Meimaand fietsmaand in Houten
Ontdekkingstocht door bos nieuw Wulven voor
jong en oud
Fietstocht De NME organiseert in de meimaand fietsmaand 2009 een fietstocht voor gezinnen met jonge kinderen. Een goede gelegenheid om het nieuwe bos Nieuw Wulven te gaan bekijken. Ontdek dit nieuwe stukje Houtense natuur samen met uw gezin. De fietstocht is ongeveer 10 km lang. Dit boekje bevat een kaart en leuke opdrachten voor kinderen. De opdrachten zijn geschikt voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Ze zijn educatief, maar vooral ook belevend van aard. Nieuw Wulven is een nat bos. Laarzen zijn aan te bevelen! Verder is het handig om de volgende spullen voor de opdrachten mee te nemen: - veldgidsen - verrekijker - lege eierdoos - vergrootglas
- licht gekleurde doek - fototoestel - 1 waskrijtje - 2 vellen wit papier
- glazen potje - lepeltje - pen - opengeknipte plastic vuilniszak
De weg zoeken in Nieuw Wulven is niet moeilijk. Er is één doorgaand fietspad. Maar om het bos goed te leren kennen, dagen wij u uit regelmatig van de fiets af te stappen en het fietspad links te laten liggen. Van het pad af maakt u écht kennis met de planten en dieren, en kunnen de kinderen talrijke ontdekkingen doen.
Bezoektips: - de overgang van weide naar bos, zie op het kaartje plek 1; - de vijver, plek 2; - de picknickbank aan het einde van het doodlopende fietspad, plek 3. Als u op pad gaat, vergeet dan vooral niet een gevulde picknickmand mee te nemen. Want boterhammen in het bos smaken nu eenmaal twee keer zo lekker dan thuis! Wij wensen u en uw kinderen een fijne tocht toe.
Fotowedstrijd In de meimaand kan uw kind zich door u in Nieuw Wulven op de foto laten zetten tijdens het doen van een opdracht uit het boekje. Wanneer u de foto mailt naar
[email protected] maakt uw kind kans op een prijs. De foto waar het meeste natuurplezier van af spat, valt in de prijzen.
2
Alle foto’s worden op www.houten.nl gezet. Kijk voor de wedstrijdvoorwaarden op www.houten.nl/fietsmaand. Vermeldt in ieder geval uw naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres en de leeftijd van het kind. Inzenden kan tot uiterlijk 2 juni 2009. De prijswinnaar wordt in juni bekend gemaakt en krijgt persoonlijk bericht.
Extra activiteiten in het bos Zie ook de berichtgeving in het Houtens Nieuws en op www.houten.nl. Zondag 3 mei Fietsexcursie door Milieu Werkgroep Houten naar de oeverzwaluw wal om de zwaluwen te zien vliegen. Ook is er een filmpje over oeverzwaluwen te zien. Daarna per fiets door naar het plasje bij de ingang aan de Marsdijk. Daar staat een schuilhut met telescoopkijker. Startpunt: parkeerplaats aan de Rijsbruggerweg van het Bos Nieuw Wulven. Tijd: verzamelen om 14.00 uur. Zondag 10 mei Beleefexcursie met Tineke Harlaar, boswachter van Staatsbosbeheer. Zij vertelt over de dieren en planten en je kunt een ‘Nieuw Wulven’ cocktail maken en een ‘natuurschilderijtje’ dat je mee naar huis kunt nemen. Startpunt: langs het fietspad bij het bankje, bij de twee plassen ongeveer 500 meter voor de Marsdijk. Tijden: 14.00, 14.30, 15.00 en 15.30 uur. Zondag 31 mei De Ringslangenwerkgroep Houten organiseert samen met NME Houten een spannende activiteit voor het hele gezin.
Gedragsregels Het bos ontvangt u gastvrij en biedt u ontspanning. Daar staat tegenover dat er een aantal gedragsregels gelden. Deze regels geven blijk van respect voor de omgeving. 1. Bekijk de planten en bloemen, maar laat ze staan. Een bloem die blijft staan kan voor verspreiding zorgen. 2. Bekijk de dieren met respect, maar laat ze in leven. Zet ze terug op de plek waar u ze vindt. 3. Laat geen afval achter in het bos. De dieren ruimen het wel op, maar daar kunnen ze dood aan gaan. 4. Respecteer de rust. De meeste dieren vluchten wanneer wij veel lawaai maken. En dan valt er weinig te beleven!
