tijdens de procedure voor vergunningsaanvraag : * 30 kalenderdagen voor een MER bij milieuvergunningsaanvraag; * 15 dagen voor een MER bij bouwvergunningsaanvraag of 30 dagen bij een bouwaanvraag door de overheid of voor een installatie van openbaar nut. Tijdens de periode van openbaarheid voorzien bij een bouw- of milieuvergunningsaanvraag heeft de burger inzage in het MER en het aanvraagdossier. De burger kan schriftelijke of mondelinge bezwaren indienen bij het college van burgemeester en schepenen. Indien de bezwaren binnen de gestelde termijn ingediend zijn, worden ze ontvankelijk verklaard. Na afsluiting van het openbaar onderzoek maakt het college van burgemeester en schepenen een proces-verbaal op van de ontvangen meningen en schriftelijke bezwaren. Mits motivatie kan het college van burgemeester en schepenen een bezwaar echter ongegrond verklaren. De burger kan dus het MER gebruiken om zijn bezwaren te staven; de gemeente kan het MER gebruiken om een bezwaar te weerleggen. Tijdens de openbaarheid kan echter het MER niet in vraag gesteld worden, aangezien het MER reeds officieel werd goedgekeurd. Tegen een (goedgekeurd) MER kan niet in beroep gegaan worden. In het kader van het decreet betreffende de openbaarheid van bestuursdocumenten in de diensten en instellingen van de Vlaamse regering heeft elke persoon of rechtspersoon het recht om elke bestuursdocument vrij en kosteloos te raadplegen (Passieve Openbaarheid). Na de vergunningsprocedure kunnen op de gemeente, waar de voorgenomen activiteit vergund is de vergunningsdossiers (inclusief het MER) ingekeken worden. Op de Dienst Mer kan het MER eveneens ingekeken worden na goedkeuring.

SGS Belgium NV

juni ’14

17



Schema 1: Stroomschema van de m.e.r-procedure, met situering van de terinzagelegging, in geval er geen grensoverschrijdende effecten aanwezig zijn.

SGS Belgium NV

juni ’14

18



6. Taak van de coördinator De initiatiefnemer moet voor het opstellen van een MER een beroep doen op een team van erkende MER-deskundigen onder leiding van een MER-coördinator. De MER-coördinator stuurt het team van deskundigen aan en zorgt ervoor dat de beschrijvingen van de verschillende impactdomeinen goed op elkaar afgestemd zijn. Het is de taak van de coördinator om de richtlijnen, het goed- of afkeuringsverslag en de data van de vergaderingen te melden aan het team van deskundigen. De MER-coördinator stelt ook disciplines op die geen sleuteldisciplines zijn, de niet-technische samenvatting, de synthese van de milieueffecten en milderende maatregelen op. De opdrachtgever dient aan de MER-coördinator alle relevante informatie ter beschikking te stellen die voorhanden is. Hij dient alle medewerking te verlenen opdat de MER-coördinator zijn taak naar behoren kan vervullen.

SGS Belgium NV

juni ’14

19



0. ALGEMENE INLICHTINGEN

SGS Belgium NV

juni ’14

20


0.1


BEKNOPTE PROJECTOMSCHRIJVING

Belgian Eco Energy plant in de Gentse Kanaalzone een nieuwe elektriciteitscentrale te bouwen met een thermisch vermogen in de ordegrootte van 460-580 MWth en een overeenkomstig elektrisch vermogen in de ordegrootte van 200-250 MWe. Het bruto rendement van de centrale zal ~ 43% bedragen, het netto rendement ~ 41%.. Voor de locatie van deze nieuwe centrale worden in het MER twee scenario’s uitgewerkt enerzijds scenario 1 op de site van Ghent Coal Terminal (verder GCT) en anderzijds scenario 2 op het naburig terrein van Electrabel Rodenhuize. Als brandstof zal biomassa (-afval) o.v.v. pellets, chips en houtstof gebruikt worden, de centrale zal biomassacentrale Bee Power Gent genoemd worden (verder BPG). De hoofdinstallaties voor de centrale zijn een ketelinstallatie (type Circulerend Wervelbed Oven of Circulating Fluidised Bed Boiler – verder CFB), een stoomturbine en generatorinstallatie en een rookgasreiniging installatie. De aanvoer van het biomassa (-afval) zal gebeuren via schepen en gelost door Sea Invest in een grote 3 opslaghal. Er zal op jaarbasis tussen 800.000 à 1.200.000 ton verwerkt worden . Het koelwater voor de condensatie van de stoom in de watergekoelde condensor wordt gecapteerd uit het Kanaal Gent-Terneuzen. Dit koelwater wordt na gebruik weer gekoeld d.m.v. koelcellen met kunstmatige trek (voor scenario 1) of de bestaande koeltoren van Electrabel Rodenhuize voor scenario 2. Er zal een labo op de site zijn om analyses uit te voeren op de kwaliteit van de watercyclus en de aangevoerde brandstof. BPG wenst voor deze centrale een milieuvergunning te verkrijgen. Voorliggend MER zal deel uitmaken van de vergunningsaanvraag. Voor dit project is eveneens een stedenbouwkundige vergunning vereist.

0.2

TOETSING AAN DE M.E.R.-PLICHT

De m.e.r.-plicht voor projecten wordt beschreven in het Decreet van 18 december 2002 ter aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel betreffende milieuen veiligheidsrapportage. Dit decreet voorziet in uitvoering van de Europese Richtlijn 97/11/EG (ondertussen vervangen door richtlijn 2011/92/EU, gepubliceerd 28 januari 2012) een onderscheid tussen projecten die altijd m.e.r.-plichtig zijn en projecten waar de m.e.r.-plicht afhangt van drempelwaarden of van een beslissing geval per geval door de bevoegde instantie. De twee types projecten worden beschreven in één uitvoeringsbesluit, nl het uitvoeringsbesluit houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, door de Vlaamse Regering goedgekeurd op 10 december 2004 (BS februari 2005) en gewijzigd door het B.Vl.R van 15/07/2011 (BS 6/09/2011). Dit Besluit voorziet - in bijlage I & II - categorieën van projecten die in overeenstemming met art. 4.3.2.§2 en §3 van het decreet aan de project-mer worden onderworpen. De geplande activiteiten van BPG behoren tot: Bijlage I categorie 2 a): Thermische centrales en andere verbrandingsinstallaties met een warmtevermogen van ten minste 300 megawatt. 3

Inschatting o.b.v. 100% pellets (vochtgehalte max 10%) = 800.000 ton per jaar en 100% hout chips (vochtgehalte tot 40%) = 1.200.000 ton per jaar. Voor de brandstof zal een mix van beide gebruikt worden. zie ook paragraaf 2.2.1.

SGS Belgium NV

juni ’14

21



De geplande elektriciteitscentrale heeft een warmtevermogen van 460-580 MWth.

0.3

COÖRDINATEN INITIATIEFNEMER

Hoofdzetel: Bee Power Gent Bedrijvenlaan 3 2800 Mechelen KBO-nr.: 0536.885.793 VE-nr.: 2.221.551.210 Exploitatieadres: Scenario 1:

Scenario 2:

Site van Ghent Coal Terminal (GCT) John Kennedylaan 29A 9042 Gent - Desteldonk KBO-nr.: 0420.730.669 VE-nr.: 2.017.681.459

Electrabel site Rodenhuize Energiestraat 2 9042 Gent - Desteldonk KBO-nr: 0403.170.701 VE-nr: 2.149.619.473

0.4

MER-COÖRDINATOR EN TEAM VAN DESKUNDIGEN

De coördinatie van het MER zal worden uitgevoerd door: Kristin Driessens SGS Belgium N.V. De externe deskundigen die verantwoordelijk zullen zijn voor de opmaak van het MER, worden voorgesteld in Tabel 0.1. Als sleuteldisciplines voor dit MER worden geïdentificeerd: • • • • • •

discipline lucht (deeldomein luchtverontreiniging); discipline water (deeldomein oppervlakte- en afvalwater); discipline bodem en grondwater; discipline geluid en trillingen; discipline fauna en flora discipline mens (deeldomein Toxicologie en psychosomatische aspecten)

SGS Belgium NV

juni ’14

22



Tabel 0.1: Overzicht erkende deskundigen Erkend deskundige Kristin Driessens

Els De Smedt*

Discipline

Erkenningsnr.

Oppervlakte- en afvalwater Coördinator MER

MER/EDA/295/V4

pedologie en geologie

Thomas De Vriese

MB/MER/EDA/743

Einddatum erkenning

firma

Voor onbepaalde duur

SGS Belgium NV

18/01/2016

ESQSolutions bvba

MB/MER/EDA/760


Grondwijzer VZW

Bert De Winter

Geluid en trillingen

MB/MER/EDA/676V1


SGS Belgium NV

Dirk Peeters

Lucht- luchtverontreiniging

MB/MER/EDA/706V1


SGS Belgium NV

Jan Verstraeten*

Fauna en Flora

MB/MER/EDA/-48V5

14 juli 2014

LuNa, bvba

Michèle Bauwens*

Toxicologie en psychosomatische aspecten

MB/MER/EDA/065V4

09 januari 2015

ANTES Milieustudies bvba

*werkt in onderaanneming van SGS

De overige disciplines zullen in het MER door de coördinator besproken worden, namelijk: Licht, warmte en straling: er worden geen relevante effecten als gevolg van de verlichting van de site verwacht Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie: er worden geen relevante effecten verwacht voor deze discipline aangezien de geplande centrale gelegen is in een industriële omgeving in industriegebied en zich geen beschermde monumenten en landschappen, noch archeologische sites in de nabijheid van de projectsite bevinden. Mens, sociaal- organisatorische aspecten (voornamelijk mobiliteit): Op de site zullen een 40tal mensen werkzaam zijn in de exploitatiefase, goederenvervoer (biomassa, assen) gebeurt via het kanaal en de weg. Tijdens de aanlegfase zullen op piekmomenten tot ca. 1.200 mensen aanwezig zijn op de werf. Dit zal tijdelijk een impact hebben op de verkeerssituatie in de onmiddellijke omgeving. Er worden hierdoor geen relevante effecten verwacht, deze transporten zullen in kaart worden gebracht in de mobiliteitsanalyse in de Discipline Mens in Hoofdstuk 10. Afval: het project zal zorgen voor een relevante afvalstroom van bodem- en vliegas, er is geen bouwen sloopafval tgv het project ,. Onder paragraaf 2.2.7 zal de afvalproductie van de geplande centrale beschreven worden. Klimaat: Het onderdeel klimaat zal apart besproken worden in Hoofdstuk 6 van dit mer. Grensoverschrijdende effecten: De site ligt op ca. 9 km van de grens met Nederland. De te verwachtte effecten (discipline lucht) reiken in principe niet tot deze grens. Volgende interne deskundigen van BPG zullen het project- m.e.r mee opstellen en coördineren: Peter Beyers: Michael Corten:

Business Development Manager CEO

Andere medewerkers die zullen meewerken aan het opstellen van het MER zijn: Bart Wyloeck MER-medewerker SGS Belgium nv

SGS Belgium NV

juni ’14

23


0.5


BESLUITVORMINGSPROCES

De benodigde milieuvergunningsaanvragen zullen samen met het goedgekeurde project-MER voor dit project bij het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen worden ingediend. Voor dit project is tevens een stedenbouwkundige vergunning vereist.

SGS Belgium NV

juni ’14

24



1. ALGEMENE INLICHTINGEN

SGS Belgium NV

juni ’14

25


1.1


SITUERING VAN DE NIEUWE ELEKTRICITEITSCENTRALE

BPG plant de bouw van een nieuwe elektriciteitscentrale op de rechteroever van het kanaal GentTerneuzen, ongeveer 9 km ten noorden van Gent. Nabijgelegen SEVESO bedrijven voor beide projectsites zijn OILTANKING GHENT (4560 A) en VLSGROUP GHENT (2270A). Deze bedrijven zijn gelegen op: situering scenario 1 (GCT site)

scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site)

OILTANKING GHENT (4560 A)

1,4 km NO

600 m NO

VLS-GROUP GHENT (2270A)

700 m ZW

1,6 km ZW

Figuur 1.1: SitueringSEVESO bedrijven in de buurt van de projectsites

1.1.1

Scenario 1

De plansite is gelegen op de terreinen van GCT en beslaat een totale oppervlakte van ca. 5 ha. In de directe omgeving nabij de terreinen van GCT wordt de geplande site begrensd door:

SGS Belgium NV

juni ’14

26



Ten westen door het Kanaal Gent-Terneuzen met aan de overzijde het bedrijf BP Belgium (Menginstallatie voor smeeroliën); Ten noorden en noordoosten door het bedrijf Electrabel Rodenhuize; Ten oosten door de R4 en daarachter het bedrijf Gates (Opslag stukgoed in loodsen) ; Ten zuiden door het bedrijf VLS Group Gent (opslag van chemische en petrochemische producten)

• • • •

Overzicht kadastrale percelen voor GCT: Provincie Oost-Vlaanderen

Gemeente Gent

Oost-Vlaanderen

1.1.2

Afdeling 12

Gent

13

Sectie A

R

Perceel nummer 970d-g-h-k-l-p-r-s-t 790 b/2-c/2-d/2-e/2 798 a/2-d/2 803 b/2-c/2 1146 h-k-l-m 1155 c

Grootte

Ca 65 ha

Scenario 2

De plansite in scenario 2 is gelegen op de naburige terreinen van Electrabel Rodenhuize op een industrieterrein met een totale oppervlakte van ca. 90 ha op de rechteroever van het kanaal GentTerneuzen, ongeveer 10 km ten noorden van Gent en 7 km ten zuiden van Zelzate. De terreinen zijn opgenomen in het gewestplan als gebied voor milieubelastende industrieën. Overzicht kadastrale percelen voor EBL Rodenhuize: provincie

gemeente

afdeling

sectie

perceelnummer

Oost Vlaanderen

Gent

13 13 13

R R R

1121W 1121N 1131E2

totaal

Grootte (ha) 42 ha 94 a 41 ca 00 ha 00 a 64 ca 00 ha 65 a 80 ca 43 ha 60 a 85 ca

De ligging van beide sites wordt verduidelijkt in onderstaande figuren :

1.2 • • • •

BIJLAGEN Bijlage 1.1: Situering van BPG voor beide locatie alternatieven op het plan van de Gentse Haven (schaal 1:20.000) Bijlage 1.2: Situering projecten woongebieden voor scenario 1 en 2 op de topografische kaart (schaal 1:50.000) Bijlage 1.3: Situering projecten woongebieden voor scenario 1 en 2 op het Gewestplan (schaal 1:45.000) Bijlage 1.4: Situering van projectgebieden voor scenario 1 en 2 op een luchtfoto

De ligging van de plansites is aangeduid op het uittreksel van het gewestplan “Gentse Kanaalzone” als integraal gelegen in een gebied met bestemming gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven (paars ingekleurd met opdruk ‘Z’). De terreinen van de plansites bevinden zich in zeehavengebied zoals vastgelegd in het GRUP “Afbakening Zeehavengebied Gent – Inrichting R4-Oost en R4-West” dat definitief werd vastgesteld op 15 juli 2005. In dit plan geeft de Vlaamse Regering aan binnen welke afbakeningslijn zij de Gentse zeehaven wil zien ontwikkelen. Bovendien maakt zij in 10 deelgebieden binnen het havengebied SGS Belgium NV

juni ’14

27



bestemmingswijzigingen en inrichtingsvoorschriften. Het gaat om nieuwe ruimte voor bedrijvigheid, landbouw en natuur. Tenslotte voorziet dit RUP in de inrichting van de R4-oost en R4-west als primaire wegen. De plansite van BPG is niet gelegen in een deelgebied, m.a.w. de gewestplanbestemming voor zeehaven- en watergebonden bedrijven blijft onverminderd van toepassing. Volgens het RSV (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen) is het bedrijfsterrein gelegen in een “Gebied voor Economische activiteiten”. Wegens het uitzonderlijke belang van de Gentse Haven voor de economische structuur van Vlaanderen wordt het gebied in het bindende gedeelte omschreven als “Poort”. Dit betekent dat voor dit gebied de verdere ontwikkeling alsook de ruimtelijke en functionele integratie en verweving van havengebonden activiteiten gewaarborgd worden. De belangrijkste woonkernen in de omgeving van de plansites zijn weergegeven in onderstaande Tabel 1.1. Tabel 1.1: Woongebieden in de buurt van beide projectsites

Scenario 1 (GCT)

Scenario 2 (Electrabel)

Desteldonk

ca. 0,9 km (ZO)

ca. 1,4 km (ZO)

Oostakker

ca. 2,9 km (Z)

ca. 3,5 km (Z)

Doornzele

ca. 1,5 km (N)

ca. 0,8 km (W)

Wippelgem

ca. 3,2 km (NW)

ca. 3,5 km W

Mendonk St.-Kruis-Winkel

ca. 3,7 km (NO) ca. 4,4 km (NO)

ca. 3,3 km (NO) ca. 3,7 km (NO)

Kerkbrugge

ca. 2,5 km (W)

ca. 3 km (ZW)

Rieme

ca. 5,5 km (N)

ca. 4,8 km (N)

SGS Belgium NV

juni ’14

28


1.3


JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN

Bij de realisatie van het project dient rekening te worden gehouden met een aantal juridische en beleidsmatige randvoorwaarden. De belangrijkste randvoorwaarden worden in Tabel 1.2 weergegeven. In de tabel staat telkens aangegeven in welke discipline de randvoorwaarde in het MER behandeld zal worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

29



Tabel 1.2: Juridische en Beleidsmatig randvoorwaarden voor het project

Juridische randvoorwaarden

Inhoud

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (1 september 2009 + latere wijzigingen) – VCRO

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (een coördinatie van het decreet ruimtelijke ordening) voert vernieuwingen in op 3 belangrijke punten: Vergunningen Planologie: Gewestplan, BPA, RUP’s Handhaving De vernieuwingen beogen vooral vereenvoudigde en transparantere procedures en een grotere rechtszekerheid voor burgers en lokale besturen

Decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning (Milieuvergunningdecreet) en latere wijzigingen

Dit decreet regelt een aangelegenheid bedoeld in artikel 107quater van de Grondwet. Het milieuvergunningdecreet is de juridische basis van Vlarem I en II. Het decreet samen met zijn uitvoeringsbesluiten Vlarem I en II vormen de kern van de milieuwetgeving van het

SGS Belgium NV

Relevant

Toelichting

Ruimtelijke planning ja De site BPG bevindt zich in industriegebied, meerbepaald "gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven" . De site is gevestigd in het plangebied waar het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) “Afbakening Zeehaven Gent “ van kracht is. In de ruime omgeving bevinden zich de GRUPs: - "Afbakening zeehavengebied Gent - fase 2" - "Afbakening grootstedelijk gebied Gent" De plannen van BPG mogen niet in strijd zijn met de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. Milieuwetgeving (1) ja De activiteiten van de geplande biomassacentrale zijn ingedeeld als hinderlijke inrichting Klasse 1.

juni ’14

Verwijzing in mer

Situering van het project

Discipline Lucht, Water, Bodem en Grondwater en Geluid

30


Juridische randvoorwaarden Vlarem B.Vl.R. 06/02/91 (Vlarem I) B.Vl.R. 07/01/i 1995 (Vlarem II) en latere wijzigingen (incl. Europese NEP-richtlijn en LCP-richtlijn) WKK-richtlijn (2004/8/EG) van 11 februari 2004 (PB L52 21.02.2004) vastgelegd via het besluit van 7 juli 2006 (BS 01.12.2006).

SGS Belgium NV

Inhoud Vlaamse Gewest Vlarem I en II zijn uitvoeringsbesluiten en regelen diverse algemene en sectorale milieuvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen.

De richtlijn legt de voorwaarden vast waaraan een kwalitatieve WKK moet voldoen De definitie en voorwaarden worden ook in het Vlaamse Gewest toegepast


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

De exploitatie van de geplande elektriciteitscentrale is onderworpen aan diverse algemene en sectorale milieuvoorwaarden

Discipline Lucht, Water, Bodem en Grondwater en Geluid

neen

nvt

-

juni ’14

31


Juridische randvoorwaarden NEP-richtlijn (2001/81/EG) van 23/10/2001 (PB L309.27.11.2001) Richtlijn geïmplementeerd in Vlarem II


Inhoud

Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

De richtlijn bepaalt de nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen en beoogt de beperking van emissie van verzurende en eutrofiërende verontreinigende stoffen en van ozonprecursoren. In België zijn de emissieplafonds opgesplitst naar de 3 gewesten en de transportsector. Voor Vlaanderen (excl. transport) zijn de uiterlijk in 2010 te bereiken emissieplafonds voor SO2: 65,8 kton; NOx: 58,3 kton; VOS: 70,9 kton en NH3: 45 kton. Voor het behalen van deze emissieplafonds werden reductieprogramma’s opgesteld.

ja

De biomassacentrale zal o.m. NOx en SO2 emitteren en in beperkte mate NH3

Projectomschrijving en Discipline Lucht

De herziening van de NEPrichtlijn wordt momenteel voorbereid met nieuwe emissieplafonds vanaf 20202025, inclusief plafond voor SGS Belgium NV

juni ’14

32



Inhoud


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

De biomassacentrale zal o.m. NOx en SO2 emitteren en in beperkte mate NH3


PM2,5

geamendeerd protocol van Göteborg (goedgekeurd op 4 mei 2012)

SGS Belgium NV

Op 4 mei 2012 werd een akkoord bereikt over de herziening van het protocol van Göteborg en werd een belangrijke stap gezet in de aanpak van de milieuproblemen verzuring, eutrofiëring of de vorming van ozon. In het herziene protocol zijn niet alleen

juni ’14

33



De Europese Richtlijn 2010/75/EG van 24 november 2010 inzake industriële emissies (herziening van verschillende richtlijnen o.a. de IPPC- of GPBV-richtlijn en afvalverbrandingsrichtlijn)

SGS Belgium NV

Inhoud reductiedoelstellingen opgenomen voor NOx, SO2 en NH3, maar werd ook een doelstelling voor fijn stof (PM2,5) opgenomen; de herziene objectieven zullen binnen de EU resulteren in de volgende emissieplafonds voor de stationaire bronnen voor Vlaanderen te bereiken tegen 2020: NOx: 56,9 kton SO2: 44,5 kton PM2,5: 6,7 kton VOS: 63,5 kton NH3: 41,2 kton Deze richtlijn bevat regels inzake geïntegreerde preventie en bestrijding van verontreiniging door industriële activiteiten (IPPC of GPBV bedrijven). Zij bevat ook regels ter voorkoming en, wanneer dat niet mogelijk is, beperking van emissies in lucht, water en bodem en ter voorkoming van het ontstaan van afvalstoffen, om een hoog niveau van


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

Deze richtlijn is van toepassing op grote stookinstallaties; zoals deze van BPG.

Projectomschrijving en administratieve situering van het project en Discipline Lucht

juni ’14

34



Richtlijn 2003/87/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 oktober 2003 tot vaststelling van een regeling voor de handel in broeikasgasemissierechten binnen de Gemeenschap en tot wijziging van Richtlijn 96/61/EG van de Raad. (implementatie via REGdecreet, VLAREM I en II, besluit verhandelbare emissierechten,…) Besluit van 03 mei 1991 betreffende het afleveren van een vergunning voor de captatie uit bevaarbare waterlopen, kanalen en havens (BS 19/07/1991) Arrest van het Grondwettelijk Hof nr. 143/2006 van 20 september 2006 betreffende het lozen van afvalwater in een ander oppervlaktewater dan waar het gecapteerd is.

SGS Belgium NV

Inhoud bescherming van het milieu in zijn geheel te bereiken. In uitvoering van het ECCP (European Climate Change Program) heeft deze richtlijn ertoe geleid dat er binnen de EU vanaf 1 januari 2005 een interne markt voor de verhandeling van emissierechten is ontstaan.

Dit Besluit geeft de bepalingen voor het bekomen van een vergunning bij de captatie van oppervlaktewater uit bevaarbare waterlopen, kanalen en havens. Dit arrest geeft aan dat voor het berekenen van de heffing een vermindering van vuilvracht bij het lozen enkel mag worden berekend wanneer men loost in hetzelfde oppervlaktewater.


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

Deze richtlijn is van toepassing op verbrandingsinstallaties met een nominaal thermisch ingangsvermogen van meer dan 20 MW zoals deze van BPG.

Discipline Lucht- Klimaat

ja

Voor de captatie van het oppervlaktewater uit het kanaal Gent-Terneuzen is een vergunning noodzakelijk (> 500 m³/jaar).

Discipline Water

ja

De lozing en capatie van het oppervlaktewater gebeurt via het Kanaal Gent-Terneuzen. In scenario 2 gebeurt de lozing via de Moervaat die uitmondt in het kanaal GT.

Discipline Water

juni ’14

35



Bodemsaneringsdecreet (22/02/1995) en latere wijzigingen Laatste wijziging: Decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming (20/10/2006)

Vlarebo 17/12/2007

Legionellabesluit (B.S. 4 mei 2007) (Herziening van legionellabesluit van 11 juni 2004) SGS Belgium NV

Inhoud In het MER moet met de principes van dit arrest rekening gehouden worden. Het decreet 2006 beschrijft de doelstellingen van het bodembeleid gericht op een duurzaam bodembeheer . Daarvoor dient het beleid de kwaliteit van de bodem door bodemsanering, en bodembescherming te verzekeren, te behouden en te herstellen, zodat onze bodems in de toekomst nog zoveel mogelijk functies kunnen uitoefenen en er nog verschillende types landgebruik mogelijk blijven. Vlarebo is het uitvoeringsbesluit van het bodemsaneringsdecreet en regelt de diverse aspecten met betrekking tot bodemsanering. Dit besluit regelt de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen. Dit besluit legt een beheersplan op voor: -Hoog


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

Bepaalde activiteiten op de site van BPG vallen onder de verplichting om periodieke bodemonderzoeken te laten uitvoeren conform VLAREBO

Discipline Bodem en grondwater

ja

Bepaalde activiteiten op de site van BPG vallen onder de verplichting om periodieke bodemonderzoeken te laten uitvoeren conform VLAREBO


ja

Voor de geplande biomassa centrale zal gebruik gemaakt worden van een koeltoren

Projectomschrijving en Discipline Mens

juni ’14

36



Inhoud


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

risico-inrichting/ - matig risico inrichtingen / -koeltorens / klimaatregelingssystemen met luchtvochtigheidsbehandeling en andere maatregelen voor tandheelkundige units en exposities. Verordening (EU) nr. 995/2010 van het Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2010 tot vaststelling van de verplichtingen van marktdeelnemers die hout en houtproducten op de markt brengen (Houtverordening van de Europese Unie- EUTR)

SGS Belgium NV

De verordening gaat de handel in illegaal gekapt hout en producten daarvan tegen door middel van drie essentiële verplichtingen. Het op de EU-markt brengen van illegaal gekapt hout en producten daarvan wordt verboden. De handelaren uit de EU die voor het eerst houtproducten op de EU-markt brengen worden verplicht om aan te tonen dat zij de nodige zorgvuldigheid betrachten. Wanneer het hout en de houtproducten eenmaal op de markt zijn, mogen ze worden doorverkocht en/of verwerkt, voordat zij de

Milieuwetgeving ja BPG zal gebruik maken van ingevoerde biomassa (-afval) waaronder houtafval

juni ’14

Projectomschrijving en Discipline Klimaat en Lucht

37



Inhoud


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

neen

nvt

-

uiteindelijke consument bereiken. Om de traceerbaarheid van houtproducten mogelijk te maken, zijn de marktdeelnemers in dit deel van de toeleveringsketen (in de verordening handelaren genoemd) verplicht bij te houden wie hun leveranciers en hun klanten zijn.

Verordening (EG) nr. 850/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende persistente organische verontreinigende stoffen en tot wijziging van Richtlijn 79/117/EEG

SGS Belgium NV

De verordening is van toepassing op een breed scala aan houtproducten, waaronder massieve houtproducten, houten vloeren, multiplex, houtpulp en papier. Vanwege de verplaatsing over grote afstand en de biomagnificatie van deze stoffen is het risico vooral hoog voor ecosystemen en de plaatselijke bewoners van het Noordpoolgebied. Dit betekent dat persistente organische verontreinigende stoffen een bedreiging voor

juni ’14

38



Decreet betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen van 23/12/2011 (B.S. 28/02/2012)

SGS Belgium NV

Inhoud het milieu en de gezondheid van de mens over de hele wereld vormen. Het principe van het decreet draait om het beheer van afvalstoffen met zo weinig mogelijk schade voor mens en milieu. Het is de bedoeling afvalstoffen, en bij uitbreiding grondstoffen en daarvan afgeleide producten zo efficiënt mogelijk te produceren, gebruiken of verbruiken. Het decreet heeft specifieke aandacht voor 'het einde van afval'. Het formuleert de voorwaarden voor eindeafval en bijproducten, zoals die op Europees niveau zijn vastgesteld. De Vlaamse Regering kan voor bepaalde materiaalstromen specifieke criteria opstellen om aan te geven of het materiaal kan worden beschouwd als een bijproduct of als een materiaal dat de eindeafvalfase heeft bereikt.


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

De afvalstoffen die ontstaan op de site van BPG tijdens de bouw en exploitatie van de nieuwe installaties moeten conform de Vlarema-wetgeving vervoerd en verwerkt worden

Overige aspecten

juni ’14

39



Vlarema (17/02/2012)

SGS Belgium NV

Inhoud Het decreet verduidelijkt wat materiaal-kringlopen zijn en legt de volgorde van prioriteiten vast voor de omgang met materialen (en niet enkel afvalstoffen): Voorkom afvalstoffen en stimuleer milieuverantwoorde productie en consumptie Bevorder hergebruik Recycleer afvalstoffen of zorg dat materialen in gesloten kringlopen worden ingezet Pas afvalstoffen nuttig toe. In de praktijk komt dit vaak neer op energietoepassingen. Verwijder afvalstoffen op een verantwoorde manier, via verbranding zonder energierecuperatie, of tenslotte via storten. Het Vlarema vervangt het vroegere Vlarea en is het uitvoeringsbesluit van het materialendecreet. Het toepassingsgebied is ruimer dan dit van het Vlarea. Het werkt gedetailleerde en


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

De afvalstoffen die ontstaan op de site van BPG tijdens de bouw en exploitatie van de nieuwe installaties moeten conform de Vlarema-wetgeving vervoerd en verwerkt worden

Overige aspecten

juni ’14

40



Verordening 1013/2006/EG Betreffende grensoverschrijdende overbrenging van afvalstoffen (14 juni 2006)

SGS Belgium NV

Inhoud uitvoerende regelingen uit voor het beheer van afvalstoffen en materialen in uitvoering van de Europese regelgeving. Zo handelt het Vlarema ondermeer over (bijzondere) afvalstoffen, grondstoffen, selectieve inzameling, vervoer, de registerplicht en de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en dit ook voor bijproducten die in geen enkele fase ooit het statuut van afval krijgen. De Verordening maakt onderscheid tussen afvalstoffen bestemd voor nuttige toepassing en afvalstoffen bestemd voor verwijdering. De afvalstoffen bestemd voor nuttige toepassing worden ingedeeld in de groene en de oranje lijst. Voor alle afvalstoffen bestemd voor verwijdering en voor afvalstoffen van de oranje lijst en voor nietgenoemde afvalstoffen, moet


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

neen

nvt

-

juni ’14

41


Juridische randvoorwaarden Energiedecreet 08/05/2009 (BS 07/07/2009)

SGS Belgium NV

Inhoud een kennisgeving gebeuren. Dit decreet integreert diverse decreten zoals: Het Energiedecreet (organisatie van de elektriciteitsmarkt) Het aardgasdecreet (organisatie van de gasmarkt) Het REG-decreet (vermindering van de uitstoot van broeikasgassen door het bevorderen van het rationeel energiegebruik, het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en de toepassing van flexibiliteitmechanismen uit het Protocol van Kyoto) Het oprichtingsdecreet VREG Het EPB decreet (eisen en handhavingmaatregelen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat van gebouwen tot de invoering van een energieprestatiecertificaat en tot wijziging van het artikel 22 van het REG-decreet)


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

De activiteiten van BPG moeten in lijn liggen met dit decreet.

Projectomschrijving

juni ’14

42


Juridische randvoorwaarden Seveso- richtlijnen (1996/82/EG) van 9 december 1996 en (2003/105/EG) van 16 december 2003 geïmplementeerd via het decreet van 1 december 2006 betreffende het samenwerkingsakkoord tussen de gewesten (B.S. 08.01.2007), het besluit ruimtelijke veiligheidsrapportage van 26 januari 2007 (B.S. 19.06.2007 en het decreet milieueffectrapportage en veiligheidsrapportage van 21 november 2003 (B.S. 29.04.2004) + wijzigingen. Besluit milieukwaliteitsnormen voor oppervlaktewater, waterbodems en grondwater (21mei2010) (in uitvoering van decreet integraal waterbeleid, opgenomen in Vlarem II)

SGS Belgium NV


Inhoud

Relevant

Toelichting

Doelstelling is de preventie van zware ongevallen waar gevaarlijke stoffen bij betrokken zijn en de beperking van de gevolgen hiervan voor mens en milieu. Hiervoor voorzien de richtlijnen onder meer een veiligheidsrapport, een veiligheidsbeheersysteem en een omgevingsveiligheidsrapport.

neen

nvt

De diverse oppervlaktewateren in Vlaanderen worden in de stroomgebiedbeheerplannen opgedeeld in categorieën (rivier, meer, overgangswater) en per categorie in typen. Per type zijn richtwaarden voor de kwaliteit van het

ja

Het proces- en koelwater dat ontstaat tijdens de exploitatie van de centrale wordt na behandeling geloosd in het Kanaal Gent-Terneuzen.

juni ’14

Verwijzing in mer

Discipline Water

43



Bestemming oppervlaktewaters (B.Vl.R. 08/12/1998)

Decreet integraal waterbeleid (incl. watertoets) (18/07/2003)

Het Uitvoeringsbesluit van de Watertoets (31/10/2006) en zijn aanpassing (01/03/2012) SGS Belgium NV

Inhoud oppervlaktewater opgesteld. Daarnaast zijn ook niettypespecifieke MKN voor gevaarlijke stoffen. De diverse oppervlaktewateren in Vlaanderen hebben ofwel een specifieke bestemming met specifieke doelstellingen (drinkwater, zwemwater, viswater, schelpdierwater) ofwel geen specifieke bestemming met algemene basiskwaliteitnormen Dit decreet gaat uit van de overtuiging dat het waterbeleid in Vlaanderen een andere richting uit moet. Hiertoe omschrijft het decreet een aantal doelstellingen. Het decreet reikt tevens een aantal instrumenten aan die een sleutelrol moeten spelen in het Vlaamse waterbeleid, o.a. de watertoets. Het besluit geeft de lokale, provinciale en gewestelijke overheden, die een vergunning moeten


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

Het proces- en koelwater dat ontstaat tijdens de exploitatie van de centrale wordt na behandeling geloosd in het Kanaal Gent-Terneuzen, het koelwater wordt in scenario 2 geloosd in de Moervaart die uitmondt in het kanaal Gent-Terneuzen.. Dit oppervlaktewater is gecatalogeerd onder de "Oppervlaktewateren met bestemming drinkwater categorie A3" Algemeen relevant in Vlaanderen. De watertoets heeft als doel mogelijke schadelijke effecten van plannen, programma’s en vergunningen op het watersysteem in een vroeg stadium te beoordelen en daarover te adviseren.

Discipline Water

ja

ja

Algemeen relevant in Vlaanderen. De watertoets heeft als doel mogelijke schadelijke effecten van plannen, programma’s en vergunningen op het juni ’14

Discipline Water

Discipline Water

44



Decreet houdende maatregelen betreffende het grondwaterbeheer (24 januari 1984) Verordening nr. 1005/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 16 september 2009 betreffende de ozonlaag afbrekende stoffen

SGS Belgium NV

Inhoud afleveren, richtlijnen voor de toepassing van de watertoets. Dit decreet omvat de reglementering voor de bescherming en het gebruik van grondwater Deze verordening bevat afbouwschema's en verboden voor de productie, het op de markt brengen en het gebruiken van ozonafbrekende stoffen (art. 4, 5 en 6). Uitzonderingen worden nog voorzien voor het gebruik van de stoffen als grondstof (art. 7), technische hulpstof (ar. 8), essentiële analytische en laboratoriumtoepassingen (art. 10) en kritische halontoepassingen (art. 13). Daarnaast regelt de verordening ook de in- en uitvoer van ozonafbrekende stoffen (art. 15 t.e.m. 21) en bevat het eisen met betrekking tot emissiebeheersing (art. 22


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

watersysteem in een vroeg stadium te beoordelen en daarover te adviseren. neen

Er zal geen gebruik gemaakt worden van grondwater.


neen

Er zijn geen installaties aanwezig die relevante emissies van ozonafbrekende stoffen veroorzaken

-

juni ’14

45



Inhoud


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

en 23). Decreet betreffende natuurbehoud en het natuurlijke milieu, inclusief VEN-gebieden en Speciale Beschermingszones (SBZ’s) 1997 en latere wijzigingen

Beschermde natuurreservaten Vogelrichtlijngebieden (2 april 1997) en habitatrichtlijngebieden (21 mei 1992)

SGS Belgium NV

Dit decreet regelt het behoud, de bescherming, het herstel, de ontwikkeling en het beheer van de natuur en van het natuurlijke milieu in het Vlaamse Gewest en de maatschappelijke inpassing van het natuurbehoud. Het decreet voorziet o.a. in de afbakening van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). De Europese wetgeving betreffende het vogelrichtlijngebied en habitatrichtlijngebied is ook hierin opgenomen. Waardevolle natuurgebieden kunnen als natuurreservaat erkend worden. In het kader van twee Europese Richtlijnen dienen Lidstaten gebieden af te bakenen die waardevol zijn voor avifauna of die specifieke habitats herbergen

Natuurbeheersrecht neen Geen VEN- gebieden binnen het studiegebied van 5 km.

Discipline Fauna en flora

ja

Binnen het studiegebied van 5 km bevinden zich enkele natuurgebieden.

Discipline Fauna en Flora

neen

Binnen het studiegebied van 5 km bevinden zich geen vogel,- of habitatrichtlijngebieden.

Discipline Fauna en flora

juni ’14

46


Juridische randvoorwaarden Ramsar-gebieden (1975)

Bosdecreet (13 juni 1990)

Beschermde monumenten, landschappen, dorpsgezichten (decreet 3 maart 1976

SGS Belgium NV


Inhoud

Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

Ramsar-gebieden zijn een gevolg van de overeenkomst betreffende watergebieden die van internationale betekenis zijn, in het bijzonder als woongebied voor watervogels, vastgelegd te Ramsar (Iran) Regelt het behoud, bescherming, aanleg en beheer van bossen en tevens ook de kappingen, vergunningsvoorwaarden en eventuele compensaties.

neen

Geen Ramsar-gebieden in de omgeving van de plansite.

-

De regering stelde een lijst van te beschermen Monumenten en stads- en dorpsgezichten. De eigenaars van een beschermd monument, stads- of dorpsgezicht zijn ertoe gehouden, door de nodige instandhouding- en onderhoudswerken, het in

neen

In het bosdecreet is een 'bos' juridisch gedefinieerd als zijnde "een grondoppervlakte waarvan de bomen en de houtachtige struikvegetaties het belangrijkste bestanddeel uitmaken, waartoe een eigen fauna en flora behoren en die één of meer functies vervullen. Aangezien de plansite volledig binnen industriegebied is gelegen , is dit decreet niet van toepassing op het project. Overige voorwaarden ja In de omgeving van het projectgebied bevinden zich mogelijks beschermde monumenten en stads- en dorpsgezichten.

juni ’14

-

Discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie.

47



Decreet van 16 april 1996 betreffende de landschapszorg

Ministerieel besluit van 14 juli 2004 tot vaststelling van relictzones ten behoeve van de toekenning van een supplementaire vergoeding voor beheerspakketten gericht op kleine landschapselementen in relictzones. Verdrag van Espoo (25/02/1991

SGS Belgium NV

Inhoud goede staat te behouden en het niet te ontsieren, te beschadigen of te vernielen. Dit decreet regelt de bescherming van de in het Vlaamse Gewest gelegen landschappen, de instandhouding, het herstel en het beheer van beschermde landschappen, ankerplaatsen en erfgoedlandschappen en stelt maatregelen vast voor de bevordering van de algemene landschapszorg. Bij sommige gebieden aangeduid als zijnde relictzones betreffende komen in aanmerking voor het sluiten van beheersovereenkomsten betreffende steun voor plattelandsontwikkeling, en worden tevens als dusdanig vastgesteld. Het Verdrag van Espoo, vraagt rekening te houden met de bepaling betreffende grensoverschrijdende


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

In de omgeving van het projectgebied bevinden zich een aantal ankerplaatsen.


ja

In de omgeving van het projectgebied bevinden zich een aantal relictzones.


neen

Er worden geen grensoverschrijdende effecten verwacht. De afstand tot de Nederlandse grens bedraagt ca 9 km.

-

juni ’14

48



Archeologiedecreet (30 juni 1993), gewijzigd door decreet 18/05/1999, 28/02/2003, 10/03/2006 en 27/03/2009) Archeologiebesluit (20 april 1994) tot uitvoering van het decreet van 30 juni 1993 houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2003, 23 juni 2006, 9 mei 2008, 4 december 2009, 1 april 2011 en 10 juni 2011,

Meldingsplicht voor archeologische toevalsvondsten (art.8 van het archeoloiedecreet van 30/06/1993)

SGS Belgium NV

Inhoud emissies of effecten en grensoverschrijdende informatie-uitwisseling te voorzien Het archeologiedecreet maakt de bepalingen van het Verdrag van Malta voor Vlaanderen bindend Het Archeologiebesluit geeft uitvoering aan het decreet van 30/06/1993 houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium en somt de lijst van werken, werkzaamheden en activiteiten aan beschermde archeologische goederen op waarvoor vooraf een schriftelijke vergunning is vereist. De melding van archeologische toevalsvondsten is wettelijk verplicht via artikel 8 van het archeologiedecreet (30 juni 1993) Ontdek je per toeval een archeologische vondst, dan


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

neen

Met uitzondering van funderingen en graafwerken voor nutsleidingen en kabels worden geen graafwerken uitgevoerd bij de uitbreiding. Met uitzondering van funderingen en graafwerken voor nutsleidingen en kabels worden geen graafwerken uitgevoerd bij de uitbreiding.

Projectomschrijving

Met uitzondering van funderingen en graafwerken voor nutsleidingen en kabels worden geen graafwerken uitgevoerd bij de uitbreiding.

Projectomschrijving

neen

neen

juni ’14

Projectomschrijving

49



EG-richtlijn 1999/31/EG betreffende het storten van afvalstoffen

EG-richtlijn 2006/12/EG betreffende afvalstoffen

SGS Belgium NV

Inhoud ben je verplicht dit binnen de drie dagen te melden aan het agentschap Onroerend Erfgoed. De EG-richtlijn 1999/31/EG betreffende het storten van afvalstoffen werd bij besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 2001 en het besluit BS 30/06/2006 in Vlarem omgezet. Deze richtlijn wordt ook de kaderrichtlijn voor afvalstoffen genoemd. De richtlijn beoogt de bevordering van preventie en vermindering van productie van afvalstoffen, schone technologieën, …, en het gebruik van afvalstoffen als energiebron De lidstaten dienen de nodige maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de nuttige toepassing of de verwijdering van de afvalstoffen plaatsvindt zonder gevaar voor de gezondheid van de mens en


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

ja

Het gebruik van biomassa (-afval) als brandstof vormt een gunstig alternatief voor het storten van afval.


ja

Het gebruik van biomassa (-afval) als brandstof vormt een gunstig alternatief voor het storten van afval.


juni ’14

50



23 SEPTEMBER 1958. Koninklijk besluit houdende algemeen reglement betreffende het fabriceren, opslaan, onder zich houden, verkopen, vervoeren en gebruiken van springstoffen. (+ wijzigingen) Wet van 15 april 1994 betreffende de bescherming van de bevolking en van het leefmilieu tegen de uit ioniserende stralingen voortspruitende gevaren en betreffende het Federaal Agentschap voor nucleaire controle,(+ wijzigingen)

SGS Belgium NV


Inhoud

Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

zonder dat procedés of methoden worden aangewend die nadelige gevolgen voor het milieu kunnen hebben Het fabriceren, opslaan, onder zich houden, verkopen, vervoeren en gebruiken van springstoffen wordt onderworpen aan deze reglementering.

neen

nvt

-

neen

nvt

-

Deze maatregelen hebben betrekking op de voorwaarden verbonden aan bet invoeren, het uitvoeren, het produceren, het vervaardigen, het bezit, het doorvoeren, het te koop aanbieden, het verkopen, het afstand doen, het verdelen en het gebruiken met commercieel, industrieel, wetenschappelijk, medisch of enig ander oogmerk, van apparaten, installaties of stoffen die ioniserende stralingen kunnen

juni ’14

51


Juridische randvoorwaarden 20 juli 2001 Algemeen reglement op bescherming van de bevolking van de werknemers en het leefmilieu tegen het gevaar van ioniserende stralingen De Europese Richtlijn 2012/27/EU inzake energieefficiëntie

SGS Belgium NV

Inhoud verspreiden. Dit reglement bevat maatregelen om werknemers en het leefmilieu te beschermen tegen ioniserende stralingen De richtlijn legt op dat voor nieuwe elektriciteitscentrales >20MWth een kostenbaten analyse uitgevoerd wordt voor de installatie van een hogerendements warmtekracht-koppeling (art 14, par 5 a)


Relevant

Toelichting

Verwijzing in mer

neen

nvt

-

ja

De centrale zal gebruiksklaar gemaakt worden voor de levering van warm water aan een (nog aan te leggen) warmtenet en BPG zal met nog nader te identificeren partners een bredere haalbaarheidsstudie over warmwater leveringen in het havengebied laten uitvoeren.

Projectomschrijving

juni ’14

52


Beleidsmatige randvoorwaarden


Inhoud

Relevant?

Toelichting

Verwijzing in mer

Algemeen relevant in Vlaanderen.

Administratieve situering van het project

Ruimtelijke planning (1) Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (23/09/1997 (Laatste herziening 17/12/2010)

Geeft een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen en legt de krachtlijnen vast van het ruimtelijk beleid naar de toekomst.

ja

In het bindende gedeelte van het RSV wordt het stedelijk gebied Gent geselecteerd als grootstedelijk gebied.

In het RSV worden de structuurbepalende gebieden in Vlaanderen aangeduid (economische knooppunten, groene hoofdstructuur, enz.). In het plan wordt o.a. aangegeven in hoeverre de structuurplanning en het structuurplan bindend, richtinggevend en/of informatief zijn.

Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen (goedgekeurd 18/02/2004) (1° herziening goedgekeurd 25/08/2009) (2° herziening goedgekeurd 18/07/2012)

Het provinciaal ruimtelijk structuurplan geeft de hoofdlijnen weer van het ruimtelijk beleid dat de provincie wenst te voeren.

Wegens het uitzonderlijke belang van de zeehaven van Gent voor de economische structuur van Vlaanderen wordt het gebied in het bindende gedeelte omschreven als een poort. Dit betekent dat voor dit gebied de verdere ontwikkeling alsmede de ruimtelijke en functionele integratie en verwevenheid van havengebonden activiteiten als industriële, distributie-, opslag- en overslag- en logistieke activiteiten worden gewaarborgd. ja

Algemeen relevant in de provincie Oost-Vlaanderen.


In het PRS Oost-Vlaanderen behoort de zeehaven van Gent bij de deelruimte ‘Oost-Vlaams Kerngebied’ waarvoor het PRS de visie ‘groeipool in Oost-Vlaanderen’ formuleert.

Het provinciebestuur bakent de grenzen af waarbinnen uiteenlopende functie zoals werk, natuur, woning, … voldoende ruimte krijgen.

De eerste herziening voegde een beleidskader voor de bouw van windturbines aan het document toe. De tweede herziening kent vooral wijzigingen op het vlak van wonen en bedrijvigheid. Stedelijk Ruimtelijk Structuurplan Gent SGS Belgium NV

Het gemeentelijke of stedelijke ruimtelijk structuurplan geeft de hoofdlijnen weer van het

juni ’14

ja

Het document bevat een beschrijving van de gewenste deelstructuren en de


53


Beleidsmatige randvoorwaarden (12/05/2003)


Inhoud ruimtelijk beleid dat de gemeente /stad wenst te voeren.

Relevant?

Toelichting gewenste ontwikkeling van de deelruimten in Gent

Verwijzing in mer

Algemeen relevant in de haven van Gent.

Administratieve situering van het project.

Ruimtelijke planning (2) GRUP ‘Afbakening Zeehavengebied Gent – Inrichting R4 Oost en R4 West’ (15/07/2005)

In dit plan geeft de Vlaamse Regering aan binnen welke afbakeningslijn zij de Gentse zeehaven wil zien ontwikkelen. Bovendien maakt zij in 10 deelgebieden binnen het havengebied bestemmingswijzigingen en inrichtingsvoorschriften. Het gaat om nieuwe ruimte voor bedrijvigheid, landbouw en natuur. Tenslotte voorziet dit RUP in de inrichting van de R4-oost en R4-west als primaire wegen.

ja

Strategisch Plan voor de Gentse Kanaalzone “Welvarende Kanaalzone, kwalitatieve groei voor de nieuwe Zeesluis en in stroomversnelling erna” (3/05/2007)

Het strategisch plan vormt de leidraad voor de toekomstige uitbouw en inrichting van de Gentse Kanaalzone.

ja

BPG is gelegen binnen de afbakening van het Zeehavengebied Gent.

Algemeen relevant in het Zeehavengebied Gent


Algemeen relevant voor Vlaanderen.

Discipline Lucht

Centraal element in dit strategisch plan is het garanderen van de economische ontwikkeling en van de nautische toegankelijkheid van de kanaalzone, beide rekening houdend met de andere in de kanaalzone aanwezige elementen zoals wonen, landschap, milieu. Het strategisch plan heeft geen enkele rechtstreekse juridische kracht naar de burgers en bedrijven. Milieubeleidsplanning (1)

MINA-plan 4 (2011-2015)

SGS Belgium NV

Het Milieubeleidsplan bepaalt de hoofdlijnen van het milieubeleid dat door het Vlaamse Gewest, en ook door de provincies en gemeenten in aangelegenheden van gewestelijk belang, dient te worden gevoerd. Naast een schets van de context, is in het plan een evenwaardige plaats toebedeeld aan de langetermijn-doelstellingen, de overheidsinterne engagementen, de juni ’14

ja

In het milieubeleidsplan worden diverse reductiedoelstellingen opgenomen (o.a. voor atmosferische emissies van fotochemische stoffen, broeikasgassen en verzurende stoffen).

54




Inhoud plandoelstellingen, de milieuthema’s en tenslotte de maatregelenpakketten.

Relevant?

Toelichting

Verwijzing in mer

Gent heeft de ambitie koploper te zijn op het vlak van duurzaamheid en klimaatneutraliteit. Gent wordt op termijn energie-onafhankelijk door maximaal in te zetten op energiereductie en duurzame en hernieuwbare lokale energieproductie. (zie actiepunt 2.1 onder thema KLIMAAT EN DUURZAAMHEID p.13)

Discipline Klimaat en Lucht

Het milieubeleidsplan 2011-2015 is de opvolger van het MINA-plan 3(+), dat liep tot eind 2010. Het Milieubeleidsplan staat niet op zich maar baseert zich ondermeer op het Milieurapport en het Natuurrapport en wordt geoperationaliseerd via de milieujaarprogramma’s Milieubeleidsplanning Bestuursakkoord van de Stad Gent (2013-2018)- dd06/11/2011

Milieubeleidsnota Provincie OostVlaanderen (2010 – 2013)

Het bestuursakkoord vermeldt de intenties en acties van het stadsbestuur over de periode 2013-2018 op het vlak van 21 thema’s. Volgende thema’s komen aan bod: armoedebestrijding , Welzijn en OCMW, klimaat en duurzaamheid, Mobiliteit, Stadsontwikkeling ,Wonen, Natuur en groen, Economie, Werk, Integratie, diversiteit en gelijke kansen, Onderwijs en kinderopvang, Jeugd, Cultuur , Feesten en evenenmentenbeleid, Participatie, veiligheid,…

ja

De milieubeleidsnota 2010-2013 is de opvolger van het milieubeleidsplan 2005-2009. Deze milieubeleidsnota bouwt verder op het voorgaande milieubeleidsplan. De strategische nota van de provincie werd hiervoor verder uitgewerkt op het vlak van leefmilieu, energie en integraal waterbeleid. Ook mobiliteit, ruimtelijke planning, landbouw, … komen aan bod daar waar er raakvlakken zijn met leefmilieu.

ja

Het bestuursakkoord van Stad Gent bepaalt in actie 7.2 ook dat om die energie-onafhankelijkheid na te streven energieproductie afkomstig van biomassa uit reststromen wordt gestimuleerd. Algemeen relevant in de provincie Oost-Vlaanderen.

-

Specifiek naar bedrijven toe worden er geen doelstellingen of acties geformuleerd in het provinciaal milieubeleidsplan.

In het milieubeleidsnota zijn een aantal bijzondere SGS Belgium NV

juni ’14

55




Inhoud aandachtspunten opgenomen. In de nota koos de provincie voor 8 organisatorisch brede en strategische of langetermijn doelstellingen.

Relevant?

Toelichting

Verwijzing in mer

Wat betreft het milieuvergunningenbeleid gaat er vooral aandacht uit naar geluid-, geur- en lichthinder. Samenwerkingsovereenkomst (2008 – 2013)

De Provincie Oost-Vlaanderen ondertekende deze samenwerkingsovereenkomst met het Vlaams gewest voor de periode 2008-2013. Hierdoor verbindt de provincie zich tot het opzetten van talrijke acties en projecten rond de thema's 'afval en duurzaam productgebruik', 'water', 'natuur, bos, groen en landschap', 'hinder', 'mobiliteit', 'energie', 'bodem' en 'duurzame ontwikkeling'. De belangrijkste taak voor de provincie is het ondersteunen van de gemeenten bij de uitvoering van hun milieubeleid. Via het milieujaarprogramma rapporteert de Provincie over de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst.

neen

Deze samenwerkingsovereenkomst is vooral gericht naar gemeenten en niet naar bedrijven.

-

Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (1996)

Het GNOP vormt een kader voor de ontwikkeling van de natuur op gemeentelijk vlak. Naast een gebiedsgerichte benadering worden aan groene elementen natuurgerichte doelstellingen en acties gekoppeld om de natuurwaarde van de verschillende elementen te vergroten. Hierbij wordt aandacht geschonken aan de volgende elementen: wegbermen, parken, tuinen, kleine landschapselementen, water, muren, spoorwegen, restgronden en buffers.

ja

Algemeen relevant.

-

Er worden geen specifieke doelstellingen of acties geformuleerd op bedrijfsniveau

Milieubeleidsplanning (3) Beleidsnota Milieu (2008 – 2013)

SGS Belgium NV

Naar analogie met het Vlaamse milieubeleidsplan en het provinciaal milieubeleidsplan worden ook hier een aantal thema’s opgenomen waarvoor de juni ’14

ja

Algemeen relevant in de stad Gent.

-

Er worden geen specifieke doelstellingen of acties geformuleerd 56




Inhoud gemeente/stad specifiek acties plant.

Relevant?

Toelichting op bedrijfsniveau

Verwijzing in mer

neen

Dit algemeen plan legt geen specifieke verplichtingen aan bedrijven op en gaat verder dan enkel milieuaspecten.

-

De verbrandingsprocessen van BPG zorgen o.a. voor emissies van CO2.

Discipline Lucht

In de beleidsnota van de stad Gent zijn beleidsnota’s opgemaakt voor verschillende thema’s, zo o.a. • Sluikstorten en zwerfvuil (goedgekeurd door CBS op 29/11/2007) • Afvalpreventie (goedgekeurd door CBS op 25/02/2008) • Milieutoezicht (goedgekeurd door CBS op 22/04/2008) • Groen (goedgekeurd door CBS op 24/06/2008) • Klimaat (goedgekeurd door CBS op 21/10/2008) • Luchtkwaliteit (fijn stof en NOx) (goedgekeurd door CBS op 28/06/2010) Federaal plan voor duurzame ontwikkeling 2004-2008

Dit federale plan wil economische, ecologische en sociale doelstellingen samen realiseren.

2009-2013 Milieubeleidsplanning (4) Nationaal klimaatplan 2002-2012 Vlaams klimaatbeleidsplan 20022005 2006-2012

Deze plannen hebben als doel om de broeikasgasemissies van België en Vlaanderen in lijn te brengen met de doelstellingen uit het Kyotoprotocol

ja

Het Vlaams klimaatplan na 2012 werd nog niet gepubliceerd. Wel keurde de Vlaamse Regering op 1 februari 2013 de conceptnota met het eerste ontwerp van het Vlaams Klimaatbeleidsplan 20132020 goed. Voor het eerst zal het Vlaams Klimaatbeleidsplan uitgesplitst worden in een Vlaams Mitigatieplan, om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en een Vlaams Adaptatieplan om de effecten van de klimaatverandering in Vlaanderen op te vangen.

SGS Belgium NV

juni ’14

57




Inhoud

Relevant?

Toelichting

Verwijzing in mer

Actieplan fijn stof in industriële hotspot zones (mei 2007)

Op 29 mei 2007 werd het "Actieplan fijn stof in industriële hotspotzones voorgesteld.

ja

BPG is gelegen in de Gentse Kanaalzone welke aangeduid is als een hotspotzone voor fijn stof.

Discipline Lucht

neen

De nieuwe MBO is van toepassing op de bestaande, veeleer grotere elektriciteits-productie-installaties waarin fossiele brandstoffen en/of biomassastromen worden gestookt.

-

Het Kanaal Gent-Terneuzen behoort tot het stroomgebied Schelde

Discipline Water

Het actieplan heeft tot doel om de problematiek van fijn stof in de industriële hotspotzones Gentse kanaalzone, Oostrozebeke, Roeselare en Ruisbroek in kaart te brengen en een overzicht te geven van maatregelen die worden getroffen voor industriële bronnen. Milieubeleidovereenkomst elektriciteitsproducenten (2010-2014)

Dit betreft een akkoord tussen de Vlaamse Regering en FEBEG (federatie van de Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven). De overeenkomst bouwt verder op de afspraken gemaakt in de MBO 2004-2009 en heeft tot doel de uitstoot van NOx en SO2 afkomstig van installaties van elektriciteitsproducenten verder te reduceren. De overeenkomst is er meer bepaald op gericht de gezamenlijke SO2- en NOx-emissies van de bestaande installaties terug te dringen tot een absoluut jaarplafond van 2,8 ton voor SO2 en 325 g NOx/MWhe in 2014.

Milieubeleidsplanning (5) Stroomgebiedbeheersplan van de Schelde (8 oktober 2010)

SGS Belgium NV

De stroomgebiedbeheerplannen bevatten aanvullende maatregelen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater verder te verbeteren. Het gaat om het bijkomend aanleggen van bufferstroken, het saneren van waterbodems, structuurherstelmaatregelen, het opheffen van vismigratieknelpunten, het aanleggen van overstromingsgebieden en het optimaliseren van de afvalwatersanering

juni ’14

ja

58




Inhoud

Relevant?

Toelichting

Verwijzing in mer

Bekkenbeheersplan ‘Gentse Kanalen’ (2008-2013)

Een bekkenbeheerplan heeft tot doel de beleidsvisie op het integraal waterbeleid voor een bekken te ontwikkelen en te beschrijven. Het is een alles omvattend plan dat alle aspecten en kenmerken van het bekken bundelt en beschrijft welke knelpunten en kansen er zich voordoen.

ja

Bekkenbeheersplan Gentse kanalen omvat ook actiepunten voor het Kanaal Gent-Terneuzen.

Discipline Water

De elektriciteitssector werd in 2002 uitgesloten van de benchmarkconvenant

-

Overige voorwaarden (1) Benchmarkconvenant (november 2002)

Het Vlaamse Convenant Energiebenchmarking werd door de Regering goedgekeurd op 29 november 2002. Het Convenant beoogt een maximale bijdrage van de bedrijven aan het rationeel gebruik van energie en aan de doelstellingen voor vermindering van broeikasgasuitstoot overeenkomstig het Kyotoprotocol.

neen

Overige voorwaarden (2)

SGS Belgium NV

juni ’14

59




Inhoud

Relevant?

Toelichting

Verwijzing in mer

Vlaams Toewijzingsplan CO2emissierechten 2005-2007

De Europese richtlijn 2003/87/EG betreffende de handel in emissierechten beoogt de invoering van een CO2-emissiehandelssysteem op 1 januari 2005. Elk van de deelnemende bedrijven krijgt een hoeveelheid CO2-emissierechten toegewezen. Ter implementatie van deze richtlijn diende elke lidstaat een nationaal plan op te stellen waarin de emissierechten die per bedrijf zullen worden toegewezen, worden vastgesteld In België werden vier toewijzingsplannen opgesteld, waaronder het Vlaamse plan.

ja

Het toewijzingsplan is van toepassing op de site van BPG.

Discipline Lucht

ja

Voor de activiteiten van BPG kunnen o.m. volgende BBT- studies geraadpleegd worden :

BBT-studies

Vlaams Toewijzingsplan CO2emissierechten 2008-2012

Het Toewijzingsplan voor de periode 2013-2020 is nog niet verschenen maar eind mei 2012 werden de Belgische voorlopige toewijzingen wel reeds aan de Europese Commissie verstuurd. Het gaat om de lijst met installaties die in de periode 2013-2020 onder het toepassingsgebied van emissiehandel vallen en de voorlopige jaarlijkse toewijzingen van emissierechten voor deze installaties.. BBT studie

VITO stelt BBT-studies op voor verschillende industriesectoren. Deze studies geven de best beschikbare technieken aan, alsook de emissieniveaus (naar lucht, water, geluid, ...) die gepaard gaan met deze best beschikbare technieken.

• BBT stookinstallaties en stationair motoren, grote (mei 2002) BBT stookinstallaties en stationaire motoren (nieuwe, kleine en middelgrote) (januari 2012)

•

• BBT verbranding van hernieuwbare brandstoffen (juni 2009) BREF – documenten SGS Belgium NV

Op Europees niveau worden Bref documenten (BAT juni ’14

ja

Voor de activiteiten van BPG kunnen

BREF documenten 60



Inhoud reference documents) opgesteld. Deze documenten geven per industriesector de best beschikbare technieken aan, alsook de emissieniveaus (naar lucht, water, geluid, ...) die gepaard gaan met deze best beschikbare technieken.

Relevant?

Visie document “De weg naar een duurzaam geurbeleid”

Dit document geeft een overzicht van de context, beleidshiaten, recente realisaties en denkpistes voor aanpassing of aanvulling die in het kader van het geurbeleid door de afdeling Algemeen Milieuen Natuurbeleid werden geïdentificeerd of werden aangegeven door de betrokken overheidsinstanties. Het document werd voorgelegd aan Serv en Minaraad. De SALV en de Minaraad stellen vast dat zowel de nood aan alternatieven voor fossiele grondstoffen en energiedragers, als het inzicht dat er een passend antwoord moet komen op de klimaatverandering, wereldwijd en Europees leiden tot een belangrijk momentum inzake de bio gebaseerde economie. Dit heeft ook belangrijke gevolgen en biedt kansen voor de bredere bioeconomie. Het Vlaamse Gewest beschikt wat dit betreft over de nodige kennis, de infrastructuur, het kapitaal en over de sectoren. De beide raden bevelen dan ook aan om van dit momentum gebruik te maken.

ja

De opslag van biomassa (-afval) kan mogelijks leiden tot geurhinder.

Discipline Lucht

ja

Toepassing van biomassa (-afval) als brandstof voor de centrale.

Projectomschrijving, Discipline Klimaat en Lucht

(verzie 6.7 september 2008) + Advies MINA-raad op 29 april 2009

gezamenlijk advies van de Minaraad, 4 SERV en SALV 21/02/2013 Duurzaam gebruik van biomassa in een bio-economie

4


Toelichting volgende BREF-documenten geraadpleegd worden: • BREF LCP (2006) – in herziening • BREF Koelsystemen (december 2001) • BREF Energie-efficiëntie (2009) • BREF studie afvalverbranding (augustus 2006)

Verwijzing in mer

Sociale Economische Raad Vlaanderen (SERV); Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij (SALV) SGS Belgium NV

juni ’14

61


SGS Belgium NV

juni ’14


62


1.4 1.4.1


ADMINISTRATIEVE VOORGESCHIEDENIS Historiek van BEE

Belgian Eco Energy (BEE) is 100% eigenaar van de dochteronderneming Bee Power Gent. BEE zelf werd in 2010 opgericht als een onafhankelijk energiebedrijf. De drie oprichters van het bedrijf zijn Michaël Corten (CEO), voormalig directeur van Eneco, European Market Manager bij BASF en Master Toegepaste Economische Wetenschappen en Handelsingenieur; Christophe Surleraux (CDO), oprichter van Ecopex en Bio-ingenieur in de chemie en Master in Marketing, en Chris Elbers (COO), voormalig kaderlid bij Electrabel, Master Handelsingenieur. Peter Beyers is Business Development Manager bij BEE en is tevens projectmanager van dit innovatieve project. Hij is gespecialiseerd in windturbines en warmteproductie-eenheden. Voordien werkte hij als project manager bij Electrabel en als sales manager bij Fabricom voor turn-key projecten. Hij heeft een masterdiploma Bio-ingenieur milieutechnologie en een aanvullend diploma bedrijfskunde. BEE heeft sinds augustus 2010 een leveringsvergunning voor Vlaanderen en Brussel en levert momenteel 35 GWh elektriciteit en gas aan KMO’s. BEE levert 100% groene en Belgische energie met de bijhorende Belgische Garanties van Oorsprong. De missie van BEE is een geïntegreerd energiebedrijf te worden en niet enkel een energieleverancier, maar ook een lokale producent van 100% hernieuwbare energie met een eigen productiepark. Omdat BEE een lokaal bedrijf is, kan ze als toegevoegde waarde bieden dat het dicht bij zijn klanten staat waardoor het de beste oplossing kan vinden voor elke individuele energiebehoefte en dit op een transparante en eerlijke manier. Onderstaand vindt u de activiteiten van BEE: • •

•

BEE is leverancier van aardgas en 100% Belgische hernieuwbare energie. BEE ondersteunt zijn klanten om zelf in hun energiebehoeften te voorzien door middel van eigen productie. Dit door gedecentraliseerde productie-eenheden te installeren die gebaseerd zijn op diverse technologieën, waaronder windturbines, WKK, biomassa/biogas installaties of photovoltaische installaties op de site van de klant. De gekozen technologie wordt volledig aangepast aan de noden van het bedrijf en het energieprofiel. De energie die opgewekt wordt, wordt rechtstreeks geïnjecteerd in het lokale netwerk van de klant. Hierdoor wordt de CO2-uitstoot beperkt en bespaart de klant aanzienlijk. Bee koopt van zijn klanten en bedrijven die al hun eigen gedecentraliseerde productieeenheid hebben energie-overschotten over die lokaal geproduceerd zijn, en verkoopt deze aan andere bedrijven. Deze overschotten worden aangevuld met energie die aangekocht wordt op de groothandelsmarkt om aan de energiebehoeften van klanten te voldoen.

BEE is actief als ARP (Acces Responsible Party) en treedt dus op als evenwichstsverantwoordelijke voor elektriciteit en gas. BEE beheert haar portfolio van lokale productie en levering, en handelt op de groothandelsmarkten. De focus van BEE ligt op een gedecentraliseerde hernieuwbare productie van elektriciteit met lage CO2 uitstoot bij klanten. BEE ontwikkelt, investeert, installeert en zorgt voor de goede werking van een heel scala aan hernieuwbare productiemogelijkheden (windparken, zonneparken, biogas installaties, biomassacentrales en aardgas WKKs). Om zijn eigen productieparken te kunnen opzetten, houdt BEE zich ook bezig met de commerciële onderhandelingen met industriële klanten, projectevaluatie (technisch en economisch) voor investeringsbeslissingen en contractonderhandelingen. SGS Belgium NV

juni ’14

63


1.4.2


Vergunningsverplichtingen

Voor de nieuw op te richten elektriciteitscentrale dient BPG volgende vergunningen aan te vragen:

•

Milieuvergunning

•

Stedenbouwkundige vergunning

•

CREG-vergunning of individuele vergunning

•

Vergunning voor wateropname vanuit Kanaal Gent-Terneuzen (enkel scenario 1)

1.5

1.5.1

RELEVANTE MILIEURAPPORTAGES

Bodemonderzoeken

Aangezien het hier een nieuw project betreft zijn er enkel milieurapportages beschikbaar met betrekking tot de uitgevoerde bodemonderzoeken op beide geplande terreinen, uitgevoerd door respectievelijk GCT en Electrabel. Het overzicht van deze onderzoeken wordt weergegeven in Tabel 1.3.

1.5.2

Akoestische onderzoeken

Voor de projectlocatie “scenario 2: op de Electrabelsite” is anno 2008 een uitgebreide akoestische studie uitgevoerd i.h.k.v. de MER ter opwaardering van groep 4 van de centrale Rodenhuize (met ref. 07.0410)

SGS Belgium NV

juni ’14

64



Tabel 1.3: Overzicht van de uitgevoerde bodemonderzoeken voor scenario 1 (projectsite GCT) en scenario 2 (site Electrabel)

Type Onderzoek

Datum

Percelen

Conclusie

Bodemonderzoeken projectgebied GCT (scenario 1) OBO

OBO + aanvulling

1999 (actualisatie in 2000)

12A 970E, 970F, 970G, 970H, 803A2 en 798A2

2002

12A 970K en 790B2

-

geen verontreiniging van de bodem

in het grondwater werd arseen aangetroffen op perceel 970F en 970E. Deze verontreiniging is echter historisch van aard door de ophoging van de terreinen in het verleden. De twee percelen zijn opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Een beschrijvend bodemonderzoek was echter niet noodzakelijk. In 2000 werd het oriënterend bodemonderzoek geactualiseerd i.k.v. een overdracht van gronden. De conclusies van het OBO bleven gelijk. Er werd een historische verontreiniging met minerale olie in het grondwater en de bodem vastgesteld op perceel 970K. Dit perceel werd opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Er dient een beschrijvend bodemonderzoek opgemaakt te worden voor deze verontreiniging. Op perceel 790B2 werd een historische verontreiniging met nikkel in het grondwater vastgesteld. Het perceel dient tevens opgenomen te worden in het register van verontreinigde gronden. Er is een beschrijvend bodemonderzoek noodzakelijk.

2003

BBO

2009 (conform maart 2010dossiernummer 10592)

790/2B en perceel 970D (i.p.v. 970 k)

In 2003 werd voor de percelen 12A790K en 790B2 aanvullingen op het OBO opgesteld. Hierbij werd de aanwezigheid van verontreiniging met glycol onderzocht op vraag van OVAM, maar dit werd niet aangetroffen. Hierdoor bleven de resultaten van OBO van kracht Perceel 970D (in plaats van perceel 970k vermeld in vroeger OBO): Er komt een gemengd-overwegend-historisch bodemverontreiniging voor met minerale olie in het vaste deel van de bodem en in het grondwater ter hoogte van de ondergrondse tank. Die bodemverontreiniging, afkomstig van spills, vormt, gelet op de bodemkenmerken en de functie van het terrein, een ernstige bodemverontreiniging. Er is bodemsanering noodzakelijk Perceel 790/2B: Er komt een historische bodemverontreiniging voor met nikkel in het grondwater. Er is geen bodemsanering noodzakelijk. De aanvullingen van het BBO komen tot dezelfde conclusies

SGS Belgium NV

juni ’14

65


Type Onderzoek BSP


Datum

Percelen

Conclusie

conform verklaard in september 2010 (dossiernummer 10592)

970D

Sanering uitgevoerd in 2012.

Bodemonderzoeken projectgebied site Electrabel (scenario 2) OBO

1996, aanvulling 1999

OBO

2001, aanvulling 2002

BBO

2004, aanvulling 2005 Conform verklaard 05.04.2005 2006, 2009

OBO BBO Aanvulling BSP

SGS Belgium NV

2011 Conform verklaard 04.08.2011 conform verklaard 16.12.2011

1121R, 58R, 1121N, 1121L, 1121K 1144D 1121R, 58R, 1121N, 1121L, 1121K 1121k, 58R 1121r 1121R

Historische verontreiniging die een ernstige bedreiging kan vormen

Ernstige aanwijzing voor bedreiging met historische en nieuwe verontreiniging BBO vereist

Historische verontreiniging minerale olie die ernstige bedreiging vormt: BSP vereist

Ernstige aanwijzing voor bedreiging met historische verontreiniging met minerale olie. BBO vereist Historische verontreiniging minerale olie die ernstige bedreiging vormt: BSP vereist

1121 W

1121 W

Sanering uitgevoerd in 2012: ontgraven van verontreinigde zone met minerale olie en 2 jaar controlemonitoring

juni ’14

66


1.6


BIJLAGEN

Bijlage 1.1: Situering van BPG voor beide locatie alternatieven op het plan van de Gentse Haven (schaal 1:20.000) Bijlage 1.2: Situering projecten woongebieden voor scenario 1 en 2 op de topografische kaart (schaal 1:50.000) Bijlage 1.3: Situering projecten woongebieden voor scenario 1 en 2 op het Gewestplan (schaal 1:45.000) Bijlage 1.4: Situering van projectgebieden voor scenario 1 en 2 op een luchtfoto

SGS Belgium NV

juni ’14

67



2. PROJECTOMSCHRIJVING

SGS Belgium NV

juni ’14

68


2.1


VERANTWOORDING VAN HET PROJECT

De nieuwe elektriciteitscentrale van BPG wordt opgericht omwille van volgende redenen:

•

De nieuwe elektriciteitscentrale van BPG zal mee instaan voor het behalen van de 20/20/20 doelstellingen die aan België opgelegd zijn door Europa voor wat betreft hernieuwbare energieproductie en dit op de meest kosten efficiënte manier.

•

De gekozen grootte van de installatie wordt ingegeven door de mogelijk schaalvoordelen op vlak van investering en het daarbij te behalen elektrische rendement. De nieuwe biomassacentrale zal een bruto elektrisch rendement kennen van 43 % (netto ŋ : ~ 41%) , wat een stuk hoger is dan biomassa verbranding in een roosteroven (ongeveer 28%) of vergisting van biomassa (ongeveer 27%). Bijkomend kunnen met deze installatie de huidige strenge eisen naar uitstoot van stof en NOx gehaald worden op een efficiënte manier.

•

Wegens de strategische ligging in de haven zal de benodigde hoeveelheid biomassa (-afval) op de beste manier aangevoerd kunnen worden, zowel ecologisch als economisch.

•

Wegens de ligging in een industriële omgeving zal de impact op de omgeving tot een minimum beperkt kunnen worden met zeer beperkte impact op mens en natuur. De bestaande locatie is reeds voorzien van de meeste infrastructuur voor het ontladen en opslaan van de biomassa (-afval). Hierdoor kan de bijkomende investering hierin beperkt worden met een positieve impact op de nodig ondersteuning via groene stroom certificaten.

•

Door de ligging naast en aankoppeling op een bestaande onderbenutte Elia post is er geen nood om nieuwe hoogspanningskabels te voorzien voor de aansluiting van de centrale op het elektrisch net.

•

De centrale zal in tegenstelling tot de andere groene stroom productie eenheden zoals wind en zon in staat zijn om ondersteuning te bieden aan het hoogspanningsnet van Elia voor frequentieregeling en reserve capaciteit

•

De centrale wordt voorzien om op termijn omgebouwd te kunnen worden voor de levering van warm water voor verwarmingstoepassingen. Deze zou enerzijds geleverd kunnen worden aan nieuwe of bestaande industrie en aan particulieren met de mogelijkheid deze aan te sluiten op het reeds bestaande warmtenet dat EDF uitbaat in Gent. Op dit moment is een haalbaarheids studie bezig door Technum in samenwerking met de stad Gent en het Havenbedrijf. Verschillende scenarios worden uitgewerkt voor de levering van warmte aan bestaande industrie, particulieren en aan het bestaande net van SPE (EDF). Resultaten van deze haalbaarheidsstudie worden verwacht op korte termijn. Op het moment van de redactie van het MER waren deze echter nog niet beschikbaar. Op basis van de resultaten hiervan wordt er verder gewerkt.

•

De nieuwe elektriciteitscentrale van BPG wordt tevens opgericht om te voorzien in voldoende productiecapaciteit in België. De huidige elektriciteitsproductie capaciteit in België is niet meer voldoende om te voldoen in de eigen productie. De invoer van elektriciteit vanuit het buitenland is in stijgende lijn. Op dit ogenblik worden er geen nieuwe (grote) centrales gebouwd ondanks de verschillende vergunningen die gegeven zijn aan STEG centrales (op basis van aardgas).

SGS Belgium NV

juni ’14

69


2.2


BESCHRIJVING VAN DE BIOMASSACENTRALE

De situering van de installaties en gebouwen die beschreven worden in onderstaande paragrafen worden weergegeven in: • Bijlage 2.1: Grondplan met situering van de installaties voor locatie alternatief op de GCT site • Bijlage 2.2: Grondplan met situering van de installaties voor locatie alternatief op de Electrabel Rodenhuize site

2.2.1

De brandstoffen

Het biomassa (-afval) dat in aanmerking komt voor gebruik is: • • • • • • •

biomassabrandstof onbehandeld houtafval niet verontreinigd behandeld houtafval plantaardige restproducten van landen bosbouw restproducten uit de levensmiddelenindustrie vezelachtige restproducten biogas (indien extern aangeleverd)

De gebruikte biomassa (-afval) zal een combinatie zijn van pellets voor lange afstand transport, chips en houtstof voor biomassa (-afval) afkomstig van dichterbij. Ze worden gelost en opgeslagen bij GCT en dan getransporteerd naar de centrale van BPG. Er worden geen vermalingen of andere voorbehandelingen op uitgevoerd. Voorbeelden van dergelijke biomassastromen die gebruikt kunnen worden zijn: • • •

houtachtige, grasachtige en /of snelgroeiende gewassen; biomassa van agrarische oorsprong zoals zonnebloempitschillen, olijfcake, en pindanootschillen; houtstromen die geen industriële grondstof zijn in Vlaanderen. Enkel stromen die niet in aanmerking komen voor materiaalrecyclage kunnen verbrand worden conform de geldende wetgeving.

Tabel 2.1 geeft de gemiddelde en extreme samenstelling weer van de beoogde brandstofmix (50% houtchips, 20% houtpellets, 20% agro pellets en 10% houtstof). Het niet verontreinigd behandeld houtafval zal voldoen aan de samenstellingsvoorwaarden van Artikel 5.2.3 bis.4.8 van Vlarem 2 (zie Tabel 5.3). BPG zal voor de aanvoer van het houtstof hiervoor afspraken maken met de leverancier zodanig dat steeds aan deze samenstellingsvoorwaarden zal worden voldaan. Vlarem 2 legt in dit kader tevens een aantal analyseverplichtingen op waaraan de exploitant dient te voldoen. Deze zijn weergegeven in § 5.5.1.2. Hiernaast voorziet BPG zelf kwaliteitsanalyses op het aangevoerde biomassa (-afval). Tabel 2.1: Samenstelling van de biomassa (-afval) stromen op basis van de basisverhouding (gemiddelden en extreme waarden) Mix Design BPG

gemiddeld

extreem

Analyse SGS Belgium NV

juni ’14

70



Vochtgehalte

MJ/kg zoals ontvangen % zoals ontvangen

Asgehalte

% op droog

2

7

Vluchtige bestanddelen

% op droog

78

84

smelttemperatuur

°C

LHV

15

12

12

27

niet relevant

Elementaire analyse koolstof

% op droog

47

48

waterstof

% op droog

6

6

stikstof

% op droog

1

1

zwavel

% op droog

0,1

0,12

fluor

mg/kg DS

13

21

chloor

mg/kg DS

895

1830

fosfor

mg/kg DS

516

1064

As

mg/kg DS

1,09

1,84

Cd + Tl

mg/kg DS

1,1

1,72

Cr

mg/kg DS

19,2

45,3

Cu

mg/kg DS

8,94

24,54

Hg

mg/kg DS

0,06

0,13

Pb

mg/kg DS

10,11

36,14

Zn

mg/kg DS

48,4

187

Zware metalen

Gezien de beschikbare biomassa (-afval) voor de centrale in België onvoldoende is, wordt de aanvoer ervan hoofdzakelijk uit het buitenland gedaan. Het biomassa (-afval) voor de geplande centrale is, naast beperkte hoeveelheden niet verontreinigd behandeld houtafval, afkomstig van enerzijds houtachtige, grasachtige en /of snelgroeiende gewassen die met grote zeeschepen voornamelijk geïmporteerd worden uit het Atlantisch bekken, West-Afrika en Noord- en Zuid-Europa. Anderzijds zal er gebruik gemaakt worden van biomassa (-afval) van agrarische oorsprong zoals zonnebloempitschillen, olijfcake, en pindanootschillen die aangevoerd wordt uit vnl. Middellandszeegebied en Oost-Europa via kleinere zeeschepen. BEE streeft ernaar het gebruik van houtpellets te vermijden en te voorzien in eigen productie van korte omloophout uit Zuid Europa en West Afrika voor de geplande centrale. Via deze zelfvoorziening zou de brandstofmix bestaan uit 90% houtchips en 10% houtstof. Dit project is echter nog in ontwikkeling, de implementatie is nog niet zeker. Gezien de samenstelling van houtchips minstens evenwaardig is aan deze van agro –en houtpellets worden geen verhogingen van de gemiddelde en extreme waarden voor het brandstofmengsel (zie tabel hierboven) verwacht. Dit geldt tevens ook voor de potentële milieueffecten t.g.v. de luchtemissies in dat geval. Bijzondere aandacht zal gaan naar de duurzaamheid van de gebruikte biomassa (-afval). Om deze aan te tonen zal een verificatiesysteem (met externe auditeurs) gebruikt worden. Dit systeem zal voldoen aan de geldende Europese en Vlaamse duurzaamheidscriteria van toepassing op vaste biomassa (-afval). Momenteel is hier voor het SGS Verification scheme beschikbaar (ontwikkeld in samenwerking met Laborelec). Op termijn zal BPG werken met het systeem voor duurzaamheidscriteria dat momenteel uitgewerkt wordt in het kader van het Sustainable Biomass Partnership (vroeger “Initiative Wood Pellet Buyers” (IWPB)). (zie discipline klimaat paragraaf 6). SGS Belgium NV

juni ’14

71


2.2.2


Transport en opslag van het biomassa (-afval)

De pellets en houtchips worden aangevoerd per schip via het kanaal Gent-Terneuzen. Houtstof wordt aangevoerd per vrachtwagen. Voor de pellets en houtchips zal BPG grotendeels gebruik maken van de bestaande installaties van GCT voor het lossen van (zee)schepen. Enkel voor het lossen van houtchips wordt een nieuwe lostrechter voorzien. Afhankelijk van de aard van de gebruikte brandstofmix wordt de aanvoer geraamd op 800.000 (100% pellets) à 1.200.000 (100% houtchips) ton per jaar. De aanvoer van houtstof wordt geschat op 100.000 à 130.000 ton per jaar. De ligging van de transportsystemen naar de centrale voor beide locatie alternatieven wordt weergegeven op de grondplannen voor beide locatie alternatieven in Bijlage 2.1 en Bijlage 2.2.

2.2.2.1 Pellets Het lossen van de schepen gebeurt via de GCT- site met kranen die verplaatsbaar zijn op rails langsheen de kade van het kanaal Gent-Terneuzen. M.b.v. de grijper worden de goederen in de lostrechter gelost, waarna deze via een transportbandensysteem naar de bestaande opslagloods voor houten agropellets op de GCT- site worden getransporteerd. Via een stacker worden de pellets doorheen een opening langsheen de zijkant van de loods in de 2 loods gestort. De opslagloods heeft een totale oppervlakte van ca. 32.000 m en een totale opslagcapaciteit van ca. 100.000 ton. Daarnaast beschikt GCT over twee silo’s van elk 6.700 m³ die dienst doen als reserve opslag. Deze silo’s worden gevuld via een afneembaar dak. Via poorten kunnen de pellets met wielladers vanuit de silo’s via een afzonderlijke trechter op het voedingscircuit gevoed worden. De voeding vanuit de loods naar de centrale gebeurt m.b.v. een reclaimer die de pellets losharkt en op een overdekte transportband deponeert. Deze overdekte transportband loopt rechtstreeks naar de mixingsilo’s van de centrale. Het verbrandingssysteem wordt ontworpen voor de verbranding van voorgedefinieerde brandstofmengsels. Om de juiste mengsels te verkrijgen worden de pellets en chips aangevoerd van de opslagplaats met overdekte transportbanden naar “mixing” silo’s op de BPG site: een silo voor de houtpellets van 5.000 m³ en een silo voor de agropellets van 2.500 m³. Van elke silo wordt volgens de gewenste brandstofmix het biomassa (-afval) met een overdekte transportband aangevoerd naar de boilersilo’s van 2 keer 350 m³ (capaciteit 5 uren) die deel uitmaken van het verbrandingssysteem (CFB boiler).

2.2.2.2 Houtchips De lossing van houtchips gebeurt met dezelfde kraan als voor de pellets, waarbij echter wel een nieuwe trechter zal voorzien worden. Dit is noodzakelijk omdat de chips een ander ‘vloeigedrag’ vertonen waarbij deze niet zo gemakkelijk uit de trechter vloeien als pellets. SGS Belgium NV

juni ’14

72



Via hetzelfde transportbandsysteem als voor de pellets worden de goederen naar het achterterrein getransporteerd en opgeslagen in open lucht. Dezelfde stacker als waarvan sprake bij de pellets wordt bij een lossing van houtchips echter versteld zodat deze de goederen niet in de loods, maar op een buitenlocatie ophoopt. Houtchips mogen nl. in de buitenlucht worden gestockeerd. De opslagplaats voor chips heeft een totale oppervlakte van ca. 10.850 m². Ook de eerder vermelde silo’s kunnen dienst doen voor de stockage van houtchips. (twee silo’s van elk 6.700 m³) Voor het voeden van de centrale worden de chips opgeladen d.m.v. een automatische belader en een overdekt transportbandsysteem dat aansluit op hetzelfde voedingscircuit als de pellets. De houtchips 3 worden opgeslagen op de BPG site op een overdekte opslaglocatie met een capaciteit van 15.000 m 3 (of 2*5.000 m silo’s).

Voor stofemissies door het lossen en transport van pellets/houtchips te vermijden treft GCT de volgende maatregelen: • •

• •

• •

De grijper waarmee wordt gelost is een recente grijper van het halfgesloten type waardoor een stof ontstaat via de bovenzijde van de grijper; Via een automatische sturing wordt de snelheid van ophalen van de grijper beperkt, zodat de opwaartse beweging van de grijper geen opwaartse luchtstroom in het ruim creëert waardoor stof wordt meegesleurd; De lostrechter (pellets) is uitgerust met een stof afzuigingsinstallatie om stof bij het lossen in de trechter te minimaliseren; Om de valhoogte in de trechter te beperken, zorgt men ervoor dat deze steeds voor ca. 80 % gevuld is. Wanneer bij de start van een lossing de trechter leeg is, houdt men na het openen van de grijper deze enige tijd geopend laag boven de trechter. Op deze manier wordt de opwaartse luchtstroom die stof kan bevatten terug naar beneden geleid. De overslagpunten zijn allen voorzien van stofafzuiging; Waar mogelijk zijn de transportbanden overkapt. Op het loscircuit is dit echter niet steeds mogelijk gezien de lostrechter verrijdbaar zijn boven de transportbanden; ook de stacker is verrijdbaar. Het voedingscircuit naar de centrale is echter wel volledig overkapt.

2.2.2.3 Houtstof De aanvoer van houtstof gebeurt via een vrachtwagen die de houtstofsilo stofvrij vult. 3

De silo heeft een opslagcapaciteit van 5.000 m en bevindt zich naast de ketel. Het houtstof wordt rechtstreeks vanuit de silo aangezogen en geïnjecteerd in de ketel. De jaarlijkse aanvoer van houtstof wordt geraamd op circa 100.000 à 130.000 ton. De gemiddelde vrachtgrootte zal ongeveer 25 ton zijn. Dit betekent een aanvoer van ca. 4.000 à 5.200 vrachtwagens per jaar. Houtstof moet besloten getransporteerd worden om stof emissies maximaal te vermijden. Transport via water voor dergelijk materiaal is niet aangewezen. De hoeveelheden komen van verschillende kleinere leveranciers wat samen voegen tot grotere water transporten nog meer bemoeilijkt.

SGS Belgium NV

juni ’14

73


2.2.3


Wervelbedoven - CFB

De door BPG geplande biomassacentrale bestaat uit een met biomassa (-afval) gestookte ketelinstallatie (type Circulating Fluidised Bed Boiler – verder CFB), een stoomturbine en generatorinstallatie met een maximaal elektrisch vermogen van 200-250 MWe. Het bruto rendement van de centrale zal ~ 43% bedragen, het netto rendement ~ 41%. De voorzieningen van de centrale kunnen onderverdeeld worden in hoofdinstallaties en neveninstallaties.

2.2.3.1 Werkingsprincipe Aangezien momenteel nog geen concrete informatie over het definitieve ontwerp beschikbaar is , wordt hieronder het werkingsprincipe van de CFB-boiler in het algemeen beschreven. Verdere informatie over de wervelbedoven van het type CFB is terug te vinden in paragraaf 2.3.4.2. De brandstoftoevoer gebeurt via het transportsysteem naar de ketelsilo’s, vanwaar het vertrekt naar de verbrandingskamer (“furnace”). In de verbrandingskamer wordt de intrinsieke energie van de brandstof omgezet in thermische energie door verbranding. Een hete luchtstroom wordt onderaan door een hete laag zand ingeblazen, zodanig dat het zand wordt opgewerveld. De hoge snelheid van de luchttoevoer zorgt ervoor dat het zand zich als een fluïdum gedraagt. De biomassa (-afval) wordt bovenaan in de verbrandingskamer toegevoegd. Het ondergaat door de turbulentie een intensieve menging met het zand, waarbij een goede warmteoverdracht plaatsgrijpt. Bij contact met het zand ontvlamt de brandstof. De verbranding vindt plaats tijdens de verplaatsing van het zand, de luchtstroom en de biomassa (-afval) van de bodem naar de top van de verbrandingskamer. Na de verbranding worden de rookgassen (met vliegassen) meegevoerd over een cycloon, waar het zand en de grote asdeeltjes worden weerhouden en teruggeleid naar de bodem van de verbrandingskamer. De rookgassen gaan verder naar de warmtewisselaars voor de productie van stoom. De geproduceerde stoom wordt geleid naar de stoomturbine en de rookgassen naar het rookgaszuiveringssysteem. Bij het opstarten van de centrale wordt gebruik gemaakt van startbranders. In scenario 1 (op de site van GCT) worden deze gevoed met diesel, in scenario 2 (op de site van Electrabel Rodenhuize) door aardgas. Het verbrandingssysteem is voorzien van geïntegreerde emissiecontrolesystemen. De installatie zal tevens gebruiksklaar gemaakt worden voor de levering van warm water aan een (nog aan te leggen) warmtenet.

2.2.3.2 Aanvoer zand & additieven naar de CFB boiler Het zand voor de CFB boiler moet aangevuld worden omdat er zich verliezen voordien tijdens het proces. Zand dat te klein wordt, wordt via het vliegassen systeem mee afgevoerd en komt terecht in de assen silo’s. Het verbruikte zand wordt mee met de vliegassen afgevoerd en is mee opgenomen in deze hoeveelheden. De aanvoer van het zand gebeurt via een vrachtwagen die de zandsilo vult. De silo zal een opslagcapaciteit van 200 m³ (300 ton) hebben. De jaarlijkse aanvoer van het gebruikte zand bedraagt circa 19.000 ton. De gemiddelde vrachtgrootte zal ongeveer 25 ton zijn. Dit betekent een aanvoer van ca. 760 vrachtwagens per jaar.

SGS Belgium NV

juni ’14

74



Bij de selectieve niet-katalytische reductie wordt ammoniak in de rookgasstroom geïnjecteerd, waarna er reductie plaats vindt van de NOx naar stikstof en water (zie verder in § 2.2.6.1). De hoeveelheid ammonium dat nodig is voor de centrale wordt geraamd op 360 ton per jaar, dit betekent een aanvoer van circa 14 vrachtwagens. De aanvoer van het ammoniak gebeurt via een leiding vanuit de 3 opslagtanks. Voor de opslag van het ammoniak wordt een bovengrondse opslagtank voorzien van 60 m 3 (scenario 1) of wordt gebruik gemaakt van de bestaande opslagtanks (2 x 110 m ) op de site van Rodenhuize Electrabel (scenario 2). Mogelijks wordt er ook kaoline en elementaire zwavel toegevoegd. Kaoline wordt toegevoegd om het effect van kalium en natrium (vnl. via agro- stromen) tegen te gaan, elementaire zwavel wordt toegevoegd tegen chloorcorrosie van de ketel. Beiden worden toegevoegd in de ketel. Hiervoor wordt 3 een opslag voorzien van 100 ton (40 m ). De opslag zal gebeuren in silo’s in het boilergebouw.

2.2.4

Stoomturbine (Water/Stoomcyclus)

De stoomturbine bestaat uit drie secties:

Hoge druk sectie Middendruk sectie Lage druk sectie

In de vuurhaard wordt de brandstof verbrand. De door de verbranding opgewekte warmte wordt via straling afgegeven aan het stoom/watermengsel in de verdamper en door convectie aan de, in de convectiesectie gelegen, convectiebundels. Het water voor de water stoomcyclus wordt na de watervoorbereiding geleid naar de demineralisatie opslagtank waar het eerst opgewarmd wordt waardoor een ontluchting plaatsvindt. Het ontluchte water wordt overgepompt naar de CFB boiler waar het verwarmd wordt en omgezet tot stoom. De hoge druk en temperatuur worden vervolgens overgebracht naar het hoge druk gedeelte van de stoomturbine. Daarna wordt deze stoom teruggeleid naar de boiler voor een herverwarming. Deze herverwarmde stoom wordt dan geleid naar het midden drukgedeelte van de stoomturbine en vervolgens naar het lagedrukgedeelte van de turbine. Tijdens deze overstappen naar de verschillende secties van de stoomturbine wordt de thermische energie omgezet in mechanische energie. Op het einde van de lagedruksectie verlaat de stoom de turbine en gaat naar de condensor. Hier wordt de resterende stoom afgekoeld door het koelwatersysteem waardoor de stoom wordt omgezet in condenswater, dat teruggeleid wordt naar de demineralisatie tank waar de cyclus herstart. De water/stoomcyclus is in principe een gesloten cyclus, er is enkel een beperkt stoomverlies tgv lekken mogelijk, dat wordt aangevuld via gedemineraliseerd water.

2.2.5

Alternator met transformator

In de alternator wordt de mechanische energie van de stoomturbine omgezet in elektrische energie. Er zal gebruik gemaakt worden van een 3 fasige synchrone turbogenerator. De elektrische energie geproduceerd in de alternator wordt naar de transformator gevoerd en daar opgevoerd naar een hoger spanningsniveau en geïnjecteerd in het hoogspanningsnet.

SGS Belgium NV

juni ’14

75


2.2.6


Rookgaszuivering

Na de afscheiding van het zand en de grote asdeeltjes in de 2 cyclonen worden de rookgassen verder gezuiverd. Het rookgaszuiveringssysteem verwijdert door middel van een doekenfilter de middelgrote en kleine asdeeltjes zodat aan de emissiegrenswaarden voor stof voldaan wordt. Bijzondere aandacht gaat hier naar de beheersing van de uitstoot van fijn stof. Het rookgaszuiveringssysteem verlaagt de concentratie aan stikstofoxiden (NOx) verder d.m.v. een selectieve niet katalytische reductie (SNCR) en een selectieve katalytische reductie (SCR). Aangezien het zwavelgehalte in rookgasontzwavelingsinstallatie voorzien.

biomassa

(-afval)

erg

laag

De opgelegde emissiegrenswaarden zullen verder worden gehaald natriumbicarbonaat (injectie net voor de mouwenfilter) of kalksteen in de ketel.

is,

door

wordt

toevoeging

geen

van

2.2.6.1 Denox- installatie Om de NOx-emissie te reduceren voor de voorziene biomassacentrale zal een SNCR al dan niet gekoppeld met een SCR Denox-installatie (Selective (Non) Catalytic Reduction) worden geïnstalleerd. Bij de selectieve niet-katalytische reductie wordt ammoniak in de rookgasstroom geïnjecteerd, waarna er reductie plaats vindt van de NOx naar stikstof en water. Bij selectieve katalytische reductie zijn de chemische reacties dezelfde maar kunnen deze door gebruik te maken van een katalysator plaats vinden in een veel lager temperatuursvenster. De volgende chemische reacties geven het denitrificatieproces van de Denox-installatie weer: • •

tussen ammoniak en stikstofoxide: tussen ammoniak en stikstofdioxide:

4 NO + 4 NH3 + O2 → 4 N2 + 6 H2O 2 NO2 + 4 NH3 + O2 → 3 N2 + 6 H2O.

De stikstofoxiden worden dus met ammoniak omgezet in stikstof en water. Het ammoniak voor de centrale wordt toegevoegd door inspuiting net voor de ingang van de cyclonen (SNCR) en na de doekenfilter (SCR). Het SCR-proces is bruikbaar voor efficiënte NOx-reductie bij de lagere temperaturen van de rookgassen die stroomafwaarts van de ketel worden gekoeld. De reactie vindt plaats op het oppervlak van een katalysator. De huidige generatie katalysatoren heeft TiO2 als drager en wolfraam of vanadiumoxide als de actieve componenten. De katalysatoren worden in een aantal lagen in het reactorhuis geplaatst. Voor het reinigen van de katalysatorlagen worden roetblazers toegepast. De aanvoer van het ammoniak gebeurt via een leiding vanuit de opslagtanks. Voor de opslag van het 3 ammoniak wordt een bovengrondse opslagtank voorzien van 60 m (scenario 1) of wordt gebruik 3 gemaakt van de bestaande opslagtanks (2 x 110 m ) op de site van Rodenhuize Electrabel (scenario 2).

