MEMORANDUM voor plannung en toepassing van metalen pleisterprofielen voor buiten – en binnenbepleistering
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen www.europrofiles.com
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
Uitgever Leden: Banti Bekaert Catnic Chabanne Kämmerer MDB LORRAINE PROFILES Profimo Protektor Richter System Schiwa Schösswender VWS
Zetel: EUROPROFILES C/O Building Products POB 2 B-8550 Zwevegem (België) Telefoon + 32 56 76 - 74 17 Fax + 32 56 76 - 79 47 Ansprechpartner in Deutschland Telefoon + 49 (0) 72 25 - 9 77 - 105 Fax + 49 (0) 72 25 - 9 77 - 111 of Telefoon + 49 (0) 71 21 - 97 39 55 Fax + 49 (0) 71 21 - 97 39 56
Bundesverband der Gips- und Gipsbauplatten-Industrie e. V. Birkenweg 13 D-64295 Darmstadt www.gipsindustrie.de Deutscher Stuckgewerbebund im Zentralverband Deutsches Baugewerbe Kronenstraße 55 - 58 D-10117 Berlin www.stuckateur.de Industrieverband Werkmörtel e. V. (IWM) Düsseldorfer Str. 50 D-47051 Duisburg www.iwm-info.de Österreichische Arbeitsgemeinschaft Putz (ÖAP) Brixner Str. 3 A-6020 Innsbruck www.oeap.at Schweizerischer Maler- und Gipserunternehmer-Verband (SMGV) Grindelstr. 2 CH-8304 Wallisellen www.malergipser.com
Seite 1
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
Algemene informatie
3
1
Productspecificaties
3
2
Richtlijnen voor planning en verwerking 2.1 Waarborg 2.2 Productkeuze 2.3 Aan de ondergrond gestelde eisen 2.4 Inspectie van de pleistergrond 2.5 Invloed van planning en verloop van de bouwwerkzaamheden 2.6 Invloed van de pleisterdikten enstandtijden op het gedrag van pleisterprofielen bij corrosie 2.7 Klimatologische invloeden 2.8 Profielkeuze volgens mortelkwaliteit 2.9 Corrosietypes
4 4 4 5 5 5 6 6 7 8
3
Inbouw van de profielen 3.1 Algemene informatie 3.2 Materiaalkeuze 3.3 Zetten van profielen 3.4 Gereedschap 3.5 Bijzonderheden (bijvoorbeeld pleisterafdekking etc.)
9 9 9 9 10 10
4
Literatuur 4.1 Normen– informatief 4.2 Memoranda – informatief
11 11
Seite 2
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
Algemene informatie Dit memorandum informeert planologen, bouwheren, professionele ondernemers en experts over metallieke pleisterprofielen en over de vakkundige planning en toepassing ervan. Pleisterwerk is niet enkel een inrichtingselement, maar vormt eveneens een bescherming van de voorgevel van gebouwen.Kanten en begrenzende bouwdetails geven duidelijke lijnen en brengen daardoor de wensen van de opdrachtgever en de ideeën van de architect in de praktijk.Oppervlaktebegrenzingen, die met pleisterprofielen in het leven geroepen worden,dragen er hun steentje toe bij dat de omtreklijnen van een gebouw afleesbaar weergegeven worden. Bovendien kan met pleisterprofielen de voorziene dikte van de aangebrachte pleisterlaag vastgelegd worden om de huidige algemeen gebruikelijke toepassing van machines bij de verwerking van fabrieksmortel te optimaliseren en om tegelijkertijd grensgebieden te beveiligen.
1.