3
Opdrachten fietstocht Lees alle opdrachten thuis eerst door. Dan kun je een keuze maken en de materialen pakken die je voor de o pdrachten nodig hebt. Bij sommige opdrachten maak je gebruik van de regenboogkaart. Bij het printen van deze kaart gaan vaak de kleuren verloren. Geen nood! Maak je eigen kaart van stukjes gekleurd papier of met kleurtjes die je uit tijdschriften knipt. Bij sommige opdrachten kun je de antwoorden o pschrijven. Zo maak je je eigen natuurboek. Tijdens de tocht zul je veel verschillende planten en dieren zien. Als je veldgidsjes van thuis meeneemt kun je alle namen opzoeken.
1. Jouw favoriete foto! Maak een foto van je favoriete plek in Nieuw Wulven. Gebruik hiervoor je vingers. Zet je duimen en wijsvingers tegen elkaar. Zo krijg je een mooie lens. Teken een hartje op het kaartje op jouw favoriete plek in het bos. Waarom vind je dit het mooiste plekje? Als iemand een camera bij zich heeft kun jij je op de foto laten zetten terwijl je één van de opdrachten uitvoert. In het voorwoord bij dit boekje kun je lezen hoe je mee kunt doen met de fotowedstrijd.
2. Seizoensgeluiden Sluit je ogen een poosje. Concentreer je op de geluiden. Wat hoor je? Welk geluid maken de vogels? Hoor je insecten, zo ja, welke? Hoor je kikkers? Wat hoor je nog meer? Het is leuk om een ander seizoen terug te komen, zodat je de geluiden hoort veranderen door de seizoenen heen. Welk geluid heeft niets met de natuur te maken, maar hoor je altijd in Nieuw Wulven?
Vul hier je antwoorden in
4
3 Maak je eigen schatkist Vul een lege eierdoos met iets hards, iets zachts, iets glads, iets ruws, iets nats, iets droogs. Weet jij ook nog iets anders om in je verzameldoos te doen?
4 Weidevogels spotten bij de ingang aan de Marsdijk Bij de ingang aan de Marsdijk vind je weilanden. Loop met je fiets aan de hand tussen de weilanden door richting het bos. In de weilanden zie je veel weidevogels. Sta een poosje stil, zodat de vogels je “vergeten” zijn. Kijk naar de vogels. Gebruik daar eventueel een verrekijker voor. De vogels hebben rond deze tijd nesten in de wei. De mannetjes leiden het publiek af van het nest en gaan te keer. Ze vliegen neer op een plek waar het nest zeker niet is. Sluit je ogen en luister een poosje. Kun je het geluid nadoen? Welke naam zou jij de vogel geven?
Vul hier de naam van jouw vogel in
scholekster
kievit
5
5 Roofvogels bij de roofvogelkast ingang Marsdijk Bij de ingang aan de Marsdijk zie je voorbij de meertjes de vogelkast langs het pad, zie de markering op het kaartje. Weet jij voor welke roofvogel deze kast is? Bekijk het onderaanzicht van de buizerd en de torenvalk (plaatje).
Kleine vogel, puntige vleugels, onderkant beige-grijs, zwarte vlekjes. Smalle staart met donkere band aan het einde
buizerd
Kleuren variabel, afgeronde vleugels en staart. Stevig silhouet, grijze strepen op de staart, rand en punten van de vleugels donkerder
torenvalk
Wie heeft deze vogel opgegeten
Links veren die uitgetrokken zijn door een vleeseter, rechts de gevolgen van een roofvogel
De buizerd heeft meerdere kleuren en een staart die uitloopt in een halfopen waaier. Hij gaat op een paal zitten en wacht tot zijn prooi tevoorschijn komt. De torenvalk is licht van kleur en heeft een smalle rechte staart. Hij staat stil boven het veld en bekijkt zijn prooi vanuit de lucht. Zoek naar veren in de buurt van de kast. Zijn de veren in zijn geheel uitgetrokken of kapot aan de onderkant (zie plaatje)? In het eerste g eval zijn het de resten van een roofvogelmaal, in het tweede geval van een ander dier, bijv. een vos.
Vul hier je antwoorden in
6
6 Waterdiertjes in de plas Spreid je plastic zak uit en ga op je buik liggen. Kijk in het water van de plas. Het is heel helder en ondiep. Zie je waterdiertjes bewegen? Welke naam zou jij ze geven?
Vul hier je antwoorden in
7 Kikkers in het water Hoor je het gekwaak? In Nieuw Wulven komen verschillende soorten kikkers voor. Ook de zeldzame heikikker, zie de foto. Het mannetje krijgt een blauwe borst in de paartijd. Kijk maar eens of je (deze) kikkers in het water kunt vinden.
bruinekikker kikkerdril
kikkervisje groenekikker
8 Ringslangen Kijk of je onderweg een broeihoop voor ringslangen tegenkomt. Nader de broeihoop heel rustig. Elke beweging kan een zonnende ringslang wegjagen. De beste tijd is in de ochtend wanneer de temperatuur nog oploopt. Bij 15 graden is de trefkans het grootste. Ga zitten tegen een boom en wacht je kansen af. Je kunt ze trouwens ook zien zwemmen in het water. Ze zwemmen in een S-vorm, met hun koppie boven het water uit.