2.2.6.2 Doekenfilter Om de stofemissie te reduceren voor de voorziene biomassacentrale zal een doekenfilter worden geïnstalleerd. De uitvoering en type van deze installatie voor de centrale is op dit moment nog niet SGS Belgium NV

juni ’14

76


gekend. Hieronder wordt reinigingsmechanisme(s).

een

algemene


beschrijving

gedaan

van

de

werking

en

de

Werkingsprincipe Een doekenfilterinstallatie bestaat in principe uit een omkasting waarin een filtermedium (het doek) is aangebracht. Door dit doek wordt de omkasting van de filter verdeeld in een zogenoemd "vuil" deel en een "schoon" deel. Het vuile deel, waar de met stof beladen rookgassen binnenkomen, bevindt zich meestal aan de onderzijde of op het middengedeelte van de omkasting. De binnenkomende rookgassen stromen meestal niet rechtstreeks naar de filters, maar worden afgeleid door één of meerdere verdeelplaten. Het doel hiervan is een betere verdeling over de doeken te bewerkstelligen waardoor deze meer gelijkmatig worden belast. Tevens verliezen de rookgassen een groot gedeelte van hun kinetische energie, waardoor een voorafscheiding plaats vindt onder invloed van de zwaartekracht. De met stof verontreinigde rookgassen worden door de doekenfilter geleid en van stofdeeltjes ontdaan. Het stof wordt periodiek van de filter verwijderd en verzameld in een onder de filterinstallatie geplaatste trechter (hopper). Het werkingsprincipe wordt schematisch voorgesteld in Figuur 2.1.

SGS Belgium NV

juni ’14

77



Figuur 2.1: Werkingsprincipe doekenfilter

Reinigingsmechanisme Het stof dat zich gedurende het filterproces in en aan de filter ophoopt, moet van tijd tot tijd worden verwijderd. De meest gebruikte systemen zijn: •

schudmechanisme;

•

terugblaassysteem (omkeren van de stroomrichting);

•

d.m.v. perslucht;

•

combinatie van verschillende systemen.

•

ultrasone reiniging

De klopreiniging (d.m.v. een schudmechanisme) is de oudste methode. Hierbij wordt het filterdoek heen en weer geschud. Mede omdat zij een hoge mechanische belasting van het filterdoek veroorzaakt, wordt deze methode zelden nog toegepast, behalve bij zeer kleine, discontinu werkende installaties.

SGS Belgium NV

juni ’14

78



Bij de terugstroomreiniging is het filter opgedeeld in een aantal compartimenten. De uitgang van elk compartiment kan worden afgesloten van de rest van de doekenfilter, waarna een ventilator spoellucht door het filtermateriaal blaast in omgekeerde richting. Deze spoellucht wordt genomen uit het schone rookgaskanaal. De spoellucht stroomt van buiten naar binnen door de zak heen en het stof bevindt zich in de filterzak. Vanwege de lage luchtdruk waarmee wordt teruggeblazen, ondervindt het filtermateriaal tijdens het reinigen een relatief lage mechanische belasting. Bij persluchtreiniging wordt een korte persluchtstoot van 0,05 tot 0,3 seconden in de filterzak gegeven waardoor het filtermateriaal ineens opbolt. De stoflaag, die zich aan de buitenkant van de zak bevindt, breekt hierdoor en valt naar beneden in de trechter. Bij hoge druk persluchtreiniging (4 - 8 bar) stroomt de perslucht door een venturi heen en sleurt bij goed ontwerp een meervoudige overmaat aan secundaire lucht mee. Deze secundaire lucht is essentieel voor een goede reiniging. Bij lage drukreiniging (1 - 2 bar) wordt geen venturi gebruikt. De perslucht reiniging kan al of niet tijdens bedrijf plaatsvinden. Hierbij wordt gesproken van "on-line" respectievelijk "off-line" reiniging. Bij "off-line" reiniging wordt een compartiment van de filter afgesloten en dan gereinigd. Hierdoor kunnen vliegasdeeltjes makkelijker naar beneden vallen en worden zij niet gehinderd door het vuile gas. Het voordeel van een "on-line" reiniging is dat er geen kleppen nodig zijn om een compartiment af te sluiten en dat steeds het gehele filteroppervlak voor rookgasfiltratie wordt benut. De reiniging kan door een tijdschakelaar of door een drukverschilregelaar bestuurd worden. Het nadeel van een vaste insteltijd bij een laag stofaanbod is dat de filter vaker gereinigd wordt dan nodig, een drukverschilregelaar ondervangt dit nadeel.

2.2.7

Afval en reststromen

Tijdens het verbrandingsproces wordt er afval en residu’s gegenereerd als gevolg van de werking van de centrale en de neveninstallaties zoals resten van onderhoudswerkzaamheden, gebruikte katalysator en filtermateriaal, afvalwaterslib, etc.… Residuen van het verbrandingsproces zijn de verbrandingsassen (bodem- en vliegassen ) evenals het bedmateriaal en (mogelijks) additieven zoals kaoline. Afhankelijk van de aard van de gebruikte biomassa (-afval) stroom en toevoeging van additieven bedraagt de hoeveelheid assen 40.000 à 60.000 ton/jaar. Bij een procentuele verhouding van 90/10 is dit een hoeveelheid van circa 36.000 à 54.000 ton vliegas en circa 4.000 à 6.000 ton bodemas per jaar. Het bodemas verzamelt zich onder in de ketel en wordt via schroeven uit de ketel verwijderd. Daar 3 worden de assen afgevoerd via een emmerlift naar de opslag silo met opslagcapaciteit van 120 m . De silo wordt geledigd met een vrachtwagen die onder de silo rijdt. Daar worden via een systeem met directe koppeling de assen overgeladen in de vrachtwagen waardoor er geen assen vrij kunnen komen tijdens deze handeling. De gemiddelde vrachtgrootte zal ongeveer 25 ton zijn. Dit betekent ongeveer 160 à 240 vrachtwagens per jaar. Het vliegas wordt op verschillende plaatsen in de boiler opgevangen: na de eerste en tweede trek, na de lucht voorverwarmers en in de doekenfilter. Vanaf deze verschillende punten worden de assen 3 afgevoerd naar 2 verzamelsilo’s van elk 600 m .

SGS Belgium NV

juni ’14

79



De silo’s zullen geledigd worden met een vrachtwagen die onder de silo’s rijdt. Daar worden via een systeem met directe koppeling de assen overgeladen in de vrachtwagen waardoor er geen assen vrij kunnen komen tijdens deze handeling. De gemiddelde vrachtgrootte zal ongeveer 25 ton zijn. Dit betekent ongeveer 1.440 à 2.160 vrachtwagens per jaar. De assen kunnen niet per schip afgevoerd worden in bulk aangezien de stortplaats waarheen de assen afgevoerd worden, aan de overkant van de Kennedylaan is gelegen. De geselecteerde stortplaats is OVMB (J. Kennedylaan 50 - 9042 Gent (Havennummer 4410B) en is gelegen op 500 meter van de site waardoor de transporten zeer kort zullen zijn en de impact zeer beperkt. Het transport gebeurt via silowagens tot aan het stort. De solidificatie zal gebeuren op de site van OVMB door de door hen opgelegde technieken. Momenteel wordt er in dit kader bekeken in hoeverre de assen in big bags afgevoerd kunnen worden terug naar de biomassa leveranciers, maar dit moet gezien worden als een oplossing op lange termijn omdat de exacte assamenstelling nog niet bekend is. In de Vlaamse wetgeving worden deze residu’s initieel beschouwd als afval. Indien ze voldoen aan de voorwaarden van VLAREMA, en er afzet is, verliezen ze het statuut van afvalstof en kunnen gebruikt worden als grondstof. Momenteel is de stand van de technologie ontoereikend om de verbrandingsassen van het biomassa (-afval) te hergebruiken en moeten ze dus gestort worden. In de tussentijd zoekt BPG verder naar valorisatiemogelijkheden.

2.2.8

Koelconcept

Er bestaan diverse manieren voor de koeling van elektriciteitscentrales zoals open koelsysteem, hybride koeltorens, aërocondensors, koeltorens met natuurlijke trek en koeltorens/koelcellen met kunstmatige trek. (zie 2.3.4.4) De doelstelling van het hoofdkoelsysteem is koelwater te voorzien voor de condensor van de stoomturbine en voor het gesloten koelcircuit van de warmwaterwisselaars. Daarnaast is er nog een volledig gesloten koelcircuit (CCW) waarbij de rest van de warmte in de hulpsystemen afgekoeld wordt. Dit is een volledig gesloten systeem waarbij geen vloeistofverlies is. Het koelwater voor de hoofdkoeling wordt uit het kanaal gepompt en wordt na gebruik weer gekoeld d.m.v. koelcellen met kunstmatige trek (voor scenario 1) of de bestaande koeltoren met natuurlijke trek voor scenario 2.

2.2.8.1 Scenario 1 BPG kiest in het kader van dit project, voor scenario 1 op de plansite GCT, koelcellen met kunstmatige trek. Bij deze koelcellen wordt via een distributiesysteem water van boven naar beneden over een vulling (pakket) gevoerd en hierbij in contact gebracht met lucht in tegenstroom (aanzuiging van lucht van onder het pakket). Hierbij verdampt een gedeelte van het toegevoerde water, waardoor een koelend effect wordt verkregen. Als vullichaam worden vaak kunststof (of andere materialen) pakketten gebruikt met een groot inwendig oppervlak. Het water stroomt hier langs als een dunne film. Hierdoor vindt een optimaal contact plaats tussen water en lucht. De keuze van de vulling is afhankelijk van de waterkwaliteit en het specifieke werkingsregime. Om water te besparen worden vaak zogenaamde druppelvangers boven het waterdistributiesysteem aangebracht. Door deze druppelvangers worden de waterdruppels die meegezogen worden in de luchtstroom voor een groot gedeelte afgevangen. Aanzuigingen van lucht gebeurt veelal door een ventilator die boven in de koelcel of onderin (aan de SGS Belgium NV

juni ’14

80



zijkant) is aangebracht. De lucht wordt vaak aangezogen via zogenaamde louvres. Goed ontworpen louvres voorkomen dat te veel water verloren gaat via de zijkant van de koelcel vanwege spatverliezen en voorkomen bovendien dat er materiaal (gronddeeltjes, bladeren, zwerfvuil) in de koelcel kan waaien. In koelcellen met kunstmatige trek wordt het koelwater via een circuit rondgepompt over de open koelcel. Het onder in de koelcelbak opgevangen koelwater wordt (na passage van de te koelen processen) steeds weer teruggevoerd naar de koelcel om weer te worden afgekoeld. Door de verdamping van het koelwater dikken zouten en mineralen in. Om de concentratie van deze stoffen te beperken dient een hoeveelheid koelwater te worden gespuid. Dit spuiwater wordt geloosd in het Kanaal Gent-Terneuzen (verder Kanaal genoemd). Het aanvulwater ter compensatie van de verdamping en de spui wordt in het Kanaal gecapteerd, stroomopwaarts van het spuilozingspunt. De belangrijkste oorzaken van waterverlies in recirculerende systemen zijn verdamping, spui en spat/windverliezen. Ter compensatie van het verlies aan water door verdamping en het verlies aan water door spuien wordt continu water toegevoegd aan de koelkringloop. Het water voor de koelcellen zal uit het Kanaal Gent-Terneuzen worden gehaald.

2.2.8.2 Scenario 2 BPG kiest in het kader van dit project voor scenario 2 op de plansite Electrabel Rodenhuize om gebruik te maken van de bestaande koeltoren met natuurlijke trek. Het koelwater voor de condensor wordt rondgepompt via een circuit over de bestaande grote hyperbool vormige koeltoren. Door de vorm en de hoogte van de koeltoren ontstaat een natuurlijke trek van de omgevingslucht van onder naar boven. Het warmere water dat terugvloeit van de condensor wordt verdeeld in de koeltoren. Hier komt het water in contact met grote hoeveelheden lucht. Door het contact tussen het warmere water en de omgevingslucht verdampt een deel van het water. Deze verdamping onttrekt energie aan het resterende water, dat hierdoor afkoelt. Het gekoelde water wordt teruggevoerd naar de condensor. Door de verdamping van het koelwater dikken zouten en mineralen in. Om de concentratie van deze stoffen te beperken dient een hoeveelheid koelwater te worden gespuid. Dit spuiwater wordt geloosd in de Moervaart. Het aanvulwater ter compensatie van de verdamping en de spui wordt in het Kanaal Gent-Terneuzen gecapteerd, stroomopwaarts van de monding van de Moervaart in het kanaal GentTerneuzen.

2.2.9

Neveninstallaties

2.2.9.1 Watervoorbereiding Scenario 1 (GCT- site) De voornaamste doelstelling van het waterbehandelingssysteem is de zuivering van het kanaalwater uit het kanaal Gent-Terneuzen, zodat dit kan gebruikt worden voor de koelen de stoomcyclus. Het waterbehandelingssysteem bestaat uit 3 stappen: •

Fysische zuivering d.m.v. een grofrooster voor de verwijdering van de grove fracties . Na de zuivering blijven enkel de deeltjes met een grootte van 4-5 mm over. Daarna wordt dit water 3 opgeslagen in de ruwwatertank met een capaciteit van 1.000 m .

•

Fysicochemische zuivering: Vervolgens wordt dit gezeefde water overgepompt naar de “clarifier” waar de chemische agentia ijzerchloride (FeCl3) of PAC (Polyaluminium chloride) en

SGS Belgium NV

juni ’14

81



een pH bufferoplossing (NaOH) worden toegevoegd, waarna de uitvlokking van het gedestabiliseerde materiaal optreedt. Beide stappen (coagulatie en flocculatie) gebeuren beiden in de “clarifier”. Na deze behandeling vindt nog een zandfiltratie plaats ter verwijdering van de zwevende stoffen. Het water wordt na de fysisch chemische zuivering opgeslagen in 3 een buffertank met capaciteit van 2.000 m . Na deze zuivering is het water partikelvrij. Dit voorbehandelde water kan ingezet worden als koelwater in het koelwatersysteem, als bluswater (voor de sprinklers) en als “service” water. •

Omgekeerde osmose- stap: Het water voor de water/stoomcyclus ondergaat een bijkomende omgekeerde osmose stap waardoor de opgeloste zouten verwijderd worden.

Het slib dat zich op de bodem van de “clarifier” verzamelt, wordt overgepompt naar de slibbehandelingsinstallatie. Dit slib wordt ontwaterd (via indikker en filterpers) en afgevoerd via vrachtwagens (631 ton/jaar). Het water dat gerecupereerd wordt tijdens de ontwatering wordt terug ingezet als proceswater voor de biomassacentrale. Reststromen die ontstaan in de centrale (verliezen 5 turbinehal, ketelspui) en het niet verontreinigd hemelwater worden verzameld in het verzamelbekken en via de ruwwatertank terug ingezet in de centrale. Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize- site) Voor scenario 2 op de Electrabelsite Rodenhuize wordt geopteerd om de bestaande vergunde demineralisatie eenheid o.b.v. ionenuitwisselingsharsen te gebruiken voor de aanmaak van proceswater (gedemineraliseerd water). De captatie van water voor de aanmaak van stoom (demininstallatie) gebeurt eveneens d.m.v. de installaties van Electrabel. De bijkomende hoeveelheid gecapteerd water werd voorzien binnen de milieuvergunning van Electrabel.

2.2.9.2 Hulpstoomketel In scenario 1 op de GCT site wordt een dieselgestookte hulpstoomketel (ca. 5 MW th) gebruikt voor de opstart van de centrale. Tijdens deze periode worden de verbrandingskamer en het zandbed van de CFB boiler verwarmd tot een zekere temperatuur vooraleer de hoofdbrandstof biomassa (-afval) kan gebruikt worden. Tijdens de opstart wordt een beperkte hoeveelheid lage drukstoom gegenereerd die gebruikt wordt voor de opwarming en ontluchting van het gedemineraliseerde water en de voorverwarmers (pre heaters) van de CFB boiler. In scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site wordt gebruik gemaakt van de bestaande hulpstoomketel op aardgas (22,9 MW th).

2.2.9.3 Noodstroomvoorziening Voor het geval van een totale stroomuitval wordt ter bescherming van de installatie en het bedieningspersoneel voorzien in een noodstroomaggregaat op diesel. Het elektrisch vermogen hiervan bedraagt 1.000 à 1.500 MVA.

5

Potentieel met koolwaterstoffen verontreinigd hemelwater worden eerst gezuiverd in een KWSafscheider SGS Belgium NV

juni ’14

82



2.2.10 Voornaamste opslagvoorzieningen Een overzicht van de belangrijkste opslagvoorzieningen wordt weergegeven in Tabel 2.2. De uitvoering van deze opslagvoorzieningen is momenteel nog niet gekend (dubbel/ enkelwandig, inkuiping,…). Alle opslagvoorzieningen zullen echter worden uitgevoerd volgens de verplichtingen van Vlarem II. Tabel 2.2: Voornaamste opslagvoorzieningen Opgeslagen product

Capaciteit

Dieseltank hulpstoomketel (scenario 1) Dieseltank noodstroomdiesel

600 m 3 200 m 3 60 m (scenario 1) 3 2 x 110 m (scenario 2)* 3 1 m (IBC) 3 20 m 3 2m 3 2m

3

Ammoniak t.b.v. de DeNOx reactor voor de rookgaszuivering Natriumhydroxide t.b.v. de demineralisatie- eenheid Ijzerchloride (FeCl3) t.b.v. afvalwaterbehandeling Biocide (P3-ferrofos R8444) t.b.v. behandeling koelwater. Biocide (P3-ferrocid) t.b.v. behandeling koelwater. Silo’s opslag biomassa (-afval) : - houtpellets - agropellets -

houtchips

- houtstof Additieven voor CFB: kaoline Natriumhydroxide t.b.v. de demineralisatie eenheid Zoutzuur (HCl) t.b.v. de demineralisatie eenheid Silo’s voor opslag bodem assen Silo’s voor opslag vliegassen Silo’s voor opslag zand (CFB boiler)

5.000 m³ 2.500 m³ A-frame 15.000 m³ of 3 2 x 5.000 m silo’s 3 1* 5.000 m 40m³ (100 ton) 30 m³ (scenario 2) 40 m³ (scenario 2) 3 120 m 3 2* 600 m 200 m³ (300 ton)

*betreft bestaande opslagtanks op site Electrabel Rodenhuize

2.2.11 Energie In het kader van de milieuvergunningsaanvraag voor de nieuwe elektriciteitscentrale van BPG wordt een energiestudie uitgevoerd. Het doel van de studie bestaat erin de energie efficiëntie van de geplande nieuwe installaties te evalueren, en eventueel verbeteringsmogelijkheden voor te stellen. De installatie wordt op 3 niveaus geëvalueerd, nl: op het niveau van de gekozen technologie, het ontwerp van de installatie en van de utilities. Momenteel zijn er nog geen concrete verbeter voorstellen beschikbaar, hiervoor wordt verwezen naar de energiestudie. Verder zal BPG maatregelen nemen om het energie gebruik te verminderen. REG-maatregelen die in dit kader worden overwogen zijn o.m. het gebruik van energiezuinige of LED lampen, automatische regelsystemen voor het gebruik van de lampen (bv i.f.v. daglichtbeschikbaarheid, tijd, aan – en aanwezigheid), keuze voor toestellen met een laag energieverbruik, stand by verbruik van toestellen beperken, etc.… Lichtplan voor de Gentse Kanaalzone Het Gentse Lichtplan voor de Kanaalzone is in 2011 opgesteld, en is als richtlijn van toepassing inzake openbare verlichting. De openbare verlichting in Gentse Havengebied zal echter maar SGS Belgium NV

juni ’14

83



stelselmatig worden uitgevoerd, gekoppeld aan timing/fasering van andere wegeniswerken. Voor Lichtplan 3 zijn er nog geen concrete gerealiseerde projecten binnen de Kanaalzone. Het Gentse Havengebied wordt omsloten door 2 gewestwegen, hierbij wordt de openbare verlichting stelselmatig vernieuwd, waarbij voorschriften Lichtplan 3 ook worden meegenomen. Voor verdere implementatie moeten er in een volgende fase verschillende concrete deelverlichtingsplannen opgesteld worden. Die deelverlichtingsplannen moeten de verschillende onderdelen van de haven en de kanaaldorpen door middel van licht/verlichting een eigen identiteit geven of de bestaande identiteit ervan versterken. Dat zal steeds in overleg met de rechtstreeks betrokken partners gebeuren. De deelverlichtingsplannen met bijhorende richtlijnen zijn op dit moment nog niet beschikbaar. De deelverlichtingsplannen Kanaalzone zullen in de toekomst verder worden uitgewerkt, deze zijn echter nog niet op korte termijn voorzien. Inzake buitenverlichting op private terreinen is Lichtplan Kanaalzone vooral een middel tot sensibilisatie. De doelstelling is de verschillende bedrijven te overtuigen verlichting te voorzien volgens de voorschriften van het lichtplan. Een algemeen advies/doelstelling van het lichtplan is lichtvervuiling ten opzichte van de woonkernen en energieverkwisting tegengaan. BEE schrijft zich in deze doelstelling in. Door een oordeelkundig aangebrachte verlichting zal voor een voldoende verlichting van het terrein gezorgd worden, maar de lichtverstrooiing en dus ook –vervuiling naar de omgeving toe sterk beperkt worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

84


2.3


ALTERNATIEVEN

2.3.1

Nulalternatief

Het nulalternatief houdt in dat geen vergunning verkregen wordt voor de bouw van de geplande biomassacentrale. Alle emissies en mogelijke milieueffecten tgv de bouw en exploitatie van de geplande centrale komen hiermee dan ook te vervallen. Aangezien de 20/20/20 doelstellingen van Europa nog steeds moeten gehaald worden zal er ingezet moeten worden op andere technologieën die een grotere kost zullen hebben voor de maatschappij. Aangezien er nog steeds vraag is naar elektriciteit en de huidige elektriciteitsproductiecapaciteit in België ontoereikend is om aan de vraag te voldoen, zal de productie elders moeten plaatsvinden. Productie op een andere plaats zal eveneens milieueffecten met zich meebrengen. Het nulalternatief wordt niet beschouwd als uit het MER blijkt dat de milieueffecten tgv de exploitatie van de geplande biomassacentrale van die aard zijn dat ze door de genomen maatregelen beheersbaar zijn.

2.3.2

Locatiealternatieven

Voor de locatie van het project worden momenteel 2 locaties overwogen, nl: • •

de site van GCT de site van Electrabel Rodenhuize.

Hieronder worden de voordelen van beide alternatieven tegenover elkaar uiteengezet. Site GCT De geplande locatie voor de biomassa elektriciteitscentrale in de Gentse Haven en op de site van GCT biedt een aantal logistieke en procesmatige voordelen: •

Biomassa (-afval) aanvoer via schepen;

•

een bestaande logistiek op de site van GCT (nl kranen en trechter met afzuiging) voor ontladen van schepen met pellets;

•

aanwezige kennis voor de opslag van biomassa (-afval);

•

aanwezigheid van koelwater voor de watergekoelde cyclus

•

aanwezigheid van een hoogspanningspost van Elia die nog voldoende capaciteit vrij heeft

De centrale wordt ingeplant op een zodanige wijze dat de kades van de GCT niet beïnvloed worden door de activiteiten van de centrale van BPG. De projectsite van BPG te Gent is bijgevolg een voor de handliggende locatie voor de realisatie van het project. Site Electrabel Rodenhuize Momenteel worden de logistieke voorzieningen voor de aanvoer van biomassa (-afval) naar de Electrabel site reeds voorzien vanuit het naburige GCT. Bij dit locatiealternatief kan deze aanwezige opslag en aanvoer deels gerecupereerd worden. Ook de andere voordelen, vermeld bij de locatie op GCT blijven hier van toepassing. SGS Belgium NV

juni ’14

85



Daarnaast heeft dit locatiealternatief nog additionele voordelen: •

Recuperatie van bestaande gebouwen en installaties op de site van Electrabel Rodenhuize, waaronder de bestaande koeltoren die aangewend wordt voor de koeling van het oppervlaktewater, aangewend als koelwater; bestaande opslagtanks voor deminwater en ammoniak; etc. Deze maximale recuperatie heeft meerdere voordelen: het is een vorm van recyclage, het vermindert de noodzaak tot nieuwe constructies en uiteindelijk volgt hieruit een beperking van de milieu-impact (zowel tijdens de constructiefase als tijdens de normale uitbating van de nieuwe centrale).

•

Gebruik van het bestaande aardgasontspanstation, waardoor het gebruik van diesel beperkt wordt tot de nooddiesel (paragraaf 2.2.9.3). Aardgas zal namelijk gebruikt worden voor de hulpstoominstallatie en voor de startbranders van de installatie. Dit vermindert de milieuimpact, zowel naar emissies als naar de noodzaak voor opslagvoorzieningen voor diesel. (zie paragraaf 2.2.9.2).

•

Bij het gebruiken van de site Electrabel Rodenhuize wordt deze bestaande industriële site maximaal benut en blijft er additionele ruimte in de haven voor verdere industriële ontwikkeling.

2.3.3

Doelstellingsalternatief

Momenteel is de elektriciteitsproductiecapaciteit in België niet meer voldoende om te voorzien in de behoeften van de Belgische markt. De invoer van elektriciteit vanuit het buitenland is in stijgende lijn. De algemene doelstelling van het project is de productie van groene elektriciteit en een verhoging van de elektriciteitsproductiecapaciteit zodanig dat aan de marktvraag kan worden voldaan. Het project is toekomst gericht. Een ander doelstellingsalternatief wordt bijgevolg niet weerhouden.

2.3.4

Uitvoeringsalternatieven en BBT/BREF -evaluatie

2.3.4.1 Alternatieve technologieën voor elektriciteitsproductie BPG opteert voor een grote installatie om zodoende de impact op de ondersteuning zo klein mogelijk te maken omdat er met dergelijke installaties grote schaalvoordelen te realiseren zijn op vlak van de investering en het elektrische rendement een stuk hoger ligt dan kleinere. Een gevolg hiervan is dat er grote hoeveelheden biomassa aangevoerd moeten worden. Een deel van deze biomassa zal vanuit het buitenland aangevoerd worden. Om deze hoeveelheden zo efficiënt mogelijk aan te voeren met een zo beperkt mogelijke impact op het milieu moet de energie densiteit zo hoog mogelijk zijn. Het vochtgehalte moet dus zo laag mogelijk zijn zodat er meer energie per transport aangevoerd kan worden. (Zeer) vochtige biomassa die geschikt is voor vergisting is dus geen optie en dus kan deze technologie niet gekozen worden. Anderzijds is vergassing van vaste droge biomassa op grote schaal op dit moment nog geen volledig mature technologie en biedt nog te veel onzekerheden zowel op vlak van de investeringskost als het elektrisch rendement. Het verbranden van biomassa in een wervelbed oven die voldoende flexibiliteit geeft naar types brandstof wordt dan ook gezien als de best beschikbare technologie.

SGS Belgium NV

juni ’14

86



2.3.4.2 Alternatieve verbrandingstechnieken Voor de productie van energie worden diverse verbrandingstechnieken gebruikt. Voor de verbranding van vaste brandstoffen worden wervelbedverbranding en roosterverbranding als BBT beschouwd. Beide technieken worden in onderstaande paragrafen beschreven. Voor de toetsing van de uitvoeringsalternatieven wordt verwezen naar Tabel 2.7. Wervelbedoven Wervelbedovens steunen op het inblazen van een luchtstroom door een laag zand, zodanig dat het zand wordt opgewerveld. De snelheid van de luchttoevoer wordt zodanig hoog gekozen, dat het zand zich niet meer als een vaste stof maar als een fluïdum gedraagt. Het afval wordt bovenaan het wervelbed toegevoerd. Het ondergaat door de turbulentie een intensieve menging met het zand, waarbij een goede warmteoverdracht plaatsgrijpt. De organische fractie van het afval vergast hierdoor en ontbrandt. Vliegassen worden met de rookgassen meegevoerd. Bodemassen bezinken in het bed en worden door continue of discontinue zeving uit het zand verwijderd. De efficiënte warmteoverdracht die in het wervelbed plaatsvindt, resulteert in een goede uitbrand. Boven het wervelbed wordt secundaire lucht ingeblazen. De rookgassen worden via de naverbrandingskamer naar de stoomketel gevoerd. De temperatuur in het wervelbed bedraagt typisch 800 – 900°C. Hogere waarden zijn niet mogelijk, door het risico op sinteren en smelten van het zand. De snelheid van de luchtstroom die doorheen het zandbed wordt gejaagd ligt tussen 2 en 5 m/s. De retentietijd in de verbrandingszone bedraagt > 2s. De stoomketel werkt typisch op een temperatuur van 400 of 500°C en een maximale druk van 5 of 7 9 MPa, afhankelijk van het wervelbedtype. In principe is een wervelbed een goed te sturen reactor, met een snelle responstijd. Dit maakt een nauwkeurige regeling van de temperatuur en een stabiele thermische werking mogelijk. Hierdoor is een wervelbed geschikt voor de verbranding van mengsels van afvalstoffen, zowel voor combinaties van vaste en vloeibare stromen als hoogcalorische en laagcalorische stromen. Drie types van wervelbedovens kunnen onderscheiden worden: •

BFB: Bubbling Fluidised Bed Een BFB heeft een toevoersnelheid die juist voldoende is voor fluïdisatie van het zandbed. Het zandbed krijgt hierdoor het uitzicht van een kokende vloeistof. Het betreft een oude en beproefde techniek. Deze wordt hoofdzakelijk voor verbranding van RWZI-slib (na mechanische ontwatering) en steenkool ingezet. De techniek is ook geschikt voor de verbranding van onbehandeld hout. De calorische waarde van de input dient lager te zijn dan 14 GJ/ton. Voor monostromen kan deze bovengrens opgedreven worden tot 20 GJ/ton.

•

CFB: Circulating Fluidised Bed Bij een CFB wordt de toevoersnelheid van de verbrandingslucht zodanig opgedreven, dat een deel van het zand continu aan de bovenzijde van de oven wordt afgevoerd. Een CFB is een smalle constructie, waardoor het zandbed een grote stofwolk vormt. Het afgevoerde zand wordt afgescheiden in een cycloon. Het zand wordt na uitzeving van de ongewenste delen terug naar de bodem van de oven gerecirculeerd.

SGS Belgium NV

juni ’14

87



De CFB techniek is afkomstig uit de energiesector (biomassacentrales) en de papierindustrie (pulpverbranding) en wordt veelvuldig gebruikt. De configuratie laat door sturing van de dichtheid van de zandwolk een grote warmteafvoer toe, waardoor een CFB bijzonder geschikt is voor de verbranding van relatief hoogcalorische mengsels of monostromen (tot 30 GJ/ton). Figuur 2.2: Circulerend wervelbed

•

RFB: Rotating Fluidised Bed In een RFB wordt het wervelende zand door een gerichte, hogere toevoer van lucht in bepaalde zones onder het zandbed omgegooid. De primaire luchtinvoer is met andere woorden ongelijk verdeeld over de doorsnede van het bed. Naast het kokend gedrag van het zand wordt hierdoor eveneens een circulatie in het gehele zandbed veroorzaakt. Het zand wordt van het midden naar de zijkant geworpen. Een deel van het zand wordt continu afgevoerd en kan na behandeling (metaalafscheiding, zeven) terug naar de oven worden gestuurd. Het RFB is als alternatief voor de roosteroven, voor de verbranding van huishoudelijk afval, ontwikkeld. De techniek is bruikbaar met een beperkte voorbehandeling. De calorische waarde van de input dient beperkt te worden tot ongeveer 14 GJ/ton.

Roosteroven Zoals in alle verbrandingsprocessen, wordt bij verwerking in een roosteroven de organische fractie van het afval bij hoge temperatuur en onder toevoeging van een overmaat lucht geoxideerd tot CO2 en water, met vrijgave van de verbrandingswarmte. Indien hetero- atomen zoals Cl, S en N aanwezig zijn, worden deze voornamelijk omgezet in gasvormig HCl, SOx en NOx. Het afval wordt via een voedingstrechter in de oven gebracht. Specifiek voor een roosteroven is dat de toevoer niet via een kleppensysteem verloopt. Het afval zelf, dat in de trechter aanwezig is, sluit de oven af en zorgt er op die manier voor dat een onderdruk gehandhaafd kan worden en dat

SGS Belgium NV

juni ’14

88



vlamterugslag voorkomen wordt. Een kleppensysteem is aanwezig, maar dit wordt enkel gebruikt bij het opwarmen van de oven tijdens de opstartfase en in noodsituaties. De trechter stort het afval op een tafel, vanwaar het door een hydraulische “pusher” op het verbrandingsrooster geduwd wordt. Met de “pusher” wordt de doorzet van de oven gestuurd. Op het rooster vindt de eigenlijke verbranding plaats. Hierbij worden 4 fases doorlopen. In een 1ste fase droogt het afval, in een 2de fase vindt vergassing plaats. Vervolgens ontvlammen de vervluchtigde koolwaterstoffen. Op het einde van het rooster brandt de asrest uit. Het verbrandingsrooster zorgt voor het transport van de vaste stoffen door de oven en voor de opmenging ervan, meestal door middel van bewegende tegels. Onder het rooster zijn trechters opgesteld, voor opvang van de rooster doorval. Daarnaast wordt de primaire verbrandingslucht via de trechters toegevoerd. De toevoer wordt per trechter gestuurd, aan de hand van temperatuurmetingen die boven het rooster worden uitgevoerd. Hierbij wordt naar een compromis gezocht tussen een goede uitbrand en een daling van de rookgastemperatuur door te sterke verdunning. De rookgassen worden door een naverbrandingskamer gevoerd, waar secundaire verbrandingslucht wordt toegevoerd. De warmte wordt uit de rookgassen gerecupereerd door middel van een stoomketel. De stoomketel is sterk in de roosteroven geïntegreerd, om een maximaal thermisch rendement te bereiken. Figuur 2.3: Schematische weergave van een roosteroven

SGS Belgium NV

juni ’14

89



De oventemperatuur wordt tussen 850 en 900°C gehouden. Boven 900°C kan immers verslakking van inerten optreden, wat praktische problemen oplevert. In de stoomketel wordt typisch oververhitte stoom van 400°C geproduceerd. Verschillende uitvoeringen zijn gangbaar. Er kan onder meer een onderscheid gemaakt worden in volgende aspecten: •

Roostertype: Het is duidelijk dat het verbrandingsrooster een belangrijke functie vervult. Het zorgt zowel voor het transport van de vaste fractie door de oven en voor de opmenging ervan, als voor de doorvoer van de primaire verbrandingslucht. Een 4- tal configuraties werden hiervoor ontwikkeld: 1. Hellend rooster: Een veel gebruikte configuratie is een licht hellend rooster (15 – 30°), met roostertegels die in de voortgangsrichting bewegen; 2. Hellend rooster: Martin gebruikt een rooster met tegels die in de voedingsrichting (naar de voedingstrechter toe) bewegen. Dit resulteert in een goede terugmenging van de brandende massa. Om transport van de vaste fractie door de oven mogelijk te maken, wordt gebruik gemaakt van een relatief sterke roosterhelling. Deze compenseert de tegengestelde beweging van de tegels 3. Walsenrooster: Babcock gebruikt in plaats van bewegende roostertegels geperforeerde cilinders, die in de voortgangsrichting draaien. Het rooster wordt hellend uitgevoerd; 4. Horizontaal rooster: ABB is de enige leverancier die de voorkeur geeft aan een horizontaal opgesteld rooster. Enkel de beweging van de roostertegels zorgt bij deze opstelling voor het transport.

•

Positie van de naverbrandingskamer: De ingang van de naverbrandingskamer bevindt zich boven het rooster. Als positie kan zowel het begin, het midden of het einde van het rooster gekozen worden. De rookgassen bewegen hierbij eerder in tegenstroom of in meestroom met de brandende massa.

2.3.4.3 Alternatieve emissie-reductietechnieken De BBT’s voor de ontstoffing en de verwijdering van stikstofoxiden, zware metalen en zwaveloxiden uit de rookgassen bij verbranding van biomassa (-afval) worden weergegeven in onderstaande paragrafen. De evaluatie van de best beschikbare technieken en uitvoeringsalternatieven voor de nieuwe elektriciteitscentrale is weergegeven in Tabel 2.7.

SGS Belgium NV

juni ’14

90


2.3.4.3.1


Reductie van stofemissies

Voor het ontstoffen van de rookgassen van biomassa en turf gestookte installaties, zowel voor nieuwe als bestaande installaties zijn zowel mouwenfilters als ESP filters BBT. Hierbij moet worden opgemerkt dat wanneer brandstoffen worden gebruikt met lage S inhoud, zoals biomassa, dat het reductie potentieel van een ESP filter verlaagt wanneer er lage SO2 concentraties zijn in de rookgassen. Vandaar dat het gebruik van een mouwenfilter met een stofemissie van ongeveer 5 mg/m³ de geprefereerde techniek is. Cyclonen en mechanische collectoren worden niet als BBT beschouwd, maar ze kunnen gebruikt worden als voorbehandeling. In onderstaande tabel worden de BBT geassocieerde emissiegrenswaarden voor stof weergegeven. Deze emissiegrenswaarden houden rekening met de noodzaak om fijne deeltjes te reduceren en de emissie van zware metalen te minimaliseren, die de neiging hebben om de accumuleren op de fijne stofdeeltjes. Tabel 2.3: BBT en emissieniveaus voor het terugdringen van de uitstoot van vaste deeltjes bij verbranding van biomassa en turf (6% O2, BREF LCP)

2.3.4.3.2

Mineralen (zware metalen)

Het gehalte aan mineralen van brandstoffen is afhankelijk van de oorsprong. Biomassa en turf bevatten bepaalde concentraties aan sporen element zoals zware metalen. Het gedrag van zware metalen tijdens de verbranding omvat een complex van chemische en fysische processen. De meeste zware metalen verdampen tijdens de verbranding en condenseren later op de vliegassen. Vandaar is het BBT om de emissie van zware metalen te reduceren door gebruik te maken van een mouwenfilter of een ESP met hoge performantie, met de voorkeur voor een mouwenfilter. 2.3.4.3.3

Zwaveldioxiden

Het zwavelgehalte van biomassa is laag. Wanneer dit zwavelgehalte zeer laag is kan de biomassa verbrand worden zonder ontzwaveling in een wervelbed installatie. Wanneer het zwavelgehalte hoger ligt, worden zowel primaire als secundaire reductietechnieken als BBT beschouwd. In installaties met een capaciteit < 100 MW worden natte ontzwaveling als te duur beschouwd. Droge injectie processen zijn effectief genoeg om de dezelfde emissieniveaus te behalen. Ook de combinatie van de injectie van sorbent in de vuurhaard gecombineerd met een secundaire maatregel wordt als BBT beschouwd. Ten slotte wordt voor sommige installatie coverbranding als BBT beschouwd. In onderstaande tabel wordt een samenvatting van de BBT gegeven.

SGS Belgium NV

juni ’14

91



Tabel 2.4: BBT en emissieniveaus voor de vermindering van de SO2-uitstoot van bepaalde verbrandingsinstallaties (6% O2, BREF LCP)

2.3.4.3.4

Stikstofoxiden

Ter reductie van de NOx uitstoot wordt bij verbranding de combinatie van verschillende primaire maatregelen beschouwd als BBT, soms in combinatie met nageschakelde technieken zoals SCR of SNCR.

SGS Belgium NV

juni ’14

92



Tabel 2.5: BBT en emissieniveaus voor de vermindering verbrandingsinstallaties op turf of biomassa (6% O2, BREF LCP)

van

de

NOx

uitstoot

bij

2.3.4.4 Alternatieve Koelconcepten Er bestaan diverse manieren voor de primaire koeling van elektriciteitscentrales, zoals:

Open koelsysteem: Het opgepompte oppervlaktewater wordt eenmaal ingezet als koelwater via warmtewisselaars (pijplijnen, buizenstelsel of geleiders), waarna het direct terug geloosd wordt in het oppervlaktewater.

Aërocondensoren: In aërocondensoren wordt geen koelwater aangewend. De lage druk stoom van de stoomturbine circuleert doorheen een warmtewisselaar en er treedt koeling op doordat een luchtstroom langs de leidingen van de warmtewisselaar passeert.

Koeltorens met natuurlijke trek: Koelwater wordt rondgepompt via een circuit over een grote hyperboolvormige koeltoren. Door de hoogte en de vorm van de koeltoren (> 100 meter) ontstaat een natuurlijke trek van de omgevingslucht van onder naar boven. In contact met de lucht verdampt een deel van het koelwater waardoor het overige deel van het koelwater afkoelt.

Koeltorens/Koelcellen met kunstmatige trek: Koelwater wordt rondgepompt over een koelcel. Bovenaan de koelcel is een ventilator gemonteerd die zorgt voor een geforceerde luchtstroming in de koelcel van onder naar boven. Het water stroomt van boven naar onder en komt in direct contact met de luchtstroom. Een gedeelte van het water verdampt hierdoor, waardoor de rest van het koelwater afkoelt.

Hybride koeltorens: De hybride koeltoren is ontworpen om de pluimvorming van de koeltoren te verminderen. Het koelwater doorloopt eerst een droge sectie (geen direct contact

SGS Belgium NV

juni ’14

93



tussen koelwater en luchtstroom), waar het gedeeltelijk gekoeld wordt door contact met de geforceerde luchtstroom. Na de droge sectie wordt het koelwater verder gekoeld in de natte sectie (wel direct contact tussen koelwater en lucht, en dus verdamping van water). De opgewarmde lucht van de droge sectie wordt gemengd met de dampvormige lucht van de natte sectie, waardoor de relatieve vochtigheid verlaagt. Hierdoor vermindert de grootte (en dus de zichtbaarheid) van de pluim. Elke koelmethode heeft bepaalde parameters, op basis waarvan ze wordt geselecteerd voor specifieke projecten. De sleutelparameters zijn de impact op het waterverbruik, de geluidsimpact, de visuele impact (fysieke grootte) en de impact op de prestaties (productiecapaciteit en rendement). Algemeen kan gesteld worden dat de BBT voor een koelsysteem zeer sterk site en context gebonden is. Tabel 2.6 toont een overzicht van de parameters bij de keuze van een koelmethode. Bij deze keuze dienen de verschillende parameters ten opzichte van elkaar worden afgewogen. In de volgende paragrafen wordt de keuze voor de weerhouden koeltechniek gemotiveerd. In onderstaande analyse wordt bijgevolg gestart met de evaluatie van de sleutelparameters water en geluid. Tabel 2.6 : Overzicht van de parameters bij de keuze van een koelmethode Koeltorens Open met Hybride Aërocondensor koelsysteem natuurlijke koeltoren trek Geluid Laag Hoog Medium Medium Watergebruik Hoog Laag Medium Medium Visuele impact Laag Medium Hoog Medium Impact Laag Hoog Laag Medium/Hoog Prestatieprestatie

Koelcellen met kunstmatige trek Medium Medium Medium Medium/Laag

Water Uit Tabel 2.6 blijkt dat, als de beschikbaarheid van water geen probleem vormt, m.a.w. als de locatie zich nabij de kust of een zeer grote rivier bevindt, het open koelsysteem moet worden gebruikt. Als er geen water beschikbaar is, vormt een aërocondensor de enig mogelijke oplossing. Immers het 3 waterverbruik varieert van nul voor aërocondensoren, tot een aantal m /h/MWth voor een koeltoren en 3 tientallen m /h/MWth voor een open koelwatersysteem. In de nabijheid van de site van de nieuwe elektriciteitscentrale is met het Kanaal Gent-Terneuzen een redelijke hoeveelheid water beschikbaar zodat koeltorens met natuurlijke trek, koelcellen met kunstmatige ventilatie, of hybride cellen een mogelijke oplossing vormen. Water is als voornaamste koelmedium van groot belang voor koelsystemen met koeltorens/koelcellen, maar het speelt ook een belangrijke rol als ontvangende omgeving voor de afvoer van koelwater. Als het water in grote hoeveelheden wordt toegevoerd, kunnen er vissen of andere waterorganismen worden meegesleept. Als er grote hoeveelheden warm water worden geloosd kan dat ook gevolgen hebben voor het aquatisch milieu. Dat effect kan echter worden beperkt door de locatie voor de wateropname en lozing goed te kiezen en onderzoek te doen naar de getij- of riviermondstromingen om ervoor te zorgen dat het warme water goed mengt. Het ontwerp en de plaats van de inlaat en diverse onderdelen (schermen, keringen, ...) worden zodanig gekozen dat er minder waterorganismen worden meegesleept. Het effect van de speciale onderdelen hangt van de diersoort af. De kosten zijn hoog en dit soort maatregelen wordt bij voorkeur

SGS Belgium NV

juni ’14

94



toegepast bij nieuwe projecten. De uitstoot van warm koelwater in het ontvangende oppervlaktewater kan worden teruggebracht door de vereiste koelcapaciteit te verlagen, waar dat mogelijk is. Geluid Hybride koeltorens en koeltorens met natuurlijke of kunstmatige trek zijn zonder milderende maatregelen geluidsarmer dan aërocondensoren. Daarnaast beperkt de grotere geometrie van de koeltorens via schermwerking de emissie van de andere geluidsbronnen. Zonder milderende maatregelen zijn koeltorens vanuit het standpunt van de geluidsimpact dus te verkiezen boven aërocondensoren. Door middel van verschillende remediërende maatregelen, kan de geluidsimpact van koeltorens en aërocondensoren worden gereduceerd. Allereerst dient opgemerkt dat de geluidsemissie van de aërocondensoren lager frequent is, waardoor geluidsdemping over grotere afstanden en door geluidsschermen lager is dan het midden- en hoogfrequente geluid van de koeltorens. Het plaatsen van een gelijkaardig scherm rondom een aërocondensor zal dus een kleiner effect hebben dan bij een koeltoren. Ook met milderende maatregelen blijft voor de discipline geluid en trillingen een koeltoren de voorkeur boven aërocondensoren verdienen, want de schermwerking van de koeltorens is groter, geluidsanering van koeltorens is relatief gemakkelijker en bovendien ook minder duur. Het verschil tussen beide alternatieven is echter minder uitgesproken met de toepassing van remediërende maatregelen. Lucht De emissies naar de lucht van de installatie blijven gelijk, onafhankelijk van de keuze van de alternatieven. Alleen heeft een eventuele keuze voor aërocondensoren een ongeveer 1% lager energetisch rendement tot gevolg, zodat minder elektriciteit wordt geproduceerd. Dit betekent dat bij een gelijk blijvende elektriciteitsvraag, deze elektriciteit elders moet worden opgewekt. De reële emissies van de elektriciteitscentrale blijven gelijk, maar de emissies van het totale Vlaamse of Belgische elektriciteitsproductiepark stijgen. Bij de huidige samenstelling van het Belgisch elektriciteitsproductiepark, betekent dit waarschijnlijk bijkomende luchtemissies. De samenstelling van het elektriciteitsproductiepark is zeer divers, en evolueert bovendien (naar meer eco-efficiënte productiemethoden). Exact uitrekenen wat de extra emissies zullen zijn in geval gebruik wordt gemaakt van het alternatief van de aërocondensoren, is bijgevolg niet mogelijk. Voor de discipline lucht is het alternatief van koeltorens met natuurlijke trek of kunstmatige trek dus te verkiezen boven de aërocondensoren. Monumenten en landschappen Landschappelijk is de impact van koeltorens natuurlijk een stuk ingrijpender dan die van aërocondensoren. Koeltorens, meer bepaald koeltorens met natuurlijke trek, zijn immers veel hoger, zeker indien ook de damppluim in rekening wordt gebracht. Van op grote en middelgrote afstand vallen deze koeltorens in het landschap bijgevolg veel meer op. De koeltorens met natuurlijke trek krijgen een negatievere evaluatie dan hybride koeltorens of koeltorens/koelcellen met kunstmatige trek, die op hun beurt weer negatiever geëvalueerd worden dan aërocondensoren voor de discipline monumenten en landschappen. Remediërende maatregelen om de impact van koeltorens te verminderen zijn niet mogelijk.

SGS Belgium NV

juni ’14

95



Vanuit landschappelijk standpunt geniet een hybride koeltoren en een koeltoren met kunstmatige trek de voorkeur t.o.v. een koeltoren met natuurlijke trek, dit omwille van de visuele impact. In de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en monumenten van dit MER wordt hierbij de nodige aandacht besteed aan de visuele impact van de biomassa centrale in de omgeving. Micro - Klimaat Pluimvorming is belangrijk in koeltorens wanneer lucht met een hoge vochtigheidsgraad de koeltoren verlaat, gemengd wordt met de atmosfeer en begint af te koelen. Alhoewel dit bijna 100 % waterdamp is, kan het visueel effect op de horizon belangrijk zijn, zeker voor koeltorens met natuurlijke trek. De vorm en grootte van de zichtbare pluim wordt beïnvloed door de temperatuur en de relatieve vochtigheid van de atmosfeer, alsook de wind. Hoe kouder en vochtiger de atmosfeer, hoe stabieler en persistenter de pluimvorming zal zijn. Daardoor kan het in meer koude regionen als een probleem gezien worden, en zeker in de winter. Extreme pluimvorming van grote installaties kan resulteren in mist, en dit op grondniveau in het geval van de kleinere hybride koeltorens of koeltorens/koelcellen met kunstmatige trek. Pluimvorming kan echter tegengegaan worden door de natte lucht aan de uitgang te mengen met warme droge lucht. Hybride koeltorens zijn hiervoor speciaal ontwikkeld om pluimvorming tegen te gaan. Voor Noord-Europese klimaatsomstandigheden zal er 20 % van de totale warmteproductie naar de droge sectie getransfereerd worden om zonder zichtbare pluim te opereren, onder eender welke klimatologische omstandigheden. Productiecapaciteit en rendement Bijgevolg rest nog de keuze tussen koeltorens/koelcellen met kunstmatige trek of hybride koeltorens, die gelijkaardige kenmerken hebben. BPG verkiest voor dit project in scenario 1 (site GCT) voor koelcellen met kunstmatige trek, omwille van het feit dat met deze koelcellen de prestatie- impact (zie Tabel 2.6) lager is (lees hoger rendement van de centrale) dan indien gebruik gemaakt wordt van hybride koeltorens. Bij een koeltoren met natuurlijke trek is de prestatie-impact nog lager, maar deze werd niet weerhouden omwille van de landschappelijke impact. Voor scenario 2 op de plansite van Electrabel Rodenhuize verkiest BPG gebruik te maken van de bestaande koeltoren met natuurlijke trek, omwille van de rendementswinst die bekomen wordt op de centrale t.o.v. het gebruik van een koeltoren met kunstmatige trek. Besluit Het Europees GPBV (IPPC) bestudeerde in het kader van een BBT-studie over industriële koelsystemen het speciale geval van energieopwekking. Hier worden de diverse types koeltorens tegen elkaar afgewogen. In deze BBT-studie worden volgende aanbevelingen gemaakt:

De keuze van type koeltoren moet steeds rekening houden met een maximalisatie van de energie-efficiëntie. Dit betekent dat centrales in de omgeving van de kust best gekoeld worden met een open koelsysteem.

Recirculatie van koelwater in koeltorens of koelcellen is best beschikbare techniek in het geval een open koelsysteem niet mogelijk is wegens onvoldoende beschikbaarheid van water. De warmte-emissies naar water dienen geminimaliseerd te worden.

De emissie van chemische substanties vanuit het koelcircuit naar oppervlaktewater dient geminimaliseerd te worden. Hiervoor dient bv. corrosiebestendige apparatuur gebruikt te worden. Ook bij de keuze van koelwateradditieven dient de impact op het ontvangende

SGS Belgium NV

juni ’14

96



oppervlaktewater zo klein mogelijk te zijn.

De geluidsemissies dienen geminimaliseerd te worden door in eerste instantie primaire maatregelen te voorzien (= geluidsarme apparatuur). Bijkomende secundaire maatregelen (bv. demping aan in- en uitgangen) kunnen aangewezen zijn.

Op basis van de BREF kan gesteld worden dat de door BPG gekozen techniek voor beide scenario’s als best beschikbare techniek bestempeld kan worden. In de discipline water van dit MER wordt hierbij de nodige aandacht besteed aan de warmte-emissies naar het ontvangende oppervlaktewater.

2.3.4.5 Stoom/warmteproductie voor externe afnemers Het hoofdproces in de biomassacentrale is de productie van stoom in de boiler en het afleiden van deze stoom doorheen de turbine om elektriciteit te produceren. Er kan ook stoom/warmte geleverd worden. Deze stoom/warmte wordt gehaald vanuit dit proces en wordt rechtstreeks geleverd aan de gebruikers om deze warmte/stoom te gebruiken in andere processen. De hoeveelheid stoom beschikbaar voor elektriciteitsproductie is afhankelijk van druk en temperatuur nodig voor extern gebruik. Verder reikende mogelijkheden voor warmteleveringen worden onderzocht. De centrale zal gebruiksklaar gemaakt worden voor de levering van warm water aan een (nog aan te leggen) warmtenet en BPG zal met nog nader te identificeren partners een bredere haalbaarheidsstudie over warm water leveringen in het havengebied laten uitvoeren. In kader hiervan vond reeds een overleg plaats met EDF om een mogelijke aansluiting op het stadsnet te voorzien. Bij een warmtelevering van 75 MW th daalt het elektriciteitsvermogen van de centrale met 15 MW e. Naar elektrisch rendement toe betekent dit een daling van 41% naar 37,5%. Het warmterendement bedraagt dan 16,5% en het totale brandstofgebruik 54%.

SGS Belgium NV

juni ’14

97



Tabel 2.7: Overzicht van de toetsing aan de uitvoeringsalternatieven voor de nieuwe biomassacentrale volgens de BREF Grote Stookinstallaties (Large Combustion Plants-LCP) en BREF afvalverbranding (Waste Incineration-WI) Ref BBT Techniek Wanneer BBT Toegepast? Toelichting/motivatie WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

LCP 5.1.3.3

Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen

-

-

-

ja

De luchttoevoer wordt systematisch gecontroleerd via geïntegreerde controlesystemen en operator.

ja

Het ontwerp van de boiler is voorzien voor een optimale verbranding. Het verbrandingssysteem wordt voorzien van geïntegreerde emissiecontrolesystemen.

nvt

Mogelijks wordt gebruik gemaakt van actieve kool die zal worden toegevoegd voor de mouwenfilter. Uitsluitsel hierover kan op dit moment voor het project nog niet gegeven worden.

Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en n.v.t. accumulatie van Hg in de installatie te vermijden Uitvoeringsalternatieven Verbrandingstechnieken niet bij nieuwe Poederinstallatie neen installaties op turf

Geen toepassing van herverbranding van rookgasreinigingsresidu’s.

zie LCP 5.1.3.4

LCP 5.1.3.4

Wervelbed installatie

bij nieuwe en bestaande installaties

ja

Voor het project wordt geopteerd voor een wervelbedoven van het type CFB. De thermische capaciteit van een wervelbedoven ligt hoger dan een klassieke roosteroven. Een CFB heeft het breedste werkingsgebied. De calorische waarde van de input kan 6 tot 30 GJ/ton bedragen.

LCP 5.1.3.1

Roosterverbranding Lage NOx bij roosterverbranding (200 mg/Nm³)


neen

zie LCP 5.1.3.4

SGS Belgium NV

juni ’14

98


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

LCP 5.3.3

WI 4.1.1 4.2.1 4.2.3


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden Geavanceerde controlesystemen om hoge ketel performantie te bekomen reductie van emissies door optimalisatie van verbrandingscondities Een installatie-ontwerp kiezen dat geschikt is voor de eigenschappen van de aanvaarde afvalstromen

Wanneer BBT

Toegepast?

Toelichting/motivatie

-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.



ja

Het verbrandingssysteem wordt voorzien van geïntegreerde emissiecontrolesystemen.

-

ja

zie LCP 5.1.3.4

Uitvoeringsalternatieven Rookgaszuivering Stof LCP 5.4.5

SGS Belgium NV

Doekfilter verwijderingsefficiëntie > 99,95% , haalbaar emissieniveau: < 5 mg stof/Nm³ (6%O2)

juni ’14


ja

Voor de centrale wordt een doekenfilter voorzien om aan de emissiedoelstelling van 5 mg/Nm3 te voldoen.

99


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

LCP 5.4.5


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden Elektrostatische filter verwijderingsefficiëntie > 99,5% , haalbaar emissieniveau: 5-30 mg stof/Nm³ (6%O2)

LCP 5.4.5

Cycloon

LCP 5.4.5

Elektrostatische filter of doekfilter verwijderingsefficiëntie > 99,5%

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


neen

zie LCP 5.4.5.

ja

Wordt voorzien.

ja

zie LCP 5.4.5.

bij nieuwe en bestaande installaties, bij voorkeur doekfilter bij nieuwe en bestaande installaties, als voorbehandeling Zware metalen bij nieuwe en bestaande installaties Zwaveldioxide (SO2)

SGS Belgium NV

juni ’14

100


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1

Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen

-

nvt


WI

Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden

-

n.v.t.


LCP 3.3.5 en 3.3.4

Kalksteeninjectie of calciumhydroxide injectie in droge nieuwe en bestaande vorm voor doekfilter of ESP of sproeidroogwasser installaties < 300 MWth haalbaar emissieniveau: nieuwe installaties: 200-300 van toepassing op mg/Nm³; bestaande: 200-300 mg/Nm³ bij 6%O2 poederinstallaties

nvt

De geplande centrale heeft een thermisch vermogen van >300 MW

LCP 5.4.6, 3.3.5 en 3.3.4

Duo- verbranding biomassa met turf, kalksteeninjectie of calciumhydroxide injectie in droge vorm voor doekfilter of ESP of sproeidroogwasser haalbaar emissieniveau: nieuwe installaties: 150-300 mg/Nm³; bestaande: 150-300 mg/Nm³ bij 6%O2

nvt

De geplande centrale heeft een thermisch vermogen van >300 MW

SGS Belgium NV

juni ’14

nieuwe en bestaande installaties < 300 MWth van toepassing op wervelbedinstallaties

101


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.


LCP 3.3.3

LCP 5.4.6, 3.3.5 en 3.3.4

Natte wassing, sproeidroogwasser ,zeewaterwasser, gecombineerde NOx en SO2 technieken haalbaar emissieniveau: nieuwe installaties: 50-150 mg/Nm³; bestaande: 50-200 mg/Nm³ bij 6%O2

nieuwe en bestaande installaties > 300 MWth van toepassing op poederinstallaties

nvt

Duo- verbranding biomassa met turf, kalksteeninjectie nieuwe en bestaande of calciumhydroxide injectie in droge vorm voor installaties > 300 MWth doekfilter of ESP of sproeidroogwasser, natte wassing van toepassing op haalbaar emissieniveau: nieuwe installaties: 50-200 wervelbedinstallaties mg/Nm³; bestaande: 50-200 mg/Nm³ bij 6%O2

ja

SGS Belgium NV

juni ’14

Aangezien het zwavelgehalte in biomassa (-afval) erg laag is, wordt geen rookgasontzwavelingsinstallatie voorzien. De opgelegde emissiegrenswaarden zullen verder worden gehaald door toevoeging van natriumbicarbonaat (injectie net voor de mouwenfilter) of kalksteen in de ketel. Aangezien het zwavelgehalte in biomassa (-afval) erg laag is, wordt geen rookgasontzwavelingsinstallatie voorzien. De opgelegde emissiegrenswaarden zullen verder worden gehaald door toevoeging van natriumbicarbonaat (injectie net voor de mouwenfilter) of 102


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.

Geen toepassing van herverbranding van rookgasreinigingsresidu’s. kalksteen in de ketel.

LCP 5.4.7

Stoken op een luchtgekoeld bewegend rooster

LCP 3.4.1

Combinatie van verschillende primaire maatregelen low NOx in combinatie met andere primaire maatregelen zoals rookgasrecirculatie of getrapte verbranding

LCP 5.4.7 en 3.4.1

Getrapte verbrandingslucht of rookgasrecirculatie haalbaar emissieniveau 155-260 mg/Nm³

SGS Belgium NV

juni ’14

Stikstofoxiden (NOx) bij roosterverbranding van biomassa bij nieuwe en bestaande installaties van toepassing op poederinstallaties bij nieuwe en bestaande installaties van toepassing op

nvt

Het project betreft een wervelbedoven.

nvt

Het project betreft een wervelbedoven.

ja

Rookgasrecirculatie wordt toegepast.

103


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.


ja

Om de NOx-emissie te reduceren voor de voorziene biomassacentrale zal een SNCR al dan niet gekoppeld met een SCR Denox-installatie (Selective (Non) Catalytic Reduction) worden geïnstalleerd

ja

Om de NOx-emissie te reduceren voor de voorziene biomassacentrale zal een SNCR al dan niet gekoppeld met een SCR Denox-installatie (Selective (Non) Catalytic Reduction) worden geïnstalleerd

wervelbedinstallaties

LCP 3.4.2.1 en 3.4.2.2

SCR, SNCR haalbare emissies: 50-200 mg/Nm³

WI 4.4.4.1 4.4.1.2

Naast primaire (verbrandingsgerelateerde) maatregelen voor NOx reductie, gebruik maken van ofwel SCR of SNCR, afhankelijk van de vereiste rookgasreinigingsefficiëntie (SCR is in het algemeen BBT indien hoge NOx reducties zijn vereist, d.i. bij hoge NOx waarden in het ruw gas, en indien lage

SGS Belgium NV

juni ’14

als nodig bij installaties > 300 MWth voor wervelbedinstallaties

-

104


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden NOx concentraties in het geëmitteerde rookgas gewenst zijn).

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


ja

-

ja

Mogelijks wordt gebruik gemaakt van actieve kool die zal worden geïnjecteerd voor de mouwenfilter. Uitsluitsel hierover kan op dit moment voor het project nog niet gegeven worden.

CO emissies LCP 3.1.2

Optimalisatie van het verbrandingsproces en optimaal bij nieuwe en bestaande ontwerp en onderhoud van de installatie installaties haalbaar emissieniveau: 50-250 mg/Nm³ PCDD/F emissies

WI 4.4.5.6 4.4.5.7 4.4.5.3 4.4.5.4

Gebruik maken van een geschikte combinatie van één of meer van volgende PCDD/F verwijderingstechnieken: i. adsorptie door injectie van actieve kool of andere reagentia bij een geschikte doseringsgraad van het reagens, in combinatie met

SGS Belgium NV

juni ’14

-

105


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

WI


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden een doekfilter, of ii. adsorptie op vast bedden met een geschikte verversingsgraad van het adsorbens, of iii. SCR met meerdere katalysatorlagen, adequaat gedimensioneerd om PCDD/F controle toe te laten, of iv. het gebruik van katalytische doekenfilters (maar enkel indien er andere maatregelen zijn voor effectieve controle van metallisch en elementair Hg) Bij gebruik van natte wassers, regelmatig de PCDD/F opstapeling (geheugeneffecten) in de wasser evalueren, en gepaste maatregelen nemen om deze opstapeling aan te pakken en emissies door doorbraak uit de wasser te vermijden. Speciale aandacht moet gegeven worden aan mogelijke

SGS Belgium NV

juni ’14

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


-

n.v.t.

Geen toepassing van natte wassers.

106


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

WI 4.4.6.2

LCP 5.1.3.6


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden geheugeneffecten gedurende stop- en startperiodes Bij gebruik van halfnatte en droge rookgasreinigingssystemen, gebruik maken van actieve kool of andere effectieve adsorptie reagentia voor adsorptie van PCDD/F en Hg, met een gecontroleerde doseringsgraad van het reagens

Warmtekrachtkoppeling thermische efficiëntie 75-90%

SGS Belgium NV

juni ’14

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


ja

Mogelijks wordt gebruik gemaakt van actieve kool die zal worden geïnjecteerd voor de mouwenfilter. Uitsluitsel hierover kan op dit moment voor het project nog niet gegeven worden.

ja

BPG voorziet dat de installatie gebruiksklaar is voor de levering van warm water aan een warmtenet (nog aan te leggen). Hiervoor zal een kosten/baten analyse uitgevoerd worden.

-

Thermische efficiëntie wanneer economisch haalbaar, d.w.z. wanneer de warmtevraag hoog genoeg is

107


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.


Afvalpreventie (reststromen)

LCP 5.4.9

WI 4.6.2

Nuttig (her)gebruik van verbrandingsresten en bijproducten o.a. gips


Aparte behandeling van bodemassen en vliegassen en andere rookgasreinigingsresidu's, om contaminatie van bodemas te vermijden en de mogelijkheid voor nuttige toepassing bodemas te verhogen

SGS Belgium NV

juni ’14

neen

neen

De stand van de techniek is momenteel ontoereikend om de verbrandingsassen (bodem- en vliegas) van de verbrandingsprocessen nuttig toe te passen conform de bepalingen van het VLAREMA, deze residu’s worden in afwachting hiervan gestort. In de tussentijd zoekt BPG verder naar valorisatiemogelijkheden. De bodem- en vliegassen worden apart ingezameld en gescheiden afgevoerd naar het stort van OVMB op 500 meter van de site. Daar worden deze assen verwerkt via solidificatie. Momenteel wordt er in dit kader bekeken in hoeverre de 108


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.


WI 4.6.3 4.4.2.1

Bij gebruik van een voorontstoffing, de samenstelling van de opgevangen vliegassen bepalen, om te evalueren of deze vliegassen geschikt zijn voor nuttige toepassing, ofwel rechtstreeks ofwel na

SGS Belgium NV

juni ’14

-

neen

assen in big bags afgevoerd kunnen worden terug naar de biomassa leveranciers, maar dit moet gezien worden als een oplossing op lange termijn omdat de exacte assamenstelling nog niet bekend is. De stand van de techniek is momenteel ontoereikend om de verbrandingsassen (bodem- en vliegas) van de verbrandingsprocessen nuttig toe te passen conform de bepalingen van het VLAREMA, deze residu’s worden in afwachting hiervan gestort. De stand van de techniek is momenteel ontoereikend om de verbrandingsassen (bodem- en vliegas) van de verbrandingsprocessen nuttig toe te passen conform de bepalingen van het VLAREMA, deze residu’s worden in 109


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

WI 4.6.4


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden behandeling, dan wel als afvalstof moeten worden afgevoerd

Resterende ferro- en non-ferro metalen uit de bodemassen afscheiden voor nuttige toepassing, voor zover praktisch en economisch haalbaar

SGS Belgium NV

juni ’14

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.

Geen toepassing van herverbranding van rookgasreinigingsresidu’s. afwachting hiervan gestort. In de tussentijd zoekt BPG verder naar valorisatiemogelijkheden. Momenteel wordt er in dit kader bekeken in hoeverre de assen in big bags afgevoerd kunnen worden terug naar de biomassa leveranciers, maar dit moet gezien worden als een oplossing op lange termijn omdat de exacte assamenstelling nog niet bekend is.

-

neen

De bodem- en vliegassen worden verwerkt ex situ door solidificatie. De solidificatie zal gebeuren op de site van OVMB (ca. 500 m van de BPG- site) door de door hen opgelegde technieken. 110


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.

Geen toepassing van herverbranding van rookgasreinigingsresidu’s. De stand van de techniek is momenteel ontoereikend om de verbrandingsassen (bodem- en vliegas) van de verbrandingsprocessen nuttig toe te passen conform de bepalingen van het VLAREMA, deze residu’s worden in afwachting hiervan gestort. In de tussentijd zoekt BPG verder naar valorisatiemogelijkheden. Momenteel wordt er in dit kader bekeken in hoeverre de assen in big bags afgevoerd kunnen worden terug naar de biomassa leveranciers, maar dit moet gezien worden als een oplossing op lange termijn omdat de exacte assamenstelling nog niet bekend is.

SGS Belgium NV

juni ’14

111


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

WI 4.6.5 4.6.10

WI 4.6.11

LCP 5.1.1


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden Behandeling van bodemassen (hetzij on-site, hetzij off-site) door een geschikte combinatie van: a. droge bodemasbehandeling, met of zonder rijping b. natte bodemasbehandeling, met of zonder rijping c. thermische behandeling d. zeven en vermalen

Behandeling van rookgasreinigingsresidu's (hetzij onsite hetzij off-site)

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


-

ja

-

ja

Lossen, opslaan en brandstofbehandelingen Het gebruik van in de hoogte verstelbare lossystemen bij nieuwe en bestaande n.v.t. voor brandstoffen installaties

SGS Belgium NV

juni ’14

De bodem- en vliegassen worden verwerkt ex situ door solidificatie. De solidificatie zal gebeuren op de site van OVMB (ca. 500 m van de BPG- site) door de door hen opgelegde technieken. De bodem- en vliegassen worden verwerkt ex situ door solidificatie. De solidificatie zal gebeuren op de site van OVMB (ca. 500 m van de BPG- site) door de door hen opgelegde technieken. Voor het lossen en opslaan van de pellets en houtchips wordt gebruik gemaakt van de installaties van GCT. 112


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.


LCP 5.1.1 LCP 5.1.1

LCP 5.1.1 LCP 5.1.1 LCP 5.1.1

Gebruik van watersproeisystemen Transportband op veilige en open ruimte boven de grond plaatsen zodat schade door voertuigen of ander materieel wordt voorkomen Gebruik maken van reinigingsapparatuur voor transportbanden Gebruik maken van afgesloten transportbanden voorzien van ontstoffingsapparatuur Optimaliseren van transportsysteem om vorming en

SGS Belgium NV

juni ’14

als niet vriest

ja

Voor diffuse stofemissies wordt verwezen naar de milderende maatregelen zoals opgenomen in het MER n.a.v. de hervergunning van GCT. (zie paragraaf 5.5.2.1) Zie LCP 5.1.1


ja

Zie LCP 5.1.1

ja

Zie LCP 5.1.1

ja

Zie LCP 5.1.1

ja

zie hierboven

bij nieuwe en bestaande installaties bij nieuwe en bestaande installaties bij nieuwe en bestaande

113


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

LCP 5.1.1 LCP 5.1.1 LCP 5.1.1 LCP 5.1.1

LCP 4.1.1.2


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden transport van stof on-site te minimaliseren

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


ja

zie hierboven

ja

wordt toegepast

ja

Regenwater wordt verzameld in het bufferbekken en herbruikt door de centrale.

installaties

Toepassen van goede ontwerp- en constructiepraktijk bij nieuwe en bestaande en onderhoud installaties bij nieuwe en bestaande Opslag op afgedekte terreinen met drainage installaties bij nieuwe en bestaande Opvangen hemelwater en zuivering installaties Opslagplaats brandstof voorzien van automatisch bij nieuwe en bestaande branddetectiesysteem installaties bij nieuwe en bestaande Gebruikmaken van gesloten transportbandsystemen, installaties voor lossen, pneumatisch transport en silo's opslaan en handelingen met kalk/kalksteen

SGS Belgium NV

juni ’14

ja

ja

Voor de opslag van assen (bodem- en vliegas) , zand , houtstof en additieven op de projectsite worden silo’s gebruikt. Zie ook LCP 5.1.1 114


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23



Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


WI 4.4.5.1


-

nvt


WI


-

n.v.t.


WI 4.1.3

Kwaliteitscontroles voor het inkomende afval vastleggen en onderhouden, in overeenkomst met de types afval die op de installatie kunnen ontvangen worden, door middel van: - het vastleggen van proces input beperkingen en het identificeren van de belangrijkste risico's - communicatie met afvalaanbieders om de kwaliteitscontrole van het inkomende afval te verbeteren - het controleren van de kwaliteit van het te verbranden afval op de site van de verbrandingsinstallatie - het controleren, bemonsteren en testen van inkomende afvalstromen detectoren voor radioactieve materialen

Brandstofvoorbehandeling

SGS Belgium NV

juni ’14

Er zal een labo op de site zijn om analyses uit te voeren op de kwaliteit van de watercyclus en de aangevoerde biomassa (-afval). -

ja

BPG zal voor de aanvoer van het houtstof afspraken maken met de leverancier zodanig dat steeds aan de wettelijke samenstellingsvoorwaarden voor niet verontreinigd behandeld houtafval zal worden voldaan.

115


Ref BBT WI 4.1.6.4

WI 4.2.23

WI 4.4.5.1

WI

LCP 5.1.2


Techniek Ongecontroleerde instroom van lucht in de verbrandingskamer, b.v. via afvalvulkanalen, minimaliseren Gebruik van oven dimensies (inclusief secundaire verbrandingskamers e.d.) die groot genoeg zijn om te zorgen voor een effectieve combinatie van gasverblijftijd en temperatuur, zodat verbrandingsreacties quasi volledig zijn, wat resulteert in lage en stabiele CO en VOS emissies naar lucht en lage TOC concentraties in de residu's Gebruik van primaire (verbrandingsgerelateerde) technieken om PCDD/F in het afval en mogelijke PCDD/F precursoren te vernietigen Bij herverbranden van rookgasreinigingsresidu's, gepaste maatregelen nemen om re-circulatie en accumulatie van Hg in de installatie te vermijden In geval van verontreinigd hout dient men de aard van de verontreiniging van elke lading die binnenkomt te kennen

LCP 5.1.2

SGS Belgium NV

Droogsysteem voor turf

juni ’14

Wanneer BBT

Toegepast?


-

ja


-

ja


-

nvt


-

n.v.t.


bij stoken verontreinigd hout

nvt

Project betreft verbranding van biomassa (-afval) stromen. Er wordt geen verontreinigd hout verbrand.

bij stoken van turf

nvt

Project betreft verbranding van biomassa (-afval) stromen. Er wordt geen turf verbrand.

116


2.4


BIJLAGEN

Bijlage 2.1: Grondplan met situering van de installaties voor locatie alternatief op de GCT site Bijlage 2.2: Grondplan met situering van de installaties voor locatie alternatief op de Electrabel Rodenhuize site

SGS Belgium NV

juni ’14

117



3. HISTORIEK VAN HET STUDIEGEBIED

SGS Belgium NV

juni ’14

118



Voor de schets van de historiek van het studiegebied wordt teruggegrepen naar de geschiedenis van de stad Gent en omgeving zoals o.a. opgenomen in het illustratief gedeelte van het Ruimtelijk Structuurplan Gent. Dit geeft een zeer volledig en duidelijk beeld van de ontwikkeling en voorgeschiedenis van het studiegebied van dit MER.

3.1 3.1.1

EVOLUTIE GENT EN OMGEVING Evolutie van Gent tot de 17de eeuw

De prille stadsgroei van Gent is het resultaat van een voortdurende wisselwerking tussen de specifieke geografische ligging en de maatschappelijke ontwikkelingen. De stad is ontstaan en gegroeid rondom de samenvloeiing van twee rivieren, Schelde en Leie. Met zandige opduikingen, met als hoogste de Blandijnberg van circa 29 meter boven de zeespiegel, moet dit een opvallende plek geweest zijn. Lang voor de vorming van de middeleeuwse stad werd dit gebied reeds door mensen bezocht. De oudste sporen van rondtrekkende jagers-verzamelaars in de Gentse regio dateren al van 35 000 voor Christus. Zo zijn langs de Oude Kale tussen Vinderhoute en Merendree belangrijke sporen terug te vinden van oude nederzettingsstructuren. In 58 voor Christus werd Gallië door de Romeinen veroverd. Ganda (eerste naam voor de nederzetting die uiteindelijk Gent werd) werd opgenomen in een wereldrijk en door landwegen met andere lokale centra verbonden. Na de val van het Romeinse Rijk werd nagenoeg het volledige cultuurlandschap weggeveegd en kende het natuurlandschap een sterke uitbreiding. Ten oosten van de samenvloeiing is in de 7de eeuw een nederzetting met klooster en kerk gesticht, de SintBaafsabdij. De Leie en de Schelde waren trage en gemakkelijk te bevaren vlakterivieren, waardoor handel en verkeer vroeg tot ontwikkeling konden komen. Een eerste stap in de stadsontwikkeling van Gent vormde de afbakening van de laat- Karolingische 'portus', een terrein van zo'n zeven hectare aansluitend op de Schelde. Het areaal was omsloten door een brede droge gracht, waarschijnlijk voorzien van een aarden berm en een houten palissade met poorten. In deze vroege middeleeuwen worden nieuwe agrarische nederzettingen gevormd op de goed gedraineerde en lichte bodems. Het zijn geïsoleerde eilandjes cultuurland te midden van uitgestrekte bossen. De dorpsnederzetting is in vele gevallen een pleindorp van het 'green'-type. Vroonstalledries te Wondelgem is één van de relicten die samenhangen met deze occupatie-geschiedenis als centrum van het kroondomein Marka, waarvan de hofkouter gelegen was onmiddellijk ten zuiden hiervan. Ook de driesstructuur van Slindonk met de omliggende akkers dateert vermoedelijk uit deze periode. Ze waren in de eerste plaats gericht op het voorzien in de eigen lokale behoeften. Vanaf de 11de eeuw werd de portus systematisch vergroot door diverse leengebieden die erop werden aangesloten. Het gebied dat in de volksmond 'de Kuip' wordt genoemd, gaat grotendeels terug op de grachtengordel die wellicht omstreeks 1100 omheen de gegroeide handelsnederzetting tot stand kwam. De watergordel omsloot een gebied van ongeveer tachtig hectaren. Dat er ook buiten de 12de eeuwse omwalling bewoning voorkwam, staat vast. Buiten de poorten waren verscheidene nederzettingskernen. De hele 13de eeuw heeft de stad stapsgewijs gepoogd haar invloed op die kernen te vergroten. Door overdracht en aankoop van aanliggende terreinen en kleine nederzettingen spreidde het grondgebied zich uit tot een oppervlakte van ongeveer zeshonderd vierenveertig hectaren. Dit maakte Gent tot één van de grootste stedelijke gebieden. Midden de 14de eeuw telde Gent zo'n 50.000 tot 60.000 inwoners en was het na Parijs de tweede grootste stad van Noordwest-

SGS Belgium NV

juni ’14

119



Europa. Binnen de omwalling bleven nog grote gebieden open die voor de landbouw gebruikt werden tenzij het ging om natte gebieden die niet bebouwbaar of cultiveerbaar waren. Door de snelle bevolkingstoename in de 11de en 12de eeuw dienden ook in een ruimer gebied rond Gent nieuwe landontginningen te gebeuren. Deze ontginningen vormen in vele gevallen de basis van het huidige cultuurlandschap. In de eerste plaats was er de rationalisatie en intensifiëring van gronden door krachtige grootgrondbezitters, zoals de abdijen van Gent, waarbij de oude akkerlanden werden versmolten tot grote bouwlandcomplexen daar waar de microruggen voldoende uitgestrekt waren. Daarnaast speelden deze grootgrondbezitters ook een actieve rol bij de systematische, grootschalige landontginningen. Zo werden de eerste pogingen ondernomen om het Scheldeveld te ontginnen vanuit verschillende ontginningshoeven. Kleine boeren zochten de randen van de uitgestrekte, nog min of meer natuurlijke landschappen op om zich te vestigen. Hun ontginningen, dikwijls gesitueerd in depressies, worden gekarakteriseerd door blokpercelen omzoomd door levende afsluitingen. Langs driftwegen waarlangs het vee naar de 'veld'-gebieden gedreven werd, ontwikkelden zich verder straatdorpen. Die zijn vooral geconcentreerd ten noordoosten van Gent. De invloed van Gent als centrum voor lakennijverheid strekte zich onder meer uit in het noorden. Doornzeledries kan worden geïnterpreteerd als een dries waar schaapskuddes werden verzameld die in grootte de lokale behoeften sterk overstegen en als zodanig gericht waren op de wolproductie voor een markt. Ook de waterlopen werden aangepast aan de noden. Door de bouw van sluizen en sassen trachtte men van in de 12de eeuw de waterhuishouding in Gent onder controle te krijgen. Vanaf de 14de eeuw werden de waterwegen vrijwel constant uitgebaggerd en verdiept, wat leidde tot smallere waterwegen. Maar de belangrijkste waterwerken waren ingegeven door een niet aflatende zoektocht van Gent naar een eigen verbinding met de zee. Tussen 1251 en 1269 werd de Lieve gegraven om Gent rechtstreeks met de haven van Damme en het Zwin te verbinden. Aan het einde van de 13de eeuw wordt de ontginningsbeweging afgesloten. Zowel misoogsten als epidemieën en oorlogen leidden tot een sterke bevolkingsafname. Marginale gronden worden verlaten, hoeven verdwijnen en bos en veld kennen opnieuw een sterke uitbreiding. Zo verwordt het Scheldeveld opnieuw tot een soort woestenij. Gent werd vanaf de 15de eeuw stelselmatig bedwongen door vreemde vorsten. De 'vechtstad' Gent werd gebruikt voor militaire doeleinden. Dé overheersende stedenbouwkundige structuren waren de militaire bouwwerken van toen. Onder voortdurend nieuwe bedreigingen werd de stadsomwalling continu versterkt en vernieuwd. Onder impuls van Keizer Karel werd in 1563 de Sassevaart gegraven als verbinding van Gent met de Westerschelde. Deze vaart had echter twee nadelen: ze was te ondiep voor zeeschepen en enkel gericht op Nederland. Door de sluiting van de Schelde had ze in 1648 nog enkel een lokale betekenis. De Spaanse aartshertogen Albrecht en Isabella lieten een verbinding graven richting kust. Zo werd de Brugse Vaart tussen 1613 en 1624 gegraven tot in Brugge, waarop kort daarna een verbinding tot stand kwam met Oostende (1658). De verbinding moest niet alleen dienen om de handel te heroriënteren op de kust maar ook als verdedigingslinie tegen de noordelijke Nederlanden.

3.1.2

Gent tot 1778

Met de Oostenrijkse tijd (vanaf 1714) begon een periode van tijdelijke rust en vrede. Door de aanhoudende conflicten, groeide de stad lange tijd nauwelijks aan in bevolking en bebouwing. De

SGS Belgium NV

juni ’14

120



6

kaart van Graaf de Ferraris , opgemaakt onder het Oostenrijks bewind, laat dan ook zien dat de verstedelijking grotendeels binnen de stadsomwalling bleef.

Verder vinden we op deze kaart ook de straatdorpen Desteldonk, Mendonk, Sint-Kruis-Winkel en Luchteren terug. Deze lintbebouwing is vaak oost-westgericht doordat ze zich op smalle dekzandruggen bevindt. Ook de dorpskernen van Oostakker, Meulestede, Drongen en Sint-DenijsWestrem bestonden toen al. Het is tevens de tijd waarin voor het eerst het landschap architecturaal werd gemodelleerd, onder meer door de aanleg van majestueuze dreven tussen de kastelen van de landadel en, indien aanwezig, de dorpskerk. Het Scheldeveld werd gedeeltelijk herbebost. De dreven zijn er nog sterk herkenbaar.

3.1.3

Gent tot 1854

Onder de hervormingspolitiek van Jozef II werden de omwallingen geleidelijk ontmanteld (1781) en de meeste stadspoorten gesloopt. De textielindustrie wekte Gent weer tot leven. De productie van volkatoenen weefsels en het openstellen van de Nederlands-Indische markt zorgden voor een snelle groei van de Gentse textielindustrie. Sinds de middeleeuwen bestond een belasting op alle personen- en goederenvervoer in en uit de stad, de zogenaamde tolheffingen en octrooirechten. Hierdoor bleef Gent geprangd binnen zijn stadsomwalling. Hierbinnen vond dan ook een enorme inbreiding plaats om alle fabrieken en hun arbeiders op te vangen. Door de industriële revolutie trokken veel arbeiders van het platteland de stad in. Zij moesten snel gehuisvest worden. In de onmiddellijke omgeving van de fabrieken werden woningen en kloosters ingedeeld in wooneenheden en grote binnentuinen werden snel volgebouwd met ‘beluiken’ (private woonerven). In 1845 was één op vier woningen gelegen in een beluik. De introductie van de ‘Mule Jenny’s’ en vooral van de stoommachines (1805) met hun schoorstenen gaven Gent al snel de aanblik van een echte fabrieksstad. De industriëlen kochten zelf diverse gebouwen, waarin ze hun fabriek vestigden. Omdat de technologie weinig eisen stelde aan de huisvesting waren dit niet zelden kerk- en kloostergebouwen. Onder het Hollands bewind (vanaf 1814) werd een oude droom van Gent weer mogelijk: een eigen verbinding met de zee. De Sassevaart was echter verzand en de aanpalende polders hadden te kampen met overstromingsproblemen. Voor de eerste 21 kilometer (tot Sas van Gent) van het nieuw Kanaal Gent-Terneuzen werd het oude tracé van de Sassevaart aangehouden. In Gent zelf werd meteen gestart met de aanleg van de eerste aansluitende havendokken: het Handelsdok en het Achterdok (1829). De grote waterbouwkundige werken zorgden voor een ingrijpende wijziging van de stad. Door de aanleg van het Handelsdok kreeg Gent aan de oostkant een barrière die van noord naar zuid langs het Handelsdok en de Dampoort, en over de Visserij loopt. Bovendien konden vanaf 1830 vele kloostergemeenschappen hun bezittingen terug verwerven waardoor de industriëlen met hun bedrijven naar de rand van de stad moesten uitwijken. De omgeving

6

De kabinetskaarten van Graaf de Ferraris zijn kaarten die planimetrisch van een bijzonder niveau zijn en een detailinvulling hebben die vergelijkbaar is met de hedendaagse topografische kaarten. Ze zijn opgesteld tussen 1770 en 1778 en geven de toestand weer aan het einde van het pre-industriële tijdperk. De steden waren op dat ogenblik nog volledig gelegen binnen hun eindmiddeleeuwse vesten. De voornaamste steden waren met elkaar verbonden door, waar de topografische toestand het toeliet, kaarsrechte steenwegen. Ook waren vele waterlopen bevaarbaar.

SGS Belgium NV

juni ’14

121



van Brugse Vaart, Lieve en Handelsdok trokken veel nieuwe of uitwijkende fabrieken aan bij de noordelijke rand van de stad.

3.1.4

Gent tot 1933

De bebouwde oppervlakte verviervoudigde tussen 1854 en 1933. Met de opheffing van de octrooirechten en het slopen van de vesten kwamen de omliggende landbouwgronden vrij voor bebouwing. De groei situeerde zich zowel in het noorden als in het oosten en het westen van de oude stad. Er ontstond als het ware een ‘19de eeuwse gordel’. De grote bouwvrije zone rond de militaire Citadel en de waterzieke Neermeersen hebben de zuidwestkant gevrijwaard van bebouwing. De textielindustrie was de drijvende kracht achter de enorme stadsgroei. In 1846 waren 1.500 textielbedrijven in Gent gevestigd, in 1896 waren dat er al 5.000. Ondanks deze groei is men weinig planmatig te werk gegaan. De nieuwe fabrieken werden meer en meer buiten de stad ingeplant. Betere bereikbaarheid per spoor, voldoende ruimte voor de industriële schaalvergroting en aanwezigheid van proceswater waren de bepalende factoren voor de locatiekeuze. Geheel naar de opvattingen van die tijd onthield de overheid zich van bemoeienis met het winstgevend huisvesten van de arbeiders. Elke particulier kon een straat aanleggen op voorwaarde dat het openbaar domein later aan de overheid werd afgestaan. Dit leidde tot ongebreidelde bebouwing door grootgrondbezitters die grote gebieden speculatief verkavelden. Daar waar in de afgelopen eeuwen nog onduidelijkheid bestond over het belang van de Brugse Vaart versus het Kanaal Gent-Terneuzen, werd voortaan volledig gemikt op de uitbouw van het laatste. Tot de vele waterbouwkundige werken die in de tweede helft van de 19de eeuw werden uitgevoerd behoren het Verbindingskanaal (1863), het verbreden van het Handelsdok (1882), het Houtdok (1881), de Voorhaven met twee droogdokken (1892) en het Grootdok met de drie zijdokken (1930). Al deze dokken sluiten aan op het Kanaal Gent-Terneuzen. Deze grote infrastructuurwerken hebben de zwaardere vormen van industrie naar het noorden van de stad getrokken. Het Ministerie van Openbare Werken verzocht het stadsbestuur in 1864 om een ringspoorweg aan te leggen die de hele stad zou omvatten. Sinds het tot stand komen van de lijn Gent-Mechelen in 1836 was het treinverkeer sterk toegenomen. Het Zuidstation fungeerde toen ook als goederenstation, wat voor veel hinder zorgde in de binnenstad. Het duurde tot 1925 voordat de volledige ringspoorweg rond Gent tot stand kwam.

3.1.5

Gent tot 1969

Tussen 1930 en 1969 zien we niet alleen de eerste tekens van ‘suburbanisatie’, maar ook van stadsvlucht. De bebouwing zwermde verder uit naar de buurgemeenten, vooral in Sint-Amandsberg, Gentbrugge en langs diverse steenwegen. De oude dorpskernen raakten stilaan opgenomen binnen de Gentse agglomeratie. In 1930 was de voormalige gemeente Gent met 170.358 inwoners nog nooit zo dicht bevolkt. Sindsdien is het aantal stadsbewoners door verhuisbewegingen van Gentenaars naar omliggende gemeenten beginnen dalen. Door de groeiende welvaart konden meer en meer gezinnen een nieuwe woning met modern comfort bouwen. De gemeentebesturen beperkten zich veelal tot de opmaak van eigen bijzondere plannen van aanleg en de goedkeuring van particuliere verkavelingsplannen. De bebouwing die uit deze plannen ontstond vertoonde een duidelijke verschuiving van rij- en koppelwoningen naar grotere, vrijstaande woningen. De breuk in bebouwingstype is af te lezen als een groeiring rond de stad en kan gedateerd worden omstreeks 1955-1960. Vanaf de zestiger jaren werd de omgeving van Gent verder verstedelijkt zonder SGS Belgium NV

juni ’14

122



dat nog echt sprake was van stedelijk bouwen. Omvangrijke gebieden aan het Grootdok en aan het noorden van het kanaal werden ontwikkeld. De industrie kon daar voortaan haar activiteiten ver weg van de stad ontplooien. Door de verbreding en verdieping van het Kanaal en de aanleg van nieuwe dokken, spoor- en expreswegen trok de haven nieuwe bedrijven zoals Sidmar (1967) en Volvo (1965) aan. Dit soort bedrijven zorgde voor de noodzakelijke verbreding van de Gentse economie na de zware terugval van de textielindustrie. Rond 1969 werden de eerste grote infrastructuurwerken voorzien die deel uitmaakten van nieuwe internationale netwerken. De modernisering van het Kanaal en de aanleg van de Ringvaart en de autosnelweg Brussel-Oostende zijn daar goede voorbeelden van. Na de Tweede Wereldoorlog namen de afmetingen van de zeeschepen snel toe zodat het Kanaal Gent-Terneuzen niet meer de geschikte dimensies had. In 1960 werd met een Nederlands-Belgisch verdrag tot de modernisering van het kanaal besloten, waardoor Gent bereikbaar zou worden voor grote schepen tot 65.000 ton. Eind 1968 werd de nieuwe infrastructuur al in gebruik genomen. De Gentse haven speelde daarop in door de rechteroever van het kanaal met meer dan 2.000 hectaren uit te breiden en door twee nieuwe dokken, het Sifferdok en het Petroleumdok, aan te leggen. Het graven van de Ringvaart (1969) zorgde voor een goede verbinding tussen zeekanaal, Leie, Schelde en Brugse Vaart. Op de binnenwateren verliep het verkeer immers moeizaam en traag. Naar het zuiden toe vormt de Ringvaart een verbinding voor de binnenscheepvaart met het Zuid-Belgische en Noord-Franse achterland. Maar de Ringvaart verbond niet alleen, ze sneed ook de dorpskern Drongen van Gent af.

3.1.6

Gent tot 1995

De grote Gentse agglomeratie vormt in haar geheel een noord-zuidband, begrensd door de natuurgebieden Bourgoyen-Ossemeersen aan de westkant en Gentbrugsemeersen aan de oostkant. De gemeente Drongen die een vrijliggend dorp gebleven is in de buurt van de stad vormt een uitzondering op dit patroon. Grenscorrecties holden als het ware steeds de ruimtelijke feiten na. Tot 1920 werden stelselmatig delen van Sint-Amandsberg, Oostakker, Wondelgem, Langerbrugge en Evergem aan Gent overgedragen voor de aanleg van haven en spoorwegen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kozen regering en Duitse bezetter voor een fusie van Groot Gent (1942). In 1945 kwam er bij Regentbesluit al een einde aan de kortstondige fusie. In 1977 voerde de hogere overheid een nieuwe bestuurlijke fusieoperatie van Gent en tien buurgemeenten door. Maar in feite waren deze gemeenten al veel langer ruimtelijk met Gent verbonden. Vanaf 1977 kon het stadsbestuur een ‘eenheidsbeleid’ voeren. Elk gemeentebestuur had daarvoor echter al verregaande keuzes gemaakt over de toekomst van haar respectievelijke gebied. Er werd verkaveld binnen toevallige landbouwgrenzen. Bij veel deelgemeenten bestond geen totaalplan om al die nieuwe bebouwing in goede banen te leiden. Wondelgem, Mariakerke, Drongen, Sint-Denijs-Westrem en Zwijnaarde zijn quasi volledig bebouwd geraakt door het ‘aan elkaar breien’ van kleine verkavelingsplannen. Daardoor is er geen onderlinge samenhang en werden grote open gebieden aangesneden zonder dat er uiteindelijk veel woningen op terecht kwamen. In andere gemeenten was dit veel minder het geval omdat er wel een overkoepelend plan bestond (bijvoorbeeld in Sint-Amandsberg en Oostakker) of omdat alles al volgebouwd was (bijvoorbeeld in Ledeberg). In een vlaag van economische euforie en welvaart beschikte Vlaanderen al gauw over het dichtste wegennet ter wereld. In Gent werd een totaalsysteem van autosnelwegen, ringen en radialen gerealiseerd. De twee autosnelwegen hebben het landschap in het zuiden van Gent tijdens de tachtiger en negentiger jaren grondig gewijzigd. Vooral langs de open afritten met de zuidelijke steenwegen hebben zich allerlei winkels, kantoren en bedrijven gevestigd. Andere opvallende SGS Belgium NV

juni ’14

123



inplantingen zijn de universitaire campus ‘Ardoyen’ aan de Oudenaardsesteenweg en het congrescentrum Flanders Expo (1986) dat met een eigen open afrit aan de E40 en een immense parking eerder gericht is op de autosnelweg dan op de stad. De explosie van het autoverkeer doorbrak voorgoed het monopolie van de vervoersmaatschappijen. De NMBS legde zich toe op rendabel reizigers- en goederenvervoer. De Ringspoorweg en het Rabotstation werden opgeheven. Evenwijdig aan de Kennedylaan werd een spoorweg voor goederenvervoer aangelegd die aansluit op het vormingsstation ‘Gent-Zeehaven’ en de lijn Gent-Antwerpen. In deze periode wordt met betrekking tot de verdere uitbreiding van de haven van Gent het Rodenhuizedok (1970-1971/1975-1978) gegraven en in gebruik genomen.

3.1.7

Gent na 1995

In de periode na 1995 werd de kanaalzone verder uitgebreid met een nieuw dok, het zogenaamde Kluizendok. Op 4 oktober 1996 werd de eerste paal geheid en de tweede fase van de bouwwerken werd in oktober 2003 beëindigd. Voor de kanaalzone bestaat reeds sinds 1993 een gebiedsgerichte werking. Het project Gentse Kanaalzone (vroegere Rom-project ) werd op initiatief van de provincie Oost-Vlaanderen opgestart. Het project heeft ondermeer als doel de ontwikkeling van het wonen en de industrie beter op elkaar af te stemmen. In het Project Gentse Kanaalzone werken publieke en private betrokkenen op vrijwillige basis samen aan de strategievorming en concrete projecten voor de ontwikkeling van de Gentse kanaalzone. Deze aanpak heeft als doel het ruimtelijke beleid, het milieubeleid, het mobiliteitsbeleid en het economische beleid in dit gebied beter op elkaar af te stemmen. De visie op de ontwikkeling van het gehele gebied is in 1996 tot een concept-streefbeeld uitgewerkt. Op basis van verder onderzoek en visievorming is dat concept streefbeeld in 2002 als voorstel van strategisch plan “Wel-varende kanaalzone” goedgekeurd. Het streefbeeld in het strategische plan is opgebouwd op basis van acht concepten: 1. Ontwikkeling van een veelzijdige compacte haven met kanaal en dokken en de R4-oost en west als dragers. 2. Clustering van milieubelastende activiteiten in het noordelijke kanaaldeel rond de plaatsen waar deze reeds aanwezig zijn. 3. Versterking van lineaire Gentse kanaaldorpen met de hoofdstraat als drager, en met een voelbare band naar de aanwezige open ruimte. 4. Buffers uitbouwen tot koppelingsgebieden, als overgang van Gentse kanaaldorpen en -wijken naar bedrijvenzones en ter versterking van de natuurlijke (bos)structuur aan Kale, Molenvaardeken, Avrijevaart, Moervaart en stuifzandrug. 5. Opwaarderen van de twee armen van de R4 als ontsluiting van de haven en met zichtlocaties en bakens als contactvlak tussen haven en omgeving. 6. Gentse kanaaldorpen en bedrijventerreinen uitbouwen als knopen in het lijnennet van het gemeenschappelijk en zacht vervoer. 7. Gent zeehaven rechtstreeks verbinden met andere havens en haar hinterland. 8. Dampoort en Muide-Meulestede opwaarderen tot kwalitatief woonwerkgebied, als scharnier tussen stad en haven. SGS Belgium NV

juni ’14

124



In 2005 is een belangrijke beslissing gevallen voor de afbakening van de Gentse zeehaven. Na het advies van de raad van State heeft de Vlaamse regering het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan van de Gentse zeehaven definitief vastgesteld op 15 juli 2005. Met de definitieve vaststelling van het plan geeft de Vlaamse overheid aan: 1. binnen welke afbakeningslijn de ontwikkeling van de Gentse haven moet gebeuren, 2. welke de randvoorwaarden zijn voor de uitvoering van projecten rond havenontwikkeling, landbouw, natuur en buffering van woonzones, 3. hoe de R4 moet omgevormd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

125



4. ALGEMENE METHODOLOGIE

SGS Belgium NV

juni ’14

126


4.1


ALGEMEEN

De voornaamste ingrepen die in het algemeen bij een industrieel project mogelijk zijn, worden samengevat in Tabel 4.1. De aard en de omvang van een project bepalen welke ingrepen in het ter studie liggende project te verwachten zijn. Uitgaande van het algemene ingrepenschema in Tabel 4.1 kan een ingreep-effectenschema worden opgesteld voor het ter studie liggende project. Tabel 4.1: Algemene ingrepen van een industrieel project voor de verschillende milieudisciplines

Ingrepen naar de LUCHT (gevolgen voor de fysisch-chemische kwaliteit van de atmosfeer): toevoeging van gassen en stoffen naar de omgevingslucht toevoeging van warmte naar de omgevingslucht Ingrepen op OPPERVLAKTEWATER: toevoer van stoffen of gassen toevoer van warmte veranderingen in morfologie en veranderingen in de waterhuishouding (indien voorkomend, meestal van incidentele aard) Ingrepen op BODEM EN GRONDWATER: toevoer van stoffen of gassen naar de bodem toevoer en/of onttrekking van warmte naar of aan de bodem toevoer (infiltratie) of onttrekking van water naar of aan de bodem bodemtechnische ingrepen Ingrepen op het GELUIDSKLIMAAT: verandering van het (de) geluidsniveau (-hinder) Ingrepen op LANDSCHAP: verandering van het landschappelijk uitzicht Ingrepen op MENS: invloeden op de gezondheid van de mens invloeden op de belevingsaspecten door de mens Ingrepen op FAUNA en FLORA: ecotoxicologische effecten op fauna en flora invloed van fysische veranderingen (geluidsniveau, verlichting, …) op fauna en flora

SGS Belgium NV

juni ’14

127


4.2


INGREEP-EFFECTENRELATIES

De beschrijving van de ingreep- effectrelaties werd opgevat als een omschrijving van diverse activiteiten (die kunnen vertaald worden als ingrepen) die residuen veroorzaken of kenmerken vertonen waarvoor milieueffecten vooropgesteld kunnen worden. De mogelijke milieueffecten van de werking van de uitgebreide installaties zijn in de ingreep- effectmatrix (zie Tabel 4.2) ter verdere evaluatie opgenomen. Het betreft zowel de rechtstreekse, primaire of eerste orde-effecten als de onrechtstreekse, secundaire of tweede orde-effecten. Op basis van de afbakening van de referentiesituatie worden volgende aspecten als mogelijk relevante impacten (sleutelimpacten) naar voren geschoven: Atmosferische emissies De werking van de branders zorgt voor atmosferische pollutie. Deze luchtverontreiniging kan invloed hebben op de luchtkwaliteit in de omliggende woongebieden (discipline mens, toxicologie). Voorts zorgen de atmosferische emissies voor een bijdrage aan de depositie van verontreinigende stoffen in de omgeving. Deze depositie kan aanleiding geven tot bodemverontreiniging. Hiervoor wordt verwezen naar hoofdstuk 5 in dit MER. Afvalwater- en koelwater lozing in oppervlaktewater (Moervaart en Kanaal Gent-Terneuzen) Lozing van afvalwater (zowel huishoudelijk afvalwater, bedrijfsafvalwater afkomstig van de waterbehandeling als mogelijk verontreinigd hemelwater) kan zorgen voor verandering van de waterkwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater (Moervaart en Kanaal Gent-Terneuzen). Hiervoor wordt verwezen naar hoofdstuk 7 in dit MER. Geluidsemissies Het exploiteren van de elektriciteitsinstallatie gaat gepaard met productie van geluid. Dit geluid kan voor verstoring zorgen in de omliggende woongebieden (discipline mens) en voor fauna in de omgeving (discipline fauna en flora). Hiervoor wordt verwezen naar de Discipline Geluid en Trillingen (hoofdstuk 8) in dit MER. Bodem- en grondwaterverontreiniging Als gevolg van de activiteiten op de site van de elektriciteitsinstallatie kan bodem- en grondwaterverontreiniging ontstaan. Via de bodemonderzoeken die al op de site gebeurd zijn, kan de huidige verontreiniging van de bodem en het grondwater in kaart gebracht worden. Hiervoor wordt verwezen naar de Discipline bodem en grondwater (hoofdstuk 7) in dit MER.