Productspecificatie Pleisterprofielen dienen voor de uitvoering van pleisterwerk in het bereik van kanten,hoeken, voegen, aansluitingen zowel binnen als buiten. Pleisterprofielen zijn pleisterdragers en pleisterversterkingen in het bereik van kanten, die niet enkel voor toenemende veiligheid bij mechanische vormen van belasting zorgen,maar tegelijkertijd het bouwobject vorm geven. Pleisterprofielen worden vervaardigd op basis van strekmetaal, draadroosters en geperforeerde metaalband uit verschillende materialen. De materiaalkeuze van de profielen dient op het pleisterwerk afgestemd te worden.Door de juiste keuze van de profielen vermijdt men klachten en overbodige risico’s. De professionele ondernemer moet erop letten dat bij een machinale of manuele verwerking van pleistermortel de profielperforaties of –openingen volledig met mortel gesloten worden om tot een krachtgesloten verbinding tussen pleisterondergrond en profielen te komen.
Seite 3
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
2.
Richtlijnen voor planning en verwerking
2.1
Waarborg De fabrikanten van pleisterprofielen staan in het kader van hun algemene handelsvoorwaarden garant voor de foutloze kwaliteit van het te verwerken voormateriaal in overeenstemming met de materiaalgegevens. De productie gebeurt conformISO-certificering of interne kwaliteitsborging. In het kader van de aanbesteding en de verwerking van de profielen met pleisterlagen en isolatiematerialen moet de verdraagbaarheid van de verschillende materialen onderling gegarandeerd zijn en plaatsvinden in overeenstemming met de tabel onder punt 2.8. Indien men niet conform tabel.8werkt, wordt erop gewezen dat de samenstelling c.q. de chemische en fysische eigenschappen van het gebruikte pleisterwerk de bevoegdheden van de fabrikanten van de profielen te buiten gaan.Daarom kan er in deze gevallen geen garantie verleend worden voor de bestendigheid van de pleisterprofielen tegen corrosie. De opslag van de producten dient in een droge omgeving te gebeuren.
2.2
Productkeuze De keuze van pleisterprofielen gebeurt o.a. door de volgende criteria: Gebouwen in aanbouw of oude gebouwen/renovatie Inhoud van de aanbestedingen Wandbouwmaterialen, bijvoorbeeld baksteen,kalkzandsteen,beton,cellenbetonof gemengd metselwerk Verenigbaarheid met de pleistermortel Pleisterdikte Systeemopbouw In overeenstemming met de functionaliteit van de pleisterwerken (binnen/buiten) worden profielsysteem en –kwaliteit met inachtneming van de hierna volgende punten gekozen: Toepassingsgebiedoude gebouwen/renovatie: Gesteldheid van de pleisterondergrond Gemengd metselwerk Hoedanigheid van de voegen, toestand,verbinding Vochtigheidsniveau,zoutgehalte(chloride,nitraten,sulfaten) Zuiverheid van de ondergrond Effenheid Houtbouw of vakwerkvoorgevel Kleiverbinding Toepassingsgebied gebouwen in aanbouw: Metselwerk:baksteen,kalkzandsteen,cellenbeton,beton,geëxpandeerde klei, leemsteen, gemengd metselwerk Vochtigheid,zuigvermogen,capillaire structuren Zuiverheid van de ondergrond Effenheid Voegvulling Seite 4
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
2.3
Aan de ondergrond gestelde eisen De pleistergrond moet droog, zuiver, vrij van stof en – in overeenstemming met de aan de aan te brengen pleisterlagen gestelde eisen – absorberend en stabiel zijn. De wandoppervlakte mag geen zouten of vreemde stoffen bevatten, eventuele efflorescentie moet geëlimineerd worden.
2.4
Inspectie van de pleistergrond Controles van de pleistergrond volgens de in de branche gebruikelijke methoden dienen als volgt uitgevoerd te worden: Door eigen waarneming(bijvoorbeeld vochtvlekken,zoutverwering,condens) Bevochtigingsproef Krasproef Veegproef Indien er na deze maatregelen nog twijfels over het vochtigheidsgehalte bestaan,kandit met hetmicrogolfapparaat, deDarr-methode ofandere geschikte testmethoden bepaald worden. Bij deze inspecties betreft het speciaal overeen te komen diensten.