7
ringslang
Ringslang
Je hoeft niet bang te zijn, want een ringslang doet niets. Maar verstoor hem niet. Als hij bang wordt, spuit hij zijn darminhoud en maag slingerend leeg. En dat stinkt…..
9 Libellen en waterjuffers in het water In Nieuw Wulven vind je in de zomer regelmatig libellen als bruine glazenmakers, roodoogjuffers en grote keizerlibellen. Spreid je plastic zak langs de waterkant en bestudeer de libellen en juffers.
Bruine Glazenmaker
Grote keizerlibel
Roodoogjuffer
In rust houden juffers hun vleugels opgevouwen op hun rug, terwijl libellen ze spreiden. Een eenvoudig trucje, zodat jij je niet vergist!
Het paren van juffers is bijzonder om te zien. Het mannetje pakt het vrouwtje achter de kop vast en zij doet haar achterlijf omhoog onder dat van het mannetje. Samen vormen zij een hart…. Kun jij zo’n hart vinden? Kijk op je regenboogkaart. Zijn er juffers met kleuren die overeenkomen met kleuren op je kaart?
8
10 Geurencocktail Pak je glazen potje en lepeltje. Vul het glas met wat water en maak je eigen geurencocktail. Gebruik hiervoor blaadjes, bloemblaadjes en alles wat je lekker vindt ruiken. Roer het goed door, en klaar is Kees! Hoe ruikt het? Hoe heet jouw parfum?
11 De bast van de boom Pak je papier en waskrijtje uit de tas. 1. Veeg alle losse delen van een deel van de bast af. Houd op die plek je vel papier tegen de bast. 2. Wrijf over het papier met de zijkant van een waskrijtje. Zo krijg je een mooie afdruk van de groeven, ribbels en andere patronen. 3. Haal het papier voorzichtig weg.
12 Een blad van de boom Zoek een mooi blad van de boom. Leg er een vel papier op en maak ook een afdruk van het blad met je waskrijtje.
13 I nsecten in de struiken Spreid een doek uit onder een struik of kleine boom. Schud de boom. Er vallen insecten op het kleed. Bekijk deze met je vergrootglas. Welke insecten ken je?
Vul hier je antwoorden in
9
14 Sporen naar sporen Ook al kun je dieren zelf niet te zien krijgen, sporen kun je altijd vinden. Sporen zijn pootafdrukken, keutels, knaagsporen of gangen, holen of nesten.
In dit bos kun je sporen vinden van een geliefd groot dier. Bekijk de foto’s van de keutels en de pootafdruk. Welk dier is het? In de buurt van sporen kun je ook het paadje vinden dat het dier iedere dag maakt. Zo’n ingesleten pad noemen we een wildwissel. Kijk maar of je het kunt vinden en even volgen.
15 Bloemen in het bos De eerste bloemen in het voorjaar zijn de bosanemoontjes, sneeuwklokjes, sleutelbloemen en hyacinten. Omdat de zon nog niet gehinderd wordt, kleuren zij de bosbodem tot één tapijt. Ruik de verschillende bloemen. Waar ruiken ze naar? Naar zeep, naar een ijsje…..? Kijk op je regenboogkaart. Zitten deze kleuren er bij?
Vul hier je antwoorden van vraag 14 en 15 in
10
Adressen, sites en boeken Ga buiten spelen, Op avontuur in de natuur Fiona Banks en Jo Schofeld Uitgeverij Becht ISBN 978-90-230-1203-0
NME Houten, natuur- en milieueducatie Frouk van der Pauw www.houten.nl Telefoon 030-639 27 41 Staatsbosbeheer www.staatsbosbeheer.nl
Natuurgids voor kinderen in het bos Deltas ISBN 90-243-8127-4
Juniorsurvivalgids Deltas ISBN90-447-1066-4
Ontdek de natuur Het hele jaar door Hans Jürgen Press Tirion natuur ISBN 978-90-5210-694-6
De grote natuurgids voor de jeugd Deltas ISBN 978-90-447-1482-1 Veldkijker, de natuur dichtbij Monica Wesseling KNNV Uitgeverij ISBN 978-90-5011-271-0
11
Samengesteld door Lia Overbeek - NME Houten, natuur- en milieueducatie Fotografie: Ariena Brinkman, Paul van der Klei, Lia Overbeek en Frouk van der Pauw Vormgeving: Design for it