De disciplines ‘lucht’, ‘water’, ‘bodem en grondwater’ , ‘geluid en trillingen’ , ‘mens’ en ‘fauna en flora’ worden geëvalueerd door een erkend MER- deskundige. De disciplines ‘Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie’, ‘Licht’, ‘warmte en stralingen’ en ‘klimaat’ zullen door de coördinator van dit MER worden besproken.

4.3

REIKWIJDTE VAN HET MER

Voor de referentiesituatie zal een beschrijving gebeuren van de omgeving en de heersende immissiewaarden voor de relevante disciplines. Voor de geplande situatie zullen de milieueffecten (emissies, immissies) van de nieuwe installaties beschreven worden en dit voor dezelfde disciplines. SGS Belgium NV

juni ’14

128



Tabel 4.2: Ingreep- effectenmatrix voor de biomassacentrale

Effectgroepen

SGS Belgium NV

x

structuur- en relatiewijzigingen

x

x

x x x x

x x

x

x

x x

x

x

x

x

x

x

x x x

juni ’14

x

mobiliteitseffecten

verstoring waterbodem

thermische verontreiniging

verzuring en vermesting

rustverstoring

verontreiniging

wijzigingen stromingsrichting

wijziging infiltratie

structuurkwaliteit

x

gezondheidsrisico's veiligheid, risico's, calamiteiten

x

x

hinder (lucht, geluid)

x

x

wijziging perceptieve kenmerken

x

x

Fauna en flora

wijziging erfgoedwaarde

x

waterkwaliteit

broeikaseffect/ozon

x

Bodem en grondwater

waterhuishouding/ waterkwantiteit

Capteren van oppervlaktewater Verbrandingsprocessen met geleide emissies Opslag en overslag met niet geleide emissies (vos, stof, geur) Koelsystemen en ketelwaterbehandeling Lozingen van afvalwater en koelwater Transporten, laden en lossen Werking turbines, compressoren, generatoren

secundaire verontreiniging

Deelingrepen exploitatie

primaire verontreiniging

Lucht

verstoring waterhuishouding

Oppervlaktewater

Mens Landschap, Hinder, Mens Bouwkundig Gezondmobil heid, erfgoed i-teit en Archeologie Veilig-heid Ruimte

X x

x x

x x

129



5. DISCIPLINE LUCHT

SGS Belgium NV

juni ’14

130


5.1


METHODOLOGIE

In het MER wordt de beschrijving van de discipline lucht opgedeeld in 3 delen:

Deel 1: Beschrijving van de atmosferische emissies in door de geplande biomassacentrale De emissies als gevolg van de exploitatie van de geplande elektriciteitscentrale worden gekwantificeerd op basis van de emissiegrenswaarden. Beschrijving van de toegepaste zuiveringstechnieken ter beperking van deze emissies.

Deel 2: Beschrijving van de impact van de emissies op de omgeving in de geplande situatie De atmosferische emissies van de geplande elektriciteitscentrale zorgen voor een bijdrage aan de immissieconcentraties en deposities van verscheidene polluenten in de omgeving van de site. (o.m. NOx, SO2, CO, stof, zware metalen…). Voor de modelleringen wordt geen rekening gehouden met de cumulerende emissies van de bestaande centrale van Electrabel Rodenhuize aangezien deze reeds in de achtergrondwaarden van de actuele luchtkwaliteit zijn opgenomen. Op basis van de ingeschatte atmosferische emissies wordt besloten of dispersieberekeningen uitgevoerd worden. Hierbij wordt onderstaand selectieschema gehanteerd. De modelleringen gebeuren met behulp van het IFDM dispersiemodel. SELECTIESCHEMA Dispersieberekeningen worden voor een bepaalde verontreinigende stof uitgevoerd als voldaan wordt aan één van onderstaande voorwaarden: 1.

de door de overheid gemeten luchtkwaliteit voor een bepaalde component in de omgeving van de site bedraagt meer dan 80% van de overeenkomstige luchtkwaliteitsnorm ( = kritische parameters) Voor de gegevens aangaande de kwaliteit van de lucht in de omgeving wordt beroep gedaan op de meetnetten van de VMM. De ligging van deze meetposten wordt weergegeven op de topografische kaarten waar relevant.

2.

de atmosferische emissie van een bepaalde polluent als gevolg van de exploitatie van de installaties is groter dan de drempelwaarde voor de totale jaaremissie van het Integraal Milieujaarverslag

3.

de polluenten met een hoog potentieel humaan-toxicologisch risico worden bestudeerd. Dit zijn de polluenten met volgende risicozinnen: R40: carcinogene effecten zijn niet uitgesloten R45: kan kanker veroorzaken R46: kan erfelijke genetische schade veroorzaken R48: gevaar voor ernstige schade aan de gezondheid bij langdurige blootstelling R49: kan kanker veroorzaken bij inademing R60: kan de vruchtbaarheid schaden

SGS Belgium NV

juni ’14

131



R61: kan het ongeboren kind schaden De berekende en gemeten immissies zullen getoetst worden aan de hand van relevante luchtkwaliteitsdoelstellingen. Deze toetsingswaarden worden als volgt geselecteerd (in dalende mate van voorkeur):

selectie van een wettelijke huidige of toekomstige immissie- of belastingsnorm. In dalende volgorde van voorkeur worden wettelijke normen voor Vlaanderen (Vlarem II), Europa, België, Nederland/Duitsland, USA of andere landen vooropgesteld. selectie van een wetenschappelijke advieswaarde. In dalende volgorde van voorkeur worden volgende advieswaarden geselecteerd: WGO- advieswaarden of EPA- advieswaarden voor blootstelling (waarbij onderscheid tussen niet-carcinogenen en carcinogenen) toetsingswaarden, afgeleid van TLV- waarden: - voor de algemene bevolking: 1/10 van de TLV- waarde voor niet-carcinogenen, 1/x van de TLV- waarde voor carcinogenen met x de waarde die het -6 risico terugbrengt tot het niveau 10 bij een levenslange blootstelling. Indien onvoldoende wetenschappelijke gegevens zijn om x te bepalen, wordt x gelijk gesteld aan 1000. - voor gedefinieerde risicogroepen: 1/200 van de TLV voor niet carcinogenen. 1/5000 van de TLV voor carcinogenen. eventueel aanvullende advieswaarden uit de door vakgenoten nagelezen internationale wetenschappelijke literatuur.

Voor die verontreinigende stoffen waarvoor dispersieberekeningen uitgevoerd worden, zullen de berekende immissieconcentraties en/of deposities telkens als verwaarloosbaar, beperkt, belangrijk of zeer belangrijk getypeerd worden. Deze begrippen worden in het kader van dit MER als volgt gedefinieerd in functie van de berekend immissiewaarde X:

SIGNIFICANTIEKADERS

Percentages voor gemiddelde immissie bijdrage Criterium beoordeling Op basis van gemiddelde berekende immissiebijdrage X en/of aantal overschrijdingen: verwaarloosbare X<1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde bijdrage van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal X > 1% beperkte bijdrage overschrijdingen van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal X > 3% belangrijke bijdrage overschrijdingen van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal zeer belangrijke X > 10% overschrijdingen bijdrage

0 -1 -2 -3

De berekende immissieconcentraties t.g.v. het project zullen getoetst worden aan de huidige omgevingskwaliteit.

SGS Belgium NV

juni ’14

132



De resultaten van deze toetsing worden gekoppeld aan milderende maatregelen, meer bepaald: Milderende maatregelen:

jaargemiddelde: ⇒ Score -1 (beperkte bijdrage): onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, tenzij de MKN in de referentiesituatie reeds voor 80% is ingenomen (link met milieugebruiksruimte) ⇒ Score -2 (belangrijke bijdrage): milderende maatregelen moeten gezocht worden in het MER met zicht op implementatie ervan op korte termijn. ⇒ Score -3 (zeer belangrijke bijdrage): milderende maatregelen zijn essentieel.

Indien de onderzoeksturende randvoorwaarden aangeven dat er zich een probleem kan stellen, dienen voorstellen van milderende maatregelen opgenomen te worden. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden. Voor de percentielen en/of omstandigheden die niet volledig met gemiddelden kunnen beoordeeld worden is een ander toetsingskader van kracht :

X<1% X > 1% X > 5% X > 20%

Criterium beoordeling Op basis van gemiddelde berekende immissiebijdrage X en/of aantal overschrijdingen: van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde verwaarloosbare bijdrage van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen beperkte bijdrage van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen belangrijke bijdrage van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen zeer belangrijke bijdrage

0 -1 -2 -3

Volgens het richtlijnenboek dient hier geen link gelegd te worden met het stellen van milderende maatregelen. Wel zal de noodzaak aan milderende maatregelen beoordeeld en gerapporteerd worden.

Deel 3: Eindbeoordeling met opgave van eventuele leemten in de kennis.

SGS Belgium NV

juni ’14

133


5.2


AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED

Voor de discipline “lucht” wordt een rastervormig studiegebied afgebakend dat een oppervlakte van 10 x 10 km bestrijkt met volgende Lambert coördinaten: scenario 1 (GCT-site) scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site)

X X

van 103.280 tot 113.280 van 103.624 tot 113.624

Y: Y:

van 197.195 tot 207.195 van 197.946 tot 207.946

De afbakening van het studiegebied wordt weergegeven op de topografische kaarten in paragraaf 5.5.4 van dit MER.

5.3

JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE RANDVOORWAARDEN

De belangrijkste onderzoeksturende randvoorwaarden voor de discipline lucht zijn opgenomen in onderstaande tabel. Het betreft een momentopname en is geen exhaustief overzicht van toekomstige onderzoeksturende randvoorwaarden. Het geeft een overzicht van de randvoorwaarden waarmee de Vlaamse administratie binnen het vergunningsproces rekening moet houden. Naast de randvoorwaarde en de relevantie voor de discipline lucht geeft de tabel een beknopt overzicht van de mogelijke onderzoekspistes in het kader van de milieu-effectrapportering.

SGS Belgium NV

juni ’14

134



Tabel 5.1: Overzicht juridische en beleidsmatige randvoorwaarden project

Randvoorwaarde

Relevantie voor de discipline lucht

Mogelijke onderzoeksacties

Vlarem II

Overzicht van de relevante sectorale emissievoorwaarden; Overzicht van de relevante algemene emissievoorwaarden (emissiegrenswaarden, emissieprogramma,…); Overzicht van de relevante immissie- kwaliteitsdoelstellingen.

Europese wetgeving

Europese richtlijnen m.b.t. luchtkwaliteit worden pas enige tijd na Europese publicatie omgezet in Vlaamse wetgeving. Sommige Europese verordeningen hoeven niet omgezet te worden.

Toetsing van huidige emissie-meetstrategie en huidige emissiemeetresultaten aan sectorale en algemene voorwaarden, om te beoordelen of de atmosferische emissies voldoen aan de huidige wetgeving; Toetsing van toekomstige, verwachte emissiewaarden aan wettelijke voorwaarden; Toetsing van berekende immissiebijdragen aan wettelijke luchtkwaliteitsdoelstellingen en significantie-analyse. Toetsing van huidige emissiemeetstrategie en huidige emissiemeetresultaten aan toekomstige wettelijke voorwaarden; Toetsing van toekomstige, verwachte emissiewaarden aan toekomstige wettelijke voorwaarden; Toetsing van berekende immissiebijdragen aan toekomstige wettelijke luchtkwaliteitsdoelstellingen en significantieanalyse.

De verontreinigende stoffen die door de vier dochterrichtlijnen (1999/30/EG, 2000/69/EG, 2002/3/EG en 2004/107/EG) worden omschreven, zijn in de Europese richtlijn (1996/62/EG) inzake de beoordeling en het beheer van de luchtkwaliteit lucht gedefinieerd. Het gaat om 13 verontreinigende stoffen, nl: zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, fijn stof (PM10), lood, ozon, benzeen, koolmonoxide, poly-aromatische koolwaterstoffen, cadmium, arseen, nikkel en kwik. De Europese richtlijnen zijn reeds omgezet in Vlarem. In 2008 zijn deze richtlijnen samengevat en aangevuld door richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (omgezet in Vlarem in 2011). In deze richtlijn zijn ook grens- en streefwaarden toegevoegd voor zeer fijn stof (PM2,5).

SGS Belgium NV

juni ’14

135


Randvoorwaarde

Buitenlandse wetgeving

Vlaams emissiereductieprogramma voor NOx, SO2, VOS en NH3 SGS Belgium NV


Relevantie voor de discipline lucht Richtlijn Industriële Emissies (2010/75/EU). Deze omvat een integratie van de IPPC-Richtlijn met de Richtlijn grote stookinstallaties, de Afvalverbrandingsrichtlijn, de Oplosmiddelenrichtlijn en drie Richtlijnen voor de titaandioxideindustrie. De reikwijdte van de Richtlijn Industriële Emissies is uitgebreid ten opzichte van de oorspronkelijke IPPC-richtlijn. De Richtlijn Industriële Emissies is op 6 januari 2011 in werking getreden. De EU-lidstaten hadden twee jaar om de richtlijn te implementeren in de nationale wet- en regelgeving. In Vlaanderen werd deze omgezet via de Vlarem trein 2012 en goedgekeurd in september 2013. In het kader van de IPPC-richtlijn en de Richtlijn Industriële Emissies worden op Europees niveau BBT-referentiedocumenten (BREFs) opgesteld. Deze BREFs geven per bedrijfstak aan wat de BBT zijn en welke milieuprestaties met de BBT haalbaar zijn. Het is mogelijk dat in het buitenland wetgeving m.b.t. de bestudeerde problematiek bestaat, terwijl dit in Vlaanderen (nog) niet het geval is. Indien voor bepaalde verontreinigende stoffen geen Vlaamse emissiegrenswaarden of kwaliteitsdoelstellingen gekend zijn, kan deze leemte opgevuld worden door volgende buitenlandse wetgeving: Huidige wetgeving in buurlanden of andere EU-landen (Nederland, Duitsland, Frankrijk, ...) Andere wetgeving (bv. USA) De Europese NEC richtlijn legt vanaf het jaar 2010 voor de verontreinigende stoffen NOx, SO2, VOS en NH3 emissieplafonds op voor de lidstaten. In België werden deze plafonds opgedeeld juni ’14


Toetsing van emissiemeetresultaten aan alternatieve regelgeving (bij gebrek aan Vlaamse regelgeving); Toetsing van berekende immissiebijdragen aan alternatieve doelstellingen (bij gebrek aan Vlaamse regelgeving).

In het MER worden de emissies aan NOx, SO2, VOS en NH3 ten gevolge van het voorgenomen project vergeleken met de totale emissies van de sector en met de emissieplafonds 136


Randvoorwaarde




in 4 plafonds: per gewest een plafond voor stationaire bronnen, en één Belgisch plafond voor transport.

voor de stationaire bronnen die geldig zijn voor Vlaanderen vanaf 2010. De bespreking in het kader van het project MER richt zich op de identificatie en beoordeling van mogelijke reductiemaatregelen voor het voorgenomen project. Dergelijke identificatie en beoordeling kan uit volgende stappen bestaan: Identificatie en kwantificatie van alle relevante emissiebronnen van NOx, SO2, VOS en NH3 in het kader van dit MER; Identificatie van mogelijke milderende maatregelen (Uit reductieprogramma en literatuur (BBT, BREF, sectorstudies,…).

Deze plafonds zijn voor Vlaanderen opgenomen in bijlage 2.10.A van Vlarem II. België moet van Europa reductieplannen opmaken waarin per verontreinigende stof en per sector aangegeven wordt welke maatregelen zullen genomen worden om de emissieplafonds tegen 2010 te kunnen respecteren. Het laatste NEC reductieprogramma werd op 9 maart 2007 door de Vlaamse regering goedgekeurd.

Geamendeerd protocol van Göteborg (goedkeuring 04/05/2012)

Een herziening van de NEP- richtlijn wordt momenteel voorbereid met nieuwe emissieplafonds vanaf 2020-2025, inclusief plafond voor PM2,5 Op 4 mei 2012 werd een akkoord bereikt over de herziening van het protocol van Göteborg , waarin een maximaal emissieniveau (emissieplafond) is vastgesteld voor de vier belangrijkste polluenten die verzuring, eutrofiëring of de vorming van ozon op leefniveau veroorzaken: zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden(NOx), vluchtige organische stoffen (VOS) en ammoniak (NH3). Deze plafonds moesten uiterlijk vanaf 2010 worden nageleefd. In het herziene protocol zijn niet alleen reductiedoelstellingen opgenomen voor bovenvermelde polluenten, maar werd ook een doelstelling voor fijn stof (PM2,5) opgenomen. De emissieplafonds voor de stationaire bronnen in Vlaanderen

SGS Belgium NV

juni ’14

In het MER worden de emissies aan NOx, SO2, VOS en NH3 ten gevolge van het voorgenomen project vergeleken met de totale emissies van de sector en met de emissieplafonds voor de stationaire bronnen die geldig zijn voor Vlaanderen vanaf 2020 . De bespreking in het kader van het project MER richt zich op de identificatie en beoordeling van mogelijke reductiemaatregelen voor het voorgenomen project. Dergelijke identificatie en beoordeling kan uit volgende stappen bestaan: Identificatie en kwantificatie van alle relevante emissiebronnen van NOx, SO2, VOS en NH3 in het kader van dit MER; 137


Randvoorwaarde

Vlaams, provinciaal, stedelijk en gemeentelijk milieubeleidsplan, luchtkwaliteitsplan en klimaatplan Milieujaarprogramma

Vlaams visiedocument geur




tegen 2020 zijn: NOx: 56,9 kton SO2: 44,5 kton VOS: 63,5 kton NH3: 41,2 kton PM2,5: 6,7 kton In het milieubeleidsplan worden voor bepaalde thema’s reductiedoelstellingen opgenomen, zowel qua emissies als qua immissies (luchtkwaliteit) en naar klimaatdoelstellingen (CO2-reductie, % hernieuwbare energie, etc.). De milieujaarprogramma’s dienen ter uitvoering en operationalisering van het milieubeleidsplan. Nadruk wordt gelegd op de organisatie, het tijdpad en de prioriteitenstelling van de verschillende maatregelen. Ze worden jaarlijks door de Vlaamse regering vastgesteld. Het plan is zo geconcipieerd dat de wijze waarop de doelstellingen worden bereikt en de daartoe voorziene maatregelen en projecten in de loop van de planperiode kunnen worden bijgesteld. Zie hoofdstuk geur

Identificatie van mogelijke milderende maatregelen (Uit reductieprogramma en literatuur (BBT, BREF, sectorstudies,…).

Toetsing van de verwachte evoluties als gevolg van het project aan Vlaamse, provinciale, stedelijke en/of gemeentelijke thema- doelstellingen. Toetsing van de verwachte evoluties als gevolg van het project aan de jaarlijkse doelstellingen.

Vlaams en Nationaal klimaatplan

In het klimaatplan worden voor de problematiek van broeikasgasemissies acties en maatregelen uitgewerkt.

Toetsing van de verwachte evoluties als gevolg van het project aan Vlaamse en Nationale doelstellingen.

Sectorale beleidsovereenkomsten

Drie sectoren hebben met de overheid een beleidsovereenkomst afgesloten om de uitstoot van sommige polluenten terug te dringen: de elektriciteitssector, de chemiesector en de glasproducenten.

De nieuwe MBO is van toepassing op de bestaande, veeleer grotere elektriciteits-productie-installaties waarin fossiele brandstoffen en/of biomassastromen worden gestookt.

SGS Belgium NV

juni ’14

138


Randvoorwaarde

BBT en BREF

Vlaamse stofplan


Relevantie voor de discipline lucht De milieubeleidsovereenkomst voor de elektriciteitssector bevat voor SO2 absolute emissieplafonds en voor NOx relatieve emissieplafonds (in g/MWhe) vanaf 2010 tot 2014. Het toepassingsgebied van de overeenkomst beperkt zich tot de reeds vergunde installaties van de leden van de Federatie van Belgische Elektriciteits- en Gasbedrijven (FEBEG). Zowel op Vlaams niveau als op Europees niveau zijn de afgelopen jaren een aantal sectorale studies uitgewerkt die aangeven welke best beschikbare technieken er bestaan voor een aantal specifieke productieprocessen. Deze studies geven ofwel een aantal proces-geïntegreerde of end-of-pipe technieken aan die als BBT beschouwd kunnen worden, ofwel een aantal richtwaarden waarbij het proces als BBT beschouwd wordt (bv. een proces kan als BBT beschouwd worden indien maximaal x mg stof/Nm³ uitgestoten wordt, indien maximaal x kWh elektriciteit/ton product gebruikt wordt, etc. ). Het Vlaams stofplan en vervolgplannen zijn opgesteld om te voldoen aan de verplichtingen van de vroegere eerste dochterrichtlijn lucht - actueel de richtlijn 2008/50/EG - en de Vlarem II-reglementering. In heel Vlaanderen worden hoge fijn stof concentraties waargenomen. Modelleringen op internationaal niveau tonen dat de fijn stof concentraties in de Benelux tot de hoogste in Europa behoren.


De bespreking in het kader van het MER dient zich te richten op de identificatie en beoordeling van mogelijke reductiemaatregelen voor het voorgenomen project. Hierbij kan opgemerkt dat het toepassen van best beschikbare technieken als een minimum beschouwd moet worden in het kader van milieueffectrapportage, maar dat in het kader van het NEC reductieprogramma en de daaraan gekoppelde identificatie van kosteneffectieve maatregelen bijkomende maatregelen noodzakelijk kunnen zijn. Noodzaak tot kwantificatie van fijn stof-emissies in PM10fractie en PM2,5-fractie; Noodzaak tot inschatting van diffuse stofemissies; Noodzaak tot evaluatie van uitgevoerd studiewerk voor hotspotgebieden en diffuse bronnen; Noodzaak tot het begroten van de bijdrage aan de PMconcentraties.

Het stofplan van 2005 werkte een aantal generieke maatregelen uit voor alle sectoren.

SGS Belgium NV

juni ’14

139


Randvoorwaarde




Ook voor specifiek verontreinigde zones (hotspotgebieden zoals Gentse kanaalzone, Roeselare, Ruisbroek, Oostrozebeke, haven van Antwerpen, Menen) werden zonespecifieke maatregelen uitgewerkt in diverse actieplannen.

Luchtkwaliteitsplan NO2

SGS Belgium NV

De klemtoon kwam ook op niet-geleide emissies te liggen. De omvang en bijdrage van diffuus stof in Vlaanderen is echter nog steeds een leemte inde kennis van de Vlaamse stofbalans en is aan veel onzekerheden onderhevig. Uit de bronnentoewijzingsstudies die uitgevoerd werden in de haven van Antwerpen en de Gentse kanaalzone, blijken deze lokaal wel van belang te zijn. De nodige aandacht is daarom van belang In september 2011 heeft de Vlaamse Regering het Luchtkwaliteitsplan NO2 principieel goedgekeurd.. Dit luchtkwaliteitsplan richt zich op het bereiken van de NO2 jaargrenswaarde in 2015 en kadert in de uitstelaanvraag die Vlaanderen indiende bij de Europese Commissie. De belangrijkste bron van NOx en oorzaak van de overschrijding blijkt het transport (wegverkeer en scheepvaart) te zijn. De maatregelen in het luchtkwaliteitsplan richten zich dan ook grotendeels op transport.

juni ’14

Noodzaak tot het kwantificeren van de NOx-emissies ten gevolge van transport en industrie; Noodzaak tot het begroten van de bijdrage aan de NO2concentraties.

140


5.4

5.4.1


AANLEGFASE EN VOORBEREIDING

Planning werking biomassacentrale BPG

Op dit moment is de start van de bouwwerken gepland eind 2014. De bouw zelf zal ongeveer 2 jaar duren. Na deze bouw zal er 6 maanden getest worden (eerst koud dan warm). Nadien wordt de installatie operationeel dus ergens midden 2017.

5.4.2

Aanlegfase

Onafhankelijk van het project BPG voorziet Electrabel de afbraak van de ketel en de schouwen van de voormalige groep 2 en 3. Daarom zijn de emissies van deze afbraakwerken niet relevant voor het project BPG. In de aanlegfase kunnen voor de discipline lucht wel volgende emissies verwacht worden: • •

stofemissies bij graafwerken en aan- en afvoer met vrachtwagens (Grondverzet, constructiewerkzaamheden,…) emissies van uitlaatgassen van werfmachines en vrachtwagens (verbranding van fossiele brandstoffen en omvatten CO, CO2, koolwaterstoffen, NOx, SO2 en fijn stof (PM10))

De stofemissies kunnen op dit ogenblik onmogelijk gekwantificeerd worden, gezien ze afhankelijk zijn van een ganse reeks factoren die momenteel niet ingeschat kunnen worden (bv. werkinstructies tijdens de bouw, grootte van het werfterrein, etc.). Dit geldt eveneens voor de uitlaatgassen van werfmachines en vrachtwagens. Deze zijn in principe kwantificeerbaar, doch in deze fase van het project is nog niet gekend hoeveel vrachtwagens en werfmachines ingezet zullen worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

141


5.5


EXPLOITATIE NIEUWE BIOMASSACENTRALE

5.5.1 Geleide emissies 5.5.1.1 Emissiegrenswaarden Voor de nieuwe biomassacentrale wordt één relevante emissiebron geïdentificeerd, nl het afgaskanaal van de CFB boiler. Naast de emissies van de CFB boiler zijn er nog kleinere emissies van de 7 hulpstoomketel en noodstroom generator. De emissies van deze installaties zijn door hun beperkte grootte en/of door het zeer beperkt gebruik ervan als niet relevant te beschouwen. De ligging van de schouw van de CFB boiler wordt weergegeven op de grondplannen voor beide locatie alternatieven in Bijlage 2.1 en Bijlage 2.2.. Algemeen kan gesteld worden dat de emissieconcentraties van de nieuwe biomassa elektriciteitscentrale zullen voldoen aan de geldende Vlarem II emissiegrenswaarden zoals opgelegd in art.5.43.3 van Vlarem II. De emissiegrenswaarden worden weergegeven in Tabel 5.2 en zijn van toepassing voor de verbranding van biomassa (-afval). De emissiegrenswaarden worden conform art. 5.43.3.2 uitgedrukt bij 6% O2 onder droge vorm. De brandstofmix die zal worden gebruikt wordt beschreven in paragraaf 2.2.1. Tabel 5.2: Emissiegrenswaarden biomassa elektriciteitscentrale (> 300 MWth vóór en na 31/12/2015) Emissiegrenswaarde Parameter (mg/Nm³) NOx 55 SO2 50 CO 200 Stof 5 Dioxines en furanen (in ng TEQ/Nm3) 0,15 TOC 15 HF 1,5 HCl 15 Cd+Ti 0,075 Hg 0,075 Sb + As + Pb + Cr + Co + Cu + Mn + Ni + V 0,75

5.5.1.2 Samenstellingsvoorwaarden en verplichte analyse voor niet verontreinigd behandeld houtafval Voor het onderscheid tussen verontreinigd en niet verontreinigd behandeld houtafval geldt volgens art. 5.2.3bis.4.8. van Vlarem 2 onderstaande tabel met richtwaarden voor potentieel aanwezige verontreinigingen. (zware metalen en gehalogeneerde organische verbindingen):

7

Voor scenario 2 wordt gebruik gemaakt van de bestaande ketel op aardgas (22,9 MWth), voor scenario 1betreft dit een nieuwe op diesel gestookte ketel (ca 5 MWth)

SGS Belgium NV

juni ’14

142



Tabel 5.3: Samenstellingsvoorwaarden onderscheid behandeld verontreinigd en niet verontreinigd hout

Voor installaties met een totaal nominaal thermisch ingangsvermogen van meer dan 5 MW dienen ten minste de parameters uit bovenstaande tabel op het te verbranden behandeld houtafval te worden verricht met een frequentie van: • •

zesmaandelijkse bemonstering en analyse bij de verbranding van behandeld houtafval, afkomstig van de eigen productie van houten materialen driemaandelijkse bemonstering en analyse bij de verbranding van behandeld houtafval, afkomstig van derden.

Aangezien BPG gebruik zal maken van behandeld houtafval, dat niet afkomstig is van de eigen productie, dient in dat geval een driemaandelijkse bemonstering te gebeuren. Er wordt voldaan aan de samenstellingsvoorwaarden, vermeld in bovenstaande tabel , als per stroom en per leverancier bij driemaandelijkse bemonstering geen van de concentraties, vermeld in kolom B, overschreden wordt en per kalenderjaar minstens drie van de vier metingen voldoen aan de concentraties van kolom A.

5.5.1.3 Emissievrachten In Tabel 5.4 worden de karakteristieken van de schouw en geraamde emissies van de CFB boiler weergegeven. Aangezien dit een nieuw project betreft en momenteel nog geen nadere emissiegegevens bekend zijn wordt in kader van dit MER uitgegaan van emissiegrenswaarden en een gemiddeld rookgasdebiet voor de bepaling van de emissievrachten. Er zijn geen exacte emissiegegevens voor dioxines en furanen en ammoniak beschikbaar op dit moment. De emissievrachten werden bepaald op basis van een werkingsregime van 8.760 uren per jaar. Het werkingsregime van de nieuwe biomassacentrale wordt ingeschat op 8.000 à 8.400 uren. Voor de aan de vliegas gebonden zware metalen is deze werkwijze echter niet realistisch, hiervoor wordt gebruik gemaakt van een andere benaderingswijze waarbij de emissievracht van de belangrijkste zware metalen wordt bepaald a.d.h.v. emissiefactoren volgens de KEMA methode. Hierbij wordt uitgegaan van het feit dat de assen die overblijven na verbranding normaal dezelfde elementen bevatten als deze die in de brandstof aanwezig zijn maar aangerijkt met een factor 100/(asgehalte in %). Deze factor wordt “brandstof/as ratio” genoemd. De aanrijking is ondermeer afhankelijk van het type as en van het element zelf . Daarom wordt gebruik gemaakt van de “relatieve aanrijking” volgens volgende formule:

 (element concentratie in de as )  ×  (asgehalte in de brandstof )  RE =     100   (element concentratie in de brandstof )   SGS Belgium NV

juni ’14

143



De relatieve aanrijking voor de belangrijkste zware metalen wordt hieronder weergegeven: Element As Cd Co Cr Sb Se Zn Cu Mn Ni Pb Tl V

RE 3.8 6.2 1.8 2.3 4.6 10.6 3.9 1.8 1.3 1.5 3.3 2 2.3

De concentratie in de assen wordt bekomen op basis van onderstaande formule. Hierbij werd gerekend met de extreme gehalten in het biomassa (-afval) (zie ) en een asgehalte van 2% (= worst case).

Element concentratie in de as =

(RE × element concentratie in de brandstof × 100) asgehalte in de brandstof

Op basis van de emissievracht voor fijn stof kan uiteindelijk de emissievracht voor de verschillende zware metalen berekend worden.

Tabel 5.5: Karakteristieken van de schouw en emissies van de CFB boiler Scenario 1 (GCT-site) X 108 280 Ligging schoorsteen (Lambert coördinaten in m) Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize – site) X: 108,624 Hoogte schoorsteen (m) 110 Temperatuur (°C) 150 Diameter schoorsteen (m) 4,5 Aantal uren/jaar emissie (uren) 8.760 SNCR en/of SCR (NOx) Zuiveringsapparatuur doekenfilter (stof) Brandstof biomassa (-afval) (zie § 0.1.1) Gemiddeld rookgasdebiet 601.600 (m³(n)/u droog) NOX (ton/jaar)* 289,85 CO (ton/jaar)* 1054,00 SOX (ton/jaar)* 263,50 PM10 – fijn stof (ton/jaar)* 26,35 Verzurende depositie (Zeq / jaar)** 14.270.149 Zn (kg/jaar) *** 960,86 Pb (kg/jaar) *** 157,13 Cu (kg/jaar) *** 58,20 Cr (kg/jaar) *** 137,27 As (kg/jaar) *** 9,21 Cd + Tl (kg/jaar) *** 14,05 CO2 (ton/jaar) 1,53 Mt SGS Belgium NV

juni ’14

Y: Y

202 195 202 946

144



*o.b.v. emissiegrenswaarden en werkingsregime van 8.760 uren **o.b.v. zwavel- en stikstofoxiden (geen gegevens voor NH3) *** vrachten o.b.v. extreme gehalten uit Naast de geleide emissies van de CFB boiler kunnen er geleide emissies ontstaan tijdens de afzuigingen bij het verladen van de houtpellets op de site van GCT. Naar aanleiding van de hervergunning van GCT werden deze emissies bepaald. Er werd bepaald dat 0,04 ton per jaar wordt geëmitteerd bij een doorzet van 800.000 ton per jaar. De bijkomende doorzet ten gevolge van de nieuwe centrale is van dezelfde grootte. Hiervoor kan uitgegaan worden van dezelfde emissie. Deze emissies worden verder als niet relevant beschouwd.

5.5.1.4 Monitoring emissies en immissies Volgens art. 5.43.3.25. van Vlarem II moeten de concentraties stof, SO2, NOX, en CO in de rookgassen van biomassa gestookte stookinstallaties met een thermisch vermogen van 100 MW th of meer continu gemeten worden. Inzake monitoring en evaluatie dienen ook de bepalingen van afdeling 5.43.4 van Vlarem II m.b.t. immissiecontrole procedures gevolgd te worden: voor vestigingen met een totaal geïnstalleerd vermogen van meer dan 300 MW moeten er in de omgeving toestellen voor het meten van de immissies van NO2 en SO2 geplaatst worden. Het type, de meetplaats, de wijze van controle en de overige gebruiksvoorwaarden van die toestellen worden bepaald in de milieuvergunning. Het meten van de immissies van SO2 is niet vereist indien de stookinstallaties gevoed worden met aardgas of andere zeer zwavelarme brandstoffen, alsmede met gasolie als noodbrandstof. Tabel 5.6: De meetfrequentie voor het emissiepunt van de CFB boiler Meetfrequentie NOx als NO2 continu CO continu SO2* continu Stof continu O2 continu Dioxinen en furanen** jaarlijks of continu zware metalen*** 2x/jaar TOC*** zesmaandelijks HF*** zesmaandelijks HCl*** zesmaandelijks Hg*** 2x/jaar * De continue metingen zijn niet vereist voor SO2 als de exploitant kan aantonen dat de emissies in geen geval hoger zijn dan de voorgeschreven emissiegrenswaarden. In dat geval wordt de concentratie SO2 in de afgassen, alsook het zuurstofgehalte, het waterdampgehalte, de temperatuur en de druk, ten minste om de drie maanden gemeten. ** continue bemonstering met ten minste tweewekelijkse analyses, afwijking mogelijk voor continue bemonstering via toezichthouder en vergunningverlener ***van toepassing op niet verontreinigd behandeld houtafval

SGS Belgium NV

juni ’14

145


5.5.2


Overzicht van de niet-geleide emissies

5.5.2.1

Diffuse emissies

Pellets, houtchips en houtstof

8

Een potentiële bron van niet-geleide emissies zijn de diffuse stofemissies door open overslag van de 9 pellets, houtchips en houtstof. Belangrijk hierbij is de stuifgevoeligheid van de goederen. Pellets en houtstof worden ingedeeld onder stuifklasse S1, houtchips onder S3. De pellets en houtchips worden aangevoerd via het kanaal Gent-Terneuzen. BPG zal hiervoor grotendeels gebruik maken van de bestaande installaties van GCT voor het lossen van (zee)schepen. Enkel voor het lossen van houtchips wordt een nieuwe lostrechter voorzien. Jaarlijks zal afhankelijk van de aard van de biomassa (-afval) stroom 800.000 à 1.200.000 ton aangevoerd worden. Naast het transport en de opslag gebeuren verder geen voorbehandelingen op de pellets en houtchips. Naar aanleiding van de hervergunning van de GCT site werden de diffuse stofemissies ten gevolge van de doorzet van houtpellets gekwantificeerd op basis van gemiddelde emissiefactoren. De emissies werden geraamd op een doorzet van 800.000 ton/jaar en bedragen 24 ton per jaar. Bij deze berekening werd geen rekening gehouden met de hieronder vermelde reeds voorziene milderende maatregelen. Voor stofemissies door het lossen en transport van pellets/ houtchips te vermijden treft GCT (reeds) de volgende maatregelen: • •

• •

• •

De grijper waarmee wordt gelost is een recente grijper van het halfgesloten type waardoor een stof ontstaat via de bovenzijde van de grijper; Via een automatische sturing wordt de snelheid van ophalen van de grijper beperkt, zodat de opwaartse beweging van de grijper geen opwaartse luchtstroom in het ruim creëert waardoor stof wordt meegesleurd; De lostrechter (pellets) is uitgerust met een stof afzuigingsinstallatie om stof bij het lossen in de trechter te minimaliseren; Om de valhoogte in de trechter te beperken, zorgt men ervoor dat deze steeds voor ca. 80 % gevuld is. Wanneer bij de start van een lossing de trechter leeg is, houdt men na het openen van de grijper deze enige tijd geopend laag boven de trechter. Op deze manier wordt de opwaartse luchtstroom die stof kan bevatten terug naar beneden geleid. De overslagpunten zijn allen voorzien van stofafzuiging; Waar mogelijk zijn de transportbanden overkapt. Op het loscircuit is dit echter niet steeds mogelijk gezien de lostrechter verrijdbaar zijn boven de transportbanden; ook de stacker is verrijdbaar. Het voedingscircuit naar de centrale is echter wel volledig overkapt.

Wat betreft de houtchips zijn voor de stofemissies dezelfde procedures van toepassing als bij de pellets, hoewel dergelijke chips nagenoeg geen stofemissies veroorzaken. De opslag van de stuifgevoelige stoffen op de BPG- site waaronder brandstoffen (pellets, houtchips en houtstof) , verbrandingsassen en het aangevoerde zand voor de CFB- boiler gebeurt in silo’s. De 8 9

Info MER Hervergunning GCT (2012) S1: sterk stuifgevoelig, niet bevochtigbaar S2: sterk stuifgevoelig, wel bevochtigbaar S3: licht stuifgevoelig, niet bevochtigbaar S4: licht stuifgevoelig, wel bevochtigbaar S5: nauwelijks of niet stuifgevoelig

SGS Belgium NV

juni ’14

146



opslag van de houtchips gebeurt mogelijks op een overdekte opslaglocatie. De toepassing van deze primaire maatregel (Stuifgevoelige producten in gesloten ruimtes opslaan11) past om diffuse emissies als gevolg van verwaaiing aan de oppervlakte van de opslaghoop te vermijden. Stofemissies kunnen evenwel nog optreden door het vullen of ledigen van silo’s en via openingen in de constructies (vb. openingen voor transportbanden). Deze openingen dienen geminimaliseerd te worden. Het houtstof wordt aangevoerd per vrachtwagen op de site van BPG en rechtstreeks via een gesloten systeem met directe koppeling overgeladen in een silo. Het transport van houtstof via het water biedt niet dezelfde garranties om stof te beperken tijdens het laden en lossen. De silo’s voor de verbrandingsassen worden geledigd met een vrachtwagen die onder de silo rijdt. Daar worden via een systeem met directe koppeling de assen overgeladen in de vrachtwagen waardoor er geen assen vrij kunnen komen tijdens deze handeling. Het transport van de brandstoffen (pellets en houtchips) van de opslagplaats op de GCT- site naar de silo’s op de BPG-site gebeurt via overdekte transportbanden. Dit geldt ook voor het transport naar de boilersilo’s. De silo voor het houtstof bevindt zich in de directe omgeving van de boiler. Vanuit deze silo wordt het houtstof aangezogen en rechtstreeks geïnjecteerd in de boiler.

5.5.2.2

Fugitieve emissies

Fugitieve emissies kunnen ontstaan tijdens de opslag van chemicaliën en brandstoffen (diesel) op de site. De emissies van deze installaties zijn door hun beperkte grootte en/of door het zeer beperkt gebruik ervan als niet relevant te beschouwen.

5.5.3

Toetsing NEP-doelstellingen

De relevante luchtemissies voor de toetsing aan de emissieplafonds van de NEP-doelstelling worden weergegeven in Tabel 5.7. Voor de stationaire bronnen gelden emissieplafonds voor SO2, NOx, NH3, VOS die uiterlijk tegen 2010 te bereiken waren. Voor de nieuwe NEP-doelstelling te bereiken tegen 2020 werd een bijkomend emissieplafond voor de parameter PM2,5 opgenomen. Voor de MBO van de elektriciteitssector wordt getoetst aan de totalen (2011) voor de elektriciteitssector. Voor de nieuwe centrale wordt het aandeel t.o.v. de totale elektriciteitscentrales ingeschat op 14,05% en 17,33% voor SO2 en stof. De bijdrage van NOx is beperkter met een aandeel van 3,50%. Ten opzichte van de NEP-doelstelling 2010 wordt een aandeel voor resp. SO2 en NOx vastgesteld van 0,40 en 0,50% en 0,59 en 0,51% voor de doelstelling voor 2020. De bijdrage t.o.v. het bijkomende emissieplafond voor PM2,5 bedraagt 0,39%. Tabel 5.7: Toetsing emissies nieuwe centrale aan NEP- doelstellingen (ton/jaar)

Geleide emissies nieuwe centrale (ton/jaar)* Totale emissies elektriciteitscentrales in Vlaanderen (2011)12 % emissies t.o.v. totale emissies elektriciteitssector

SO2

NOx

NH3

VOS

stof

263,50

289,85

g.g.

-

26,35

1785

8273

2

264

152

14,05%

3,50%

g.g.

-

17,33%

11

zie http://www.emis.vito.be/stoffiches

12

Gegevens MIRA: sector energie, deelsector elektriciteit en warmte

SGS Belgium NV

juni ’14

147



SO2

NOx

NH3

VOS

stof

NEP- doelstellingen (stationaire bronnen Vlaanderen) Geleide emissies nieuwe centrale (ton/jaar)*

263,50

289,85

n.g.

-

26,35

NEP doelstelling 2010

65800

58300

45000

70900

nvt

% emissies t.o.v. NEP doelstelling 2010

0,40%

0,50%

g.g.

-

-

NEP doelstelling 2020

44500

56900

41200

63500

6700*

% emissies t.o.v. NEP doelstelling 2020

0,59%

0,51%

-

-

0,39%

*nieuwe doelstelling voor PM2,5

SGS Belgium NV

juni ’14

148



5.5.4 Immissies en milieueffecten 5.5.4.1 Algemeen In het kader van dit MER worden dispersieberekeningen uitgevoerd voor die stoffen waarvoor er als gevolg van de emissies van de geplande biomassacentrale een relevant milieueffect mogelijk is. De selectie van de te modelleren parameters op basis van het selectieschema (zie paragraaf 5.1.) wordt hieronder weergegeven:

1.

de door de overheid gemeten luchtkwaliteit voor een bepaalde component in de omgeving van de site bedraagt meer dan 80% van de overeenkomstige luchtkwaliteitsnorm (=kritische parameters). - weerhouden parameter: fijn stof Tabel 5.8: Toetsing luchtkwaliteit omgeving aan grenswaarde

% t.o.v. norm

receptoren

Station

NO2

44M702

Ertvelde

24

60%

44R731

Evergem

28

70%

44R740

Mendonk

27

67,5%

R710

Wondelgem

26

65%

receptoren

Station

SO2

44R721

Wondelgem

5

25%

44R731 44R740

Evergem Mendonk

3 2

15% 10%

receptoren

Station

PM10 jaargemiddelde (uur)

% t.o.v. norm 3 (40 µg/m )

Destelbergen

44R710

26

65%

3

(40 µg/m )

% t.o.v. norm 3

(20 µg/m )

Evergem

44R731

33

83%

St. Kruis Winkel

44R740

34

85%

PM2,5 jaargemiddelde (uur)

% t.o.v. norm 3 (25 µg/m )

Evergem

44R731

21

84%

receptoren

Station

CO

% norm 3 (10 mg/m )

Zelzate

44R750

0,34

3,40%

receptoren

Station

Pb

% norm 3 (500 ng/m )

Zelzate

00R750

15

3%

Receptoren

Station

Cu*

% norm 3 (100 µg/m )

Zelzate

00R750

12

0,012%

SGS Belgium NV

juni ’14

149


2.


receptoren

Station

As

% norm 3 (6 ng/m )

Zelzate

00R750

0,5

8,3%

receptoren

Station

Cd

% norm 3 (5 ng/m )

Zelzate

00R750

0,6

12%

de atmosferische emissie van een bepaalde polluent als gevolg van de exploitatie van de geplande biomassacentrale is groter dan de drempelwaarde totale jaaremissie van het Integraal Milieujaarverslag Voor de toetsing van de zware metalen wordt uitgegaan van de maximale gehalten in het biomassa (-afval) en de vooropgestelde brandstofmix () (50% houtchips, 20% agro pellets, 20% houtpellets en 10% houtstof).

Tabel 5.9: Toetsing emissievrachten aan de drempelwaarden IMJV

Drempelwaarde in IMJV (ton/jaar) 50

overschrijding

NOx

centrale BPG (ton/jaar) 284,56

CO

1034,75

200

ja

SO2

258,69

100

ja

PM10 – fijn stof

25,87

20

ja

ja

Zink (Zn)

0,96

0,2

ja

Cadmium (Cd)

0,014

0,01

ja

Arseen (As)

0,0092

0,02

neen

Chroom (Cr)

0,14

0,05

ja

Koper (Cu)

0,058

0,1

neen

Lood (Pb)

0,16

0,15

ja

Weerhouden parameters : NOx, SO2, CO , fijn stof (PM10), chroom , lood , cadmium en zink 3.

de polluenten met een hoog potentieel humaan-toxicologisch risico worden bestudeerd. Weerhouden: CO * R12 (zeer licht ontvlambaar), R23 (vergiftig bij inademing) , R48/23 (vergiftig: gevaar voor ernstige beschadiging van de gezondheid bij langdurige blootstelling bij inademing)

Op basis van het selectieschema worden aldus de parameters fijn stof, NOx, SOx en CO weerhouden. In de geplande situatie worden de zware metalen Zn, Pb, Cu, Cr, As, Cd uitgestoten. Van deze zware metalen werden degene geselecteerd met toxische eigenschappen voor de mens en waarvoor tevens Vlarem-grens- of richtwaarden voor de immissieconcentratie in de omgevingslucht gelden, gemodelleerd. Aldus werden Pb, Cu, As en Cd weerhouden.

SGS Belgium NV

juni ’14

150



5.5.4.2 Immissie metingen VMM In de buurt van de projectsites werden meetposten voor de monitoring van de luchtkwaliteit geplaatst. De situering en parameters die bemeten worden, worden weergegeven in Tabel 5.10 en Bijlage 5.1. Deze meetposten behoren tot het meetnet van de VMM. Voor het locatie alternatief in scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site valt het station te Ertvelde (44M702) net buiten het studiegebied. Er zijn geen meetposten in het studiegebied gelegen die de parameters CO ,zwarte koolstof en zware metalen opmeten. Hiervoor wordt een beroep gedaan op de meetpost te Zelzate. Voor de zware metalen worden de concentraties in fijn stof (PM10) gemeten . Er zijn geen meetgegevens beschikbaar voor zware metalen in neervallend stof (depositie) in de dichte en ruime omgeving van beide projectsites. Tabel 5.10 : Meetposten voor de luchtkwaliteit binnen het VMM- net Lambertcoördinaten Station Adres [m]] X Y Ertvelde (44M702) 104 225 197 750 St.- Sebastiaanstraat Evergem (44R731)

105 940

201 820

Doornzelestraat

Mendonk (44R740)

110 840

204 710

Schuitstraat

Wondelgem (R710)

104 225

197 750

Sebastiaanstraat

Zelzate (44R750)

111 845

209 705

Burgemeester J. Chalmetlaan

Zelzate (00R750)

111 845

209 705

Burgemeester J. Chalmetlaan

Parameter

SO2, NO, NO2, CxHy SO2, NO, NO2, PM10 , PM2,5 (fijn stof) SO2, NO, NO2, O3, PM10 – fijn stof SO2, NOx SO2, NO, zwarte rook en CO, NO2, PM10-fijn stof Pb, Zn, Cu, Ni, As, Cd, Cr, Mn*

*zware metalen in PM10- fractie

5.5.4.3 Overzicht toetsingswaarden / immissienormen Voor de polluenten waarvoor dispersieberekeningen uitgevoerd worden, zullen de berekende immissie concentraties en/of deposities telkens als verwaarloosbaar, beperkt, belangrijk of zeer belangrijk getypeerd worden, volgens het significantiekader opgenomen in paragraaf 5.1. Onderstaande tabel toont een overzicht van de weerhouden toetsingswaarden. In de tabel is tevens opgenomen welke berekende immissie waarden als beperkt, belangrijk of zeer belangrijk beschouwd zullen worden. Tabel 5.11: immissie grenswaarden en significantie waarden per parameter ToetsingsParameter Toetsingsbasis Type Verwaarloosbaar waarde NOx concentratie (µg/m³(n))

SO2concentratie (µg/m³(n))

jaargemiddelde waarde 99,8percentielwaard e (uur) jaargemiddelde waarde 99,2percentielwaard

SGS Belgium NV

Beperkt

Belangrijk

Zeer belangrijk

40

grenswaarde Vlarem II

< 0,4

0,4<x<1,2

1,2<x<4

≥4

200


<2

2<x<10

10<x<40

≥ 40

< 0,2

0,2<x<0,6

0,6<x<2

≥2

< 1,25

1,25<x<6,25

6,25<x<25

≥ 25

20 125

grenswaarde Vlarem II grenswaarde Vlarem II

juni ’14

151


Parameter


Toetsingswaarde

Type

Verwaarloosbaar

Beperkt

Belangrijk

Zeer belangrijk

350


< 3,5

3,5<x<17,5

17,5<x<70

> 70

50


< 0,5

0,5<x<2,5

2,5<x<10

>10

40


< 0,4

0,4<x<1,2

1,2<x<4,0

>4,0

jaargemiddelde waarde

25


< 0,25

0,25<x<0,75

0,75<x<2,5

>2,5

jaargemiddelde waarde (dag)

10 000


<100

100<x<300

300<x<1000

>1000


8,2

VMM

< 0,082

0.082<x<0.2 46

0.246<x<0.8 2

> 0.82

<14

14<x<42

42<x<140

>140

<5

5<x<15

15<x<50

>50

<30

30<x<90

90<x<300

>300

<1

1<x<3

3<x<10

>10

Toetsingsbasis e (dag)

PM10-fijn stof (µg/m³(n)) PM2,5-fijn stof (µg/m³(n)) CO (µg/m³(n)) Dioxinedepositie (pg/m2/dag)

99,8percentielwaard e (uur) 90percentielwaard e (dag) jaargemiddelde waarde

Verzurende depositie (Zeq/ha/jaar )

jaargemiddelde waarde (dag)

1400-2400

Lood (ng /m³)


500

Looddepositie (mg /m²/dag)


3000

Koper (µg/ m³(n))


100

Milieukwalite its doelstellinge n Bijlage 2.4.2 Vlarem II grenswaarde 2005 Vlarem II grenswaarde Vlarem II afgeleid uit ARABwaarden (TLV)

Arseen (ng/ m³(n))

Cadmium (ng/ m³(n))



6

Streefwaard e richtlijn EG

<0,06

0,06<x<0,18

0,18<x<0,60

>0,60

5

WHOadvieswaard e+ streefwaarde uit rl. 2004/107/E G

<0,05

0,05<x<0,15

0,15<x<0,50

>0,50

5.5.4.4 Dispersieberekeningen Dispersieberekeningen worden uitgevoerd voor die emissieparameters waarvoor er door de emissies gekoppeld aan de geplande biomassacentrale eventueel een relevant milieueffect mogelijk is, nl. voor NOx, SO2, CO, PM10-fijn stof , dioxinen en furanen en zware metalen.

SGS Belgium NV

juni ’14

152



Voor het uitvoeren van dispersieberekeningen wordt gebruik gemaakt van het bi-Gaussiaans multisource IFDM-model. Voor de relevante parameters wordt met uurgemiddelden gerekend, aangezien dit de kleinste tijdsbasis is die in het model kan worden ingesteld. De resultaten van IFDM-PC omvatten immissie- en depositieconcentraties op de snijpunten van een rechthoekig raster dat door de gebruiker van het programma ingevoerd moet worden. De berekeningen werden uitgevoerd met een raster dat een oppervlakte van 10 x 10 km bestrijkt met volgende Lambertcoördinaten (in km): scenario 1 (GCT site) scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site)

X X

van 103.280 tot 113.280 van 103.624 tot 113.624

Y: Y:

van 197.195 tot 207.195 van 197.946 tot 207.946

De afstand tussen de rasterlijnen werd op 100 m ingesteld. Daardoor werden er op 10 201 punten immissieberekeningen uitgevoerd in een gebied dat zich uitstrekt vanaf de ligging van de schouw voor beide scenario’s in de 4 windrichtingen over ca. 5 km. In het computermodel IFDM-PC zijn 3 sets meteogegevens van 3 verschillende meteorologische jaren beschikbaar. In het kader van deze studie werd de set van meteogegevens gebruikt waarvan uit ervaring bekend is dat zij het best de gemiddelde omstandigheden weergeeft. Het betreft de meteogegevens van het meteorologisch jaar ‘78-79. De Lambert coördinaten en de situering van de receptorpunten waaraan getoetst werd in kader van dit MER worden weergegeven in onderstaande tabel en de topografische kaarten. 1 2 3 4 5 6 7

woongebied Desteldonk Oostakker Doornzele Wippelgem Mendonk St Kruis Winkel Rieme

SGS Belgium NV

X (m) 109 516 107 612 108 480 105 480 111 680 111 880 108 880

Y (m) 201 402 199 141 204 095 203 495 204 195 205 095 207 095

juni ’14

153



5.5.4.5 Impact geleide emissies 5.5.4.5.1

Stikstofoxiden (NOx)

5.5.4.5.1.1

Luchtkwaliteit NOx in de omgeving

Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. De resultaten van de metingen voor 4 meetposten in de omgeving worden weergegeven in Tabel 5.12. Tabel 5.12: jaargemiddelde immissieconcentratie van NO2 (µg/m3) in de omgeving van de projectzone (2011)

receptoren

Station

NO2*

44M702 44R731 44R740 R710

Ertvelde Evergem Mendonk Wondelgem

24 28 27 26

% t.o.v. norm 3 40 µg/m 60 70 67,5 65

De norm van 40 µg/m³(n) als jaargemiddelde waarde mag niet overschreden worden. De maximaal opgemeten immissieconcentratie van 28 u/m³ voldoet aan deze norm. Er kan gesteld worden dat deze parameter geen problemen vormt in de omgeving. 3

De waarde van 200 µg/m (n) op uurbasis mag niet meer dan 18 keer per kalenderjaar overschreden 3 worden. Er werd een maximale immissieconcentratie van 128 µg/m (n) te Wondelgem (R710) opgemeten, er wordt bijgevolg voldaan aan deze norm. 5.5.4.5.1.2

Bijdrage van het project

De resultaten van de dispersieberekeningen worden visueel weergegeven in Bijlage 5.2 en Bijlage 5.3. Voorafgaand dient vermeld te worden dat de immissie grens- en richtwaarden in enkel gelden voor NO2. Strikt genomen kunnen deze waarden niet vergeleken worden met de berekende immissiewaarden voor de somparameter NOx (NO + NO2). Conform het richtlijnenboek lucht wordt aangenomen om een omvorming van NOx in NO2 van 60% toe te passen. Voor de impactbepalingen werd uitgegaan van een worst case scenario, nl. bij een werkingregime van de geplande centrale van 8.760 uur per jaar en bij emissies aan emissiegrenswaarden. Dit betekent een overschatting van de werkelijke situatie. Uit blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de jaargemiddelde lucht 3 kwaliteitsdoelstelling van 40 µg/m . 3

De maximale jaargemiddelde achtergrondwaarde voor NO2 in het studiegebied bedraagt 28 µg/m (meetpost Evergem). De maximale bijdrage ter hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 3 3 maximaal 0,47 µg/m en 0,33 µg/m (beiden Doornzele).

Uitgaande van deze achtergrondwaarde en de maximale bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum 3 3 (0,71 µg/m ), bedraagt de immissie waarde 28,71 µg/m . De jaargrenswaarde wordt dus steeds gerespecteerd. Dit maximum is gelegen op ca. 1,3 km ten NO van beide projectsites in industriegebied. SGS Belgium NV

juni ’14

154



De jaargemiddelde bijdragen van de NO2 immissies worden voor het project conform het significantiekader als “verwaarloosbaar” beoordeeld. De bijdrage is enkel “beperkt” ter hoogte van Doornzele in scenario 1. De bijdragen van de geplande biomassacentrale aan de 99,8 percentiel wordt als “beperkt” tot “belangrijk” beoordeeld. De P99,8 geeft een aanduiding van de luchtkwaliteit bij slechte meteorologische condities (lage windsnelheid, temperatuursinversie, lage menghoogte).

Tabel 5.13:

Toetsing immissie van het project voor NOx aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit NOx scenario 1 jaargemiddelde µg/m³(n)

toetsingswaarde

%

40

scenario 2

99,8 percentiel (uur) µg/m³(n)

%

200

jaargemiddelde µg/m³(n)

%

40

99,8 percentiel (uur) µg/m³(n)

%

200

pluimmaximum woongebieden

0,714

1,79%

20,052

10,03%

0,714

1,79%

19,716

9,86%

1

Desteldonk

0,348

0,87%

13,74

6,87%

0,234

0,59%

13,08

6,54%

2

Oostakker

0,096

0,24%

8,76

4,38%

0,072

0,18%

6,618

3,31%

3

Doornzele

0,468

1,17%

17,676

8,84%

0,33

0,83%

13,908

6,95%

4

Wippelgem

0,138

0,35%

11,226

5,61%

0,144

0,36%

12,264

6,13%

5

Mendonk

0,162

0,41%

8,016

4,01%

0,186

0,47%

10,11

5,06%

6

St Kruis Winkel

0,228

0,57%

8,346

4,17%

0,21

0,53%

10,44

5,22%

7

Rieme

0,18

0,45%

7,83

3,92%

0,222

0,56%

11,496

5,75%

44M702

0,066

0,17%

6,222

3,11%

-

-

-

-

44R731

0,234

0,59%

14,07

7,04%

0,174

0,44%

10,428

5,21%

44R740

0,348

0,87%

11,766

5,88%

0,414

1,04%

13,734

6,87%

R710

0,066

0,17%

6,222

3,11%

-

-

-

-

meetposten

SGS Belgium NV

juni ’14

155


5.5.4.5.2


Zwaveldioxide (SO2)

5.5.4.5.2.1

Metingen in de omgeving

Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. De gemeten immissieconcentraties voor de relevante meetposten zijn weergegeven in Tabel 5.14. 3

Tabel 5.14: Immissieconcentraties (jaargemiddelden) van SO2 (µg/m )in de omgeving van de projectzone (2011)

Receptoren

Station

SO2

44R721 44R731 44R740

Wondelgem Evergem Mendonk

5 3 2

% t.o.v. norm 3 20 µg/m 25% 15% 10%

Zoals in bovenstaande tabel aangegeven voldoet het jaargemiddelde van de gemeten waarden in de omgeving van de projectsite aan de gestelde immissiegrenswaarden voor SO2. De waarde van 350 µg/m³(n)op uurbasis mag niet meer dan 24 keer per kalenderjaar overschreden worden (99,79-percentiel), de waarde van 125 µg/m³(n) op dagbasis mag niet meer dan 3 keer per kalenderjaar overschreden worden (99,17-percentiel). De opgemeten maximale immissieconcentratie 3 3 van 495 µg/m (n) (1hr), resp. 167 µg/m (n) (24hr) (telkens Wondelgem) in de omgeving van de projectsite(s) overschrijdt deze grenswaarden. Dit is niet het geval voor de overige meetposten, daar blijven de opgemeten maximale immissies ruim onder de grenswaarde. De jaargemiddelde achtergrondwaarde voor SO2 voldoet ruim aan de immissiegrenswaarde (max 25%). Voor de piekemissies is dit ook het geval, er werd enkel een overschrijding vastgesteld voor de maximale gemeten immissiewaarde t.o.v. de norm. 5.5.4.5.2.2


De resultaten van de dispersieberekeningen worden visueel weergegeven in Bijlage 5.4 en Bijlage 5.5. Uit Tabel 5.15 blijkt dat de bijdragen voor het project in alle receptoren kleiner is dan de 3 jaargemiddelde lucht kwaliteitsdoelstelling van 20 µg/m . Voor de impactbepalingen werd uitgegaan van een worst case scenario, nl. bij een werkingregime van de geplande centrale van 8.760 uur per jaar en bij emissies aan emissiegrenswaarden. Dit betekent een overschatting van de werkelijke situatie. 3

De maximale jaargemiddelde achtergrondwaarde voor SO2 in het studiegebied bedraagt 5 µg/m . (meetpost Wondelgem). De maximale bijdrage ter hoogte van de woongebieden bedraagt resp. 0,71 3 en 0,50 µg/m (beide t.h.v. Doornzele). Uitgaande van deze jaargemiddelde achtergrondwaarde en de bijdrage ter hoogte van het 3 3 pluimmaximum (1,08 µg/m ), bedraagt de maximale immissie 6,08 µg/m . Er kan bijgevolg gesteld worden dat de jaargrenswaarde steeds gerespecteerd wordt. Dit maximum situeert zich resp. op ca. 1,3 km ten NO van beide geplande projectsites in industriegebied. De bijdragen van de SO2 emissies voor het project aan de jaargemiddelde immissieconcentraties worden conform het significantiekader in beide scenario’s beoordeeld van “verwaarloosbaar tot beperkt”, enkel t.h.v het woongebied Doornzele in scenario 1 zijn ze als “belangrijk” te beschouwen. SGS Belgium NV

juni ’14

156



De bijdragen van het project aan de 99,8 - percentiel (uurwaarden) en de 99,2 – percentiel (dagwaarden) wordt als “beperkt” tot “belangrijk” beoordeeld in de beschouwde receptorpunten, ze zijn als belangrijk te beschouwen t.h.v de woongebieden Desteldonk en Doornzele . De 99,8 en 99,2 - percentiel waarden geven een aanduiding van de luchtkwaliteit bij slechte meteorologische condities (lage windsnelheid, temperatuursinversie, lage menghoogte). De invloed is vooral merkbaar op kortere afstand van het bedrijf. Tabel 5.15: Toetsing immissie van het project voor SOx aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit SO2 scenario 1 jaargemiddelde µg/m ³(n)

%

99,2 percentiel (dag) µg/m³ (n)

%

125

scenario 2 99,8 percentiel (uur) µg/m³ (n)

%

350

jaargemiddelde µg/m³( n)

%

20

99,2 percentiel (dag) µg/m ³ % (n) 125

99,8 percentiel (uur) µg/m³ (n)

%

toetsingswaarde

20

350

pluimmaximum

1,08

5,39%

9,66

7,73%

29,87

8,53%

1,08

5,39%

9,66

7,73%

27,49

7,85%

woongebieden 1

Desteldonk

0,52

2,62%

6,42

5,14%

20,69

5,91%

0,35

1,76%

4,80

3,84%

18,934

5,41%

2

Oostakker

0,15

0,73%

2,54

2,03%

13,05

3,73%

0,11

0,56%

1,98

1,59%

9,028

2,58%

3

Doornzele

0,71

3,54%

5,69

4,55%

26,41

7,54%

0,50

2,49%

5,38

4,30%

20,008

5,72%

4

Wippelgem

0,21

1,05%

3,14

2,51%

16,78

4,79%

0,22

1,10%

3,89

3,11%

16,827

4,81%

5

Mendonk

0,25

1,23%

2,21

1,77%

12,01

3,43%

0,28

1,39%

2,21

1,77%

14,539

4,15%

6

St Kruis Winkel

0,35

1,74%

2,97

2,37%

12,53

3,58%

0,32

1,61%

3,11

2,49%

14,351

4,10%

7

Rieme

0,27

1,36%

2,61

2,09%

11,76

3,36%

0,34

1,68%

3,19

2,55%

15,427

4,41%

44M702

0,10

0,49%

1,36

1,09%

9,27

2,65%

-

-

-

-

-

-

44R731

0,36

1,78%

4,96

3,97%

20,99

6,00%

0,27

1,33%

3,32

2,66%

14,634

4,18%

44R740

0,52

2,62%

3,47

2,78%

17,56

5,02%

0,63

3,15%

4,73

3,78%

19,561

5,59%

meetposten

SGS Belgium NV

juni ’14

157


5.5.4.5.3


Fijn stof (PM10, PM2,5)

5.5.4.5.3.1


Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. Er zijn geen meetposten in de ruime omgeving waar zwarte rook gemeten wordt. In Tabel 5.16 worden de resultaten van de metingen weergegeven voor de meetposten binnen het studiegebied. Tabel 5.16: Resultaten van metingen in de meetposen in de buurt van de projectzone (2011) PM10 3

meetposten

jaargemiddelde (uur)

% t.o.v. norm (40 µg/m )

Destelbergen

44R710

26

65%

Evergem

44R731

33

83%

St. Kruis Winkel

44R740

34

85% PM2,5

Evergem

3

jaargemiddelde (uur)

% t.o.v. norm (25 µg/m )

21

84%

44R731

De immissies in de omgeving van de projectsites voldoen aan de jaargemiddelde grenswaarde voor PM10 en PM2,5. De opgemeten waarden bedragen tot 85% van de grenswaarde, wat wijst op de hoge achtergrondwaarden voor fijn stof in de Gentse zeehaven. 3

De daggrenswaarde van 50 µg/m (n) voor PM10 mag niet meer dan 35 keer per kalenderjaar overschreden worden. In Tabel 5.17 wordt het aantal overschrijdingen voor de meetstations in de omgeving weergegeven vanaf 2005. Hoewel de tendens dalende is, werden er zowel in 2011 als in 2012 overschrijdingen van deze norm vastgesteld. In 2012 werd de norm in de meetstations van Evergem en St. Kruis Winkel overschreden, in 2012 enkel nog in Evergem. Tabel 5.17: Aantal overschrijdingen voor de meetposten in de buurt van de projectsites

Evergem St. Kruis Winkel Destelbergen

SGS Belgium NV

station 44R731 44R740

2005 49 47

2006 74 63

2007 61 73

2008 42 38

2009 46 34

2010 45 35

2011 59 54

2012 38 32

44R710

33

39

46

27

21

17

32

24

juni ’14

158


5.5.4.5.3.2



De resultaten van de dispersieberekeningen worden visueel weergegeven in Bijlage 5.6 en Bijlage 5.7. PM10 Uit Tabel 5.18 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de lucht kwaliteitsdoelstellingen 3 3 voor PM10 van 40 µg/m als jaargemiddelde en 50 µg/m als 90 percentiel daggemiddelde waarde. De representatieve maximale gemiddelde achtergrondwaarde voor PM10 (jaargemiddelde) in het 3 studiegebied bedraagt 34 µg/m . De maximale bijdrage ter hoogte van de geselecteerde receptoren 3 3 bedraagt 0,07 µg/m voor scenario 1 en 0,051 µg/m voor scenario 2 (beiden t.h.v. Doornzele als jaargemiddelde). Uitgaande van de huidige achtergrondwaarde en de maximale bijdrage van het project ter hoogte van 3 3 het pluimmaximum (0,11 µg/m ), bedraagt de immissie 34,11 µg/m (jaargemiddelde). Er kan bijgevolg gesteld worden dat de jaargemiddelde grenswaarde steeds gerespecteerd wordt. De bijdragen van de PM10 immissie van de nieuwe biomassacentrale worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beoordeeld. De bijdragen aan de 90 percentiel waarden worden conform het significantiekader eveneens als verwaarloosbaar beschouwd t.h.v alle receptoren in beide scenario’s. De P90,4 immissie waarde geeft een aanduiding van de luchtkwaliteit bij slechte meteorologische condities (lage windsnelheid, temperatuursinversie, lage menghoogte).

PM2,5 Aangezien de exacte verdeling van het fijn stof tussen de fracties PM10 en PM2,5 op dit moment niet gekend is, wordt voor de toetsing van de PM2,5 fractie, net zoals voor PM10, uitgegaan dat alle geëmitteerde stof PM2,5 betreft. Dit is uiteraard in beide gevallen een overschatting. De maximale representatieve gemiddelde achtergrondwaarde (jaargemiddelde) voor PM2,5 in het 3 studiegebied bedraagt 21 µg/m (meetpost Evergem). De maximale bijdrage ter hoogte van de 3 geselecteerde receptoren bedraagt 0,07 en 0,05 µg/m (beiden jaargemiddelden thv Doornzele). Uitgaande van deze achtergrondwaarde en de bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum (0,11 3 3 µg/m ), bedraagt de immissie waarde 21,11 µg/m (jaargemiddelde). Er kan bijgevolg gesteld worden dat de jaargrenswaarde voor PM2,5 steeds gerespecteerd wordt. De bijdragen van de PM2,5 emissies van de geplande biomassacentrale wordt conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd.

SGS Belgium NV

juni ’14

159



Tabel 5.18: Toetsing immissie van het project voor PM10 aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit PM10-fijn stof scenario 1 jaargemiddelde

toetsingswaarde pluimmaximum

µg/m³(n) 40 20 (PM2,5)

%

scenario 2 90-P (dag)

µg/m³(n)

%

50

jaargemiddelde µg/m³(n) 40 20 (PM2,5)

%

90-P (dag) µg/m³(n)

%

50

0,11

0,27% 0,55%

0,35

0,71%

0,11

0,27% 0,55%

0,36

0,72%

woongebieden 1

Desteldonk

0,05

0,13%

0,052

0,10%

0,036

0,09%

0,147

0,29%

2

Oostakker

0,02

0,04%

0,015

0,03%

0,011

0,03%

0,037

0,07%

3

Doornzele

0,07

0,18%

0,071

0,14%

0,051

0,13%

0,211

0,42%

4

Wippelgem

0,02

0,05%

0,020

0,04%

0,022

0,06%

0,085

0,17%

5

Mendonk

0,02

0,06%

0,024

0,05%

0,028

0,07%

0,098

0,20%

6

St Kruis Winkel

0,03

0,09%

0,034

0,07%

0,033

0,08%

0,109

0,22%

Rieme

0,03

0,07%

0,027

0,05%

0,034

0,09%

0,123

0,25%

44M702

0,01

0,02%

0,040

0,08%

-

-

-

-

44R731

0,04

0,09%

0,133

0,27%

0,027

0,07%

0,113

0,23%

44R740

0,05

0,13%

0,175

0,35%

0,064

0,16%

0,215

0,43%

7

meetpost

SGS Belgium NV

juni ’14

160


5.5.4.5.4


Koolstofmonoxide (CO)

5.5.4.5.4.1


Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. Er zijn geen meetposten gelegen in het studiegebied waar de immissieconcentraties van CO opgemeten worden. De meest nabijgelegen meetpost waar dit wel het geval is, is meetpost 44R750 te Zelzate. De resultaten van de metingen voor 2011 worden weergegeven in Tabel 5.19. Tabel 5.19: Immissieconcentraties (mg/m3) CO meetpost 44R750 (2011)

receptoren

Station

CO*

44R750

Zelzate

0,34

% norm 3 10 mg/m 3,4

*(8 uur glijdend gemiddelde)

De norm van 10 mg/m³(n) als jaargemiddelde waarde over 8 uur mag niet overschreden worden. De opgemeten immissieconcentratie van 0,34 mg/m³ in deze meetpost voldoet aan deze norm. Er kan gesteld worden dat deze parameter geen problemen in de omgeving veroorzaakt. 5.5.4.5.4.2


De resultaten van de dispersieberekeningen worden visueel weergegeven in Bijlage 5.8 en Bijlage 5.9. Uit Tabel 5.20 blijkt dat de bijdragen in alle receptoren kleiner is dan de luchtkwaliteitsdoelstelling van 3 10 mg/m . 3

De representatieve achtergrondwaarde voor CO in het gebied bedraagt 0,34 mg/m . De maximale 3 bijdrage ter hoogte van de geselecteerde receptoren bedraagt 0,0028 mg/m voor scenario 1 en 3 0,0020 mg/m voor scenario 2 (beiden t.h.v. Doornzele). Uitgaande van de huidige achtergrondwaarde en de maximale bijdrage van het project ter hoogte van 3 3 het pluimmaximum (0,0043 mg/m ), bedraagt de immissie 0,3443 mg/m . Er kan bijgevolg gesteld worden dat de grenswaarde steeds gerespecteerd wordt. De bijdragen van de CO immissie van de nieuwe biomassacentrale worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beoordeeld.

SGS Belgium NV

juni ’14

161



Tabel 5.20: Toetsing immissie van het project voor CO aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit CO scenario 1

scenario 2 8 uurs gemiddelde

mg/m³(n)

%

3

mg/m (n)

%

toetsingswaarde

10

10

pluimmaximum

0,0043

0,04%

0,0043

0,04%

woongebieden 1

Desteldonk

2,09E-03

0,02%

1,41E-03

0,014%

2

Oostakker

5,85E-04

0,01%

4,48E-04

0,004%

3

Doornzele

2,83E-03

0,03%

2,00E-03

0,020%

4

Wippelgem

8,38E-04

0,01%

8,76E-04

0,009%

5

Mendonk

9,86E-04

0,01%

1,11E-03

0,011%

6

St Kruis Winkel

1,39E-03

0,01%

1,29E-03

0,013%

7

Rieme

1,09E-03

0,01%

1,35E-03

0,013%

44M702

3,89E-04

0,004%

-

-

44R731

1,42E-03

0,014%

1,10E-03

0,011%

44R740

2,09E-03

0,021%

2,50E-03

0,025%

44R750

-

-

-

-

47E703

-

-

-

-

meetpost

SGS Belgium NV

juni ’14

162


5.5.4.5.5


Lood (Pb)

5.5.4.5.5.1


Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. Er zijn geen meetposten gelegen in het studiegebied waar de immissie concentraties van Pb opgemeten worden. De meest nabijgelegen meetpost waar dit wel het geval is, is meetpost 00R750 te Zelzate. De resultaten van de metingen voor 2011 worden weergegeven in Tabel 5.21. Tabel 5.21: Immissieconcentraties (jaargemiddelde) (ng/m3) t.h.v. meetpost 00R750 (2011)

receptoren

Station

Pb*

00R750

Zelzate

15

% norm 3 500 ng/m 3

De norm van 500 ng/m³(n) als jaargemiddelde waarde mag niet overschreden worden. De opgemeten immissie concentratie van 15 ng/m³ in deze meetpost voldoet aan deze norm. Er kan gesteld worden dat deze parameter geen problemen in de omgeving veroorzaakt. Er zijn geen meetgegevens beschikbaar voor de depositie van Pb in de ruime omgeving van beide projectsites.

5.5.4.5.5.2


Tabel 5.22 geeft de immissie concentraties en deposities weer voor de nieuwe biomassacentrale. Een maximale immissie en depositie wordt vastgesteld t.h.v Doornzele, ze bedraagt er resp. 0,09% en 0,02% voor scenario 1 en 0,06 en 0,01% voor scenario 2. Deze bijdragen worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd. Dit geldt ook voor het pluimmaximum. Uitgaande van de maximale immissies en deposities door de nieuwe centrale en een 3 achtergrondwaarde van 15 ng/m wordt in alle gevallen de geldende luchtkwaliteitsdoelstellingen steeds gerespecteerd. Tabel 5.22: Toetsing van de immissies en deposities van het project voor Pb aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit

1 2 3 4 5 6

Pb scenario 1 scenario 2 jaargemiddelde depositie jaargemiddelde depositie 2 2 ng/m³(n) % µg/m .dag % ng/m³(n) % µg/m .dag % toetsingswaarde 500 3000 500 3000 pluimmaximum 0,6551 0,13% 2,8790 0,10% 0,655132 0,13% 2,878974 0,10% woongebieden Desteldonk 0,31793 0,06% 0,31856 0,01% 0,213878 0,04% 0,220911 0,01% Oostakker 0,08879 0,02% 0,09105 0,00% 0,068053 0,01% 0,071401 0,00% Doornzele 0,43007 0,09% 0,50574 0,02% 0,302929 0,06% 0,341434 0,01% Wippelgem 0,12728 0,03% 0,13542 0,00% 0,133073 0,03% 0,122438 0,00% 0,14977 0,03%

0,17606

0,01%

7 St Kruis Winkel

Mendonk

0,21137 0,04%

0,25767

0,01% 0,195341 0,04% 0,238551 0,01%

8

0,16535 0,03%

0,18911

0,01% 0,204622 0,04% 0,229117 0,01%

Rieme SGS Belgium NV

juni ’14

0,16924

0,03% 0,198531 0,01%

163


5.5.4.5.6


Koper (Cu)

5.5.4.5.6.1


Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. Er zijn geen meetposten gelegen in het studiegebied waar de immissie concentraties van Cu opgemeten worden. De meest nabijgelegen meetpost waar dit wel het geval is, is meetpost 00R750 te Zelzate. De resultaten van de metingen voor 2011 worden weergegeven in Tabel 5.21. Tabel 5.23: Immissieconcentraties (jaargemiddelde dagwaarde) (ng/m3) Cu meetpost 00R750 (2011)

receptoren

Station

Cu*

00R750

Zelzate

12

% norm 3 100 µg/m 0,012

13

De norm van 100 µg/m³(n) als jaargemiddelde waarde mag niet overschreden worden. De opgemeten immissie concentratie van 12 ng/m³ in deze meetpost voldoet aan deze norm. Er kan gesteld worden dat deze parameter geen problemen in de omgeving veroorzaakt. 5.5.4.5.6.2


Tabel 5.24 geeft de immissie concentraties weer voor de nieuwe biomassacentrale. Een maximale immissie wordt vastgesteld t.h.v Doornzele, ze bedraagt er resp. 0,00016% en 0,00011% voor scenario 1 en 2. Deze bijdragen worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd. Dit geldt ook voor het pluimmaximum. Uitgaande van de maximale immissies door de nieuwe centrale en een achtergrondwaarde van 12 3 ng/m wordt in alle gevallen de geldende luchtkwaliteitsdoelstelling steeds gerespecteerd.

Tabel 5.24: Toetsing van de immissies van het project aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit voor Cu

Cu scenario 1 µg/m³(n) 100 0,0002

1 2 3

toetsingswaarde pluimmaximum woongebieden Desteldonk Oostakker

scenario 2 jaargemiddelde % µg/m³(n) % 100 0,0002% 0,000243 0,00024%

1,18E-04 3,30E-05

0,00012% 0,00003%

7,90E-05 2,50E-05

0,00008% 0,00003%

4

Doornzele

1,59E-04

0,00016%

1,12E-04

0,00011%

5

Wippelgem

4,70E-05

0,00005%

4,90E-05

0,00005%

6

Mendonk

5,50E-05

0,00006%

6,30E-05

0,00006%

7 8

St Kruis Winkel Rieme

7,80E-05 6,10E-05

0,00008% 0,00006%

7,20E-05 7,60E-05

0,00007% 0,00008%

13

Voor de parameter Cu wordt getoetst aan de TLV- TAW -waarde daar er noch wettelijke immissienormen in Vlaanderen of omringende landen, noch WGO- advieswaarden voorhanden zijn. Deze TLV- TAW -waarde wordt gedeeld door een veiligheidsfactor 10 (niet carcinogeen). De toetsingswaarde is bijgevolg 0,1 mg/m³.

SGS Belgium NV

juni ’14

164


5.5.4.5.7


Arseen (As)

5.5.4.5.7.1


Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. Er zijn geen meetposten gelegen in het studiegebied waar de immissie concentraties van As opgemeten worden. De meest nabijgelegen meetpost waar dit wel het geval is, is meetpost 00R750 te Zelzate. De resultaten van de metingen voor 2011 worden weergegeven in Tabel 5.25. Tabel 5.25: Immissieconcentraties (jaargemiddelde dagwaarde) (ng/m3) As meetpost 00R750 (2011)

receptoren

Station

As*

00R750

Zelzate

0,5

% norm 3 6 ng/m 8,3

14

De norm van 6 ng/m³(n) als jaargemiddelde waarde mag niet overschreden worden. De opgemeten immissie concentratie van 0,5 ng/m³ in deze meetpost voldoet aan deze norm. Er kan gesteld worden dat deze parameter geen problemen in de omgeving veroorzaakt. 5.5.4.5.7.2


Tabel 5.26 geeft de immissie concentraties weer voor de nieuwe biomassacentrale. Een maximale immissie wordt vastgesteld t.h.v Doornzele, ze bedraagt er resp. 0,46% en 0,32% voor scenario 1 en 2. Deze bijdragen worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd. Dit geldt ook voor het pluimmaximum. Uitgaande van de maximale immissies door de nieuwe centrale en een achtergrondwaarde van 0,5 3 ng/m wordt in alle gevallen de geldende luchtkwaliteitsdoelstelling steeds gerespecteerd. Tabel 5.26: Toetsing van de immissies van het project aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit voor As

As scenario 1

1 2 3 4 5 6 7 8

14

toetsingswaarde pluimmaximum woongebieden Desteldonk Oostakker Doornzele Wippelgem Mendonk St Kruis Winkel Rieme

ng/m³(n) 6 0,0417

scenario 2 jaargemiddelde % ng/m³(n) % 6 0,70% 0,041735 0,70%

0,02025 0,00566 0,02740 0,00811 0,00954 0,01347 0,01053

0,34% 0,09% 0,46% 0,14% 0,16% 0,22% 0,18%

0,013625 0,004335 0,019298 0,008477 0,010781 0,012444 0,013035

0,23% 0,07% 0,32% 0,14% 0,18% 0,21% 0,22%

Voor de parameter Cu wordt getoetst aan de TLV- TAW -waarde daar er noch wettelijke immissienormen in Vlaanderen of omringende landen, noch WGO- advieswaarden voorhanden zijn. Deze TLV- TAW -waarde wordt gedeeld door een veiligheidsfactor 10 (niet carcinogeen). De toetsingswaarde is bijgevolg 0,1 mg/m³.

SGS Belgium NV

juni ’14

165


5.5.4.5.8


Cadmium (Cd)

5.5.4.5.8.1


Zoals beschreven in § 5.5.4.2 wordt er een referentiekader opgesteld voor de beoordeling van de impact van de geplande biomassacentrale. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de meetposten behorend tot het automatisch meetnet van VMM die zich binnen het studiegebied bevinden. Er zijn geen meetposten gelegen in het studiegebied waar de immissie concentraties van Cd opgemeten worden. De meest nabijgelegen meetpost waar dit wel het geval is, is meetpost 00R750 te Zelzate. De resultaten van de metingen voor 2011 worden weergegeven in Tabel 5.27. Tabel 5.27: Immissieconcentraties (jaargemiddelde dagwaarde) (ng/m3) As meetpost 00R750 (2011)

receptoren

Station

Cd*

00R750

Zelzate

0,6

% norm 3 5 ng/m 12

15

De norm van 5 ng/m³(n) als jaargemiddelde waarde mag niet overschreden worden. De opgemeten immissie concentratie van 0,6 ng/m³ in deze meetpost voldoet aan deze norm. Er kan gesteld worden dat deze parameter geen problemen in de omgeving veroorzaakt. Er bevinden zich geen meetposten in de ruime omgeving waar de depositie van cadmium opgemeten wordt. 5.5.4.5.8.2


Tabel 5.28 geeft de immissie concentraties en deposities weer voor de nieuwe biomassacentrale. Een maximale immissie en depositie wordt vastgesteld t.h.v Doornzele, ze bedraagt er resp. 0,77% en 0,23% voor scenario 1 en 0,54 en 0,15% voor scenario 2. Deze bijdragen worden conform het significantiekader als verwaarloosbaar beschouwd. Ter hoogte van het pluimmaximum is de bijdrage voor beide scenario’s beperkt. Het pluimmaximum bevindt zich in beide gevallen 1,3 km ten NO van beide locaties op industrieterrein. Uitgaande van de maximale immissies en deposities door de nieuwe centrale en een 3 achtergrondwaarde van 0,6 ng/m wordt in alle gevallen de geldende luchtkwaliteitsdoelstellingen steeds gerespecteerd. Tabel 5.28: Toetsing van de immissies en deposities van het project aan de toetsingswaarden voor luchtkwaliteit

1 2 3 4 5 6 7 8 15

Cd scenario 1 scenario 2 jaargemiddelde depositie jaargemiddelde depositie 2 2 ng/m³(n) % µg/m .dag % ng/m³(n) % µg/m .dag % toetsingswaarde 5 20 5 20 pluimmaximum 0,0586 1,17% 0,2574 1,29% 0,05858 1,17% 0,257428 1,29% woongebieden Desteldonk 0,02843 0,57% 0,02849 0,14% 0,019124 0,38% 0,019753 0,10% Oostakker 0,00794 0,16% 0,00814 0,04% 0,006085 0,12% 0,006384 0,03% Doornzele 0,03846 0,77% 0,04522 0,23% 0,027087 0,54% 0,03053 0,15% Wippelgem 0,01138 0,23% 0,01211 0,06% 0,011899 0,24% 0,010948 0,05% Mendonk 0,01339 0,27% 0,01574 0,08% 0,015133 0,30% 0,017752 0,09% St Kruis Winkel 0,01890 0,38% 0,02304 0,12% 0,017467 0,35% 0,02133 0,11% Rieme 0,01479 0,30% 0,01691 0,08% 0,018297 0,37% 0,020487 0,10% Voor de parameter Cu wordt getoetst aan de TLV- TAW -waarde daar er noch wettelijke immissienormen in Vlaanderen of omringende landen, noch WGO- advieswaarden voorhanden zijn. Deze TLV- TAW -waarde wordt gedeeld door een veiligheidsfactor 10 (niet carcinogeen). De toetsingswaarde is bijgevolg 0,1 mg/m³.

SGS Belgium NV

juni ’14

166


5.5.5 BPG


Immissieconcentratie NO2, PM10 en PM2,5 langs R4 (John Kennedylaan) door

5.5.5.1 Wegverkeer De transporten van BPG zorgen voor stof- en NO2 concentraties langs de weg. Met behulp van het Car Vlaanderen V2.0 werd de immissieconcentratie langs de R4 door het huidige verkeer (meest recente verkeerstellingen thv de geplande installatie 2006 = 19.000 per dag) berekend en ter vergelijking ook de bijdrage van enkel de transporten van BPG op R4 berekend via Car Vlaanderen V2.0. De verkeersgeneratie per dag voor BPG bedraagt 40 personenwagens en 32 vrachtwagens. (zie §10.5.2.2). Bij de berekening werd als worst case benadering ervan uitgegaan dat al het verkeer dezelfde route volgt. Bij de berekening werden volgende modelaannames gehanteerd: •

Afstand tot de weg : 15 m

•

Wegprofieltype

:2

•

Snelheidsprofiel

: doorstromend stadsverkeer

•

Bomenfactor

:1

5.29 geeft het resultaat weer van de bijdrage van het verkeer in de huidige en toekomstige situatie. Hieruit blijkt dat de bijdrage van BPG t.h.v. de R4 verwaarloosbaar zijn voor zowel NO2, PM10 en PM 2,5. Tabel

Tabel 5.29: Immissieberekeningen NO2,PM10, PM2,5 langs R4 (J.Kennedylaan) voor huidig en toekomstig verkeer doorvoering van het project NO2 NO2 NO2 PM10 PM10 PM10 PM 2.5 PM 2.5 [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³] Jaar Jaar Jm bijdrage Jaar Jm bijdrage gemiddeld Jm gemiddelde achtergrond verkeer gemiddelde achtergrond verkeer e achtergrond huidige toestand 35,7 24,9 10,8 35,3 33,6 1,7 24,1 22,9 bijdrage project 25,2 24,9 0,3 33,6 33,6 0 22,9 22,9 geplande situatie 35,8 24,9 10,9 35,3 33,6 1,7 24,1 22,9

na PM 2.5 [µg/m³] bijdrage verkeer 1,2 0 1,2

5.5.5.2 Verkeer via waterweg Het aantal transporten via waterweg wordt berekend uitgaande van de in- en uitgaande goederen stromen en een gemiddelde beladingsgraad per schip. De aanvoer wordt , afhankelijk van de brandstofmix, geraamd op 800.000 à 1.200.000 ton/jaar. Uitgaande van een gemiddeld laadvermogen

SGS Belgium NV

juni ’14

167



van 40.000 ton per schip, worden er 30 transportbewegingen over water op jaarbasis verwacht. (zie §10.5.2.2). Over een afstand van ca. 10 km (afstand projectsite met grens Nederland) worden met een dergelijke intensiteit de concentratie bijdragen berekend (op basis van de modelmatige emissiekengetallen van 2010). In de toekomst worden door verbetering van de uitlaatgassen nog een verlaagde impact verwacht. De concentratie bijdragen worden weergegeven in Tabel 5.30.

Tabel 5.30: Overzicht van de emissies voor de aanvoer van pellets en houtchips naar BPG

SO2 NOx NMVOS TSP

emissiefactoren binnenvaart [g/tkm] 2010 2015 0,0220907000 0,0002146000 0,4882157000 0,4135959000 0,0187928000 0,0143831000 0,0166673000 0,0137796000

emissies BPG [ton/j] 2010 2015 0,2650884 0,0025752 5,8585884 4,9631508 0,2255136 0,1725972 0,2000076 0,1653552

Om de emissies te kunnen kaderen worden deze vergeleken met de totale emissies voor Vlaanderen t.g.v. binnenlandse (zee)scheepvaart. (Bron: VMM). Op basis hiervan en gezien het gebied waarover deze emissies verspreid worden, en de afstand tot buiten de perceelsgrens/industriezone, kan de impact van deze emissies als verwaarloosbaar aanzien worden (max. 0,18%). In de toekomst zal de impact evenwel nog afnemen door de verbetering van de uitlaatgassen.

Tabel 5.31: Luchtemissies t.g.v. het transport via waterweg

Vlaanderen [ton/j] binnenlandse zeescheepvaart

3832,72

binnenlandse zeescheepvaart

137,03

binnenlandse zeescheepvaart

113,71

BPG [ton/j] NOx 5,86 NMVOS 0,23 PM 2,5 0,20* SO2

bijdrage BPG [%] 0,15% 0,16% 0,18%

binnenlandse zeescheepvaart 1134,79 0,27 0,02% *bij gebrek aan een aparte emissiefactor voor PM2,5 werd alle stof als PM2,5 verondersteld

5.6

MILDERENDE MAATREGELEN

De nieuwe elektriciteitscentrale zal aan alle in VLAREM II bepaalde emissiegrenswaarden voldoen. De centrale wordt voorzien worden van een doekenfilter (stof), SNCR al of niet gecombineerd met een SCR-installatie (NOx). De immissie concentraties voor NOx worden voor beide locatie alternatieven als verwaarloosbaar beschouwd, enkel ter hoogte van Doornzele in scenario 1 wordt een beperkte bijdrage genoteerd. Voor de parameter zwaveldioxiden wordt een belangrijke bijdrage vastgesteld t.h.v. Doornzele in scenario 1, voor de overige onderzochte woongebieden zijn de bijdragen in beide scenario’s verwaarloosbaar tot beperkt. Gezien het zwavelgehalte in het biomassa (-afval) beperkt zal zijn zal de bijdrage in realiteit lager zijn. SGS Belgium NV

juni ’14

168



De bijdragen voor de parameters CO, fijn stof (PM10 en PM2,5) en zware metalen (Cd, Cu, As en Pb) aan de immissieconcentraties zijn steeds verwaarloosbaar voor de weerhouden receptoren. De emissies van de geplande biomassacentrale zijn vooral belangrijk voor stikstof- en zwaveldioxiden. Voor de modelleringen werd steeds uitgegaan van maximale emissies o.b.v. emissiegrenswaarden en een werkingsregime van 8.760 uren per jaar. De emissies van stikstofdioxiden hebben in Vlaanderen momenteel veel aandacht omdat de lucht kwaliteitsdoelstellingen op een aantal plaatsen overschreden worden. Het is dan ook belangrijk dat het bedrijf zijn NOx-emissies in de toekomst verder opvolgt. Verdere milderende maatregelen zijn echter niet aan de orde.

5.7

MONITORING

Artikel 5.43.4.3 van Vlarem II schrijft voor dat als het totale geïnstalleerde nominale vermogen in eenzelfde vestiging groter is dan 300 MWth in de omgeving van de installaties toestellen voor het meten van de immissies van SO2 en NO2 dienen te worden opgesteld. Voor installaties op zwavelarme brandstof vervalt de meting van SO2. Het type, de meetplaats, de wijze van controle en de overige gebruiksvoorwaarden van de toestellen worden bepaald in de milieuvergunning.

5.8

LEEMTEN IN DE KENNIS

Voor de parameter dioxines en furanen zijn momenteel nog geen emissiegegevens beschikbaar. Een inschatting van de milieu-impact was bijgevolg niet mogelijk in dit MER.

SGS Belgium NV

juni ’14

169


5.9


BESLUIT

BPG plant in de Gentse kanaalzone de bouw van een biomassacentrale. Er worden momenteel nog 2 locatie alternatieven overwogen, namelijk de site van GCT en de site van Electrabel Rodenhuize. Voor de elektriciteitscentrale wordt één relevante emissiebron geïdentificeerd, namelijk het afgaskanaal van de CFB boiler. Naast deze emissies zijn er kleinere te verwaarlozen emissies van de hulpstoomketel en nooddiesel plaatsvinden. 3

3

De jaargemiddelde lucht kwaliteitsdoelstellingen van NO2 (40 µg/m ), SO2 (20 µg/m ) en PM10 (40 3 µg/m ) worden gerespecteerd in de omgeving van de projectsite(s). Dit is niet het geval voor het maximum aantal overschrijdingen van de dagwaarden (maximum 35 overschrijdingen). Er werden 39 overschrijdingen vastgesteld in de referentiesituatie. De totale emissies van het bedrijf werden voor de relevante verontreinigende stoffen verzameld. Met behulp van het selectieschema werden de belangrijkste emissies geselecteerd, namelijk stikstofoxide (NO2), zwaveldioxide (SO2), fijn stof, koolstof monoxide (CO) en de zware metalen lood, koper, arseen en cadmium. Voor deze verontreinigende stoffen werden verspreidingsberekeningen uitgevoerd. Er werden geen relevante bijdragen van de geplande centrale aan de immissie concentraties van CO en zware metalen in de omgeving genoteerd. De bijdragen werden als verwaarloosbaar beoordeeld. Stikstofdioxide en zwaveldioxide zijn de belangrijkste verontreinigden stoffen die worden geëmitteerd. Bij de impact bepaling werd uitgegaan van het worst case scenario, nl. bij emissies aan emissiegrenswaarden en een maximaal emissieregime van 8.760 uren per jaar. Dit betekent voor NOx en vooral voor SO2 een overschatting daar het zwavelgehalte in de brandstof beperkt zal zijn. De 3 maximale jaargemiddelde achtergrondwaarde in het gebied bedraagt resp. 28 µg/m voor NOx en 5 3 µg/m voor SOx. Voor de nieuwe centrale bedraagt de bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum voor 3 3 stikstofdioxide en zwaveldioxide voor beide locatie alternatieven resp. 0,71 µg/m en 1,08 µg/m . Ter hoogte van het pluimmaximum wordt de jaargrenswaarde bijgevolg niet overschreden. Dit pluimmaximum bevindt zich op 1,3 km ten NO van de projectsites (ter hoogte van industriegebied). Op deze locatie is geen bewoning aanwezig. De emissies t.g.v. het transport van goederen en personen zijn eerder beperkt. Voor het transport 3 over weg werd via Car Vlaanderen V2.0 een impact bepaald van 0,3 µg/m voor NO2 en geen impact 3 voor PM10 en PM2,5. (bijdrage BPG ca 0 µg/m ). Voor het transport over water voor de aanvoer van de pellets en houtchips zijn de emissies eveneens te verwaarlozen. Bijkomende relevante diffuse emissies door de open overslag van het biomassa (-afval), dat aangevoerd wordt via de installaties van GCT, worden niet verwacht. GCT nam hiervoor reeds de 16 nodige maatregelen om deze emissies maximaal te beperken. Naar aanleiding van het project zijn geen relevante emissies te verwachten, op basis van de inschatting ‘worst case’ , nl. met een werkingsregime van 8.760 uur en rekening houdende met de genomen maatregelen voor de rookgaszuiveringen (doekenfilter, SCR/SNCR en toevoeging van natriumbicarbonaat of kalksteen worden er geen significante bijdragen verwacht aan de immissie concentraties in de omgeving van de geplande biomassacentrale.