2.5
Invloed van planning en verloop van de bouwwerkzaamheden Gegalvaniseerde profielen aan voorgevels zonder voldoende bouwkundige c.q. constructieve bescherming tegen de weersgesteldheid (bijvoorbeeld voorgevelindelingen, luifels) in het bijzonder, kunnen door corrosie worden aangetast. De planning en het verloop van de bouwwerkzaamheden moeten afgestemd zijn, opdat bijvoorbeeld vochtigheid geen negatieve invloed uitoefent op het pleisterwerk c.q. op de pleisterprofielen. Ook moet bij de aanbesteding de juiste materiaalkeuze vooropgesteld worden (zie tabel inparagraaf.). In het kader van de aanbesteding en de verwerking van de profielen met pleisterwerk en isolatiematerialen, moet de verdraagbaarheid van de verschillende materialen onderling gegarandeerd zijn en in overeenstemming met paragraaf.8 zijn. De kwaliteit van de uitvoering van het pleisterwerk wordt beïnvloed door: Planning met inachtneming van algemeen erkende regels van de techniek; Voldoendelangeuitvoeringstermijnen, bijvoorbeeld ingeplande droogtijden o.a. voor de bouwkundige bescherming tegen vocht en weersomstandigheden; Voldoende uitdrogingstijd van het pleisterwerk vóór het storten van estrik – gedwongen ventilatie na het bepleisteren, verboden ventilatie na de inbouw van estrik; Vakkundig(e) transport en opslag van de pleisterprofielen.
Seite 5
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
2.6
Invloed van de pleisterdikten en standtijden op het gedrag van pleisterprofielen bij corrosie Bij vochtigheid ontstaat er al naargelang de kwaliteit van de mortel een zuur of alkalisch milieu. Indit milieuwordt de zinklaag aangetast en permanentafgebouwd.Bij planning en uitvoering van pleisterwerken moet er op een vlotte uitdroging van de ondergrond gelet worden.Indien een snelle uitdroging niet gegarandeerd is, bestaat bij gebruik van gegalvaniseerde profielen het gevaar voor corrosievorming. Bij een bepleisteringsmethode met twee lagen, moet erop gelet worden dat de eerste laag voldoende droog is.Om tot voldoende uitdroging en uitharding te komen, is de minimale standtijd al naargelang het type van het pleister verschillend en moet er reeds bij de planning rekening mee gehouden worden.De hierna volgende tabel geeft de minimale standtijden aanregionaleklimatologische omstandigheden oefenen eveneens invloed op deze standtijden uit. Over het algemeen kunnen echter, afhankelijk van het morteltype, de hierna volgende standtijden aanbevolen worden: Pleistertypes
Benaderende pleisterdikten
Minimale standtijden
3 - 5 mm 5 - 8 mm
1 dag/mm 1 dag/mm
10 - 15 mm 15 - 20 mm
1 dag/mm 1 dag/mm
20 - 100 mm
1 dag/10mm Minstens 7 dagen
Gipsbepleistering:
5 - 10 mm
1 dag/mm
Kleipleister: Afhankelijk van de ondergrond
5 - 10 mm
Maximaal 6 dagen/mm
Kalkcementpleister/kalkpleister: Met één laag Met meerdere lagen
5 - 10 mm 10 - 15 mm
1 dag/mm 1 dag/mm
5 - 10 mm
1 dag/mm
Wapeningspleister(mineraal): Zondertextieltussenlaag Mettextieltussenlaag Buitenpleister: Met één laag Met meerdere lagen Isolatiepleister:
Cementpleister:
2.7
Klimatologische invloeden Voor het bepleisteren van voorgevels en interieurs dient het memorandum „Bepleisteren bij hoge en lage temperaturen” in acht genomen te worden. In principe dient men op de voorschriften van de fabrikanten van de mortel te letten. Seite 6
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
Profielkeuze volgens morteltypes Dehierna volgende tabel omvat de juiste combinaties van pleisterprofielen met pleistermortel: Mortel/pleister
Profielmaterialen buiten
Profielmaterialen binnen