16

Zie MER n.a.v. de hervergunning van de activiteiten van GCT (2012)

SGS Belgium NV

juni ’14

170


5.10


BIJLAGEN

Bijlage 5.1: Situering van de VMM meetpunten in het studiegebied Bijlage 5.2: Dispersiemodellering NOx in scenario 1 op de GCT site Bijlage 5.3: Dispersiemodellering NOx in scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site Bijlage 5.4: Dispersiemodellering SOx in scenario 1 op de GCT site Bijlage 5.5: Dispersiemodellering SOx in scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site Bijlage 5.6: Dispersiemodellering fijn stof in scenario 1 op de GCT site Bijlage 5.7: Dispersiemodellering fijn stof in scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site Bijlage 5.8: Dispersiemodellering CO in scenario 1 op de GCT site Bijlage 5.9: Dispersiemodellering CO in scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site

SGS Belgium NV

juni ’14

171



6. DISCIPLINE KLIMAAT

SGS Belgium NV

juni ’14

172


6.1


DUURZAAMHEID BIOMASSA (-AFVAL)

Op Europees niveau worden duurzaamheidscriteria voor vaste biomassa voorbereid. Die criteria zullen cruciaal zijn om te voorkomen dat klimaatbeleid gericht op CO2-vermindering in 2020, 2030 of 2050 in deze periode juist leidt tot stijgende CO2-emissies. De energieopwekking voor de centrale van BPG zal gebeuren door de verbranding van biomassa (afval). BPG garandeert dat de aankoop van het biomassa (-afval) gebeurt op basis van duurzaamheidscriteria. Om de duurzaamheid aan te tonen zal een verificatiesysteem (met externe auditeurs) gebruikt worden. Conform de huidige regelgeving zal BPG geen gebruik maken van houtstromen die een industriële grondstof zijn in Vlaanderen. Enkel stromen die niet in aanmerking komen voor materiaalrecyclage kunnen verbrand worden conform de geldende wetgeving. BPG zal bij zijn potentiële leveranciers van biomassa (-afval) contractueel resultaatsverplichtingen opleggen m.b.t. de hoeveelheid energie die gebruikt wordt tijdens de voorbehandeling en het transport van de biomassa. Zowel vanuit ecologisch als economisch oogpunt is dit voor BPG van groot belang aangezien het bestaande subsidie systeem hierop gebaseerd is. Voor de lange termijn garanties zal (conform de huidige wetgeving) 2-jaarlijks een audit gebeuren door een onafhankelijk bureau die de exacte hoeveelheden energie zal bepalen. Hierbij zal er gewerkt worden met de duurzaamheidscriteria die hierna worden (zie volgende paragraaf in mer) aangegeven. Op deze manier kan gegarandeerd worden dat de stromen die zullen gebruikt worden effectief duurzaam zijn. Op termijn zal BPG werken met het systeem voor duurzaamheidscriteria dat momenteel uitgewerkt wordt in het kader van het Sustainable Biomass Partnership (SBP) (vroeger “Initiative Wood Pellet Buyers” (IWPB)). Die criteria slaan op de kwaliteit van het leefmilieu en de biodiversiteit, het respect voor de mensenrechten en de arbeidsomstandigheden en de leefomstandigheden van de mensen die betrokken zijn bij de productie van de biomassa. Er wordt naar gestreefd om vanaf het begin zo veel mogelijk te werken met korte omloop gewassen ten einde de zogenaamde carbon debt te minimaliseren. Indien BPG toch gedeeltelijk met hout pellets zou werken engageert het zich om niet te werken met volledige stammen doch zich te concentreren op afval uit hout zagerijen (stof, krullen en dergelijke) De berekening van de carbon debt zal door BEE opgenomen worden van zodra hiervoor een consensus bestaat over de juiste manier van berekening en de exacte grenzen die gebruikt worden bij deze berekening. BPG engageert zich om de berekening van de carbon debt te laten auditeren door een externe partij. De criteria en doelstellingen van SBP worden in onderstaande paragrafen beschreven. SBP is een werkgroep met vertegenwoordigers van grote Europese nutsbedrijven die gebruik maken van houtachtige biomassa, meestal in de vorm van houtpellets voor grote thermische centrales. SBP beschouwt bio-energie als een belangrijk instrument in het bereiken van de EU 2020 doelstellingen inzake hernieuwbare energie en het terugdringen van klimaatverandering. De ontwikkeling van grote biomassacentrales heeft ertoe geleid dat de handel in houtpellets tussen nutsbedrijven is uitgegroeid tot een belangrijke kwestie voor de industrie. Grote biomassacentrales rekenen op langlopende leveringscontracten of zelfs verticale integratie van houtpellets. Bij operationele problemen die leiden tot onderbrekingen van de elektriciteitscentrale, is het essentieel om de pellets af te leiden naar andere kopers. De IWPB werd begin 2010 gevormd op basis van de

SGS Belgium NV

juni ’14

173



vaststelling dat de handel in houtpellets tussen nutsbedrijven onmogelijk realiseerbaar was, grotendeels te wijten aan het ontbreken van een uniforme aanpak van bedrijven. Onderstaande principes zijn een voorstel van duurzaamheidsprincipes voor de inkoop en handel van houtachtige biomassa onder SBP leden. Op langere termijn wordt verwacht dat deze beginselen zullen worden erkend en door de bredere markt aangenomen.

SGS Belgium NV

juni ’14

174


6.1.1


SBP Duurzaamheidsprincipes voor houtige biomassa

SBP weerhoudt 9 principes m.b.t. de oogst en winning en behandeling van houtige biomassa. Er is geen prioriteiten volgorde tussen deze principes. SBP vraagt hetzelfde realisatie niveau voor haar biomassa leveranciers voor alle 9 principes. De naleving van deze beginselen moet jaarlijks worden geverifieerd door onafhankelijke inspectie bedrijven. De principes 1-3 zijn afgeleid van criteria aanbevolen door de Europese Commissie in de richtlijn 17 18 hernieuwbare energie (RED) en de rapporten van vaste biomassa . Principe 3 verwijst ook naar de 19 Vattenfall overeenkomst met senaat van Berlin. De aanvoerketen is aanvaardbaar volgens SBP als: • • •

Een voldoende broeikasgasreductie t.o.v. het gebruik van fossiele brandstoffen wordt aangetoond Ontbossing is uitgesloten Gebruik van ontginning van grondstoffen van gevoelige gebieden zoals tropische oerbossen, veengebieden en moerassen wordt vermeden

Principes 4-8 heeft betrekking op de ecologische en sociaaleconomische kwesties die verduidelijkt 20 worden in de NTA 8080 (2009). Het niveau van de details van het onderzoek en de kwaliteit van de audit moeten de leverancier en/of land specifieke risico's met betrekking tot de naleving van deze beginselen weerspiegelen. Het SBP verwacht leveranciers en producenten van biomassa om de bevindingen van de controle te gebruiken om correcties te initiëren en te streven naar voortdurende verbetering van hun prestaties. Principe 9 richt zich op de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) vraagstukken, zoals gezondheid en veiligheid, mensenrechten, discriminatie, corruptie enz. Deze problemen zijn niet specifiek voor biomassa ontginning en handel, maar gelden voor alle grondstoffen voor de nutsbedrijven.

Afval en residuen Biomassa afgeleid uit afval en residuen (andere dan van landbouw, aquacultuur, visserij en bosbouw residuen) hoeven enkel te voldoen aan de beginselen 1 (broeikasgasbalans) en 9 (MVO). Residuen uit zagerijen kunnen in aanmerking komen voor deze uitzondering. Echter zal SBP hiervoor de verificatie vereisen dat: • •

het afval niet geproduceerd werd met als doel de productie van bio-energie en dat het ruwe houtmateriaal voor het primaire product van legale herkomst is.

Bosbouw residuen daarentegen moeten aan alle principes voldoen.

17

RED = Directive 2009/28/EC on the promotion of the use of energy from renewable sources Report from the Commission to the Council and the European Parliament on the sustainability requirements for the use of solid and gaseous biomass sources in electricity, heating and cooling COM(2010)11 final and related Impact Assessment (SEC (2010)66 – linked to COM(2010)11 final). 19 VATTENFALL Agreement on Sustainability of Procured Biomass between the State of Berlin and Vattenfall Europe AG 20 NTA 8080 (2009) Dutch Technical Agreement, NTA 8080, , Sustainability criteria for biomass for energy purposes 18

SGS Belgium NV

juni ’14

175



Indirecte wijzigingen in landgebruik Indirecte veranderingen in landgebruik zijn een groeiende bezorgdheid die een belangrijke impact kunnen hebben op de netto broeikasgasbalans van biomassa. De onderliggende problemen gaan aanzienlijk verder dan de bevoegdheden van de biomassa-industrie en vereisen politieke, bestuurlijke en maatschappelijke aandacht. Kwantificeren en het aanpakken van deze uitdagingen impliceren de beschikbaarheid van monitoring- en evaluatie-instrumenten. Elke verdere richtlijn of regulering door de Europese Commissie betreffende indirect landgebruik (ILUC) zal worden opgenomen in dit voorstel van zodra beschikbaar.

6.1.1.1 Principe 1: Broeikasgasbalans De besparingen in de uitstoot van broeikasgassen (BKG) over de gehele levenscyclus, rekening houdende met de gehele aanvoerketen van productie, verwerking, transport tot eindgebruik, is minstens 60% ten opzichte van de fossiele brandstoffen als referentie. Het gebruik van houtige biomassa voor bio-energie-opwekking moet een netto vermindering van minstens 60% voor de broeikasgasemissies inhouden. Voor residuen en afval geldt dit vanaf het punt waar ze worden gegenereerd. In deze broeikasgasreductie is eindgebruik opgenomen, d.w.z. conversie-efficiëntie ten opzichte van fossiele referentie. In COM (2010) 11 wordt door de EU-Commissie een methode aanbevolen voor de berekening van de broeikasgasemissies over de gehele levenscyclus van vaste biomassa, van de productie (met inbegrip van het oogsten en/of extractie, verwerking), transport tot het eindgebruik als toepassing voor elektriciteit en warmte. Het is essentieel dat de broeikasgasemissies die ontstaan tijdens de gehele levenscyclus voor de vaste biomassa worden geëvalueerd en gerapporteerd (in kgCO2/MWhe of gCO2/MJe). Deze cijfers zullen dan de basis vormen om te verifiëren of aan beginsel 1 wordt voldaan. Een drempel voor vaste biomassa van 60% besparing in de uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van fossiele brandstoffen overschrijdt hetgeen werd gedefinieerd voor vloeibare biomassa in de RED en wordt gezien als een minimum vereiste voor houtachtige biomassa.

6.1.1.2 Principe 2: Wijzigingen in Koolstof opslag De productie van houtige biomassa vindt niet plaats ten koste van belangrijke koolstof reservoirs in vegetatie en bodem Biomassa mag niet afkomstig zijn uit grondstoffen van land met grote koolstofvoorraden, tenzij aangetoond kan worden dat dit geen negatieve impact heeft op de koolstofopslag eigenschappen van de hieronder vermelde gebieden. Dit principe 2 volgt de RED-eisen en werd aangevuld op basis van een aantal verduidelijkingen uit het akkoord van Berlijn ondertekend door Vattenfall. De bescherming van de hierna genoemde gebieden is gebaseerd op hun eigenschappen als koolstofopslag mechanismen. Waterrijke gebieden (“wetlands”) Biomassa uit wetland wordt niet gebruikt, tenzij wordt aangetoond dat de oogst en winning van deze grondstof geen negatieve invloed heeft op de koolstof opslag eigenschappen van de wetlands. SGS Belgium NV

juni ’14

176



Veengebieden Biomassa uit veengebieden zal niet worden gebruikt, tenzij is aangetoond dat de oogst en winning van deze grondstof geen negatieve invloed heeft op de koolstof opslag eigenschappen van de veengebieden. Bossen Biomassa uit primair bossen wordt niet gebruikt. Materiaal uit een natuurlijk vernieuwend bos kan worden gebruikt, op voorwaarde dat er kan aangetoond worden dat er geen negatieve gevolgen zijn voor de koolstofvoorraden. Een belangrijke zorg is de bescherming van het bestaan en de kwaliteit van de bossen, zowel voor deze van natuurlijke oorsprong als voor aangeplante. Ontbossing moet vermeden worden en de koolstof voorraad moet worden gehandhaafd. Natuurlijk vernieuwende bossen met een hoog koolstofgehalte, kunnen deze verliezen of sterk verminderen door intense oogsten. Vermindering van boven- en ondergrondse koolstof voorraden kan het gevolg zijn van een overmatige verwijdering van stronken en het oogsten van residuen. Maar aan de andere kant, moet een grotere inzet van de bestaande hout reserves en de ontwikkeling van nieuwe bosbouwsystemen mogelijk blijven. Om aan te tonen dat de koolstofvoorraad van natuurlijk vernieuwende bossen niet vermindert door het oogsten en de extractie van de houtachtige grondstof, kan een gedocumenteerd en betrouwbaar monitoring systeem worden ingevoerd voor de evaluatie van de koolstofvoorraden van de gebruikte bossen en dit volgens de richtlijnen van de berekening van koolstofvoorraden in de bodem (2010/335/EC). SBP acht een dergelijk systeem echter niet nodig als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan na controle door een onafhankelijk inspectiebedrijf: •

•

Aangetoond moet worden dat het bos een bos zal blijven of ten minste de status van bos niet wijzigt. Ter voorkoming van twijfel, kunnen de productie van beboste gebieden niet hun status veranderen als herbebossing of de natuurlijke regeneratie is beveiligd door de wet, door een bos certificatiesysteem of door andere bewijsmiddelen. Koolstofvoorraden zullen worden gerealiseerd door natuurlijke verjonging of door herbeplanting van bomen binnen een redelijke termijn: het bewijs van dit herstel kan door middel van passende duurzame bosbeheer worden gebracht. SBP is de mening toegedaan dat de bos kwaliteit en koolstofvoorraden behouden kunnen worden indien goede gedocumenteerde beheer praktijken aanwezig zijn, zowel indien deze vrijwillig, bij wet of door een bos- certificatiesysteem opgelegd werden.

SGS Belgium NV

juni ’14

177



6.1.1.3 Principe 3: Biodiversiteit Productie van biomassa uit hout mag niet plaatsvinden in gebieden met een grote biodiversiteit, tenzij wordt aangetoond dat de productie van de grondstof in kwestie niet negatief interfereert met natuurbeschermingsdoeleinden. Onderstaande verduidelijking van dit principe is gebaseerd op de RED en was afgeleid van het akkoord van Berlijn door Vattenfall ondertekend.

Er wordt geen houtige biomassa gebruikt voor bio-energie als het afkomstig is van land, dat, met ingang van 1 januari 2008 of daarna, de status heeft van land met een hoge waarde voor het behoud van de biologische diversiteit, tenzij aangetoond wordt dat de productie van de grondstof in kwestie niet leidt tot verlies van de biologische diversiteit. AANVAARDBAAR: COMMERCIËLE BOSSEN Ondanks de mogelijke afwezigheid van "zichtbare tekenen van menselijke activiteit" als gevolg van zeer lange ongestoorde ontwikkelingsfasen, blijven commerciële bossen aanvaardbaar. NIET AANVAARDBAAR: PRIMAIRE BOSSEN De definitie van oerbossen is gebaseerd op de indicatie dat er geen duidelijke tekenen van menselijke activiteit is en dit is afhankelijk van hoe lang het bos in staat is om weerstand te bieden aan verstoringen. Daarom sluiten wij enkel oerbossen uit die geen commerciële bossen zijn in overeenstemming met de nationale en internationale wetten. NIET AANVAARDBAAR: GEBIEDEN DIE ZIJN AANGEWEZEN VOOR DE BESCHERMING VAN DE NATUUR • •

Toegewezen gebieden bij wet of door de bevoegde autoriteit (federale, nationale, regionale of lokale) ter bescherming van de natuur, gekende gebieden met een hoge natuurwaarde, bijvoorbeeld voor de bescherming van zeldzame en bedreigde ecosystemen en soorten, ongeacht hun huidige beschermende statuut (erkend in internationale verdragen of geregistreerd in lijsten van intergouvernementele organisaties of de Internationale Unie voor het Behoud van de Natuur (IUCN)).

Deze toegewezen gebieden worden niet geaccepteerd, tenzij kan worden aangetoond dat de teelt, de oogst en de winning niet in strijd is met de doelstellingen van natuurbeschermingsdoeleinden. NIET TOEGELATEN: GROTE BIODIVERSITEIT GRASLAND •

•

De RED sluit uit de natuurlijke graslanden die grasland zou blijven zonder menselijk ingrijpen en waarbij de natuurlijke soortensamenstelling en ecologische kenmerken en processen behouden blijven. SBP stelt voor om dezelfde uitsluiting toe te passen. De RED sluit ook soortenrijke niet-natuurlijke graslanden uit die niet worden afgebroken, niet natuurlijke betekent dat deze zouden ophouden graslanden te zijn in de afwezigheid van menselijk ingrijpen, tenzij wordt aangetoond dat de oogst van de grondstoffen noodzakelijk is

SGS Belgium NV

juni ’14

178



voor het behoud van het statuut als grasland. SBP stelt voor om het risico van dergelijke gevallen te beoordelen, maar de totale uitsluiting vereist verdere verduidelijking van de EC. Algemene eisen en monitoring De biomassa grondstof zal afkomstig zijn van landen bosbouw bedrijven die aan de eisen van duurzame landbouw of bosbouw voldoen. Deze eisen omvatten maatregelen om de biologische diversiteit en waardevolle ecosystemen te behouden. Ecologische randvoorwaarden van duurzame regelingen bosbeheer (bijvoorbeeld FSC, PEFC, SFI), kunnen worden gebruikt om de naleving van bovengenoemd beginsel aan te tonen. Het bewijs van de toestand van het landgebruik vanaf de peildatum is nog niet duidelijk geregeld op Europees niveau. Er kan niet worden verwacht dat er satellietfoto’s zijn die het hele gebied weergeven voor deze datum. Zelfs als er geen bewijs hiervan beschikbaar is op dit moment, moet het bewijs voor de eerstvolgende mogelijke datum worden vastgesteld. Deze datum kan ook komen voor de cut-off dag, als, bv blijkt dat een gebied werd gebruikt als een plantage eerder. Bewijs kan worden verkregen van een positieve of negatieve aard dan ook, met behulp van kadastrale data en databases, door inspectie van sites, en van luchtfoto's, satellietbeelden en kaarten. Om aan dit biodiversiteit principe te voldoen, moet de organisatie bewijzen: • in wat voor soort landgebruik zone de productie-eenheid zich bevindt • over passende maatregelen of procedures te beschikken om de biodiversiteit te beschermen en/of te monitoren, hetzij op vrijwillige basis of opgelegd door de wet of door een certificatiesysteem MILIEU De volgende drie principes zijn gericht op de milieucompartimenten bodem, lucht en water. Biomassa productie zal naar verwachting aan duurzame landbouw en bosbouw praktijken voldoen. Dit vereist (minimaal) de naleving aan de beschikbare vergunningen en van toepassing zijnde milieuwet- en regelgeving, alsmede de toepassing van passende maatregelen te handhaven en waar mogelijk wordt geacht, het verbeteren van de kwaliteit van het milieu, in het bijzonder met betrekking tot: • Principe 4: bodemkwaliteit, • Principe 5: waterkwaliteit en het gebruik ervan, • Principe 6: luchtkwaliteit De naleving van de nationale milieuwetgeving is van toepassing op alle onderdelen van de biomassa aanvoerketen (incl. biomassa oogsten, winning, verwerking, transport, pellet productie en elektriciteitsopwekking). De organisatie moet de naleving aantonen van de toepasselijke wettelijke eisen, reglementen, vergunningen m.b.t. • Afvalbeheer, • Het gebruik van agro- chemicaliën, meststoffen en gevaarlijke stoffen, en • Milieueffectrapportages Chemicaliën en andere gevaarlijke materialen moeten worden beheerd om een veilig gebruik, opslag, hergebruik of verwijdering te verzekeren. Het minimaliseren van gevaarlijke stoffen en de vervanging door andere minder gevaarlijke alternatieven wordt aangemoedigd. Bij het ontbreken van milieuvoorschriften of -normen voor duurzaam bosbeheer (SFM) of duurzame landbouw, of in geval van lagere nationale normen, worden deze milieuaspecten getoetst aan

SGS Belgium NV

juni ’14

179


internationaal erkende duurzame bos milieurichtlijnen.

of

landbouw beheersystemen of


tegen gevestigde

6.1.1.4 Principe 4: Bescherming bodemkwaliteit De Productie van houtige biomassa moet minstens de bodemkwaliteit behouden of verbeteren. Voor de productie van biomassa (incl. biomassa teelt, oogst, winning en verwerking), moet het bedrijf (gedocumenteerde) operationele maatregelen nemen, om: • • • •

erosie te voorkomen door het verzekeren van het behoud van de nutriënten balans en organische stoffen in de bodem en verzilting van de bodem te vermijden; negatieve effecten te bestrijden die verband houden met het gebruik van chemische stoffen; bodemverontreiniging te voorkomen ten gevolge van lekken, incidenten,… het gebruik van restproducten te vermijden die in strijd zijn met andere lokale essentiële operaties voor het behoud van de structuur en kwaliteit van de bodem

6.1.1.5 Principe 5: Bescherming van de waterbronnen De productie van houtige biomassa mag het gronden bodemwater niet uitputten en moet negatieve effecten op water vermijden of significant verminderen. Voor de productie van biomassa (incl. biomassa teelt, oogst, winning en verwerking), moet het bedrijf (gedocumenteerde) operationele maatregelen nemen, om: • • •

jaarlijkse metingen en rapporteren over het gebruik van irrigatie water (in liter/h/jaar), afkomst irrigatiewater en de kwaliteit van het gebruikte water uit te voeren erop toe te zien dat de praktijken in de operationele bedrijfsvoering gericht zijn op een efficiënt watergebruik het gebruik van niet hernieuwbare waterbronnen te vermijden

6.1.1.6 Principe 6: Bescherming van de luchtkwaliteit De productie van houtige biomassa moet negatieve impacten op de luchtkwaliteit vermijden of significant verminderen. Voor de productie van biomassa (incl. biomassa teelt, oogst, winning en verwerking), moet het bedrijf (gedocumenteerde) operationele maatregelen nemen, om: •

erop toe te zien dat de praktijken in de operationele bedrijfsvoering gericht zijn op het minimaliseren van uitstoot van stoffen in de lucht;

SGS Belgium NV

juni ’14

180


•

•


de verbranding van reststoffen en afvalstoffen in de open lucht te vermijden, tenzij kan worden bewezen dat dit de beste keuze is om plagen te verdelgen, het risico voor wilde dieren te verminderen of de kans op regeneratie in de bosbouw te verhogen te voorzien in de aanwezigheid van adequate brandbestrijdingsmiddelen, procedures of brigades

6.1.1.7 Principe 7: Competitie met lokaal gebruik van biomassa Productie van houtige biomassa mag de lokale voedsel- en watervoorziening of bestaansmiddelen van gemeenschappen niet in gevaar brengen waar het gebruik van dit specifieke biomassa of water essentieel is voor de basisbehoeften. De organisatie moeten rapporteren over de risico’s bij productie van houtachtige biomassa productie en bijhorende risico beperkende maatregelen voor competitie met voedsel, waterlevering en andere basisbehoeften. Nuttige inhoud in een dergelijk rapport kan zijn: • • • •

aard van de grondstof de productie locatie de beteelde oppervlakte risico evaluatie met beperkende maatregelen en resultaten

en indien beschikbaar: • • • •

wijzigingen in landgebruik in de regio, waaronder de toekomstige ontwikkelingen wijzigingen in waterbeschikbaarheid in de regio wijzigingen in prijzen voor land en voedsel in de regio, inbegrepen toekomstige ontwikkelingen de beschikbaarheid op lokaal en regionaal niveau van biomassa voor voeding, energie voorzieningen, bouwmaterialen, medicijnen.

6.1.1.8 Principe 8: Lokale socio-economische prestaties De productie van houtige biomassa moet de eigendomsrechten respecteren en bijdragen tot de lokale welvaart en het welzijn van de werknemers en de lokale bevolking. Bij het exporteren van biomassa, is het essentieel dat een billijke vergoeding, als onderdeel van de gegenereerde toegevoegde waarde, blijft in het land (of regio) van herkomst en dat de lokale gemeenschappen controle kunnen houden over hun nationale (of regionale) grondstoffen. Biomassa uitvoer mag geen diefstal betekenen van waardevolle grondstoffen. De productie van biomassa moet voor zover van toepassing bevorderend zijn voor de lokale werkgelegenheid en ontwikkeling van de lokale welvaart. Eigendomsrechten Om het principe voor eigendomsrechten te vervullen, moet het bedrijf: SGS Belgium NV

juni ’14

181


•

•

• • •


Nauwkeurige beschrijving geven over het gebruik van de eigendomsrechten van het gebruikte land, verzekeren dat de oorspronkelijke gebruikers van het land voldoende worden ingelicht over alle eisen, tenzij er kan worden aangetoond dat dit aanzienlijke schade aan de organisatie kan veroorzaken ervoor zorgen dat het landgebruik niet leidt tot de schending van officieel eigendom en landrechten of gewoonterecht zonder de gratis en voorafgaande informering van de lokale bevolking; toepasbare maatregelen nemen om meningsverschillen op te lossen tussen gebruikersrechten en claims door de overheid het beheer en bestuur van de landen en gebieden aan de lokale gemeenschappen overlaten, tenzij zij dit vrijwillig en met toestemming overlaten aan derden de plaatsen duidelijk aangegeven die voor de lokale bevolking van bijzonder cultureel, ecologisch, economisch of religieus belang zijn in overleg met de lokale bevolking

Lokale welvaart en welzijn Om dit principe voor de lokale welvaart en het welzijn van de werknemers en de lokale bevolking te vervullen, moet de organisatie: •

•

• •

• •

ervoor zorgen dat biomassa productie en verwerking wordt uitgevoerd op een manier om bij te dragen aan de sociale en economische ontwikkeling van lokale, landelijke en inheemse gemeenschappen; ervoor zorgen dat biomassa productie en verwerking projecten worden ontworpen en geëxploiteerd onder passende, transparante participatieve processen waarbij de relevante belanghebbenden worden betrokken; streven om lokaal personeel te werven met specifieke aandacht voor het senior management specifiek opnemen in welke zin en in welke mate de werking van de productie-eenheid van invloed zal zijn op de lokale bevolking, zoals gevaarlijke stoffen en materialen, emissies, gezondheid en ziekte, onvrijwillige herhuisvesting, fysieke en economische verplaatsing, behoud van de lokale cultuur, sociaal en cultureel bepaalde sekseverschillen, inheemse bevolkingsgroepen en cultureel erfgoed; bepalen welke informatie nodig is om deze invloeden op de juiste wijze vast te kunnen stellen, en welke instanties en bevolkingsgroepen over deze relevante info beschikken maatregelen nemen die nodig zijn voor een doeltreffende bestrijding van de omvang en de kracht van negatieve invloeden, en het maximaliseren van de positieve effecten en continu verbeteringsvoorstellen

6.1.1.9 Principe 9: Ethiek Ethische waarden die door de organisatie dienen nageleefd te worden zijn: - voorzien in een gezondheid en veilige werkomgeving - respect voor internationaal uitgevaardigde mensenrechten - afschaffen van gedwongen en verplichte arbeid - afschaffing kinderarbeid - bannen van discriminatie in arbeid en beroep SGS Belgium NV

juni ’14

182



- bevordering grotere verantwoordelijkheidszin voor milieu - hoge normen voor integriteit waaronder het werk tegen corruptie in al haar vormen Bewijs voor het aanbieden van een veilige en gezonde werkomgeving moet ten minste bestaan uit een gedocumenteerd veiligheidsplan, adequate brandveiligheid, gratis beschikken over adequate persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), training in het gebruik van PBM en algemene veiligheidsnormen.

SGS Belgium NV

juni ’14

183


6.2


CO2 EMISSIES EN HERGEBRUIK

Er wordt algemeen aangenomen dat het verbranden van biomassa(-afval) zo goed als CO2 neutraal is (zie principe 1 van de tekst hierboven). In de basisverhouding voor de brandstofmix bedraagt de hoeveelheid CO2, bij volledige omzetting van koolstof in de brandstof naar CO2, circa 1,5 miljoen ton per jaar. Bij deze inschattingen werd rekening gehouden met een werkingsregime van de centrale van 8.000 uur per jaar. CO2 kan gebruikt worden als voeding voor planten in serres. Op deze manier zou de installatie een negatieve CO2 bron kunnen worden. Sommige teelten in een serre hebben nood aan CO2 voor de bemesting van de planten. De meest CO2 vragende gewassen zijn tomaat, paprika, komkommer en aubergines. Van deze is tomaat de plant die de meeste CO2 bemesting nodig heeft. In normale omstandigheden wordt er in een serre met tomaten 300 ton tot 600 ton CO2 per hectare per jaar geïnjecteerd. Indien alle CO2 van de site zou geïnjecteerd worden is er nood aan 2.500 tot 5.000 hectare serre. Dit komt overeen met een gigantische serre van ongeveer 7 km op 7 km. Omdat dergelijke grote serre niet als realistisch kan ingeschat worden lijkt het niet opportuun om de CO2 van de site te gebruiken voor deze toepassing. Op termijn is ‘Carbon Capture and Storage mogelijk voor de geplande centrale. BPG zal deze technolgie opvolgen en invoeren van zodra dit economisch haalbaar is. De centrale zal technisch klaar zijn om warmte te leveren en BPG is volop bezig dit in de praktijk uit te werken. Op het moment dat BPG begint te bouwen zal er echter nog geen netwerk liggen en kunnen er nog geen contracten voorgelegd worden. Daarom dat er gekozen is om eerst de centrale te beginnen bouwen en in die tussentijd warmte afnemers te zoeken. In deze periode zal er ook naar een partner gezocht worden die het netwerk zal aanleggen en onderhouden.

SGS Belgium NV

juni ’14

184



7. DISCIPLINE WATER

SGS Belgium NV

juni ’14

185


7.1


METHODOLOGIE

De beschrijving van de discipline water wordt opgesplitst in 2 delen. Aangezien het project momenteel nog in ontwerpfase zit, zijn de gegevens (emissies, debiet,…) gebaseerd op ontwerpgegevens. a. Deel 1: Beschrijving waterhuishouding tijdens de aanleg en exploitatie Volgende werkwijze wordt gehanteerd: • •

Beschrijving watergebruik en restwaterstromen van de nieuwe centrale Beschrijving kwaliteit en zuiveringsmaatregelen (individuele behandelingsinstallaties voor sanitair water, olie/water afscheider voor hemelwater) van het geloosde bedrijfs- en sanitair afvalwater en het koelwater in de geplande situatie

b. Deel 2: Beschrijving van de effluentkarakteristieken Volgende werkwijze wordt gehanteerd: • • • •

Beschrijving kwaliteit kanaalwater Gent-Terneuzen en de Moervaart a.d.h.v. beschikbare meetgegevens. Inschatting van de geloosde emissievrachten op basis van geraamde debieten en beschikbare emissiegegevens. Toetsing van de geloosde effluentconcentraties aan de geldende effluentnormen. EVALUATIE VAN DE PERMANENTE (GEMIDDELDE) IMPACT: Impactbepaling van de effluentlozingen op de waterkwaliteit van het kanaalwater Gent-Terneuzen. De berekende bijdrage tot de oppervlaktewaterkwaliteit zal telkens als verwaarloosbaar, beperkt, relevant of belangrijk getypeerd worden volgens onderstaand significantiekader.

Deze begrippen worden in het kader van dit MER gedefinieerd i.f.v. de berekende totale concentratieverhoging tgv de lozing (X) en de huidige gemiddelde immissie kwaliteit stroomopwaarts de lozing Y. SIGNIFICANTIEKADER Totale concentratieverhoging lozingen (X) vs. toetsingswaarde 1% < X ≤ 10% 10% < X ≤ 20% X > 20% Huidige immissiekwaliteit (Y) vs. toetsingswaarde Y < 50% -1 -1 -2 50% < Y ≤ 75% -1 -2 -3 Y ≥ 75% -2 -3 -3 Verklaring -1 -2 -3

•

Beperkte bijdrage relevante bijdrage belangrijke bijdrage

EVALUATIE VAN DE TIJDELIJKE (WORSTCASE) IMPACT: Impactbepaling van de effluentlozingen op de waterkwaliteit van het kanaalwater Gent-Terneuzen in worst case scenario (= afvoerdebiet van 10-percentiel, hoge lozingsconcentraties). De berekende bijdrage tot de oppervlaktewaterkwaliteit zal telkens als beperkt, relevant of belangrijk getypeerd worden volgens onderstaand significantiekader. Deze begrippen worden in het kader van dit MER gedefinieerd i.f.v. de berekende totale concentratieverhoging tgv de lozing en de toetsingswaarde (TW).

Gemodelleerd concentratieverhoging ≤ 0.5 x TW

beperkt tijdelijk effect Gemodelleerde concentratieverhoging > 0.5 x TW en ≤ TW relevant (aanvaardbaar) tijdelijk effect

SGS Belgium NV

juni ’14

186



Gemodelleerd concentratieverhoging > TW

•

belangrijk (onaanvaardbaar) tijdelijk effect potentieel risico op acuut toxische effecten

Impact van de koelwaterlozing op het kanaal Gent-Terneuzen (scenario 1) en de Moervaart (scenario 2). De geloosde thermische vrachten worden als beperkt, relevant of belangrijk getypeerd. Deze begrippen worden i.h.k.v. dit MER gedefinieerd i.f.v. de temperatuurstijgingen (X) t.g.v. de lozingen SIGNIFICANTIEKADER Temperatuurstijging X ≤ 1°C 1°C < X ≤ 3°C X > 3°C

•

beoordeling beperkte thermische impact relevante (aanvaardbare) thermische impact belangrijke thermische impact

Er wordt geen impactbepaling voor de sanitaire waters voorzien, gezien het verwaarloosbare debiet van deze stroom.

7.2


Het studiegebied omvat alle oppervlaktewateren behorende tot het openbaar hydrografisch net, waarvan de kwaliteit, de kwantiteit en/of het profiel als gevolg van de lozingen zouden kunnen worden beïnvloed. BPG maakt gebruik van zowel leiding- als kanaalwater. Het ontstane afvalwater kan onderverdeeld worden in sanitair en industrieel afvalwater en koelwater. Voor scenario 1 op de GCT site wordt het industrieel en koelwater geloosd op het kanaal GentTerneuzen. In scenario 2 gebeurt de lozing van het industrieel afvalwater eveneens op het kanaal, het koelwater wordt hier geloosd via de Moervaart. De opname van oppervlaktewater gebeurt in beide scenario’s via het kanaal Gent-Terneuzen. Het kanaal en de Moervaart behoren beide tot het stroomgebied Schelde en bekken Gentse kanalen. Bijgevolg behoren deze oppervlaktewateren tot het studiegebied voor de discipline water. Het studiegebied en de situering van de captatie- en lozingspunten worden weergegeven in Bijlage 7.1. Onder de discipline water zullen de gegevens worden verzameld met betrekking tot het oppervlaktewater (Moervaart en kanaal Gent-Terneuzen), het afvalwater en het neerslagwater. Het aspect grondwater wordt samen met de discipline bodem behandeld (zie verder).

7.3

AANLEGFASE

Het waterverbruik en de aquatische emissies tijdens de aanlegfase zijn deze van een werf. Er zal hoofdzakelijk water voor sanitaire doeleinden gebruikt worden. Dit afvalwater zal via een aparte IBA (installatie voor individuele behandeling van afvalwater) geloosd worden in het kanaal Gent-Terneuzen. Aangezien op beperkte piekmomenten tot 1200 mensen tegelijkertijd aanwezig zullen zijn, kan dit waterverbruik op (beperkte) momenten oplopen tot 60 3 m /dag.

SGS Belgium NV

juni ’14

187


7.4 7.4.1


WATERHUISHOUDING Scenario 1 (GCT site)

7.4.1.1 Waterbalans In scenario 1 maakt BPG gebruik van oppervlaktewater uit het kanaal Gent-Terneuzen en leidingwater. De lozing van koelen bedrijfsafvalwater gebeurt in het kanaal Gent-Terneuzen. De ingenomen en geloosde hoeveelheden worden weergegeven in Tabel 7.1 en beschreven in onderstaande paragrafen. Deze gegevens zijn gebaseerd op ontwerpgegevens voor de geplande biomassacentrale. De waterbalans wordt schematisch weergegeven in Figuur 7.1. Tabel 7.1: Waterbalans locatie alternatief GCT site scenario 1 GCT-site IN UIT m³/uur Kanaalwater

382

Hemelwater

4,6

4,6*

Lozing kanaal Gent Terneuzen waarvan: Spui koeltoren

144

Industrieel afvalwater (regeneratiewater + overige gebruikers)

3,6

Verdamping koeltoren

234

Leidingwater (sanitaire installaties)

0,12

0,12

totaal

386,7 386,3 *niet- verontreinigd hemelwater van de site wordt verzameld in het opvangbekken en hergebruikt in de biomassacentrale

7.4.1.2 Waterbevoorrading Oppervlaktewater (kanaal Gent-Terneuzen) Het gecapteerde kanaalwater ondergaat eerst een fysicochemische zuivering. (zie §2.2.9.1) De hoofdgebruikers voor dit voorbehandelde water zijn: •

De koeltoren voor een continue aanmaak van koelwater ter compensatie van de verdamping en spui. Voor het locatie alternatief op de GCT site wordt een koeltoren met geforceerde trek 3 met 7 koelcellen voorzien. Het debiet van de koelkring bedraagt ca. 14.700 m /h. De spui op 3 3 deze kring bedraagt ca. 144 m /h, 234 m /h verdampt in de koeltoren. De lozing van het spuiwater van de koelkring gebeurt in het kanaal. Ter compensatie van de spui en de 3 verdamping wordt er ca. 382 m /h gecapteerd water uit het kanaal gebruikt. De indikkingsfactor voor het koelwater is variabel en kan bijgeregeld worden voor de centrale i.f.v. de hoeveelheid chloriden in het ingenomen oppervlaktewater. Er wordt uitgegaan van een concentratie in het koelwater tussen 500 en 1.500 mg/liter. Volgens de aanbeveling van koelwater Richtlijn VGB-R 455Pe geldt dat voor chloride waarden > 500 en <1500mg / l er een hogere kwaliteit voor de leidingen en condensator nodig is dan wanneer de Chloride waarde <500 mg / l is. Indien het

SGS Belgium NV

juni ’14

188



chloorgehalte boven 1500 mg / l is, is nog beter materiaal nodig. Op basis van de recente analyseresultaten voor het kanaal bedraagt de indikkingsfactor gemiddeld ca 2,2. •

De demineralisatie eenheid voor de aanmaak van erg zuiver water ter compensatie van de spuien en verliezen in de stoomcyclus; Gedemineraliseerd water wordt gebruikt als aanvulwater voor de water/stoomcyclus ter compensatie van de continue spui en kleine verliezen (ketelspui en verliezen turbinehal). De aanmaak van gedemineraliseerd water gebeurt door middel van voorgezuiverd kanaalwater dat gedemineraliseerd wordt via waterverzachters, omgekeerde osmose en elektro deionisatie. De installatie dient op regelmatige basis geregenereerd te worden. Hierdoor ontstaat regeneratiewater dat geloosd wordt in het kanaal Gent-Terneuzen. De verliezen in de turbinehal en het ketelspui worden afgevoerd naar het bufferbekken en overgepompt naar de ruwwatertank van waaruit ze terug herbruikt kunnen worden.

•

Algemeen waterverbruik en bluswater (voorziening sprinklers,…) ;

Leidingwater De sanitaire installaties (toiletten, douches, kuiswater burelen e.d.) worden bevoorraad met leidingwater. Aangezien op de site van BPG maximaal 40 werknemers aanwezig zullen zijn, wordt het 3 3 verbruik geraamd op circa. 1.095 m /jaar of 0,125 m /uur (75 l/dag per persoon). Dit afvalwater zal via een IBA (installatie voor individuele behandeling van afvalwater) apart geloosd worden in het kanaal Gent-Terneuzen. Het hemelwater van de site wordt verzameld in het opvangbekken en integraal ingezet in de geplande biomassacentrale.

Grondwater Er wordt geen grondwater opgepompt voor de nieuwe centrale.

Hemelwater Het hemelwater dat valt op de verharde gedeelten van de projectsite (straten, daken en losplaatsen) wordt afgevoerd naar het bufferbekken. Potentieel verontreinigd hemelwater ondergaat eerst een zuivering in een olie afscheider. Op basis van de totale oppervlakte (5 ha) van de site en een 2 gemiddelde neerslag van 800 liter/m /jaar wordt deze hoeveelheid geraamd op maximaal 40.000 3 3 m /jaar of ca. 4,6 m /uur. Vanuit het bekken wordt het hemelwater via de ruwwatertank integraal ingezet in de centrale.

SGS Belgium NV

juni ’14

189



Figuur 7.1: Waterbalans scenario 1 (GCT-site)

SGS Belgium NV

juni ’14

190


7.4.2


Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site)

7.4.2.1 Waterbalans In scenario 2 maakt BPG gebruik van de bestaande reeds vergunde voorzieningen op de site Electrabel Rodenhuize. Het betreft enerzijds de demineralisatie eenheid voor de aanmaak van gedemineraliseerd water en de lozingsinfrastructuur voor het lozen van het bedrijfsafvalwater en anderzijds de koeltoren. Voor de waterbevoorradingen wordt gebruik gemaakt van leidingwater en oppervlaktewater uit het kanaal Gent-Terneuzen. De lozing van bedrijfsafvalwater gebeurt in het kanaal, het koelwater wordt in de Moervaart geloosd. De centrale Rodenhuize is vergund voor enerzijds de lozing in het Kanaal Gent-Terneuzen van 60.000 m³/jaar en 1000 m³/dag bedrijfsafvalwater met een maximum debiet van 100 m³/h en voor de lozing van 7000 m³/jaar sanitair afvalwater en anderzijds voor de lozing in de Moervaart van10.000 m³/h en 87.840.000 m³/jaar koelwater (milieuvergunning ref M03/44021/12/3). De ingenomen en geloosde hoeveelheden worden weergegeven in Tabel 7.2 en beschreven in onderstaande paragrafen. Tabel 7.2: Waterbalans voor locatie alternatief 2 site Electrabel Rodenhuize Referentiesituatie 2012 IN

UIT m³/jaar

Kanaalwater

geplande situatie IN

UIT m³/jaar

71.163.831

32.412.000

Lozing Moervaart (spui koeltoren)

67.260.921

26.280.000

Verdamping koeltoren -

3.902.910

5.781.600

Bedrijfsafvalwater

56.988

80.000

Sanitair afvalwater

6.026

8.000

Leidingwater

97.177

totaal

130.000

71.261.008 71.226.845 32.542.000 32.149.600

7.4.2.2 Waterbevoorrading 7.4.2.2.1

Referentiesituatie

De waterbevoorrading in scenario 1 op de Electrabel Rodenhuize site gebeurt via leidingwater en captatie uit het kanaal Gent-Terneuzen. Het gebruik en de afvalwaterstromen worden hieronder beschreven. De volgende afvalwaterstromen worden geloosd: - Sanitaire afvalwater - Bedrijfsafvalwater - Koelwater Bedrijfsafvalwater In de huidige situatie wordt het bedrijfsafvalwater verzameld in een BAW-put en via één lozingspunt batchgewijs geloosd met een maximum van 100 m³/uur in het kanaal Gent Terneuzen via een KWSSGS Belgium NV

juni ’14

191



afscheider uitgerust met een coalescentiefilter. De site is vergund voor de lozing van bedrijfsafvalwater voor een volume van 60.000 m³/jaar. In de BAW-put worden 5 verschillende industriële afvalwaterstromen verzameld op de centrale Rodenhuize: • regeneratie-effluenten van de demineralisatie : Aanmaak van gedemineraliseerd water gebeurt d.m.v. leidingwater dat gedemineraliseerd wordt via ionenwisselaarsharsen. Deze dienen op regelmatige basis gegenereerd te worden. Hiervoor wordt zoutzuur en natriumhydroxide gebruikt met tussentijdse spoelingen. Het regeneratiewater wordt geneutraliseerd vooraleer het geloosd wordt. Het hemelwater opgevangen tijdens de losoperatie van chemicaliën wordt afgevoerd naar de neutralisatie. • Het vloerwater omvat voornamelijk lekverliezen die in de kelder van de machinezaal opgevangen worden.. • labo- afvalwater: het betreft afvalwater afkomstig van het labo o.a. van het uitspoelen van laborecipiënten. • ketelleeglaat: dit water bestaat uit gedemineraliseerd water geconditioneerd met ammoniak bij een concentratie van ongeveer 400 ppb N. • aswater: betreft het water dat vrijkomt bij het opvangen van bodemassen. Anderzijds omvat het aswater ook het hemelwater dat opgevangen wordt ter hoogte van de vliegassilo en het hemelwater van de tijdelijke opslagplaats voor de assen. Het aswater wordt opgevangen in een bezinkingsbekken vooraleer het geloosd wordt via de BAW-put. In de referentiesituatie 2012 werd 56.988 m³ bedrijfsafvalwater geloosd. De vergunde lozingssituatie voor het bedrijfsafvalwater wordt weergegeven in Figuur 7.2. Koelwater De lozingssituatie met betrekking tot het koelwater in de referentiesituatie wordt weergegeven in Figuur 7.3. Electrabel capteerde in de referentiesituatie 2012 ca. 9.100 m³/u koelwater uit het kanaal Gent-Terneuzen en loosde ca. 8.600 m³/u koelwater in de Moervaart bij uitbating van de koeltoren met een indikkingsfactor 1,1. Sanitair afvalwater Voor de referentie situatie 2012 wordt ca. 6000 m³ leidingwater voor sanitaire toepassingen verbruikt. Na behandeling in een IBA (installatie voor individuele behandeling van afvalwater) wordt het sanitair water geloosd in het kanaal Gent-Terneuzen.

SGS Belgium NV

juni ’14

192



Figuur 7.2: Lozingssituatie bedrijfsafvalwater in de referentiesituatie locatie alternatief 2 (vergund BAW site Electrabel Rodenhuize)

SGS Belgium NV

juni ’14

193



Figuur 7.3: Lozingssituatie koelwaterlozingen in de referentiesituatie in scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site (2012)

SGS Belgium NV

juni ’14

194


7.4.2.2.2


Geplande situatie

Bedrijfsafvalwater In de geplande situatie zal BPG in scenario 2 gebruik maken van de bestaande vergunde demineralisatie eenheid op de Electrabel Rodenhuize site voor de aanmaak van proceswater (gedemineraliseerd water). De regeneratie effluenten worden zoals in de referentiesituatie verzameld in de bedrijfsafvalwaterput van Electrabel Rodenhuize die batchgewijs geloosd wordt via het vergund lozingspunt naar het kanaal Gent-Terneuzen. De overige reststromen (vloerwaters, afvalwater labo, ketelspui) die ontstaan ten gevolge van de nieuwe centrale worden eveneens verzameld en geloosd via de bedrijfsafvalwaterput van Electrabel Rodenhuize. Een overzicht van de geplande lozingssituatie wordt weergegeven in Figuur 7.4. Er wordt weliswaar geen wijziging verwacht in de samenstelling van dit geloosde afvalwater. De debieten van het vloerwater, afvalwater labo en ketelleeglaat verdubbelen t.o.v. de referentiesituatie. Koelwater In scenario 2 zal de bestaande koeltoren gebruikt worden van de centrale Rodenhuize die bijkomend zal ingezet worden voor de BPG installatie. Door de verdamping van het koelwater dikken zouten en mineralen in. Om de concentratie van deze stoffen te beperken dient een hoeveelheid koelwater te worden gespuid. Het spuiwater wordt geloosd 3 3 in de Moervaart en bedraagt ca. 3.000 m /h, de verdamping in de koeltoren ca. 660 m /u. Het aanvulwater ter compensatie van de verdamping en de spui wordt in het kanaal Gent – Terneuzen gecapteerd, stroomopwaarts waar het water van de Moervaart uitmondt in het kanaal. De totale hoeveelheid opgenomen kanaalwater (voor beide eenheden) ter compensatie van de spui en de 3 verdamping in de koeltoren bedraagt ca. 3.700 m /h (1.850 m³/h voor elk) bij een indikkingsfactor 1,3 t.o.v. 1,1 in de referentiesituatie. Dit geeft een sterke daling van het geloosde debiet van het koelwater als gevolg. De koelkringen van de twee sites worden uitgebaat bij een indikkingsfactor van 1,3 waardoor bijkomend dient geconditioneerd te worden om de pH op peil te houden. Hiervoor zal CO2 geïnjecteerd worden in de koelkring. Het gasvormig CO2 zal op continu basis bij een nominaal debiet van 120 kg/h geïnjecteerd worden in elke koelwaterkring ter regeling van de pH met de bedoeling om ketelsteenvorming te voorkomen. De CO2 die voor deze toepassing zal gebruikt worden is een bijproduct uit het productieproces bij de aanmaak van ammoniak en waterstof. De lozingssituatie voor het koelwater in de geplande situatie wordt weergegeven in Figuur 7.5

Leidingwater In de geplande situatie wordt voor scenario 2 voorzien de bijkomende sanitaire afvalstroom (toiletten, douches, kuiswater burelen e.d.) ten gevolge van de geplande centrale te lozen via de vergunde IBA van Electrabel Rodenhuize in het kanaal Gent-Terneuzen. De IBA is vergund voor 7000 m³ per jaar. De bijkomende afvalstroom, op basis van een maximaal aantal werknemers op de geplande site van 3 21 40 personen, wordt geraamd op 1.095 m per jaar . De sanitaire installaties worden bevoorraad met leidingwater.

21

75 l/dag per persoon

SGS Belgium NV

juni ’14

195



Grondwater Er wordt geen grondwater opgepompt voor de nieuwe centrale.

7.4.2.3 Scheiding en gebruik van hemelwater Het hemelwater wordt geloosd via een olie- afscheider in het kanaal Gent-Terneuzen Er is geen hergebruik van hemelwater voorzien. Hergebruik van hemelwater als proceswater is ook niet aangewezen gezien een continue aanvoer van water gegarandeerd moet kunnen worden en dat is met hemelwater niet mogelijk. Rekening houdend met de verharde oppervlakte op het terrein (66.375 m² ca. 15%) en een gemiddelde jaarlijkse neerslag van 800 mm, bedraagt de maximale hoeveelheid hemelwater die in het kanaal geloosd wordt 53.100 m³/jaar. Bij de bepaling van de oppervlakte is geen rekening gehouden met het perceel 58w wat volledig onverhard is. De losplaats aan de demineralisatie -eenheid werd vloeistofdicht uitgevoerd. Het hemelwater dat hier wordt opgevangen tijdens de losoperatie, wordt naar de neutralisatieput afgeleid. Voor de BPG site wordt het bijkomende hemelwater op basis van een maximale oppervlakte van 1 ha 3 ingeschat op maximaal 8.000 m per jaar. De afvoer zal gebeuren zoals in de referentiesituatie. De totale hoeveelheid na doorvoering van het project wordt geraamd op maximaal 61.100 m³/jaar.

SGS Belgium NV

juni ’14

196



Figuur 7.4: Lozingssituatie bedrijfsafvalwater in de geplande situatie locatie alternatief 2

SGS Belgium NV

juni ’14

197



Figuur 7.5: Lozingssituatie koelwaterlozingen in de geplande situatie (scenario 2) op de Electrabel Rodenhuize site

SGS Belgium NV

juni ’14

198


7.5 7.5.1


SAMENSTELLING EFFLUENT EN TOETSING AAN LOZINGSNORMEN Scenario 1 (GCT site)

7.5.1.1 Bedrijfsafvalwater De algemene normen voor het lozen van bedrijfsafvalwater in een oppervlaktewater zijn opgenomen in Vlarem II art. 4.2.2.1, voor de lozing van afvalwater met gevaarlijke stoffen geldt art. 4.2.3.1. Het bedrijfsafvalwater voor de geplande centrale bestaat uit het regeneratiewater van de demineralisatie 3 3 en de overige gebruikers. Het volume wordt ingeschat op 3,6 m /h. (86,4 m /dag). De lozing gebeurt via een aparte leiding in het kanaal Gent-Terneuzen. De toetsing aan de algemene lozingsvoorwaarden wordt weergegeven in Tabel 7.3. Op basis van de ontwerpgegevens worden geen overschrijdingen van de normen vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar voor de parameter detergent. Naast de algemene normen gelden indelingscriteria voor gevaarlijke stoffen die bepalen of het geloosde afvalwater moet beschouwd worden als bedrijfsafvalwater met gevaarlijke stoffen of niet. Er gelden eveneens milieukwaliteitsnormen voor het oppervlaktewater (Kanaal Gent-Terneuzen) waarin geloosd wordt. (zie verder §7.6.3) De toetsing van het afvalwater aan de indelingscriteria gevaarlijke stoffen en de milieukwaliteitsnormen van het kanaal Gent-Terneuzen kan momenteel niet uitgevoerd worden aangezien de samenstelling van het afvalwater onvoldoende gekend is voor deze parameters. Tabel 7.3: toetsing van de emissiegegevens aan de algemene emissiegrenswaarden voor bedrijfsafvalwater Emissiegrenswaarde Demineralisatie BPG Alg. Vw effluenten 4.2.3.1. Debiet

3,6 m³/u

/

pH

7,0 - 9,0

6,5 tot 9

Temperatuur

20

30 °C

BZV

<1

≤25 mg/l

Zwevende stoffen

< 10

≤ 60 mg/l

Bezinkbare stoffen

< 0,5

≤ 0,5 mg/l

Apolaire KWS

<1

≤ 5 mg/l

Detergent

-

3 mg/l

7.5.1.2 Koelwater De normen voor koelwater zijn opgenomen in art. 4.2.4.1 van Vlarem II: • • • •

het te lozen koelwater dat in zodanige hoeveelheid pathogene kiemen bevat dat het ontvangende water er gevaarlijk door kan worden besmet moet ontsmet worden de pH van het geloosde koelwater mag niet meer dan 8,5 of niet minder dan 6,5 bedragen het gehalte aan opgeloste zuurstof van het geloosde koelwater moet tenminste 4 milligram per liter bedragen geen stoffen uit Bijlage 2C tenzij hiervoor een norm werd opgelegd in de milieuvergunning SGS Belgium NV

juni ’14

199


•


het verschil in het chemisch zuurstofverbruik van het geloosde koelwater en het opgenomen gewoon oppervlaktewater en/of grondwater mag 30 milligram zuurstofverbruik per liter niet overschrijden

In afwijking van de algemene lozingsvoorwaarden voor koelwater gelden volgens art. 4.2.4.1 § 3 van Vlarem II voor de temperatuur, afkomstig van elektrische centrales, volgende emissiegrenswaarden: o Maximum 33°C als ogenblikkelijke waarde o Maximum 32°C als daggemiddelde o Maximum 30°C als voortschrijdend 30-dagengemiddelde Het koelwater wordt geloosd in een aparte afvoer op de GCT site in het Kanaal Gent-Terneuzen. Het 3 volume bedraagt 144 m /uur. 3 Ter compensatie van de spui en de verdamping wordt er ca. 382 m /h gecapteerd water uit het kanaal gebruikt. De indikkingsfactor bedraagt gemiddeld ca. 2,2. De kwaliteit van het geloosde koelwater is gelijk aan de kwaliteit van het water van het kanaal GentTerneuzen, rekening houdende met een indikkingsfactor van 2,2. Voor de kwaliteit van het ingenomen kanaalwater wordt verwezen naar paragraaf 7.6.4. Op basis van de beschikbare ontwerpgegevens worden de lozingsnomen gerespecteerd.

Tabel 7.4 : Toetsing aan de lozingsnormen voor koelwater in scenario 1 Parameter

Norm

Koelwater

pH

6,5 – 8,5

7-8

O2 minimum (mg/l)

4

10 mg/l

∆ CZV (mg/l)

30 mg/l

-

temperatuur (°C)

< 30

< 30

Voor de behandeling van het koelwater tegen pathogenen en corrosie wordt er een biocide (P3ferrocid R 8580) en corrosie inhibitor (P3-ferrofos R8444) toegevoegd. De dosering hiervan zal gebeuren op basis van de resultaten van de bemonsteringen die periodiek zullen worden uitgevoerd. De dosering gebeurt zodanig dat er geen vrije chloor meer zal overblijven bij lozing. Bij het gebruik van actief chloor kunnen organische, gehalogeneerde verbindingen gevormd worden. Deze groep van verbindingen kunnen als EOX en AOX geïdentificeerd worden. Ze zijn dikwijls de precursoren van de trihalomethanen die uiteindelijk gevormd worden (bvb. CHCl3). De mate waarin dergelijke bijproducten 22 gevormd worden is zeer onduidelijk en kan niet op voorhand berekend worden. De AOX en EOX verbindingen zijn dikwijls vrij onstabiele verbindingen en moeilijker om representatieve gegevens van te krijgen. Veel is afhankelijk van het gebruikte oppervlaktewater, indien er meer organisch materiaal (BZV ca. 100 mg/l) aanwezig is, zal de kans op vorming van EOX en AOX groter zijn. In het kanaal Gent-Terneuzen is dit vrij gunstig omdat de BZV eerder laag is (1 – 5 mg/l). Ook een voorzuivering, zoals filtratie en/of actief kool op het kanaalwater, zal hier niet relevant zijn op de verlaging van eventuele EOX-vorming. Indien er in het oppervlaktewater bromides aanwezig zijn, dan kunnen ook heel snel gebromeerde verbindingen gevormd worden. In Vlarem worden immissieconcentraties gehanteerd (milieukwaliteitsdoelstellingen) voor EOCl in oppervlaktewater voor productie van drinkwater. EOCl kan hier grosso modo gelijk gesteld worden met EOX. Uit ervaringen met andere

22

Zie het RIZA-rapport 1997, Hoe omgaan met actief chloor in koelwater; zie de BREF Industrial Cooling Systems, 2001.

SGS Belgium NV

juni ’14

200



centrales kan verwacht worden dat het EOX-gehalte van de koelwaterspui lager zal blijven dan 50 µg/l (immissiewaarde x 10).

7.5.2


7.5.2.1 Bedrijfsafvalwater 7.5.2.1.1

Referentiesituatie

De algemene normen voor het lozen van bedrijfsafvalwater in een oppervlaktewater zijn opgenomen in Vlarem II art. 4.2.2.1, voor de lozing van afvalwater met gevaarlijke stoffen geldt art. 4.2.3.1. Het bedrijfsafvalwater bestaat o.a. uit de lozing van het regeneratiewater van de demineralisatie en wordt geloosd in het Kanaal Gent-Terneuzen. De toetsing aan de lozingsvoorwaarden volgens de milieuvergunning en de algemene lozingsvoorwaarden wordt weergegeven in Tabel 7.5. De normen worden voor de onderzochte parameters steeds gerespecteerd,. (zie Tabel 7.5).

SGS Belgium NV

juni ’14

201



Tabel 7.5: Analyseresultaten lozing bedrijfsafvalwater Electrabel Rodenhuize (2012) Rodenhuize BAW zwevende mg/l stoffen bezinkbare ml/l stoffen Apolaire mg/l KWS

norm

3/01

7/02

6/03

2/04

8/05

≤ 60

0

21,0

13,0

0

≤ 0.5

0

0

0

≤5

0

0

14/05

18/06

9/07

7/08

3/09

6/09

7/09

10/09

14/09

18,0

10,0

14,0

4,2

12,0

7,9

9,4

17,0

6,2

0

0,2

<0,1

0,1

0

0

0

<0,4

<0,4

0

8,7

9,0

Cl

mg/l

≤ 2500

760,0

1390,0

573,0

299,0

581,0

1780,0

1290,0

909,0

SO4

mg/l

≤ 1000

203,0

359,0

279,0

369,0

357,0

781,0

580,0

331,0

N_Kjeldahl

mg/l

0

2,7

2,4

1,6

1,2

<1,0

2,2

2,6

N_NO2

mg/l

0,0

0,2

0,33

0,54

0,15

0,23

0,32

0,57

N_NO3

mg/l

6,8

9,1

4,00

3,10

4,20

10,00

6,60

4,20

N_tot

mg/l

≤ 40

7,5

12,0

6,70

5,20

5,50

11,00

9,10

7,30

7,5

8,6

7,8

P_tot

mg/l

≤2

0,3

0,1

0,37

0,08

0,08

0,08

0

0,14

0,08

0,08

0

0,08

BOD

mg/l

≤ 25

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

11,0

0

COD

mg/l

≤ 125

13,0

17,0

20,0

16,0

21,0

<21,0

31,0

17,0

37,0

29,0

27,0

38,0

31,0

Ag

mg/l

≤ 0.010

0

0

0

<0,010

0

0

0

0

0

0

As

mg/l

≤ 0.05

0

0

0

0,020

0

0

0

0

0

0

Cd

mg/l

≤ 0.002

0,001

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Cr

mg/l

≤ 0.5

0,110

0,110

0

0,960

0,130

0,030

0,030

0,030

0,040

0,030

Ni

mg/l

≤ 0.300

0

0

0

0

0,010

0

0,010

0

0

0

Zn

mg/l

≤ 0.500

0,100

0

0,070

0,030

0,040

0,030

0,070

0,030

0

0

Fe

mg/l

≤ 2.000

1,100

1,100

2,200

0,190

0

0,020

0

0

0

0,030

0,030

<2

0,11 0

0,490

1,200

0,260

V

mg/l

≤ 0.050

0

0

detergenten _total

mg/l

≤3

0

0

Mn

mg/l

≤ 10

0,130

0,100

Co

mg/l

≤ 0.010

0

0

0

0

0

Mo

mg/l

≤ 0.500

0,093

0

0,110

0,200

0,160

SGS Belgium NV

0,160

juni ’14

202


7.5.2.1.2


Geplande situatie

Er wordt geen significante wijziging verwacht qua aard en samenstelling voor de geplande situatie enkel een verhoging van de hoeveelheid naar 80.000 m³ op jaarbasis.

7.5.2.2 Koelwater 7.5.2.2.1

Referentiesituatie

De algemene normen voor koelwater worden weergegeven in paragraaf 7.5.1.2. In de milieuvergunning voor site Rodenhuize zijn bijzondere voorwaarden opgenomen voor: Fe, : 1 mg/l. AOX: 0,4 mg/l Vrije chloor: 0,1 mg/l

• • •

De kwaliteit van het geloosde water is gelijk aan de kwaliteit van het water van het kanaal GentTerneuzen rekening houdend met een indikkingsfactor (1,1). Voor de kwaliteit van het ingenomen kanaalwater wordt verwezen naar paragraaf 7.6.4. De normen voor koelwater worden in de referentie situatie niet overschreden. Tabel 7.6: Toetsing van het koelwater in de referentiesituatie Parameter

Norm

Koelwater

pH

6,5 – 8,5

6,5 – 8,5

O2 minimum (mg/l)

>4

8 -10

∆ CZV (mg/l)

< 30

0

temperatuur*(°C)

< 30

< 30

Fe (mg/l)

1

0,23

AOX (mg/l)

0,4

0,04

vrij chloor (mg/l)

0,1

< 0,1

*maandgemiddelde

Om de groei van de biologische organismen in het koelwater onder controle te houden, wordt het koelwater behandeld met natriumhypochloriet 14% als biocide. In de zomerperiode wanneer het risico op bacteriële groei het grootst is wordt frequenter gedoseerd.

7.5.2.2.2

Geplande situatie

In scenario 2 zal de bestaande koeltoren gebruikt worden van de centrale Rodenhuize die bijkomend zal ingezet worden voor de geplande BPG site. 3

Het koelwater wordt geloosd in de Moervaart en bedraagt 3.000 m /h. De kwaliteit van het geloosde koelwater is gelijk aan de kwaliteit van het water van het kanaal GentTerneuzen, rekening houdende met een indikkingsfactor van 1,3. Voor de kwaliteit van het ingenomen kanaalwater wordt verwezen naar paragraaf 7.6.4. SGS Belgium NV

juni ’14

203



Om de groei van de biologische organismen in het koelwater onder controle te houden, wordt het koelwater behandeld met natriumhypochloriet 14% als biocide. In de zomerperiode wanneer het risico op bacteriële groei het grootst is wordt frequenter gedoseerd. Er worden geen significantie wijzigingen verwacht qua samenstelling voor het koelwater in de geplande situatie. Voor de toetsing aan de normen wordt verwezen naar de referentiesituatie in scenario 2.

SGS Belgium NV

juni ’14

204


7.6


MILIEU-IMPACTEN

Voor wat betreft de lozingen van het koelen bedrijfsafvalwater in het kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart (enkel koelwater in scenario 2) wordt de milieu impact verder uitgewerkt in onderstaande paragrafen.

7.6.1

Beschrijving van het kanaal Gent-Terneuzen

7.6.1.1 Hydrografische situering Het Kanaal Gent-Terneuzen is de belangrijkste afvoerweg voor het overtollig oppervlaktewater van het bekken van de Gentse kanalen. Niet enkel het gebied gelegen binnen het bekken watert af naar dit Kanaal, maar ook een deel van het Boven Scheldedebiet en een groot deel van het Leie debiet wordt afgevoerd. Voorts mondt de Moervaart uit in het Kanaal en voert oppervlaktewater aan uit het gebied ten oosten van het Kanaal (deel van het Waasland). Er is geen continu debiet, de stroming wordt bepaald door de sluis te Terneuzen en door sluizen meer stroomopwaarts gelegen van Gent. In het Schelde stroomgebied is een protocol tussen Vlaanderen en Nederland dat de waterbeschikbaarheid binnen het bekken sterk beïnvloedt. Hierin wordt bepaald dat Vlaanderen gemiddeld een minimum debiet van 13 m³/s (= 1.123.200 m³/d) via het Kanaal moet voorzien om zoutindringing in het Kanaal tegen te gaan. Het 10 percentiel debiet van het kanaal werden bekomen 3 via het Waterbouwkundig Laboratorium van Borgerhout en bedraagt 5,5 m /s (= 444.960 m³/d). Volgens het RIS (Rivier Informatie Services – Evergem), dat bevoegd is voor de waterwegen beheerd door AWZ (Administratie Waterwegen en Zeewezen), bedraagt het gemiddelde debiet van het Kanaal tijdens de droge perioden (o.a. zomer) 13 à 15 m³/s. Tijdens de winterperioden kan dit debiet stijgen tot 30 à 40 m³/s. In zeer extreme omstandigheden, welke zelden of nooit voorkomen, is het echter mogelijk om een debiet te halen van 150 m³/s, echter beperkt tot een tijdspanne van 4 à 5 uren. Deze perioden worden dan afgewisseld met een debiet van ca. 50 m³/s gedurende een tijdspanne van 8 uren.

SGS Belgium NV

juni ’14

205



Figuur 7.6: Karakteriseringfiche kanaal Gent-Terneuzen

SGS Belgium NV

juni ’14

206


7.6.2


Beschrijving van de Moervaart

7.6.2.1 Hydrografische situering De Moervaart is de hoofdwaterloop die de Polder van Moervaart en Zuidlede ontwatert. Het peil van de ontwateringsgrachten in de polder wordt door de discontinue bemaling op 3,8 m TAW gehouden. De Moervaart zelf vormt met het Zeekanaal Gent-Terneuzen één wateroppervlak dat 4,45 m TAW (+/0,4 m) wordt gehouden. Stroomopwaarts de spoorwegbrug van de Kennedylaan is de Moervaart bevaarbaar voor schepen tot 350 ton. Doordat het Zeekanaal en de Moervaart één watervlak vormen en doordat de Moervaart een poldergebied ontwatert, bestaat er geen eenduidige peil-afvoerrelatie op de Moervaart. Gespreid over het hydrologisch jaar (loopt van 1 april tot 31 maart van het volgend jaar) (Belconsulting, 1991) kan gesteld worden dat gedurende 1/3 van de tijd neerslagoverschotten voorkomen in het poldergebied. Evacuatie hiervan via de verschillende pompgemalen leveren 3 3 gedurende deze periode afvoeren op tussen 8 à 10 m /s met pieken tot 28 m /s. Een ander derde van 3 de tijd is er nog afvoer aanwezig maar in grootteorde is dit beneden de 1 m /s (Droog Weer Afvoer). Ten slotte is er gedurende 1/3 van de tijd in het poldergebied een evapotranspiratie overschot aanwezig waardoor er geen polderontwatering meer optreedt en het peil van de Moervaart gecompenseerd wordt door aanvoer van gebiedsvreemd water uit het Zeekanaal. De invloed van het Zeekanaalwater wordt in de Moervaart en de Zuidlede minstens tot de aan de grens MendonkWachtebeke waargenomen. De gegevens voor de debiet van de Moervaart (gemiddelde en 10 percentiel debiet) werden bekomen via het Waterbouwkundig Laboratorium van Borgerhout en zijn berekend op basis van 3 3 debietsgegevens over de periode 2009-2013. De debieten zijn resp. 2,62 m /s en 0,36 m /s.

SGS Belgium NV

juni ’14

207



Figuur 7.7: Karakteriseringfiche Moervaart

SGS Belgium NV

juni ’14

208


7.6.3


Waterkwaliteitsdoelstelling Kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart

Het kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart hebben in het kader van het Besluit van de Vlaamse Regering van 8 december 1998 tot aanduiding van de oppervlaktewateren bestemd voor drinkwater, zwemwater, viswater en schelpdierwater geen bijzondere bestemming gekregen. Bijgevolg dient te worden voldaan aan de basiskwaliteitsnorm. Beide oppervlaktewateren hebben volgens het Besluit van 23 december 2011 (BS 21/03/2012) de indeling ‘grote rivier’ toegekend gekregen en moet voldoen aan de richtwaarden zoals opgenomen in Bijlage 2.3.1 van Vlarem 2. Tabel 7.7: Richtwaarden voor ‘grote rivier’ Parameter Eenheid Toetswijze MKN thermische omstandigheden temperatuur °C maximum 25° impact thermische lozing °C maximum + 3° zuurstofhuishouding opgeloste zuurstof (concentratie) mg O2/l 10-percentiel 6 opgeloste zuurstof (verzadiging) % maximum 120 biochemisch zuurstofverbruik (BZV) mg O2/l 90-percentiel 6 chemisch zuurstofverbruik (CZV) mg O2/l 90-percentiel 30 zoutgehalte elektrische geleidbaarheid* µS/cm 90-percentiel 1000 chloride* mg/l 90-percentiel 200 sulfaat* mg/l gemiddelde 150 verzuringstoestand zuurtegraad (pH) Sörensen minimum – maximum 6,5 – 8,5 nutriënten Kjeldahl-stikstof mg N/l 90-percentiel 6 nitraat mg N/l 90-percentiel 5,65 totaal stikstof mg N/l Zomerhalfjaargemiddelde 2,5 totaal fosfor mg P/l Zomerhalfjaargemiddelde 0,14 orthofosfaat mg P/l gemiddelde 0,14 diversen zwevende stoffen [mg/l]1 90-percentiel 50 *milieukwaliteitsnormen (MKN) voor chloriden, geleidbaarheid en sulfaat zijn niet van toepassing voor het Kanaal Gent-Terneuzen

7.6.4

Toetsing waterkwaliteit van het kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart

De beschrijving van de waterkwaliteit (fysico chemische, biologische en onderwaterbodem) van het ontvangende oppervlaktewater gebeurt aan de hand van de analyseresultaten van het immissiemeetnet van de VMM. De dichtst bijgelegen VMM- meetpunten in de omgeving van het projectgebied zijn MP 34100 (stroomopwaarts) en MP33100 (stroomafwaarts) voor het kanaal en voor de Moervaart MP 38 000. De ligging en de karakteristieken van deze meetpunten wordt hieronder en in Bijlage 7.1 weergegeven. Meetpunt 34100

SGS Belgium NV

Wondelgem, Langerbruggeeiland, t.h.v veer (kanaal Gent-Terneuzen)

juni ’14

209



Stroomopwaarts van het lozingspunt van de elektriciteitscentrale Meetpunt 33100

Doornzele, Langerbruggekaai, veer Terdonk (kanaal Gent-Terneuzen) stroomafwaarts van de lozingspunten van de elektriciteitscentrale

Meetpunt 38000

Oostakker, Moervaartkaai, tussen Cargill en Dynea (Moervaart) stroomopwaarts van het lozingspunt voor koelwater in de Moervaart

Fysisch-Chemische kwaliteit De Prati Index voor zuurstofverzadiging (PIO) is gebaseerd op een reeks metingen van fysische en chemische parameters en beoordeelt zo de toestand van de waterkolom op jaarbasis. Hoe lager de Prati Indexwaarde van de waterloop, hoe beter de waterkwaliteit. Voor deze index is geen wettelijke norm vastgelegd. Een Prati Index kleiner dan of gelijk aan 4 geldt als richtwaarde voor een matige waterkwaliteit. Er worden zes kwaliteitsklassen onderscheiden, waaraan een bepaalde kleurencode voor grafische voorstelling wordt toegekend: Prati Indexwaarde

Kleur

Omschrijving

0-1

Blauw

Niet verontreinigd

> 1-2

Groen

Aanvaardbaar

> 2-4

Geel

Matig verontreinigd

> 4-8

Oranje

Verontreinigd

>8

Rood

Zwaar verontreinigd

Tabel 7.8 geeft de Prati Index voor opgeloste zuurstof voor de meetpunten 33100 en 34100 in het kanaal en meetpunt 38000 in de Moervaart vanaf 1998. Sinds 2007 is volgens de Prati index de fysisch chemische kwaliteit van het kanaal matig verontreinigd voor de Moervaart sinds 2002.

Tabel 7.8: Prati Index voor meetpunt 33100 en 34100 (stroomaf- en opwaarts) in het kanaal en MP 38000 in de Moervaart 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 MP 34100 kanaal gent Terneuzen

4,81 5,35 5,34

MP 33 100 kanaal Gent Terneuzen MP 38000 Moervaart

3,89

4,4

5,6

4,52

5,2

4,42 4,64 3,54 3,37

4,13 4,78 4,38 3,78 3,36 3,29 2,71 2,93 3,38 2,88

g.g.

3,83 3,21

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

4,38 4,94 4,45 4,54 3,62 2,96 2,92 3,76 3,29

2,6

2,39

2,2

2,56

g.g.

g.g.

g.g.

Voor een aantal meetpunten van het VMM-meetnet wordt ook de aanwezigheid van andere parameters nagegaan. Op deze chemische parameters wordt op regelmatige basis een toetsing aan de geldende kwaliteitsnormen uitgevoerd. In volgende paragrafen wordt meetpunt 33100 en 34100 stroomop- en afwaarts in het kanaal en meetpunt 38000 in de Moervaart getoetst aan de basiswaterkwaliteit. Er wordt getoetst aan de basiskwaliteitsnormen voor oppervlaktewateren categorie Rivier, type grote rivier. SGS Belgium NV

juni ’14

210



Voor deze meetpunten werden telkens 12 bemonsteringen uitgevoerd in 2006 (MP 33100) , 2010 (MP 38000) en 2013 (MP 34100). De resultaten van deze metingen worden weergegeven in Tabel 7.10, Tabel 7.11, Tabel 7.12 en Tabel 7.13. De toetsing voor deze meetpunten aan de milieukwaliteitsnormen ‘grote rivier’ is weergegeven in Tabel 7.9. Niet alle parameters voldoen aan de kwaliteitsdoelstellingen voor het kanaal en de Moervaart: • De doelstelling wordt gehaald voor de parameters temperatuur, zuurtegraad, opgeloste zuurstof (verzadiging), BZV, Kjeldahl-stikstof en zwevende stoffen ; • Voor de parameters opgeloste zuurstof (concentratie), CZV, elektrische geleidbaarheid, chloriden, nitraat, Ntot, Ptot en orthofosfaat is dit niet het geval: -

temperatuur: één overschrijding t.h.v MP 33100 (juli 2006)

-

Opgeloste zuurstof: de doelstelling (> 6 mg O2/l als 10-percentiel) wordt nergens gehaald. De waarden bedragen 4,12 , 4,15 en 5,92 mg O2/l voor resp. MP 34100, 33100 en 38000.

-

Chemisch Zuurstof Verbruik (CZV): De doelstelling (< 30 mg O2/l als 90-percentiel) wordt niet gehaald in de MP 33100 en 38000, ze bedraagt er resp. 32,7 en 37,6 mg O2/l.

-

Nitraat: de doelstelling van 5,65 mg N/l als 90-percentiel wordt niet gehaald in de MP 34100 en 33100. De gemeten waarde bedraagt er resp. 6,05 en 6,98 mg N/l.

-

Ntot: de doelstelling van 2,5 mg N/l als zomerhalfjaargemiddelde wordt nergens gehaald. Het gemeten zomerhalfjaargemiddelde bedraagt resp. 6,51 , 7,94 en 6,26 mg N/l voor MP 34100, 33100 en 38000

-

Ptot: de doelstelling van 0,14 mg/l als zomerhalfjaargemiddelde wordt nergens gehaald. Het gemeten zomerhalfjaargemiddelde bedraagt resp. 0,50 , 0,78 en 0,39 mg P/l voor MP 34100, 33100 en 38000.

-

Orthofosfaat: de doelstelling van 0,14 mg P/l als gemiddelde waarde wordt nergens gehaald. De gemeten gemiddelde waarde bedraagt resp. 0,33 , 0,44 en 0,23 mg P/l voor MP 34100, 33100 en 38000.

-

Chloride: de doelstelling van 200 mg/l als 90- percentielwaarde wordt niet gehaald voor MP38000 in de Moervaart. De gemeten waarde bedraagt 1.287 mg/l.

-

Geleidbaarheid: de doelstelling van 1000 µS/cm als 90- percentielwaarde wordt niet gehaald voor MP38000 in de Moervaart. De gemeten waarde bedraagt 4.462 µS/cm.

• Voor de ‘zware metalen’ gebeurt de toetsing op basis van de gegevens in MP34100 (meest recente) en concentraties van zware metalen in ‘opgeloste vorm’ aangezien de norm hierop van toepassing is. Behalve voor de parameters Be en U wordt voor alle metalen voldaan, voor Be en U was een toetsing niet mogelijk aangezien hiervoor niet de exacte toetsingsgegevens konden worden bepaald. (zie Tabel 7.11).

SGS Belgium NV

juni ’14

211



Tabel 7.9: Fysisch chemische waterkwaliteit t.h.v de meetpunten 34100, 33100 en 38000 in het kanaal en de Moervaart parameter eenheid toetswijze meetpunt meetpunt meetpunt MKN 34 100 Kanaal GT

33 100 Kanaal GT

38 000 Moervaart

thermische omstandigheden temperatuur

°C

maximum

24,3

25,9

23

25°

mg O2/l

10-percentiel

4,12

4,15

5,92

6

%

maximum

87

70

85

120

mg O2/l

90-percentiel

2,9*

4,8

3

6

zuurstofhuishouding opgeloste zuurstof (concentratie) opgeloste zuurstof (verzadiging) biochemisch zuurstofverbruik (BZV) chemisch zuurstofverbruik (CZV) zoutgehalte elektrische geleidbaarheid*

mg O2/l

90-percentiel

27,1

32,7

37,6

30

µS/cm

90-percentiel

nvt

nvt

4.462

1000

chloride*

mg/l

90-percentiel

nvt

nvt

1.287

200

sulfaat*

mg/l

gemiddelde

nvt

nvt

g.g.

90

Sörensen minimum - maximum

7,5-8,0

7,6-8

7,5-7,9

6,5 8,5

Kjeldahl-stikstof

mg N/l

90-percentiel

2,13

3,67

2,75

6

nitraat

mg N/l

90-percentiel

6,05

6,98

4,79

5,65

totaal stikstof

mg N/l

Zomerhalfjaargemiddelde 6,51

7,94

6,26

2,5

totaal fosfor

mg P/l

Zomerhalfjaargemiddelde 0,50

0,78

0,39

0,14

orthofosfaat

mg P/l

gemiddelde

0,33

0,44

0,23

0,14

mg/l

90-percentiel

19,7

11

9,87

50

verzuringstoestand zuurtegraad (pH) nutriënten

diversen zwevende stoffen

*geen gegevens voor 2013, betreft gegevens 2012 **milieukwaliteitsnormen (MKN) voor chloriden, geleidbaarheid en sulfaat zijn niet van toepassing voor het Kanaal Gent-Terneuzen

SGS Belgium NV

juni ’14

212



Tabel 7.10: Fysisch-chemische waterkwaliteit van het kanaal Gent-Terneuzen t.h.v meetpunt 34100 (stroomopwaarts van het lozingspunt) T pH O2 O2 verz EC 20 ClCZV KjN NH4+ NO3NO2N t P t oPO4 Numm Datum er Monsterna me 34100 12/12/2013 27/11/2013 22/10/2013 24/09/2013 27/08/2013 25/07/2013 25/06/2013 29/05/2013 23/04/2013 26/03/2013 26/02/2013 30/01/2013

°C

-

mg/L

%

µS/cm

mg/L

mgO2/L

mgN/L

mgN/L

mgN/L mgN/L mg mg N/L P/L

mgP/ L

6,3 7,8 15

7,8 7,7 7,5 7,7 7,8 7,7 7,8 8,0 8,0 7,6 7,7

66 65 54 43 44 87 55 59 69 77 76 75

1.054 3.620 4.510 2.880 3.540 1.668 1.230 848 868 834

-

21,5 24,3 18,4 14,3 12,2 6,3 7,8 7,5

8,5 8 5,4 4 3,9 7,3 5,2 5,9 7,4 9,3 9,7 8,5

20 26 28 25 19 21 27 23 17 23

1,9 1,4 1,7 0,8 1,21 1,28 2,4 2 1,3 2,1

0,81 0,43 0,47 0,2 0,19 0,6 1,29 1,09 1,08 1,41

5,1 4,3 3,4 3,9 4,6 5,1 4,9 6 6,5 5,1

0,28 0,4 0,43 0,42 0,33 0,41 0,3 0,23 0,191 0,3

1.030 1.380 1.270 770 1.030 360 204 98 126

0,107 0,199 0,42 0,19 0,186 0,64 0,186 0,148 0,09 0,065

5,9 5,6 4,9 6 7 7,5 8,2 7,9 7,2

0,42 0,63 0,57 0,62 0,49 0,49 0,47 0,34 0,29 0,44

Tabel 7.11: Fysisch-chemische waterkwaliteit van het kanaal Gent-Terneuzen t.h.v meetpunt 34100 voor zware metalen (stroomopwaarts van het lozingspunt) Ag As Ba Be Cu Cd Co Cr Mo Ni Pb Sb Se Sn Te Ti Tl Uo Vo Bo Hg o o o o o o o o o o o o o o o o o o Nummer

Datum Monstername

34100

12/12/2013

µg/L

µg/L

µg/L

µg/L µg/L µg/L

27/11/2013

µg/L

µg/L µg/L

µg/L

-

19 17 6,7 12 10 10 10,4 10,4 11,8 26

210 250 250 190 210 125 105 82 74

Zn o

µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L

<4

22/10/2013

<0,15

2,7

220

34

<0,4

<2

<0,15

0,44

<1

<0,015

24/09/2013

<0,15

3,2

320

37

<0,4

<2

<0,15

0,53

<1

<0,015 11,3

27/08/2013

<0,15

3,5

340

47

<0,4

<2

<0,15

0,42

<1

<0,015

SGS Belgium NV

SO4 ZS = mg/ mg/ L L

juni ’14

7,6

12

<4

<0,5

1,46

<2

<1

<1

<1

<1

<1

3,3

<4

<0,5

1,9

<2

<1

<1

<1

<4

<0,5

1,9

<2

<1

<1

<1

11,9

<1

<1

4,2

14

<1

1,05

4,6

<10

213


Nummer


Ag o

As o

Bo

Ba o

Cu o

Cd o

Co o

µg/L µg/L µg/L

µg/L

µg/L µg/L

Datum Monstername 25/07/2013

µg/L

µg/L

µg/L

<0,15

3,4

200

25/06/2013

<0,15

3

300

29/05/2013

<0,15 2,27

<200

23/04/2013

<0,15 1,93

<200

26/03/2013

<0,15 1,56

<100

42

Be o

Cr o

Hg o

Mo o

Ni o

Pb o

Sb o

µg/L

µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L µg/L 2,1

Se o

<2

Sn o

<1

Te o

<1

Ti o

<1

Tl o

<1

Uo Vo

1,09

Zn o

<0,4

<2

<0,15 <0,4

<1

<0,015 11,5

<4

<0,5

47

<0,4

<2

<0,15

0,45

<1

<0,015 11,7

4,1

<0,5

1,7

<2

<1

<1

<1

<1

1

3,7

12

32

<0,4

<2

<0,15

0,42

<1

<0,015

9,2

<4

<1

1,19

<2

<1

<1

<1

<1

<1

2,34

18

39

<0,4

<2

<0,15 <0,4

<1

<0,015

6,4

<4

<0,5

1,2

<2

<1

<1

<1

<1

1,28

2,1

<10

34

<0,4

<2

<0,15

0,53

<1

<0,015

4

<4

<0,5

1,01

<2

<1

<1

<1

<1

1,31 1,97

<10

<0,4

<4

<0,15

0,47

<1

<0,015

9,2

4,1

<1

1,6

<2

<1

<1

<1

<1

n.g.

3,3

14,0

3

100

20

0,2

1

4

20

3,9

<10

26/02/2013 30/01/2013 GEM <0,15

2,7

276,0 39,0

3 700 60 0,08 7 0,2 0,5 5 0,05 340 20 7,2 100 2 basismilieukwaliteitsnorm rivieren norm 0,08 ** voor de metalen Be en U kon geen toetsing uitgevoerd worden aangezien geen gemiddelde concentratie berekening mogelijk is (onder detectielimiet)

SGS Belgium NV

juni ’14

214



Tabel 7.12: Fysisch-chemische waterkwaliteit van het kanaal Gent-Terneuzen t.h.v meetpunt 33100 (stroomafwaarts van het lozingspunt) Nummer Datum Monstername 33100 12/12/2006 16/11/2006 17/10/2006 13/09/2006 8/08/2006 18/07/2006 14/06/2006 11/05/2006 12/04/2006 14/03/2006 7/02/2006 17/01/2006

T

pH O2

°C

-

9,8 13,8 17,2 21,7 22,8 25,9 19,3 17 10,2 6,3 6 5,1

7,7 7,6 7,6 7,6 7,7 7,8 7,8 7,7 7,9 7,7 7,8 8

SGS Belgium NV

BZV5

mg/L

O2 EC 20 Clverz % µS/cm mg/L

7,6 5,7 4 5,4 4,1 5,7 5,6 4,6 7,3 8,3 8,8 8,2

67 56 42 63 48 69 63 48 65 68 70 64

2 1 2 3 2 3 3 3 5 5 2 2

930 3.420 4.210 2.820 4.450 2.560 976 1.641 1.508 1.236 1.701 1.647

144 996 1.260 781 1.350 669 139 348 311 212 344 348

CZV

mgO2/L mgO2/L

< < < < < < < < <

juni ’14

29 30 25 33 34 27 26 25 21 27 25 20

KjN

NH4+

NO3-

mgN/L mgN/L mgN/L 2,2 2 1,6 < 1,5 < 1,5 < 1,5 3,4 3,7 3,2 3 3,7 3,2

1,2 1,4 0,78 0,33 0,45 0,46 1,8 3 2,5 2,4 3 2,2

6,1 5,4 4,9 4,2 4,3 5,7 5,8 4,7 6,1 7 6,8 7,3

NO2-

Pt

oPO4

ZS

mgN/L

mgP/L

mgP/L

mg/L

0,25 0,28 0,29 0,22 0,45 0,38 0,45 0,36 0,2 0,2 0,22 0,2

< 0,47 0,7 0,68 0,57 0,78 0,54 1,1 < 0,86 < 0,86 < 0,86 < 0,86 < 0,86

0,39 0,6 0,55 0,57 0,58 0,49 0,37 0,42 0,32 0,24 0,42 0,38

13 11 6,6 7 9 8 11 < 2,4 6 10 7,2 5,7

215



Tabel 7.13: Fysisch-chemische waterkwaliteit van de Moervaart t.h.v meetpunt 38000 Datum Nummer Monstername 7/12/2010 8/11/2010 18/10/2010 14/09/2010 5/08/2010 7/07/2010 38000 3/06/2010 6/05/2010 14/04/2010 9/03/2010 4/02/2010 19/01/2010

T

pH O2

O2 verz EC 20

Cl-

BZV5

°C

-

mg/L

%

µS/cm

mg/L

mgO2/L mgO2/L

2,3 11,2 13,1 18,6 22,4 23 19,1 15 13,9 6,1 5,4 5,7

7,5 7,6 7,7 7,7 7,8 7,8 7,9 7,9 7,9 7,7 7,6 7,5

7,7 5,2 6,1 5,9 6,2 6,5 7,3 7,5 9 10,4 8,8 7,9

57 50 56 62 71 75 77 74 85 81 68 62

811 2.530 2.410 3.760 6.450 4.540 2.730 1.332 944 822 846 804

109 575 530 1.080 2.060 1.310 662 230 123 71 83 95

4 2 2 1 3 3 2 1 3 2 3 3

SGS Belgium NV

CZV

38 34 27 30 18 38 28 25 23 31 23 14

juni ’14

KjN

NH4+

mgN/L

mgN/L mgN/L mgN/L

3,9 1,6 1,5 1,9 0,9 < 0,9 2,1 2,1 2,1 1,8 2,3 2,8

1,9 0,36 0,28 0,39 < 0,08 < 0,16 0,9 0,76 1,2 0,75 1 1,6

NO3-

2,6 4,4 3,2 3,3 4,8 4,7 5 3,9 4,6 3,9 3,6 3,1

NO2-

0,05 0,04 0,06 0,26 0,28 0,13 0,28 0,16 0,15 0,05 0,07 0,07

Pt

oPO4

ZS

mgP/L

mgP/L

mg/L

0,28 0,5 0,35 0,45 0,39 0,53 0,29 0,33 0,34 < 0,28 < 0,28 0,3

0,13 0,45 0,26 0,31 0,37 0,27 0,24 0,18 0,19 0,1 0,1 0,14

8,4 10,3 < 1,6 6,8 10 23,5 12,8 9,2 9 7 10,2 9,6

216



Biologische karakteristieken De biologische kwaliteit van de Vlaamse oppervlaktewateren wordt bepaald aan de hand van de Belgische Biotische Index (BBI). Deze index is gebaseerd op de aanwezigheid van zoetwaterongewervelden in het water, waaronder wormen, bloedzuigers, slakken, kreeftachtigen, schaaldieren en insecten. De BBI kan als waardemeter gelden voor de algemene toestand van een waterloop over een langere periode (weken tot maanden). De BBI bedraagt maximaal 10 (zeer goed) en minimaal 0 (zeer slecht of biologisch dood). Een BBI van 7 of meer voldoet aan de Vlarem II norm. De waarden zijn ingedeeld in zes klassen met overeenkomstige kleurencode: BBI waarde

Kleur

Omschrijving

9 - 10

Blauw

Niet verontreinigd, zeer goede kwaliteit

7-8

Groen

Weinig verontreinigd, goede kwaliteit

5-6

Geel

Verontreinigd, matig kwaliteit

3-4

Oranje

Zwaar verontreinigd, slechte kwaliteit

1-2

Rood

Zeer zwaar verontreinigd, zeer slechte kwaliteit

0

Zwart

Macro-invertebraten zijn nauwelijks aanwezig (max. 1 groep) of afwezig, uiterst slechte kwaliteit

De evolutie van de toestand in de omgeving van de nieuwe centrale is weergegeven in Tabel 7.14. In deze tabel valt vast te stellen dat de biologische kwaliteit van het water van het kanaal en de Moervaart overwegend ‘matig verontreinigd’ is. In 2011 werd het kanaal t.h.v MP 34100 als ‘zwaar verontreinigd’ geëvalueerd. Tabel 7.14: BBI waarde voor de meetpunten 33100 en 34100 in het kanaal en 38000 in de Moervaart 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 MP 34100 kanaal GentTerneuzen MP 33 100 kanaal GentTerneuzen MP 38000 Moervaart

5

3

5

5

4

5

5

6

5

g.g.

6

g.g.

g.g.

4

g.g.

g.g.

5

5

4

5

4

5

5

5

g.g

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

4

5

4

6

5

4

5

6

g.g

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

g.g.

Er zijn geen recente metingen beschikbaar. Welke biologische kwaliteitselementen geëvalueerd moeten worden in een natuurlijk waterlichaam, hangt af van de categorie waar het waterlichaam toe behoort, zoals weergegeven in Tabel 7.15. Tabel 7.15: Te evalueren biologische kwaliteitselementen per categorie Categorie Rivier Meer Overgangswater Fytoplankton + + + Fytobenthos* + + Macrofyten* + + + Macroinvertebraten + + + Vissen + + +

SGS Belgium NV

juni ’14

Kustwater + + +

217



Voor kunstmatige en sterk veranderde waterlichamen aanleunende bij de categorie rivieren werd een generieke methodiek ontwikkeld, die bondig geschetst wordt in het INBO rapport INBO.R.2008.12 (Van Looy et al, 2008). Een uitzondering betreft het Kanaal Gent Terneuzen (VL08_165). Voor dit waterlichaam werden alle biologische kwaliteitselementen aangeduid als niet relevant. Wegens de zeer sterke schommelingen van het zoutgehalte op lange termijn is het momenteel niet mogelijk een uitspraak te doen over de kwaliteit van dit waterlichaam aan de hand van deze biologische 23 kwaliteitselementen .

7.6.5 Kwaliteit van de onderwaterbodem van het kanaal Gent-Terneuzen en de Moervaart 7.6.5.1 Algemeen Sinds maart 2000 is de VMM gestart met de uitbouw van een waterbodemmeetnet. Het waterbodemmeetnet omvat 600 meetplaatsen, representatief verspreid over Vlaanderen. Ze vallen samen met meetplaatsen uit het waterkwaliteitsmeetnet. Het meetprogramma voor onderwaterbodems bestaat uit een fysisch-chemische, ecotoxicologische en biologische beoordeling. Deze drie beoordelingen samen leiden tot een triade-beoordeling. De triade combineert dus de drie onderdelen van de karakterisatie van de onderwaterbodem om tot een ecologisch oordeel van de bodem te komen. Deze beoordeling vormt een aanwijzing voor een al dan niet ernstige bedreiging voor het ecosysteem. Op die manier kan de triade-beoordeling tevens gebruikt worden om waterbodems te rangschikken in functie van toenemende prioriteit voor saneringsonderzoek in het kader van het ecologisch herstel van rivieren/beken. Er zijn 4 eindklassen: Tabel 7.16: eindklassen voor de triade beoordeling 4 sterk verontreinigd 3

verontreinigd

2

licht verontreinigd

1

niet verontreinigd

23

Biologische beoordeling van de natuurlijke, sterk veranderde en kunstmatige oppervlaktewaterlichamen in Vlaanderen conform de Europese Kaderrichtlijn Water, December 2009, VMM

SGS Belgium NV

juni ’14

218



7.6.5.2 Onderwaterbodem van de het kanaal en de Moervaart De onderwaterbodemkwaliteit van het kanaal en de Moervaart wordt weergegeven in onderstaande Tabel 7.17. Dit betreft de gegevens voor meetpunt 33100 en 34100 (stroomop- en afwaarts van de elektriciteitscentrale in het kanaal) en meetpunt 38000 in de Moervaart. Tabel 7.17: Overzicht van de onderwaterbodemkwaliteit van de het kanaal en de Moervaart Fysico Ecotoxicologie Biologie Chemie Dag Eindklasse Eindklasse Eindklasse Eindklasse MP 34100 26/03/2002

4

4

4

3

15/03/2006

4

3

4

4

28/03/2012

2

3

1

1

MP33100 25/03/2002

4

4

2

4

12/06/2006

3

4

3

1

MP38000 25/03/2002

2

2

3

1

12/06/2006

4

3

3

4

De laatste triade-beoordeling van de waterbodem van het kanaal dateert van 2012. Hieruit blijkt de kwaliteit van de onderwaterbodem van het kanaal ‘licht verontreinigd’. Voor de overige meetpunten zijn geen recente meetgegevens beschikbaar.

7.7 7.7.1

MILIEU-IMPACT LOZING BEDRIJFSAFVALWATER EN KOELWATER Betrokken aquatische processen

Beïnvloeding van de waterkwaliteit In eerste instantie wordt de concentratie van een polluent in het water bepaald door de oplosbaarheid van de stof. De concentraties van stoffen in het ontvangend oppervlaktewater hangen verder niet alleen af van de lozing van deze stoffen, maar ook van processen die zich in het oppervlaktewater afspelen. Meer bepaald gaat het om twee groepen van processen: transportprocessen, en fysische, chemische en biologische processen. Veel van deze processen worden beïnvloed door de temperatuur, de verandering van de ligging van chemische evenwichten, verandering van de evenwichtsconcentratie van zuurstof en verandering van snelheid van chemische en biologische processen. Veel waterkwaliteitseffecten ontstaan of worden beïnvloed door de gecombineerde uitwerking van deze processen. Biodegradatie Biodegradatie (biologische afbreekbaarheid) kan gedefinieerd worden als de mogelijkheid om een stof microbiologisch af te breken. Eindproducten bij deze afbraak zijn biomassa, CO2, water en eventueel anorganische componenten (ammoniak, sulfaten). De biologische afbreekbaarheid geldt voor organische stoffen en hangt in sterke mate samen met de moleculaire structuur van de stof. Verder wordt de biodegradatie beïnvloed door o.a. de temperatuur, pH, initiële concentratie, oplosbaarheid, concentratie opgeloste zuurstof, …

SGS Belgium NV

juni ’14

219



7.7.2

Impact lozing bedrijfsafvalwater op het kanaal Gent-Terneuzen

7.7.3

Scenario 1 (GCT site) – Geplande situatie

In scenario 1 wordt het industrieel afvalwater geloosd via een apart lozingspunt op de site van GCT. 3 Dit lozingsdebiet van de geplande biomassacentrale , ingeschat op 31.536 m per jaar , is verwaarloosbaar t.o.v. het debiet van het kanaal Gent-Terneuzen van 409.968.000 m³/jaar. Het aandeel van de lozing in het totale debiet van het kanaal bedraagt namelijk slechts 0,008 %. In onderstaande tabellen worden de berekende concentratiestijgingen in het kanaal, te wijten aan de lozing van de geplande centrale in de geplande situatie, voorgesteld. De berekening is gesteund op vereenvoudigde modelberekening, waarbij verondersteld wordt dat er een directe en perfecte menging plaatsvindt en dat de geloosde stof niet reageert of adsorbeert in het ontvangende water. Rekening houdend met het ingeschat debiet van de afvalwaterlozing en van het kanaal, betekent dit dat door volledige menging de geloosde concentraties (Tabel 7.18) met een factor van ongeveer 13.000 verdund zullen worden. In worst case (= 10 percentiel debiet) is dit een verdunning met factor 5.500. (Tabel 7.19). Aangezien momenteel geen emissiegegevens bekend zijn voor de nieuwe centrale, worden voor de impactbepalingen de vrachten bepaald o.b.v. de milieukwaliteitsnorm van het ontvangende water. Voor de zware metalen wordt gerekend met een concentratie van 10 keer deze norm. 3

Voor het kanaal wordt rekening gehouden met een gemiddeld debiet van 13 m /s en een 10 percentiel 3 debiet van 5,5 m /s. 3

Uit de resultaten blijkt dat voor het lozingsdebiet van BPG van 31.536 m per jaar de bijdrage van de concentratie bij een gemiddeld debiet voor het kanaal steeds lager is dan 1% voor alle onderzochte parameters. Conform het significantiekader kunnen deze bijdragen als verwaarloosbaar beschouwd worden. Bij het 10-percentiel debiet van het kanaal is de gemiddelde concentratieverhoging door de lozing van BPG steeds ≤ 0,5 van de toetsingswaarde. Deze bijdrage kan conform het significantiekader “TIJDELIJKE (WORSTCASE) IMPACT” (zie §7.1) als beperkt beschouwd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

220



3

Tabel 7.18: Impactbepaling (o.b.v. lozingsdebiet BPG 31.536 m /jaar en maximale emissies o.b.v. 10*MKN voor zware metalen ) bij gemiddeld debiet van kanaal in scenario 1 – geplande situatie

3

Tabel 7.19: Impactbepaling (o.b.v. lozingsdebiet BPG 31.536 m /jaar en maximale emissies o.b.v. 10*MKN voor zware metalen) bij 10 percentiel debiet van kanaal in scenario 1 – geplande situatie (worst case)

SGS Belgium NV

juni ’14

221


7.7.4



7.7.4.1 Referentiesituatie 3

Het vergund lozingsdebiet van het industrieel afvalwater van Electrabel Rodenhuize van 60.000 m per jaar is verwaarloosbaar t.o.v. het debiet van het kanaal Gent-Terneuzen (409.968.000 m³/jaar). Het aandeel van de lozing van Electrabel Rodenhuize in het totale debiet van het kanaal bedraagt namelijk slechts 0,015 %. In onderstaande tabellen worden de berekende concentratiestijgingen in het kanaal, te wijten aan de lozing van Electrabel Rodenhuize in de referentie situatie, voorgesteld. De berekening is gesteund op vereenvoudigde modelberekening, waarbij verondersteld wordt dat er een directe en perfecte menging plaatsvindt en dat de geloosde stof niet reageert of adsorbeert in het ontvangende water. Rekening houdend met het (vergund) debiet van de afvalwaterlozing van Electrabel Rodenhuize en van het kanaal, betekent dit dat door volledige menging de geloosde concentraties (zie Tabel 7.20) met een factor van ongeveer 6.833 verdund zullen worden. In worst case (= 10 percentiel debiet en concentraties vergunning) is dit een verdunning met factor 2.891. (zie Tabel 7.21) 3

Voor het kanaal wordt rekening gehouden met een gemiddeld debiet van 13 m /s en een 10 percentiel 3 debiet van 5,5 m /s. Uit de resultaten blijkt dat de bijdrage voor de onderzochte parameters van Electrabel Rodenhuize in de verontreiniging van het kanaal Gent-Terneuzen conform het significantiekader verwaarloosbaar is (<1%) in de reële situatie. (zie Tabel 7.20) Voor een aantal parameters wordt een concentratiedaling vastgesteld tgv de lozing. 3

Uit de resultaten blijkt dat voor het lozingsdebiet van Electrabel Rodenhuize van 60.000 m per jaar de bijdrage van de concentratie bij een gemiddeld debiet voor het kanaal steeds lager is dan 1% voor alle onderzochte parameters. Conform het significantiekader kunnen deze bijdragen als verwaarloosbaar beschouwd worden.

3

Tabel 7.20 : Reële impactbepaling (o.b.v. vergund debiet v. 60.000 m per jaar en emissiegegevens 2012) voor de referentie situatie in scenario 2

SGS Belgium NV

juni ’14

222



Bij het 10-percentiel debiet van het kanaal is de gemiddelde concentratieverhoging door de lozing van Electrabel Rodenhuize steeds ≤ 0,5 van de toetsingswaarde (TW). Deze bijdrage kan conform het significantiekader “TIJDELIJKE (WORSTCASE) IMPACT” (zie §7.1) als beperkt beschouwd worden. 3

Tabel 7.21: Impactmodellering (o.b.v. vergund debiet v. 60.000 m per jaar en vergunde lozingsvoorwaarden en 10 percentiel debiet) voor de referentie situatie in scenario 2 – worst case

7.7.4.2 Geplande situatie 3

In de geplande situatie wordt het lozingsdebiet van het industrieel afvalwater op 80.000 m per jaar geraamd. Deze hoeveelheid is met 0,0195% verwaarloosbaar t.o.v. het debiet van het kanaal GentTerneuzen (409.968.000 m³/jaar). Er worden geen wijzigingen verwacht naar aard en samenstelling van het geloosde afvalwater. In onderstaande tabellen worden de berekende concentratiestijgingen in het kanaal, te wijten aan de lozing in de geplande situatie (BPG en Electrabel Rodenhuize), voorgesteld. Er wordt uitgegaan van 3 de vergunde emissieconcentraties, een maximaal lozingsdebiet van 80.000 m /jaar en het 10percentiel debiet van het kanaal Gent-Terneuzen. (= worst case) De berekening is gesteund op vereenvoudigde modelberekening, waarbij verondersteld wordt dat er een directe en perfecte menging plaatsvindt en dat de geloosde stof niet reageert of adsorbeert in het ontvangende water. 3

Rekening houdend met het gepland debiet van 80.000 m / jaar en het 10 percentiel debiet van het kanaal, betekent dit dat door volledige menging de geloosde concentraties met een factor van ongeveer 2.168 verdund zullen worden. Bij het 10-percentiel debiet van het kanaal is de gemiddelde concentratieverhoging door de lozing van Electrabel Rodenhuize in de geplande situatie steeds ≤ 0,5 van de toetsingswaarde. Deze bijdrage kan conform het significantiekader “TIJDELIJKE (WORSTCASE) IMPACT” (zie §7.1) als beperkt beschouwd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

223



3

Tabel 7.22: Impactmodellering (o.b.v. gepland debiet v. 80.000 m per jaar en vergunde lozingsvoorwaarden en 10 percentiel debiet) voor de geplande situatie in scenario 2 – worst case

7.7.4.3 Impact koelwaterlozing

7.7.4.3.1

Scenario 1 (GCT site)

GCT is gelegen aan het kanaal Gent-Terneuzen. In scenario 1 wordt door de centrale een 3 hoeveelheid koelwater geloosd in het kanaal Gent-Terneuzen van 40 kg/s (=144 m /h), dit bedraagt circa 0,31% van het debiet van het kanaal. De thermische vracht wordt die door de lozing van BPG in het kanaal wordt toegevoegd wordt berekend a.d.h.v. onderstaande formule: Qwater

=

L . cpwater (vloeibaar) . (Twin – Twuit)

Met :

Qwater L Cp water (vloeibaar) Twin Twuit

thermische vracht (in kW) geloosd debiet (in kg/s) specifieke warmte van water (4,2kJ/kg.K) lozingstemperatuur (K) temperatuur captatiewater (K)

Voor de temperatuursgegevens werd gebruik gemaakt van de VMM gegevens van meetpunt 34100. Voor de temperatuur van het lozingswater wordt aangenomen dat deze de 30 °C (maandgemiddelde) niet zal overschrijden. Temperaturen van het kanaal Gent-Terneuzen (2012) • • •

Gemiddeld: 13,5 °C Minimum: 5 °C Maximum: 22 °C

SGS Belgium NV

juni ’14

224



De thermische vracht bij een maximum temperatuur lozingswater en minimale temperatuur van het captatiewater (worst case) bedraagt 4,19 MW (zie tabel hieronder). Tgeloosd °C 30

Tkanaal °C 5

verschil °K 25

debiet uit kg/s 40

Cpw kJ/kg.K 4,19

Qth kW 4.190,00

Qth MW 4,19

Bij een gemiddeld debiet van het kanaal (13.000 kg/s) komt dit overeen met een temperatuurstijging van 0,0769°C, bij een 10- percentiel debiet van het kanaal (5.500 kg/s) is dit 0,182°C. KW 4.190 4.190

kJ/Kg.K 4,19 4,19

kg/s 13.000 5.500

delta °C 0,0769 0,182

Uit bovenstaande tabel blijkt dat bij een lozingstemperatuur van 30° C en 5°C voor het ontvangende oppervlaktewater (‘worst case’) een warmtehoeveelheid wordt gegenereerd van 4,19 MW. Dit komt overeen met een temperatuurstijging van maximaal 0,182 °C of een beperkte impact (<1°C) conform het significantiekader in paragraaf 7.1. Op basis hiervan wordt de milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C gerespecteerd.

7.7.4.3.2


In dit scenario gebeurt de lozing van het koelwater via de bestaande koeltoren van Max Green in de Moervaart. De captatie van het koelwater gebeurt in het kanaal Gent-Terneuzen. Aangezien voor de captatie en de lozing niet in dezelfde waterloop gebeurt, kan bovenstaande benaderingswijze niet zomaar gebruikt worden. De berekening van de toekomstige temperatuur van de Moervaart bij lozing van het koelwater (i.p.v. ∆ T) wordt bepaald a.d.h.v. onderstaande formule. Het resultaat hiervan is de temperatuur na lozing in de Moervaart.

( ) = Met

Q1 en T1 Q2 en T2

( ) + ( ) +

debiet en temperatuur Moervaart debiet en temperatuur geloosde koelwater

Referentie situatie De huidige situatie wordt in kaart gebracht op basis van de meetgegevens van 2012 voor Electrabel Rodenhuize (bij uitbating met een indikkingsfactor 1,1) en meetpunt 38.000 van het VMM meetnet. 3 Het gemiddelde debiet van de Moervaart (Q1) is 9.432 m /h. Temperatuur Moervaart (T1): • •

Gemiddeld: 12,98 °C Minimum: 2,3 °C

SGS Belgium NV

juni ’14

225


•


Maximum: 19,1 °C (temperatuur oppervlaktewater augustus 2012)

Debiet lozingswater (Q2): • •

3

Gemiddeld: 8.603,3 m /h (jaargemiddelde 2012) 3 Maximum: 10.000 m /h (vergund debiet Rodenhuize)

Temperatuur lozingswater (T2) (maandgemiddeldes 2012): • • •

Gemiddelde: 18,2 °C Minimum: 13,2 °C Maximum: 24 °C (maximale lozingstemperatuur Electrabel Rodenhuize augustus 2012)

Tabel 7.23: impact bepaling koelwaterlozing in Moervaart (referentie situatie scenario 2)

Q1 3 m /h gemiddelde debieten en 9.432 temperaturen maximale temperaturen 9.432 en debieten (zomer)

T1 °C

Q2 m3/h

T2 °C

T na lozing °C

T voor lozing °C

∆T (impact) °C

12,98

8.600

18,2

15,47

12,98

+ 2,49

19,1

10.000

24

21,62

19,1

+ 2,52

Uit bovenstaande tabel blijkt dat conform het significantiekader zowel voor de ‘gemiddelde’ als voor de ‘maximale’ situatie de koelwaterlozing een relevante (aanvaardbare) thermische impact heeft op de Moervaart. De milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C wordt steeds gerespecteerd.

Geplande situatie Voor de geplande situatie in scenario 2 (bij uitbating van beide sites bij een indikkingsfactor van 1,3) 3 3 zal het debiet van het koelwater dalen van gemiddeld 8.600 m /h naar gemiddeld 3.000 m /h. Er wordt aangenomen dat de lozingstemperaturen dezelfde zullen zijn als in de referentie situatie.

gemiddelde debieten en temperaturen maximale temperaturen en debieten (zomer)

Q1 3 m /h

T1 °C

Q2 3 m /h

T2 °C

9.432

12,98

3.000

18,2

14,24

12,98

+1,26

9.432

19,1

3.000

24

20,28

19,1

+ 1,18

SGS Belgium NV

juni ’14

T na lozing T voor lozing ∆T (impact) °C °C °C

226



Uit bovenstaande tabel blijkt dat voor de ‘gemiddelde’ en ‘maximale’ situatie de impact van de koelwaterlozing op de Moervaart conform het significantiekader een relevante (aanvaardbare) thermische impact heeft (tussen 1 en 3°C). . Er wordt in beide gevallen wel een verbetering vastgesteld t.o.v. de referentie situatie. (+2,49 °C en +2,52 °C) De milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C wordt steeds gerespecteerd. Er werd in dit scenario geen impactbepaling uitgevoerd bij maximale lozingsdebieten en lozingstemperaturen en minimale temperaturen en debieten van de Moervaart. Aangezien er niet geloosd (Moervaart) wordt waaruit gecapteerd (Kanaal Gent-Terneuzen) wordt, werd voor deze modellering een alternatieve methode toegepast als voor scenario 1. (zie uitleg begin van deze paragraaf). In de gevraagde omstandigheden heeft deze bepaling echter een ietwat vertekend beeld en wordt deze als niet relevant beschouwd.

SGS Belgium NV

juni ’14

227


7.8



Uit bovenstaande bevindingen kan gesteld worden dat voor beide locatie alternatieven geen bijkomende milderende maatregelen nodig geacht worden.

7.9


Voor scenario 1 zijn momenteel nog geen reële emissiegegevens beschikbaar. Voor de impact bepalingen werd hiervoor uitgegaan van maximale emissievrachten die kunnen aangevraagd worden (10 X MKN oppervlaktewater voor zware metalen).

7.10

BESLUIT

Voor de exploitatie van de biomassacentrale maakt BPG gebruik van oppervlaktewater uit het kanaal Gent-Terneuzen en leidingwater. In scenario 1 op de GCT site zal leidingwater enkel aangewend worden voor de sanitaire 3 toepassingen. De captatie van het oppervlakte water uit het kanaal wordt geraamd op 10.464 m /dag 3 (382 m /h), dit water wordt na een fysisch-chemische voorbehandeling vnl. ingezet als proces- en koelwater. Het bedrijfsafvalwater uit de demineralisatie eenheid wordt, samen met reststromen van de overige gebruikers, geloosd in het kanaal Gent-Terneuzen. De lozing gebeurt via een apart 3 3 lozingspunt op de GCT site en het debiet hiervan wordt geraamd op 3,6 m /h (86,4 m /dag). Voor de koeling van het koelwater wordt in dit scenario een nieuwe koeltoren voorzien (met 3 3 geforceerde trek met 7 koelcellen). De spui op de koelkring bedraagt ca. 144 m /h, 234 m /h verdampt in de koeltoren. De lozing van het spuiwater van de koelkring gebeurt in het kanaal. Het bijkomende sanitaire afvalwater in de aanleg- en exploitatiefase zal via een IBA in het kanaal Gent-Terneuzen worden geloosd. De sanitaire installaties worden bevoorraad met leidingwater. Voor scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site zal BPG gebruik maken van de bestaande vergunde demineralisatie eenheid voor de aanmaak van proceswater (gedemineraliseerd water). Deze installatie wordt gevoed met leidingwater. De regeneratie effluenten (en overige reststromen) worden zoals in de bestaande situatie verzameld in de bedrijfsafvalwaterput die batchgewijs geloosd wordt via het vergund lozingspunt naar het kanaal Gent-Terneuzen. In de geplande situatie wordt een verhoging van het te lozen bedrijfsafvalwater voorzien tot 80.000 m³ op jaarbasis. In dit scenario zal de bestaande koeltoren gebruikt worden van de centrale Rodenhuize die bijkomend zal ingezet worden voor de BPG site. Het spuiwater wordt geloosd in de Moervaart en bedraagt 3.000 3 m /h. Het aanvulwater ter compensatie van de verdamping en de spui wordt in het kanaal Gent3 Terneuzen gecapteerd en bedraagt ca. 3.700 m /h (1.850 m³/h voor elk). De captatie van oppervlakte water en lozing van koelwater daalt in de geplande situatie naar ca. 46% en 39% ten opzichte van de hoeveelheden in de referentie situatie, dit omwille van de hogere indikkingsfactor. Het bijkomende sanitaire afvalwater zal worden geloosd via de vergunde IBA van Electrabel Rodenhuize in het kanaal Gent-Terneuzen. De sanitaire installaties worden bevoorraad met leidingwater. Op basis van de beschikbare ontwerpgegevens in scenario 1 en de meetgegevens in scenario 2 worden de lozingsnormen voor het koelen oppervlaktewater gerespecteerd. Aangezien er geen SGS Belgium NV

juni ’14

228



significante wijzigingen verwacht worden in de aard en samenstelling van het te lozen afvalen koelwater (scenario 2) wordt ervan uitgegaan dat dit ook het geval zal zijn in de geplande situatie. Bij de impactbepaling van de lozingen werden eerst de meetresultaten van de dichtst bijgelegen meetpunten uit het VMM meetnet getoetst aan de milieukwaliteitsnormen voor de betrokken oppervlaktewateren. Kritische parameters voor zowel de Moervaart als het kanaal zijn opgeloste zuurstof, CZV en de fosfor en stikstofparameters. Voor de zware metalen wordt voldaan aan de normen t.h.v. meetpunt 34.100. De impact van het bedrijfsafvalwater op het kanaal Gent-Terneuzen in scenario 1 is verwaarloosbaar voor alle onderzochte parameters (<1%). De bepaling werd uitgevoerd bij het geraamde debiet en maximale emissievrachten (= 10 * kwaliteitsnorm ontvangende water voor zware metalen) bij een gemiddeld en 10-percentiel debiet van het kanaal. Voor de lozing van het koelwater in het kanaal Gent-Terneuzen wordt bij een 10 percentiel debiet van het kanaal (‘worst case’) een temperatuurstoename berekend van 0,182 °C. Conform het significantiekader is dit een beperkte impact. De milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C wordt gerespecteerd. In scenario 2 wordt de impact van het bedrijfsafvalwater op het kanaal zowel in de referentie (bij 3 vergund debiet van 60.000 m /jaar en emissienormen) als in de geplande situatie (bij gepland debiet 3 van 80.000 m /jaar en vergunde emissienormen) bij een 10 percentiel debiet van het kanaal verwaarloosbaar geacht. Alle onderzochte parameters hebben een verwaarloosbare impact op het kanaal. De lozing van het koelwater in de Moervaart heeft een relevante (aanvaardbare) thermische impact voor zowel de gemiddelde als maximale temperaturen en debieten van de Moervaart en het geloosde afvalwater. T.o.v. de referentie situatie wordt hier een verbetering vastgesteld, de impact daalt van 2,49 °C naar 1,26 °C voor de gemiddelde situatie en van 2,52°C naar 1,18°C in de maximale situatie. De milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C wordt gerespecteerd.

7.11

BIJLAGEN

Bijlage 7.1: Situering van de captatie – en lozingspunten en de VMM meetpunten in de Moervaart en het Kanaal Gent- Terneuzen

SGS Belgium NV

juni ’14

229



8. DISCIPLINE BODEM EN GRONDWATER

SGS Belgium NV

juni ’14

230


8.1



In het noordwesten wordt de grens van het studiegebied voor de discipline Bodem aan het kanaal vastgesteld gezien de watermassa van het kanaal tot op grote diepte reikt. Het studiegebied wordt verder afgebakend op basis van de bodemkaart. Het betreft hier voornamelijk licht lemige zandgronden en gronden met een antropogeen karakter. Een groot deel van de terreinen rondom het kanaal zijn in het verleden namelijk opgespoten door de Haven van Gent. Het projectgebied zelf en de omringende terreinen zijn momenteel in gebruik als open overslagplaats voor voornamelijk vaste fossiele brandstoffen (kolen, cokes, petcokes) en houtpellets. Wijzigingen in de bodem zullen zich voornamelijk situeren in het projectgebied zelf. Het studiegebied voor de discipline Bodem wordt bijgevolg afgebakend als het projectgebied zelf. Voor de discipline Grondwater wordt bij de afbakening van het studiegebied rekening gehouden met de grondwaterstromingsrichting in noord – noordwestelijke richting. Aan de noordwestzijde vormt het kanaal de hydrologische grens voor het studiegebied van de discipline Grondwater. In noordoostelijke richting loopt er een niet geklasseerde waterloop. In zuidelijke richting wordt geen stroming verwacht, zodat voor de effectbespreking de grenzen korter bij het projectgebied kunnen genomen worden. Aangezien er voor het project verwacht wordt dat geen bemalingen moeten uitgevoerd worden, kan ook het studiegebied met betrekking tot grondwater beperkt worden tot het projectgebied en een straal van 100 m langs zuid – zuidoostelijke zijde, het kanaal aan noordwestelijke zijde en de niet geklasseerde waterloop in noordoostelijke richting.

8.2

REFERENTIESITUATIE

8.2.1

Methodologie

Bij de bespreking van de referentiesituatie wordt een beschrijving gegeven van: •

de geografische situering en topografie van het studiegebied waarbij gebruik gemaakt wordt van literatuurgegevens en de topografische kaart;

•

de pedologische karakteristieken in het studiegebied: op basis van de Bodemkaart van België, de Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV, raadpleegbaar via http://dov.vlaanderen.be) en de beschikbare gegevens uit bestaande bodemonderzoeken, uitgevoerd op de omliggende terreinen;

•

de geologische opbouw: op basis van de geologische kaart van België, data uit de DOVdatabank en het geotechnisch onderzoek dat werd uitgevoerd in april-mei 2013;

•

de hydrogeologische opbouw: informatie uit de DOV-databank;

•

hydraulische parameters: parameters zoals de hydraulische doorlatendheid werden op basis van gegevens uit reeds uitgevoerde bodemonderzoeken en literatuurgegevens ingeschat;

•

stijghoogte en grondwaterstromingspatroon: wordt besproken op basis van gegevens uit reeds uitgevoerde bodemonderzoeken en het geotechnisch onderzoek uitgevoerd in aprilmei 2013 ;

•

grondwaterwinningen: de aanwezigheid van waterwinningen wordt besproken op basis van informatie uit de DOV-databank;

•

grondwaterkwetsbaarheid: wordt besproken op basis van de Kwetsbaarheidskaart van het grondwater;

SGS Belgium NV

juni ’14

231


•


de bodem- en grondwaterkwaliteit: bespreking op basis van historische gegevens en de gegevens uit bestaande bodemonderzoeken die werden uitgevoerd in de omgeving van het projectgebied.

Als referentiesituatie wordt de huidige toestand van het studiegebied beschouwd, zijnde de toestand vóór de realisatie van het project, medio 2013.

8.2.2

Topografie

8.2.2.1 Scenario 1 Het terrein in scenario 1, op de site van GCT, is een vlak gebied met een topografische hoogte tussen de 7,8 en 8,4 m TAW. Op het terrein liggen momenteel verschillende opslaghopen (hoogte tot meer dan 12m mogelijk) met cokes, kolen en petroleumcokes.

8.2.2.2 Scenario 2 Het terrein voor scenario 2 op de site Electrabel, Rodenhuize, is een relatief vlak gebied met een hoogteligging van ca. 7 m TAW

8.2.3

Geologie en hydrogeologie

8.2.3.1 Scenario 1 Het studiegebied situeert zich in de Gentse Kanaalzone en behoort tot de Noord-Vlaamse zandstreek, die voornamelijk wordt bepaald door de Vlaamse Vallei. De geologie in het studiegebied wordt in hoofdzaak bepaald door de Quartaire en Tertiaire afzettingen. Op basis van de gegevens in de Databank Ondergrond Vlaanderen is af te leiden dat er een Quartaire laag van ca. 17 m terug te vinden is ter hoogte van het studiegebied. Onder Holocene venige en kleiige sedimenten bevinden er zich Pleistocene middelmatig tot fijnzandige en lemigzandige afzettingen van de Vlaamse Vallei, een begraven diep dalstelsel. Het Quartair rust op het Tertiair: -

De jongste (meest ondiepe) Tertiaire afzettingen worden gevormd door de Formatie van Maldegem (Eoceen). Van boven naar onder komen volgende leden voor: o

een kleilaag van 5-8 m dikte (Lid van Ursel). Deze kleilaag is zeer slecht doorlatend en wordt als een barrière voor het grondwater beschouwd.

o

een dunnere zandige kleilaag (ca. 3m) van het Lid van Asse, slecht doorlatend.

-

Onder de Formatie van Maldegem bevindt zich de zandige Formatie van Lede (ca. 6m), bestaande uit grijs fijn zand, goed doorlatend.

-

Onder de Formatie van Lede bevindt zich de zandige Formatie van Aalter. Het Lid van Oedelem bestaat uit sterk kleihoudend fijn zand, kalkhoudend, met het voorkomen van

SGS Belgium NV

juni ’14

232



versteende banken (kalkzandsteen). 24

Ook op basis van het geotechnisch onderzoek , uitgevoerd in april – mei 2013, kon vastgesteld worden dat de Quartaire laag tot op circa – 10 m TAW bestaat uit overwegend licht lemige zandlagen met af en toe een kleilaag. Tussen -11 m TAW en circa -17 / - 19 m TAW komt een kleilaag voor. De onderliggende lagen zijn weer zandig met op circa – 29m TAW het voorkomen van zandsteenlagen, hoewel deze zandsteenlagen ook al ondieper kunnen voorkomen. Door de aanwezigheid van deze zandsteenlagen werden de CPT’s vaak afgebroken vooraleer de voorziene diepte van 45 m-mv werd behaald. De CPT’s werden meestal uitgevoerd tot een diepte tussen de 27 en de 30 m onder het maaiveld (mv). In Tabel 8.1 worden de hydrogeologische lagen weergegeven, met de codering volgens HCOV, die worden aangetroffen in het studiegebied. Tabel 8.1: Hydrogeologie van het studiegebied Diepte onder Hoofdeenheid Subeenheid maaiveld Quartaire HCOV Pleistocene 0-17 m aquifersyste 0100 afzettingen men Bartoon HCOV 17-29 m Aquitard/ 0500 systeem Wemmel-Lede 29-36 m Aquifer Ledo Afzettingen van Paniseliaan 36 – het BovenHCOV Brusseliaan Paniseliaan 0600 AquiferZandige systeem afzettingen van - 70m het OnderPaniseliaan Paniseliaan HCOV 70- 80m Aquitard/ 0700 systeem

Basiseenheid

Codering

Hydrogeologie

Pleistoceen van de Vlaamse Vallei

0162

Goed doorlatend *

Kleien van Ursel en/of Asse

0505

Zeer slecht doorlatend

Zand van Lede

0612

Goed doorlatend

Zanden van Aalter en/of Oedelem

0631

Goed doorlatend

Zand van Vlierzele

0640

Goed doorlatend

Klei van Pittem Klei van Merelbeke

0701 0702

Zeer slecht doorlatend

(*) In de pleistocene afzettingen kunnen tussenliggende leemlagen voorkomen die minder doorlatend zijn.

8.2.3.2 Scenario 2 De geohydrologische opbouw van het terrein voor scenario 2, gesitueerd op de site van Electrabel, Rodenhuize, is quasi vergelijkbaar met deze van de projectlocatie voor scenario 1. De slecht

24

Geotechnical Investigation, BtE Power Plant Project Ghent, 07 -06-2013, Gebran SGS Belgium NV

juni ’14

233



doorlatende laag, de Formatie van Maldegem, zou er wel in een dikkere laag aanwezig zijn (ca. 20 25 m).

8.2.4

Bodemtype

België is sinds de jaren ‘50 bodemkundig bijna volledig in kaart gebracht. De legende van de bodemkaart is gebaseerd op het Belgisch systeem voor bodemklassificatie met als eenheid de bodemserie. De bodemserie geeft informatie omtrent de textuur, de natuurlijke drainage en de horizonten opeenvolging in het profiel. Deze bodemserie is opgebouwd uit drie letters (textuurklasse, draineringsklasse, profielontwikkeling). Andere bijkomstige kenmerken worden aangegeven door een vierde of vijfde letter (substraatserie, variantserie).

8.2.4.1 Scenario 1 Ter hoogte van het projectgebied in scenario 1, de site van GCT, worden volgende bodemseries (Figuur 8.1) teruggevonden volgens de bodemkaart: Matig natte zandbodem met verbrokkelde ijzer en/of humus B horizont (Zdh) Kunstmatige gronden (opgehoogde gronden) (ON) In de eerder uitgevoerde bodemonderzoeken op de omringende terreinen (zie Tabel 8.2) wordt de lokale bodemopbouw omschreven als zandig, matig fijn, zwak siltig materiaal, met op enkele plaatsen kleiig. Op een aantal plaatsen werden in de bovenste laag een aanrijking van puin, kolen en houtskool resten aangetroffen.

sEfp

ON Zdh

Zbh

Zdh = Matig natte zandbodem met verbrokkelde ijzer en/of humus B horizont Zbh = Droge zandbodem met verbrokkelde ijzer en/of humus B horizont SEfp = zeer sterk gleyige kleibodem zonder profiel ON = opgehoogde gronden

Figuur 8.1:

Bodemkaart voor de site GCT (scenario 1) (bron: geo-vlaanderen, Agiv)

8.2.4.2 Scenario 2 De bodemkaart voor het terrein van scenario 2, de naburige site Rodenhuize van Electrabel, is weergegeven in Figuur 8.2. Ter hoogte van deze site komen voornamelijk kunstmatige gronden (ON; 25

MER voor de opwaardering van Groep 4 op de site Rodenhuize te Gent (april 2009), SGS Belgium nv SGS Belgium NV

juni ’14

234



opgehoogde gronden) voor, naast droge zandleembodem (Zbp = droge zandleembodem zonder profiel).

Zbp Pep Sep

ON

sEfp

Figuur 8.2: Agiv)

Zbp = droge zandleembodem zonder profiel Sep = natte lemig zandbodem zonder profiel Pep = Natte licht zandleembodem zonder profiel ON = opgehoogde gronden SEfp = zeer sterk gleyige kleibodem zonder profiel

Bodemkaart voor de site Electrabel, Rodenhuize (scenario 2) (bron: geo-vlaanderen,

Voor beide locaties kan gesteld worden dat de bodem reeds sterk antropogeen beïnvloed is. De grootschalige infrastructuuringrepen die plaatsvonden bij de uitbouw van de Gentse Zeehaven hebben de bodem en het grondwater sterk beïnvloed. Op verschillende locaties werden de oorspronkelijke aanwezige en half natuurlijke bodem- en grondwatersystemen vernietigd door het uitbaggeren van het kanaal en de dokken en het opspuiten van de omliggende terreinen en het uitbouwen van de infrastructuur. Er heeft zich een nieuw grondwatersysteem ingesteld rond de vaste waterstanden in de dokken en het Zeekanaal. Ook door de industriële activiteiten die er plaats vinden sinds 1983 voor wat betreft de locatie uit scenario 1 (GCT) en sinds 1964 voor wat betreft de locatie uit scenario 2 (Electrabel, Rodenhuize), heeft er zich reeds een sterke verstoring van de oorspronkelijke bodem voorgedaan (zie hierna).

8.2.5

Bodembestemming en gebruik

Beide sites (scenario 1 en 2) zijn gelegen in de Haven van Gent en staan volgens het gewestplan ingekleurd als gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven. Het terrein maakt ook deel uit van het Zeehavengebied zoals vastgelegd in het Gewestelijk RUP “Afbakening Zeehavengebied Gent – Inrichting R4-Oost en R4-West”, definitief vastgesteld op 15 juli 2005.

8.2.5.1 Scenario 1 Het projectgebied van scenario 1 (site GCT) wordt momenteel gebruikt voor de opslag van droge bulkgoederen, voornamelijk vaste fossiele brandstoffen (kolen, cokes, petcokes) door Ghent Coal Terminal. Alle fossiele brandstoffen worden opgeslagen op een verhard terrein (geasfalteerd sinds SGS Belgium NV

juni ’14

235



26

1992) en het afstromende hemelwater wordt op een gecontroleerde wijze opgevangen en afgevoerd. Naast de open overslag van fossiele brandstoffen en koolstofbronnen worden op de terreinen van GCT ook houtpellets open overgeslagen en worden meerwaarde-activiteiten uitgevoerd zoals breken, zeven, wassen en drogen. Deze activiteiten situeren zich buiten het projectgebied dat hier beschouwd wordt. De activiteiten van GCT werden opgestart in 1983 op een oppervlakte van 7 ha. 27 Het totale terrein van Ghent Coal Terminal bedraagt momenteel 69 ha . Voordien werd het terrein gebruikt als landbouwgrond. Het projectgebied dat hier beschouwd wordt, werd vroeger deels ingenomen door een researchlaboratorium van Texaco (Figuur 8.3). De exploitatievergunning voor deze site liep van 1/3/1968 tot 1/3/1998. Op basis van de uitbreidingen die werden aangevraagd in 1981 en 1989 blijkt het centrum voor 2 propaangastanks (495l en 1600l) en verschillende gassen in verplaatsbare recipiënten (acetyleen, waterstof, zuurstof, inerte gassen, met een totale inhoudscapaciteit van max 2500 liter) vergund geweest te zijn. De activiteiten opgenomen in de basisvergunning zijn tot op heden nog niet gekend.

Figuur 8.3: topografische kaart (uitgegeven tussen 1978 en 1993) projectgebied met aanduiding locatie Research laboratorium Texaco (bron: geo-vlaanderen, Agiv)

8.2.5.2 Scenario 2 Op de site Rodenhuize van Electrabel wordt momenteel reeds een energiecentrale uitgebaat die sinds 2011 ook op houtpellets draait en als back-up voor de site Knippegroen ingezet wordt voor de verbranding van het procesgas van ArcelorMittalGent. Op het terrein worden ook verschillende potentieel verontreinigende stoffen opgeslagen, die reeds uitgebreid werden besproken in het MER

26 27

Oriënterend bodemonderzoek Ghent Coal Terminal, dd 20/02/2002, Intereco MER Ghent Coal Terminal in kader van de hervergunning, dd. aug 2012, Sertius cvba SGS Belgium NV

juni ’14

236



28

voor de opwaardering van Groep 4 op de site Rodenhuize . Vanaf 1964 is de centrale Rodenhuize op het terrein gevestigd. Sindsdien werden de installaties in verschillende fasen uitgebreid. De afgelopen jaren (2004 - 2008) werden ook reeds een aantal structuren afgebroken op de site, waaronder verschillende zware fuel tanks (zie Figuur 8.4).

Figuur 8.4: Topografische kaart (uitgegeven tussen 1978 en 1993) en kleurenorthofoto (2012) voor de site van Electrabel, Rodenhuize (scenario 2) (bron: geo-vlaanderen, Agiv)

8.2.6

Bodem- en grondwaterkwaliteit

8.2.6.1 Scenario 1 De referentiesituatie met betrekking tot bodem- en grondwaterkwaliteit wordt bepaald op basis van gegevens met betrekking tot historische activiteiten die hebben plaatsgevonden op het terrein en de gegevens uit bestaande bodemonderzoeken die werden uitgevoerd in de omgeving van het projectgebied onder scenario 1 (zie Tabel 8.2 en Figuur 8.5 ).

28

MER voor de opwaardering van Groep 4 op de site Rodenhuize te Gent (april 2009), SGS Belgium nv SGS Belgium NV

juni ’14

237



Perceel 798 d/2

Perceel 970 k Perceel 790 b/2

Perceel 970 d

Figuur 8.5: Overzicht bodemonderzoeken en bodemsaneringsprojecten uitgevoerd op de site van Ghent Coal Terminal (rode kader = indicatieve aanduiding projectgebied) (bron: http://services.ovam.be/geoloket/ ) Tabel 8.2: Overzicht bodemonderzoeken en saneringen uitgevoerd in de omgeving van het projectgebied (op de site van Ghent Coal Terminal) Type Onderzoek Datum Percelen Conclusie 1 Oriënterend 1999 12A 970E, geen verontreiniging van de bodem in het grondwater werd arseen aangetroffen Bodemonderzoek (actualisatie in 970F, 970G, op perceel 970F en 970E. Deze 2000) 970H, 803A2 en verontreiniging is echter historisch van aard 798A2 door de ophoging van de terreinen in het verleden. De twee percelen zijn opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Een beschrijvend bodemonderzoek was echter niet noodzakelijk. In 2000 werd het oriënterend bodemonderzoek geactualiseerd i.k.v. een overdracht van gronden. De conclusies van het OBO bleven gelijk. oriënterend bodemonderzoek + aanvulling

SGS Belgium NV

2002

12A 970K en 790B2

2003

juni ’14

Er werd een historische verontreiniging met minerale olie in het grondwater en de bodem vastgesteld op perceel 970K. Dit perceel werd opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Er dient een beschrijvend bodemonderzoek opgemaakt te worden voor deze verontreiniging. Op perceel 790B2 werd een historische verontreiniging met nikkel in het grondwater 238



vastgesteld. Het perceel dient tevens opgenomen te worden in het register van verontreinigde gronden. Er is een beschrijvend bodemonderzoek noodzakelijk.

beschrijvend bodemonderzoek

2009 (conform maart 2010dossiernummer 10592)

790/2B en perceel 970D (i.p.v. 970K)

In 2003 werd voor de percelen 12A790K en 790B2 aanvullingen op het OBO opgesteld. Hierbij werd de aanwezigheid van verontreiniging met glycol onderzocht op vraag van OVAM, maar dit werd niet aangetroffen. Hierdoor bleven de resultaten van OBO van kracht Perceel 970D (in plaats van perceel 970k vermeld in vroeger OBO): Er komt een gemengd-overwegend-historisch bodemverontreiniging voor met minerale olie in het vaste deel van de bodem en in het grondwater ter hoogte van de ondergrondse tank. Die bodemverontreiniging, afkomstig van spills, vormt, gelet op de bodemkenmerken en de functie van het terrein, een ernstige bodemverontreiniging. Er is bodemsanering noodzakelijk Perceel 790/2B: Er komt een historische bodemverontreiniging voor met nikkel in het grondwater. Er is geen bodemsanering noodzakelijk. De aanvullingen van het BBO komen tot dezelfde conclusies Sanering uitgevoerd in 2012.

Bodemsaneringsp roject

conform 970D verklaard in september 2010 (dossiernummer 10592) 1 conclusie overgenomen uit het MER Ghent Coal Terminal, dd augustus 2012

De verontreiniging met minerale olie, aangetroffen op perceel 970d en gerelateerd aan een tankplaats met diesel, is gesitueerd op circa 0,5 km van het projectgebied. Volgens het Bodemsaneringsproject opgesteld in 2010 zou deze verontreiniging volledig gesaneerd worden (zowel bodem- als grondwaterverontreiniging en drijflaag). De civieltechnische werken zijn ondertussen uitgevoerd. De kwaliteit van het grondwater wordt nog verder gemonitord. In het oriënterend bodemonderzoek van 2002 werd op perceel 970k een verontreiniging van het grondwater met nikkel en zink vastgesteld. De verontreiniging werd als historisch beschouwd aangezien ze niet kon gerelateerd worden aan de verontreiniging van de bodem met zware metalen en aangezien het terrein van bij de aanvang van de activiteiten in 1992 grotendeels geasfalteerd is. De uitvoering van een beschrijvend bodemonderzoek werd niet noodzakelijk geacht volgens het

SGS Belgium NV

juni ’14

239



beoordelingskader van OVAM. De peilputten waarin de verontreiniging werd vastgesteld, situeren zich op circa 50m en 350m van de terreingrens van het projectgebied. Ook op perceel 790b2 werd een overschrijding van de bodemsaneringsnorm vastgesteld in het grondwater voor de zware metalen Ni, Zn en Pb en dit ter hoogte van twee peilputten. De peilputten bevinden zich op circa 70 en 275m van de terreingrens van het projectgebied. Voor de nikkelverontreiniging werd gesteld dat er ernstige aanwijzingen waren die een ernstige bedreiging zou kunnen vormen, en werd een beschrijvend bodemonderzoek noodzakelijk geacht. In het later bodemonderzoek van 2009 bleek de nikkelconcentratie echter onder de achtergrondwaarde te liggen op dezelfde locatie. Er werd besloten dat er geen ernstige aanwijzing meer is voor ernstige bedreiging. Van de overige geanalyseerde metalen in deze peilbuis bleek enkel nog voor arseen een overschrijding van de richtwaarde voor te komen.

8.2.6.2 Scenario 2 Op de site van Electrabel, Rodenhuize, werden ook reeds verschillende bodemonderzoeken uitgevoerd. Onderstaande overzicht (Tabel 8.3) is overgenomen uit het MER dat werd opgesteld voor de opwaardering van Groep 4 op de site Rodenhuize (dd april 2009) en aangevuld met de meest recente gegevens.

Perceel 1121w

Perceel 58w

Perceel 1121t

Perceel 1131d

2

Figuur 8.6: Overzicht bodemonderzoeken en bodemsaneringsprojecten uitgevoerd op de site van Electrabel, Rodenhuize (rode kader = indicatieve aanduiding projectgebied, vermelding enkel voornaamste perceelnummers) (bron: http://services.ovam.be/geoloket/ )

SGS Belgium NV

juni ’14

240



Tabel 8.3: Overzicht bodemonderzoeken en saneringen uitgevoerd op de site Rodenhuize (scenario 2) Type onderzoek Datum Percelen Conclusie OBO 1996, aanvulling 1121R, Historische verontreiniging die een 1999 58R, ernstige bedreiging kan vormen 1121N, 1121L, 1121K 1144D OBO 2001, aanvulling 1121R, Ernstige aanwijzing voor bedreiging met 2002 58R, historische en nieuwe verontreiniging 1121N, 1121L, BBO vereist 1121K BBO 2004, aanvulling 1121k, Historische verontreiniging minerale olie 2005 58R die ernstige bedreiging vormt: BSP 1121r OBO 2006, 2009 1121R Ernstige aanwijzing voor bedreiging met historische verontreiniging met minerale olie. BBO vereist BBO Aanvulling 2011 1121 W Historische verontreiniging minerale olie die ernstige bedreiging vormt: BSP BSP 2011 1121 W Sanering d.m.v. ontgraven van verontreinigde zone met minerale olie en 2 jaar controlemonitoring Eerste 2012 1121W Sanering uitgevoerd d.m.v. ontgraving tussentijdsrapport okt 2012. Nulmonitoring saneringswerken Op 17.01.2013 stelt OVAM zich akkoord met eerste tussentijds rapport na uitvoering ontgraving Tweede 2013 1121W Op 09.01.2014 stelt OVAM zich akkoord tussentijdsrapport met het tweede tussentijds rapport na saneringswerken monitoring in januari, juni en december 2013 Voor het perceel 1121 W (vroegere 1121 R) wordt in Tabel 8.4 een overzicht gegeven van de aangetroffen verontreinigingsvlekken, zoals opgenomen in het laatste Bodemsaneringsproject dd. 30/08/2011.

SGS Belgium NV

juni ’14

241


Tabel 8.4: Overzicht van de aangetroffen verontreinigingsvlekken (perceel 1121 W)


29

In oktober 2012 werd de verontreiniging ter hoogte van kern 6 (verontreinigingszone 2) ontgraven. Voor de ontgraving was ook een bemaling nodig. Deze verontreinigingskern betrof een historische verontreiniging met minerale olie in het vaste deel van de aarde (tussen 2 en 3 m-mv) en in het grondwater. De verontreiniging had zich niet naar andere percelen verspreid. De verontreiniging zou ontstaan zijn bij de voormalige bovengrondse opslagtank T13 voor huisbrandolie, die aanwezig was op het terrein van 1961 tot 1994. Omdat niet kon worden uitgesloten dat de verontreiniging een potentieel verspreidingsrisico vormde, was voor deze kern een bodemsanering vereist. De in 2003 (beschrijvend bodemonderzoek) vastgestelde drijflaag en verontreiniging van het grondwater met minerale olie ter hoogte van deze verontreinigingskern, werd in het beschrijvend bodemonderzoek van 2011 niet meer aangetroffen. In de periode tussen 2003 en 2011 werden alle bovengrondse infrastructuren ter hoogte van deze verontreinigingszone verwijderd. Ook bij het opstellen van het bodemsaneringsproject in 2011 werden nieuwe bemonsteringen uitgevoerd om de aan- of afwezigheid van een grondwaterverontreiniging (incl. drijflaag) te verifiëren. Ter hoogte van het meetpunt werd geen overschrijding van de richtwaarde voor minerale olie in het grondwater

29

Bodemsaneringsproject Electrabel centrale Rodenhuize, Energiestraat 2 te 9042 Gent, ref BE0111001582, dd 30/08/2011, Arcadis SGS Belgium NV

juni ’14

242



30

waargenomen, noch werd een drijflaag vastgesteld . Momenteel wordt de kwaliteit van het grondwater verder opgevolgd. Het monitoringsprogramma voorziet in een halfjaarlijkse monitoring gedurende 2 jaar. Het eerste tussentijds rapport van de saneringswerken meldt een ontgraving van de verontreiniging in het vaste deel van de aarde tot onder de terugsaneerwaarde. In één wandstaal werd nog een overschrijding van de bodemsaneringsnorm vastgesteld. Deze restverontreiniging werd geraamd op 3 31 2,75 m , maar vormt geen bedreiging. De laatste monitoringsgegevens (januari 2013, juni 2013 en december 2013) tonen aan dat er op geen van de onderzochte peilbuizen een drijflaag aanwezig was en in geen van de geanalyseerde grondwaterstalen werd voor de onderzochte parameters een overschrijding van de richtwaarde vastgesteld. De stalen werden genomen van een peilbuis die in de ontgraven kernzone werd geplaatst 32 en een stroomafwaartse peilbuis. De projectlocatie uit scenario 2 is gesitueerd ter hoogte van de hierboven besproken verontreinigingskern 6, die ondertussen dus gesaneerd werd. Ook verontreinigingskern 5 (ter hoogte van P7) is gesitueerd ter hoogte van de projectlocatie uit scenario 2. Ook deze kern, ontstaan door een calamiteit ter hoogte van het pomphuis, werd reeds gesaneerd. De overige verontreinigingskernen opgesomd in Tabel 4 zijn verder gesitueerd van de geplande projectlocatie uit scenario 2. Voor deze overige verontreinigingskernen werd gesteld in het laatste beschrijvend bodemonderzoek dd 22/06/2011 dat geen sanering noodzakelijk is. Ten gevolge van calamiteiten met minerale olie werden vroeger wel nog verontreinigde gronden afgegraven ter hoogte 33 van schouw 3 (2004) en ter hoogte van de bovengrondse tank T4 in het tankenpark (2006). Wat betreft het grondwater werd in het oriënterende bodemonderzoek dd 09/10/2009 gesteld dat verspreid over het terrein de 80% BSN type V wordt overschreden voor zware metalen (arseen, zink en lood). Deze verontreiniging werd ook als historisch beschouwd aangezien er geen verband is met de activiteiten op het terrein. De aanwezigheid van zware metalen in het grondwater zou vermoedelijk gerelateerd zijn aan de aanwezigheid van een aanvullaag op het terrein. Voor deze historische verontreiniging werd geconcludeerd dat er geen duidelijke aanwijzing is voor een ernstige bedreiging en dat verder onderzoek niet noodzakelijk is. Met betrekking tot de aanvullaag werd in het zelfde oriënterende bodemonderzoek aangegeven dat ook een groot deel van de verhoogde concentraties aan zware metalen en minerale olie in het vaste deel van de bodem hieraan konden gerelateerd worden. Deze aanvullaag werd aangebracht vóór 1960 en bestaat gedeeltelijk uit puin en gedeeltelijk uit een zwarte, organische sliblaag. Langs het kanaal Gent-Terneuzen liggen grote oppervlakten opgehoogde terreinen. Het materiaal komt voort van het uitbaggeren en verbreden van het kanaal en bestaat hoofdzakelijk uit zand, plaatselijk een weinig klei, vermengd met veel onreinheden (bron: OBO dd 09/10/2009, op basis van oude topografische kaart, Kaartblad 40E Lochristi, 1960). Voor de locatie uit scenario 2 geldt ook dat ze 30

Bodemsaneringsproject Electrabel centrale Rodenhuize, Energiestraat 2 te 9042 Gent, 30/08/2011, Arcadis 31 Tussentijds rapport 1: bodemsaneringswerken Electrabel te Rodenhuize, dd 20/12/2012, Tauw 32 Tussentijds rapport 2: bodemsaneringswerken Electrabel te Rodenhuize, dd 20/12/2013, Tauw 33 Oriënterend Bodemonderzoek Electrabel centrale Rodenhuize, dd 09/10/2009, Arcadis SGS Belgium NV

juni ’14

dd

243



gesitueerd is ter hoogte van de vroegere locatie van de Moervaart (deze waterloop werd omgelegd rond 1960) en dus de aanwezigheid van een sliblaag ook kan gerelateerd worden aan het natuurlijk overstromingsgebied van de Moervaart.

8.2.7

Grondwaterkwetsbaarheid

8.2.7.1 Scenario 1 Op de kwetsbaarheidskaart van het grondwater in Oost-Vlaanderen is het studiegebied uit scenario 1 (site GCT) aangeduid als zeer kwetsbaar (index Ca1, oranje kleur). Dit betekent dat een winbare watervoerende laag bestaat uit zanden, waarbij de afsluitende deklaag dunner is dan 5 m en/of uit zand bestaat. De dikte van de onverzadigde zone bedraagt maximaal 10 m.

8.2.7.2 Scenario 2 Ook ter hoogte van de site Electrabel, Rodenhuize, heeft het grondwater een kwetsbaarheidscode Ca1.

8.2.8

Grondwaterstand en relatie met naburige oppervlaktewater

8.2.8.1 Scenario 1 Ter hoogte van het projectgebied uit scenario 1 (site GCT) bevindt de grondwatertafel zich vrij diep, 34 tussen de 2,4 en 3,3 m -mv. Op basis van de gegevens uit DOV-Vlaanderen en de grondwaterstanden van het laatste geotechnisch onderzoek kan een noord - noordwestelijke grondwaterstromingsrichting aangenomen worden. Aan de noordwestzijde vormt het kanaal de hydrologische grens voor het studiegebied van de discipline grondwater. In noordoostelijke richting loopt er een niet geklasseerde waterloop (Figuur 8.7).

34

Geotechnical Investigation, BtE Power Plant Project Ghent, 07/06/2013, Gebran SGS Belgium NV

juni ’14

244


Figuur 8.7:


Waterlopen ter hoogte van het studiegebied (bron: CIW)

8.2.8.2 Scenario 2 Op het terrein van de site Rodenhuize van Electrabel werd in de verschillende onderzoeken een gemiddelde grondwaterstand van 2,6 à 3,6 m-mv m mv gerapporteerd. Op basis van de lokale topografie wordt een grondwaterstromingsrichting in de richting van het kanaal Gent Terneuzen / Moervaartdijk 35 verwacht, dus in noord tot noordwestelijke richting.

8.2.9

Aanwezigheid grondwaterwinningen

8.2.9.1 Scenario 1 Er bevinden zich geen waterwingebieden en beschermingszones binnen een straal van 2 km van de terreingrens eingrens van Ghent Coal Terminal. Terminal. De grondwaterwinningen in een straal van 1 km (Figuur ( 8.8) zijn opgelijst in Tabel 8.5. Tabel 8.5:: Vergunde grondwaterwinningen binnen een straal van 1 km rond het projectgebied uit scenario 1

35

Bodemsaneringsproject Electrabel centrale Rodenhuize, Energiestraat 2 te 9042 Gent, 30/08/2011, Arcadis SGS Belgium NV

juni ’14

dd

245



De ondiepe grondwaterwinning zijn als relevant te beschouwen in het kader van dit MER, aangezien het grondwater ter gewonnen wordt uit zandig materiaal van Quartaire oorsprong zonder afdeklaag (freatisch). Het grondwater dat gewonnen wordt op een diepte van 73 m, wat betekent dat de aquifer afgedekt wordt door afsluitende kleilagen (Lid van Ursel), is als niet relevant relevant te beschouwen voor de verdere besprekingen. De ondiepe grondwaterwinning aan de overzijde van het kanaal wordt ook als niet relevant beschouwd gezien het kanaal als een barrière kan beschouwd worden. 4

3 1

5 2

Figuur 8.8:: Vergunde grondwaterwinningen binnen een straal van 1 km rond het projectgebied (bron: Databank Ondergrond Vlaanderen)

8.2.9.2 Scenario 2 Voor projectlocatie op de site Electrabel, Rodenhuize, zijn de vergunde grondwaterwinningen binnen een straal van 1 km rond de site opgenomen in Tabel 8.6 en Figuur 8.9. Tabel 8.6:: Vergunde grondwaterwinningen binnen een straal van 1 km rond de projectlocatie uit scenario 2

SGS Belgium NV

juni ’14

246



3 1

2

Figuur 8.9:: Vergunde grondwaterwinningen binnen een straal van 1 km rond de projectlocatie van scenario 2 (bron: Databank Ondergrond Vlaanderen)

SGS Belgium NV

juni ’14

247



8.3 GEPLANDE SITUATIE - BEOORDELING MILIEUEFFECTEN BODEM EN GRONDWATER 8.3.1

Methodologie

Bij de beoordeling van de effecten in de geplande situatie kan een onderscheid gemaakt worden tussen de effecten die optreden tijdens de aanlegfase en effecten die optreden tijdens de exploitatiefase.

8.3.1.1 Aanlegfase Effecten die kunnen optreden op de bodem tijdens de voorbereidingswerken en de aanlegfase zijn structuurwijzigingen en profielverstoring. Bodemverdichting en profielwijziging ten gevolge van graafwerken worden hier echter als niet relevant beschouwd. Structuurwijziging, en meer bepaald compactie van de bodem, kan optreden door het frequent berijden met vrachtwagens waardoor verdichting van de bodem optreedt. Aangezien het terrein echter reeds geruime tijd (sinds 1992) grotendeels geasfalteerd is, waarop verschillende hopen met cokes, kolen en petroleumcokes aanwezig zijn, wordt structuurwijziging ten gevolge van het project als niet relevant beschouwd. Tijdens het project zullen er geen of slechts beperkte reliëfwijzigingen plaatsvinden. De topografie van het terrein zal niet, of slechts beperkt, aangepast worden, waardoor eventuele effecten op de bodem op dit vlak uit te sluiten zijn. De hopen met cokes en kolen zullen wel verwijderd worden voor de aanleg van de installatie, maar deze evaluatie maakt deel uit van de discipline Landschap. Ook voor de locatie uit scenario 2 op site Rodenhuize, betreft het een terrein dat reeds jaren in gebruik is. Ook hier wordt structuurwijziging als niet relevant beschouwd. Profielverstoring kan optreden wanneer de opeenvolging van de verschillende bodemlagen of microstructuren binnen een bodemlaag verstoord wordt. Dit wil zeggen dat de strooisellaag, toplaag en/of de diepere bodemlagen uit hun oorspronkelijke verband worden gehaald. Het bovenste bodemprofiel is reeds zwaar verstoord door de huidige en voormalige (Texaco Research Center) activiteiten. Een deel van het terrein staat op de bodemkaart ook aangeduid als kunstmatige bodem. Voor het project zelf zullen beperkte uitgravingen uitgevoerd worden gaande van 0,8 tot circa 3 m. Er kan gesteld worden dat effecten ten gevolge van profielverstoring niet relevant zijn. Dit geldt ook voor de locatie van scenario 2 (site Electrabel, Rodenhuize). De bodem- en grondwaterkwaliteit kan wijzigen als gevolg van de verspreiding van bodemvreemde stoffen tijdens de constructiefase door calamiteiten, lekken, of de eventuele aantrekking van bodemverontreiniging tijdens grondwaterbemalingen. Daarnaast kan ook verontreiniging verwijderd worden door uitgraving van bestaande verontreinigingskernen. De beoordeling wordt kwalitatief behandeld in het licht van het Bodemdecreet en het VLAREBO en de wettelijke bepalingen inzake het voorkomen van bodemverontreiniging conform VLAREM I en II. Er wordt nagegaan in hoeverre het project voorzieningen treft om bodem- en grondwaterverontreiniging te voorkomen en daar waar nodig worden bijkomende milderende maatregelen voorgesteld. Wijziging van de grondwaterhuishouding tijdens de aanlegfase kan optreden door bemalingen, waarbij tijdelijk een daling van de grondwaterstand wordt gerealiseerd. Deze effectgroep wordt hierna verder besproken. SGS Belgium NV

juni ’14

248



Tot slot, als laatste effectgroep, worden eventuele wijzigingen in de bodemstabiliteit bekeken. Als gevolg van een externe belasting kunnen bodemzettingen optreden. Inklinking kan voorkomen bij een ontwatering van natte samendrukbare bodemlagen. De kans is afhankelijk van de parameters zoals profielopbouw, textuur, samendrukbaarheid van de bodemlagen en diepte van de grondwatertafel. Bodemzetting en bodeminklinking zijn het grootst bij samendrukbare bodems (natte veen- en kleibodems) en worden veroorzaakt door een spanningswijziging in de bodem (bv. wanneer een zware externe belasting op de bodem wordt uitgeoefend bij oprichten van infrastructuren of wanneer water wordt onttrokken). Op basis van geotechnische kenmerken van de ondergrond, die afgeleid kunnen worden uit het geotechnisch onderzoek uitgevoerd in april 2013, en de geplande infrastructuurwerken kan de kans op het optreden van zettings- of inklinkingsverschijnselen worden geëvalueerd.

8.3.1.2 Exploitatiefase

De bodem- en grondwaterkwaliteit kan ook wijzigen als gevolg van de verspreiding van bodemvreemde stoffen tijdens exploitatiefase (mogelijke incidenten/lekken bij exploitatie, mogelijke incidenten/lekken bij opslag en overslag van gevaarlijke producten). De beoordeling wordt kwalitatief behandeld in het licht van het Bodemdecreet en het VLAREBO en de wettelijke bepalingen inzake het voorkomen van bodemverontreiniging conform VLAREM I en II. Er wordt nagegaan in hoeverre het project voorzieningen treft om bodem- en grondwaterverontreiniging te voorkomen en daar waar nodig worden bijkomende milderende maatregelen voorgesteld. Wijziging in de grondwaterhuishouding kunnen optreden ten gevolge van de toename in verhard oppervlakte en de aanwezigheid van diepere constructies. Door een toename in verhard oppervlakte kan minder water infiltreren in de bodem, wat een effect kan hebben op de lokale grondwaterstand. Deze effectgroep wordt hierna verder besproken. Het bodemgebruik op zich zal niet veranderen door uitvoering van het project. Zowel de huidige invulling als de toekomstige invulling past binnen de bestemming “gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven”. Hierna wordt enkel een evaluatie gemaakt van de wijze van invulling van deze bestemming. Het significantiekader houdt rekening met de mate van benutting van het terrein of de efficiëntie van het ruimtegebruik, de mate van impact op het compartiment bodem en grondwater en de graad van synergie met de omliggende activiteiten.

SGS Belgium NV

juni ’14

249



8.3.1.3 Beoordeling van de effecten

Volgende significantiekader wordt gehanteerd bij de beoordeling van de effecten: Effect Verwaarloosbaar Beperkte Relevante (0) bijdrage (+/- 1) bijdrage (+/-2) Wijziging bodem- en Geen wijziging in Aanrijking tussen Aanrijking tussen grondwaterkwaliteit huidig 0,01 x en 0,1 x 0,1 x en 1 x BSN kwaliteitsniveau BSN Wijziging Geen wijziging Beperkte wijziging Wijziging grondwaterstanden grondwaterstand, grondwaterstand, grondwaterstand, stromingsrichting stromingspatroon maar stromingspatroon stromingspatroon op lokaal niveau blijft behouden. en/of beïnvloeding Geen beïnvloeding van van grondwaterwinning grondwaterwinning en, kritische en, kritische grondwaterlagen grondwaterlagen of natuurgebieden of natuurgebieden (verdroging/vernatt (verdroging/vernatt ing) ing) Wijziging stabiliteit Geen zettings- of Mogelijk optreden Aanzienlijke kans inklinkingsverschij op het optreden van zettings- of nselen te inklinkingsverschij van zettings- of verwachten nselen over inklinkingsverschij

wijziging bodemgebruik

8.3.2

Geen wijziging in efficiëntie van ruimtegebruik.

eerder beperkt gebied Beperkt efficiënter ruimtegebruik, zonder of met minimale impact op bodem- en grondwater. Geen relatie / synergie met omgeving

nselen binnen het hele projectgebied Efficiënter ruimtegebruik, zonder of met minimale impact op bodem- en grondwater. zekere synergie met omgeving

Belangrijke bijdrage (+/-3) Aanrijking groter dan 1 x BSN Wijziging grondwaterstand, stromingspatroon op regionaal niveau en/of belangrijke beïnvloeding van grondwaterwinning en, kritische grondwaterlagen of natuurgebieden (verdroging/vernatt ing) Aanzienlijke kans op het optreden van relatief grote zettings- of inklinkingsverschij nselen Efficiënter ruimtegebruik, zonder of met minimale impact op bodem- en grondwater. Grote synergie met omgeving

Beoordeling Scenario 1

8.3.2.1 Milieueffecten in de voorbereidende fase en de aanlegfase Voor de funderingen zullen afgravingen gerealiseerd worden tot een diepte variërende tussen de 0,8 3 en 3,1 m. Het totaal volume aan uitgegraven bodem wordt geraamd op 48.000 m . De hopen met kolen en cokes die momenteel op het terrein aanwezig zijn, maken deel uit van de activiteiten van Sea Invest. Deze opslag zal verplaatst worden naar andere delen van het terrein van GCT, buiten het projectgebied. De huidige kwaliteit van de bodem van het projectgebied is niet gekend. In het projectgebied zelf SGS Belgium NV

juni ’14

250



werden nog geen bodemonderzoeken uitgevoerd. De activiteiten op GCT werden opgestart in 1983, maar besloegen toen nog niet het volledige huidige areaal. Ter hoogte van het projectgebied zijn de opslagactiviteiten vermoedelijk later gestart. Wel is een deel van het terrein ingenomen geweest door het Research Centrum van Texaco. Op basis van de oude exploitatievergunning zouden hier onder meer 2 propaantanks en verschillende gassen in verplaatsbare recipiënten aanwezig geweest zijn. Echter, er dient verder nagegaan te worden of er vroeger specifieke VLAREBO-activiteiten hebben plaatsgevonden. Dit onderzoek maakt deel uit van het bodemonderzoek dat in het kader van de eventuele overdracht van de grond zal plaatsvinden. In de bodemonderzoeken die beschikbaar zijn voor de omringende terreinen kon geen bodemverontreiniging worden vastgesteld gerelateerd aan de opslag van fossiele brandstoffen (wel onder meer aan opslagtanks met vloeibare brandstoffen) (zie § 8.2.6). Teneinde te voldoen aan de wettelijke bepalingen inzake grondverzet zal een technisch verslag moeten opgesteld te worden waarin de kwaliteit van de te ontgraven bodem zal onderzocht worden en waarbij de mogelijkheden voor hergebruik van de vrijgekomen partij grond wordt aangegeven. Hiertoe zullen verschillende staalnames en analyses worden uitgevoerd conform de codes van goede praktijk. Bij afgraving van risicolocaties (op basis van bestaande en historische activiteiten) zal opvolging van de werken vereist zijn door een bodemsaneringsdeskundige. Volgende gebruiksmogelijkheden kunnen onderscheiden worden: -

Uitgegraven bodem die voldoet aan de waarden voor vrij gebruik, vermeld in bijlage V van het VLAREBO, mag vrij gebruikt worden, zowel binnen als buiten de kadastrale werkzone, of in bouwkundige en vormvaste toepassingen.

-

Uitgegraven bodem die voldoet aan 80% van de bodemsaneringsnorm van het bestemmingstype, mag binnen de kadastrale werkzone vrij gebruikt worden.

-

Uitgegraven bodem die niet voldoet aan 80% van de bodemsaneringsnorm mag binnen de kadastrale werkzone gebruikt worden, op voorwaarde dat gewerkt wordt volgens een code van goede praktijk. Deze code van goede praktijk houdt in dat het gebruik van bodem als bodem binnen de kadastrale werkzone geen ernstige nadelige en relevante wijziging van milieurisico's tot gevolg heeft.

-

Uitgegraven bodem die niet voldoet aan de waarden voor vrij gebruik (bijlage V van het VLAREBO), maar wel voor alle stoffen voldoet aan de bodemsaneringsnorm van het bestemmingstype III (bijlage IV van het VLAREBO), mag buiten de kadastrale werkzone worden gebruiken op voorwaarde dat een studie van de ontvangende grond wordt uitgevoerd en voor zover de uitgegraven bodem voor alle stoffen voldoet aan de 80% van de bodemsaneringsnorm van de ontvangende grond.

-

Uitgegraven bodem die niet voldoet aan de waarde voor vrij gebruik (bijlage V van het VLAREBO), maar wel aan de waarden van bijlage VI en VII komen ook in aanmerking voor bouwkundig bodemgebruik (bv. gebruik van zand als funderingszand of bij de aanmaak van beton) of gebruik in een vormvast product (bv. gebruik van klei in keramische producten).

Uitgegraven bodem die de bodemsaneringsnormen van bijlage IV van het VLAREBO (bestemmingstype III) overschrijdt, moet voor het gebruik als bodem gereinigd worden. Uitgegraven bodem die de waarden van bijlage VI van het VLAREBO overschrijdt moet voor het bouwkundig bodemgebruik of het gebruik als vormvast product worden gereinigd. Als ook bouwkundig bodemgebruik of gebruik in een vormvast product niet mogelijk is, moet de uitgegraven bodem gereinigd worden en indien reiniging niet mogelijk is, moet ze naar een vergunde stortplaats worden

SGS Belgium NV

juni ’14

251


afgevoerd.


36

Het is de bedoeling om de grond die vrijkomt, en waarvan de bodemkwaliteit het toelaat, zoveel als mogelijk binnen het projectgebied (binnen de kadastrale werkzone) te gebruiken, zodanig dat er minder grond van het projectgebied dient afgevoerd te worden. Mogelijke toepassingen binnen het studiegebied zijn bv. de aanleg van een landschapsbuffer. Indien de bodemkwaliteit dit toch niet zou toelaten, zal een aangepaste toepassingsmogelijkheid worden gezocht volgens de van toepassing zijnde regelgeving. Gezien de regelgeving van grondverzet gevolgd zal worden, wordt het effect ten gevolge van mogelijke kwaliteitswijzigingen door grondverzet als neutraal beoordeeld (0). Chemische wijzigingen van de bodemkwaliteit kunnen mogelijkerwijs ontstaan door lekken of calamiteiten tijdens de aanlegfase. Aan- en afrijdende wagens en machines kunnen olie verliezen. Het effect van dergelijke calamiteiten wordt in het algemeen als zeer significant negatief beschouwd wanneer niet onmiddellijk ingegrepen wordt. Indien voldoende maatregelen genomen worden om deze calamiteiten te voorkomen, zoals regelmatig nazicht en onderhoud van het werkmateriaal of door de implementatie van de geldende bepalingen van het VLAREM voor de opslag van gevaarlijke stoffen of brandstoffen (die eventueel nodig zijn op de werf tijdens de aanlegfase), dan wordt het mogelijke effect als niet significant beoordeeld (0). Wijziging van de grondwaterhuishouding tijdens de aanlegfase kan optreden door bemalingen, waarbij tijdelijk een daling van de grondwaterstand wordt gerealiseerd. In het kader van het huidige project wordt er echter vanuit gegaan dat er geen bemaling nodig zal zijn. Voor de funderingen zullen afgravingen gerealiseerd worden tot een diepte variërende tussen de 0,8 en 3,1 m. Slechts in bepaalde gevallen zal de uitgravingsdiepte lager zijn dan het grondwaterniveau. In deze gevallen kan het ontwateren gebeuren door het grondwater uit de uitgravingsput te pompen. Hetzelfde geldt voor de site Rodenhuize. Aangezien geen grondwaterbemalingen nodig zijn voor de realisatie van het project wordt hier niet verder op ingegaan. Ook al zouden er bemalingen nodig zijn tijdens de constructiefase, zal de te realiseren grondwaterverlaging beperkt blijven en blijft, rekening houdende met de doorlatendheid van licht siltige/lemige zandgronden, de invloedstraal ook beperkt (grootteorde 10 – 20 m). De gekende verontreinigingskernen zijn verder gesitueerd. Toch dient er over gewaakt te worden dat indien het weggepompte grondwater moet geloosd worden, 37 er naast de algemene lozingsvoorwaarden , er ook aan specifieke lozingsvoorwaarden wordt voldaan indien het afvalwater gevaarlijke stoffen zou bevatten in concentraties boven het indelingscriterium (IGS), zoals opgenomen in Bijlage 2.3.1 van het VLAREM II. In dit geval dient men over lozingsnormen (emissiegrenswaarden) beschikken. Deze normen worden bij de vergunningverlening bepaald en zijn onder meer gebaseerd op de Best Beschikbare Technieken (minimale kader) en het feit of het al dan niet een verdunningsfactor kan worden toegepast. Voor Prioritair Gevaarlijke stof (PGS) wordt een geleidelijke beëindiging van lozingen beoogd en kan de verdunningsfactor niet toegepast worden. Voor de “gewone” gevaarlijke stoffen (Prioritaire stoffen PS) kan de verdunning in het oppervlaktewater in rekening worden gebracht. De verdunningsfactor wordt bepaald rekening houdende met het debiet van de ontvangende waterloop en het debiet van het effluent. Voor de start van de lozing worden dan ook best minimaal 2 stalen van het te lozen water genomen om te toetsen of men aan deze lozingsvoorwaarden voldoet.

36 37

www.ovam.be art 4.2.2.1.1 van VLAREM II bij lozing in oppervlaktewater en art 4.2.2.3.1. bij lozing in de openbare riolering SGS Belgium NV

juni ’14

252



Het risico op optreden van zettingsverschijnselen kan ingeschat worden op basis van het geotechnisch onderzoek uitgevoerd in het studiegebied in april-mei 2013. Hieruit blijkt dat er tot op circa -10 m TAW overwegend licht lemige zandlagen voorkomen (tot circa 18 m onder het maaiveld), met af en toe een kleilaag. Tussen -11 m TAW en circa -17 / - 19 m TAW komt een kleilaag voor (ca. 8 m dik). Op dat niveau begint een laag van zand en zandsteen met op sommige locaties ook silt (leem) tot op 37m onder het maaiveld (diepte van uitvoering van de SPT’s). De CPT’s werden vaak eerder afgebroken dan de SPT’s door de aanwezigheid van deze zandsteenlagen. De CPT’s werden meestal uitgevoerd tot een diepte tussen de 27 en de 30 m onder het maaiveld. Het project voorziet in de uitvoering van de fundering van de gebouwen door middel van paalfunderingen tot in de laag met zand en zandsteen, dus 40 m lange palen. Het optreden van zettingsverschijnselen wordt niet verwacht. Dit effect wordt dan ook als verwaarloosbaar geëvalueerd (0).

8.3.2.2 Milieueffecten in de exploitatiefase Tijdens de exploitatiefase zullen verschillende activiteiten plaatsvinden die bodemverontreiniging kunnen veroorzaken wanneer de nodige preventiemaatregelen niet worden genomen. Zo zullen de volgende hulpstoffen worden opgeslagen: 3

-

3

diesel in twee bovengrondse tanks van 600 m en 200 m , als opstartbrandstof en brandstof voor de hulpstoomketel en de nooddieselgroep; 3 - ammoniak, in een bovengrondse opslagtank van 60 m , nodig in het luchtzuiveringsproces; 3 - ijzerchloride, in een bovengrondse tank van 20 m , ingezet bij de waterbehandeling; - natriumhydroxide in een IBC van 1.000 liter, voor toepassing in de demin installatie; - toevoegstoffen voor het koelwater proces, zijnde P3-ferrofos R8444 (corrosie inhibitor) en P3-ferrocid (biocide) in IBCs van 2.000 liter; - producten in diverse kleine verpakkingen voor de labo-activiteiten; - smeermiddelen in 200 liter vaten of kleine verpakkingen voor het onderhoud. Daarnaast zullen ook de vliegassen en bodemassen, die vrijkomen tijdens het verbrandingsproces, 3 3 opgeslagen worden in silo’s van respectievelijk 2* 600 m en 120 m . Er zullen ook verschillende transformatoren aanwezig zijn, zowel van het droge type als olie gekoelde. Zowel de thermische installatie zelf als verschillende van de rand-activiteiten komen voor op de indelingslijst (Bijlage I) van het VLAREM I en zullen bijgevolg opgenomen moeten worden in een milieuvergunning. Tevens zullen deze ingedeelde activiteiten en inrichtingen moeten voldoen aan de algemene en sectorale voorwaarden zoals opgenomen in het VLAREM II. Deze legt onder meer bepalingen op inzake de opslag van gevaarlijke producten en brandstoffen, zoals eisen inzake bouw van de vaste houders en plaatsing, eisen inzake inkuiping (vloeistofdichtheid, stabiliteit, grootte), afstandsregels, bepalingen inzake het uitvoeren van periodieke keuringen, maatregelen ter voorkoming van brand en het omgaan met spills. Het project voorziet in de uitvoering van deze activiteiten conform deze wettelijke eisen. Zo zullen ook de olie gekoelde transformatoren opgesteld worden in een afgesloten voorziening en op een vloeistofdichte inkuiping. De inrichting zal tevens als een GPBV-bedrijf worden beschouwd en daarmee ook moeten voldoen aan de richtlijnen inzake Geïntegreerde Preventie en Bestrijding van Verontreiniging. Deze Europese Richtlijn is vertaald in het VLAREM en houdt onder meer in dat het bedrijf ten allen tijde zal moeten voldoen aan de Best Beschikbare Technieken (BBT) en de met deze technieken geassocieerde SGS Belgium NV

juni ’14

253



emissieniveaus (BBT-GEN’s). Ook naar bescherming van de bodem toe zijn specifieke eisen geformuleerd. Aangezien het project zal worden uitgevoerd conform de geldende wettelijke bepalingen, wordt het effect op wijziging van de bodem- en grondwaterkwaliteit als niet significant beoordeeld (0). Wat betreft het effect op de grondwaterhuishouding, kan toenemende verharding voor een afname in infiltratie zorgen en dus wijziging van de grondwaterstand. Aangezien het terrein reeds grotendeels geasfalteerd is, is de natuurlijke infiltratie van hemelwater reeds beperkt. De asfalt zal tijdens de aanlegfase worden weggenomen. Ter hoogte van de installaties zal een nieuwe verharding worden aangebracht. Het overige terrein zal braakliggend blijven waardoor netto de infiltratiecapaciteit van de bodem terug zal toenemen. Dit effect wordt als matig positief beoordeeld (+1). Ook de aanwezigheid van diepe constructies in de ondergrond kunnen een lokale wijziging in de grondwaterstroming en grondwaterpeil genereren. Dit kan beoordeeld worden aan de hand van grondwatergevoeligheidskaart van de Watertoets, waarbij 3 types worden onderscheiden: -

Type 1- gebieden zijn alluviale gronden waar grond- of kwelwater ondiep voorkomt. Indien er in type 1 gebied een ondergrondse constructie gebouwd wordt met een diepte van meer dan 3m of een horizontale lengte van meer dan 50m dient advies aangevraagd te worden bij de bevoegde adviesinstantie.

-

Type 2-gebieden zijn alle gebieden die niet tot type 1 of 3 behoren. Indien er in type 2 gebied een ondergrondse constructie gebouwd wordt met een diepte van meer dan 5m en een horizontale lengte van meer dan 100m dient advies aangevraagd te worden bij de bevoegde adviesinstantie.

-

Type 3-gebieden hebben een aquitard (meestal een kleilaag) op geringe diepte of een diep grondwaterpeil. In een kleilaag treedt immers weinig grondwaterstroming op en diepe grondwaterpeilen (> 10m) worden zelden beïnvloed door ondergrondse constructies. Dit zijn de overige gebieden. Indien er in type 3 gebied een ondergrondse constructie gebouwd wordt met een diepte van meer dan 10 m en een horizontale lengte van meer dan 100m dient advies aangevraagd te worden bij de bevoegde adviesinstantie.

Op basis van de grondwatergevoeligheidskaart van de Watertoets wordt het studiegebied als type 2 aangeduid (Figuur 8.10). De diepte van de ondergrondse constructies die gerealiseerd worden in het project variëren tussen de 0,8 en 3,1 m. Het effect op de grondwaterhuishouding ten gevolge van diepe ondergrondse constructies kan dus als verwaarloosbaar (0) beschouwd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

254



Scenario 2

Scenario 1

Figuur 8.10: grondwatergevoeligheidskaart voor de projectlocaties uit scenario 1 en scenario 2 Wat betreft het bodemgebruik past zowel de huidige invulling als de toekomstige invulling binnen de bestemming “gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijvigheid”. De wijze waarop het terrein wordt benut, is echter wel verschillend. Momenteel wordt een vrij uitgebreid terrein gebruikt voor de open overslag van onder meer cokes, kolen en petroleumcokes, wat gezien de omvang en aanzien als eerder negatief kan beschouwd worden. Met het project zal een installatie worden gebouwd voor opwekking van energie op basis van biomassa (-afval), waardoor het terrein benut zal worden voor een meer duurzame manier van energieopwekking. Het betreft ook een meer efficiënt en nuttig ruimtegebruik. Met de bouw van de BPG zal op een terrein van circa 5 ha een installatie worden voorzien met een elektrisch vermogen in de grootteorde van 200-250 MW. Gezien alle maatregelen inzake de voorkoming van bodem- en grondwaterverontreiniging zullen getroffen worden (zie eerder) zal de impact op deze compartimenten ook nihil zijn. Ook is er een synergie met de bestaande activiteiten in de omgeving. De bestaande faciliteiten van GCT zullen worden gebruikt voor de aanvoer van de grondstoffen. Via het kanaal zullen de grondstoffen in grote volumes worden aangevoerd, vanuit verschillende landen, wereldwijd. De site van GCT is uitgerust met de nodige infrastructuur voor de over- en opslag van deze grondstof en de aanvoer naar BPG. Wijziging in bodemgebruik wordt dan ook als relevant positief beoordeeld (+2).

SGS Belgium NV

juni ’14

255


8.3.3


Beoordeling Scenario 2

8.3.3.1 Milieueffecten in de voorbereidende fase en de aanlegfase Ook voor projectlocatie uit scenario 2, gelegen op de site Electrabel Rodenhuize, zal de regelgeving inzake grondverzet gevolgd worden, en kan het effect ten gevolge van mogelijke kwaliteitswijzigingen door grondverzet als neutraal beoordeeld worden (0). Op basis van de bespreking van de huidige toestand inzake bodemkwaliteit (zie § 8.2.6) kan aangenomen worden dat er zich geen overschrijding voordoet van de bodemsaneringsnorm ter hoogte van de projectlocatie. Desalniettemin zullen in kader van de grondverzetsregeling de nodige staalnames en analyses moeten uitgevoerd worden teneinde de geschikte bestemming voor de uitgegraven gronden te kunnen bepalen. Wijziging in bodemkwaliteit ten gevolge van lekken of calamiteiten tijdens de aanlegfase wordt ook voor scenario 2 als niet significant beoordeeld (0), aangezien de nodige voorkomingsmaatregelen zullen worden genomen. Aangezien de situatie inzake grondwaterhuishouding vergelijkbaar is met deze voor de projectlocatie uit scenario 1 worden ook voor scenario 2 eventuele effecten op de grondwaterhuishouding door bemaling als niet significant beoordeeld (0). Ook het optreden van zettingsverschijnselen wordt niet verwacht ter hoogte van de projectlocatie van scenario 2. Dit effect wordt dan ook als verwaarloosbaar geëvalueerd (0).

8.3.3.2 Milieueffecten in de exploitatiefase Op de site Rodenhuize zullen dezelfde potentieel bodem verontreinigende activiteiten plaatsvinden als ter hoogte van het projectgebied uit scenario 1 (zie § 8.3.2.2), met dat verschil dat op deze locatie maximaal gebruik zal gemaakt worden van de reeds bestaande infrastructuur, zoals onder meer de 3 reeds aanwezige opslagtanks voor ammoniak (2 x110 m ). Ook deze opslagtanks zullen echter aan de geldende eisen inzake bouw, inkuiping, plaatsing en periodieke controle moeten voldoen. Ook hier wordt het effect als niet significant beoordeeld (0). De projectlocatie voor scenario 2 bestaat momenteel deels uit verhard terrein, deels uit braakliggend terrein. De wijziging in infiltratiecapaciteit na uitvoering van het project zal verwaarloosbaar zijn (0). Net als voor scenario 1 kan het effect op de grondwaterhuishouding ten gevolge van diepe ondergrondse constructies als verwaarloosbaar (0) beschouwd worden. Wat betreft bodemgebruik kan voor de site Rodenhuize ook gesteld worden dat een nuttige bezetting wordt gegeven aan een momenteel niet optimaal benut terrein, waarbij tevens maximaal kan gebruik gemaakt worden van de reeds bestaande infrastructuur, zoals de koelwatertoren. Wijziging in bodemgebruik worden hier als significant positief beoordeeld (+3).

8.3.4

Samenvatting Beoordeling Milieueffecten Bodem en Grondwater

Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de beoordeling van de milieueffecten voor de discipline Bodem en Grondwater voor de beschouwde locaties.

Tabel 8.7: Samenvatting beoordeling milieueffecten discipline Bodem en Grondwater

Effect SGS Belgium NV

Scenario 1 juni ’14

Scenario 2 256


Aanlegfase Wijziging bodem- en grondwaterkwaliteit: ten gevolge van grondverzet door lekken of calamiteiten Wijziging grondwaterhuishouding Wijziging stabiliteit Exploitatiefase Wijziging bodem- en grondwaterkwaliteit Wijziging grondwaterhuishouding: door wijziging infiltratiecapaciteit door diepere constructies wijziging bodemgebruik

8.4


0 0 0 0

0 0 0 0

0

0

+1 0 +2

0 0 +3


Om bodemverontreiniging door calamiteiten zoveel als mogelijk te vermijden dienen op de werf de machines grondig gecontroleerd te worden. Het aanwenden van goed onderhouden machines zal de kans op lekken verminderen. In geval van een calamiteit dienen direct de nodige acties ondernomen te worden om de verontreiniging zo beperkt mogelijk te houden. Opslag van gevaarlijk producten en brandstoffen dient te gebeuren conform de geldende wettelijke bepalingen. Het project voorziet dat geen bemalingen noodzakelijk zijn. Slechts in bepaalde gevallen zal de uitgravingsdiepte lager zijn dan het grondwaterniveau. In deze gevallen kan het ontwateren gebeuren door het grondwater uit de uitgravingsput te pompen. In het geval grondwater weg gepompt moet worden uit de uitgravingsput en elders geloosd wordt, zal nagegaan moeten worden of voldaan wordt aan de algemene lozingsvoorwaarden (art 4.2.2.1.1 van VLAREM II bij lozing in oppervlaktewater en art 4.2.2.3.1. bij lozing in de openbare riolering). Tevens dient na gegaan te worden of er geen gevaarlijke stoffen aanwezig zijn in concentraties hoger dan het indelingscriterium (IGS), zoals opgenomen in Bijlage 2.3.1 van het VLAREM II. De noodzaak tot verder zuivering van het te lozen water wordt best bepaald op basis van minstens 2 stalen van het influent. In functie van de noodzaak zal een waterzuivering moeten worden gemobiliseerd.

8.5


Bij overdracht van de gronden zal een bodemonderzoek uitgevoerd moeten worden. Specifiek voor scenario 1 dient ook verder nagegaan te worden welke historische VLAREBO-activiteiten er vroeger op het terrein hebben plaats gevonden (Texaco Research Center). Conform de wettelijke bepalingen zal bij het grondverzet een technisch verslag moeten opgemaakt worden, waarbij de hergebruiksmogelijkheden van de grond die vrij komt zal worden bepaald.

SGS Belgium NV

juni ’14

257



9. DISCIPLINE GELUID EN TRILLINGEN

SGS Belgium NV

juni ’14

258


9.1


METHODOLOGIE

Het project betreft een volledig nieuw project op 2 mogelijke locaties. Voor de discipline geluid en trillingen worden er bijgevolg 5 situaties beschouwd, namelijk de huidige situatie (= de referentiesituatie 2013, welke voor beide locaties dezelfde is) + telkens een aanlegfase en een geplande exploitatiefase per locatie/scenario, waarbij de impact door de nieuwe installaties en activiteiten i.h.k.v. het project Bee Power Gent worden begroot. Volgende aspecten worden bestudeerd: •

Beschrijving akoestisch klimaat rond het projectterrein (referentiesituatie 2013): A.d.h.v. langdurige immissiemetingen (gedurende 1 week) in de 3 meest representatieve nabije meetposities en t.h.v. een 5-tal bemande ambulante meetposities.

•

Evaluatie geluidsklimaat (referentiesituatie 2013): Op basis van de meetresultaten zal het omgevingsgeluid van de referentiesituatie getoetst worden aan de VLAREM II milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht.

•

Berekening van het specifiek geluid (aanlegfase): De aanleg situatie zal bestudeerd worden aan de hand van een driedimensioneel akoestisch rekenmodel IMMI 2013. Het specifiek geluid van de als meest relevante werflawaai en piekgeluiden in de aanlegfase wordt bepaald op basis van door BPG aangereikte informatie. Het specifiek geluid wordt bepaald ter hoogte van de dichtstbijzijnde bewoonde gebouwen, zijnde de relevante posities voor mogelijke hinder naar mens van de aanlegfase. Alle berekeningen worden uitgevoerd volgens de norm ISO 9613.

•

Evaluatie van het specifiek geluid (aanlegfase): Op basis van de berekende immissiegegevens zal nagegaan worden of aan de VLAREM II milieukwaliteitsnormen wordt voldaan. Er zal ook een vergelijking worden gemaakt met de gemeten maximale geluidimmissies van de huidige gelijkaardige geluiden zoals verkeerspassages op de nabije verkeerswegen, ….

•

Berekening van het specifiek geluid in exploitatiefase (geplande situatie): De geplande situatie in exploitatiefase zal bestudeerd worden a.d.h.v. hetzelfde akoestische rekenmodel. Het specifiek geluid van de geplande installaties zal bepaald worden op basis van door BPG aangereikte informatie: geluidvermogenniveaus van de relevante geluidbronnen, bronlocaties, gebouwen, …

•

Evaluatie van het specifiek geluid (geplande situatie) en impactbepaling/beoordeling significantie: Op basis van de berekende immissiegegevens zal nagegaan worden of aan de VLAREM II grenswaarden inzake specifiek geluid buitenshuis wordt voldaan. De impact van het geplande project op het huidige omgevingsgeluid wordt bepaald zodat er een evaluatie kan worden uitgevoerd volgens het significantiekader Geluid, zoals opgenomen in het richtlijnenboek voor geluid en trillingen van februari 2011.

•

Evaluatie trillingsklimaat: Omdat de afstand tot de bewoonde gebouwen relatief groot is, wordt het onderdeel “Trillingen” als minder relevant geacht (cfr. het Richtlijnenboek Geluid en Trillingen, waarbij een afstand vanaf 110 m wordt aangegeven waarbij een te verwaarlozen impact omtrent trillingen van

SGS Belgium NV

juni ’14

259



industriële bronnen wordt verwacht). De dichtst bijgelegen woningen liggen op meer dan 400 m van de toekomstige installaties voor scenario en op meer dan 500 m van de toekomstige installaties voor scenario 2.

9.2

AFBAKENING STUDIEGEBIED

Het studiegebied wordt voor de discipline “geluid en trillingen” vastgelegd volgens de bepalingen uit VLAREM II en bijgevolg begrensd door: • •

de 200 meter grens t.o.v. de perceelgrens van Bee Power Gent (en dit voor zowel locatie 1 te GCT als scenario 2 te Electrabel Rodenhuize); de 200 meter grens t.o.v. de grens van het industriegebied waarin Bee Power Gent is gelegen.

De ligging van BPG op het gewestplan wordt in Figuur 9.1 weergegeven. BPG is, volgens het gewestplan, voor beide scenario’s volledig gelegen in industriegebied (paars ingekleurd). Het gebied grenst naar het naar het zuidoosten toe aan woongebied met landelijk karakter (Desteldonk). Naar het westen tot noordwesten toe grenzen beide sites aan het Zeekanaal Gent-Terneuzen, met aan de overzijde hiervan eveneens industriegebied en een bufferzone. Naar het noorden tot noordwesten toe ligt achter dit buffergebied een woongebied (Doornzele). De ligging van de meetposities en meest relevante/meest nabije beoordelingsposities is opgenomen in Figuur 9.1.

9.3 9.3.1

REFERENTIESITUATIE Beschrijving van de geluidimmissies

Het geluidsklimaat in de omgeving van de beide scenario’s wordt gekenmerkt door diverse geluidsimmissies: • passages van vrachtwagens en ander wegverkeer op de John F. Kennedylaan (R4) en de Langerbruggekaai (N474) en verder gelegen wegen (Doornzeelsestraat, Burgemeester J. Paryslaan, …), • continue en discontinue geluiden van installaties van GCT en andere buurbedrijven, • havenactiviteiten, scheepvaart op het Zeekanaal, • geluiden natuur (bladergeruis, vogels, …). GCT, Electrabel Rodenhuize en andere buurbedrijven zijn continu in werking. Het wegverkeer op de nabije drukke verkeersaders en de continue havenactiviteiten dragen ook bij aan een vrij hoog nachtelijk stabiel omgevingsgeluid. De huidige geluidemissies van de installaties van de site en geluidimmissies rondom de site GCT (projectlocatie “scenario 1”) en Electrabel Rodenhuize (projectlocatie “scenario 2”) zijn reeds bestudeerd in voorgaande akoestische studies: • anno 2008: MER Electrabel ter opwaardering van groep 4 van de centrale Rodenhuize (met ref. 07.0410), uitgevoerd door uitgevoerd door SGS Belgium • anno 2010: Geluidstudie door dBA-Plan i.h.k.v. hervergunning GCT (ref; ESM11090149/GCT/MER) De specifieke geluidimmissies van de geluidbronnen van GCT en Electrabel Rodenhuize zitten mee in het huidige omgevingsgeluid, zijn dus mee opgemeten in de langdurige en ambulante metingen (zie SGS Belgium NV

juni ’14

260



volgend hoofdstuk) en worden niet apart meer besproken i.h.k.v. dit project.

9.3.2 Langdurige en ambulante immissiemetingen 9.3.2.1 Gebruikte Apparatuur Bij het uitvoeren van de metingen werd gebruik gemaakt van volgende meetapparatuur: • Larson-Davis geluidniveaumeter/real-time analyzer type 824 • GRAS microfoon en voorversterker type 26AK • Larson-Davis ijkbron type CA250 • Larson-Davis software voor gegevensoverdracht naar PC Deze geluidsdrukmeter voldoet aan de IEC 61672 type 1 norm voor geluidsniveaumeters en voor integrerende geluidsniveaumeters. De nauwkeurigheid bedraagt voor de octaafband met middenfrequentie van 63 Hz ± 1.5 dB, voor de octaafbanden van 125-4000 Hz ± 1dB en kan voor de octaafband bij 8000 Hz +2 tot -4 dB bedragen.

Voor én na het uitvoeren van de metingen werden de geluiddrukmeter (de volledige meetketen) intern gekalibreerd. De resultaten van de geluidsniveaumetingen worden aan een statistische- en frequentieanalyse onderworpen.

9.3.2.2 Meetposities en -omstandigheden Om het huidige akoestische klimaat rond de site te beschrijven, werden er van 12 december 2013 tot 19 december 2013 langdurige metingen uitgevoerd t.h.v. de 3 meest representatieve nabije bewonersposities: • •

•

MP1 is gelegen NW van locatie 1 en ZW van locatie 2 op het perceel noord van de woning te Langerbruggekaai 22, volgens het gewestplan gelegen in industriegebied. MP2 is gelegen ten OZO van locatie 1 en ZZO van locatie 2 t.h.v. de woning te Desteldonkstraat 11 - Desteldonk, volgens het gewestplan gelegen in woongebied met landelijk karakter (op minder dan 500m van industriegebied). MP3 is gelegen N van locatie 1 en NNW van locatie 2, in de achtertuin van de woning te Slockstraat 13 – Doornzele, volgens het gewestplan gelegen in woongebied (op minder dan 500m van industriegebied).

Aanvullend aan de 3 langdurige immissiemetingen zijn er tijdens de dagperiode op 12/12/2013 een 5 tal ambulante spectrale immissiemetingen uitgevoerd t.h.v. MP1 tot MP3 en op de 2 bijkomende meetposities: • MP4 is gelegen NNW van locatie 1 en W van locatie 2, t.h.v. de woning te Kooistraat 32, volgens het gewestplan gelegen in buffergebied. • MP5 is gelegen NNW van locatie 1 en W van locatie 2 t.h.v. de woning te Lichterveldestraat 15 – Desteldonk, volgens het gewestplan gelegen in woongebied met landelijk karakter (op minder dan 500m van industriegebied). De meethoogte voor de vaste meetposten bedroeg 5m, deze voor de ambulante meetposities op 4m. De ligging van al de meetposities en beoordelingsposities is weergegeven in onderstaande Figuur 9.1. SGS Belgium NV

juni ’14

261



De meetposities zijn aangeduid met MP. Gezien de meetposities de dichts bijgelegen bewoningen betreft binnen de grens van 200m van de perceelgrenzen of binnen de grens van 200m van het industrieterrein waarin de geplande site (voor zowel scenario 1 als 2) is gelegen, zijn de meetposities ook direct de beoordelingsposities (verder in deze studie afgekort als BP). De wind kwam voornamelijk uit zuidelijke tot zuidwestelijk richting (86%), hetgeen als zij- tot tegenwindconditie geldt van de site van Electrabel en GCT naar de meest westelijke meetposities MP1 en MP3. Voor slechts zeer beperkte tijd (1%) kwam de wind uit noordelijke richting wat als meewindconditie geldt vanuit de geplande site (scenario 2) naar MP2. Voor 100 % van de tijd was de windsnelheid (op 5 m hoogte) lager of gelijk aan 5 m/s en er was geen regenval. Er dienen bijgevolg geen meetresultaten buiten beschouwing te worden gelaten bij de verdere analyses (gemiddelde per perioden,…). Een grafische samenvatting van de meteo-gegevens tijdens de metingen is opgenomen in Bijlage 9.5. Figuur 9.1: De ligging van de meet- en beoordelingsposities rond de mogelijke sites (Bron gewestplan: AGIV)

SGS Belgium NV

juni ’14

262



9.3.2.3 Samenvatting metingen In Tabel 9.1 zijn de gemiddelde van de statistische parameters naar de 3 vaste meetposities gegeven voor de verschillende beoordelingsperioden. Meer details per periode per dag, de histogrammen van het LAeq,1min.-niveau en de grafische weergave van het LA95,1u- en het LAeq,1min.-verloop zijn weergegeven in Bijlage 9.1 voor MP1, in Bijlage 9.2 voor MP2 en in Bijlage 9.3 voor MP3. In onderstaande tabel dus het gemiddelde van de statistische parameters naar de 3 vaste meetposities voor de verschillende beoordelingsperioden. Tabel 9.1: Gemiddelde van de statistische parameters voor MP1, MP2 en MP3 LAeq,1h LAmax,1h LAmin,1h LA1,1h LA5,1h LA10,1h LA50,1h LA95,1h LA99,1h MP Periode dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) MP1 Dag week

weekend

65

84

53

77

72

57

55

55

54

Avond

61

82

53

73

64

56

55

54

54

Nacht*

59

82

50

69

62

53

51

51

50

Dag

60

81

51

72

65

55

53

52

52

Avond

59

83

48

71

60

52

50

50

49

Nacht*

56

79

45

69

57

49

47

47

46 55

MP2 week

weekend

Dag

63

74

52

68

66

62

59

57

Avond

60

73

47

66

64

59

53

52

49

Nacht*

54

71

41

63

60

48

44

43

42 48

Dag

59

73

44

66

64

58

53

51

Avond

58

74

44

66

63

57

51

49

46

Nacht*

55

73

41

64

61

52

45

44

42 49

MP3 week

weekend

Dag

53

77

48

59

54

53

51

49

Avond

51

69

47

55

53

52

50

48

48

Nacht*

51

62

47

55

53

52

50

48

47 48

Dag

52

76

48

58

54

53

51

48

Avond

54

68

51

57

54

54

53

52

51

Nacht*

48

60

43

53

51

50

47

45

44

*Gemiddelde van de 4 laagste geluidniveaus tijdens de nachtperiode

Voor de meetposities MP1 en MP2 zijn er voor zowel de week- als de weekendperiode vrij grote variaties in LA95,1h –waarden voor de dagavond- en nachtperiode. Dit duidt op een overwegende invloed van discontinue geluidsbronnen op het omgevingsklimaat in deze meetposities. De hogere verkeersintensiteit en discontinue havenactiviteiten zijn voornamelijk verantwoordelijk voor de grotere verschillen in LA95,1h –waarden voor de dagavond- en nachtperiode. Ook de vrij grote verschillen tussen het equivalente en LA95,1h-niveau duiden op een vrij sterke invloed van discontinue geluiden (van verkeer en/of industrie). In de meetpositie MP3 zijn, voor de weekperiode, deze variaties in LA95,1h –waarden voor de dagavond- en nachtperiode beduidend kleiner dan in MP1 en MP2, wat duidt op een overwegende invloed van stabiele continue geluidsbronnen op het omgevingsklimaat tijdens de week. Ook de verschillen in het equivalente en LA95,1h-niveau zijn beduidend kleiner, wat duidt op een sterkere SGS Belgium NV

juni ’14

263



invloed van continue geluidbronnen (vermoedelijk vanuit Electrabel en de buurbedrijven aan de oostzijden van het Zeekanaal). Van de 5 ambulante spectrale immissiemetingen, uitgevoerd t.h.v. MP1 tot MP5 tijdens de dagperiode op 12/12/2013, zijn in onderstaande tabel de statistische parameters weergegeven. De meetduur T bedroeg minimaal 15 minuten per positie. Tabel 9.2: Gemiddelde van de statistische parameters voor de ambulante metingen MP1 tot MP5

MP MP1 MP2 MP3 MP4 MP5

LAeq,T dB(A) 64,6 62,7 50,6 57,7 57,6

LAMax,T dB(A) 57,3 51,9 46,6 52,8 50,8

LAMin,T dB(A) 81,1 70,2 63,7 74 76

LA1,T dB(A) 75,8 67,2 56,7 69,4 64,3

LA5,T dB(A) 71,4 65,8 53,4 61,2 59,9

LA10,T dB(A) 66,8 62,3 52,3 54,8 56,3

LA50,T dB(A) 59,3 58,8 49,8 53,8 53,9

LA95,T dB(A) 58 57,4 48,1 53,4 53,2

LA99,T dB(A) 57,3 53,8 47,2 53,1 52,1

Meer details betreffende deze ambulante metingen en de spectrale informatie wordt getoond in Bijlage 9.4. Het stabiele omgevingsgeluid (als LA95,15min-niveau) in de ambulante meetposities MP2 en MP3 komt zeer goed overeen met deze gemeten tijdens de langdurige metingen (voor week-dagperiode). In MP1 werd er een 3 dB(A) hogere waarde gemeten dan gemiddeld over de gehele week-dagperiode. Discontinue fluctuerende geluiddrukniveaus (als LAeq,1sec-niveau), gelinkt aan de verkeerspassages t.h.v. de nabije verkeerswegen (N474/R4), werden er opgemeten tot 79.3 dB(A) t.h.v. MP1, tot 68.7 dB(A) t.h.v. MP2, tot 60 dB(A) t.h.v. MP3, tot 73.1 dB(A) t.h.v. MP4 en tot 73.9 dB(A) t.h.v. MP5. In geen van de gemeten spectra werden er tonale componenten vastgesteld. Ook auditief werden deze niet waargenomen.