Gegalvaniseerd met bekleding
Gegalvaniseerd met PVC-kant
Aluminium
Roestvrij staal
Gegalvaniseerd
Gegalvaniseerd met bekleding
Gegalvaniseerd met PVC-kant
Aluminium
Roestvrij staal
(uitgezonderd vochtige ruimten en badkamers in huis)
Gegalvaniseerd
2.8
-
-
-
-
-
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Kalkpleister
Ja
Ja
Ja
Ja2
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Kalkcementpleister
Ja
Ja
Ja
Ja2
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Cementpleister
Ja
Ja
Ja
Ja2
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Silicaatpleister
Nee1
Ja
Ja
Ja2
Ja
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja3
Kunstharspleister
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja3
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja3
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee1
Ja
Ja
Ja
Ja3
Nee
Ja
Ja
Ja2
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja3
-
-
-
-
-
Nein
Ja
Nein
Ja
Ja3
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja3
Ja
Ja
Ja
Ja2
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja3
Gipsbepleistering
Met kunststof veredelde plamuurpasta Siliconenharspleister Pleisterwerk met één laag / Monocouche Isolatiepleister Saneringspleister Kleipleister Wapeningspleister organisch Wapeningspleister mineraal Zetmortel 4
1 Bij bovenpleisterwerk/afwerkende bekledingen van kunsthars-, siliconenhars- of silicaatpleisterwerk op een minerale ondergrond
dienen ingebouwde, gegalvaniseerde profielen bijkomend met een kwarts gevulde, organisch gebonden (onverdunde) grondlaag beschermd te worden. 2 Aluminium met grondlaag 3 Zie punt 3.2 voor vochtige ruimten en badkamers in huis 4 Zetmortel met chloridenhoudende verhardingsversnellers zijn voor het zetten van gegalvaniseerde profielen niet geschikt.
Opmerkingen: - Gegalvaniseerde profielen mogen niet in contact komen met aluminium- en roestvrij stalen profielen komen. - Gegalvaniseerde profielen met gladde PVC-kant mogen niet overpleisterd worden.Na het bepleisteren moet de PVC-kant onmiddellijk gereinigd worden. De PVC-kant moetUV-bestendigzijn. - Gegalvaniseerde profielen met PVC-kant met een ruw oppervlak mogen overpleisterd worden.DiePVCkant moetUV-bestendigzijn. - ij uitzetvoegen moet het voegbereik open en vrij van mortel/pleister blijven. - Bij saneringspleister moeten er roestvrij stalen profielen gebruikt worden. - Bij gegalvaniseerde profielen met bekleding moet erop gelet worden dat deze niet beschadigd wordt. Seite 7
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
2.9
Corrosietypes Corrosie van metaal ontstaat door chloride,kooldioxideof door een combinatie van vochtigheid met zuurstof. Dit kan tot volgende uiteenlopende corrosieverschijnselen leiden:
Corrosietype
Verschijnsel
Oorzaak
Algemenecorrosie
Bruin
Staal zonder beschermende laag in open lucht
Puntcorrosieof Putvormige corrosie
Bruin /wit
Invloed van chloridenop metalen en ook op roestvrij staal
Contactcorrosie
Bruin
Botsing van twee verschillende soorten staal, zoals bijvoorbeeld staal op roestvrij staal
Witte roest
Wit
Algemenecorrosie vanaluminium
Vliegroest
Oranje
Overdracht van metallieke deeltjes, gepaard gaande met vochtigheid
Spleetcorrosie
Bruin
Ontstaan door oppervlaktescheuren in het metaal
Fillibrecorrosie
Geen hechting tussen bekleding en metaal
Door vochtigheid tussen deklaagen metalen oppervlak
Ontbinding van de bekleding van PVC of epoxy
Broos oppervlak Verkleuring
GeenUV-bestendigheid
Seite 8
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
3.
Inbouw van de profielen
3.1
Algemene informatie Profielen, bijvoorbeeld hoekprofielen, afsluitprofielen, dilatatievoegprofielen, randhoeken en boordprofielen van metaal,moeten in overeenstemming met het gebruiksdoeleinde gegalvaniseerd zijn of bestand zijn tegen corrosie.
3.2
Materiaalkeuze In principe dienen verzonken profielen en hoekprofielen van roestvrij staal in vochtige ruimten en badkamers in huis ingebouwd te worden (zie memorandum „Pleisterwerk en droge montagebouw in vochtige ruimten met bekledingen van keramische tegels en natuurstenen tegels“). Inindustriële keukens of ruimten voor de productie van levensmiddelen moeten er roestvrij stalen profielen gebruikt worden. In het met de grond in aanraking komende bereik en/of in het bereik van spatwater moeten profielen tegen vochtigheid beschermd of moeten er roestvrij stalen profielen gebruikt worden. Bij sterk door de weersgesteldheid belaste voorgevels alsook in de slagregenzone3(sterkebelasting door slagregen – paragraaf ..4 DIN -3 thermische isolatie en energiebesparing in de hoogbouw–van het klimaat afhankelijke bescherming tegen vocht)zijn roestvrij stalen profielen aanbevelenswaardig. Bij gebruik van saneringspleister moeten er roestvrij stalen profielen gebruikt worden, in de overige zones kunnen er profielen van aluminium of zink gebruikt worden(zie tabel 2.8).
3.3
Zetten van profielen Profielen kunnen met minerale zetmortel of met het toe te passen pleistermortel (minerale onderste pleisterlaag of pleisterwerk met één laag)gezet worden.Zetmortel met chloridenhoudende verhardingsversnellers zijn niet geschikt voor het zetten van gegalvaniseerde profielen. Gebruikte hulpbevestigingen(bijvoorbeeld gegalvaniseerde spijkers)moeten na het uitharden van de zetmortel verwijderd worden.
Seite 9
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
3.4
Gereedschap Het snijden van profielen moet met een blikschaar of met gelijkaardig gereedschap gebeuren.Bij gebruik van een doorslijper moet er een voor het snijden van roestvrij staal aanbevolen doorslijpsteen gebruikt worden.Bij gebruik van normale doorslijpstenen wordt het oppervlak beschadigd. Bij het schaven moet erop gelet worden dat de zinklaag en/of bekledingen van de profielen niet beschadigd worden. Over de kanten van de roestvrij stalen profielen mag er niet met gereedschap van nietgeïsoleerd of gegalvaniseerd staal gegaan worden, omdat er gevaar voor contactcorrosie bestaat.
3.5
Bijzonderheden (bijvoorbeeld pleisterafdekking etc.) Binnenpleister Aanwijzing: Bij binnenpleisterwerken dient er voor voldoende ventilatie en ontluchting gezorgd te worden. Al naargelang de omstandigheden (pleisterwerken met één of twee lagen) dient de profielkant zichtbaar te blijven of afgedekt te worden.
Buitenpleister Gegalvaniseerde profielen met PVC-kant mogen in het bereik van de kanten niet overpleisterd worden. Bij het gebruik van beklede aluminiumprofielenevenals beklede gegalvaniseerde profielen is een afdekking minstens in de dikte van de metselspecie noodzakelijk.Een afdekking in korreldikte dient nagestreefd te worden. Bij het gebruik van gegalvaniseerde profielen zonderPVC-bekleding is een bovenpleister met een minimale korreldikte van3mm noodzakelijk.Het is niet toegestaan, de kanten “af te schuinen”. Gegalvaniseerde profielen zijn niet corrosievast bij gebruikmaking van bovenpleisters met een korreldikte van minder dan 3 mm.Bij uitvoering van bovenpleisters met een korreldikte van minder dan 3 mm dienen gegalvaniseerde profielen beschermd te worden, voordat de bovenpleister aangebracht wordt (zie tabel 2.8, voetnoot 1).