9.3.2.4 Toetsing aan de milieukwaliteitsnormen Omwille van de lange meetperiode geeft een langdurige omgevingsmeting een goed beeld van het omgevingsgeluid in een immissiepunt. Het omgevingsgeluid wordt volgens Vlarem II bepaald aan de hand van LA95,1h-waarden. Deze waarde is van belang bij de toetsing van het omgevingsgeluid aan de milieukwaliteitsnormen in bijlage 2.2.1 van Vlarem II. In tabel 3 zijn de milieukwaliteitsnormen (MKN) voor de verschillende meetposities weergegeven: • • •

MP1 is gelegen in industriegebied, dus gebied 5 volgens bijlage 2.2.1 van Vlarem II, MP2, MP3 en MP5 zijn gelegen in woongebied of landelijk woongebied maar wel op minder dan 500m van industriegebied, MP4 is gelegen in bufferzone,

zodat volgens Bijlage 2.2.1 van VLAREM II de volgende milieukwaliteitsnormen (MKN) voor het omgevingsgeluid gelden.

SGS Belgium NV

juni ’14

264



Tabel 9.3: Milieukwaliteitsnormen volgens Bijlage 2.2.1 Vlarem II

Periode

Gebied dag avond Nacht *

MP1 LA95,1u in dB(A) 5 60 55 55

MP4 LA95,1u in dB(A) 8 55 50 50

MP2/MP3/MP5 LA95,1u in dB(A) 2 50 45 45

* Gemiddelde van de 4 laagste geluidniveaus tijdens de nachtperiode

De toetsing van de parameter LA95,1h van het omgevingsgeluid in MP1, MP2 en MP3, en indicatief voor MP4 en MP5, aan de VLAREM II milieukwaliteitsnormen wordt in onderstaande tabel weergegeven. Hierbij werd de gemiddelde waarde voor alle windrichtingen weerhouden. Tabel 9.4: Toetsing huidig omgevingsgeluid aan de milieukwaliteitsnormen

LA95,1h* MKN Toetsing* dB(A) dB(A) dB(A) Dag 55 60 -5 MP1 Avond 54 55 -1 Nacht 51 55 -4 Dag 57 50 7 MP2 Avond 52 45 7 Nacht 43 45 -2 Dag 49 50 -1 Avond 48 45 3 MP3 Nacht 48 45 3 MP4 Dag 53,4 55 -1,6 MP5 Dag 53,2 50 3,2 LA95,1h* MKN Toetsing* Weekend Periode dB(A) dB(A) dB(A) Dag 52 60 -8 MP1 Avond 50 55 -5 Nacht 47 55 -8 Dag 51 50 1 MP2 Avond 49 45 4 Nacht 44 45 -1 Dag 48 50 -2 Avond 52 45 7 MP3 Nacht 45 45 0 Betrouwbaarheidsinterval = +/- 1 dB(A) Gemiddelde van de 4 laagste geluidniveaus tijdens de nachtperiode Week

Periode

Uit de toetsing van het gemeten omgevingsgeluid aan de milieukwaliteitsnormen blijkt dat voor MP1 er tijdens alle periodes er wordt voldaan aan de milieukwaliteitsnormen. De akoestische kwaliteit kan er, voor bewoning gelegen in industriegebied, als niet te luid worden omschreven. De situatie t.h.v. MP2 is enigszins anders. Hoewel de gemeten geluidniveaus er niet zo sterk verschillen met deze opgemeten t.h.v. MP1, worden de milieukwaliteitsnormen er tijdens dagen avondperiode wel overschreden, te wijten aan de minder strenge milieukwaliteitsnormen voor een meetpositie gelegen in woongebied (met landelijk karakter) op minder dan 500m van industriegebied. SGS Belgium NV

juni ’14

265



De situatie t.h.v. MP3 is ook anders. De milieukwaliteitsnormen worden er niet overschreden tijdens de dagperiode maar wel tijdens de avond- en nachtperiode. Indicatief kunnen we stellen dat de MKN voor de dagperiode t.h.v. MP4 (in buffergebied) niet worden overschreden en wel t.h.v. MP5 (in gebied 2).

9.3.2.5 Vergelijking met vroegere meetcampagnes Voor de huidige meetpositie MP2 (t.h.v. de bewoning Desteldonkstraat 11) zijn anno 2008 en 2010 ook al langdurige metingen uitgevoerd i.h.k.v. voorgaande akoestische studies (resp. het MER Electrabel Rodenhuize ketel 4 en het MER voor de hervergunning GCT). In onderstaande tabel wordt het huidig gemeten stabiel omgevingsgeluid (als gemiddeld LA95,1u-niveau) vergeleken met deze gemeten anno 2008 en 2010. Voorafgaandelijk wel de bemerking dat de windrichting anno 2010 (vnl. vanuit het noordoosten) sterk afweek van de 2 overige campagnes. Ook betreft de meetcampagne anno 2010 slechts 2 weekdagen i.p.v. een volledige week. De vergelijking kan dus enkel correct worden gevoerd tussen de meetwaarden bekomen anno 2008 en anno 2013. Tabel 9.5 : Vergelijking LA95, 1h-waarden van 2008 en 2010 met 2013 in MP2

Periode

week

weekend

Dag Avond Nacht Dag Avond Nacht

LA95, 1h*2008 dB(A) 57 52 42 47 48 41

LA95, 1h*2010 dB(A) 46 47 45 / / /

LA95, 1h*2013 dB(A) 57 52 43 51 49 44

Verschil 2008-2013 dB(A) 0 0 +1 +4 +1 +3

In meetpunt 2 merken we tijdens de weekperiode (zowel tijdens dagavond en nachtperiode) haast geen verandering tussen 2008 en 2013, maar een duidelijk stijgende tendens tijdens het weekend. Vermoedelijk is deze stijging te wijten aan de verhoogde verkeersintensiteiten op de J.F. Kennedylaan tijdens het weekend.

9.3.2.6 Bepaling grenswaarden Voor stabiele geluiden De richtwaarden voor het stabiel geluid van de geplande nieuwe inrichtingen/activiteiten is afhankelijk van het oorspronkelijk omgevingsgeluid, dus het huidige omgevingsgeluid in de referentiesituatie. De richtwaarden voor de geplande nieuwe inrichtingen/activiteiten worden verder in dit rapport omschreven als de grenswaarden. Indien het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid gelijk aan of hoger is dan de milieukwaliteitsnorm van bijlage 2.2.1. van VLAREM II, dan moet de continue component van het specifiek geluid, voortgebracht door de nieuwe inrichting beperkt worden tot het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid verminderd met 5 dB(A) enerzijds, alsmede tot de in bijlage 4.5.4. bij VLAREM II vermelde richtwaarde anderzijds. Indien het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid lager is dan de richtwaarde in de gebieden onder 2°, 3°, 5°, 8° of 9° van bijlage 2.2.1. bij VLAREM II, moet de continue component van het specifiek geluid voortgebracht door de nieuwe inrichting voor deze gebieden beperkt worden tot de in SGS Belgium NV

juni ’14

266



bijlage 4.5.4. bij het VLAREM II bepaalde bepaalde richtwaarde verminderd met 5 dB(A). Het oorspronkelijke omgevingsgeluid en de daaruit bepaalde grenswaarden worden samengevat voor de weekweek dagperiode (relevant voor de aanlegfase) in Tabel 9.6 en voor de overige perioden (relevant voor de toekomstige exploitatie) in Tabel 9.7. Figuur 9.2: Beslissingstabel voor het bepalen van de grenswaarden

Tabel 9.6 : Bepaling grenswaarden tijdens de week-dagperiode week dagperiode o.b.v. het oorspronkelijk omgevingsgeluid

Week

Periode

MP1 MP2 MP3 MP4 MP5

Dag Dag Dag Dag Dag

SGS Belgium NV

LA95,1h*

RW

dB(A) 55 57 49 53,4 53,2

dB(A) 60 50 50 55 50

GW stabiel dB(A) 55 50 45 50,0 48,2

juni ’14

267



Tabel 9.7 : Bepaling grenswaarden tijdens de dag-, avond- en nachtperiode o.b.v. het oorspronkelijk omgevingsgeluid (langdurige metingen)

Week

MP1

MP2

MP3

Periode

MP2

MP3

RW

GW

dB(A) 55 54 51 57 52 43 49 48 48

dB(A) 60 55 55 50 45 45 50 45 45

dB(A) 55 50 50 50 45 40 45 43 43

LA95,1h*

MKN

Toetsing*

dB(A) 52 50 47 51 49 44 48 52 45

dB(A) 60 55 55 50 45 45 50 45 45

dB(A) 55 50 50 46 44 40 45 45 40

Dag Avond Nacht Dag Avond Nacht Dag Avond Nacht

Weekend Periode

MP1

LA95,1h*

Dag Avond Nacht Dag Avond Nacht Dag Avond Nacht

Gezien we over geen nachtelijke meetwaarden beschikken in MP4 en MP5 gaan we uit van de strengste grenswaarden (dus de RW – 5 dB(A)), dus een nachtelijke GW van 45 dB(A) in MP4 en een nachtelijke GW van 40 dB(A) in MP5. Voor discontinue geluiden Als het geluid in open lucht van de inrichting een incidenteel, fluctuerend, intermitterend of impulsachtig karakter vertoont, dan worden de in bijlage 4.5.5. bij VLAREM II aangegeven richtwaarden toegepast. Onderstaande tabel geeft de richtwaarden voor fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht weer van als hinderlijk ingedeelde inrichtingen. De toepasselijke waarde is in dit geval (geplande situatie) de in bijlage 4.5.4. van VLAREM II aangegeven richtwaarde voor de verschillende gebieden verminderd met 5. Tabel 9.8 : Richtwaarden voor fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht van als hinderlijk ingedeelde inrichtingen

Aard van het geluid fluctuerend incidenteel impulsachtig intermitterend

Richtwaarden uitgedrukt als LAeq,1s in dB(A) Overdag ‘s Avonds ‘s Nachts Toepasselijke Toepasselijke Toepasselijke waarde+ 15 waarde + 10 waarde + 10 Toepasselijke Toepasselijke Toepasselijke waarde+ 20 waarde + 15 waarde + 15

Met de toepasselijke waarde voor nieuwe inrichtingen, de richtwaarde in bijlage 4.5.4. bij VLAREM II verminderd met 5.

SGS Belgium NV

juni ’14

268



Voor de 5 meetposities geeft dit tijdens de dagperiode (relevant voor de aanlegfase) bijgevolg onderstaande grenswaarden voor fluctuerende en incidentele geluiden Tabel 9.9 : Grenswaarden voor fluctuerend/incidenteel geluid tijdens de dagperiode (aanlegfase)

Week Periode MP1 MP2 MP3 MP4 MP5

Dag Dag Dag Dag Dag

SGS Belgium NV

RW stabiel dB(A) 60 50 50 55 50

GW Fluctuerend/incidenteel dB(A) 70 60 60 65 60

juni ’14

269


9.4


GEPLANDE AANLEGFASE

9.4.1 Geluidsemissies Er is geluidsproductie te verwachten bij een aantal deelingrepen: • vanwege het werfverkeer (vrachtwagens voor aan- en afvoer van materialen), • vanwege de grondwerken (grondverzetmachines, graafmachines), • vanwege het oprichten van de installaties (heien funderingen, constructie geluiden, ...), • vanwege druktesten/reinigen van de installaties (uitblazen boiler, leidingen, stoomturbine...) De grootste geluidemissie tijdens de aanlegfase wordt verwacht bij de grondwerkzaamheden en het plaatsen van de funderingen (verder omschreven als aanlegfase 1). Het specifiek geluid tijdens deze aanlegfase 1 wordt gemodelleerd. Voorlopig veronderstelde gelijktijdige werkende geluidsbronnen tijdens deze aanlegfase zijn een bulldozer met LwA van 106 dB(A) + dumper met LwA van 106 dB(A) + graafkraan met LwA van 104 dB(A) en één funderingsmachine (fundering m.b.v. schroefpalen) met een LwA van 118 dB(A), met een gezamenlijk LwA van 120 dB(A). Andere relevante geluidemissie/-immissie tijdens de aanlegfase wordt verwacht bij de druktesten/reinigen van de installaties (verder omschreven als aanlegfase 2). Hierbij wordt uitgegaan de geluidemissie van een akoestische gedempte uitblaas van 135 dB(A). De positie van de geluidbronnen in de aanlegfase is voor scenario 1 opgenomen in Figuur 9.6 en Figuur 9.7 en voor scenario 2 in Figuur 9.8 en Figuur 9.9 van Bijlage 9.6. Voor de stoom afblaas (aanlegfase 2) zijn voor scenario 1 en 2 direct de akoestisch beste locaties, nabij het turbine- en stoomgebouw, gehanteerd. Dit geluidvermogenniveau van deze geluidsbronnen in aanlegfase is bepaald d.m.v. metingen in eerdere geluidstudies van SGS.

9.4.2 Geluidimmissies in de aanlegfase 9.4.2.1

Akoestische rekenmodel

Voor de berekening van de immissieniveaus veroorzaakt door de geluidsbronnen in de referentiesituatie, werd gebruik gemaakt van een driedimensioneel akoestisch rekenmodel (IMMI 2012). Hiertoe werden alle bronnen, terreinkenmerken etc.… op en rond de site driedimensioneel in het model ingebracht. Het programma IMMI is uitermate geschikt voor akoestische modelleringen in open lucht. Alle berekeningen worden uitgevoerd volgens de ISO 9613 norm. Het rekenmodel omvat volgende parameters: • Terreingegevens zoals hoogtes, afstanden, etc... • Alle geometrische elementen hebben eigen akoestische parameters. Zo hebben de muren van gebouwen een andere reflectiecoëfficiënt dan een aarden wal. • Van elke bron wordt het geluidvermogenniveau (frequentiespectrum in tertsbanden) ingegeven, alsook de directiviteit en het type bron (gevelwand, schouw, …). Van elk type geluidsbron wordt een emissiepatroon opgesteld. • Het aantal reflecties werd ingesteld op 2 voor de berekeningen naar discrete punten en op 1 voor de gridberekeningen. SGS Belgium NV

juni ’14

270


•


Een geluidoverdracht bij een temperatuur van 10°C en een relatieve vochtigheid van 70 %.

Verder houdt het Immi rekenmodel, volgens ISO 9613, rekening met: • Geometrische uitbreidingen, verzwakkingen i.f.v. de afstand. • Atmosferische verzwakking i.f.v. luchttemperatuur en luchtvochtigheid. • Reflectie bij het invallen van een akoestische golf op een reflecterend oppervlak. De reflectie is afhankelijk van de golflengte van de invallende geluidsgolf en de grootte van het oppervlak. • Tussen elke bron en immissiepunt wordt het grondeffect per tertsband berekend. • Absorptie van de geluidsgolf bij impact op een zacht oppervlak. (frequentieafhankelijk) • Bij de berekening van de geluidsniveaus in de immissiepunten wordt een lichte meewindconditie van de bron naar de ontvanger verondersteld. De positie van de bronnen is weergegeven in de figuren in Bijlage 9.6. De positie van de beoordelingsposities is weergegeven in Figuur 9.1. In onderstaande figuren zijn enkele 3D-zichten van het akoestisch model opgenomen. Figuur 9.3: 3D zicht model – scenario 1

SGS Belgium NV

juni ’14

271



Figuur 9.4: 3D zicht model – scenario 2

Gezien we een betrouwbaarheidsinterval van ± 2 dB(A) in acht nemen op de aangeleverde geluidemissies en het betrouwbaarheidsinterval van ± 2 dB(A) op de overdrachtsberekeningen volgens ISO 9613, kunnen we een betrouwbaarheidsinterval van ± 3 dB(A) op de berekende geluidimmissies in acht nemen.

9.4.2.2

Berekende geluidimmissies van de relevante aanlegfases

M.b.v. de geluidemissies, op de posities zoals gemodelleerd en getoond in Figuur 9.6 en Figuur 9.7 van Bijlage 9.6 voor scenario 1 en in Figuur 9.8 en Figuur 9.9 van Bijlage 9.6 voor scenario 2, bekomen we onderstaande geluidimmissies voor beide meest relevante aanlegfases in scenario 1 en in scenario 2. Voor de aanlegfase 1 (gronden funderingswerken) zijn de schermen/of reflecties door de geplande gebouwen nog niet mee beschouwd. Voor aanlegfase 2 (afblazen boiler- en stoomturbine) zijn deze mogelijke schermen/of reflecties door de geplande gebouwen wel mee beschouwd. Gezien de aanlegfase enkel zal plaats vinden tijdens de normale werkuren tijdens de week tussen 07.00 en 19.00 uur dient er te worden getoetst aan de richtwaarden voor de dagperiode. Een visualisatie van de berekende geluidimmissies voor de diverse aanlegfases is opgenomen in Bijlage 9.7. Tabel 9.10: Specifiek geluid en toetsing aan richtwaarde voor de dagperiode

LAsp Scenario LAsp Scenario 2* GW GW LAeq,T LA95,T LAeq,1sec 1* Aanleg Aanleg Aanleg Aanleg dag dag dag dag max fase1 fase2 fase1 fase2 stabiel fluct. huidig huidig huidig dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) dB(A) MP1 56,5 54,6 44,0 47,4 55 70 65 55 79,3 MP2 50,1 39,6 36,5 39,7 50 60 63 57 68,7 MP

SGS Belgium NV

juni ’14

272


MP3 MP4 MP5

42,0 47,3 44,4

47,0 55,6 54,5

53,3 52,1 45 60 53 42,6 47,2 50 65 57,7 34,1 38,7 482 60 57,6 *Betrouwbaarheidsinterval van ± 3 dB(A)


49 53,4 53,2

60 73,1 73,9

Het specifiek geluid van de aanlegfases (met LwA zoals opgenomen in hoofdstuk 9.4.1 en de bronposities zoals getoond in Figuur 9.6 en Figuur 9.7 van Bijlage 9.6 voor scenario 1 en in Figuur 9.8 en Figuur 9.9 van Bijlage 9.6 voor scenario 2) voldoet ruim aan de grenswaarde voor fluctuerende en/of incidentele geluiden tijdens de dagperiode. Het huidig equivalent en stabiel omgevingsgeluid wordt ook nergens relevant overschreden. De huidige maximale geluidimmissies (door vnl. verkeerspassages) liggen minimaal 7 dB(A) hoger dan de berekende specifieke immissies. Het specifiek geluid tijdens de meest relevante aanlegfases zal dus niet of nauwelijks auditief waarneembaar zijn t.h.v. de meetposities. Enkel naar MP3 is er in scenario 2 een auditief waarneembare impact. Extra milderende maatregelen in deze aanlegfases zijn bijgevolg niet vereist. Een akoestisch demper op de afblaas, voor het reinigen/testen van de installaties (met beperking LwA tot ca. 130 dB(A)) is wel aangewezen om de impact naar MP1 te beperken ingeval van scenario 1 of om de impact naar MP3 te beperken ingeval van scenario 2. De akoestisch beste positie, in de nabijheid van het boiler- en turbinegebouw, wordt getoond in Figuur 9.7 voor scenario 1 en in Figuur 9.9 voor scenario 2. Deze positie wordt dan ook best gehanteerd of zo dicht mogelijk benaderd.

9.5

GEPLANDE EXPLOITATIEFASE

9.5.1 Beschrijving van de emissies De belangrijkste geluidsbronnen van BPG in exploitatiefase zijn voor scenario 1 en 2 weergegeven in onderstaande tabel. Bronnr

S-scen1-1 S-scen1-2 S-scen1-3 S-scen1-4 S-scen1-5 S-scen1-6 S-scen1-7 S-scen1-8 S-scen1-9 S-scen1-10 S-scen1-11 S-scen1-12 S-scen1-13 S-scen1-14 S-scen1-15 S-scen1-16 S-scen1-17

LwA* dB(A)

Bronhoogte m

directi -viteit

93,8 99,4 98,5

42-62 0-62 24-62

ZO ZO NO

97,8 98,7 100,3 97,9 99,4 99,4 104,0 99,1 98,0 80,0 113,5 108,5

35-62 14-62 62 0-35 0-35 35 110 5-45 4 2 12,5 10

NW ZW up NO NW up up / NO / up /

113,5 113,5

4 4

NW NO

Bronomschrijving

Te beschouwen stabiele bronnen voor scenario 1 boilergebouw gevel zuidoost (deel boven biofuel silo's) boilergebouw gevel zuidoost (deel tss biofuel silo's en trapschacht NO) boilergebouw gevel noordoost (deel boven Flue gas treatment) boilergebouw gevel noordwest (deel boven B.O.P building en tussen hoofdliftschacht en trapschat NW) boilergebouw gevel zuidwest (deel boven Maintenance building tot trapschat ZO) boilergebouw - dak turbinegebouw gevel noordoost turbinegebouw gevel noordwest turbinegebouw - dak schoorsteentop gesloten transportband van aftakking 4 silo’s Sea Invest naar Boiler silo's Hoofdtransformator auxiliary transformator som van 7 uitlaatzijden koeltorens (LwA fan outlet 1 KT = 105 dB(A)) som van 7 motoren koeltorens (LwA fan motor 1 KT = 100 dB(A)) zijde NW van aanzuigzijden 7 koelcellen (met LwA intake 1 zijde van 1KT = 105 dB(A)) zijde NO van aanzuigzijden 7 koelcellen (met LwA intake 1 zijde van 1KT = 105

SGS Belgium NV

juni ’14

273


S-scen1-18 S-scen1-19 S-scen1-20

S-scen2-1 S-scen2-2 S-scen2-3 S-scen2-4 S-scen2-5 S-scen2-6 S-scen2-7 S-scen2-8 S-scen2-9 S-scen2-10 S-scen2-11 S-scen2-12 S-scen2-13 S-scen2-14 S-scen2-18 S-scen2-19 S-scen2-20

dB(A)) Te beschouwen discontinue bronnen - scenario 1 funderingen grondwerkzaamheden tijdens aanlegfase proper blazen boiler/turbine met stoomafblaas voorzien van akoestisch demper (o.b.v. eigen metingen) vrachtwagentraject van inkom naar zandopslag/bodemas/vliegas en terug met LwA van 102 dB(A) voor rijdende vrachtwagen Daf XF aan 10 km/uur Te beschouwen stabiele bronnen - scenario 2 boilergebouw gevel zuidoost (delen naast en boven gebouw rookgasbehandeling) boilergebouw gevel noordoost boilergebouw gevel noordwest (deel naast controlegebouw) boilergebouw gevel zuidwest (deel boven BOP building) boilergebouw - dak turbinegebouw gevel zuidoost turbinegebouw gevel zuidwest turbinegebouw gevel noordwest turbinegebouw - dak schoorsteentop gesloten transportband naar 3 silo’s Hoofdtransformator auxiliary transformator aanzuigzijden koeltoren (1/2 van LwA totaal van aanzuig KT = 116 dB(A)) Te beschouwen discontinue bronnen -scenario 2 funderingen grondwerkzaamheden tijdens aanlegfase proper blazen boiler/turbine met stoomafblaas voorzien van akoestisch demper (o.b.v. eigen metingen) vrachtwagentraject van inkom naar zandopslag/bodemas/vliegas en terug met LwA van 102 dB(A) voor rijdende vrachtwagen Daf XF aan 10 km/uur *betrouwbaarheidsinterval van ± 2 dB(A)


120,0

2,5

135,2

4

93,5

1

99,5 102,6 99,7 98,9 100,3 97,9 99,4 97,9 99,4 104,0 97,3 98,0 80,0 113,0

24-62 0-62 0-62 35-62 62 0-35 0-35 0-35 35 110 5-45 4 2 8,7

120,0

2,5

135,2

4

89,7

1

/

ZO NO NW ZW up ZO NW NW up up / NO / /

/

Opmerkingen: • Voor de geluidemissie van de bestaande Electrabel koeltoren met natuurlijke trek, dewelke in scenario 2 mee zal worden gebruikt door BPG, wordt uitgegaan van een min of meer gelijkwaardige verdeling van de geluidemissie (o.b.v. de eveneens min of meer gelijkwaardige verdeling van het geplande koelvermogen). Zowel het koelvermogen als het geluidvermogen zijn 38 functie van het waterdebiet van deze koeltoren. De geluidemissie van de bestaande koeltoren is anno 2008 opgemeten met eveneens groep 2 en groep 3 van Electrabel nog in werking. Dit thermisch vermogen (en dus ook akoestisch vermogen) zal nu min of meer terug worden gebruikt voor de koeling van BPG. Het anno 2008 opgemeten totaal geluidvermogen bedroeg toen 116 dB(A). • De geplande geluidemissies zijn berekend o.b.v. de aangereikte gegevens door de klant en/of op basis van gelijkaardige door SGS opgemeten geluidbronnen bij andere gelijkaardige sites. De totale globale geluidemissie van de geplande situatie (som van de stabiele geplande geluidbronnen) bedraagt 119.2 dB(A) voor scenario 1. Hiervan komt het overgrote deel, namelijk 118.7 dB(A), door de bijdrage van de 7 koelcellen (met per koeltoren een globaal LwA van 110.2 dB(A)). Voor scenario 2 bedraagt de totale globale geluidemissie van de geplande situatie 115.1 dB(A). Dit is de som van de stabiele geplande geluidbronnen, inclusief ½ van de geluidemissie van de bestaande koeltoren met natuurlijke trek. Ook hiervan komt het overgrote deel, namelijk 113 dB(A), door de bijdrage van de huidige bestaande koeltoren.

38

Volgens formule 18.15 van “Noise and Vibration Control Engineering van Leo L. Beranek. Lw of natural draft cooling tower = 86 + 10 Log Q (with Q the water flow rate)

SGS Belgium NV

juni ’14

274



•

In scenario 1 worden er een koeltoren geplaatst met geforceerde trek bestaande uit 7 koelcellen. Het LwA van één ventilator-uitlaat (= topzijde koeltoren) bedraagt 105 dB(A). Het LwA van de 2 koeltoren-inlaatzijdes bedraagt 108 dB(A). Deze van de ventilator-motor bedraagt 100 dB(A). De som van deze deelbronnen bedraagt bijgevolg 110.2 dB(A) per koeltoren. Dus het totaal van de 7 koelcellen is 118.7 dB(A).

•

Omtrent de verwachten geluidemissies van de relevante vrachtwagentransporten is er in hoofdstuk 2.2.7 sprake van 168 vrachtwagens per jaar voor de afvoer van bodemas, 1512 vrachtwagens per jaar voor de afvoer van vliegas en 760 vrachtwagens per jaar voor de aanvoer van CFB zand. Deze transporten zullen enkel tijdens de weekdagen in de dagperiode plaats vinden en dit verspreid over de dagperiode tussen 07.00 en 17.00 uur (dus geen specifiek drukker uur). Voor een jaar met 52 weken en 5 werkdagen (260 dagen) geeft dit dan: o

168/260 => 0.65 vrachtwagens per dag afvoer bodemas

o

1512/260 => 5.8 vrachtwagens per dag afvoer vliegas

o 760/260 => 2.9 vrachtwagens per dag aanvoer CFB zand Dus ca. 10 vrachtwagens per dag of één vrachtwagen per uur tussen 07.00 en 17.00 uur. Met een max. rijsnelheid van 10 km/uur voor het intern transport en de trajectlengte van 1420 m voor scenario 1 bekomen een rijtijd/uur van 8.5 minuten. Dit geeft een tijdsduurcorrectie van 8.5 dB(A) op de globale geluidemissie van 102 dB(A) om de equivalente geluidemissie/uur van 93.5 dB(A) te bekomen voor scenario 1. Met een trajectlengte van 589 m voor scenario 2 bekomen een rijtijd/uur van 3.5 minuten. Dit geeft een tijdsduurcorrectie van 12.3 dB(A) op de globale geluidemissie van 102 dB(A) om de equivalente geluidemissie/uur van 89.7dB(A) te bekomen voor scenario 2. Deze bijkomende geluidemissie voor het vrachtwagentransport, dewelke enkel zal optreden tijdens de week-dagperiode is verwaarloosbaar t.o.v. het totale LwA van 119.2 dB(A) of 115.1 dB(A). Verdere berekeningen ter bepaling van de geluidimmissie tijdens de dagperiode zijn, gezien de hogere grenswaarden en de zeer beperkte bijkomende emissie (t.o.v. de stabiele emissies tijdens de nachtperiode) bijgevolg niet vereist. De posities van de geplande bronnen in exploitatiefase scenario 1 zijn opgenomen in Figuur 9.10 van Bijlage 9.6. Deze voor scenario 2 in Figuur 9.11. Gedetailleerde 3D-zichten van het geplande project zijn opgenomen in Figuur 9.3 voor scenario 1 en in Figuur 9.4 voor scenario 2. Een ruimer 3D zicht van scenario 1 wordt getoond in onderstaande figuur.

SGS Belgium NV

juni ’14

275



Figuur 9.5: 3D-zicht geplande project – scenario 1

9.5.2 Beschrijving van de geluidimmissies 9.5.2.1 Bij nachtelijke exploitatie – scenario 1 O.b.v. de geluidemissies van de stabiele geluidbronnen, op de posities zoals getoond in Figuur 9.10, en de overdrachtsberekeningen (met parameters zoals besproken in hoofdstuk 9.4.2.1), bekomen we onderstaande geluidimmissies voor de nachtelijke exploitatie in scenario 1. Gezien deze exploitatiefase 24/24 en 7 dagen op 7 zal plaats vinden, dient er te worden getoetst aan de strengste grenswaarden, dus deze voor de nachtperiode. De bijkomende geluidimmissies van de enkele vrachtwagenbewegingen tijdens de dagperiode zijn verwaarloosbaar en worden niet verder besproken. Tabel 9.11: Specifiek geluid nachtelijke exploitatie scenario 1 en toetsing aan grenswaarde voor de nachtperiode

MP

MP1 MP2 MP3 MP4 MP5

LAsp* nacht dB(A) 53,2 41,4 40,2 46,1 36,2

GW stabiel nacht dB(A) 50 40 43 45 40

Toetsing nacht dB(A) 3,2 1,4 -2,8 1,1 -3,8

*Betrouwbaarheidsinterval van ± 3 dB(A)

Het berekende specifiek geluid van de geplande exploitatie voldoet aan de nachtelijke grenswaarde in MP3 en MP5. In MP1, MP2 en MP4 wordt er volgens huidige berekeningen (met eerder gehanteerde geluidemissies) niet voldaan aan de nachtelijke grenswaarden. De grootste overschrijding wordt bepaald naar MP1. In onderstaande tabel wordt er een bronlijst getoond met een rangschikking van de meest relevante deelbronnen in nachtelijke exploitatie van scenario 1. SGS Belgium NV

juni ’14

276


Tabel 9.12: Bronlijst geplande geluidbronnen naar MP1 MP1 x = 107913.98 m y = 202464.49 m LAsp BPG Exploitatie Scenario 1 * per bron cumul. dB(A) dB(A) S-scen1-14 49.4 53.2 S-scen1-16 48.7 50.9 S-scen1-15 43.4 46.8 S-scen1-17 41.5 44.2 S-scen1-8 33.8 40.8 S-scen1-3 32.8 39.9 S-scen1-4 32.2 38.9 S-scen1-7 32.0 37.9 S-scen1-11 30.9 36.6 S-scen1-12 30.4 35.2 S-scen1-10 29.3 33.5 S-scen1-9 29.3 31.4 S-scen1-6 27.0 27.2 S-scen1-5 12.2 14.9 S-scen1-13 11.3 11.4 S-scen1-2 -5.4 -4.3 S-scen1-1 -10.0 -10.9 *Betrouwbaarheidsinterval van ± 3 dB(A)


z = 4.00 m

Het zijn de diverse deelbronnen van de geplande 7 koelcellen (met geforceerde trek voor scenario 1) die duidelijk als meest relevante deelbronnen zijn te identificeren. Ook naar de andere meetposities zijn deze koeltorens als meest relevante geluidbron voor scenario 1 te beschouwen. Om de overschrijding naar MP1 te beperken en te voldoen aan de grenswaarde van 50 dB(A) t.h.v. MP1 dient: • • • •

de huidige geluidemissie van 105 dB(A) van de afblaas van elke koeltoren te worden beperkt tot 101 dB(A). de huidige geluidemissie van 100 dB(A) van motor van elke koeltoren te worden beperkt tot 98 dB(A). de huidige geluidemissie van 105 dB(A) van de NW zijde van elke koeltoren te worden beperkt tot 101 dB(A). de huidige geluidemissie van 105 dB(A) van de NO zijde van elke koeltoren te worden beperkt tot 103 dB(A).

Dit geeft een totaal LwA per koeltoren van 107 dB(A). Met een beperking van tot bovenstaande geluidemissies (welke zeker als haalbaar zijn te beschouwen volgens de huidige stand der techniek) kan er wel worden voldaan aan de grenswaarden. Zie onderstaande tabel voor de berekende geluidimmissies voor scenario 1 met gemilderde geluidemissies voor de 7 koelcellen. Tabel 9.13: Specifiek geluid nachtelijke exploitatie scenario 1 met gemilderd LwA koeltorens en toetsing aan grenswaarde voor de nachtperiode

MP

MP1 MP2 MP3 MP4 MP5

LAsp* nacht dB(A) 49,9 39,6 37,3 42,9 35,2


Toetsing nacht dB(A) -0,1 -0,4 -5,7 -2,1 -4,8


SGS Belgium NV

juni ’14

277



Een visualisatie van de berekende geluidimmissies is voor scenario 1 (initieel en gemilderd) opgenomen in Bijlage 9.7.

9.5.2.2 Bij nachtelijke exploitatie – scenario 2 O.b.v. de geluidemissies van de stabiele geluidbronnen, op de posities zoals getoond in Figuur 9.11, en de overdrachtsberekeningen (met parameters zoals besproken in hoofdstuk 9.4.2.1), bekomen we onderstaande geluidimmissies voor de nachtelijke exploitatie in scenario 2. Tabel 9.14: Specifiek geluid nachtelijke exploitatie scenario 2 en toetsing aan grenswaarde voor de nachtperiode

MP

MP1 MP2 MP3 MP4 MP5

LAsp* nacht dB(A) 37,3 33,4 41 36,1 30,1


Toetsing nacht dB(A) -12,7 -6,6 -2 -8,9 -9,9


Het berekende specifiek geluid van de geplande exploitatie in scenario 2 voldoet ruim aan de nachtelijke grenswaarde in alle meetposities. Een visualisatie van de berekende geluidimmissies is voor scenario 2 opgenomen in Bijlage 9.7.

9.6 VERGELIJKING HUIDIG OMGEVINGSGELUID GEPLANDE SITUATIE EN IMPACTBEPALING

(=REFERENTIE)

MET

9.6.1 Impactbepaling op het huidig gemeten omgevingsgeluid In onderstaande tabellen is een vergelijking van het berekende specifiek geluid voor de geplande situatie (voor de stabiele bijdrage van het project) met het gemeten omgevingsgeluid opgenomen. Onderstaande tabellen geven dus de akoestische impact weer die het specifiek geluid van het gepland project op het gemeten omgevingsgeluid zal uitoefenen. We hebben deze oefening gemaakt voor scenario 1 “initieel” (=> met ongemilderd LwA koeltorens), voor scenario 1 “gemilderd” en voor scenario 2. De impact wordt bepaald op het continue stabiele oorspronkelijke omgevingsgeluid (gemeten LA95,T-niveaus), gezien de geluidimmissie van de geplande site ook een zeer stabiel karakter zal vertonen (de enkele discontinue vrachtwagenbewegingen zijn te verwaarlozen in de gehele specifieke geluidimmissie).

SGS Belgium NV

juni ’14

278



Tabel 9.15: Vergelijking specifiek geluid geplande situatie (scenario 1 initieel) met LA95.T van het omgevingsgeluid

BP/MP

MP1

MP2

MP3

MP4 MP5

dB(A)

LAsp** Scenario 1 initieel dB(A)

Week-Dag

55

53,2

1,8

57,2

2,2

Week-Avond

54

53,2

0,8

56,6

2,6

Week-Nacht Weekend-Dag WeekendAvond WeekendNacht

51 52

53,2 53,2

-2,2 -1,2

55,2 55,7

4,2 3,7

50

53,2

-3,2

54,9

4,9

47

53,2

-6,2

54,1

7,1

Week-Dag

57

41,4

15,6

57,1

0,1

Week-Avond

52

41,4

10,6

52,4

0,4

Week-Nacht

43

41,4

1,6

45,3

2,3

Weekend-Dag

51

41,4

9,6

51,5

0,5

WeekendAvond

49

41,4

7,6

49,7

0,7

44

41,4

2,6

45,9

1,9

49 48 48 48

40,2 40,2 40,2 40,2

8,8 7,8 7,8 7,8

49,5 48,7 48,7 48,7

0,5 0,7 0,7 0,7

52

40,2

11,8

52,3

0,3

45

40,2

4,8

46,2

1,2

53,4 53,2

46,1 36,2

7,3 17

54,1 53,3

0,7 0,1

Periode

WeekendNacht Week-Dag Week-Avond Week-Nacht Weekend-Dag WeekendAvond WeekendNacht Week-Dag Week-Dag

LA95.T*

Vergelijking

LA95.1h Toekomst

Verwachte stijging

dB(A)

dB(A)

dB(A)

* : Betrouwbaarheidsinterval = +/- 1 dB(A) **: Betrouwbaarheidsinterval = +/- 3 dB(A) De verwachte toename op het huidige omgevingsgeluid (referentiesituatie) is voor scenario 1 “initieel”, met stijgingen tot maximaal 7.1 dB(A) tijdens een weekend nacht naar MP1, als zeer hoog te beoordelen. Zulk stijgingen zijn auditief zeker vast te stellen en kunnen als een verdubbeling van de luidheid worden ervaren.

SGS Belgium NV

juni ’14

279



Tabel 9.16: Vergelijking specifiek geluid geplande situatie (scenario 1 gemilderd) met LA95.T van het omgevingsgeluid

BP/MP

MP1

MP2

MP3

MP4 MP5

Periode

dB(A)

LAsp** Scenario 1 gemilderd dB(A)

LA95.T*

Vergelijking

LA95.1h Toekomst

Verwachte stijging

dB(A)

dB(A)

dB(A)

Week-Dag

55

49,9

5,1

56,2

1,2

Week-Avond

54

49,9

4,1

55,4

1,4


51 52

49,9 49,9

1,1 2,1

53,5 54,1

2,5 2,1

50

49,9

0,1

53,0

3,0

47

49,9

-2,9

51,7

4,7

Week-Dag

57

39,6

17,4

57,1

0,1

Week-Avond

52

39,6

12,4

52,2

0,2

Week-Nacht

43

39,6

3,4

44,6

1,6

Weekend-Dag

51

39,6

11,4

51,3

0,3

WeekendAvond

49

39,6

9,4

49,5

0,5

44

39,6

4,4

45,3

1,3

49 48 48 48

37,3 37,3 37,3 37,3

11,7 10,7 10,7 10,7

49,3 48,4 48,4 48,4

0,3 0,4 0,4 0,4

52

37,3

14,7

52,1

0,1

45

37,3

7,7

45,7

0,7

53,4 53,2

42,9 35,2

10,5 18

53,8 53,3

0,4 0,1


* : Betrouwbaarheidsinterval = +/- 1 dB(A) **: Betrouwbaarheidsinterval = +/- 3 dB(A) De verwachte toename op het huidige omgevingsgeluid (referentiesituatie) is voor scenario 1 “gemilderd”, met stijgingen tot maximaal 4.7 dB(A) tijdens een weekend nacht naar MP1, nog als vrij hoog te beoordelen. Zulk stijgingen zijn auditief vast te stellen op die momenten met geringe geluidverstoring door de huidige omgevingsgeluiden. Naar MP2 tot MP5 zijn de stijgingen eerder beperkt.

SGS Belgium NV

juni ’14

280



Tabel 9.17: Vergelijking specifiek geluid geplande situatie (scenario 2) met LA95.T van het omgevingsgeluid

BP/MP

MP1

MP2

MP3

MP4 MP5

Periode

dB(A)

LAsp** Scenario 2 dB(A)

LA95.T*

dB(A)

LA95.1h Toekomst dB(A)

Verwachte stijging dB(A)

Vergelijking

Week-Dag

55

37,3

17,7

55,1

0,1

Week-Avond

54

37,3

16,7

54,1

0,1


51 52

37,3 37,3

13,7 14,7

51,2 52,1

0,2 0,1

50

37,3

12,7

50,2

0,2

47

37,3

9,7

47,4

0,4

Week-Dag

57

33,4

23,6

57,0

0,0

Week-Avond

52

33,4

18,6

52,1

0,1

Week-Nacht

43

33,4

9,6

43,5

0,5

Weekend-Dag

51

33,4

17,6

51,1

0,1

WeekendAvond

49

33,4

15,6

49,1

0,1

44

33,4

10,6

44,4

0,4

49 48 48 48

41 41 41 41

8 7 7 7

49,6 48,8 48,8 48,8

0,6 0,8 0,8 0,8

52

41

11

52,3

0,3

45

41

4

46,5

1,5

53,4 53,2

36,1 30,1

17,3 23,1

53,5 53,2

0,1 0,0


* : Betrouwbaarheidsinterval = +/- 1 dB(A) **: Betrouwbaarheidsinterval = +/- 3 dB(A) De verwachte toename op het huidige omgevingsgeluid (referentiesituatie) is voor scenario 2, met stijgingen tot maximaal 1.5 dB(A) tijdens een weekend nacht naar MP3, als eerder beperkt te beoordelen. De verwachte stijgingen zijn auditief niet of nauwelijks vast te stellen. Naar MP1, MP2, MP4 en MP5 zijn de stijgingen verwaarloosbaar.

SGS Belgium NV

juni ’14

281



9.6.2 Toetsing aan het significantiekader

Deze geluidsimpact zal getoetst worden aan het onderstaande significantiekader (dit significantiekader is opgenomen in het nieuwe richtlijnenboek voor geluid en trillingen – februari 2011). Hierbij wordt een evaluatie gemaakt van het specifiek geluid t.o.v. de Vlarem normen (in deze de grenswaarden) en dit gezamenlijk met de mogelijke impact op het omgevingsgeluid. Tabel 9.18: Significantiekader Geluid

Invloed op omgeving

Eindscore na correctie Voldoet aan het Vlarem ? Nieuw / Verandering / Hervergunning Nieuw

Lna-Lvoor*

tussenscore

Bestaand / Hervergunning Bestaand

∆LAX,T

(effectscore)

LAsp≤GW

LAsp>GW

LAsp≤RW

RW
LAsp>RW+10

∆LAX,T>+6

-3

-1

-3

-1

-2

-3

+3<∆LAX,T≤ -2 -1 -3 -1 -2 -3 +6 +1<∆LAX,T≤ -1 -1 -3 -1 -1 -3 +3 1≤∆LAX,T≤+ 0 0 -1/-2 ** 0 -1 -3 1 -3≤∆LAX,T<+1 +1 +1 +1 1 -6≤∆LAX,T<+2 +2 +2 +2 3 ∆LAX,T<-6 +3 +3 +3 +3 ∆LAX,T : verschil in omgevingsgeluid in dB(A) voor en nadat een project zal zijn uitgevoerd Met T = duur in seconden Met X: “N” parameter van statistische analyse (LAN,T), in Vlarem wordt N = 95 gebruikt ter toetsing aan de milieukwaliteitsnorm. Deze wordt in deze situatie gehanteerd gezien het zeer stabiele karakter van de geplande site ofwel “eq” voor het equivalente geluidsdrukniveau (LAeq,T), van het omgevingsgeluid (eerder van toepassing voor de discontinue bijdrage in de aanlegfase) GW : grenswaarde volgens het beslissingsschema 4.6.6.1 van Vlarem II RW : richtwaarde LAsp : specifiek geluid *bij hervergunning dient L voor gebruikt te worden alsof het bestaande bedrijf er niet was. Bij een hervergunning van een inrichting met een mix van bestaande & nieuwe bronnen is het oorspronkelijk omgevingsgeluid voor de nieuwe bronnen, het omgevingsgeluid met de bestaande bronnen van de inrichting in werking. ** de keuze -1 ofwel -2 is afhankelijk van de grootte van de overschrijding van de GW (al dan niet binnen het betrouwbaarheidsinterval van de berekende specifieke immissie). *** Voor niet Vlarem punten wordt enkel de tussenscore gebruikt en geen eindscore. De uiteindelijke negatieve scores worden als volgt gekoppeld aan milderende maatregelen. SGS Belgium NV

juni ’14

282



Tabel 9.19: Koppeling milderende maatregelen

-1 (matig significant negatief) -2 (significant negatief) -3 (zeer significant negatief)

Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, maar indien de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden aangeven dat er zich een probleem kan stellen dan dient de deskundige over te gaan tot voorstellen van milderende maatregelen. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden. Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen, eventueel te koppelen aan de langere termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden. Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen te koppelen aan de korte termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.

De scores 0, +1, +2 en +3 krijgen respectievelijk de beoordeling verwaarloosbaar, positief, zeer positief en uitgesproken positief. Evaluatie aan het significantiekader “scenario 1 Initieel” Gezien de zeer relevante stijgingen van het huidig omgevingsgeluid (∆LAX,T > 6 dB(A)) dient een tussenscore van -3 te worden gehanteerd voor meetpunt MP1. Ook voor MP2 en MP3 geldt tijdens de nachtperiode een tussenscore van -1 of -2. Gezien er t.h.v. MP1 en MP2 niet wordt voldaan aan de grenswaarde (vnl. door de bijdrage van de 7 koelcellen met LwA per koeltoren van 110.2 dB(A)), dient er een eindscore van -3 te worden beschouwd, dus zeer significant negatief. Milderende maatregelen aan scenario 1 Initieel zijn dus zeker vereist. Een beperking van de geluidemissie van de 7 koelcellen tot maximaal 107 dB(A) per koelcel is minimaal vereist. Evaluatie aan het significantiekader “scenario 1 Gemilderd” Gezien de maximale stijging van het huidig omgevingsgeluid met 4.7 dB(A) (dus +3<∆LAX,T≤+6) dient een tussenscore van -2 te worden gehanteerd voor meetpunt MP1. Naar MP2 dient er een tussenscore van -1 te worden gehanteerd. Naar de overige meetpunten geldt een tussenscore van 0. Gezien er t.h.v. alle meetposities wordt voldaan aan de grenswaarde (nu door de gemilderde bijdrage van de 7 koelcellen met LwA max. per koeltoren van 107 dB(A)), dient er een eindscore van -1 te worden beschouwd, dus matig significant negatief. Onderzoek naar bijkomende milderende maatregelen zijn bijgevolg minder dwingend. Evaluatie aan het significantiekader “scenario 2” Gezien de maximale stijging van het huidig omgevingsgeluid met 1.5 dB(A) (dus +1<∆LAX,T≤+3) dient een tussenscore van -1 te worden gehanteerd voor meetpunt MP3. Naar de overige meetpunten geldt een tussenscore van 0. Gezien er t.h.v. alle meetposities wordt voldaan aan de grenswaarde, dient er een eindscore van -1 te worden beschouwd voor de immissie naar MP3 (dus matig significant negatief) en een eindscore van 0 (verwaarloosbaar) naar de overige meetposities. Onderzoek naar bijkomende milderende maatregelen zijn bijgevolg minder dwingend. Het specifieke geluid van BPG in scenario 2 t.h.v. MP3 (Doornzele) wordt voornamelijk bepaald door de geluidbijdrage vanuit de aanzuigzijde van de bestaande koeltoren met natuurlijke trek op de Electrabel site. Dit is dus het breedbandige geluid van vallend water (cfr. regenbui, waterval, …) dat doorgaans als niet storend wordt ervaren. Indien uit latere controlemetingen blijkt dat de specifieke geluidimmissies toch als storend worden ervaren, kan het valgeluid eventueel worden gedempt met drijfmatten op het waterbassin (dewelke de impact van de het vallend water en bijgevolg ook de geluidproductie kunnen verlagen).

SGS Belgium NV

juni ’14

283


9.7



Aanlegfase • Een akoestisch demper op de afblaas, voor het reinigen/testen van de installaties (met beperking LwA tot ca. 130 dB(A)) is in scenario 1 aangewezen om de impact naar MP1 te beperken en in scenario 2 om de impact naar MP3 te beperken. • De akoestisch beste positie van deze afblaas, in de nabijheid van het boiler- en turbinegebouw, wordt getoond in Figuur 9.7 voor scenario 1 en in Figuur 9.9 voor scenario 2. Deze positie wordt dan ook best gehanteerd of zo dicht mogelijk benaderd. Exploitatiefase In scenario 1 is een beperking van de geluidemissie van de 7 koelcellen tot maximaal 107 dB(A) per koelcel minimaal vereist. De maximale geluidemissie per deelbron is onderstaand opgenomen: • de geluidemissie van de afblaas van elke koeltoren beperken tot max. 101 dB(A). • de geluidemissie van de motor van elke koeltoren te beperken tot max. 98 dB(A). • de geluidemissie van de NW aanzuigzijde van elke koeltoren te beperken tot max. 101 dB(A). • de geluidemissie van de NO aanzuigzijde van elke koeltoren te beperken tot max. 103 dB(A). In het gepland design zijn reeds vele geluidmaatregelen opgenomen. Extra milderende maatregelen buiten bovenstaande zijn, wat betreft geluid, voor het gepland project niet nodig. Controlemetingen van de werkelijke geluidemissies na realisatie (na een inloopperiode van de volledig werkende installatie) en overdrachtsberekeningen door een erkend geluidsdeskundige, worden wel nodig geacht.

9.8


Het nachtelijk oorspronkelijke omgevingsgeluid in de meetpunten 4 tot 5 is niet gekend. Daarom werden de strengste grenswaarden gehanteerd (RW – 5 dB(A)). Het precieze aantal werfmachines tijdens de aanlegfase is momenteel nog niet gekend. Er is gerekend met een scenario van gelijktijdige continue werking van 1 bulldozer, 1 dumper en 1 graafmachine, samen met een funderingsmachine voor de plaatsing van schroefpaalfunderingen. De geluidemissie van enkele geplande geluidbronnen is enkel aangeleverd als globaal A-gewogen geluiddrukniveau, waarbij we dit geluiddrukniveau als representatief beschouwen voor de betreffende gehele gevel (dus inclusief akoestisch zwakkere gevelelementen zoals eventuele verluchtingsroosters, ramen, poorten). Hier dient mee rekening te worden gehouden in het verdere design. Het exacte design van scenario 2 lag in deze fase nog niet vast. Momenteel is uitgegaan van gelijkaardige dimensies van gebouwen,… en geluiddrukniveaus als voor scenario 1. Voor de, door BPG geplande geluidemissie van de bestaande koeltoren met natuurlijke trek van Electrabel, wordt nu aangenomen de helft van dit akoestisch vermogen (dus 113 dB(A)) te worden gebruikt door BPG.

9.9

BESLUIT

Uit de omgevingsmetingen en de overdrachtsmodellering van de geluidimmissie in de aanlegfase en de exploitatiefase kunnen de volgend besluiten genomen worden: SGS Belgium NV

juni ’14

284



Huidig omgevingsgeluid (= Referentiesituatie 2013): Uit de toetsing van het gemeten omgevingsgeluid aan de milieukwaliteitsnormen blijkt dat voor MP1 er tijdens alle periodes er wordt voldaan aan de milieukwaliteitsnormen. De akoestische kwaliteit kan er, voor bewoning gelegen in industriegebied, als niet te luid worden omschreven. De situatie t.h.v. MP2 is enigszins anders. Hoewel de gemeten geluidniveaus er niet zo sterk verschillen met deze opgemeten t.h.v. MP1, worden de milieukwaliteitsnormen er tijdens dagen avondperiode wel overschreden, te wijten aan de minder strenge milieukwaliteitsnormen voor een meetpositie gelegen in woongebied (met landelijk karakter) op minder dan 500m van industriegebied. De situatie t.h.v. MP3 is ook anders. De milieukwaliteitsnormen worden er niet overschreden tijdens de dagperiode maar wel tijdens de avond- en nachtperiode. Indicatief kunnen we stellen dat de MKN voor de dagperiode t.h.v. MP4 (in buffergebied) niet worden overschreden en wel t.h.v. MP5 (in gebied 2). In meetpunt 2 is er anno 2008 en 2010 ook gemeten en hier merken we tijdens de weekperiode (zowel tijdens dagavond en nachtperiode) haast geen verandering tussen 2008 en 2013, maar wel een duidelijk stijgende tendens tijdens het weekend. Vermoedelijk is deze stijging te wijten aan de verhoogde verkeersintensiteiten op de J.F. Kennedylaan tijdens het weekend. Aanlegfase: De relevante aanlegfases werd enkel onderzocht voor de dagperiode daar enkel tijdens de dagperiode de diverse mobiele bronnen in werking zullen zijn. Met een akoestisch rekenmodel werd een scenario berekend met de gelijktijdige continue werking van 1 dumper, 1 bulldozer, 1 graafkraan en een funderingsmachine voor schroefpalen (aanlegfase 1) en het reinigen/testen van de boiler en stoomturbine met stoom (aanlegfase 2). Het specifiek geluid van deze aanlegfases voldoet aan de grenswaarde voor incidenteel/fluctuerend geluid tijdens de dagperiode. Gezien de bronnen in de aanlegfase een eerder fluctuerend karakter vertonen en dus zeer gelijkaardig zullen zijn als de huidige fluctuerende verkeersgeluiden vanuit de N474 en R4, kan men de vergelijking maken met het gemeten equivalente omgevingsgeluid. Het huidig equivalent en stabiel omgevingsgeluid wordt ook nergens relevant overschreden. De huidige maximale geluidimmissies (door vnl. verkeerspassages) liggen minimaal 7 dB(A) hoger dan de berekende specifieke immissies. Een akoestisch demper op de afblaas, voor het reinigen/testen van de installaties (met beperking LwA tot ca. 130 dB(A)) is in scenario 1 aangewezen om de impact naar MP1 te beperken en in scenario 2 naar MP3. De akoestisch beste positie van deze afblaas, zoals getoond in Figuur 9.7 voor scenario 1 en in Figuur 9.9 voor scenario 2, dient best te worden gehanteerd of zo dicht mogelijk te worden benaderd. Exploitatie scenario 1: Via een akoestisch rekenmodel worden m.b.v. de geluidvermogenniveaus, (aangereikt door de fabrikant van de installaties, ofwel o.b.v. eerder opgemeten vergelijkbare installaties) het specifiek geluid ter hoogte van de beoordelingsposities berekend. Bij scenario 1 “initieel met LwA per koeltoren van 110.2 dB(A))” worden er in een aantal beoordelingsposities overschrijdingen van de grenswaarden verwacht. Indien de geluidemissie van deze 7 koelcellen wordt beperkt tot 107 dB(A), met max. LwA per deelbron, zoals opgenomen in hoofdstuk 9.7, kan er wel worden voldaan aan de grenswaarden.

SGS Belgium NV

juni ’14

285



Door het weldoordacht akoestisch design in de ontwerpfase zijn extra bijkomende milderende maatregelen niet noodzakelijk. Controlemetingen door een erkend geluidsdeskundige, na een inloopperiode van de volledig werkende site, worden wel nodig geacht. Exploitatie scenario 2: In scenario 2 worden er in geen van de beoordelingsposities overschrijdingen van de grenswaarden verwacht. Extra milderende maatregelen dan deze als voorzien in het akoestisch design zijn niet vereist. Vergelijking referentie- t.o.v. geplande situatie: Als referentiesituatie is het omgevingsgeluid in de diverse meetposities aangenomen. Dit omgevingsgeluid zal voor scenario 1 “initieel” sterk worden beïnvloed door de specifieke bijdrage van de geplande site (maximale stijging met 7.1 dB(A)). Voor de geplande situatie in scenario 1 “Gemilderd” en scenario 2 wordt er wel voldaan aan de Vlarem II voorwaarden en volgens het significantiekader Geluid is de impact als matig negatief of verwaarloosbaar te beschouwen. Er dienen geen extra milderende maatregelen toegepast te worden (buiten deze besproken in hoofdstuk 9.7).

SGS Belgium NV

juni ’14

286


9.10


BIJLAGEN

Bijlage 9.1: Details Meetcampagne in MP1 – 12/12/2013 – 19/12/2013

Langdurige geluidsmetingen in een vaste positie Bedrijf : BPG Meetpunt : MP1-LD7

Project : Positie :

Periode :

Operator :

12/12/2013 - 19/12/2013

120357

NW t.o.v. het bedrijf Thomas Redant Dag: 60 Avond: 55 Nacht: 55

VLAREM II, bijlage 2.2.1, gebied: 5 LAeq,1h maandag

9/12/2013

LAmax,1h

LAmin,1h

LA1,1h

LA5,1h

LA10,1h

LA50,1h

LA95,1h

LA99,1h

SEL

100.6

Nacht Dag Avond

dinsdag

10/12/2013

Nacht Dag Avond

woensdag

11/12/2013

Nacht Dag Avond

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

12/12/2013

Nacht

13/12/2013

14/12/2013

15/12/2013

16/12/2013

17/12/2013

18/12/2013

19/12/2013

Dag

65.0

84.9

51.5

76.8

71.9

56.8

54.2

53.4

52.5

Avond

61.0

83.9

50.9

73.7

65.1

54.1

52.8

52.4

51.9

96.6

Nacht

60.0

83.3

46.3

71.6

63.9

50.9

48.5

48.0

47.4

95.6

Dag

64.5

83.8

52.6

76.4

71.5

56.9

54.7

54.2

53.5

100.1

Avond

60.5

80.8

51.3

73.1

64.7

54.9

53.1

52.7

52.1

96.1

Nacht

55.6

78.9

43.4

69.3

55.8

46.3

45.0

44.7

44.2

91.2

Dag

60.5

80.9

51.8

72.8

65.8

55.2

53.7

53.3

52.7

96.1

Avond

59.7

85.4

47.1

71.5

61.0

51.9

49.4

49.0

48.2

95.3 91.8

Nacht

56.2

79.7

47.1

68.6

58.3

50.9

49.1

48.7

47.9

Dag

59.8

80.7

49.5

71.5

63.5

54.0

51.8

51.3

50.6

95.4

Avond

57.5

80.3

48.2

70.6

59.1

52.2

50.6

50.2

49.6

93.1

Nacht

54.6

79.5

48.0

61.5

55.1

51.5

50.1

49.7

49.1

90.1

Dag

64.6

84.0

53.9

76.4

71.4

57.7

56.0

55.6

55.0

100.1

Avond

60.4

81.4

53.7

72.9

63.0

56.3

55.2

54.9

54.4

96.0

Nacht

58.5

78.0

51.7

65.8

63.4

54.7

53.4

53.2

52.6

94.1

Dag

64.9

84.4

54.2

76.6

71.8

57.4

55.6

55.4

54.7

100.5

Avond

60.7

81.0

53.7

72.5

64.1

56.7

55.3

54.9

54.3

96.2

Nacht

58.3

81.7

50.2

68.8

61.8

53.2

51.9

51.5

50.9

93.9

Dag

64.6

83.4

53.1

76.5

71.5

57.2

55.1

54.7

54.1

100.2

Avond

61.7

81.4

54.9

72.9

65.6

58.4

56.8

56.5

55.8

97.3

Nacht

63.1

85.6

51.4

75.1

65.3

55.4

53.4

53.0

52.3

98.7

Dag

67.0

84.6

53.1

79.8

74.0

57.5

55.1

54.7

54.0

102.0

Avond

Gemiddelden gehele meetcampagne Totaal gemiddelden week

Nacht Dag Avond Lden

weekend


SGS Belgium NV

LAeq,1h

LAmax,1h

LAmin,1h

LA1,1h

LA5,1h

LA10,1h

LA50,1h

LA95,1h

LA99,1h

59 65 61 67 56 60 59 63

82 84 82 88 79 81 83 87

50 53 53 57 45 51 48 53

69 77 73 78 69 72 71 76

62 72 64 72 57 65 60 66

53 57 56 61 49 55 52 57

51 55 55 59 47 53 50 55

51 55 54 59 47 52 50 55

50 54 54 58 46 52 49 54

juni ’14

287



Langdurige geluidsmetingen in een vaste positie Bedrijf :

Project :

120357

Meetpunt : MP1-LD7

BPG

Positie :

Periode :

Operator :

NW t.o.v. het bedrijf Thomas Redant

12/12/2013 - 19/12/2013

do 12/12/jj

vr 13/12/jj

za 14/12/jj

zo 15/12/jj

80

LA95,1h [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

do 12/12/jj

vr 13/12/jj

za 14/12/jj

zo 15/12/jj

80

LAeq,1min [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

SGS Belgium NV

juni ’14

288



Langdurige geluidsmetingen in een vaste positie Bedrijf :

Project :

120357

Meetpunt : MP1-LD7

BPG

Positie :

Periode :

Operator :


12/12/2013 - 19/12/2013

ma 16/12/jj

di 17/12/jj

wo 18/12/jj

do 19/12/jj

80

LA95,1h [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

ma 16/12/jj

di 17/12/jj

wo 18/12/jj

do 19/12/jj

80

LAeq,1min [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

SGS Belgium NV

juni ’14

289




Project : Positie :

Periode :

Operator :

12/12/2013 - 19/12/2013

120357


Histogram LAeq,1min, Dag (7u - 19u) MP1-LD7 180

aantal samples [min]

160 140 120

Week

100

Weekend

80 60 40 20 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]

Histogram LAeq,1min, Avond (19u - 22u) MP1-LD7 70


60 50 40

Week Weekend

30 20 10 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]

Histogram LAeq,1min, Nacht (22u - 7u) MP1-LD7 160


140 120 100

Week

80

Weekend

60 40 20 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]

SGS Belgium NV

juni ’14

290




Langdurige geluidsmetingen in een vaste positie

Bedrijf : BPG Meetpunt : MP2-LD10

Project : Positie :

Periode :

Operator :

12/12/2013 - 19/12/2013

120357

ZO t.o.v. het bedrijf Thomas Redant Dag: 50 Avond: 45 Nacht: 45


9/12/2013

LAmax,1h

LAmin,1h

LA1,1h

LA5,1h

LA10,1h

LA50,1h

LA95,1h

LA99,1h

SEL

Nacht Dag Avond

dinsdag

10/12/2013

Nacht Dag Avond

woensdag

11/12/2013

Nacht Dag Avond

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

12/12/2013

Nacht

13/12/2013

14/12/2013

15/12/2013

16/12/2013

17/12/2013

18/12/2013

19/12/2013

Dag

62.5

70.9

53.0

66.8

65.5

62.0

58.8

57.7

55.8

98.1

Avond

60.1

72.7

45.6

65.6

63.9

59.3

53.8

51.9

49.1

95.6 88.6

Nacht

53.0

69.3

37.9

62.6

59.6

47.1

40.8

39.9

39.0

Dag

63.0

73.0

52.2

67.5

66.2

62.5

58.8

57.6

55.4

98.6

Avond

59.9

72.1

47.3

66.0

64.1

58.8

53.9

52.4

49.7

95.5 91.9

Nacht

56.4

72.2

40.9

64.8

62.0

53.0

45.0

44.0

42.6

Dag

60.5

73.8

46.3

66.6

64.7

59.4

54.6

53.0

50.0

96.1

Avond

58.1

75.0

43.8

65.1

62.8

56.3

50.4

48.6

46.3

93.7 89.7

Nacht

54.2

73.1

40.9

63.7

59.9

50.1

44.3

43.4

42.3

Dag

58.2

72.8

42.4

65.3

62.8

56.5

50.5

48.8

45.8

93.8

Avond

58.9

73.6

43.8

66.0

63.6

57.2

51.0

48.8

45.9

94.5 86.8

Nacht

51.2

69.9

38.7

61.8

57.7

44.9

41.1

40.6

39.7

Dag

64.3

76.4

53.0

69.2

67.6

63.7

59.7

58.4

56.1

99.9

Avond

60.3

72.4

46.6

66.3

64.3

59.2

54.0

52.3

49.4

95.8 89.1

Nacht

53.6

69.8

41.7

62.8

60.0

48.3

44.3

43.8

43.0

Dag

61.9

72.6

47.9

67.0

65.5

61.2

56.6

55.0

52.0

97.5

Avond

57.8

71.9

46.8

63.9

62.0

56.6

51.8

50.5

48.4

93.4 88.6

Nacht

53.0

69.6

40.4

62.5

59.3

47.9

43.5

42.8

41.7

Dag

63.6

76.6

52.0

68.5

66.9

63.0

59.0

57.7

55.3

99.2

Avond

60.1

77.4

47.3

66.4

64.2

58.9

53.9

52.7

50.4

95.7

Nacht

57.3

76.1

44.3

66.3

63.0

53.8

48.8

47.8

46.2

92.9

Dag Avond



weekend


SGS Belgium NV

LAeq,1h

LAmax,1h

LAmin,1h

LA1,1h

LA5,1h

LA10,1h

LA50,1h

LA95,1h

LA99,1h

54 63 60 64 55 59 58 63

71 74 73 78 73 73 74 79

41 52 47 51 41 44 44 48

63 68 66 71 64 66 66 71

60 66 64 68 61 64 63 68

48 62 59 62 52 58 57 60

44 59 53 57 45 53 51 54

43 57 52 56 44 51 49 53

42 55 49 54 42 48 46 50

juni ’14

291



Langdurige geluidsmetingen in een vaste positie Bedrijf : BPG Meetpunt : MP2-LD10 Periode : 12/12/2013 - 19/12/2013

Project : Positie : Operator :

do 12/12/jj

120357

ZO t.o.v. het bedrijf Thomas Redant

vr 13/12/jj

za 14/12/jj

zo 15/12/jj

80

LA95,1h [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

do 12/12/jj

vr 13/12/jj

za 14/12/jj

zo 15/12/jj

80

LAeq,1min [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

SGS Belgium NV

juni ’14

292





ma 16/12/jj

120357


di 17/12/jj

wo 18/12/jj

do 19/12/jj

80

LA95,1h [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

ma 16/12/jj

di 17/12/jj

wo 18/12/jj

do 19/12/jj

80

LAeq,1min [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

SGS Belgium NV

juni ’14

293




Project : Positie :

Periode :

Operator :

12/12/2013 - 19/12/2013

120357


Histogram LAeq,1min, Dag (7u - 19u) MP2-LD10 350


300 250 200

Week Weekend

150 100 50 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]



70 60 50

Week 40

Weekend

30 20 10 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]



140 120 100

Week

80

Weekend

60 40 20 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]

SGS Belgium NV

juni ’14

294




Langdurige geluidsmetingen in een vaste positie

Bedrijf : BPG Meetpunt : MP3-LD11

Project : Positie :

Periode :

Operator :

12/12/2013 - 19/12/2013

120357

N t.o.v. het bedrijf Thomas Redant Dag: 50 Avond: 45 Nacht: 45


9/12/2013

LAmax,1h

LAmin,1h

LA1,1h

LA5,1h

LA10,1h

LA50,1h

LA95,1h

LA99,1h

SEL

Nacht Dag Avond

dinsdag

10/12/2013

Nacht Dag Avond

woensdag

11/12/2013

Nacht Dag Avond

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

12/12/2013

Nacht

13/12/2013

14/12/2013

15/12/2013

16/12/2013

17/12/2013

18/12/2013

19/12/2013

Dag

52.1

78.1

46.8

58.7

52.9

51.9

49.8

48.1

47.6

87.6

Avond

47.2

67.9

42.7

51.4

49.2

48.4

46.3

44.4

43.6

82.8 80.5

Nacht

44.9

57.2

39.9

50.5

47.9

46.7

43.8

41.8

40.9

Dag

51.5

75.1

45.8

57.0

52.5

51.5

49.4

47.4

46.7

87.1

Avond

50.1

74.0

44.4

55.0

51.7

50.6

48.2

46.1

45.5

85.6 81.0

Nacht

45.5

59.1

41.0

50.8

48.5

47.4

44.7

42.6

41.8

Dag

51.0

76.1

45.6

56.8

52.9

51.6

48.9

46.7

46.3

86.6

Avond

51.3

65.8

47.4

54.4

52.7

52.4

51.0

49.3

48.5

86.8 85.6

Nacht

50.1

61.6

45.7

54.3

52.6

51.8

49.7

47.4

46.8

Dag

53.9

75.1

49.4

58.5

54.7

54.0

52.3

50.3

49.9

89.4

Avond

56.5

69.7

54.4

59.6

56.3

55.9

55.3

54.4

54.4

92.1 90.8

Nacht

55.3

61.3

54.3

57.3

56.4

56.0

55.1

54.3

54.3

Dag

55.5

76.3

52.5

59.1

56.6

56.0

54.7

53.0

52.7

91.1

Avond

53.9

65.8

52.9

55.8

55.0

54.6

53.8

53.0

52.9

89.5 85.0

Nacht

49.5

65.3

43.7

53.7

51.5

50.3

48.4

45.2

44.6

Dag

49.7

75.8

41.9

57.9

51.6

49.9

46.2

43.6

42.9

85.3

Avond

53.8

74.0

47.5

60.2

54.5

53.9

51.9

49.1

48.3

89.3 84.1

Nacht

48.5

58.6

44.4

53.4

51.3

50.6

47.6

45.9

45.4

Dag

52.6

76.4

46.6

60.1

53.7

52.4

50.0

48.2

47.5

88.2

Avond

51.0

64.0

47.3

54.2

52.7

52.2

50.5

48.8

48.2

86.6

Nacht

54.5

69.7

50.7

57.8

56.5

55.9

54.3

51.7

51.4

90.0

Dag

56.9

81.4

55.3

59.9

57.9

57.2

56.3

55.3

55.3

92.4

Avond



weekend


SGS Belgium NV

LAeq,1h

LAmax,1h

LAmin,1h

LA1,1h

LA5,1h

LA10,1h

LA50,1h

LA95,1h

LA99,1h

51 53 51 57 48 52 54 56

62 77 69 76 60 76 68 74

47 48 47 53 43 48 51 52

55 59 55 62 53 58 57 61

53 54 53 59 51 54 54 58

52 53 52 59 50 53 54 57

50 51 50 56 47 51 53 55

48 49 48 54 45 48 52 54

47 49 48 54 44 48 51 53

juni ’14

295





do 12/12/jj

120357

N t.o.v. het bedrijf Thomas Redant

vr 13/12/jj

za 14/12/jj

zo 15/12/jj

80

LA95,1h [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

do 12/12/jj

vr 13/12/jj

za 14/12/jj

zo 15/12/jj

80

LAeq,1min [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

SGS Belgium NV

juni ’14

296





ma 16/12/jj

120357


di 17/12/jj

wo 18/12/jj

do 19/12/jj

80

LA95,1h [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

ma 16/12/jj

di 17/12/jj

wo 18/12/jj

do 19/12/jj

80

LAeq,1min [dB(A)]

70

60

50

40

30

20 0:00

23:00

22:00

21:00

20:00

19:00

18:00

17:00

16:00

15:00

14:00

13:00

12:00

11:00

10:00

9:00

8:00

7:00

6:00

5:00

4:00

3:00

2:00

1:00

0:00

Tijd [uur]

SGS Belgium NV

juni ’14

297




Project : Positie :

Periode :

Operator :

12/12/2013 - 19/12/2013

120357


Histogram LAeq,1min, Dag (7u - 19u) MP3-LD11


300 250 200

Week 150

Weekend

100 50 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]



140 120 100

Week 80

Weekend

60 40 20 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]



160 140 120

Week

100

Weekend

80 60 40 20 0 100

96

92

88

84

80

76

72

68

64

60

56

52

48

44

40

36

32

28

24

20

LAeq,1min [dB(A)]

SGS Belgium NV

juni ’14

298



Bijlage 9.4: Details Ambulante metingen in MP1 tot MP5 – 12/12/2013

Ambulante Metingen, MP1

Bestandsnaam : LD7_19_12_2013_001.slmdl Intv T.H. (12/12/2013 11:44:12) Instrument : Larson-Davis 824 Meetduur : 900.0 seconden Calibratie : Calibration

Algemene Info

Globale Analyse

Lineair

A-Gewogen

C-Gewogen

Leq (Lin): 76.0 dB SEL (Lin): 105.6 dB Peak (Lin): 97.0 dB

Leq (A): 64.6 dBA SEL (A): 94.1 dBA Peak (A): 93.8 dBA

Leq (C): 71.8 dBC SEL (C): 101.3 dBC Peak (C): 96.8 dBC

Lmin (dB)

Lma x (dB)

73.6

Traag

84.5

12Dec2013 11:49:49

Statistische Analyse

81.1

57.3

12Dec2013 11:46:14

81.9

57.7

90.4

12Dec2013 11:44:12

12Dec2013 11:46:15

12Dec2013 11:47:53

12Dec2013 11:46:03

73.9

Impuls

78.4

12Dec2013 11:47:53

87.5

12Dec2013 11:56:34

Lmax (dB(A))

57.7

12Dec2013 11:46:03

71.5

Snel

Lmin (dB(A))

12Dec2013 11:46:14

12Dec2013 11:44:12

12Dec2013 11:58:32

Lmin (dB(C))

Le q,T

12Dec2013 11:46:03

86.8

67.1 12Dec2013 11:49:02

12Dec2013 11:46:03

68.8

87.5

12Dec2013 11:49:47

12Dec2013 11:46:02

L1 : 75.8 dB(A)

L5 : 71.3 dB(A)

L1 0 : 66.8 dB(A)

L5 0 : 59.1 dB(A)

L9 5 : 58.1 dB(A)

L9 9 : 57.8 dB(A)

Leq,T Tertsbanden

60 50 40 30 20 10 20

Hz

50

100

200

500

1K

2K

5K

80

10K (L)(A) 11:46:03 1= 79.3 dBA

dBA 75

LAe q ,1s

83.8

68.3 12Dec2013 11:50:30

80 dB 70

70 65 60 55 11:44:12

Lmax (dB(C))

11:46:12

11:48:12

11:50:12

11:52:12

Rapportnummer : 120357-1-v1

Akoestisch Laboratorium :

Datum :12/12/2013

Uitvoerder :

SGS Belgium NV

11:54:12

11:56:12

Hz 12.5 Hz 16 Hz 20 Hz 25 Hz 31.5 Hz 40 Hz 50 Hz 63 Hz 80 Hz 100 Hz 125 Hz 160 Hz 200 Hz 250 Hz 315 Hz 400 Hz 500 Hz 630 Hz 800 Hz 1000 Hz 1250 Hz 1600 Hz 2000 Hz 2500 Hz 3150 Hz 4000 Hz 5000 Hz 6300 Hz 8000 Hz 10000 Hz 12500 Hz 16000 Hz 20000 Hz

dB 66.0 64.7 61.9 60.8 60.7 59.9 63.6 62.3 58.0 58.3 56.9 55.7 54.2 54.4 55.1 57.1 56.2 58.0 57.5 56.7 55.2 53.2 51.0 48.2 45.7 43.1 39.4 37.0 35.5 31.1 26.7 22.1 17.1

11:58:12

SGS BELGIUM NV

Thomas Redant

juni ’14

299





Algemene Info

Globale Analyse

Lineair

A-Gewogen

C-Gewogen




Lmin (dB)

Lmax (dB)

66.6

Traag

77.5

12Dec2013 13:18:40


70.2

51.9

12Dec2013 13:25:42

73.5

52.4

84.2

12Dec2013 13:23:04

12Dec2013 13:25:42

12Dec2013 13:18:26

12Dec2013 13:18:14

68.2

Impuls

68.6

12Dec2013 13:18:27

81.2

12Dec2013 13:18:28

Lmax (dB(A))

52.6

12Dec2013 13:27:54

64.1

Snel

Lmin (dB(A))

12Dec2013 13:27:50

12Dec2013 13:18:25

12Dec2013 13:18:14

L1 : 67.0 dB(A)

L5 : 65.7 dB(A)

L5 0 : 62.3 dB(A)

L9 5 : 57.5 dB(A)

Lmin (dB(C))

Leq ,T

12Dec2013 13:27:54

79.5

62.1 12Dec2013 13:18:28

12Dec2013 13:27:54

64.7

80.5

12Dec2013 13:25:13

12Dec2013 13:27:54

L9 9 : 53.7 dB(A)

Leq,T Tertsbanden

60 50 40 30 20 20

Hz

50

100

200

500

1K

2K

5K

70

10K (L)(A) 13:25:42 1= 68.7 dBA

dBA 65 LAe q,1 s

76.4

63.9 12Dec2013 13:18:28

80 dB 70

60

55

50 13:15:22

Lmax (dB(C))

13:17:22

13:19:22

13:21:22

13:23:22



Datum :12/12/2013

Uitvoerder :

SGS Belgium NV

13:25:22

13:27:22


dB 62.3 61.1 59.4 59.1 59.5 58.2 60.8 63.2 59.7 56.2 55.5 53.0 52.1 52.5 54.5 54.6 54.6 55.4 56.1 56.0 53.5 51.4 48.5 43.6 38.9 34.3 28.6 23.9 22.1 22.1 22.3 23.1 24.0

13:29:22

SGS BELGIUM NV

Thomas Redant

juni ’14

300





Algemene Info

Globale Analyse

Lineair

A-Gewogen

C-Gewogen




Lmin (dB)

Lmax (dB)

63.3

Traag

77.0

12Dec2013 11:10:58

12Dec2013 11:09:11

67.6

47.0

12Dec2013 10:57:30

12Dec2013 11:10:52

12Dec2013 11:03:42

L1 : 56.6 dB(A)


63.7

46.6

85.4

12Dec2013 11:09:59

12Dec2013 11:09:11

12Dec2013 11:10:51

12Dec2013 11:03:42

63.7

Impuls

60.1

12Dec2013 11:10:52

83.6

12Dec2013 11:06:44

Lmax (dB(A))

47.0

12Dec2013 11:03:42

60.9

Snel

Lmin (dB(A))

L5 0 : 49.8 dB(A)

Lmin (dB(C))

Leq ,T

12Dec2013 11:03:42

80.7

58.4 12Dec2013 11:10:33

12Dec2013 11:03:42

60.2

82.7

12Dec2013 10:57:12

12Dec2013 11:03:42

L5 : 53.2 dB(A)

L1 0 : 52.2 dB(A)

L9 5 : 48.1 dB(A)

L9 9 : 47.4 dB(A)

Leq,T Tertsbanden

50 40 30 20 10 20

Hz

50

100

200

500

1K

2K

5K

65

10K (L)(A) 11:09:10 1= 60.0 dBA

dBA 60 LAe q,1 s

73.8

60.0 12Dec2013 11:10:52

70 dB 60

55

50

45 10:57:12

Lmax (dB(C))

10:59:12

11:01:12

11:03:12

11:05:12



Datum :12/12/2013

Uitvoerder :

SGS Belgium NV

11:07:12

11:09:12


dB 56.9 60.3 57.1 57.1 56.1 53.5 55.2 52.6 50.9 51.7 50.4 49.2 47.1 46.1 45.9 44.7 45.7 44.6 42.2 40.3 37.7 36.2 33.2 28.9 26.3 25.5 29.7 28.3 26.0 25.1 24.4 21.8 18.2

11:11:12

SGS BELGIUM NV

Thomas Redant

juni ’14

301





Algemene Info

Globale Analyse

Lineair

A-Gewogen

C-Gewogen




Lmin (dB)

Lmax (dB)

70.1

Traag

79.5

12Dec2013 10:01:54


74.0

52.8

12Dec2013 10:08:48

74.5

53.3

86.7

12Dec2013 10:03:12

12Dec2013 10:08:48

12Dec2013 10:11:21

12Dec2013 10:05:29

70.8

Impuls

71.9

12Dec2013 10:03:44

83.1

12Dec2013 10:01:54

Lmax (dB(A))

53.3

12Dec2013 10:07:10

68.1

Snel

Lmin (dB(A))

12Dec2013 10:08:48

12Dec2013 10:03:43

12Dec2013 10:05:29

L1 : 69.3 dB(A)

L5 : 61.2 dB(A)

L5 0 : 54.7 dB(A)

L9 5 : 53.7 dB(A)

Lmin (dB(C))

78.0

65.7 12Dec2013 10:01:50

12Dec2013 10:07:10

80.6

64.0 12Dec2013 10:01:54

12Dec2013 10:07:09

66.0

83.4

12Dec2013 10:01:50

12Dec2013 10:05:29

L9 9 : 53.4 dB(A)

70

Leq,T Tertsbanden

dB 60

Leq ,T

50 40 30 20 20

Hz

50

100

200

500

1K

2K

5K

75

10K (L)(A) 10:08:48 1= 73.1 dBA

dBA 70

LAe q,1 s

Lmax (dB(C))

65 60 55 50 9:56:21

9:58:21

10:00:21

10:02:21

10:04:21



Datum :12/12/2013

Uitvoerder :

SGS Belgium NV

10:06:21

10:08:21


dB 59.1 63.1 59.4 58.9 59.5 60.1 60.5 58.3 53.9 51.9 49.8 50.7 50.7 50.7 51.4 49.6 49.5 49.5 49.4 49.3 48.6 47.3 45.6 43.1 40.0 35.2 32.2 30.0 28.5 27.8 27.5 25.3 24.5

10:10:21

SGS BELGIUM NV

Thomas Redant

juni ’14

302



Bijlage 9.5: Samenvatting Meteodata meetcampagne – 12/12/2013 – 19/12/2013

SGS Belgium NV

juni ’14

303



Bijlage 9.6: Positie geplande geluidbronnen Figuur 9.6: Ligging geluidsbronnen – aanlegfase1 (gronden funderingswerken) - scenario 1

SGS Belgium NV

juni ’14

304



Figuur 9.7: Ligging geluidsbron – aanlegfase2 (afblazen boiler en stoomturbine) - scenario 1

Figuur 9.8: Ligging geluidsbronnen – aanlegfase1 (gronden funderingswerken) - scenario 2

SGS Belgium NV

juni ’14

305



Figuur 9.9: Ligging geluidsbron – aanlegfase2 (afblazen boiler en stoomturbine) - scenario 2

SGS Belgium NV

juni ’14

306



Figuur 9.10: Ligging geluidsbronnen - exploitatiefase-scenario 1

SGS Belgium NV

juni ’14

307



Figuur 9.11: Ligging geluidsbronnen - exploitatiefase-scenario 2

SGS Belgium NV

juni ’14

308



Bijlage 9.7: Geluidskleurenkaarten Figuur 9.12: Geluidcontourenkaart aanlegfase 1 – scenario 1

SGS Belgium NV

juni ’14

309



Figuur 9.13: Geluidcontourenkaart aanlegfase 2 – scenario 1

SGS Belgium NV

juni ’14

310




SGS Belgium NV

juni ’14

311




SGS Belgium NV

juni ’14

312



Figuur 9.16: Geluidcontourenkaart geplande exploitatiefase scenario 1

Met 7 koelcellen met LwA van 110.2 dB(A) per koelcel

SGS Belgium NV

juni ’14

313



Met 7 koelcellen met gemilderd LwA van 110.2 dB(A) per koelcel

SGS Belgium NV

juni ’14

314



Figuur 9.17: Geluidcontourenkaart geplande exploitatiefase scenario 2

SGS Belgium NV

juni ’14

315



10. DISCIPLINE MENS

SGS Belgium NV

juni ’14

316


10.1


METHODOLOGIE

Toxicologische evaluatie Op basis van de resultaten van de overige disciplines, voornamelijk wat betreft “geluid”, “lucht”, “water” en “bodem en grondwater” zal een evaluatie uitgevoerd worden naar de mogelijke hinder- of gezondheidseffecten voor omwonenden en werknemers van naburige bedrijven. Hierbij wordt de methodologie die opgelegd werd door de Dienst Mer i.s.m. met Toezicht Volksgezondheid ToVo gevolgd. De evaluatie zal opgesteld worden aan de hand van volgende 5 stappen: 1) Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu. In dit gedeelte wordt een overzicht gegeven van de relevante wijzigingen. Met de gegevens uit de andere disciplines zal worden nagegaan via welke weg agentia zich door de omgeving bewegen (lucht, bodem, water) en in welke hoeveelheid ze in de verschillende milieucompartimenten voorkomen. Dit is belangrijk om verspreiding en omvang van de verontreiniging, en de mogelijke blootstelling te bepalen. 2)

Beschrijving van het studiegebied en van de aanwezige populaties In dit gedeelte zal het ruimtegebruik in de omgeving van de nieuwe elektriciteitscentrale opgelijst worden met vermelding van afstand en windrichting ten opzichte van de site. Ook de kwetsbare locaties (met gevoelige populaties als kinderdagverblijven, kleuter-, lagere en middelbare scholen, speeltuinen en –terreinen, ziekenhuizen, instellingen voor mindervaliden, bejaardentehuizen, ...) zullen opgenomen worden.

3)

Identificatie en kwantificatie van de blootstelling en belasting In dit gedeelte zal op basis van de disciplines lucht, water, bodem en grondwater en geluid de blootstelling van de omwonende bevolking aan chemische en fysische agentia worden gekwantificeerd. Deze kwantificatie gebeurt op basis van de volgende disciplines: o Discipline lucht: op basis van de bespreking in de discipline lucht wordt geëvalueerd of relevante hinder- of toxicologische effecten mogelijk zijn. o Discipline geluid: resultaten van de overdrachtsberekeningen. De geluidsniveaus als gevolg van de exploitatie van de installatie ter hoogte van de diverse woonzones in de omgeving worden geëvalueerd. o Discipline water: op basis van de bespreking in de discipline water wordt geëvalueerd of relevante hinder- of toxicologische effecten mogelijk zijn. o Discipline bodem en grondwater: op basis van de bespreking in de discipline bodem en grondwater wordt geëvalueerd of relevante hinder- of toxicologische effecten mogelijk zijn.

4)

Identificatie van de relevante gezondheidseffecten in de bestudeerde populatie Aan de hand van de blootstelling en/of belasting worden de effecten voorspeld van de verschillende agentia op de gezondheid van de blootgestelde populatie (gezondheidsrisicoanalyse).

5)

Bespreking van de te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de populatie in kwestie en voorstelling van milderende maatregelen. Aan de hand van de vorige vier punten worden de te verwachten gevolgen voor de gezondheid van de populatie in kwestie bestudeerd. Indien uit de analyse zou blijken dat de gezondheidseffecten onaanvaardbaar zijn, zullen milderende maatregelen voorgesteld worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

317



Om de te verwachten bijdrage aan chemische en fysische agentia te beoordelen zal volgend significantiekader gebruikt worden: Tabel 10.1: significantiekader mens Verwaarloosbare bijdrage X<1% Beperkte bijdrage 1=<x<5% Relevante bijdrage 5=<x<10% Belangrijke bijdrage x >=10%

van de WHO- grenswaarde, RFC- of MTR- grenswaarde van de WHO- grenswaarde, RFC of MTR- grenswaarde van de WHO- grenswaarde, RFC of MTR- grenswaarde van de WHO- grenswaarde, RFC of MTR- grenswaarde

Bij voorgaande uitleg kan algemeen opgemerkt worden dat de mogelijke effecten tevens betrekking kunnen hebben op belevingsaspecten of op andere aspecten die direct of indirect de leefkwaliteit van de omgeving beïnvloeden. Deze effecten kunnen dus ook het gevolg zijn van effecten die voor andere disciplines worden vastgesteld, zoals bijvoorbeeld geluidshinder, geurhinder, lichthinder, enz. In dit gedeelte zal dit alles beknopt nagegaan worden, mede op basis van de gegevens uit de disciplines lucht en geluid. Mobiliteitsanalyse In dit gedeelte zullen de verkeersstromen als gevolg van de aanleg en exploitatie van de nieuwe centrale gekwantificeerd worden. De gekwantificeerde wegverkeersstromen worden vergeleken met de capaciteit van de omliggende verkeerswegen teneinde in te schatten of de capaciteit van deze wegen voldoende is om een vlotte afwikkeling van de verkeersstromen te bewerkstelligen, zowel tijdens de aanlegfase als tijdens de exploitatiefase.

10.2


Het studiegebied mens wordt bepaald als grootste van de studiegebieden van de andere disciplines. In dit geval is dit het studiegebied voor de discipline lucht die een straal heeft van +/- 5 km met als middelpunt de locatie van de schoorsteen van de CFB boiler voor beide locatie alternatieven. Het studiegebied omvat de menselijke populaties die enige invloed kunnen ondervinden van de exploitatie van de site op korte of lange termijn en in die mate dat er sprake kan zijn van blootstelling. In de onmiddellijke omgeving van de site zijn diverse woonkernen gelegen (zie volgende paragraaf). Er kan gesteld worden dat de invloed van de centrale op de leefruimte en de gezondheid van de mensen in de onmiddellijke omgeving van het bedrijf, groter zal zijn dan de invloed op mensen die verder van het bedrijf wonen. In de analyse zullen bijgevolg in eerste instantie de effecten op de mensen die in de onmiddellijke omgeving van het bedrijf wonen, bestudeerd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

318


10.3


TOXICOLOGISCHE EVALUATIE

10.3.1 Beschrijving van het studiegebied en van de populaties De belangrijkste woonkernen (menselijke aanwezigheid) in de omgeving van beide projectsites worden weergegeven in Tabel 10.2 en Bijlage 1.2. Tabel 10.2: Woongebieden in de buurt van beide projectsites situering t.o.v. de projectsite GCT site (Scenario 1)

Electrabel Rodenhuize site (scenario 2)

Desteldonk

ca. 0,9 km (ZO)

ca. 1,4 km (ZO)

Oostakker Doornzele Wippelgem

ca. 2,9 km (Z) ca. 1,5 km (N) ca. 3,2 km (NW)

ca. 3,5 km (Z) ca. 0,8 km (W) ca. 3,5 km W

Mendonk

ca. 3,7 km (NO)

ca. 3,3 km (NO)

St.-Kruis-Winkel

ca. 4,4 km (NO)

ca. 3,7 km (NO)

Kerkbrugge

ca. 2,5 km (W)

ca. 3 km (ZW)

Rieme

ca. 5,5 km (N)

ca. 4,8 km (N)

Voor de identificatie van de bevolkingssamenstelling in de omgeving van de projectsite(s) wordt gebruik gemaakt van de gegevens van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) op 1/1/2010. Dit overzicht wordt weergegeven in Tabel 10.3. Tabel 10.3: Bevolkingsopbouw in de omgeving van beide projectsites (2010) aantal inwoners Desteldonk Oostakker Doornzele Wippelgem Mendonk volgens leeftijd 0 tot 17 jaar 73 1.614 111 99 27 18 tot 64 249 4.651 337 305 72 jaar > 65 jaar 60 1.397 47 86 23 totaal 382 7.662 495 490 122

Sint-KruisWinkel

Kerkbrugge

Rieme

122

45

214

355

141

627

107 584

25 211

155 996

In de woonkernen kunnen volgende kwetsbare locaties geïdentificeerd worden welke in de buurt van de geplande centrale gelegen zijn:

scenario 1 (GCT-site)

scenario 2 (Electrabel site)

ca 7,3 km NO

ca 6,6 km NO

Vrije basisschool Edugo St. Vincentius

ca 3,0 km Z

ca 3,9 km Z

Gemeentelijke basisschool De letterdoos

ca 3,8 km ZW

ca 4,6 km ZW

St.-Kruiswinkel Vrije kleuterschool Sint Laurens Oostakker:

SGS Belgium NV

juni ’14

319



Vrije kleuterschool – Edugo Lourdes – Meerhout

ca 5,6 km ZW

ca 6,5 km ZW

Vrije Lagere school - Slotendries

ca 5,5 km ZW

ca 6,4 km ZW

Het ruimtegebruik is op kaart voorgesteld op Figuur 10.1. Figuur 10.1: Ruimtegebruik in de omgeving van BPG (Bron: www.gisvlaanderen.be)

Projectzone Voor beide projectsites

LEGENDE

SGS Belgium NV

juni ’14

320


SGS Belgium NV

juni ’14


321



10.3.2 Identificatie van de relevante wijzigingen in het milieu In het kader van dit MER worden enkel de relevante blootstellingen aan fysische en chemische agentia gekarakteriseerd. Volgens de methodologie van de Afdeling Sociale en Preventieve Gezondheidszorg dient een blootstelling verder te worden onderzocht indien:

de achtergrondimmissie groter is dan 80% van de wettelijke norm of van de wetenschappelijke advieswaarde; de bijdrage door de beschouwde activiteit groter is dan 1% van de wettelijke norm of van de wetenschappelijke advieswaarde of van de huidige toestand; er reeds bestaande klachten geformuleerd werden; er bij de bevolking reeds bestaande onrust met betrekking tot de stoffen is.

De parameter wordt weerhouden indien voldaan wordt aan minstens 1 criterium.

10.3.2.1

Blootstelling aan chemische agentia via luchtemissies

De nieuwe elektriciteitscentrale zal een aantal polluenten emitteren in de lucht (stikstofoxiden, fijn stof (PM10,PM2,5), zware metalen, …) welke een effect kunnen hebben op de gezondheid van de mens. Deze worden in deze discipline besproken. In de discipline lucht werden de polluenten NOX, SO2, CO, PM10-fijn stof , de zware metalen koper, cadmium, arseen en lood en de geurcomponenten o.a.. voor olijfpitten e.d. weerhouden voor verder onderzoek. Behalve voor de parameter CO en voor de indirecte blootstelling via depositie van lood (Pb) en Cadmium (Cd) wordt voor alle parameters aan minstens 1 selectiecriterium voldaan. Tabel 10.4 geeft de toetsing weer voor de betrokken parameters. Er zijn geen achtergrondwaarden beschikbaar in de ruime omgeving van het project voor deposities voor de parameters lood en cadmium. De emissies van het verkeer door de vrachtwagens en het personenvervoer en via de schepen van en naar de site werden als verwaarloosbaar ingeschat (zie discipline lucht § 5.5.5) en worden hier verder niet weerhouden. Tabel 10.4: Toetsingsresultaten nieuwe biomassacentrale aan normen / advieswaarden en achtergrondconcentraties in de omgeving

NOx scenario 1 norm/advieswaarde

scenario 2

achtergrondwaarde


%

norm/advieswaarde

achtergrondwaarde


%

28

µg/m³(n)

%

µg/m³(n)

40

%

Toetsingswaarde

40

28

1

Desteldonk

0,58

1,44%

70,00%

2,06%

0,39

0,97%

70,00%

1,38%

2

Oostakker

0,16

0,40%

70,00%

0,57%

0,12

0,31%

70,00%

0,44%

3

Doornzele

0,78

1,95%

70,00%

2,78%

0,55

1,37%

70,00%

1,96%

4

Wippelgem

0,23

0,58%

70,00%

0,82%

0,24

0,60%

70,00%

0,86%

5

Mendonk

0,27

0,68%

70,00%

0,97%

0,31

0,77%

70,00%

1,09%

6

St Kruis Winkel

0,38

0,96%

70,00%

1,37%

0,35

0,88%

70,00%

1,26%

7

Rieme

0,30

0,75%

70,00%

1,07%

0,37

0,93%

70,00%

1,32%

SO2 scenario 1 jaargemiddelde µg/m³(n)

SGS Belgium NV

%

scenario 2

achtergrondwaarde µg/m³(n)

juni ’14

%


%


%

322


5


toetsingswaarde

20

20

5

1

Desteldonk

0,52

2,62%

25,00%

10,47%

0,35

1,76%

25,00%

7,04%

2

Oostakker

0,15

0,73%

25,00%

2,92%

0,11

0,56%

25,00%

2,24%

3

Doornzele

0,71

3,54%

25,00%

14,16%

0,50

2,49%

25,00%

9,97%

4

Wippelgem

0,21

1,05%

25,00%

4,19%

0,22

1,10%

25,00%

4,38%

5

Mendonk

0,25

1,23%

25,00%

4,93%

0,28

1,39%

25,00%

5,57%

6

St Kruis Winkel

0,35

1,74%

25,00%

6,96%

0,32

1,61%

25,00%

6,43%

7

Rieme

0,27

1,36%

25,00%

5,44%

0,34

1,68%

25,00%

6,74%

PM10-fijn stof scenario 1 jaargemiddelde µg/m³(n)

%

scenario 2


%

33


%


40

%

toetsingswaarde

40

33

1

Desteldonk

0,05

0,13%

82,50%

0,16%

0,04

0,09%

82,50%

0,11%

2

Oostakker

0,02

0,04%

82,50%

0,05%

0,01

0,03%

82,50%

0,03%

3

Doornzele

0,07

0,18%

82,50%

0,22%

0,05

0,13%

82,50%

0,15%

4

Wippelgem

0,02

0,05%

82,50%

0,06%

0,02

0,06%

82,50%

0,07%

5

Mendonk

0,02

0,06%

82,50%

0,07%

0,03

0,07%

82,50%

0,09%

6

St Kruis Winkel

0,03

0,09%

82,50%

0,10%

0,03

0,08%

82,50%

0,10%

7

Rieme

0,03

0,07%

82,50%

0,08%

0,03

0,09%

82,50%

0,10%

CO scenario 1 8 uursgemiddelde mg/m³(n)

%

scenario 2

achtergrondwaarde mg/m3(n)

%

0,34

8 uursgemiddelde mg/m³(n)

%

10

achtergrondwaarde mg/m3(n)

%

toetsingswaarde

10

0,34

1

Desteldonk

2,09E-03

0,02%

3,40%

0,62%

1,41E-03

0,01%

3,40%

0,41%

2

Oostakker

5,85E-04

0,01%

3,40%

0,17%

4,48E-04

0,00%

3,40%

0,13%

3

Doornzele

2,83E-03

0,03%

3,40%

0,83%

2,00E-03

0,02%

3,40%

0,59%

4

Wippelgem

8,38E-04

0,01%

3,40%

0,25%

8,76E-04

0,01%

3,40%

0,26%

5

Mendonk

9,86E-04

0,01%

3,40%

0,29%

1,11E-03

0,01%

3,40%

0,33%

6

St Kruis Winkel

1,39E-03

0,01%

3,40%

0,41%

1,29E-03

0,01%

3,40%

0,38%

7

Rieme

1,09E-03

0,01%

3,40%

0,32%

1,35E-03

0,01%

3,40%

0,40%

Pb scenario 1 jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % 500 15

scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % 500 15

0,31793 0,08879 0,43007 0,12728

0,06% 0,02% 0,09% 0,03%

3,00% 3,00% 3,00% 3,00%

2,12% 0,59% 2,87% 0,85%

0,213878 0,068053 0,302929 0,133073

0,04% 0,01% 0,06% 0,03%

3,00% 3,00% 3,00% 3,00%

1,43% 0,45% 2,02% 0,89%

0,14977

0,03%

3,00%

1,00%

0,16924

0,03%

3,00%

1,13%

3,00%

1,41%

0,195341

0,04%

3,00%

1,30%

3,00% 1,10% As scenario 1

0,204622

0,04%

3,00%

1,36%

1 2 3 4 5

toetsingswaarde woongebieden Desteldonk Oostakker Doornzele Wippelgem

6

Mendonk

7

St Kruis Winkel

0,21137

0,04%

8

Rieme

0,16535

0,03%

SGS Belgium NV

juni ’14

scenario 2

323


1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

1 2 3 4 5 6 7

jaargemiddelde ng/m³(n) % 0,66 0,02025 3,07% 0,00566 0,86% 0,02740 4,15% 0,00811 1,23% 0,00954 1,45% 0,01347 2,04% 0,01053 1,60%

achtergrondwaarde ng/m³(n) % 0,5 75,76% 4,05% 75,76% 1,13% 75,76% 5,48% 75,76% 1,62% 75,76% 1,91% 75,76% 2,69% 75,76% 2,11% Cu scenario 1 jaargemiddelde achtergrondwaarde µg/m³(n) % µg/m³(n) % 100 0,012 1,18E-04 0,00012% 0,01% 0,98% 3,30E-05 0,00003% 0,01% 0,28% 1,59E-04 0,00016% 0,01% 1,33% 4,70E-05 0,00005% 0,01% 0,39% 5,50E-05 0,00006% 0,01% 0,46% 7,80E-05 0,00008% 0,01% 0,65% 6,10E-05 0,00006% 0,01% 0,51% Cd scenario 1 jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % 5 0,6 0,02843 0,57% 12,00% 4,74% 0,00794 0,16% 12,00% 1,32% 0,03846 0,77% 12,00% 6,41% 0,01138 0,23% 12,00% 1,90% 0,01339 0,27% 12,00% 2,23% 0,01890 0,38% 12,00% 3,15% 0,01479 0,30% 12,00% 2,46%

toetsingswaarde Desteldonk Oostakker Doornzele Wippelgem Mendonk St Kruis Winkel Rieme



10.3.2.2


jaargemiddelde ng/m³(n) % 0,66 0,013625 2,06% 0,004335 0,66% 0,019298 2,92% 0,008477 1,28% 0,010781 1,63% 0,012444 1,89% 0,013035 1,98%

achtergrondwaarde ng/m³(n) % 0,5 75,76% 2,73% 75,76% 0,87% 75,76% 3,86% 75,76% 1,70% 75,76% 2,16% 75,76% 2,49% 75,76% 2,61%

scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde µg/m³(n) % µg/m³(n) % 100 0,012 7,90E-05 0,00008% 0,01% 0,66% 2,50E-05 0,00003% 0,01% 0,21% 1,12E-04 0,00011% 0,01% 0,93% 4,90E-05 0,00005% 0,01% 0,41% 6,30E-05 0,00006% 0,01% 0,53% 7,20E-05 0,00007% 0,01% 0,60% 7,60E-05 0,00008% 0,01% 0,63% scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % 5 0,6 0,019124 0,38% 12,00% 3,19% 0,006085 0,12% 12,00% 1,01% 0,027087 0,54% 12,00% 4,51% 0,011899 0,24% 12,00% 1,98% 0,015133 0,30% 12,00% 2,52% 0,017467 0,35% 12,00% 2,91% 0,018297 0,37% 12,00% 3,05%

Geurhinder

De enige potentiële bron van geurhinder is de opslag van biomassa (-afval). Hierbij zijn vooral de olijf cake pellets van belang, reststoffen van de bosbouw vormen hier geen probleem. Deze pellets bestaan uit organische materiaal dat onderhevig kan zijn van microbiële afbraak met onder andere de productie van allerhande afbraakstoffen tot gevolg die tot geurhinder kunnen leiden. Geurhinder op het moment van het lossen en transport naar de opslagplaats wordt maximaal beperkt door een optimalisatie van de losactiviteiten met halfgesloten grijper die voorzien is van een afzuiginstallatie, overslagpunten die voorzien van een afzuiginstallatie en (meestal) overdekte transportbanden. De opslag alle pellets pellets gebeurt overdekt, de aanvoer van deze pellets zal eerder sporadisch en in beperkte hoeveelheden gebeuren. Gezien voorgaande wordt in het algemeen geen bijkomende geurhinder van de geplande biomassacentrale verwacht.

SGS Belgium NV

juni ’14

324


10.3.2.3


Blootstelling aan chemische agentia via oppervlaktewater

Het industrieel en koelwater van de nieuwe biomassacentrale zal geloosd worden in het kanaal GentTerneuzen en de Moervaart (enkel koelwater in locatie alternatief Electrabel Rodenhuize – scenario 2). Beide oppervlaktewateren worden niet gebruikt voor de productie van drinkwater of als viswater of voor recreatieve doeleinden. Bovendien werd in de discipline water vastgesteld dat de impact van de lozingen in beide scenario’s verwaarloosbaar is. Potentiële gezondheidseffecten als gevolg van afvalen koelwaterlozingen van de nieuwe elektriciteitscentrale zijn op basis van voorgaande argumenten als verwaarloosbaar te beschouwen en worden niet verder behandeld in de discipline mens.

10.3.2.4

Blootstelling aan chemische agentia via bodem en grondwater

Er kan gesteld worden dat de bewoners in de omgeving van de geplande elektriciteitscentrale niet blootgesteld zullen worden aan verontreinigingen onder de site. De nodige bodem beschermende maatregelen zullen genomen worden om lekken te vermijden (zie discipline bodem en grondwater). Hierdoor is de kans op bodemverontreiniging als gevolg van een calamiteit tot een minimum beperkt. Er werden geen negatieve effecten in de discipline bodem en grondwater ten gevolge van het project vastgesteld. Er worden bijgevolg in de toekomstige situatie geen blootstellingsroutes via bodem en grondwater verwacht.

10.3.2.5

Fysische agentia – geluid

Voor de bepaling van de relevante wijzigingen in het milieu worden voor geluid de meest kritische bewoningen (in de diverse windrichtingen) weerhouden. Dit betreft : • MP2: gelegen ten OZO van locatie 1 en ZZO van locatie 2 t.h.v. de woning te Desteldonkstraat 11 - Desteldonk, volgens het gewestplan gelegen in woongebied met landelijk karakter (op minder dan 500m van industriegebied). • MP3: gelegen N van locatie 1 en NNW van locatie 2, in de achtertuin van de woning te Slockstraat 13 – Doornzele, volgens het gewestplan gelegen in woongebied (op minder dan 500m van industriegebied). Aanlegfase Het specifiek geluid tijdens de aanlegfase voldoet ruim aan de grenswaarde voor fluctuerende en/of incidentele geluiden tijdens de dagperiode. Het huidig equivalent en stabiel omgevingsgeluid wordt ook nergens relevant overschreden. De huidige maximale geluidimmissies (door vnl. verkeerspassages) liggen minimaal 7 dB(A) hoger dan de berekende specifieke immissies. Het specifiek geluid tijdens de meest relevante aanlegfases zal dus niet of nauwelijks auditief waarneembaar zijn t.h.v. de meetposities. Enkel naar MP3 is er in scenario 2 een auditief waarneembare impact. Extra milderende maatregelen in deze aanlegfases zijn bijgevolg niet vereist. Exploitatiefase Scenario 1 Op basis van de geluidemissies van de stabiele geluidbronnen en de overdrachtsberekeningen, worden geluidimmissies bekomen voor de nachtelijke exploitatie in scenario 1 van 41,40 dB(A) voor MP2 en 40,2 dB(A) voor MP3. Gezien deze exploitatiefase 24/24 en 7 dagen op 7 zal plaats vinden, dient er te worden getoetst aan de strengste grenswaarden, dus deze voor de nachtperiode. Het berekende specifiek geluid van de geplande exploitatie voldoet aan de nachtelijke grenswaarde in MP3. In MP2 wordt er volgens huidige berekeningen (met eerder gehanteerde geluidemissies) niet voldaan aan de nachtelijke grenswaarden. Indien rekening wordt gehouden met de voorgestelde SGS Belgium NV

juni ’14

325



maatregelen bedraagt het specifiek geluid in MP2 39,6 dB(A) en 37,3 dB(A) in MP3 en wordt wel voldaan aan de grenswaarden. Zie discipline geluid en trillingen paragraaf 9. Scenario 2 Het berekende specifiek geluid van de geplande exploitatie in scenario 2 voldoet ruim aan de nachtelijke grenswaarde in beide meetposities. Het bedraagt respectievelijk 33,4 dB(A) in MP2 en 41 dB(A) in MP3. De grenswaarden zijn 40 dB(A) voor scenario 2 en 43 dB(A) voor scenario 1.

10.3.2.6

Legionellose

De aanwezigheid van pathogene species in koelwater, of in delen van het systeem in contact met koelwater zoals de aanwezigheid van biofilms in warmtewisselaars, vormt een microbieel risico. Eén van de belangrijkste thermofiele pathogenen die gevonden worden in natte koelsystemen die gebruik maken van rivierwater is de bacterie Legionella pneumophila. Typische omstandigheden in natte koelcellen die de ontwikkeling van Legionella bevorderen, zijn : • • • •

stagnerend water; temperatuur van het water in de koelcellen tussen 25 en 50 °C; pH tussen 6 en 8; de aanwezigheid van fouling, een microbiële biofilm; Legionella overleeft immers via ééncelligen

De verschillende stadia die leiden tot een uitbraak van Legionella omvatten : • • • •

de ontwikkeling van een virulente stam van bacteriën in het koelsysteem; de omstandigheden die de vermeerdering van bacteriën beïnvloeden; besmet water dat als aërosol in de atmosfeer verdwijnt; druppels diep geïnhaleerd door bevattelijke personen.

Er dient te worden opgemerkt dat niet alle Legionella species infecties kunnen veroorzaken bij de mens. Preventie van besmetting gebeurt het best door het voorkomen van de ontwikkeling en de vermeerdering van bacteriën in het koelsysteem. Scenario 1 (GCT site) Voor scenario 1 wordt gebruik gemaakt van een nieuwe koeltoren met geforceerde trek. Exploitanten van nieuwe koeltorens moeten volgende maatregelen nemen: • • •

De koeltoren moet gebouwd en geëxploiteerd worden volgens de Best Beschikbare Technieken Er moet een beheersplan opgesteld worden vóór de eerste ingebruikname van de installatie. Het meldingsformulier voor een inrichting met koeltoren moet ingediend worden bij de afdeling Toezicht Volksgezondheid vóór de eerste ingebruikname van de installatie.

Daarnaast zijn een aantal specifieke maatregelen van toepassing voor koeltorens met geforceerde trek die gebruik maken van oppervlaktewater:

SGS Belgium NV

juni ’14

326



Vanaf 1 juni tot en met 15 oktober: constante temperatuurcontrole van het oppervlaktewater

•

dat naar de koeltoren gaat. Jaarlijks in de periode van 1 juni tot 15 oktober: afname van minstens 2 stalen in de

•

aanvoerleiding van het water dat in de koeltoren met lucht in contact komt. 1ste staal: vóór 15 juli en nadat de temperatuur van het oppervlaktewater veertien

o

dagen continu boven de 20 °C ligt. 2de staal: in het midden van de resterende periode tot 15 oktober.

o •

Controle van de stalen op Legionella spp.

•

De staalname en de analyse verlopen volgens de methode voor koeltorenbemonstering en wateranalyse, beschreven in de erkenning van het geaccrediteerde of erkende laboratorium dat de analyse uitvoert

Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site) In scenario 2 wordt gebruik gemaakt van de bestaande koeltoren van de Electrabel Rodenhuize centrale. De volgende preventieve maatregelen worden momenteel reeds in acht genomen ter bestrijding van legionellose: •

zowel voor het bedrijfspersoneel als het onderhoudspersoneel zijn veiligheidsmaatregelen van kracht die in acht moeten genomen worden bij het uitvoeren van werkzaamheden in en rond de koelcellen, in en aan de koelwaterkring (bv. de condensor). Hierbij zijn zowel persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) voorgeschreven als preventiemaatregelen (desinfectie van de koelkring) voorafgaand aan werkzaamheden in en rond de koelkring van toepassing;

•

preventief worden er jaarlijks Legionella-analyses uitgevoerd op het koelcircuit. In functie van de bekomen resultaten wordt een actieplan en een beheersplan opgesteld om de eventuele Legionella-contaminatie onder controle te krijgen;

•

periodieke reiniging van de koelkring tijdens langdurige onderhoudsperiodes laat toe om het koelsysteem nadien effectiever te laten functioneren. Hierbij voorziet men het verwijderen van slib uit het koeltorenbassin en het controleren en reinigen van de druppelvangers en de pakking

•

Door het uitvoeren van deze preventieve maatregelen worden de ontwikkeling en vermeerdering van bacteriën in het koelsysteem onmogelijk gemaakt. Indien toch, ondanks de genoemde voorzorgsmaatregelen, Legionella-bacteriën teruggevonden worden, worden een aantal curatieve stappen ondernomen om de besmetting zo snel mogelijk ongedaan te maken. De koelkring wordt gedesinfecteerd met natriumhypochloriet en er wordt opnieuw een controle uitgevoerd. Indien nodig blijkt worden bijkomende maatregelen genomen.

10.3.2.7

Visueel aspect

Voor de evaluatie van de visuele impact van de geplande biomassacentrale wordt verwezen naar de Discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie § 12 van dit MER.

10.3.3 Identificatie en evaluatie potentiële gezondheidseffecten 10.3.3.1

Stikstofoxiden

Mogelijke gezondheidseffecten SGS Belgium NV

juni ’14

327



De voornaamste polluenten in deze categorie zijn stikstofmonoxide (NO) en stikstofdioxide (NO2). Dikwijls worden ze gezamenlijk aangegeven als NOx. NO is een kleurloos, reukloos en smaakloos gas dat op zich weinig toxisch is. Het veel toxischer NO2, is een bruinrood gekleurd gas, slecht ruikend en irriterend. Beide gassen zetten zich in de atmosfeer gemakkelijk in elkaar om en NO oxideert onder invloed van zonlicht of ozon snel tot NO2. NO2 dissocieert 's nachts terug naar NO en ozon. Stikstofoxiden ontstaan bij hoge verbrandingstemperaturen door oxidatie van de luchtstikstof. De belangrijkste bron van NOx is het wegverkeer. Naast het verkeer zijn vooral de elektriciteitsproductie en de industrie (incl. raffinaderijen) de belangrijkste emissiebronnen. NO2 heeft nadelige gezondheidseffecten door inwerking op het ademhalingssysteem. De effecten verschillen naargelang het om blootstelling gaat van korte duur of lange duur. Bij acute blootstelling zullen enkel bij zeer hoge concentraties (> 1880 µg/m³) effecten op gezonde personen optreden. Personen met astma of chronische longziekten zullen reeds bij lagere blootstellingen nadelige effecten op de ademhalingsfunctie ondervinden, waarbij een blootstelling van 1 tot 2 uren aan 3 concentraties in het gebied van 375 tot 565 µg/m , kan beschouwd worden als het laagste gebied waarin effecten kunnen geobserveerd worden. De effecten zijn veranderde longfunctie en symptomatische reacties, verhoogd voorkomen van acute ademhalingsziekte en symptomen, beschadiging van het longweefsel (bij hoge blootstellingen) en verhoogde gevoeligheid voor infecties. Kleine kinderen en astmatici of personen met chronische ademhalingsziekten zijn het meest gevoelig aan NO2 blootstelling. In onderstaande paragrafen wordt als toetsingswaarde gebruik gemaakt van de concentratie ter bescherming van de gezondheid van de mens vooropgesteld door de WGO, nl. : • jaargemiddelde :

40 µg/ m³(n).

De EG-richtlijn 1999/30/EC vermeldt dezelfde grenswaarden voor de bescherming van de gezondheid van de mens. Er wordt een NO2-concentratie op uurbasis vooropgesteld van 200 µg/m³(n). Hierbij wordt gesteld dat deze waarde niet meer dan 18 keer per kalenderjaar mag overschrijden worden. Voor de jaargemiddelde NO2-concentratie geldt een grenswaarde van 40 µg/m³(n).. Aan deze grenswaarden moest ten laatste op 1/1/2010 worden voldaan. Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project De bijdragen aan de immissie is het grootst t.h.v. Doornzele met resp. + 1,17% t.o.v. de norm en + 1,67% t.o.v. de huidige achtergrondwaarde voor scenario 1 en + 0,83% en 1,18% voor scenario 2. Rekening houdend met deze bijdragen zal de grenswaarde voor NOx van 40 µg/m³(n). als jaargemiddelde voor beide scenario’s NIET worden overschreden. Voor de impact bepaling werd rekening gehouden met een worst case scenario, nl. bij een werkingsregime van de geplande centrale van 8.760 uur en bij emissies aan emissiegrenswaarden. Dit is een overschatting van de reële situatie. Conform het significantiekader is de bijdrage in scenario 1 beperkt (-1), in scenario 2 verwaarloosbaar t.o.v. de WGO- norm. NOx scenario 1 norm/advieswaarde jaargemiddelde µg/m³(n) SGS Belgium NV

% juni ’14

scenario 2 achtergrondwa norm/advieswa achtergrondwa arde arde arde jaargemiddelde µg/m³( µg/m³( µg/m³( % % % n) n) n) 328


3

Toetsingswa arde

40

Doornzele

0,47

SGS Belgium NV


28 1,17%

juni ’14

70,00 %

40 1,67%

0,33

28 0,83%

70,00 %

1,18%

329


10.3.3.2


Zwaveldioxiden

Mogelijke gezondheidseffecten 3

Zwaveldioxide is een kleurloos gas met een irriterende geur en smaak (vanaf ca. 1.000 µg/m ). Het is zeer water oplosbaar en heeft een zuur karakter. Antropogene emissies van SO2 ontstaan voornamelijk door de verbranding van fossiele brandstoffen zoals kolen en aardolie. Een gering aandeel wordt veroorzaakt door procesemissies (vb. bij de zwavelzuurproductie). De belangrijkste SO2 emissies zijn afkomstig van de industrie en van de elektrische centrales, de gebouwenverwarming en het verkeer. Bij inademing is SO2 irriterend en bij hoge concentraties kan het ademhalingsproblemen (veranderingen in de longfunctie) veroorzaken, vooral dan bij personen die leiden aan astma of chronische longziekten. Bij hoge concentraties kunnen astma-aanvallen veroorzaakt worden. De gezondheidseffecten worden veroorzaakt door absorptie van SO2 in de slijmvliezen van de neus en in de bovenste ademhalingswegen en door de depositie van sulfaataërosolen in de ademhalingswegen. Bij zeer hoge concentraties (> 10 000 µg/m³) kan SO2 acute en ernstige effecten in de bronchii veroorzaken. Epidemiologische studies hebben aangetoond dat mogelijk kleine omkeerbare 3 verminderingen in de longfunctie van kinderen kunnen optreden vanaf 250-450 µg/m en een verhoogde mortaliteit vanaf 500-1 000 µg/m³. In onderstaande paragrafen wordt als toetsingswaarde gebruik gemaakt van de concentratie ter bescherming van de gezondheid van de mens vooropgesteld door de WGO, nl. : • 24- uursgemiddelde : 20 µg/ m³(n). De EG-richtlijn 1999/30/EC vermeldt dezelfde grenswaarden voor de bescherming van de gezondheid van de mens. Er wordt een SO2-concentratie op uurbasis vooropgesteld van 350 µg/m³(n). Hierbij wordt gesteld dat deze waarde niet meer dan 24 keer per kalenderjaar mag overschreden worden. Voor de jaargemiddelde SO2-concentratie geldt een grenswaarde van 20 µg/ m³(n). Aan deze grenswaarde moest ten laatste op 1/1/2010 worden voldaan. Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project De bijdragen aan de immissie is het grootst t.h.v. Doornzele met resp. + 3,54% t.o.v. de norm en + 14,16% t.o.v. de huidige achtergrondwaarde voor scenario 1 en + 2,49% en 9,97% voor scenario 2. Rekening houdend met deze bijdragen zal de grenswaarde voor SOx, nl. het jaargemiddelde van 20 µg/ m³(n). noch in scenario 1 en noch in scenario 2 worden overschreden. Voor de impact bepaling werd rekening gehouden met een worst case scenario, nl. bij een werkingsregime van de geplande centrale van 8.760 uur en bij emissies aan emissiegrenswaarden. Dit is een overschatting van de reële situatie. Conform het significantiekader zijn de bijdragen van beide locatie-alternatieven t.o.v. de WGO-norm als beperkt (-1) te beschouwen. SO2 scenario 1 jaargemiddelde µg/m³(n) Toetsingswaarde SGS Belgium NV

%

scenario 2


20

5

juni ’14

%

jaargemiddelde µg/m³(n) 20

%


%

5

330


3

Doornzele

10.3.3.3

0,71

3,54%

25,00%


14,16%

0,50

2,49%

25,00%

9,97%

Fijn Stof (PM10 en PM2,5, roet)

Mogelijke gezondheidseffecten Zwevend stof omvat alle deeltjes, vaste en vloeibare, die in de atmosfeer rondzweven. Ze kunnen er van enkele uren tot maanden verblijven in functie van hun eigenschappen (o.m. deeltjesgrootte) en van de meteorologische omstandigheden. Een gas met daarin rondzwevende deeltjes is een aërosol. De deeltjes kunnen in de atmosfeer terecht komen door een natuurlijke oorzaak (natuurlijk aërosol) of door menselijke activiteit (antropogeen aërosol). De deeltjes kunnen in beide gevallen ingedeeld worden volgens hun vormingswijze in primaire, secundaire en mechanisch gevormde deeltjes. Primaire deeltjes ontstaan in de atmosfeer door condensatie uit de gasfase na verbranding of scheikundige omvorming van SO2, NOx, PAK, ... Secundaire deeltjes ontstaan door coagulatie en aggregatie van primaire deeltjes. Mechanisch gevormde deeltjes komen rechtstreeks in de atmosfeer door verkleining van grover materiaal. De samenstelling van secundaire deeltjes is complexer. Ze worden gevormd uit de gasfase, en bij condensatie, waarbij de stoffen met de laagste dampspanning vlugger condenseren dan die met een hogere dampspanning. De fijne deeltjes kunnen daardoor een complexe, gelaagde samenstelling hebben. Dit wordt versterkt door het feit dat het beschikbare oppervlak van alle stof in de atmosfeer hoofdzakelijk geleverd wordt door de kleine deeltjes. Stoffen die gasvormig geëmitteerd worden (ook dioxines), zullen daarom bijna uitsluitend op de kleine deeltjes afgezet worden. Zware metalen uit smelterijen en verkeer, PAK, dioxine en roet bevinden zich daarom in de fijne fractie. Het gedrag van deeltjes in een aërosol wordt bepaald door de eigenschappen van de deeltjes (afmetingen, vorm, dichtheid) en die van het gas(snelheid, turbulentie, samenstelling). Om het gedrag van deeltjes te kunnen beschrijven is het begrip aerodynamische diameter ingevoerd. Die wordt bepaald door de afmetingen van de deeltjes, maar daarnaast ook door de vorm en de dichtheid. De aerodynamische diameter wordt gedefinieerd als de diameter van een sferisch deeltje dat in de omgevingslucht hetzelfde gedrag vertoont als het beschouwde deeltje. De grootteverdeling van stof in buitenlucht kent een verloop in 3 modi. De fijne fractie of PM2,5 gedefinieerd als de fractie met een aerodynamische diameter kleiner dan 2,5 µm, komt overeen met de primaire en secundaire deeltjes, de grove fractie met mechanisch gevormde deeltjes. De fijne secundaire fractie bestaat op zich nog uit 2 fysisch verschillende fracties, nl. de compacte deeltjes (zoals zouten) en de condensatiedeeltjes (zoals roet). In de eerste fase van de vorming van de deeltjes uit de condensatiereactie van gassen worden zeer snel zeer kleine vaste deeltjes gevormd. Die kleine deeltjes zijn zeer beweeglijk en klonteren samen in een luchtige structuur. Als die deeltjes hygroscopisch zijn, zullen ze in de atmosfeer water aantrekken, en door oplossen en herkristalliseren compacte deeltjes vormen (zouten). Zijn ze hydrofoob (waterafstotend) dan blijven ze die luchtige structuur met kleine dichtheid behouden (roet) en vormen ze een zogenaamde condensatieaërosol. De condensatieaërosoldeeltjes hebben een grote geprojecteerde diameter, maar een zeer kleine dichtheid, en daardoor een aerodynamische diameter die veel kleiner is dan hun geprojecteerde diameter laat vermoeden. Het is moeilijk om de totale fractie van zwevend stof op te vangen door de sterk toenemende traagheid van deeltjes in functie van de aerodynamische diameter. Deeltjes groter dan 10 µm a.d. worden met sterk wisselende rendementen opgevangen in functie van de opvangapparaten en de windsnelheid. Daarom is de afspraak gemaakt om op een genormeerde manier deeltjes groter dan 10 µm door voorafscheiders uit te sluiten. De fractie die dan opgevangen wordt, PM10 genaamd, is de SGS Belgium NV

juni ’14

331



som van de secundaire deeltjes en de primaire deeltjes tot ca. 10 µm a.d. Om de secundaire deeltjes afzonderlijk op te vangen werd een analoge afscheider genormeerd voor deeltjes groter dan 2,5 µm a.d. De plaats van afzetting in het ademhalingssysteem hangt af van de aerodynamische diameter. Bij de definitie van de afsnijdkarakteristieken voor PM10 heeft men zich daarom laten leiden door de plaats van afzetting in het ademhalingsstelsel. In de norm ISO 7708:19955 – Air quality – Particle size fraction definitions for the health related sampling – wordt de PM10 gedefinieerd als de thoracale fractie van het stof. De inadembare fractie omvat alle deeltjes kleiner dan 100 µm aerodynamische diameter. De fractie > PM10 wordt hoofdzakelijk afgezet in de bovenste luchtwegen. Dit afgezette stof wordt snel afgevoerd naar het spijsverteringsstelsel. Als het omgevingsstof stoffen bevat die afgebroken worden in het spijsverteringsstelsel dan moet het TSP (total suspended particles) meegerekend worden in de risico-evaluatie. Langdurige blootstelling aan lage concentraties fijn stof worden geassocieerd met chronische effecten zoals bronchitis en verminderde longfunctie en sterfte. Roet is afkomstig van verbrandingsprocessen en vormt een specifieke fractie van PM10. Roetdeeltjes hebben een typische grootte van ongeveer 0,3 µm. Zowel zwarte rook als zwarte koolstof zijn een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht. Zowel zwarte rook als zwarte koolstof zijn indicatoren voor roet. In 2011 levert de sector verkeer (27%) de grootste bijdrage aan de primaire PM10-emissies. Twee derde van die fractie bestaat uit uitlaatemissies, één derde uit niet-uitlaatemissies. Dit zijn onder meer deeltjes afkomstig van slijtage van de remmen, de banden en het wegdek. Ook industrie (22%), landen tuinbouw (21%) en resuspensie (opwaaiend stof door verkeer en het bewerken van landbouwgronden) (17%) leveren een substantiële bijdrage. De bevolking (verwarming, bakken, roken) staat in voor 10% van de PM10-uitstoot. De laatste 10 jaar is de PM10-uitstoot met één derde afgenomen. Voor de primaire PM2,5 -uitstoot levert het verkeer een nog grotere bijdrage, namelijk 35%. Driekwart van deze verkeersemissies bestaat uit uitlaatemissies, wat relatief meer is dan in PM10 -stof. De sectoren industrie (30%), landen tuinbouw (18%) en bevolking (14%) leveren ook grote bijdragen aan de PM2,5-emissies. Resuspensie speelt geen rol in de PM2,5 -emissies omdat de aerodynamische diameter van heropwaaiende deeltjes groter dan 2,5 µm is. De PM2,5 -emissie is sinds 2000 met 35% gedaald. Verkeer is verantwoordelijk voor de helft van het elementair koolstof. Daarna volgen landen tuinbouw (19%), industrie (12%) en de bevolking (11%). Sinds 2000 daalde de uitstoot van elementair koolstof met één derde.

Luchtkwaliteitsdoelstellingen PM10 De Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG definieert grenswaarden voor de bescherming van de menselijke gezondheid voor PM10. Deze dienen vanaf 1 januari 2005 gerespecteerd te worden in elk meetpunt. De jaargrenswaarde bedraagt 40 µg/m³, de daggrenswaarde houdt in dat er maximaal 35 dagen met een daggemiddelde hoger dan 50 µg/m³ mogen voorkomen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) heeft voor PM10-concentraties ook richtwaarden vooropgesteld, deze zijn strenger dan de EU-grenswaarden. De WGO baseert zich voor het bepalen van de richtwaarden op gezondheidsstudies. Volgens de WGO is er geen veilige drempelwaarde waaronder geen nadelige effecten voorkomen. In een advies van de WGO (2005) wordt voor de meetpunten een SGS Belgium NV

juni ’14

332



streefwaarde voor PM10 voorgesteld van 20 µg/m³ voor het jaargemiddelde en 50 µg/m³ voor het daggemiddelde met slechts 3 toegestane overschrijdingen per jaar. Luchtkwaliteitsdoelstellingen PM2,5 De WHO heeft voor PM2,5 een richtwaarde vastgelegd van maximaal 10 µg/m³ gemiddeld per jaar, en maximaal 25 µg/m³ als daggemiddelde. In de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG zijn ook een streefwaarde en grenswaarde opgenomen voor PM2,5. De streefwaarde is 25 µg/m³ en diende vanaf 1 januari 2010 gehaald te worden, de grenswaarde bedraagt 20 µg/m³ gemiddeld per kalenderjaar, te halen tegen 2015 en 20 µg/m³ per kalenderjaar te halen vanaf 1 januari 2020.

Het IARC heeft in oktober 2013 particle matter (PM-fractie van luchtverontreiniging) ingedeeld in groep 1, als bewezen kankerverwekkend voor de mens.

Roet Zowel zwarte rook als zwarte koolstof zijn een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht. Zowel zwarte rook als zwarte koolstof zijn indicatoren voor roet. De vermelde grenswaarden voor zwarte rook in VLAREM II waren geldig tot 1 januari 2005. Momenteel zijn er op Europees of Vlaams niveau geen grenswaarden voor zwarte rook. De grenswaarde in Vlarem II voor zwarte rook is 1003 150 µg/Nm als gemiddelde dagwaarde.

Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project PM10 De bijdragen van het project voor PM10 is het hoogst t.h.v. Doornzele. Ten opzichte van de strengste grenswaarde (nl. 20 µg/ m³) bedraagt de bijdrage resp. 0,35% en 0,26% voor scenario 1 en scenario 2. Conform het significantiekader is deze bijdrage t.o.v. de WGO- norm verwaarloosbaar (< 1%). De absolute bijdrage bedraagt resp. 0,07 en 0,051 µg/ m³. De (gemiddelde) achtergrondwaarde in het projectgebied bedraagt 33 µg/ m³. De WGO norm van 20 µg/ m³ wordt in de projectzone momenteel overschreden. De jaargrenswaarde volgens de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG voor de bescherming van de menselijke gezondheid voor PM10 van 40 µg/m³ wordt wel gerespecteerd. Deze diende vanaf 1 januari 2005 gerespecteerd te worden.

PM10-fijn stof

toetsingswaarde

scenario 1 WGO richtwaarde (jaargemiddelde)


µg/m³(n)

µg/m³(n)

%

20

%

20

achtergrondwaarde jaargemiddelde µg/m³(n)

%

33

woongebieden 1

Desteldonk

0,05

0,25%

0,036

0,18%

33

165,00%

2

Oostakker

0,02

0,10%

0,011

0,06%

33

165,00%

3

Doornzele

0,07

0,35%

0,051

0,26%

33

165,00%

4

Wippelgem

0,02

0,10%

0,022

0,11%

33

165,00%

SGS Belgium NV

juni ’14

333



PM10-fijn stof scenario 1 WGO richtwaarde (jaargemiddelde)


µg/m³(n)

µg/m³(n)

%

%

20

achtergrondwaarde jaargemiddelde µg/m³(n)

%

toetsingswaarde

20

33

5

Mendonk

0,02

0,10%

0,028

0,14%

33

165,00%

6

St Kruis Winkel

0,03

0,15%

0,033

0,17%

33

165,00%

7

Rieme

0,03

0,15%

0,034

0,17%

33

165,00%

meetpost Ertvelde

44M702

0,01

0,05%

-

-

33

165,00%

Evergem

44R731

0,04

0,20%

0,027

0,14%

33

165,00%

Mendonk

44R740

0,05

0,25%

0,064

0,32%

33

165,00%

Roet Roet is afkomstig van verbrandingsprocessen en vormt een specifieke fractie van PM10. Roetdeeltjes hebben een typische grootte van ongeveer 0,3 µm. Zowel zwarte rook als zwarte koolstof zijn een maat voor de roetconcentratie in de omgevingslucht. Zowel zwarte rook als zwarte koolstof zijn indicatoren voor roet. De meetpost 44R750 te Zelzate mat in 2012 een gemiddelde dagwaarde voor zwarte rook van 9,2 µg/ m³. Momenteel zijn er op Europees of Vlaams niveau geen grenswaarden voor zwarte rook. De 3 grenswaarde in Vlarem II voor zwarte rook is 100-150 µg/Nm als gemiddelde dagwaarde (gedlig tot januari 2005) . Op basis van bovenvermelde gegevens wordt voldaan aan de Vlarem grenswaarde voor zwarte koolstof. PM2,5 Er zijn geen specifieke gegevens bekend hoe de verdeling van het fijn stof zich verhoudt. Voor de impactbepaling wordt bijgevolg uitgegaan van het worst case scenario waarbij alle fijn stof wordt aanzien als PM2,5. Dit betekent echter een overschatting van de reële situatie. De bijdragen van het project voor PM2,5 is het hoogst t.h.v. Doornzele. Ten opzichte van de strengste grenswaarde (nl. 10 µg/ m³) bedraagt de bijdrage resp. 0,70% en 0,51% voor scenario 1 en scenario 2. Conform het significantiekader is deze bijdrage t.o.v. de WGO- norm verwaarloosbaar (< 1%). De absolute bijdrage bedraagt resp. 0,07 en 0,051 µg/ m³. De achtergrondwaarde in het projectgebied bedraagt 21 µg/ m³. De WGO norm van 10 µg/ m³ wordt in de projectzone momenteel overschreden. De jaargrens(streef)waarde volgens de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG voor de bescherming van de menselijke gezondheid voor PM2,5 van 25 39 µg/m³ (grenswaarde te bereiken tegen 2010) en 20 µg/m³ (indicatieve grenswaarde te bereiken tegen 2020) worden wel gerespecteerd.

PM2,5-fijn stof scenario 1 39

scenario 2

achtergrondwaarde

de indicatieve grenswaarde wordt door de Europese Commissie herzien in het licht van nieuwe informatie over gevolgen voor de gezondheid en het milieu, technische haalbaarheid en ervaring die met de streefwaarde is opgedaan in de lidstaten.

SGS Belgium NV

juni ’14

334


toetsingswaarde


WGO richtwaarde (jaargemiddelde)

WGO richtwaarde (jaargemiddelde)

µg/m³(n)

µg/m³(n)

%

10

%

10


%

21

woongebieden 1

Desteldonk

0,05

0,50%

0,036

0,36%

21

210,00%

2

Oostakker

0,02

0,20%

0,011

0,11%

21

210,00%

3

Doornzele

0,07

0,70%

0,051

0,51%

21

210,00%

4

Wippelgem

0,02

0,20%

0,022

0,22%

21

210,00%

5

Mendonk

0,02

0,20%

0,028

0,28%

21

210,00%

6

St Kruis Winkel

0,03

0,30%

0,033

0,33%

21

210,00%

7

Rieme

0,03

0,30%

0,034

0,34%

21

210,00%

meetpost Ertvelde

44M702

0,01

0,10%

-

-

21

210,00%

Evergem

44R731

0,04

0,40%

0,027

0,27%

21

210,00%

Mendonk

44R740

0,05

0,50%

0,064

0,64%

21

210,00%

SGS Belgium NV

juni ’14

335


10.3.3.4


Zware metalen (Pb, Cu, As, Cd)

Pb Mogelijke gezondheidseffecten Lood is een blauwachtig of zilvergrijs zacht metaal. De meest voorkomende oxidatiestaat van lood in anorganische componenten is +2. Los van nitraat, chloraat en in lagere hoeveelheid van chloriden, hebben de meeste van de anorganische zouten van lood een slechte oplosbaarheid in water. De concentraties van lood in de omgevingslucht varieert van 0.5 µg/m³(n) in landelijke gebieden nabij stedelijke gebieden en in landelijke gebieden concentraties variëren van 0,1-0,3 µg/m³(n). Hoge concentraties van lood worden gevonden in stedelijke gebieden met een hoge verkeersintensiteit. In stedelijke gebieden de concentraties van lood variëren van 0,5-3,0 µg/m³(n). Het lood in de omgevingslucht komt het meest voor onder de vorm van submicronpartikels. 30-50% van deze ingeademde deeltjes blijven in het ademhalingssysteem. Bijna al dit lood wordt geabsorbeerd in het lichaam. Deeltjes van 1-3 µm worden ook afgezet in de longen. De grotere deeltjes zijn met een variabele efficiëntie hoofdzakelijk afgezet in de hogere ademhalingswegen met een niet-gehele absorptie. Lood geeft verschillende toxicologische effecten bij een verhoogde blootstelling ervan: • Effecten op deheembiosynthese. De normale processen van heembiosynthese worden verstoord door de aanwezigheid van lood in het bloed. Lood interfereert in de activiteit van 3 enzymes: ALAS, ALAD en het enzyme verantwoordelijk voor het normaal functioneren van intramitochondrisch ferrochelatase. • Effecten op het zenuwstelsel. • Effecten op het bloeddrukniveau • Carcinogene effecten. De WGO richtwaarde (jaargemiddelde) voor lood is 0,5 µg/m³(n) . VLAREM II definieert eveneens een grens- en richtwaarde voor lood in totale depositie van resp. 3.000 en 250 µg/m². dag. Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project De bijdragen aan de immissie is het grootst t.h.v. Doornzele met resp. + 0,09% t.o.v. de norm en + 2,87% t.o.v. de huidige achtergrondwaarde voor scenario 1 en + 0,06% en 2,02% voor scenario 2. Rekening houdend met deze bijdragen zal de WGO richtwaarde voor lood van 0,5 µg/ m³(n). als jaargemiddelde noch in scenario 1 en noch in scenario 2 worden overschreden. Conform het significantiekader zijn de bijdragen van beide locatie alternatieven t.o.v. deze WGO norm als verwaarloosbaar (0) te beschouwen. Pb scenario 1 scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % ng/m³(n) % ng/m³(n) % toetsingswaarde 500 15 500 15 3 Doornzele 0,43007 0,09% 3,00% 2,87% 0,302929 0,06% 3,00% 2,02%

SGS Belgium NV

juni ’14

336



Cu Mogelijke gezondheidseffecten Koper is een algemeen voorkomende stof, die van nature in het milieu voorkomt en zich op natuurlijke wijze in het milieu verspreidt. De productie van koper is in de laatste jaren sterk gestegen, hierdoor is het gehalte aan koper in het milieu ook gestegen. Koper kan in veel verschillende soorten voedsel, het drinkwater en de lucht gevonden worden. Daarom nemen mensen dagelijks relatief aanzienlijke hoeveelheden koper op via het eten, drinken en ademhalen. De absorptie van koper is nodig, omdat koper een sporenelement is dat essentieel is voor de menselijke gezondheid. Hoewel mensen grote concentraties koper zonder problemen binnen kunnen krijgen, kan teveel koper nog steeds aanzienlijke gezondheidsproblemen veroorzaken. De meeste kopermengsels bezinken en binden zich aan watersediment of bodemdeeltjes. Oplosbare kopermengsels vormen de grootste bedreiging voor de menselijke gezondheid. Meestal komen water oplosbare kopermengsels in het milieu via landbouwactiviteiten.. Koperconcentraties in de lucht zijn meestal bijzonder laag, zodat de blootstelling aan koper via de lucht te verwaarlozen is. Maar mensen die in de buurt wonen van smeltfabrieken die koperertsen smelten om metaal te maken, lopen wel het risico om op die manier koper binnen te krijgen. Mensen die in huizen leven die nog steeds koperen (water)leidingen hebben, worden blootgesteld aan hogere concentraties koper dan anderen, omdat koper door verwering van de leidingen in het water terecht komt. Vaak komen mensen via hun werk in aanraking met koper. In de werkomgeving kan de besmetting met koper leiden tot een griepachtige aandoening, die bekend staat als metaalkoorts. Deze gesteldheid verdwijnt na twee dagen en wordt veroorzaakt door overgevoeligheid. Langetermijn blootstelling aan koper kan irritatie veroorzaken aan de neus, mond en ogen en het veroorzaakt hoofdpijn, buikpijn, duizeligheid, overgeven en diarree. Opzettelijk hoge opnames van koper kunnen schade aan de lever en nieren veroorzaken en zelfs de dood tot gevolg hebben. Het is nog niet duidelijk of koper kankerverwekkend is. Er zijn een aantal wetenschappelijke artikelen die erop wijzen dat er een verband is tussen een langdurige blootstelling aan welbepaalde koperniveaus en een afname in intelligentie bij adolescenten. Industriële blootstelling aan koperdampen of aerosolen kan resulteren in metaaldampkoorts met atrofe veranderingen in het neusslijmvlies. Chronische kopervergiftiging resulteert in Wilson's Disease, met als symptomen levercirrose, hersenbeschadiging, geboorteafwijkingen en koperneerslag in het hoornvlies. Koper (stof en nevel) heeft een TLV-TAW waarde van 1 mg/m³(n). Als toetsing zal de TLV-TAW waarde gedeeld worden door 10 (niet-carcinogeen).. Er zal bijgevolg een toetsingswaarde 0,1 mg/m³(n) gebruikt worden Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project

Koper werd enkel weerhouden voor verder onderzoek omdat de bijdrage t.o.v. de achtergrondwaarde groter is dan 1% t.h.v. Doornzele. De bijdrage van het project is daar het grootst, maar steeds ruim 3 onder de 1% t.o.v. de weerhouden gezondheidsnorm van 100 µg/m . Conform het significantiekader zijn de bijdragen van beide locatie alternatieven t.o.v. de gezondheidsnorm als verwaarloosbaar (0) te beschouwen. SGS Belgium NV

juni ’14

337



Cu scenario 1 scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde jaargemiddelde achtergrondwaarde µg/m³(n) % µg/m³(n) % µg/m³(n) % µg/m³(n) % toetsingswaarde 100 0,012 100 0,012 3 Doornzele 1,59E-04 0,00016% 0,01% 1,33% 1,12E-04 0,00011% 0,01% 0,93%

As Mogelijke gezondheidseffecten Arseen is alom vertegenwoordigd in de natuur. As(III) en AS(V) zijn de meest voorkomende oxidatievormen van Arseen. Arseen komt in de natuur primair voor onder de vorm van sulfide in associatie met sulfide van zilvererts, lood, koper, nikkel, antimoon, kobalt en ijzer. Representatieve achtergrondwaarden van arseen in de omgevingslucht zijn 1-10 ng/m³(n) in landelijke gebieden. Concentraties van arseen in steden kan tot 100 ng/m³(n) bereiken, tot 1000 ng/m³ dichtbij non-ferro metaalsmelters en sommige energiecentrales. De hoofdroutes voor arseenabsorptie in een populatie zijn inademing en opname met voedsel. Factoren die de grootte van de absorptie van arseen door de longen bepalen zijn de chemische vorm, partikelgrootte en de oplosbaarheid. Data suggereren dat ongeveer 40% van de ingeademde arseen afgezet wordt in de longen en ongeveer 30% van de ingeademde hoeveelheid wordt geadsorbeerd. Oplosbaar anorganisch arseen is bijna totaal absorbeerbaar vanuit de slokdarm. Bloed is het hoofdvervoersmiddel voor het transport van arseen na de absorptie. Anorganisch arseen kan acute, subacute en chronische effecten hebben die eerder lokaal of eerder systemisch optreden. Longkanker is het kritische effect na inhalatie van arseen. Een hogere incidentie van longkanker is waargenomen in verschillende groepen die meer blootgesteld zijn aan anorganische arseen componenten. De WHO stelt een levensrisico vast van 3*10-3 bij een luchtconcentratie van 1µg arseen per m³(n) en 3 een kankerrisico van 1:1.000.000 bij een concentratie van 0,66 ng/m . Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project De bijdragen aan de immissie is het grootst t.h.v. Doornzele met resp. + 4,15% t.o.v. de norm en + 5,48% t.o.v. de huidige achtergrondwaarde voor scenario 1 en + 2,92% en 3,86% voor scenario 2. Rekening houdend met deze bijdragen zal de concentratie voor een kankerrisico van 1:1.000.000 voor Arseen, nl. 0,66 ng/ m³(n). noch in scenario 1 en noch in scenario 2 worden overschreden. Conform het significantiekader zijn de bijdragen van beide locatie alternatieven t.o.v. het kankerrisico van 1:1.000.000 als beperkt (-1) te beschouwen. As scenario 1 scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % ng/m³(n) % ng/m³(n) % toetsingswaarde 0,66 0,5 0,66 0,5 3 Doornzele 0,02740 4,15% 75,76% 5,48% 0,019298 2,92% 75,76% 3,86%

SGS Belgium NV

juni ’14

338



Cd Mogelijke gezondheidseffecten Cadmium is een zacht, zilverwit metaal. Het heeft een relatief hoge dampspanning. In de lucht wordt de damp vlug geoxideerd tot cadmiumoxide. Veel anorganische cadmiumcomponenten zijn oplosbaar in water, cadmiumsulfide en cadmiumoxide zijn bijna onoplosbaar in water. De concentratie van cadmium in landelijke gebieden varieert van <1 tot 5 ng/m³(n), in stedelijke gebieden van 5-15 ng/m³(n) en in geïndustrialiseerde gebieden van 15-50 ng/m³(n). Hogere concentraties werden waargenomen dicht bij productie van metalen. Acute ademhalingseffecten kunnen verwacht worden bij cadmiumrook concentraties in lucht boven de 1mg/m³. Chronische ademhalingseffecten kunnen verwacht worden na een beroepsblootstelling van 20 µg Cd/ m³(n) voor ongeveer 20 jaar. Cadmium is volgens US EPA carcinogeen, deze stelling is gebaseerd op data van het voorkomen van longkanker bij mensen. WHO grenswaarden voor Cd zijn als volgt. In landelijke gebieden dient de huidige concentratie van <1-5 ng/m³(n) niet te worden overschreden. In stedelijke gebieden zonder landbouwactiviteit en in geïndustrialiseerde gebieden mag de concentratie van 10-20 ng/m³(n) worden toegelaten. De richtwaarde volgens WGO en de Europese richtlijn 2004/107/EG is een waarde van 5 ng/m³(n). Voor Cd zijn geen depositie richtwaarden vermeld door de WHO. Vlarem II stelt wel een richtwaarde vast van 20 µg/m².dag. Mogelijke gezondheidseffecten als gevolg van het project De bijdragen aan de immissie is het grootst t.h.v. Doornzele met resp. + 0,77% t.o.v. de norm en + 6,41% t.o.v. de huidige achtergrondwaarde voor scenario 1 en + 0,54% en 4,51% voor scenario 2. Rekening houdend met deze bijdragen zal de WGO richtwaarde voor cadmium van 5 ng/ m³(n). als jaargemiddelde noch in scenario 1 , noch in scenario 2 worden overschreden. Conform het significantiekader zijn de bijdragen van beide locatie-alternatieven t.o.v. deze WGO norm als verwaarloosbaar (0) te beschouwen. Cd scenario 1 scenario 2 jaargemiddelde achtergrondwaarde jaargemiddelde achtergrondwaarde ng/m³(n) % ng/m³(n) % ng/m³(n) % ng/m³(n) % toetsingswaarde 5 0,6 5 0,6 3 Doornzele 0,03846 0,77% 12,00% 6,41% 0,027087 0,54% 12,00% 4,51%

SGS Belgium NV

juni ’14

339


10.3.3.5


Geluid

Volgens WHO treedt gemiddelde tot serieuze hinder op vanaf 50-55 dB(A) als omgevingsgeluid. Bij overschrijding van deze hinder kunnen als gevolg van stress en slapeloosheid gezondheidseffecten ontstaan. Het slapen met open raam kan vanaf 45 dB(A) gezondheidseffecten veroorzaken. Tijdens de aanlegfase bedraagt het specifieke geluid overdag maximaal 50,1 dB(A) in scenario 1 en 53,3 dB(A) in scenario 2. De huidige specifieke immissies liggen echter 7 dB(A) hoger dan de berekende specifieke immissies. Er worden bijgevolg geen bijkomende gezondheidseffecten verwacht tijdens de aanlegfase. Voor de meest kritische bewoningen (MP2 en MP3) in de buurt van de projectzone worden maximale nachtelijke immissies verwacht van 41,40 dB(A) t.h.v. MP2 voor scenario 1 en 41 dB(A) t.h.v. MP3 in scenario 2. Indien voor scenario 1 rekening wordt gehouden met milderende maatregelen bedraagt de immissie max. 39,6 dB(A). Deze immissies worden volgens WHO aanzien als niet hinderlijk, er worden hierdoor geen gezondheidseffecten verwacht.

10.4

VEILIGHEID

De site is geen SEVESO-site en dus niet onderworpen aan de veiligheidsrapportering. In het geval van noodsituaties voorziet BPG een uitgebreide noodplanning met o.a.: •

Globaal noodplan

•

Specifiek interventieplan

•

Interventiescenario’s die kwantitatief onderbouwd zijn en gebaseerd op de grootste risico’s van de centrale.

•

De nodige automatische noodsystemen

•

De nodige detectie en bestrijdingssystemen

•

EHBO opgeleiden.

SGS Belgium NV

juni ’14

340


10.5


MOBILITEITSANALYSE

10.5.1 Methodiek Zowel in de toekomstige als in de huidige situatie wordt eerst het bereikbaarheidsprofiel van beide projectsites geschetst. Daarna wordt het mobiliteitsprofiel van deze sites besproken voor de huidige en de toekomstige situatie. De impact van het mobiliteitsprofiel wordt ingeschat aan de hand van volgend significantiekader: Verwaarloosbare bijdrage Beperkte bijdrage Relevante bijdrage Belangrijke bijdrage

X<1% 1=<x<5% 5=<x<10% X>=10%

van de capaciteit van de beschouwde weg van de capaciteit van de beschouwde weg van de capaciteit van de beschouwde weg van de capaciteit van de beschouwde weg

10.5.2 Mobiliteit in de referentiesituatie 10.5.2.1 Bereikbaarheidsprofiel 10.5.2.1.1 Huidige verkeersstructuur Beide projectsites (GCT en Electrabel Rodenhuize) zijn bereikbaar via de weg en de scheepvaart (Kanaal Gent-Terneuzen). GCT is ook bereikbaar per spoor. Macroniveau Beide projectsites zijn gelegen in het Gentse Havengebied. Vlakbij is de R4 (John Kennedylaan) die een uitstekende verbinding vormt naar de E17 (circa 10 km ten zuidoosten) en de E34 (circa 6 km ten noorden). De E17 geeft goede verbinding richting Kortrijk, richting Antwerpen en richting Brussel (via de E40). De E34 geeft goede verbinding richting Antwerpen en Kust. Meso- en microniveau Het kanaal Gent-Terneuzen oefent een barrière werking uit voor het wegverkeer komende vanuit het westen. Voor dit wegverkeer zijn beide projectsites enkel bereikbaar via de E34 die loopt over het kanaal (circa 5 km ten noordoosten) of via de Kennedylaan (circa 7,5 km ten zuiden). De bereikbaarheid vanuit het noorden, oosten en zuiden kan als goed omschreven worden. De bereikbaarheid op microniveau is voornamelijk van belang voor fietsers en voetgangers. Beide sites zijn gelegen in de Haven van Gent. In westelijke richting kan het kanaal als barrière voor fietsers en voetgangers fungeren. De bereikbaarheid voor fietsers en voetgangers kan als slecht beschouwd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

341



Figuur 10.2 : Overzicht van de belangrijkste wegen in de omgeving van de projectzone voor BPG

Projectzone BPG

SGS Belgium NV

juni ’14

342



10.5.2.1.2 Capaciteit omliggende wegen Methode De capaciteit van een weg of een rijstrook wordt uitgedrukt in Personen Auto Equivalenten (p.a.e.). Deze werkwijze wordt gehanteerd omdat de impact van de verschillende vervoerswijzen op de capaciteit van een weg, totaal verschillend kunnen zijn. Er wordt uitgegaan van de volgende maatvoering : • • • • • •

auto en kleine bestelwagen: grote bestelwagen en kleine vrachtwagen: zware vrachtauto: bus: motorrijwiel: fiets:

1 p.a.e. 2 p.a.e. 3 p.a.e. 2 p.a.e. 0,5 p.a.e. 0,3 p.a.e.

De capaciteit van een rijstrook staat gelijk aan het aantal p.a.e. die deze rijstrook op een uur tijd kan verwerken. Algemeen wordt aangenomen dat de volgtijd tussen twee voertuigen 2 seconden bedraagt. Dit houdt in dat de maximale capaciteit van een rijstrook gelijk is aan 1 800 p.a.e./u (maar dit hangt ook af van de maximale snelheid). Op te merken valt hierbij nog dat allerlei externe invloeden dit cijfer negatief kunnen beïnvloeden. Het vermelde cijfer gaat uit van een rijstrookbreedte van 3,50 m. Smallere rijstroken, een bochtig tracé, hellingen, tegenliggers, obstakels en andere factoren kunnen deze maximale capaciteit inperken. Deze capaciteit geldt ook als maximumnorm voor de rijstroken op kruispunten met verkeersafhankelijke regeling, namelijk in een situatie waarbij er zich op de kruisende weg gedurende één uur geen enkel voertuig aanbiedt. Van zodra er zich een grote verkeersstroom aanbiedt op de kruisende weg, zal de capaciteit van elk van de respectievelijke wegen afnemen. De John Kennedylaan (R4) ter hoogte van de projectzone is uitgerust met 2 hoofdrijstroken in elke rijrichting. Er kan hiervoor een capaciteit van 3.000 p.a.e./u per rijrichting worden vooropgesteld. De Energiestraat (zijstraat van de John Kennedylaan) is uitgerust met 1 rijstrook in elke richting. Hiervoor wordt een capaciteit van 1000 p.a.e./u per rijrichting vooropgesteld. 10.5.2.1.3 Intensiteit omliggende wegen Voor de bepaling van de verkeersintensiteiten op de omliggende wegen wordt een beroep gedaan op de verkeerstellingen in de omgeving van de projectzone voor BPG. Deze tellingen worden uitgevoerd in opdracht van het Agentschap Wegen en Verkeer en gebeuren a.d.h.v. lusdetectoren. Voor de R4 (John Kennedylaan) werden op basis van de recentste gegevens (2008) gemiddelde intensiteiten tussen 6 en 16 uur vastgesteld van 11.372 voertuigen, het daggemiddelde bedroeg 12.570 voertuigen. Deze gegevens werden bepaald over 7.897 teldagen met 23 telposten. In het rapport verkeerstellingen 2006 werden gemiddelde dagintensiteiten ter hoogte van Arcelor Mittal Gent opgegeven van 18.400 voor 2005 en 19.000 voor 2006. Er zijn geen recentere gegevens beschikbaar, ook niet voor telposten in de directe omgeving van de projectzone. Uitgaande van de hoogste belasting die gemeten werd in de buurt van de projectzone bedraagt de gemiddelde dagintensiteit 19.000 voertuigen of 9.500 voertuigen per rijrichting op de John Kennedylaan. Gespreid over uren kan aangenomen worden dat 90% van dit verkeer zich van 06 tot

SGS Belgium NV

juni ’14

343



22 uur op deze weg begeeft. De gemiddelde verkeersbelasting per rijrichting gedurende deze periode bedraagt bijgevolg 8.550 voertuigen of ca. 534 voertuigen per uur. In juni 2007 werden slangtellingen uitgevoerd om de werkelijke grootte van de vrachtwagenintensiteiten na te gaan in de buurt van de projectzone (Sint-Kruis-Winkel, Desteldonk, 40 Oostakker, Kerk- en Langerbrugge, Doornzele, Rieme en Zelzate) . In Sint-Kruis-Winkel rijden per dag respectievelijk 123 en 138 vrachtwagens R4 op en af. Op het drukste uur (18 hr) zijn dit er respectievelijk 3 op en 19 af. In Desteldonk rijden per dag respectievelijk 117 en 163 vrachtwagens R4 op en af. Op het drukste uur (18 hr) zijn dit er telkens 7 op en 21 af. Het maximaal aantal bussen ter hoogte van Sint-Kruis-Winkel dat de R4 open afrijdt bedraagt resp. 0 en 2 en t.h.v. Desteldonk is dit 1 en 0. Rekening houdende met een maximale vrachtwagen intensiteit van 21 vrachtwagens per uur (18 hr), 2 bussen per uur en een gemiddelde verkeersbelasting van 534 voertuigen per uur (tussen 06 en 22 uur) en een maximale capaciteit van de J.Kennedylaan van 3.000 p.a.e. bedraagt de huidige belasting van deze weg 19,3%. Tabel 10.5: Huidige belasting John Kennedylaan in de buurt van de projectzone(s)

p.a.e./uur maximale # voertuigen/dag J.Kennedylaan gemiddeld # voertuigen/dag tussen 06-22 hr gemiddeld # voertuigen/uur tussen 06-22 hr gemiddeld # voertuigen/uur (tussen 06-22 hr) per rijrichting maximaal aantal vrachtwagens/uur maximaal aantal bussen/uur overige # voertuigen/uur (tussen 06-22 hr) per rijrichting totaal gegenereerde p.a.e./uur J.Kennedylaan capaciteit J.Kennedylaan HUIDIGE BELASTING J.KENNEDYLAAN

19.000 17100 1068,75 534 21 2 511

63 4 511 578

3000 p.a.e. 19,3%

Voor de kleinere wegen in de onmiddellijke omgeving van de projectzone zijn geen verkeerstellingen voorhanden. Deze wegen hebben voornamelijk een lokale functie. Op deze kleinere wegen worden geen verkeersproblemen vastgesteld.

10.5.2.2 Mobiliteitsprofiel 10.5.2.2.1 Aanlegfase Tijdens de aanlegfase kunnen op beperkte piekmomenten tot 1200 mensen tegelijkertijd aanwezig zijn. Deze personen verplaatsen zich vnl. via georganiseerd vervoer (bestelwagens) met gemiddeld 4 werknemers in. De bijkomende impact hierdoor wordt voornamelijk gegenereerd in de periode van 6 tot 9 uur ’s morgens en 15 tot 18 uur ’s avonds. Uitgaande dat deze werknemers zich dan verplaatsen van en naar de site betekent dit een bijkomende (piek)belasting in deze periode van gemiddeld 100 p.a.e. per uur (tussen 6-9 en 15-18 uur) ten gevolge van het project in de aanlegfase. Op basis van het significantiekader betekent dit een beperkte bijdrage van 3,3%. De totale belasting van de John Kennedylaan bedraagt dan in deze piekperiodes t.h.v. de projectzone circa 23%.

40

Rapport doorgaand vrachtverkeer dorpen Gentse Kanaalzone en omgeving, februari 2009 SGS Belgium NV

juni ’14

344



10.5.2.2.2 Geplande situatie Personenverkeer Gemiddelde zullen er een 40-tal personen tewerkgesteld (operatoren, administratief en onderhoudspersoneel) worden in de geplande biomassacentrale waarvan wordt uitgegaan dat deze allen met de auto zullen komen. Dit betekent een maximale verkeersgeneratie van 40 p.a.e. per uur of een beperkte bijdrage van 1,3% indien alle werknemers tegelijkertijd toekomen. Aangezien er bij BPG in verschillende shiften zal gewerkt worden, zal de werkelijke verkeersgeneratie echter lager zijn.

Goederenvervoer De aanvoer en afvoer van goederen voor de nieuwe centrale gebeurt per vrachtwagen en (zee)schip. De verkeersgeneratie t.g.v. de aan- en afvoer van bedrijfsafvalstoffen voor de geplande biomassacentrale wordt weergegeven in Tabel 10.6. Er wordt uitgegaan van het maximale scenario voor de aanvoer van houtstof en de afvoer van slib (enkel in scenario 1). Voor het vrachtwagenvervoer wordt telkens gerekend met een laadvermogen van 25 ton. Het hoogste vrachtvervoer wordt verwacht door de aanvoer van houtstof (ca 62%), gevolgd door de afvoer van vliegassen (ca 26%) en de aanvoer van zand (ca 9%). De overige fracties vertegenwoordigen samen minder dan 5% van het totale vrachtvervoer. Uitgaande van deze verdeling worden op jaarbasis maximaal 8.406 transportbewegingen verwacht van en naar de projectsite(s). Deze vertegenwoordigen , rekening houdende dat er geen aan- en afvoer gebeurt tijdens het weekend en enkel tussen 06 en 22 uur op weekdagen, een verkeersgeneratie van 2 transportbewegingen per uur of 6 p.a.e per uur.

Tabel 10.6: Verkeersgeneratie via de weg (op jaarbasis) van vrachtwagens van en naar de site voor de geplande centrale

Aanvoer houtstof Afvoer vliegassen

gewicht (ton) 130.000 54.000

# transporten 5.200 2160

61,86% 25,70%

Aanvoer zand CFB- boiler

19.000

760

9,04%

Afvoer bodemassen

6.000

240

2,86%

Afvoer slib waterzuivering

631

25

0,30%

Aanvoer Ammonium (DeNox)

360

14

0,17%

Aanvoer Ijzerchloide (fysico chemie)

180

7

0,08% 0,00%

Aanvoer NaOH (demineralisatie)

4

0,2

totaal per jaar totaal per dag* totaal per uur* p.a.e. per uur

210.175

8.406 32 2 6

*geen aan- en afvoer in weekends en enkel tussen 06 en 22 uur

De aan- en afvoer van de pellets en houtchips gebeurt via (zee)schepen. De aanvoer wordt , afhankelijk van de brandstofmix, geraamd op 800.000 à 1.200.000 ton/jaar. Uitgaande van een gemiddeld laadvermogen van 40.000 ton per schip, worden er 30 transportbewegingen over water op jaarbasis verwacht. SGS Belgium NV

juni ’14

345



De modal split voor het vrachtvervoer wordt weergegeven in onderstaande figuur. Op jaarbasis wordt 1.200.000 ton aangevoerd via waterweg en 210.175 ton aan- en afgevoerd via wegverkeer. Dit resulteert in een verhouding van 85,10% via waterweg en 14,90% via wegverkeer.

14,90%

85,10%

Houtstof moet besloten getransporteerd worden om stof emissies maximaal te vermijden. Transport via water voor dergelijk materiaal is niet aangewezen. De hoeveelheden komen van verschillende kleinere leveranciers wat samen voegen tot grotere water transporten nog meer bemoeilijkt. De assen kunnen eveneens niet per schip afgevoerd worden in bulk aangezien de stortplaats, waarheen de assen afgevoerd worden, aan de overkant van de Kennedylaan is gelegen. Momenteel wordt er bekeken in hoeverre de assen in big bags afgevoerd kunnen worden terug naar de biomassa leveranciers, maar dit moet gezien worden als een oplossing op lange termijn omdat de exacte assamenstelling nog niet bekend is.

Impact op wegverkeer door BPG De maximale belasting van BPG t.g.v. het personen- en vrachtvervoer wordt ingeschat op 46 p.a.e. Voor het personenvervoer werd hierbij geen rekening gehouden met de shiften, hetgeen zou resulteren in een lagere belasting. Op basis van deze inschatting betekent dit een beperkte bijdrage voor de J. Kennedylaan t.g.v. de geplande biomassacentrale van 1,5%. Op basis van de resultaten van de huidige belasting (=19,3%) zou de belasting na doorvoering van het project toenemen naar 20,8%. De capaciteit van de J.Kennedylaan wordt bijgevolg als voldoende beschouwd na doorvoering van het project.

SGS Belgium NV

juni ’14

346


10.6


BESLUIT

In deze discipline werd de impact van de biomassacentrale geëvalueerd op de gezondheid van omwonenden. Deze evaluatie is gebaseerd op de gegevens uit de overige disciplines, met name de discipline water, lucht, bodem en grondwater en geluid. Voor de luchtemissies werden de parameters NOx, SOx, fijn stof (PM10, PM2,5), Pb, Cd, As en Cu relevant geacht voor verder onderzoek. De hoogste immissiebijdragen van de geplande centrale ter hoogte van de woongebieden worden opgetekend in Doornzele. Deze bijdragen overschrijden echter nergens de WGO-gezondheidsnorm. Voor de parameters NOx (scenario 1), SOx en arseen zijn de bijdragen te Doornzele beperkt. Voor de parameters fijn stof (PM10, PM2,5), Pb, Cd en Cu zijn de bijdragen van de geplande centrale verwaarloosbaar. Bij de bepaling van de imissies door de geplande centrale werd bij de modellering uitgegaan van maximale emissies. De emissies werden ingeschat bij een werkingsregime van de geplande centrale van 8.760 uur op jaarbasis en bij emissie aan emissiegrenswaarden. Voor het fijn stof werd voor de impactbepaling uitgegaan alsof alle fijn stof ofwel PM10 of PM2,5 betreft. Dit is eveneens een overschatting van de werkelijke situatie. Voor de parameters PM10 en PM2,5 overschrijdt de huidige achtergrondwaarde in de projectzone in 3 beide gevallen de WGO norm. Voor PM10 bedraagt de achtergrondwaarde 33 µg/m , de WGO norm 3 voor de menselijke gezondheid 20 µg/m . De grenswaarden voor de bescherming van de menselijke gezondheid voor PM10 van 40 µg/m³ (jaargrenswaarde) volgens de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG wordt echter wel gerespecteerd. Deze diende vanaf 1 januari 2005 gerespecteerd te worden. Voor PM2,5 bedraagt de achtergrondwaarde in het projectgebied 21 µg/ m³. De WGO norm van 10 µg/ m³ wordt in de projectzone momenteel overschreden. De jaargrens(streef)waarde volgens de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG voor de bescherming van de menselijke gezondheid 41 voor PM2,5 van 25 µg/m³ (grenswaarde te bereiken tegen 2010) en 20 µg/m³ (indicatieve grenswaarde te bereiken tegen 2020) worden wel gerespecteerd. De achtergrondwaarden voor de overige parameters respecteren de gezondheidsnormen. De enige potentiële bron van geurhinder is het gebruik van olijfcakepellets. Dit zal echter eerder sporadisch zijn. De genomen maatregelen voor het lossen, transport en opslag, nl. afzuiginstallaties aan de lostrechter en overslagpunten en overdekte opslag en (meestal) overdekte transportbanden worden als voldoende geacht om geurhinder maximaal te beperken. Aangezien BPG deze enkel als een occasionele opportuniteit beschouwd wordt niet verwacht dat de geplande centrale een substantiële bijdrage aan geurhinder zal veroorzaken. Er worden geen vermalingsactiviteiten op dit biomassa (-afval) uitgevoerd. Gezien voorgaande wordt niet verwacht dat de geplande centrale aanleiding zal geven tot geurhinder. De impact van het specifieke geluid door de installaties van de centrale ten opzichte van de dichtstbij gelegen bewoningen wordt, gezien de WHO richtwaarden, als niet schadelijk voor de gezondheid beschouwd. Tijdens de aanlegfase kan er een tijdelijk hogere geluidsimmissie optreden, maar deze bereikt echter nooit het huidige geluidsniveau volgens de modelleringen. Er wordt bijgevolg geen bijkomend gezondheidseffect verwacht. Er wordt geen blootstelling verwacht aan chemische agentia via oppervlaktewater, bodem en grondwater door de omwonenden. De nodige bodem beschermende maatregelen zullen genomen worden om lekken te vermijden. Het oppervlaktewater heeft geen bestemming als drinkwater, viswater of voor recreatieve doeleinden. Bovendien werd in de discipline water een verwaarloosbare impact vastgesteld van de lozingen voor beide locatie alternatieven. 41


SGS Belgium NV

juni ’14

347



Uit de mobiliteitsanalyse volgt dat de impact op de Kennedylaan door het project beperkt is. De verkeersgeneratie door het personen- en goederenvervoer bedraagt 46 p.a.e. per uur. Na doorvoering van het project wordt de totale belasting op de Kennedylaan geraamd op circa 21%.

10.7


Aangezien de geplande biomassacentrale op zich geen noemenswaardige gezondheids- en mobiliteitseffecten als gevolg heeft worden geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld. De bestaande (scenario 2) en voorgestelde milderende maatregelen zoals aangegeven in de disciplines lucht, , water, bodem en grondwater en geluid zijn voldoende om de impact van het project naar de omwonenden in de omgeving van beide projectsites te milderen.

SGS Belgium NV

juni ’14

348



11. DISCIPLINE FAUNA EN FLORA

SGS Belgium NV

juni ’14

349


11.1


METHODOLOGIE

De discipline Fauna en Flora onderzoekt de effecten van het voorgenomen project op het natuurlijke biologische milieu. Om de effecten te beoordelen, wordt in een eerste stap de huidige actuele situatie beschreven (referentiesituatie). De impact van het voorgenomen project op het biologische milieu wordt daarna beschreven en beoordeeld in functie van de referentiesituatie. Voor de referentiesituatie worden de belangrijke natuurgebieden in het studiegebied geselecteerd en op kaart aangeduid. De geselecteerde gebieden krijgen niet allemaal evenveel aandacht. Belangrijke selectiecriteria voor een al dan niet diepgaande bespreking zijn:

• •

afstand en oriëntatie tot het projectgebied; aanwezigheid van kwetsbare ecotopen voor verzuring en eutrofiëring; de invloed van het project op de natuurgebieden op grotere afstand beperkt zich immers vooral tot deze effectgroepen.

In het kader van dit MER werden geen bijkomende inventarisaties uitgevoerd. De voorgenomen elektriciteitscentrale gebruikt koelwater vanuit het kanaal Gent-Terneuzen. Het teruggevoerde koelwater naar het kanaal (scenario 1) en via de Moervaart in het kanaal (scenario 2) kan een belangrijke impact hebben op de fauna en flora in het kanaal. De bijdrage van het voorgenomen project aan de verzuring en eutrofiëring wordt in verschillende natuurgebieden getoetst aan de kritische lasten van de meest kwetsbare ecotopen. De nieuwe installatie kan ook een zekere verstoring tot gevolg hebben. Deze verstoring heeft vooral betrekking op geluidshinder. Er worden twee scenario’s beschouwd die evenwaardig zullen worden behandeld: • scenario 1: Site GCT; • scenario 2: Site Electrabel Rodenhuize.

11.2


Het studiegebied voor de discipline fauna en flora omvat het projectgebied en de nabije omgeving (tot ca. 500 m rond de inplantingsplaats). Dit studiegebied wordt uitgebreid met de grootste gemene deler van de invloedssferen van de abiotische disciplines. Voor dit project is de invloedssfeer van de verzurende en eutrofiërende depositie van belang. De omvang van het studiegebied bedraagt hierdoor ca. 5 km rond de voorziene inplantingsplaats. Binnen dit ruime studiegebied worden aandachtsgebieden geselecteerd. Het betreft dan: •

habitatrichtlijngebied (SBZ-H),

•

vogelrichtlijngebied (SBZ-V),

•

gebieden afgebakend in het kader van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN),

•

erkende en Vlaamse natuurreservaten;

•

gebieden die op het gewestplan zijn aangeduid als natuurgebied, bosgebied.

Daarnaast wordt het studiegebied uitgebreid met het kanaal Gent-Terneuzen waar de lozing van thermisch afvalwater mogelijk een impact heeft op de fauna en flora in het kanaal.

SGS Belgium NV

juni ’14

350


11.3


BESCHRIJVING VAN DE REFERENTIESITUATIE

11.3.1 Directe omgeving van het projectgebied De directe omgeving van het projectgebied wordt beschreven aan de hand van de Biologische Waarderingskaart (BWK). Het terreinwerk voor deze kartering werd uitgevoerd in 2005. De biotopen die voorkomen in het projectgebied en de directe omgeving zijn opgenomen in Tabel 11.1. De situering van de biotopen is weergegeven op Figuur 11.1. Naast de voorkomende biotopen zijn in de tabel ook de biologische waardering en de zeldzaamheid van de biotopen opgenomen. Voor de biologische waardering wordt een driedelige indeling toegepast: z: biologisch zeer waardevol (donkergroen op kaart); w: biologische waardevol (lichtgroen); m: biologisch minder waardevol (wit)

• • •

De zeldzaamheid heeft betrekking op de relatieve oppervlakte van de biotopen in Vlaanderen. Op basis van de oppervlakte worden de biotopen in een zevental zeldzaamheidsklassen onderverdeeld (Vriens et al, 2011):

klasse 1 2 3 4 5 6 7

omschrijving zeer algemeen algemeen vrij algemeen vrij zeldzaam zeldzaam zeer zeldzaam uiterst zeldzaam

percentage t.o.v. totale oppervlakte Vlaanderen >5 >1 > 0,5 >0,1 >0,05 >0,01 >0,01

Uit de tabel blijkt dat er in de omgeving van de voorziene inplantingsplaats geen zeldzame biotopen voorkomen. Alleen het vegetatietype struisgrasvegetatie (ha), voorkomend op linkeroever van het kanaal Gent -Terneuzen is biologisch zeer waardevol. Dit biotoop is in Vlaanderen vrij algemeen. De overige biotopen in de onmiddellijke omgeving zijn ‘waardevol’ (ku, sz, ls) tot minder waardevol (ui, hp). Tabel 11.1 Overzicht van de biotopen in de directe omgeving van het projectgebied

biotoop

omschrijving

ku sz ls ha ui hp

ruigte of pioniervegetatie opslag van allerlei aard populierenaanplant op droge grond struisgrasvegetatie op zure bodem industriële bebouwing, fabriek soortenarm permanent cultuurgrasland

SGS Belgium NV

juni ’14

biologische waardering w w w z m m

zeldzaamheid Vlaanderen zeer algemeen / algemeen vrij algemeen algemeen /

351



Figuur 11.1 : BWK in de directe omgeving van het projectgebied

11.3.2 Aandachtsgebieden De referentiesituatie omvat in principe het volledige studiegebied. Wegens de omvang van dit theoretische studiegebied worden een aantal aandachtsgebieden geselecteerd. Deze aandachtsgebieden worden afgebakend in functie van verwachte verzurende en eutrofiërende depositie. Een oplijsting van de aandachtsgebieden wordt hieronder weergegeven. De Speciale Beschermingszone SBZ-H (habitatrichtlijngebied) in het studiegebied zijn (zie Tabel 11.2) : • •

SBZ-H (BE2300005): Bossen en heiden van zandig Vlaanderen. Zowel ten oosten als ten westen van het voorgenomen project liggen deelgebieden van dit habitatrichtlijngebied. SBZ-V: binnen een straal van 10 km rond het projectgebied zijn geen vogelrichtlijngebieden gelegen.

De situering van het projectgebied t.o.v. de speciale beschermingszones (SBZ) is weergegeven in Figuur 11.2. Tabel 11.2: Afstand en oriëntatie van deelgebieden van de SBZ’s tot. het projectgebied

receptoren BE2300005 (ten oosten van BPG) BE2300005 (ten westen van BPG)

SGS Belgium NV

Lambertcoördinaten x y 115100 204200 98850 207150

juni ’14

afstand (km) 7.0 10,5

oriëntatie ONO WNW

352



Figuur 11.2: Situering van de Speciale Beschermingszones t.a.v. de projectgebieden

De gebieden binnen het studiegebied die opgenomen zijn in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) zijn: • • •

GEN 208: De Moervaartdepressie tot Durmevallei; GEN 206: Het Bellebargiebos en Het Leen; GEN 242: Appensvoorde.

Een overzicht met de afstand en de oriëntatie van de beschermde gebieden (VEN-GEN t.o.v. het projectgebied) is weergegeven in Tabel 11.3. De ligging van de afgebakende GEN- gebieden is weergegeven in Figuur 11.3. Met uitzondering van GEN242, overlappen de afgebakende GENgebieden grotendeels met de afbakening van de SBZ. Tabel 11.3: Afstand en oriëntatie van de beschermde natuurgebieden t.o.v. het projectgebied

receptoren GEN208 GEN206 GEN242

SGS Belgium NV

Lambertcoördinaten x y 115000 204300 98900 206800 98200 199300

juni ’14

afstand (km) 6,8 10,5 10,5

oriëntatie ONO WNW WZW

353



Figuur 11.3: Situering van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) t.a.v. de projectgebieden

In het studiegebied zijn geen erkende of Vlaamse natuurreservaten aanwezig. Daarnaast werden een aantal aandachtsgebieden geselecteerd op basis van hun groene bestemming op het gewestplan. De ligging van deze gebieden is weergegeven in Figuur 11.4. Een overzicht met afstand en oriëntatie t.o.v. projectgebied en de belangrijkste voorkomende ecotopen (BWK) is weergegeven in Tabel 11.4. In de tabel is ook weergegeven of de natuurzone werd afgebakend als ‘faunistisch waardevol gebied’ (op basis van de BWK). De volgnummer in de tabel komt overeen met de nummering op de figuur. Tabel 11.4 biotopen volgn r

1 2 3 4 5 6 7 8

Overzicht van de natuurgebieden volgens het gewestplan met de belangrijkste

omschrijving

bufferzone, Doornzele natuurgebied, ten zuiden spaarbekken Koppelingsgebied, Rieme bosgebied, Langelede bosgebied, noorden Zaffelare natuurgebied, Wachtebeke bosgebied, Assenede natuurgebied, Sleidinge

SGS Belgium NV

coördinaten

afstand

x

y

(km)

106890

203110

1,6

104150

204320

4,6

108140 112920

206800 207830

115180 115234 101560 101940

juni ’14

BWK ecotopen

faun a

4,5 7,3

WN W WN W N N0

ku, ku*, sz, hp, kb, qs hp*, hu, kbp, qs, lsb ku, kz ppms, ppmb

ja neen

204120

7,2

ONO

qs, fs, lhb, va, kpk

ja

206540 207170 202300

8,2 8,3 6,3

ONO NW W

sf, mr, qs, pms, kp*, hp, kbs, lh,

neen neen neen

ja ja

354


Figuur 11.4


Overzicht van de natuurgebieden in de omgeving van het projectgebied

11.3.3 Het Natura 2000 netwerk In het studiegebied zijn twee deelgebieden van de SBZ-H (BE2300005) ‘Bossen en heiden van zandig Vlaanderen’ gelegen. Deze SBZ-H werd aangemeld voor een oppervlakte van 3.377 ha en voor volgende habitattypes: Tabel 11.5 habitat

Overzicht van de beschermde habitats in het habitatrichtlijngebied BE2300005 prioritair

omschrijving

Aangemeld 2310

neen

Psammofiele heide met Calluna- en Genista-soorten

2330

neen

Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen

3130

neen

Oligotrofe tot mesotrofe stilstaande wateren met vegetaties behorend tot het Littorelletea uniflora en/of Isoëto-Nanojuncetea of met éénjarige vegetatie op drooggevallen oevers (nanocyperetalia)

3150

neen

Van nature eutrofe meren met vegetatie van het type Magnopotamium of Hydrocharition

4010

neen

Noordatlantische vochtige heide met Erica tetralix

4030

neen

6410

neen

6430

neen

9120

neen

Droge Europese heide (alle subtypen) Grasland met Molinia op kalkhoudende, venige of lemige kleibodem (Eu-molinion) Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland, en van de montane en alpiene zones Zuurminnende Atlantische beukenbossen met ondergroei van Ilex of soms

SGS Belgium NV

juni ’14

355



Taxus (Quercion robori-petraeae of Ilici-Fagetum) 9160

neen

9190

neen

91E0

ja

Sub-Atlantische en midden-Europese wintereikenbossen of eiken-haagbeukenbossen behorend tot het Carpinion-betuli Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus excelsior (Alnio-Padion, Alnion incanae, Salicion albae)

In de SBZ-H zijn volgende soorten beschermd: 1166 Kamsalamander (Triturus cristatus), 1831 Drijvende waterweegbree (Luronium natans).

11.3.4 Het visbestand van het kanaal Gent-Terneuzen Het Kanaal van Gent naar Terneuzen verbindt de stad Gent met de Westerschelde, waardoor de stad een rechtstreekse verbinding met de Noordzee heeft. Het kanaal heeft een breedte van ca. 200 m en een lengte van ca. 32 km. Het INBO voerde in 2008 visbestandopnames uit op het kanaal Gent-Terneuzen. (Van Thuyne, 2009). In totaal werd het visbestand op 5 locaties bemonsterd: •

(1) aan de aansluiting van de ringvaart (Gent);

•

(2) aan de instroom van de Moervaart (Gent, dicht bij inplantingsplaats voorgenomen project);

•

(3) ter hoogte van Arcelor Mittal (vroegere Sidmar) (Gent);

•

(4) St.-Jan-Baptist (Zelzate);

•

(5) Karnemelkpolk (Zelzate, grens met Nederland)

De opnames van de visbestanden werden uitgevoerd door middel van elektrovissen en fuikvissen. De resultaten van de bevissingen zijn opgenomen in Tabel 11.6. Op de vijf staalnamelocaties samen werden slechts 9 vissoorten waargenomen. De meest voorkomende vissoort in het kanaal is de baars met 44% van het aantalspercentage. Blankvoorn en Paling vertegenwoordigden respectievelijk 16% en 15,5%. De overige soorten komen in relatief kleine aantallen voor. Wat betreft biomassa domineert paling met een gewichtspercentage vertegenwoordigt nog 19% van het totale gewichtspercentage.

van

39%,

baars

Van de meest gevangen soorten werden ook kleinere individuen gevangen, wat wijst op de mogelijkheid van rekrutering op het kanaal. Als roofvis gedijt snoekbaars goed. De soorten diversiteit en visdensiteiten op het kanaal liggen erg laag en de visstand is relatief eenzijdig. Het kanaal heeft over zijn volledige lengte een “ontoereikende kwaliteit” voor vissen.

SGS Belgium NV

juni ’14

356



bot

brasem

kolblei

paling

pos

*

*

*

*

*

*

2

*

*

*

*

*

*

3

*

4

*

*

5

*

*

totaal

blankvoorn

*

snoekbaars

baars

1

snoek

locatie

Tabel 11.6. Overzicht van het visbestand op de verschillende locaties in het kanaal Gent-Terneuzen

*

8

*

7

*

2

* *

*

* *

*

4 6

11.3.5 Avifauna Voor een lijst van de broedvogels op te stellen werd gesteund op de Atlas van de Vlaamse broedvogels 2000-2002. Omdat het MER opgesteld werd in december- januari kon deze lijst van broedvogels niet geactualiseerd worden via een terreinbezoek. De voorkomende broedvogels in het hok (5x5 km) waarin het projectgebied is gelegen, is opgenomen in onderstaande Tabel 11.7. Tabel 11.7.Overzicht van de broedvogelbestand in de omgeving van het projectgebied. Rode lijstsoort: E: bedreigd, V: kwetsbaar, R: zeldzaam, N: achteruitgaand, S: momenteel niet bedreigd. Gevoeligheid verstoring: 1: niet gevoelig, 2: beperkt gevoelig, 3: matig gevoelig, 4: gevoelig, 5: zeer gevoelig.

Ned. Naam

Wet. Naam

Dodaars Fuut Geoorde fuut Canadese gans Bergeend Krakeend Wilde eend Slobeend Kuifeend Buizerd Kwartel Fazant Sperwer Waterhoen Meerkoet

Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Branta canadensis Tadorna tadorna Anas strepera Anas platyrhynchos Anas clypeata Aythya fuligula Buteo buteo Coturnix coturnix Phasianus colchicus Accipiter nisus Gallinula chloropus Fulica atra Haematopus ostralegus Recurvirostra avosetta Charadrius dubius Vanellus vanellus Larus melanocephalus Larus ridibundus Larus argentatus Columba oenas

Scholekster Kluut Kleine plevier Kievit Zwartkopmeeuw Kokmeeuw Zilvermeeuw Holenduif

SGS Belgium NV

Rode vogel- gevoeligheid lijst richtlijn verstoring N 3 S 2 V 4 / S 2 S 3 S 2 S 4 S 3 S 4 V 3 / 3 S 4 S 2 S 2

juni ’14

S V S S R S V S

3 ja 4 3 ja 3 3 1

357


Houtduif Kerkuil Ijsvogel Groene specht Grote bonte specht Oeverzwaluw Boerenzwaluw Huiszwaluw Graspieper Witte kwikstaart


Columba palumbus Tyto alba Alcedo atthis Picus viridis

S V V S

Picoides major

S

2

E N N N S

1 1 3 2

S

1

S S S E S S S S S S S S S S S S S S S N S S S N

1 1 1

Riparia riparia Hirundo rustica Delichon urbica Anthus pratensis Motacilla alba Troglodytes Winterkoning troglodytes Heggemus Prunella modularis Roodborst Erithacus rubecula Zwarte roodstaart Phoenicurus ochruros Roodborsttapuit Saxicola torquata Merel Turdus merula Zanglijster Turdus philomelos Grote lijster Turdus viscivorus Zwartkop Sylvia atricapilla Grasmus Sylvia communis Tuinfluiter Sylvia borin Fitis Phylloscopus trochilus Tjiftjaf Phylloscopus collybita Goudhaantje Regulus regulus Pimpelmees Parus caeruleus Koolmees Parus major Staartmees Aegithalos caudatus Boomkruiper Certhia brachydactyla Ekster Pica pica Zwarte kraai Corvus corone corone Huismus Passer domesticus Vink Fringilla coelebs Gaai Garrulus glandarius Kauw Corvus monedula Spreeuw Sturnus vulgaris

1 2 ja 2

1 1 1 2 2 2 1 1 2 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 1

In de onmiddellijke omgeving van het projectgebied zijn geen waardevolle leefgebieden aanwezig. Het aantal soorten in deze omgeving is dan ook beperkt en betreft het eerder algemene soorten. Op het kanaal en in grotere plassen zijn eend-achtige aanwezig, die hier vooral foerageren en rusten (vooral winterhalfjaar).

SGS Belgium NV

juni ’14

358


11.4


BESCHRIJVING VAN DE MILIEUEFFECTEN

Bij de beschrijving van de milieueffecten worden twee scenario’s beschouwd: • •

Scenario 1: de biomassa elektriciteitscentrale wordt gerealiseerd op de site GCT. Er wordt een nieuw koelsysteem gebouwd dat werkt op kunstmatige trek en bestaat uit 7 koelcellen; Scenario 2: de biomassa elektriciteitscentrale wordt gerealiseerd op de site van Electrabel Rodenhuize. Voor het koelen van het koelwater wordt de bestaande koeltoren van Electrabel Rodenhuize ingezet. Deze koeltoren is gebaseerd op natuurlijke trek.

11.4.1 Ingreep- effectenschema In Tabel 11.8 is een overzicht gegeven van de verwachte effecten van de elektriciteitscentrale op de natuurgebieden in de omgeving van het projectgebied.

Tabel 11.8: Overzicht van de verwachte effecten (P/T: permanent of tijdelijk effect; omvang: x: *: gering; **: matig; ***: mogelijk groot)

ingreep

effecten op F&F

P/T

omvang

bouwfase exploitatiefase

biotoopverlies verzuring eutrofiëring verstoring (geluid) lozen afvalwater/koelwater

P P P P P

* * * * *

11.4.2 Biotoopverlies Tijdens de bouw van de elektriciteitscentrale zal er permanent ruimtebeslag plaatsvinden. Op de locatie van ruimtebeslag wordt de vegetatie permanent vernietigd. Hierdoor kan ook de fauna gedeeltelijk verdwijnen.

11.4.2.1

Scenario 1

De inplantingsplaats voor de elektriciteitscentrale bevindt zich in industriegebied op een locatie waar reeds industriële bebouwing aanwezig is. Waardevolle biotopen zijn hier niet aanwezig. Het effect van biotoopverlies wordt bijgevolg als ‘verwaarloosbaar (0)’ beoordeeld.

11.4.2.2

Scenario 2

De inplantingsplaats voor de elektriciteitscentrale (scenario 2) wordt voorzien op het bedrijfsterrein van Electrabel Rodenhuize dat ingekleurd is als industriegebied. Op de locatie waar de elektriciteitscentrale wordt ingeplant, zijn geen (waardevolle) biotopen gelegen. Op het bedrijfsterrein van Electrabel zijn wel enkele bosjes aanwezig zoals te zien is op luchtfoto. Hier worden echter geen werken gepland. Waardevolle biotopen zijn op de locatie waar zal gebouwd worden niet aanwezig. Het effect van biotoopverlies wordt ook in dit scenario als ‘verwaarloosbaar (0)’ beoordeeld.

11.4.3 Effecten op het watersysteem Tijdens de exploitatiefase zal BPG gebruik maken van stadswater en water uit het kanaal GentTerneuzen. Het afvalwater zal voor beide scenario’s geloosd worden op het kanaal Gent-Terneuzen. SGS Belgium NV

juni ’14

359



In scenario 2 zal het koelwater geloosd worden in de Moervaart, terwijl in scenario 1 het koelwater zal geloosd worden in het kanaal Gent-Terneuzen. De Prati-index geeft aan dat het water van het kanaal en de Moervaart de laatste jaren matig verontreinigd is. De oppervlaktewateren voldoen niet voor alle parameters aan de milieukwaliteitsnormen ‘grote rivier’ (zie ook discipline Water). Tijdens de aanlegfase zal het sanitaire afvalwater geloosd worden via een aparte IBA in het kanaal Gent-Terneuzen. In de aanlegfase worden geen effecten op fauna en flora van oppervlaktewatersystemen verwacht.

11.4.3.1

Scenario 1

In scenario 1 wordt het industrieel afvalwater geloosd in het kanaal Gent-Terneuzen. De hoeveelheid 3 afvalwater bedraagt ca. 31.536 m /jaar. In de discipline Water wordt berekend dat de bijdragen van de elektriciteitscentrale voor alle parameters veel kleiner zijn dan 1% van de toetsingswaarde (grootteorde: 0,05%). Het effect van de lozing werd beoordeeld als ‘verwaarloosbaar’. Op basis van dit gegeven nemen we aan dat er geen bijkomende toxische effecten verwacht worden voor fauna en flora in het algemeen, en het visbestand in het bijzonder. De hoeveelheid spuiwater afkomstig van het koelsysteem die in het kanaal geloosd zal worden, 3 bedraagt in dit scenario 144 m /h (ca. 0,3% van het debiet van het kanaal). De lozing van het koelwater zal in dit scenario een maximale temperatuurstijging veroorzaken van 0,058 °C. Deze temperatuurstijging is zeer klein en valt binnen de natuurlijke schommelingen. Er is bijgevolg geen biotoopverlies (zone waar de temperatuur te hoog is voor het overleven van soorten) te verwachten. Eveneens zullen exoten zich als gevolg van hogere temperaturen niet explosief kunnen ontwikkelen. De temperatuurverhoging zal zeer plaatselijk zijn en niet reiken tot de overkant van het kanaal. Er zijn bijgevolg geen barrière of versnipperingseffecten als gevolg van een temperatuurbarrière te verwachten.

11.4.3.2

Scenario 2

In scenario 2 zal het bedrijfsafvalwater geloosd worden in het kanaal Gent-Terneuzen. Het koelwater zal geloosd worden op de Moervaart. 3

De hoeveelheid afvalwater bedraagt in scenario 2 ongeveer 80.000 m /jaar voor de centrale Rodenhuize en nieuw geplande centrale BPG samen. In de discipline Water wordt berekend dat de bijdragen van de elektriciteitscentrale ook in dit scenario voor alle parameters kleiner zijn dan 1% van de norm (verwaarloosbaar effect). Er worden geen bijkomende toxische effecten verwacht worden voor fauna en flora. 3

De hoeveelheid geloosd spuiwater bedraagt in dit scenario ca. 3.000 m /h (spuiwater van de bestaande centrale Rodenhuize en de nieuw geplande centrale BPG). De lozing van het koelwater zal in dit scenario een temperatuurstijging veroorzaken van maximum 1,26°C in de Moervaart. Deze temperatuurstijging is relatief klein en valt binnen de natuurlijke schommelingen. Er is bijgevolg vrijwel geen biotoopverlies te verwachten. Evenmin zullen exoten zich als gevolg van hogere temperaturen explosief kunnen ontwikkelen. De temperatuurverhoging zal zeer plaatselijk zijn en niet reiken tot de overkant van de Moervaart. Er zijn bijgevolg geen barrière of versnipperingseffecten als gevolg van een temperatuurbarrière te verwachten.

SGS Belgium NV

juni ’14

360



11.4.4 Eutrofiëring 11.4.4.1

Methodiek

Met eutrofiëring bedoelen we de natuurlijke en antropogene verhoging van de beschikbaarheid van nutriënten in bodem, water en lucht. De voedingsstoffen voor planten betreffen voornamelijk stikstof, fosfor en kalium. Voor het voorgenomen project is de eutrofiëring van biotopen via de atmosferische depositie mogelijk belangrijk. De eutrofiëring is vooral een gevolg van de emissies van de luchtverontreinigende stoffen NO2 en NH3. De discipline lucht berekende de bijdrage van de voorgenomen elektriciteitscentrale aan de jaargemiddelde atmosferische depositie van stikstof (N) in kg N/ha/jaar. De bijdrage van het voorgenomen project aan de eutrofiëring wordt ter hoogte van de belangrijke ecologische receptoren getoetst aan kritische depositiewaarden van biotopen voor stikstof. Als toetsingswaarde voor eutrofiëring hanteren we een waarde van 10,4 kg N/ha/jaar. Deze waarde komt overeen met de kritische last voor eutrofiëring van droge heide, een biotoop die zeer gevoelig is voor eutrofiëring. In het kader van de habitatrichtlijn is droge heide een Europees beschermde habitat.

11.4.4.2

Beschrijving van het effect

De hoeveelheid beschikbaar voedsel bepaalt de soortensamenstelling van een ecosysteem. Plantensoorten verschillen onderling in de hoeveelheid voedingsstoffen die ze vereisen. Vooral de ecosystemen die tot ontwikkeling komen op voedselarme gronden (psammofiele planten) zijn gevoelig voor eutrofiëring. Indirect heeft de luchtemissie van eutrofiërende componenten (vooral NO2) een effect op de bodemkwaliteit. De depositie van nitraten oefent immers een indirect effect uit op de gevoelige vegetaties. Voedselarme gebieden worden rijker waardoor de biodiversiteit wijzigt, meestal in negatieve zin. De gevoeligheid van de natuur voor eutrofiëring is variabel. Vooral oligo- en mesotrofe ecotopen, waar stikstof en/of fosfor van nature vaak sterk gelimiteerd zijn, zijn gevoelig voor eutrofiëring (vennen, heiden, heischrale graslanden e.d.). Ook bossen en riviervalleien zijn kwetsbaar. Uit experimenten (bosbodemmeetnet) is gebleken dat bossen gemakkelijk verdubbelde hoeveelheden stikstof opvangen in vergelijking met open vegetaties. Eveneens blijkt dat de deposities langs de bosrand en op open plekken in het bos nog veel hoger kunnen oplopen. De luchtturbulenties zijn daar immers nog hoger. Ook blijkt dat de stikstofinput onder naaldbos groter is dan onder loofbos. Uit gegevens van de floradatabank blijkt dat in Vlaanderen een algemeen verlies van voedselarme en een algemene vooruitgang van voedselrijke ecotopen optreedt. De invloed van eutrofiëring zet zich door op de hogere trofische niveaus. Ook de fauna die afhankelijk is van voedselarme milieus, gaat door eutrofiëring achteruit waardoor populaties mogelijk in het gedrang komen. Bij de meeste vlindersoorten uit de Rode Lijst, wordt eutrofiëring als één van de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang aangewezen. De vegetatie wordt te hoog voor het afzetten van eitjes, en het voor de vlinders essentiële warmere microklimaat nabij de bodem verdwijnt door toenemende beschaduwing.

SGS Belgium NV

juni ’14

361


11.4.4.3


Beoordeling van het effect

De bijdrage van het voorgenomen project aan de eutrofiëring is een gevolg van de emissies van stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3). De kwetsbaarheidskaart voor eutrofiëring geeft aan dat ter hoogte van aandachtsgebieden kwetsbare habitats voor eutrofiëring aanwezig zijn. De kwetsbare ecotopen bestaan vooral uit droge heide. De bijdragen aan de eutrofiërende depositie worden ter hoogte van de aandachtsgebieden (kortste afstand) getoetst aan de kritische depositiewaarden voor stikstof in heidegebieden. Als kritische depositiewaarde voor stikstof hanteren we 15 kg N/ha/jaar, die van toepassing is voor heidegebieden (Dobben en van Hinsberg, 2008). De bijdrage aan de eutrofiëring wordt uitgedrukt als een percentage van de kritische depositie. De beoordeling is opgemaakt aan de hand van het volgende significantiekader (Richtlijnenboek landbouwdieren): Tabel 11.9 Significantiekader eutrofiërende en verzurende depositie

Toetsing depositie > 50 % van de KL/SW 10 % van de KL / SW < depositie < 50 % van de KL/SW

significantie significant negatief effect

milderende maatregelen

belangrijke bijdrage aan KL

Het is noodzakelijk dat milderende maatregelen gezocht worden.

5 % van de KL / SW < depositie < 10% van de KL / SW

relevante bijdrage aan KL

Milderende maatregelen dienen gezocht te worden, eventueel gekoppeld aan lange termijn. Voor SBZ’s en reservaten dienen milderende maatregelen gekoppeld te worden aan korte termijn.