Seite 10
Europese Beroepsvereniging van Fabrikanten van Pleisterprofielen
4.
Literatuur
4.1
Normen - informatief
EN 485-2 EN 485-3 EN 573-3 EN 988 EN 998-1 EN 10088-1 EN 10088-2 EN 10142 EN 10143 EN 10215 EN 10218-2 EN 10244-1 EN 10244-2 EN 10264-4 EN 13658-1 EN 13658-2 EN 13914-1 EN 13914-2
Aluminiumand alualloys,sheet,stripand plate– part:Mechanicalproperties Aluminiumand alualloys,sheet,stripand plate– part:Toleranceson dimensionsand form Aluminiumen –legeringen,chemische eigenschappen Zincand Zincalloys– Specificationsforrolledflatproductsforbuilding Vastlegging voor mortel in metselbouw,deel1 pleistermortel Stainlesssteels– Part:Listofstainlesssteels Stainlesssteels– Part:Technicaldeliveryconditionsforsheetand plate Continuouslyhot-dipzinccoatedlowcarbon steelstripand sheetforcoldforming Continuouslyhot-dipmetalcoatedsteelsheetand strip Continuouslyhot-dipaluminium-zinc(AZ)coated steelstrip and sheet Steelwireand wire products– general– part:wire dimensionsand tolerances Steelwireand wire products– Nonferrousmetalliccoatingson steelwire PART1gen- eralprinciples Steelwireand wire products– Nonferrousmetalliccoatingson steelwire Part: ZincorZincalloycoatings Steelwireand wire products– Part:Stainlesssteelwire Pleisterdragers en pleisterprofielen van metaal–begrippen,vereisten en testmethoden – deel1binnenpleisterwerk,/ Pleisterdragers en pleisterprofielen van metaal– begrippen, vereisten en testmethoden – deel2buitenpleisterwerk,/ Planning, aanmaak en uitvoering van buitenpleisterwerk, Planning, aanmaak en uitvoering van binnenpleisterwerk,
CSTC-199 CSTC-201 CSTC-209
Brussel/:Enduitsinterieurs Brussel/:Enduitsinterieurs:2 partiemise en oeuvre Brussel/:Enduitsexterieurs
DIN V 18550 Pleister en pleistersystemen – uitvoering DTU–26.1
AfnorNFp -:Enduitsauxmortiersde ciments,de chaux,etdemélange plâtreet chauxaérienne:partie 1 Cahier des clauses techniques
NF A 91–131 Revetements Métalliques – Dépots electrolytiques de zinc et de cadmium sur fer ou acier NF A 91–102 Revetements métalliques – Fils d’acier galvanises à chaud – Spécification du revêtement de zinc. SIA–V242/1 Bepleisterings- en stukadoorwerken, Zürich 1994
4.2
Memoranda - informatief Verwerkingsrichtlijnen voor pleisterdragers, 12/1996 Oostenrijkse Werkgemeenschap Pleisterwerk, Innsbruck (A) Uitvoeringsrichtlijnen voor pleisteraansluitingen, -afsluitingen en voegprofielen, 06/1999 Oostenrijkse Werkgemeenschap Pleisterwerk, Innsbruck (A) Richtlijn aansluitingen aan vensters en rolluiken bij pleisterwerk, droge montagebouw en verbindingssysteem thermische isolatie – uitgave 01/2005; Uitgever.: Beroepsvereniging van de Stukadoors Baden-Württemberg, Stuttgart (D) Februar 2008
Seite 11