3 % van de KL / SW < depositie < 5% van de KL / SW

beperkte bijdrage aan KL

Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend.

Depositie < 3 % van de KL / SW

geen of verwaarloosbaar effect

KL: kritische last / SW: streefwaarde

11.4.4.4

Scenario 1

Een overzicht en toetsing van het effect van eutrofiëring is voor scenario 1 opgenomen in Tabel 11.10. Uit de tabel blijkt dat, conform het voorgestelde significantiekader, de bijdrage van het voorgenomen project aan de eutrofiëring ‘verwaarloosbaar (0)’ zal zijn ter hoogte van de geselecteerde aandachtsgebieden. Tabel 11.10: Scenario 1. Toetsing van eutrofiëring aan de kritische depositiewaarde voor heide van 15 kg N/ha/jaar.

Lambertcoördinaten receptor

SBZ BE2300005 (ten oosten bedrijf) BE2300005 (ten westen bedrijf) SGS Belgium NV

bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie bijdrage % beoordeling (kg norm N/ha/jaar) (15)

x

y

115054

204214

<0,01

<0,1% verwaarloosbaar

98859

207144

<0,01


juni ’14

362


VEN 208: De Moervaartdepressie tot Durmevallei 206: Het Bellebargiebos en Het Leen 242: Appensvoorde Natuurreservaten geen Natuurgebieden op gewestplan 1. bufferzone, Doornzele 2. natuurgebied, ten zuiden spaarbekken 3. koppelingsgebied, Rieme 4. bosgebied, Langelede 5. bosgebied, noorden Zaffelare 6. natuurgebied, Wachtebeke 7. bosgebied, Assenede 8. natuurgebied, Sleidinge

11.4.4.5


115017

204283

<0,01


98877

206823

<0,01


98189

199282

<0,01


106890

203110

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

104150

204320

0,01

0,1%

verwaarloosbaar

108140

206800

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

112920

207830

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

115180

204120

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

115234

206540

<0,01


101560

207170

<0,01


101940

202300

<0,01


Scenario 2

Een overzicht en toetsing van het effect van eutrofiëring is weergegeven in Tabel 11.11Tabel 11.10. De bijdragen aan de eutrofiërende depositie worden ter hoogte van de aandachtsgebieden (kortste afstand) getoetst aan de kritische depositiewaarden voor stikstof in heidegebieden. Als kritische depositiewaarde voor stikstof hanteren we 15 kg N/ha/jaar, die van toepassing is voor heidegebieden (Dobben en van Hinsberg, 2008). Uit de tabel blijkt dat, conform het voorgestelde significantiekader, de bijdrage van het voorgenomen project aan de eutrofiëring ‘verwaarloosbaar (0)’ zal zijn ter hoogte van de geselecteerde aandachtsgebieden. Tabel 11.11: Scenario 2. Toetsing van eutrofiëring aan de kritische depositiewaarde voor heide van 15 kg N/ha/jaar.


SBZ BE2300005 (ten oosten bedrijf) BE2300005 (ten westen bedrijf) VEN SGS Belgium NV

bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie bijdrage % (kg norm beoordeling N/ha/jaar) (15)

x

y

115054

204214

<0,01


98859

207144

<0,01


juni ’14

363


208: De Moervaartdepressie tot Durmevallei 206: Het Bellebargiebos en Het Leen 242: Appensvoorde Natuurreservaten geen Natuurgebieden op gewestplan 1. bufferzone, Doornzele 2. natuurgebied, ten zuiden spaarbekken 3. koppelingsgebied, Rieme 4. bosgebied, Langelede 5. bosgebied, noorden Zaffelare 6. natuurgebied, Wachtebeke 7. bosgebied, Assenede 8. natuurgebied, Sleidinge


115017

204283

<0,01


98877

206823

<0,01


98189

199282

<0,01


106890

203110

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

104150

204320

0,01

0,1%

verwaarloosbaar

108140

206800

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

112920

207830

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

115180

204120

0,02

0,1%

verwaarloosbaar

115234

206540

<0,01


101560

207170

<0,01


101940

202300

<0,01


11.4.5 Verzurende depositie 11.4.5.1

Methodiek

Verzuring is de directe of indirecte afname van het neutralisatievermogen van bodem of water als gevolg van de aanvoer van bepaalde stoffen via de lucht of het water. Dit resulteert op korte of lange termijn in een daling van de pH. De draagkracht van de terrestrische natuur (bos, hei en grasland) voor verzurende depositie kan worden uitgedrukt als een kritische last verzuring. Dit is de maximaal toelaatbare depositie per eenheid van oppervlakte voor een bepaald ecosysteem zonder dat er – volgens de huidige kennis – schadelijke effecten optreden. Voor bossen is deze kritische last bepaald om wortelschade te voorkomen. Voor heide en grasland is de kritische last vastgelegd ter voorkoming van algemene bodemverzuring (Overloop & Neirynck, 2003). De bijdragen van het voorgenomen project aan de verzurende depositie werden ter hoogte van de geselecteerde receptoren berekend in de discipline Lucht. In de discipline Fauna en flora worden deze bijdragen getoetst aan een kritische depositiewaarde of andere toetsingswaarde. Als toetsingswaarde wordt de lange termijndoelstelling voor verzuring genomen van 700 Zeq/jaar/ha (MiNa). Deze toetsingswaarde ligt lager dan de kritische last voor droge heide van 2.343 Zeq/ha/jaar.

SGS Belgium NV

juni ’14

364


11.4.5.2


Beschrijving van het effect

Bodemverzuring is de verandering van het protonenevenwicht in de bodem. Vele natuurlijke processen zijn afhankelijk van de zuurtegraad. Zo wordt de opname van voedingstoffen in belangrijke mate bepaald door de pH. Ook de activiteit van bodemorganismen wordt bepaald door de zuurtegraad. De hoogste activiteit ligt gemiddeld rond pH 6 – 8, zwak zure tot zwak basische bodem. Deze bodemorganismen zorgen voor afbraak van planten- en dierenresten en vrijmaken van voedingstoffen. Hogere planten verschillen sterk in hun aanpassingsvermogen ten opzichte van de zuurtegraad van de bodem. Een lage bodem pH veroorzaakt: • • • • • •

verhoogde oplosbaarheid van metalen, tot zelfs giftige concentraties; verminderde beschikbaarheid van fosfaat, wegens neerslag met ijzer en aluminium; verminderde activiteit van bodemorganismen; waardoor een opstapeling van organische zuren en giftige stoffen ontstaat; verminderde nitrificatie (omzetting van ammonium tot nitraat) en fixering van stikstof; verlaagde activiteit van mycorhiza-schimmels; verhoogde kans op infectie door in de bodem voorkomende ziekteverwekkers.

Wanneer de bodem-pH daalt, breidt een beperkt aantal tolerante soorten uit, terwijl een groot aantal gevoelige soorten verdwijnt. Vooral hogere planten en bodemfauna reageren op verzuring. Dit leidt automatisch tot een verminderde activiteit van de bodemfauna. Deze verminderde activiteit heeft op zijn beurt als gevolg dat strooisel minder intensief vermengd wordt met de minerale bodem en accumuleert, wat dan weer gevolgen teweegbrengt voor de vestiging van planten. De verminderde diversiteit van planten en bodemfauna, wordt opgevolgd door een afname van de diversiteit op hogere trofische niveaus. De gevoeligheid van de natuur voor verzuring is variabel. Dit heeft vooral te maken met de buffercapaciteit van de bodem. Vooral voedselarme en weinig of matig gebufferde bodems zijn gevoelig voor verzuring. Uit het bosbodemmeetnet blijkt dat bossen de verzurende stoffen gemakkelijker opnemen dan openstaande vegetaties. Dit is een gevolg van de landschappelijke ruwheid waardoor luchtturbulenties ontstaan en de grote totale naald- of bladoppervlakte, waardoor de opvangcapaciteit groter is. Ook is er een captatieverschil met betrekking tot verzuring tussen heide, loofbossen en naaldbossen. Verzuring bedreigt vooral schrale systemen via o.a. vergrassing en vermossing. Ook verhoogt het risico op mineralengebrek, verhoogt de mobiliteit van metalen in de bodem en wordt de vegetatie gevoeliger voor (insecten)plagen. De nood aan terugkerend beheer voor verzurende voedselarme systemen stijgt, en daarmee ook de interne dynamiek.

11.4.5.3

Beoordeling van het effect

De bijdrage van het voorgenomen project aan de verzuring is een gevolg van de emissies van voornamelijk NOx, NH3 en SOx. Deze bijdragen werden ter hoogte van de geselecteerde receptoren berekend in de discipline Lucht. Om de verzuring te beoordelen, worden de verwachte bijdragen van de elektriciteitscentrale getoetst met de lange termijndoelstelling voor verzuring van 700 Zeq/ha/jaar (Mina plan). Deze depositiewaarde is kleiner dan de kritische last van de voorkomende biotopen in de natuurgebieden. De berekende bijdragen, uitgedrukt als een percentage van de toetsingswaarde, worden in de tabel getoetst aan het significantiekader (Tabel 11.9).

SGS Belgium NV

juni ’14

365


11.4.5.4


Scenario 1

Tabel 11.12 geeft een overzicht van de verzurende depositie ter hoogte van de geselecteerde aandachtsgebieden bij realisatie van scenario 1. Uit Tabel 11.12 blijkt dat, conform het voorgestelde significantiekader, de bijdrage van de elektriciteitscentrale ‘verwaarloosbaar (0)’ zal zijn ter hoogte van de geselecteerde aandachtsgebieden. Tabel 11.12: Scenario 1. Bijdrage van de biomassa elektriciteitscentrale aan de verzurende depositie ter hoogte van de belangrijke ecologische receptoren. Als toetsingswaarde wordt een kritische verzuringwaarde van 700 Zeq/ha/jaar (lange termijndoelstelling VMM) genomen.


SBZ BE2300005 (ten oosten bedrijf) BE2300005 (ten westen bedrijf) VEN 208: De Moervaartdepressie tot Durmevallei 206: Het Bellebargiebos en Het Leen 242: Appensvoorde Natuurreservaten geen Natuurgebieden op gewestplan 1. bufferzone, Doornzele 2. natuurgebied, ten zuiden spaarbekken 3. Koppelingsgebied, Rieme 4. bosgebied, Langelede 5. bosgebied, noorden Zaffelare 6. natuurgebied, Wachtebeke 7. bosgebied, Assenede 8. natuurgebied, Sleidinge

SGS Belgium NV

bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie % bijdrage norm beoordeling (ZEQ/(jaar.ha)) (1400)

x

y

115054

204214

<1


98859

207144

<1


115017

204283

<1


98877

206823

<1


98189

199282

<1


106890

203110

4,2

0,6%

verwaarloosbaar

104150

204320

2,0

0,3%

verwaarloosbaar

108140

206800

3,8

0,5%

verwaarloosbaar

112920

207830

3,9

0,6%

verwaarloosbaar

115180

204120

3,9

0,6%

verwaarloosbaar

115234

206540

<1


101560

207170

<1


101940

202300

<1


juni ’14

366


11.4.5.5


Scenario 2

Tabel 11.13 geeft een overzicht van de bijdrage van het voorgenomen project aan de verzurende depositie ter hoogte van de geselecteerde aandachtsgebieden. Uit de tabel blijkt dat, conform het voorgestelde significantiekader, de bijdrage van de elektriciteitscentrale ‘verwaarloosbaar (0)’ zal zijn ter hoogte van de geselecteerde aandachtsgebieden. Tabel 11.13:Scenario 2. Bijdrage van de biomassa elektriciteitscentrale aan de verzurende depositie ter hoogte van de belangrijke ecologische receptoren. Als toetsingswaarde wordt een kritische verzuringwaarde van 700 Zeq/ha/jaar (lange termijndoelstelling VMM) genomen.


SBZ BE2300005 (ten oosten bedrijf) BE2300005 (ten westen bedrijf) VEN 208: De Moervaartdepressie tot Durmevallei 206: Het Bellebargiebos en Het Leen 242: Appensvoorde Natuurreservaten geen Natuurgebieden op gewestplan 1. bufferzone, Doornzele 2. natuurgebied, ten zuiden spaarbekken 3. Koppelingsgebied, Rieme 4. bosgebied, Langelede 5. bosgebied, noorden Zaffelare 6. natuurgebied, Wachtebeke 7. bosgebied, Assenede 8. natuurgebied, Sleidinge

SGS Belgium NV

bijdrage aan de jaargemiddelde concentratie % bijdrage norm beoordeling (ZEQ/(jaar.ha)) (1400)

x

y

115054

204214

<1


98859

207144

<1


115017

204283

<1


98877

206823

<1


98189

199282

<1


106890

203110

4,4

0,6%

verwaarloosbaar

104150

204320

2,1

0,3%

verwaarloosbaar

108140

206800

3,7

0,5%

verwaarloosbaar

112920

207830

3,9

0,6%

verwaarloosbaar

115180

204120

3,9

0,6%

verwaarloosbaar

115234

206540

<1


101560

207170

<1


101940

202300

<1


juni ’14

367



11.4.6 Rustverstoring 11.4.6.1

Methodiek

Uit studies (Reijnen et al., 1992; Reijnen & Foppen, 1994, e.a) is gebleken dat vogels gevoelig zijn voor verkeersgeluid. Op basis hiervan nemen wij aan dat vogels ook gevoelig zijn voor andere geluidsbronnen, zeker als de geluidsintensiteit in de tijd verandert en onverwachte geluiden optreden. De geluidsverstoring op de avifauna wordt in principe geëvalueerd op basis van geluidskaarten (zie discipline geluid). Voor de beoordeling nemen wij aan dat effecten optreden als binnen de geluidscontour van 45 dB(A) gevoelige en/of kwetsbare vogelsoorten tot broeden komen.

11.4.6.2

Omschrijving van het effect

Van de verschillende taxonomische groepen zijn, voor zover bekend, vooral vogels gevoelig voor geluidsoverlast. De geluidshinder interfereert direct met hun zang en bijgevolg met hun territoriumgedrag en reproductie. Een toename van de geluidsdruk leidt tot een daling van het aantal broedkoppels. Voor de meeste vogels ligt de drempel waaronder geen negatief effect werd vastgesteld tussen de 40 en de 55 dB(A). Sommige bosvogels zijn echter gevoeliger en reageren vanaf een geluidsniveau van 36 dB(A). In een gesloten bos kan weliswaar een extra demping van 15 dB(A) optreden. Ondanks de sterke correlatie tussen geluidsverstoring en dichtheid van broedparen, varieert de gevoeligheid voor geluidsverstoring sterk naargelang de soort en de biotoop (Reijnen et al, 1995). De effecten worden beoordeeld t.o.v. een geluidsniveau van 45 dB(A).

11.4.6.3

Scenario 1

Uit de discipline Geluid en Trillingen blijkt dat: • Het geluidsniveau ter hoogte van de voorziene inplantingsplaatsen wordt sterk bepaald door activiteiten in de omgeving: aanwezige wegen, installaties van buurbedrijven, havenactiviteiten, scheepvaart. De contour van 55 dB(A) strekt zich uit tot ca. 450 m van de inplantingsplaats van de elektriciteitscentrale. • Het geluidsniveau na realisatie van de elektriciteitscentrale zal groter zijn dan 45 dB(A) binnen een afstand van ca. 1400 m tot het voorgenomen project; De geselecteerde aandachtsgebieden liggen op een grotere afstand van het projectgebied. De elektriciteitscentrale wordt gerealiseerd in industriegebied. Waardevolle leefgebieden voor de avifauna zijn in het projectgebied en de onmiddellijke omgeving niet aanwezig. We nemen dan ook aan dat binnen de invloedzone geluid (contour 45 dB(A)) geen of slechts algemene vogelsoorten mogelijk tot broeden komen. We concluderen dan ook dat de geluidsproductie van de biomassa elektriciteitscentrale geen significant negatieve effecten zal uitoefenen op het vogelbestand in de ruime omgeving. Het effect van rustverstoring wordt bijgevolg hoogstens als beperkt negatief (-1) beoordeeld.

11.4.6.4

Scenario 2

Uit de discipline Geluid en Trillingen blijkt dat: • Het geluidsniveau ter hoogte van de voorziene inplantingsplaatsen wordt sterk bepaald door activiteiten in de omgeving: aanwezige wegen, installaties van buurbedrijven,

SGS Belgium NV

juni ’14

368



havenactiviteiten, scheepvaart. De contour van 55 dB(A) strekt zich uit tot ca. 450 m van de inplantingsplaats van de elektriciteitscentrale. • Het invloedssfeer van de elektriciteitscentrale (45 dB(A) zal kleiner zijn dan in scenario 1. De geselecteerde aandachtsgebieden liggen op een grotere afstand van het projectgebied. De elektriciteitscentrale wordt gerealiseerd in industriegebied. Op de luchtfoto kan men zien dat op het bedrijfsterrein van Electrabel Rodenhuize enkele kleinere bosjes voorkomen. Waardevolle leefgebieden/broedplaatsen voor de avifauna zijn echter in het projectgebied en de onmiddellijke omgeving niet aanwezig. We nemen dan ook aan dat binnen de invloedzone geluid (contour 45 dB(A)) geen of slechts algemene vogelsoorten mogelijk tot broeden komen. We concluderen dan ook dat de geluidsproductie van de biomassa elektriciteitscentrale geen significant negatieve effecten zal uitoefenen op het vogelbestand in de ruime omgeving. Het effect van rustverstoring wordt bijgevolg hoogstens als beperkt negatief (-1) beoordeeld.

11.4.7 Effecten op het Natura2000-gebied Tijdens de exploitatiefase van de biomassa elektriciteitscentrale zullen de habitats in het habitatrichtlijngebied niet significant beïnvloed worden. Het belangrijkste effect van de elektriciteitscentrale is de bijdrage aan de verzurende en eutrofiërende depositie als gevolg van luchtemissies van NOx, SOx en NH3. Uit de berekeningen van de bijdrage van het bedrijf aan de verzurende depositie blijkt dat de bijdragen verwaarloosbaar zijn (< 1% van de toetsingswaarde). Door de relatief grote afstand van het projectgebied tot het habitatrichtlijngebied wordt geen rustverstoring t.g.v. geluidsproductie verwacht.

11.4.8 Effecten op gebieden gelegen in het VEN De biomassa elektriciteitscentrale wordt op ruime afstand van gebieden opgenomen in het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) gepland, zodat ter hoogte van deze gebieden geen significante effecten te verwachten zijn. De belangrijkste Grote Eenheid Natuur (GEN) is “De Moervaartdepressie tot Durmevallei” op ca. 6,8 km van het projectgebied. De bijdrage aan de verzurende en eutrofiërende depositie is in deze gebieden verwaarloosbaar (< 1% van de grenswaarde). Ook het geproduceerde geluid van de elektriciteitscentrale zal ter hoogte van het GEN geen significante rustverstoring meer tot gevolg hebben.

11.5


De effecten op Fauna en Flora bij realisatie van de biomassa elektriciteitscentrale zijn voor alle bestudeerde effectgroepen ‘verwaarloosbaar (0)’ tot beperkt negatief (-1). Significant negatieve effecten worden niet verwacht. Aangezien er geen significant negatieve effecten gedetecteerd worden, worden geen concrete milderende maatregelen voorgesteld. Voor de ruimere omgeving zijn volgende algemene doelstellingen van belang: • • •

beperking van de uitstoot van luchtverontreiniging (verzurende depositie, eutrofiërende depositie, toxicologische effecten); beperking van de geluidsemissies; streven naar kwaliteitsverbetering van het water in het kanaal Gent-Terneuzen.

SGS Belgium NV

juni ’14

369



De bijdrage aan de verzurende depositie is een gevolg van de luchtemissies van de biomassa elektriciteitscentrale van BPG. In de discipline Lucht worden milderende maatregelen voorgesteld om de emissies van de centrale te reduceren (brongerichte maatregelen).

11.6

MONITORING

De kwetsbare natuurgebieden liggen op voldoende afstand van de elektriciteitscentrale, zodat geen monitoring voor verzurende en eutrofiërende depositie noodzakelijk is.

11.7


Voor de discipline fauna en flora zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed zouden hebben op de beschreven effecten.

11.8

BESLUIT

De belangrijkste effecten voor fauna en flora hebben betrekking op: • • •

eutrofiërende en verzurende depositie; verstoring als gevolg van geluidsproductie; invloed op oppervlaktewater (afvalwater, koelwater).

Het biotoopverlies zal gering zijn en vindt plaats in industriegebied. Ter hoogte van de inplantingsplaats zijn geen waardevolle biotopen aanwezig. De belangrijkste beschermde natuurgebieden in de omgeving zijn: • •

Het habitatrichtlijngebied ‘Bossen en heiden van zandig Vlaanderen (BE2300005)’; GEN ‘De Moervaartdepressie tot Durmevallei’;

De kortste afstand van deze natuurgebieden tot het projectgebied is groter dan 5 km. De bufferzone van Doornzele, ingetekend als groengebied op het gewestplan, ligt op kortere afstand (1,6 km) van het projectgebied. De bijdrage van de biomassa elektriciteitscentrale aan de eutrofiërende en verzurende depositie (als gevolg van luchtemissies van NOx, SO2 en NH3) zal ter hoogte van de beschermde natuurgebieden als gevolg van de grote afstand ‘verwaarloosbaar’ zijn. De bijdrage aan de verzurende of eutrofiërende depositie zal (veel) kleiner zijn dan 1% van de kritische depositielast voor droge heide. De belangrijke natuurgebieden liggen op een grote afstand van de geplande biomassa elektriciteitscentrale (beide scenario’s). De bijdrage van de elektriciteitscentrale aan het geluidsniveau is in deze gebieden verwaarloosbaar. Het bedrijf zal zijn afvalwater en koelwater op het kanaal Gent-Terneuzen en/of de Moervaart (koelwater in scenario 2) lozen. De bijdrage van de afvalwaterlozing van het bedrijf aan de verslechtering van de waterkwaliteit is verwaarloosbaar. De bijdrage van het bedrijf t.o.v. de toetsingswaarde zal kleiner zijn dan 1%. Dit is vooral te verklaren door de grote watermassa in het kanaal Gent-Terneuzen. De lozing van koelwater veroorzaakt geen significante temperatuurverhoging van het oppervlaktewater en eveneens blijft de omvang van de warmwaterpluim zeer gering. Er worden geen negatieve effecten verwacht van biotoopverlies (delen van het kanaal die ongeschikt worden voor fauna en flora omdat het water een te hoge temperatuur heeft) of barrière-effecten (hoge temperatuurzones die een migratie van soorten in het kanaal belemmeren). SGS Belgium NV

juni ’14

370



12. DISCIPLINE LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE

SGS Belgium NV

juni ’14

371


12.1


METHODOLOGIE

De discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie behandelt in principe drie thema’s, namelijk: landschappelijke erfwaarde; het bouwkundig erfgoed; het archeologisch erfgoed.

• • •

Het landschappelijk, bouwkundig en archeologische erfgoed in de ruimere omgeving van het projectgebied wordt geïnventariseerd. Hiervoor wordt gesteund op informatie die door Inventaris Onroerend Erfgoed ter beschikking wordt gesteld. De bouw van de biomassa elektriciteitscentrale situeert zich conform het gewestplan in een gebied met bestemming zeehaven- en watergebonden bedrijven. Volgens het RSV is het bedrijfsterrein gelegen in een “Gebied voor Economische activiteiten”. In het gebied wordt de verdere ontwikkeling alsook de ruimtelijke en functionele integratie en verweving van havengebonden activiteiten gewaarborgd. Bij de effectanalyse wordt nagegaan welke effecten de bouw en de exploitatie van de elektriciteitscentrale heeft op het landschap en eventueel op bouwkundig en archeologisch erfgoed. In scenario 2 wordt de koeltoren van de elektriciteitscentrale van Rodenhuize ingezet. Deze heeft een hoogte van ca. 100m. Ook de hoogte van de schoorsteen voor emissies van het afgas zal ca. 100 m bedragen.

12.2

AFBAKENING STUDIEGEBIED

Het studiegebied wordt gedefinieerd als het gebied waarbinnen de geplande ingrepen en de effecten van deze ingrepen zich manifesteren op het landschap. Het macrolandschap wordt bekeken tot op een afstand van circa 6 km tot de elektriciteitscentrale.

12.3

BESCHRIJVING VAN HET BESCHERMD ONROEREND ERFGOED

Het beschermd onroerend erfgoed in de omgeving van het projectgebied werd achterhaald op basis van de inventaris Vlaams onroerend erfgoed, en heeft betrekking op beschermde landschappen, beschermde stads- en dorpsgezichten, archeologische zones en monumenten. De ligging van het onroerend beschermd erfgoed is weergegeven in Figuur 12.1. De nummering in de figuur komt overeen met de volgnummers in de onderstaande tabellen met beschermd erfgoed.

12.3.1 Beschermde landschappen Een overzicht van de ankerplaatsen en beschermde landschappen in de nabijheid van het projectgebied is gegeven in Tabel 12.1. Tabel 12.1 Overzicht van de beschermde landschappen in de omgeving van het projectgebied

Volgnr 2 10

omschrijving Ankerplaats A40057: Doornzeledries (met een deel beschermd landschap) Ankerplaats A40058: Oostdonk

SGS Belgium NV

juni ’14

scenario 1 afstand oriëntatie


1,0

NNW

1,5

NW

4,5

NO

5,5

NO

372



12.3.2 Beschermde Stads- en dorpsgezichten De dichtst bijgelegen beschermde stads- en dorpsgezichten zijn opgenomen in onderstaande tabel. Tabel 12.2 Overzicht van de Beschermde Stads- en dorpsgezichten in de ruimere omgeving van het projectgebied.

Volgnr

omschrijving

2

Goed ten Broeke en omgeving bekend als de Heffink in Evergem met inbegrip van de dreef en belendende percelen en de hoeven aan weerszij van de dreef Kramershoek 2,4,6: het "Domein ten Bosch", vroeger zgn. "Goed ten Hulle" en "Kasteel van Crombrugghe", met park en bijgebouwen

3

Scenario 1 afstand oriëntatie 7 W

6,6

W

Scenario 2 afstand oriëntatie 6,6 W

5,9

W

Uit de tabel blijkt dat de beschermde stads- en dorpsgezichten zich op een afstand groter dan 5 km van het projectgebied bevinden.

12.3.3 Archeologische zones Conform de Inventaris Onroerend Erfgoed zijn er in de ruimere omgeving van het projectgebied geen archeologische zones aanwezig.

12.3.4 Beschermde monumenten Een overzicht van de beschermde monumenten in de omgeving van het projectgebied is weergegeven in Tabel 12.3. Tabel 12.3 Overzicht van de beschermde monumenten in de ruimere omgeving van het projectgebied.

Volgnr 4

5

8

8

9

omschrijving St.-Kruis-Winkeldorp 65: Pastorie Heilig Kruis (Sint-Kruis-Winkel) Windgat 10: hoeve 'Rosengoed': site met walgrachten, boerenhuis, hoevepoort en bedrijfsgebouwen met uitzondering van de recente constructies Plataan in het kasteeldomein te Wippelgem Kramershoek 2-4-6: kasteel, duiventoren, paardestallen, vm. Hovenierswoning, kasteelhoeve, inrijhekken, druivenserre, ommuring moestuin, vazen en palen op walbrug, borstwering terras, ijskelder en walgrachten Heffink 2: duiventoren en de toegangsdreef van het voormalige "Goed ten Broeke".

SGS Belgium NV

juni ’14



4,7

NO

5,9

NO

5,3

OZO

5,8

O

6,8

ONO

6,1

O

6,8

ONO

6,1

O

7,4

O

6,6

O

373


Volgnr

omschrijving Burggravenlaan 1: Goed ten Boekel met park, waterpartijen en bijgebouwen (Zonder garage). Elektriciteitscentrale Langerbrugge voorheen "Centrales Electriques des Flandres"

6

7




6,6

ZW

5,5

ZW

6,3

ZW

5,3

ZW

12.3.5 Bouwkundige gehelen In de omgeving van het projectgebied is de Hollandstelling (11) gelegen. Het betreft hier linies uit WO I met een aantal bunkers. De kortste afstand tot deze bunkers bedragen: ‘Tabel 12.4 Volgnr 11

Overzicht van de bouwkundige gehelen in de omgeving van het projectgebied. Scenario 1 Scenario 2 omschrijving afstand oriëntatie afstand oriëntatie Hollandstelling (Bunkers WO I) 2,8 ZW 3,6 ZW

SGS Belgium NV

juni ’14

374



Figuur 12.1: Beschermd onroerend erfgoed in de omgeving van het projectgebied (bron: Inventaris Vlaams Onroerend Erfgoed)

SGS Belgium NV

juni ’14

375


12.4


LANDSCHAP OP MESONIVEAU

Het microniveau wordt beschreven aan de hand van luchtfoto’s van het projectgebied. De site van de geplande BPG biomassa elektriciteitscentrale is gelegen in industriegebied. Op de luchtfoto is het industriële karakter van het gebied rond het kanaal Gent-Terneuzen zichtbaar. Op de luchtfoto zijn duidelijk volgende landschapselementen zichtbaar: -

Het kanaal Gent-Terneuzen; De Moervaart; De dokken; Hoogspanningsmasten; De dorpskernen: Desteldonk, Oostakker, Doornzele, Kluizen, Wippelgem, Mendonk, SintKruis-Winkel, Kerkbrugge, Zaffelare, Rieme en Desteldonk. Grote wegen: John Kennedylaan, Jacques Paryslaan en R4; Ten oosten van de John Kennedylaan bevindt zich landschappelijk waardevol agrarisch gebied, afgewisseld met agrarisch gebied. Natuurzones zijn gelegen tussen het industriegebied op linkeroever van het kanaal GentTerneuzen.

-

12.5

LANDSCHAP OP MICRONIVEAU

Op microniveau wordt het landschap beschreven ter hoogte van het projectgebied.

12.5.1 Scenario 1. In scenario 1 is de plansite gelegen op de terreinen van GCT en beslaat het project een totale oppervlakte van ca. 5 ha. Deze site wordt begrensd door: • • • •

het Kanaal Gent-Terneuzen in het westen. Aan de overzijde bevindt zich het bedrijf BP Belgium (menginstallatie voor smeeroliën); Electrabel Rodenhuize ten noorden en noordoosten; de R4 en daarachter het bedrijf Gates (opslag stukgoed in loodsen) in het oosten; het bedrijf VLS Group Gent (opslag van chemische en petrochemische producten) in het zuiden.

In dit scenario wordt een nieuwe koeltoren en een nieuw afgaskanaal voor verwijdering van luchtverontreinigende stoffen geconstrueerd. De koeltoren zal van het type koelcellen met kunstmatige trek zijn.

12.5.2 Scenario 2 In scenario 2 is de plansite gelegen op de terreinen van Electrabel Rodenhuize. In dit scenario wordt de bestaande koeltoren van Rodenhuize gebruikt, zodat geen nieuwe koeltoren dient gebouwd te worden. Deze bestaande koeltoren werkt op natuurlijke trek en heeft hierdoor grotere afmetingen en een grotere landschappelijke impact.

SGS Belgium NV

juni ’14



Figuur 12.2: Luchtfoto van de voorgenomen sites

SGS Belgium NV

juni ’14


12.6


BESCHRIJVING VAN DE EFFECTEN

12.6.1 Ingreep-effectenschema Een discipline gebonden ingreep-effectenschema (Tabel 12.5) geeft aan welke effect(groep)en er voor de discipline Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie te verwachten zijn. Tabel 12.5: Overzicht van de verwachte effecten

Effectgroepen thema Landschap P/T Verwachte omvang Exploitatiefase Structuur- en relatiewijzigingen P x Wijziging erfgoedwaarde P x Wijziging perceptieve kenmerken P ** Wijziging belevingswaarde P * (P/T: permanent of tijdelijk effect); omvang: x: verwaarloosbaar *: gering; **: relevant; ***: significant)

12.6.2 Methodiek De indeling in effectgroepen van de discipline ‘landschap, bouwkundige erfgoed en archeologie sluit aan bij de verschillende benaderingswijzen die bestaan in het landschapsonderzoek, namelijk: • • •

het landschap als relatiesysteem; de erfgoedaspecten; perceptieve kenmerken.

Volgende effectgroepen worden onderscheiden: • • •

structuur en relatiewijzigingen; wijziging erfgoedwaarde; wijziging perceptieve kenmerken.

Aangezien het gaat om ingrepen die betrekking hebben op de receptor ‘mens’ wordt een effectgroep toegevoegd namelijk: •

wijziging belevingswaarde

Of een effect al dan niet significant is, wordt nagegaan aan de hand van diverse criteria. Voor elke effectgroep wordt rekening gehouden met de volgende algemene criteria: grootte van de impact van het effect (werkingsinvloed); duur van het effect. De criteria en significantiekaders voor de beoordeling van de effecten worden hieronder beschreven.

12.6.2.1

Wijziging landschapsstructuur en relaties

Belangrijke criteria voor de beoordeling voor deze effectengroep zijn: graad van verandering; mate van samenhang; mate van versnippering. Het beoordelings- en significantiekader is in Tabel 12.6 weergegeven. SGS Belgium NV

juni ’14



Tabel 12.6.Criteria voor de beoordeling van de effectgroep ‘Wijziging landschapsstructuur en –relaties’.

criteria

beoordeling

globaal herstel of opwaardering van waardevolle zeer significant positief landschappelijke effect structuren of relaties lokaal herstel of opwaardering van waardevolle structuren of relaties; globaal herstel of opwaardering van minder waardevolle significant positief effect structuren en relaties lokaal herstel of opwaardering van landschapsstructuren matig positief en relaties geen impact op samenhang of verstoring van processen verwaarloosbaar beperkte, lokale verstoring of versnippering van landschapsstructuur en -relaties / beperkte verstoring van reeds aangetaste matig negatief structuren of relaties vrij beperkte verstoring of versnippering van waardevolle structuren of relaties// een sterke, globale verstoring van reeds significant negatief aangetaste structuren of relaties verstoring of versnippering van waardevolle structuren of zeer significant negatief relaties

12.6.2.2

code +++

++

+ 0

-

--

---

Wijziging erfgoedwaarde

Bepalende factoren voor de beoordeling van de erfgoedwaarde zijn: graad van bescherming; typologie en aard; ouderdom; zeldzaamheid; gaafheid (in goede staat); representativiteit. Een overzicht van de beoordelingscriteria en significantiekader is weergegeven in Tabel 12.7. Tabel 12.7 Wijziging erfgoedwaarde. Criteria voor de beoordeling van de effectengroep.

criteria

beoordeling

code

significant, globaal herstel of opwaardering van al dan niet beschermd waardevol erfgoed significant, lokaal herstel of opwaardering van al dan niet beschermd waardevol erfgoed beperkt herstel of opwaardering van erfgoed Geen invloed op erfgoedwaarden of beperkte impact op reeds aangetast minder waardevol erfgoed

zeer significant positief effect

+++

significant positief effect

++

matig positief

+

verwaarloosbaar

0

SGS Belgium NV

juni ’14



verdere aantasting van reeds aangetast erfgoed aantasting contextwaarde of samenhang van al dan niet beschermd waardevol erfgoed fysieke aantasting of verdwijnen van al dan niet beschermd waardevol erfgoed

12.6.2.3

matig negatief

-

significant negatief

--

zeer significant negatief

---

Wijziging perceptieve kenmerken en belevingswaarde

De effectgroepen ‘wijziging van de perceptieve kenmerken’ en ‘wijziging belevingswaarde van het landschap’ behandelen de zichtbaarheid van de landschapselementen. Deze effecten kunnen een verandering van de aard van het landschapstype veroorzaken. De effecten hangen samen met schaalvergroting of –verkleining, toevoegen en verwijderen van elementen, inpasbaarheid, de mate van openheid, zichtbaarheid van de ingrepen,…. De landschappelijke (of visuele) impact van industriële koeltorens wordt beschreven in de BREFm.b.t. de industriële koelmethoden en is samengevat in Tabel 12.8. Koeltorens op basis van natuurlijke trek hebben de grootste visuele impact (vereisen de grootste constructie), koelcellen met kunstmatige trek hebben een middelgrote visuele impact. Tabel 12.8: Vergelijking van de verschillende koelmethoden met betrekking tot de visuele impact (bron: BREF industriële koelmethoden).

Visuele impact

Open koelwatersysteem

Aërocondensor

Koeltoren met natuurlijke trek

Koelcellen met kunstmatige trek

Hybride koeltoren

laag

medium

hoog

medium

medium

Of een effect van wijziging perceptieve kenmerken al dan niet significant is, wordt aan de hand van verschillende kenmerken beoordeeld. Voor de perceptieve en belevingskenmerken van het landschap zijn volgende criteria belangrijk: -

relatie met de context (samenhang); variatie en contrast; herkenbaarheid; gaafheid, zorg, netheid; gebruiksmogelijkheden; algemene sfeer.

Voor de effectgroep ‘wijziging van de perceptieve kenmerken’ wordt volgend significantiekader gehanteerd: Tabel 12.9 Wijziging perceptieve kenmerken. Criteria voor de beoordeling van de effectgroep.

criteria belangrijke globale meerwaarde voor perceptieve kenmerken, waardevolle positieve beelddragers belangrijke lokale meerwaarde voor perceptieve kenmerken zeer lokale meerwaarde voor perceptieve kenmerken geen impact op perceptieve kenmerken of zeer beperkte impact op reeds sterk aangetaste kenmerken beperkte aantasting van perceptieve kenmerken SGS Belgium NV

beoordeling zeer significant positief effect

code

significant positief effect

++

matig positief

+

verwaarloosbaar

0

matig negatief

-

juni ’14

+++


belangrijke lokale aantasting van perceptieve kenmerken belangrijke globale aantasting van perceptieve kenmerken


significant negatief

--

zeer significant negatief

---

12.6.3 Scenario 1 12.6.3.1

Structuur- en relatiewijzigingen

Binnen het projectgebied (terrein GCT) zijn geen waardevolle geomorfologische structuren (o.a. reliëfstructuren) of landschappelijke structuren (kleine landschapselementen, waardevolle biotopen) aanwezig. Abiotische verstoring, landschapsecologische verstoring, verdwijnen van een historische geomorfologische structuren zijn bij de aanleg van de biomassa elektriciteitscentrale niet of slechts zeer beperkt aan de orde. Ingrepen zoals ophogen, afgraven, egaliseren e.d. leiden tijdens de aanlegfase slechts tot een beperkte wijziging van het reliëf. Door industriële activiteiten in het verleden is het oorspronkelijke reliëf reeds verloren gegaan. Het gebouwencomplex wordt voorzien op bestaande bedrijfsterreinen waar geen natuurlijke structuren aanwezig zijn. De impact op de effectgroep structuur- en relatiewijzigingen wordt beoordeeld als ‘matig negatief’ (-1).

12.6.3.2

Verstoring en verlies erfgoedwaarden

De effecten op erfgoedwaarde in het plangebied hebben betrekking op de aantasting van beschermd onroerend erfgoed: beschermde landschappen, stads- en dorpsgezichten, archeologische zones, beschermde monumenten en bouwkundige gehelen. Maar ook sites die niet beschermd worden vanwege specifieke erfgoedwaarden, kunnen potentieel belangrijk zijn. De ontwikkeling van een project kan gepaard gaan met verlies van erfgoedwaarde. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen landschappelijk erfgoed, bouwkundig erfgoed en archeologisch erfgoed. De impact van het voorgenomen project op het landschap als natuurlijk erfgoed wordt in de discipline Fauna en Flora beschreven. Binnen het projectgebied en de onmiddellijke omgeving ervan is er conform de Inventaris Onroerend Erfgoed geen beschermd onroerend erfgoed aanwezig. De geplande elektriciteitscentrale zal de erfgoedwaarden (bouwkundig erfgoed) in de omgeving rechtstreeks slechts beperkt beïnvloeden. De beschermde erfgoedwaarden liggen op een relatief grote afstand van de inplantingsplaats zodat geen significante effecten ((gedeeltelijke) vernietiging, wijziging architecturale kenmerken, beïnvloeding ensembles, beïnvloeding context,) verwacht worden. De hoge schoorsteen en koeltoren zijn echter wel elementen die aan het landschap worden toegevoegd en die vanuit een gedeelte van de beschermde erfgoedwaarden zichtbaar zullen zijn. De aanwezigheid van deze elementen betekent een beperkte wijziging van de contextwaarde van de erfgoedwaarden: de elementen zijn zichtbaar en behoren niet tot de natuurlijke omgeving van het erfgoed. Onrechtstreeks kan op lange termijn een aantasting van beschermde gebouwen plaatsvinden als gevolg van verzurende depositie. Deze verzurende depositie wordt veroorzaakt door luchtemissies van NOx, SOx en NH3. De bijdrage van de biomassa elektriciteitscentrale aan dit indirecte effect is moeilijk te kwantificeren en wordt verder dan ook niet beschreven. SGS Belgium NV

juni ’14



Aangezien de impact van het voorgenomen project op het bouwkundig erfgoed beperkt zal zijn, wordt het effect beoordeeld als ‘matig negatief (-1)’. Volgens Inventaris Onroerend Erfgoed is in directe omgeving van het projectgebied geen archeologisch erfgoed aanwezig. Verstoringen en/of vernietigingen van archeologisch erfgoed zijn bij de bouw van de biomassa elektriciteitscentrale dan ook niet te verwachten. Het effect wordt beoordeeld als ‘verwaarloosbaar (0)’. Ten aanzien van het archeologisch erfgoed wordt wel verwezen naar art. 5.1.4 van het decreet betreffende het onroerend erfgoed van 12/07/2013 inzake toevalsvondsten (toekomstige versie): Iedereen die, op een ander moment dan bij het uitvoeren van een archeologisch vooronderzoek, een archeologische opgraving of het gebruik van een metaaldetector, een roerend of onroerend goed vindt waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het archeologische erfgoedwaarde heeft, is verplicht daarvan binnen drie dagen aangifte te doen bij het agentschap. De Vlaamse Regering kan de nadere regels daarvoor bepalen. In voorkomend geval brengt het agentschap de zakelijkrechthouder en de gebruiker van de betrokken percelen, als ze niet de vinder zijn, en de gemeenten waar de vondsten worden gedaan ervan op de hoogte dat er vondsten zijn gedaan die vermoedelijk archeologische erfgoedwaarde hebben en wat de rechtsgevolgen daarvan zijn. De zakelijkrechthouder, de gebruiker en de vinder moeten tot de tiende dag na de aangifte : 1° de archeologische artefacten en hun vindplaats in onveranderde toestand bewaren; 2° de archeologische artefacten en hun context tegen beschadiging of vernieling beschermen; 3° de archeologische artefacten en hun context toegankelijk maken voor onderzoek door het agentschap. De Vlaamse Regering kan de nadere regels daarvoor bepalen. Na het onderzoek, vermeld in het derde lid, 3°, kan het agentschap de termijn van tien dagen inkorten of verlengen. Het agentschap brengt de zakelijkrechthouder en de gebruiker daarvan per beveiligde zending op de hoogte. Na het verstrijken van de termijn zijn de zakelijkrechthouder, de gebruiker en de vinder niet langer onderworpen aan het passief-behoudsbeginsel voor archeologisch erfgoed voor wat betreft de gemelde vondst.

12.6.3.3

Wijziging van de perceptieve kenmerken

Op microniveau (projectgebied) zijn de gebouwen, de koeltoren en de afgaskanalen dominant in het landschap aanwezig. Het geheel zal een gave en verzorgde indruk in het landschap geven dat duidelijk herkenbaar is als een elektriciteitscentrale. Door een gepaste beplanting kunnen de kleinere gebouwen op microniveau wellicht nog beter geïntegreerd worden. Het effect op microniveau wordt beoordeeld als matig negatief (-1). Op mesoschaal (tot 2 km) zullen de koeltoren en het afgaskanaal grote constructies vormen in de omgeving en dominant in het landschap aanwezig zijn. De installatie wordt echter gerealiseerd in een bestaand industriegebied, waar reeds hoge gebouwen aanwezig zijn (bijv. centrale Rodenhuize). De toegevoegde landschapselementen (koeltoren, afgaskanaal) wijken in vorm en dimensies af van de meeste andere bouwelementen in het industriegebied. De perceptie van het landschap als industriële omgeving wordt door de bouw van de elektriciteitscentrale versterkt. Het effect wordt als matig negatief (-1) beoordeeld.

SGS Belgium NV

juni ’14



Op macroschaal zullen landschapselementen (koeltoren en afgaskanaal) met beduidend grotere dimensies dan de omgevingselementen aan het landschap worden toegevoegd. Deze zullen tot op macroschaal zichtbaar zijn. Landschappelijk wordt algemeen aangenomen dat nieuw bebouwing inpasbaar moet zijn in het landschap. Van hoge constructies veronderstelt men in principe dat ze niet inpasbaar (wegens hun grote afmetingen) zijn in het landschap. Men stelt hierbij wel eens dat hoge constructies fungeren als horizonvervuilers. De toevoeging van de elektriciteitscentrale aan het landschap zal leiden tot veranderingen in de fysiognomie: het uitzicht van het landschap. Het landschappelijke karakter van het gebied wordt hierdoor aangetast. De hoge constructies zijn in principe in de grote omgeving van het projectgebied zichtbaar (tot meer dan 5 km). Door de ligging en het vlakke landschap zal de zichtbaarheid van de constructies reiken tot in de nabije woonzones. Ook vanuit de natuurlijke omgeving zullen de hoge constructies zichtbaar zijn. Dit heeft wellicht geen invloed op de aanwezige fauna en flora, doch wel op de bezoekers van het gebied, die de hoge constructies zullen ervaren als een storend element. Bijkomende negatieve effecten op de beleving van het landschap zijn nog: -

de grote pluim die teweeggebracht wordt door de koeltorens; verlichting van gebouwen.

De waterdamppluim veroorzaakt een onesthetisch effect dat tot op zeer grote afstand zichtbaar is. Een dergelijke pluim wordt onterecht algemeen geassocieerd met milieuverontreiniging, die de gezondheid kan bedreigen. Een dergelijke pluim veroorzaakt mogelijk negatieve emoties bij de mensen. Dit effect kan nog versterkt worden door de verplichte noodverlichting ‘s nachts. Afhankelijk van de waardering door de waarnemer is de impact op de belevingswaarde licht positief, dan wel licht negatief. De waarnemer die zich op de wegen of in het industriegebied bevindt en het landschap als grootschalig industrieel waardeert, zal de constructies als passend ervaren. De waarnemer die meer natuurlijke omgevingen opzoekt en een hoge waardering heeft voor natuurlijke en historische elementen van het landschap zal de constructies eerder als een verstoring in het landschap ervaren. Het effect wijziging perceptieve kenmerken wordt beoordeeld als ‘matig negatief (-1)’ , temeer omdat in de omgeving reeds massieve constructies voorkomen die dominerend in het landschap aanwezig zijn.

12.6.4 Scenario 2 In scenario 2 is de plansite gelegen op de terreinen van Electrabel Rodenhuize. In dit scenario zal de bestaande koeltoren van Rodenhuize worden gebruikt, zodat geen nieuwe koeltoren dient gebouwd te worden. De effecten van ‘structuur- en relatiewijzigingen’ en ‘verstoring en verlies erfgoedwaarden’ zijn analoog als in scenario 1. De wijzigingen van de perceptieve kenmerken zijn in dit scenario minder ernstig omdat er geen nieuwe koeltoren wordt bijgebouwd. Het enige opvallende element op macroschaal dat aan het landschap wordt toegevoegd is een hoge schoorsteen voor de emissies van luchtverontreinigende stoffen. Anderzijds zullen de schouwen van groep 2 en groep 3 uit het landschap verdwijnen. De dimensies van de overige gebouwen zijn beperkt en worden volledig geïntegreerd in de bestaande bebouwing van het industriegebied. Het effect wordt beoordeeld als ‘verwaarloosbaar (0)’. In de omgeving van het projectgebied zijn reeds meerdere hoge schouwen gelegen. SGS Belgium NV

juni ’14



Landschappelijk wordt de voorkeur gegeven aan scenario 2, omdat in dit scenario geen bijkomende koeltoren wordt voorzien.

12.6.5 Milderende maatregel In principe moet gestreefd worden naar een maximale landschappelijke inpassing van de elektriciteitscentrale in het landschap. Gezien de hoogte van de constructies is een landschappelijke inpassing op meso- en macroniveau echter onmogelijk. Op microniveau kan een aangepaste beplanting worden uitgevoerd, waardoor op dit niveau een natuurlijker landschap wordt gecreëerd. De kleur van de koeltoren en de afgaskanalen moet in principe zo weinig mogelijk contrasteren met de ruimere omgeving. Hierdoor wordt de zichtbaarheid in het landschap verkleind en worden de hoge gebouwen als minder storend ervaren.

12.6.6 Monitoring Voor de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie dienen geen activiteiten voor monitoring te worden opgezet.

12.6.7 Leemten in de kennis Voor de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie zijn er geen leemten in de kennis die een grote invloed zouden hebben op de beschreven effecten.

12.6.8 Besluit In de onmiddellijke omgeving van het projectgebied zijn geen beschermde erfgoedwaarden aanwezig. De realisatie van het project zal in principe geen wijzigingen van het beschermd erfgoed veroorzaken. Op lange termijn kan de verzurende depositie een negatieve impact op het bouwkundig erfgoed hebben. De biomassa elektriciteitscentrale van BPG zal op de verschillende schaalniveaus (micro, meso en macro) duidelijk zichtbaar zijn in het landschap. Voor de passanten zal de elektriciteitscentrale een blikvanger en herkenningspunt zijn. Voor een deel van de omwonenden zullen de hoge constructies zichtbaar zijn en als storend worden ervaren. Negatieve effecten zullen uitgaan van waarnemers die de meer open ruimten in de omgeving (natuurgebieden, parken) bezoeken en geconfronteerd worden met het zicht op de hoge industriële constructies. De impact van de biomassa elektriciteitscentrale wordt als landschappelijk aanvaardbaar ingeschat, en wel omwille van de volgende redenen: •

•

De elektriciteitscentrale is gepland in industriegebied en een sterk antropogeen beïnvloede omgeving; De elektriciteitscentrale versterkt het industriële karakter en gaat bijgevolg op in het bestaande geheel. Alleen de hoge schouw van BPG zal op grote afstand nog zichtbaar zijn. Deze schouw komt echter geïntegreerd met andere schouwen in het industriegebied voor, en zal op deze manier minder aandacht trekken.

SGS Belgium NV

juni ’14


•

•


In de nabijheid van de nieuwe installaties is de centrale Rodenhuize gelegen die eveneens beschikt over enkele hoge constructies. In het voorliggende project worden nog enkele hoge constructies aan het landschap toegevoegd. Scenario 2 heeft voor de discipline Landschap de voorkeur omdat in dit scenario geen nieuwe koeltoren (bijkomend storend landschappelijk element) aan het landschap wordt toegevoegd. In scenario 1 wordt een koeltoren met kunstmatige trek geïnstalleerd. De visueel landschappelijke effecten van een koeltoren met kunstmatige trek zijn geringer dan deze met natuurlijke trek.

SGS Belgium NV

juni ’14



13. DE WATERTOETS

SGS Belgium NV

juni ’14

386


13.1


INLEIDING

Het decreet Integraal Waterbeleid heeft tien doelstellingen: 1 2 3 4 5 6 7 8

9 10

Het gronden oppervlaktewater op een zodanige manier beschermen, verbeteren en herstellen dat tegen eind 2015 een goede toestand van de watersystemen wordt bereikt. De verontreiniging van oppervlakte- en grondwater voorkomen en verminderen. De voorraden aan oppervlakte- en grondwater duurzaam beheren en gebruiken. De verdere achteruitgang van aquatische ecosystemen, van rechtstreeks van waterlichamen afhankelijke terrestrische ecosystemen en van waterrijke gebieden voorkomen. De aquatische ecosystemen en rechtstreeks van waterlichamen afhankelijke terrestrische ecosystemen in specifieke gebieden verbeteren en herstellen. Het beheer van hemelwater en oppervlaktewater organiseren. De landerosie, de aanvoer van sedimenten naar het oppervlaktewater en het door menselijke ingrepen veroorzaakt transport en afzetting van slib en sediment terugdringen. De waterwegen beheren en ontwikkelen met het oog op de bevordering van een milieuvriendelijker transportmodus van personen en goederen via de waterwegen, het realiseren van de intermodaliteit met de andere vervoersmiddelen en het bevorderen van de internationale verbindingsfunctie ervan. De diverse functies binnen een watersysteem en de onderlinge verbanden integraal afwegen. De betrokkenheid van de mens met het watersysteem bevorderen, waaronder het vermogen van de belevingswaarde in stedelijk gebied en vormen van zachte recreatie.

Het decreet Integraal Waterbeleid reikt instrumenten aan die een sleutelrol moeten spelen in het Vlaamse waterbeleid, o.a. de Watertoets. Doel De Watertoets heeft als doel mogelijke schadelijke effecten van plannen, programma’s en vergunningen op het watersysteem in een vroeg stadium te beoordelen en daarover te adviseren. Bij elke beslissing over een vergunning, plan of programma moet de betrokken overheid de impact op het watersysteem evalueren. Deze evaluatie gebeurt in het licht van de doelstellingen en de beginselen van het integraal waterbeleid. Dat betekent ook dat de waterbeheerders van meet af aan actief betrokken worden bij het opmaken van ruimtelijke plannen. De toets moet er onder meer voor zorgen dat verkavelingen en woningen niet meer in overstromingsgevoelige gebieden komen te liggen, of dat minstens maatregelen worden opgelegd waardoor de kans op wateroverlast beperkt wordt. Beoordeling schadelijke effecten Als er op basis van de Watertoets schade aan het watersysteem wordt verwacht, zal de verantwoordelijke overheid maatregelen nemen om die schade te vermijden, te beperken, te herstellen of te compenseren. Dat kan ze door gepaste voorwaarden of aanpassingen aan een vergunning, plan of programma op te leggen. De overheid kan ook - in laatste instantie - als schadelijke effecten niet te vermijden of te beperken zijn of als herstel onmogelijk blijkt, een vergunning of de goedkeuring van een plan of programma weigeren.

SGS Belgium NV

juni ’14

387


13.2


POTENTIËLE EFFECTEN OP HET WATERSYSTEEM

Een overzicht van de watertoets en de eraan gekoppelde potentiële effecten is te vinden in Tabel 13.1. Van de 13 verschillende activiteiten die mogelijk een effect hebben op het lokale watersysteem zijn voor de geplande biomassacentrale van BPG volgende wijzigingen van toepassing (= grijs aangeduide vakken in tabel): Wijziging overstromingsregime Wijziging afstromingshoeveelheid Wijziging infiltratie naar grondwater

SGS Belgium NV

x

x

x

x

x

x

x

x

x

Wijziging afvoergedrag waterloop

x

Wijziging grondwaterwinning Toename / bestendiging knelpunten vismigratie Belemmering migratie fauna op de oever

x

Wijziging reliëf

x

Buffering en infiltratie hemelwater Opslag of storten bodemvreemd materiaal Wijziging vegetatie

x

Wijziging aantal puntbronnen

Wijziging afstromingshoeveelheid

Wijziging grondwaterstromingspatroon

Wijziging overstromingsregime Wordt er in het project grond verkaveld? Worden er in het project gebouwen voorzien? Worden er in het project ondergrondse constructies voorzien? Worden er in het project verhardingen voorzien? Is de lozing op het rioleringsstelsel, oppervlaktewater of grondwater een ingedeelde ingreep? Wordt in het project een buffer- of infiltratiesysteem voorzien voor de opvang van oppervlaktewater of hemelwater? Wordt in het project bodemvreemd materiaal opgeslagen of gestort? Wordt in het project een vegetatiewijziging doorgevoerd? Wordt in het project het reliëf van het terrein gewijzigd (ophoging,

Wijziging infiltratie naar grondwater

Tabel 13.1 Overzicht activiteiten met mogelijks schadelijke effecten op het lokale watersysteem voor beide locatie alternatieven

x

x

x x x

juni ’14

388



uitdieping, uitgraving of aanvulling? Is de grondwaterwinning een ingedeelde ingreep? Wordt door uitvoering van het project een nieuw knelpunt voor vismigratie gecreëerd of wordt een bestaand knelpunt in stand gehouden? Wordt door de uitvoering van het project de mogelijkheid voor migratie van fauna op de oever, of de mogelijkheid van fauna om uit het water te geraken beperkt? Wordt door de uitvoering van het project de structuurkwaliteit van de waterloop aangetast?

13.3

x

x

x

x

WERKELIJKE EFFECTEN

13.3.1 Scenario 1 (GCT site) Aanlegfase Voor de funderingen zullen afgravingen gerealiseerd worden tot een diepte variërende tussen de 0,8 3 en 3,1 m. Het totaal volume aan uitgegraven bodem wordt geraamd op 48.000 m . Het project voorziet in de uitvoering van de fundering van de gebouwen door middel van paalfunderingen tot in de laag met zand en zandsteen, dus 40 m lange palen. Wijziging van de grondwaterhuishouding tijdens de aanlegfase kan optreden door bemalingen, waarbij tijdelijk een daling van de grondwaterstand wordt gerealiseerd. In het kader van het huidige project wordt er echter vanuit gegaan dat er geen bemaling nodig zal zijn. Exploitatiefase Wat betreft het effect op de grondwaterhuishouding, kan toenemende verharding voor een afname in infiltratie zorgen en dus wijziging van de grondwaterstand. Aangezien het terrein reeds grotendeels geasfalteerd is, is de natuurlijke infiltratie van hemelwater reeds beperkt. De asfalt zal tijdens de aanlegfase worden weggenomen. Ter hoogte van de installaties zal een nieuwe verharding worden aangebracht. Het overige terrein zal braakliggend blijven waardoor netto de infiltratiecapaciteit van de bodem terug zal toenemen. Dit effect wordt als matig positief beoordeeld (+1). Dit betekent een beperkte wijziging van de grondwaterstand, maar het stromingspatroon blijft behouden. Geen beïnvloeding van grondwaterwinningen, kritische grondwaterlagen of natuurgebieden (verdroging/vernatting). Ook de aanwezigheid van diepe constructies in de ondergrond kunnen een lokale wijziging in de grondwaterstroming en grondwaterpeil genereren. Op basis van de grondwatergevoeligheidskaart van de Watertoets wordt het studiegebied als type 2 aangeduid (= matig gevoelig voor grondwaterstroming). De diepte van de ondergrondse constructies die gerealiseerd worden in het project variëren tussen de 0,8 en 3,1 m. Het effect op de grondwaterhuishouding ten gevolge van diepe ondergrondse constructies kan dus als verwaarloosbaar (0) beschouwd worden. SGS Belgium NV

juni ’14

389



13.3.2 Scenario 2 (Electrabel Rodenhuize site) Aanlegfase Aangezien de situatie inzake grondwaterhuishouding vergelijkbaar is met deze voor de projectlocatie uit scenario 1 worden ook voor scenario 2 eventuele effecten op de grondwaterhuishouding door bemaling als niet significant beoordeeld (0). Exploitatiefase De projectlocatie voor scenario 2 bestaat momenteel deels uit verhard terrein, deels uit braakliggend terrein. De wijziging in infiltratiecapaciteit na uitvoering van het project zal verwaarloosbaar zijn (0). Net als voor scenario 1 kan het effect op de grondwaterhuishouding ten gevolge van diepe ondergrondse constructies als verwaarloosbaar (0) beschouwd worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

390



14. SYNTHESE MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN

SGS Belgium NV

juni ’14

391



In onderstaande paragrafen worden de relevante milieueffecten samengevat en aangevuld met de milderende maatregelen die worden voorgesteld voor het project. Volgende milieueffecten werden beschreven: -

Impact luchtkwaliteit

-

Impact oppervlaktewaterkwaliteit

-

impact bodem en grondwater

-

impact op geluid

-

impact op de volksgezondheid

-

impact op de verkeerscongestie

-

impact fauna en flora

-

impact overige aspecten (landschap, licht)

14.1 ⇒

IMPACT LUCHTKWALITEIT Betrokken disciplines lucht, mens en fauna en flora

⇒

Besluit

BPG plant in de Gentse kanaalzone de bouw van een biomassacentrale. Er worden momenteel nog 2 locatie alternatieven overwogen, namelijk de site van GCT en de site van Electrabel Rodenhuize. Voor de elektriciteitscentrale wordt één relevante emissiebron geïdentificeerd, namelijk het afgaskanaal van de CFB boiler. Naast deze emissies zijn er kleinere te verwaarlozen emissies van de hulpstoomketel en nooddiesel plaatsvinden. 3

3

De jaargemiddelde lucht kwaliteitsdoelstellingen van NO2 (40 µg/m ), SO2 (20 µg/m ) en PM10 (40 3 µg/m ) worden gerespecteerd in de omgeving van de projectsite(s). Dit is niet het geval voor het maximum aantal overschrijdingen van de dagwaarden (maximum 35 overschrijdingen). Er werden 39 overschrijdingen vastgesteld in de referentiesituatie. De totale emissies van het bedrijf werden voor de relevante verontreinigende stoffen verzameld. Met behulp van het selectieschema werden de belangrijkste emissies geselecteerd, namelijk stikstofoxide (NO2), zwaveldioxide (SO2), fijn stof, koolstof monoxide (CO) en de zware metalen lood, koper, arseen en cadmium. Voor deze verontreinigende stoffen werden verspreidingsberekeningen uitgevoerd. Er werden geen relevante bijdragen van de geplande centrale aan de immissie concentraties van CO en zware metalen in de omgeving genoteerd. De bijdragen werden als verwaarloosbaar beoordeeld. Stikstofdioxide en zwaveldioxide zijn de belangrijkste verontreinigden stoffen die worden geëmitteerd. Bij de impact bepaling werd uitgegaan van het worst case scenario, nl. bij emissies aan emissiegrenswaarden en een maximaal emissieregime van 8.760 uren per jaar. Dit betekent voor NOx en vooral voor SO2 een overschatting daar het zwavelgehalte in de brandstof beperkt zal zijn. De 3 maximale jaargemiddelde achtergrondwaarde in het gebied bedraagt resp. 28 µg/m voor NOx en 5 3 µg/m voor SOx. Voor de nieuwe centrale bedraagt de bijdrage ter hoogte van het pluimmaximum voor 3 3 stikstofdioxide en zwaveldioxide voor beide locatie alternatieven resp. 0,71 µg/m en 1,08 µg/m .

SGS Belgium NV

juni ’14

392



Ter hoogte van het pluimmaximum wordt de jaargrenswaarde bijgevolg niet overschreden. Dit pluimmaximum bevindt zich op 1,3 km ten NO van de projectsites (ter hoogte van industriegebied). Op deze locatie is geen bewoning aanwezig. De emissies t.g.v. het transport van goederen en personen zijn eerder beperkt. Voor het transport over 3 weg werd via Car Vlaanderen V2.0 een impact bepaald van 0,3 µg/m voor NO2 en geen impact voor 3 PM10 en PM2,5. (bijdrage BPG ca 0 µg/m ). Voor het transport over water voor de aanvoer van de pellets en houtchips zijn de emissies eveneens te verwaarlozen. Bijkomende relevante diffuse emissies door de open overslag van het biomassa (-afval), dat aangevoerd wordt via de installaties van GCT, worden niet verwacht. GCT nam hiervoor reeds de 42 nodige maatregelen om deze emissies maximaal te beperken. Naar aanleiding van het project zijn geen relevante emissies te verwachten, op basis van de inschatting ‘worst case’ , nl. met een werkingsregime van 8.760 uur en rekening houdende met de genomen maatregelen voor de rookgaszuiveringen (doekenfilter, SCR/SNCR en toevoeging van natriumbicarbonaat of kalksteen worden er geen significante bijdragen verwacht aan de immissie concentraties in de omgeving van de geplande biomassacentrale. ⇒

Milderende maatregelen

De nieuwe elektriciteitscentrale zal aan alle in VLAREM II bepaalde emissiegrenswaarden voldoen. De centrale wordt voorzien worden van een doekenfilter (stof), SNCR al of niet gecombineerd met een SCR-installatie (NOx). De immissie concentraties voor NOx worden voor beide locatie alternatieven als verwaarloosbaar beschouwd, enkel ter hoogte van Doornzele in scenario 1 wordt een beperkte bijdrage genoteerd. Voor de parameter zwaveldioxiden wordt een belangrijke bijdrage vastgesteld t.h.v. Doornzele in scenario 1, voor de overige onderzochte woongebieden zijn de bijdragen in beide scenario’s verwaarloosbaar tot beperkt. Gezien het zwavelgehalte in het biomassa (-afval) beperkt zal zijn zal de bijdrage in realiteit lager zijn. De bijdragen voor de parameters CO, fijn stof (PM10 en PM2,5) en zware metalen (Cd, Cu, As en Pb) aan de immissieconcentraties zijn steeds verwaarloosbaar voor de weerhouden receptoren. De emissies van de geplande biomassacentrale zijn vooral belangrijk voor stikstof- en zwaveldioxiden. Voor de modelleringen werd steeds uitgegaan van maximale emissies o.b.v. emissiegrenswaarden en een werkingsregime van 8.760 uren per jaar. De emissies van stikstofdioxiden hebben in Vlaanderen momenteel veel aandacht omdat de lucht kwaliteitsdoelstellingen op een aantal plaatsen overschreden worden. Het is dan ook belangrijk dat het bedrijf zijn NOx-emissies in de toekomst verder opvolgt. Verdere milderende maatregelen zijn echter niet aan de orde.

14.2 ⇒

IMPACT OP DE KWALITEIT VAN HET OPPERVLAKTEWATER Betrokken disciplines water, mens, fauna en flora

⇒ 42

Besluit

Zie MER n.a.v. de hervergunning van de activiteiten van GCT (2012)

SGS Belgium NV

juni ’14

393



Voor de exploitatie van de biomassacentrale maakt BPG gebruik van oppervlaktewater uit het kanaal Gent-Terneuzen en leidingwater. In scenario 1 op de GCT site zal leidingwater enkel aangewend worden voor de sanitaire 3 toepassingen. De captatie van het oppervlakte water uit het kanaal wordt geraamd op 10.464 m /dag 3 (382 m /h), dit water wordt na een fysisch-chemische voorbehandeling vnl. ingezet als proces- en koelwater. Het bedrijfsafvalwater uit de demineralisatie eenheid wordt, samen met reststromen van de overige gebruikers, geloosd in het kanaal Gent-Terneuzen. De lozing gebeurt via een apart 3 3 lozingspunt op de GCT site en het debiet hiervan wordt geraamd op 3,6 m /h (86,4 m /dag). Voor de koeling van het koelwater wordt in dit scenario een nieuwe koeltoren voorzien (met 3 3 geforceerde trek met 7 koelcellen). De spui op de koelkring bedraagt ca. 144 m /h, 234 m /h verdampt in de koeltoren. De lozing van het spuiwater van de koelkring gebeurt in het kanaal. Het bijkomende sanitaire afvalwater in de aanleg- en exploitatiefase zal via een IBA in het kanaal Gent-Terneuzen worden geloosd. De sanitaire installaties worden bevoorraad met leidingwater. Voor scenario 2 op de Electrabel Rodenhuize site zal BPG gebruik maken van de bestaande vergunde demineralisatie eenheid voor de aanmaak van proceswater (gedemineraliseerd water). Deze installatie wordt gevoed met leidingwater. De regeneratie effluenten (en overige reststromen) worden zoals in de bestaande situatie verzameld in de bedrijfsafvalwaterput die batchgewijs geloosd wordt via het vergund lozingspunt naar het kanaal Gent-Terneuzen. In de geplande situatie wordt een verhoging van het te lozen bedrijfsafvalwater voorzien tot 80.000 m³ op jaarbasis. In dit scenario zal de bestaande koeltoren gebruikt worden van de centrale Rodenhuize die bijkomend zal ingezet worden voor de BPG site. Het spuiwater wordt geloosd in de Moervaart en bedraagt 3.000 3 m /h. Het aanvulwater ter compensatie van de verdamping en de spui wordt in het kanaal Gent3 Terneuzen gecapteerd en bedraagt ca. 3.700 m /h (1.850 m³/h voor elk). De captatie van oppervlakte water en lozing van koelwater daalt in de geplande situatie naar ca. 46% en 39% ten opzichte van de hoeveelheden in de referentie situatie, dit omwille van de hogere indikkingsfactor. Het bijkomende sanitaire afvalwater zal worden geloosd via de vergunde IBA van Electrabel Rodenhuize in het kanaal Gent-Terneuzen. De sanitaire installaties worden bevoorraad met leidingwater. Op basis van de beschikbare ontwerpgegevens in scenario 1 en de meetgegevens in scenario 2 worden de lozingsnormen voor het koelen oppervlaktewater gerespecteerd. Aangezien er geen significante wijzigingen verwacht worden in de aard en samenstelling van het te lozen afvalen koelwater (scenario 2) wordt ervan uitgegaan dat dit ook het geval zal zijn in de geplande situatie. Bij de impactbepaling van de lozingen werden eerst de meetresultaten van de dichtst bijgelegen meetpunten uit het VMM meetnet getoetst aan de milieukwaliteitsnormen voor de betrokken oppervlaktewateren. Kritische parameters voor zowel de Moervaart als het kanaal zijn opgeloste zuurstof, CZV en de fosfor en stikstofparameters. Voor de zware metalen wordt voldaan aan de normen t.h.v. meetpunt 34.100. De impact van het bedrijfsafvalwater op het kanaal Gent-Terneuzen in scenario 1 is verwaarloosbaar voor alle onderzochte parameters (<1%). De bepaling werd uitgevoerd bij het geraamde debiet en maximale emissievrachten (= 10 * kwaliteitsnorm ontvangende water voor zware metalen) bij een gemiddeld en 10-percentiel debiet van het kanaal. Voor de lozing van het koelwater in het kanaal Gent-Terneuzen wordt bij een 10 percentiel debiet van het kanaal (‘worst case’) een temperatuurstoename berekend van 0,182 °C. Conform het significantiekader is dit een beperkte impact. De milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C wordt gerespecteerd. SGS Belgium NV

juni ’14

394



In scenario 2 wordt de impact van het bedrijfsafvalwater op het kanaal zowel in de referentie (bij 3 vergund debiet van 60.000 m /jaar en emissienormen) als in de geplande situatie (bij gepland debiet 3 van 80.000 m /jaar en vergunde emissienormen) bij een 10 percentiel debiet van het kanaal verwaarloosbaar geacht. Alle onderzochte parameters hebben een verwaarloosbare impact op het kanaal. De lozing van het koelwater in de Moervaart heeft een relevante (aanvaardbare) thermische impact voor zowel de gemiddelde als maximale temperaturen en debieten van de Moervaart en het geloosde afvalwater. T.o.v. de referentie situatie wordt hier een verbetering vastgesteld, de impact daalt van 2,49 °C naar 1,26 °C voor de gemiddelde situatie en van 2,52°C naar 1,18°C in de maximale situatie. De milieukwaliteitsnorm van 25°C en een impact van de lozing van max. 3°C wordt gerespecteerd. ⇒


Uit bovenstaande bevindingen kan gesteld worden dat voor beide locatie alternatieven geen bijkomende milderende maatregelen nodig geacht worden.

14.3 ⇒

IMPACT OP DE KWALITEIT VAN BODEM EN GRONDWATER Betrokken disciplines water en mens

⇒

Besluit

Onderstaande tabel geeft een samenvatting van de beoordeling van de milieueffecten voor de discipline Bodem en Grondwater voor de beschouwde locaties. Effect Aanlegfase Wijziging bodem- en grondwaterkwaliteit: ten gevolge van grondverzet door lekken of calamiteiten Wijziging grondwaterhuishouding Wijziging stabiliteit Exploitatiefase Wijziging bodem- en grondwaterkwaliteit Wijziging grondwaterhuishouding: door wijziging infiltratiecapaciteit door diepere constructies wijziging bodemgebruik

Scenario 1

Scenario 2

0 0 0 0

0 0 0 0

0

0

+1 0 +2

0 0 +3

Met Effect

Verwaarloosbaar (0)

Beperkte bijdrage (+/- 1)

Wijziging bodem- en grondwaterkwaliteit

Geen wijziging in huidig kwaliteitsniveau

Wijziging grondwaterstanden stromingsrichting

Geen wijziging grondwaterstand, stromingspatroon

Aanrijking tussen 0,01 x en 0,1 x BSN Beperkte wijziging grondwaterstand, maar stromingspatroon blijft behouden. Geen

SGS Belgium NV

juni ’14

Relevante bijdrage (+/-2) Aanrijking tussen 0,1 x en 1 x BSN Wijziging grondwaterstand, stromingspatroon op lokaal niveau en/of

Belangrijke bijdrage (+/-3) Aanrijking groter dan 1 x BSN Wijziging grondwaterstand, stromingspatroon op regionaal niveau en/of belangrijke beïnvloeding van

395


beïnvloeding van grondwaterwinningen, kritische grondwaterlagen of natuurgebieden (verdroging/vernatting)

Mogelijk optreden van Wijziging stabiliteit

Geen zettings- of inklinkingsverschijnsele n te verwachten

zettings- of inklinkingsverschijnselen over eerder beperkt gebied

wijziging bodemgebruik

⇒

Geen wijziging in efficiëntie van ruimtegebruik.

Beperkt efficiënter ruimtegebruik, zonder of met minimale impact op bodem- en grondwater. Geen relatie / synergie met omgeving


beïnvloeding van grondwaterwinningen, kritische grondwaterlagen of natuurgebieden (verdroging/vernatting)

grondwaterwinningen, kritische grondwaterlagen of natuurgebieden (verdroging/vernatting)

Aanzienlijke kans op het optreden van

Aanzienlijke kans op het

zettings- of

optreden van relatief grote

inklinkingsverschijnsele

zettings- of

n binnen het hele

inklinkingsverschijnselen

projectgebied Efficiënter ruimtegebruik, zonder of met minimale impact op bodem- en grondwater. zekere synergie met omgeving

Efficiënter ruimtegebruik, zonder of met minimale impact op bodem- en grondwater. Grote synergie met omgeving


Om bodemverontreiniging door calamiteiten zoveel als mogelijk te vermijden dienen op de werf de machines grondig gecontroleerd te worden. Het aanwenden van goed onderhouden machines zal de kans op lekken verminderen. In geval van een calamiteit dienen direct de nodige acties ondernomen te worden om de verontreiniging zo beperkt mogelijk te houden. Opslag van gevaarlijk producten en brandstoffen dient te gebeuren conform de geldende wettelijke bepalingen. Het project voorziet dat geen bemalingen noodzakelijk zijn. Slechts in bepaalde gevallen zal de uitgravingsdiepte lager zijn dan het grondwaterniveau. In deze gevallen kan het ontwateren gebeuren door het grondwater uit de uitgravingsput te pompen. In het geval grondwater weg gepompt moet worden uit de uitgravingsput en elders geloosd wordt, zal nagegaan moeten worden of voldaan wordt aan de algemene lozingsvoorwaarden (art 4.2.2.1.1 van VLAREM II bij lozing in oppervlaktewater en art 4.2.2.3.1. bij lozing in de openbare riolering). Tevens dient na gegaan te worden of er geen gevaarlijke stoffen aanwezig zijn in concentraties hoger dan het indelingscriterium (IGS), zoals opgenomen in Bijlage 2.3.1 van het VLAREM II. De noodzaak tot verder zuivering van het te lozen water wordt best bepaald op basis van minstens 2 stalen van het influent. In functie van de noodzaak zal een waterzuivering moeten worden gemobiliseerd.

14.4 ⇒

BIJDRAGE AAN HET GELUIDSIMMISSIENIVEAU Betrokken disciplines mens, fauna en flora

⇒

Besluit

Uit de omgevingsmetingen en de overdrachtsmodellering van de geluidimmissie in de aanlegfase en de exploitatiefase kunnen de volgend besluiten genomen worden: Huidig omgevingsgeluid (= Referentiesituatie 2013): SGS Belgium NV

juni ’14

396



Uit de toetsing van het gemeten omgevingsgeluid aan de milieukwaliteitsnormen blijkt dat voor MP1 er tijdens alle periodes er wordt voldaan aan de milieukwaliteitsnormen. De akoestische kwaliteit kan er, voor bewoning gelegen in industriegebied, als niet te luid worden omschreven. De situatie t.h.v. MP2 is enigszins anders. Hoewel de gemeten geluidniveaus er niet zo sterk verschillen met deze opgemeten t.h.v. MP1, worden de milieukwaliteitsnormen er tijdens dagen avondperiode wel overschreden, te wijten aan de minder strenge milieukwaliteitsnormen voor een meetpositie gelegen in woongebied (met landelijk karakter) op minder dan 500m van industriegebied. De situatie t.h.v. MP3 is ook anders. De milieukwaliteitsnormen worden er niet overschreden tijdens de dagperiode maar wel tijdens de avond- en nachtperiode. Indicatief kunnen we stellen dat de MKN voor de dagperiode t.h.v. MP4 (in buffergebied) niet worden overschreden en wel t.h.v. MP5 (in gebied 2). In meetpunt 2 is er anno 2008 en 2010 ook gemeten en hier merken we tijdens de weekperiode (zowel tijdens dag-, avond- en nachtperiode) haast geen verandering tussen 2008 en 2013, maar wel een duidelijk stijgende tendens tijdens het weekend. Vermoedelijk is deze stijging te wijten aan de verhoogde verkeersintensiteiten op de J.F. Kennedylaan tijdens het weekend. Aanlegfase: De relevante aanlegfases werd enkel onderzocht voor de dagperiode daar enkel tijdens de dagperiode de diverse mobiele bronnen in werking zullen zijn. Met een akoestisch rekenmodel werd een scenario berekend met de gelijktijdige continue werking van 1 dumper, 1 bulldozer, 1 graafkraan en een funderingsmachine voor schroefpalen (aanlegfase 1) en het reinigen/testen van de boiler en stoomturbine met stoom (aanlegfase 2). Het specifiek geluid van deze aanlegfases voldoet aan de grenswaarde voor incidenteel/fluctuerend geluid tijdens de dagperiode. Gezien de bronnen in de aanlegfase een eerder fluctuerend karakter vertonen en dus zeer gelijkaardig zullen zijn als de huidige fluctuerende verkeersgeluiden vanuit de N474 en R4, kan men de vergelijking maken met het gemeten equivalente omgevingsgeluid. Het huidig equivalent en stabiel omgevingsgeluid wordt ook nergens relevant overschreden. De huidige maximale geluidimmissies (door vnl. verkeerspassages) liggen minimaal 7 dB(A) hoger dan de berekende specifieke immissies. Een akoestisch demper op de afblaas, voor het reinigen/testen van de installaties (met beperking LwA tot ca. 130 dB(A)) is in scenario 1 aangewezen om de impact naar MP1 te beperken en naar MP3 in scenario 2. De akoestisch beste positie van deze afblaas, zoals getoond in Figuur 9.7 voor scenario 1 en in Figuur 9.9 voor scenario 2, dient best te worden gehanteerd of zo dicht mogelijk te worden benaderd. Exploitatie scenario 1: Via een akoestisch rekenmodel worden m.b.v. de geluidvermogenniveaus, (aangereikt door de fabrikant van de installaties, ofwel o.b.v. eerder opgemeten vergelijkbare installaties) het specifiek geluid ter hoogte van de beoordelingsposities berekend. Bij scenario 1 “initieel met LwA per koeltoren van 110.2 dB(A))” worden er in een aantal beoordelingsposities overschrijdingen van de grenswaarden verwacht. Indien de geluidemissie van deze 7 koelcellen wordt beperkt tot 107 dB(A), met max. LwA per deelbron, zoals opgenomen in hoofdstuk 9.7, kan er wel worden voldaan aan de grenswaarden. Door het weldoordacht akoestisch design in de ontwerpfase zijn extra bijkomende milderende maatregelen niet noodzakelijk. Controlemetingen door een erkend geluidsdeskundige, na een inloopperiode van de volledig werkende site, worden wel nodig geacht. Exploitatie scenario 2: SGS Belgium NV

juni ’14

397



In scenario 2 worden er in geen van de beoordelingsposities overschrijdingen van de grenswaarden verwacht. Extra milderende maatregelen dan deze als voorzien in het akoestisch design zijn niet vereist.

SGS Belgium NV

juni ’14

398



Vergelijking referentie- t.o.v. geplande situatie: Als referentiesituatie is het omgevingsgeluid in de diverse meetposities aangenomen. Dit omgevingsgeluid zal voor scenario 1 “initieel” sterk worden beïnvloed door de specifieke bijdrage van de geplande site (maximale stijging met 7.1 dB(A)). Voor de geplande situatie in scenario 1 “Gemilderd” en scenario 2 wordt er wel voldaan aan de Vlarem II voorwaarden en volgens het significantiekader Geluid is de impact als matig negatief of verwaarloosbaar te beschouwen. Er dienen geen extra milderende maatregelen toegepast te worden (buiten deze besproken in hoofdstuk 9.7). ⇒


Aanlegfase • Een akoestisch demper op de afblaas, voor het reinigen/testen van de installaties (met beperking LwA tot ca. 130 dB(A)) is in scenario 1 aangewezen om de impact naar MP1 te beperken en naar MP3 in scenario 2. • De akoestisch beste positie van deze afblaas, in de nabijheid van het boiler- en turbinegebouw, wordt getoond in Figuur 9.7 voor scenario 1 en in Figuur 9.9 voor scenario 2. Deze positie wordt dan ook best gehanteerd of zo dicht mogelijk benaderd. Exploitatiefase In scenario 1 is een beperking van de geluidemissie van de 7 koelcellen tot maximaal 107 dB(A) per koelcel minimaal vereist. De maximale geluidemissie per deelbron is onderstaand opgenomen: • de geluidemissie van de afblaas van elke koeltoren beperken tot max. 101 dB(A). • de geluidemissie van de motor van elke koeltoren te beperken tot max. 98 dB(A). • de geluidemissie van de NW aanzuigzijde van elke koeltoren te beperken tot max. 101 dB(A). • de geluidemissie van de NO aanzuigzijde van elke koeltoren te beperken tot max. 103 dB(A). In het gepland design zijn reeds vele geluidmaatregelen opgenomen. Extra milderende maatregelen buiten bovenstaande zijn, wat betreft geluid, voor het gepland project niet nodig. Controlemetingen van de werkelijke geluidemissies na realisatie (na een inloopperiode van de volledig werkende installatie) en overdrachtsberekeningen door een erkend geluidsdeskundige, worden wel nodig geacht.

14.5 ⇒

EFFECTEN MENS Betrokken disciplines

Mens (Sociaal – organisatorische, toxicologische en psychosomatische aspecten), lucht, geluid, landschap.

⇒

Besluit

In deze discipline werd de impact van de biomassacentrale geëvalueerd op de gezondheid van omwonenden. Deze evaluatie is gebaseerd op de gegevens uit de overige disciplines, met name de discipline water, lucht, bodem en grondwater en geluid. Voor de luchtemissies werden de parameters NOx, SOx, fijn stof (PM10, PM2,5), Pb, Cd, As en Cu relevant geacht voor verder onderzoek. De hoogste immissiebijdragen van de geplande centrale ter hoogte van de woongebieden worden opgetekend in Doornzele. Deze bijdragen overschrijden echter SGS Belgium NV

juni ’14

399



nergens de WGO-gezondheidsnorm. Voor de parameters NOx (scenario 1), SOx en arseen zijn de bijdragen te Doornzele beperkt. Voor de parameters fijn stof (PM10, PM2,5), Pb, Cd en Cu zijn de bijdragen van de geplande centrale verwaarloosbaar. Bij de bepaling van de imissies door de geplande centrale werd bij de modellering uitgegaan van maximale emissies. De emissies werden ingeschat bij een werkingsregime van de geplande centrale van 8.760 uur op jaarbasis en bij emissie aan emissiegrenswaarden. Voor het fijn stof werd voor de impactbepaling uitgegaan alsof alle fijn stof ofwel PM10 of PM2,5 betreft. Dit is eveneens een overschatting van de werkelijke situatie. Voor de parameters PM10 en PM2,5 overschrijdt de huidige achtergrondwaarde in de projectzone in 3 beide gevallen de WGO norm. Voor PM10 bedraagt de achtergrondwaarde 33 µg/m , de WGO norm 3 voor de menselijke gezondheid 20 µg/m . De grenswaarden voor de bescherming van de menselijke gezondheid voor PM10 van 40 µg/m³ (jaargrenswaarde) volgens de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG wordt echter wel gerespecteerd. Deze diende vanaf 1 januari 2005 gerespecteerd te worden. Voor PM2,5 bedraagt de achtergrondwaarde in het projectgebied 21 µg/ m³. De WGO norm van 10 µg/ m³ wordt in de projectzone momenteel overschreden. De jaargrens(streef)waarde volgens de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit 2008/50/EG voor de bescherming van de menselijke gezondheid 44 voor PM2,5 van 25 µg/m³ (grenswaarde te bereiken tegen 2010) en 20 µg/m³ (indicatieve grenswaarde te bereiken tegen 2020) worden wel gerespecteerd. De achtergrondwaarden voor de overige parameters respecteren de gezondheidsnormen. De enige potentiële bron van geurhinder is het gebruik van olijfcakepellets. Dit zal echter eerder sporadisch zijn. De genomen maatregelen voor het lossen, transport en opslag, nl. afzuiginstallaties aan de lostrechter en overslagpunten en overdekte opslag en (meestal) overdekte transportbanden worden als voldoende geacht om geurhinder maximaal te beperken. Aangezien BPG deze enkel als een occasionele opportuniteit beschouwd wordt niet verwacht dat de geplande centrale een substantiële bijdrage aan geurhinder zal veroorzaken. Er worden geen vermalingsactiviteiten op dit biomassa (-afval) uitgevoerd. Gezien voorgaande wordt niet verwacht dat de geplande centrale aanleiding zal geven tot geurhinder. De impact van het specifieke geluid door de installaties van de centrale ten opzichte van de dichtstbij gelegen bewoningen wordt, gezien de WHO richtwaarden, als niet schadelijk voor de gezondheid beschouwd. Tijdens de aanlegfase kan er een tijdelijk hogere geluidsimmissie optreden, maar deze bereikt echter nooit het huidige geluidsniveau volgens de modelleringen. Er wordt bijgevolg geen bijkomend gezondheidseffect verwacht. Er wordt geen blootstelling verwacht aan chemische agentia via oppervlaktewater, bodem en grondwater door de omwonenden. De nodige bodem beschermende maatregelen zullen genomen worden om lekken te vermijden. Het oppervlaktewater heeft geen bestemming als drinkwater, viswater of voor recreatieve doeleinden. Bovendien werd in de discipline water een verwaarloosbare impact vastgesteld van de lozingen voor beide locatie alternatieven. Uit de mobiliteitsanalyse volgt dat de impact op de Kennedylaan door het project beperkt is. De verkeersgeneratie door het personen- en goederenvervoer bedraagt 46 p.a.e. per uur. Na doorvoering van het project wordt de totale belasting op de Kennedylaan geraamd op circa 21%

⇒

44



SGS Belgium NV

juni ’14

400



Aangezien de geplande biomassacentrale op zich geen noemenswaardige gezondheids- en mobiliteitseffecten als gevolg heeft worden geen bijkomende milderende maatregelen voorgesteld. De bestaande (scenario 2) en voorgestelde milderende maatregelen zoals aangegeven in de disciplines lucht, , water, bodem en grondwater en geluid zijn voldoende om de impact van het project naar de omwonenden in de omgeving van beide projectsites te milderen.

14.6 ⇒

IMPACT OP FAUNA EN FLORA Besluit

De belangrijkste effecten voor fauna en flora hebben betrekking op: • • •

eutrofiërende en verzurende depositie; verstoring als gevolg van geluidsproductie; invloed op oppervlaktewater (afvalwater, koelwater).

Het biotoopverlies zal gering zijn en vindt plaats in industriegebied. Ter hoogte van de inplantingsplaats zijn geen waardevolle biotopen aanwezig. De belangrijkste beschermde natuurgebieden in de omgeving zijn: • •

Het habitatrichtlijngebied ‘Bossen en heiden van zandig Vlaanderen (BE2300005)’; GEN ‘De Moervaartdepressie tot Durmevallei’;

De kortste afstand van deze natuurgebieden tot het projectgebied is groter dan 5 km. De bufferzone van Doornzele, ingetekend als groengebied op het gewestplan, ligt op kortere afstand (1,6 km) van het projectgebied. De bijdrage van de biomassa elektriciteitscentrale aan de eutrofiërende en verzurende depositie (als gevolg van luchtemissies van NOx, SO2 en NH3) zal ter hoogte van de beschermde natuurgebieden als gevolg van de grote afstand ‘verwaarloosbaar’ zijn. De bijdrage aan de verzurende of eutrofiërende depositie zal (veel) kleiner zijn dan 1% van de kritische depositielast voor droge heide. De belangrijke natuurgebieden liggen op een grote afstand van de geplande biomassa elektriciteitscentrale (beide scenario’s). De bijdrage van de elektriciteitscentrale aan het geluidsniveau is in deze gebieden verwaarloosbaar. Het bedrijf zal zijn afvalwater en koelwater op het kanaal Gent-Terneuzen en/of de Moervaart (koelwater in scenario 2) lozen. De bijdrage van de afvalwaterlozing van het bedrijf aan de verslechtering van de waterkwaliteit is verwaarloosbaar. De bijdrage van het bedrijf t.o.v. de toetsingswaarde zal kleiner zijn dan 1%. Dit is vooral te verklaren door de grote watermassa in het kanaal Gent-Terneuzen. De lozing van koelwater veroorzaakt geen significante temperatuurverhoging van het oppervlaktewater en eveneens blijft de omvang van de warmwaterpluim zeer gering. Er worden geen negatieve effecten verwacht van biotoopverlies (delen van het kanaal die ongeschikt worden voor fauna en flora omdat het water een te hoge temperatuur heeft) of barrière-effecten (hoge temperatuurzones die een migratie van soorten in het kanaal belemmeren). SGS Belgium NV

juni ’14

401


⇒



De effecten op Fauna en Flora bij realisatie van de biomassa elektriciteitscentrale zijn voor alle bestudeerde effectgroepen ‘verwaarloosbaar (0)’ tot beperkt negatief (-1). Significant negatieve effecten worden niet verwacht. Aangezien er geen significant negatieve effecten gedetecteerd worden, worden geen concrete milderende maatregelen voorgesteld. Voor de ruimere omgeving zijn volgende algemene doelstellingen van belang: beperking van de uitstoot van luchtverontreiniging (verzurende depositie, eutrofiërende depositie, toxicologische effecten); • beperking van de geluidsemissies; • streven naar kwaliteitsverbetering van het water in het kanaal Gent-Terneuzen. De bijdrage aan de verzurende depositie is een gevolg van de luchtemissies van de biomassa elektriciteitscentrale van BPG. In de discipline Lucht worden milderende maatregelen voorgesteld om de emissies van de centrale te reduceren (brongerichte maatregelen). •

SGS Belgium NV

juni ’14

402


14.7 ⇒


IMPACT OP HET LANDSCHAP Besluit

In de onmiddellijke omgeving van het projectgebied zijn geen beschermde erfgoedwaarden aanwezig. De realisatie van het project zal in principe geen wijzigingen van het beschermd erfgoed veroorzaken. Op lange termijn kan de verzurende depositie een negatieve impact op het bouwkundig erfgoed hebben. De biomassa elektriciteitscentrale van BPG zal op de verschillende schaalniveaus (micro, meso en macro) duidelijk zichtbaar zijn in het landschap. Voor de passanten zal de elektriciteitscentrale een blikvanger en herkenningspunt zijn. Voor een deel van de omwonenden zullen de hoge constructies zichtbaar zijn en als storend worden ervaren. Negatieve effecten zullen uitgaan van waarnemers die de meer open ruimten in de omgeving (natuurgebieden, parken) bezoeken en geconfronteerd worden met het zicht op de hoge industriële constructies. De impact van de biomassa elektriciteitscentrale wordt als landschappelijk aanvaardbaar ingeschat, en wel omwille van de volgende redenen: De elektriciteitscentrale is gepland in industriegebied en een sterk antropogeen beïnvloede omgeving; • De elektriciteitscentrale versterkt het industriële karakter en gaat bijgevolg op in het bestaande geheel. Alleen de hoge schouw van BPG zal op grote afstand nog zichtbaar zijn. Deze schouw komt echter geïntegreerd met andere schouwen in het industriegebied voor, en zal op deze manier minder aandacht trekken. • In de nabijheid van de nieuwe installaties is de centrale Rodenhuize gelegen die eveneens beschikt over enkele hoge constructies. In het voorliggende project worden nog enkele hoge constructies aan het landschap toegevoegd. Scenario 2 heeft voor de discipline Landschap de voorkeur omdat in dit scenario geen nieuwe koeltoren (bijkomend storend landschappelijk element) aan het landschap wordt toegevoegd. In scenario 1 wordt een koeltoren met kunstmatige trek geïnstalleerd. De visueel landschappelijke effecten van een koeltoren met kunstmatige trek zijn geringer dan deze met natuurlijke trek. •

⇒


In principe moet gestreefd worden naar een maximale landschappelijke inpassing van de elektriciteitscentrale in het landschap. Gezien de hoogte van de constructies is een landschappelijke inpassing op meso- en macroniveau echter onmogelijk. Op microniveau kan een aangepaste beplanting worden uitgevoerd, waardoor op dit niveau een natuurlijker landschap wordt gecreëerd. De kleur van de koeltoren en de afgaskanalen moet in principe zo weinig mogelijk contrasteren met de ruimere omgeving. Hierdoor wordt de zichtbaarheid in het landschap verkleind en worden de hoge gebouwen als minder storend ervaren.

SGS Belgium NV

juni ’14

403



15. MONITORING EN EVALUATIE

SGS Belgium NV

juni ’14

404



De monitoringsactiviteiten die door BPG zullen uitgevoerd worden, zijn:

•

Lucht:

Artikel 5.43.4.3 van Vlarem II bepaalt dat, wanneer het totale geïnstalleerde nominale vermogen in eenzelfde vestiging groter is dan 300 MWth, in de omgeving van de installaties, toestellen dienen te worden opgesteld voor het meten van de immissies van SO2 en NO2. Voor installaties op zwavelarme brandstof vervalt de meting van SO2. Het type, de meetplaats, de wijze van controle en de overige gebruiksvoorwaarden van de toestellen worden bepaald in de milieuvergunning.

•

Water:

Er zullen periodieke analyses uitgevoerd worden op het bedrijfsafvalwater.

•

Fauna en flora

De kwetsbare natuurgebieden liggen op voldoende afstand van de elektriciteitscentrale, zodat geen monitoring voor verzurende en eutrofiërende depositie noodzakelijk is.

•

Discipline Landschap

Voor de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie dienen geen activiteiten voor monitoring te worden opgezet.

SGS Belgium NV

juni ’14

405



16. LEEMTEN IN DE KENNIS

SGS Belgium NV

juni ’14

406



De vastgestelde leemten in de kennis worden hieronder opgesomd. •

Lucht:

o De emissies van uitlaatgassen van werfmachines en vrachtwagens zijn in principe kwantificeerbaar, doch in deze fase van het project is het nog niet gekend hoeveel vrachtwagens en werfmachines in de aanlegfase ingezet zullen worden. De emissies van uitlaatgassen van werfmachines en vrachtwagens in de aanlegfase van het project worden dan ook beschouwd als een leemte in de kennis. o Voor de emissies van dioxines en furanen tijdens de exploitatie van de centrale zijn momenteel geen realistische emissiegegevens beschikbaar.

•

Water

Voor scenario 1 zijn momenteel nog geen reële emissiegegevens beschikbaar. Voor de impact bepalingen werd hiervoor uitgegaan van maximale emissievrachten die kunnen aangevraagd worden (10 X MKN oppervlaktewater). •

Bodem en grondwater:

Bij overdracht van de gronden zal een bodemonderzoek uitgevoerd moeten worden. Specifiek voor scenario 1 dient ook verder nagegaan te worden welke historische VLAREBO-activiteiten er vroeger op het terrein hebben plaats gevonden (Texaco Research Center). Conform de wettelijke bepalingen zal bij het grondverzet een technisch verslag moeten opgemaakt worden, waarbij de hergebruiksmogelijkheden van de grond die vrij komt zal worden bepaald. •

Geluid en trillingen:

Het nachtelijk oorspronkelijke omgevingsgeluid in de meetpunten 4 tot 5 is niet gekend. Daarom werden de strengste grenswaarden gehanteerd (RW – 5 dB(A)). Het precieze aantal werfmachines tijdens de aanlegfase is momenteel nog niet gekend. Er is gerekend met een scenario van gelijktijdige continue werking van 1 bulldozer, 1 dumper en 1 graafmachine, samen met een funderingsmachine voor de plaatsing van schroefpaalfunderingen. De geluidemissie van enkele geplande geluidbronnen is enkel aangeleverd als globaal A-gewogen geluiddrukniveau, waarbij we dit geluiddrukniveau als representatief beschouwen voor de betreffende gehele gevel (dus inclusief akoestisch zwakkere gevelelementen zoals eventuele verluchtingsroosters, ramen, poorten). Hier dient mee rekening te worden gehouden in het verdere design. Het exacte design van scenario 2 lag in deze fase nog niet vast. Momenteel is uitgegaan van gelijkaardige dimensies van gebouwen,… en geluiddrukniveaus als voor scenario 1.

SGS Belgium NV

juni ’14

407



Voor de, door BPG geplande geluidemissie van de bestaande koeltoren met natuurlijke trek van Electrabel, wordt nu aangenomen de helft van dit akoestisch vermogen (dus 113 dB(A)) te worden gebruikt door BPG. •

Fauna en flora

Voor de discipline fauna en flora zijn er geen leemten in de kennis die een significante invloed zouden hebben op de beschreven effecten.

•

Discipline landschap

Voor de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie zijn er geen leemten in de kennis die een grote invloed zouden hebben op de beschreven effecten.

SGS Belgium NV

juni ’14

408



17. TEWERKSTELLING, INVESTERINGEN EN GEBRUIKTE MATERIALEN

SGS Belgium NV

juni ’14

409


17.1


TEWERKSTELLING

Het totaal personeel wordt geschat op 39 personen. De bedoeling is de centrale te kunnen laten werken met 3 operatoren die in shiften werken dus 5 x 3 (met een reserve shift), aangevuld met personeel voor administratie en het onderhoud.

17.2

INVESTERING

Het project is momenteel nog in de ‘basic engineering fase’ waardoor op dit moment nog geen zekerheid over het exacte investeringsbudget bestaat.

17.3

GEBRUIKTE MATERIALEN

Rekening houdende met de aard van de activiteiten en de constructiestandaarden kan gesteld worden dat voornamelijk beton en roestvast staal (installaties) gebruikt zullen worden.

SGS Belgium NV

juni ’14

410

MER vergunning Biomassa Elektriciteitscentrale Bee Power Gent Gentse Zeehaven. Definitieve versie

Recommend Documents