No. 5 / mei 2009 Tijdschrift voor sociale vraagstukken
1
www.socialevraagstukken.nl
lSS TSS tijdschrift voor sociale vraagstukken Jaargang 6:, nummer 5, mei 2009 Uitgever MOVISIE Redactie,ldres Postbus 19129 3501 De Utrecht Telefoon 10301 789 21 60 Fax 10301 789 21 11 www.socialevraagstukken.nl Hoofdredactir Marcel Ham, m.hamlamovisie.nl Redacti Silke van Arum, Krijn van Beek, Marguerite van den Berg, Nanne Bocristra. Lia van Doorn, Tjerk Gualthérie van Weezei, Marcel Spierts. Justus Uitermark, Stijn Verhagen, Imrat Verhoeven Corr- clie www.gedachtenwoorden.nl Redacti raad Hans Boutellier, Evelien Tonkens ,lay ou
nopmaak
AARGHI ontwerpers, infolaaargh.nl Medewerker
a. n d nurnr
r
Ineke Bijnagte, Nico de Boer, Jan van Dam, Amy-Jane Gielen, Lenny Haring, Fatima Lamkharrat, Jos van der Lans, JeUe van der Meer, Marigo Teeuwen, Kees Waagmeester Druk Drukkerij Giethoorn Ten Brink AdV! rt nti Retra PubliciteitService
bv
Postbus 333, 2040 AH Zandvoort Telefoon 10231 571 8480 E-mail tonnylaretra.nl
EFFECTIEVE SUBSIDIES!
Abonnem
De subsidies
t n Adrepak
mevr. Innemee
Postbus 45666, 2504 BB Den Haag E-mail tsslaadrepak.nl
schappelijk
Inclusief Jaarboek Particulier € 69,50 Instelling € 120,00
van GroenLinks
het weten-
een onderzoek
titel 'Banen of barbecues',
onder
De 'projecten-
ziekte' die wijken en buurten
heeft geïnfecteerd
dert volgens de GroenLinkse
onderzoekers
bevor-
nauwelijks
de
door
het SCP.
Buitenland € 109,25 Losse nummers € 10,00
De VVD moet er ook niks van hebben, van dat 'snoepgoed',
Bij 2-5 abonnementen € 80,00 Bij 6 of meer € 70,00
0
ramadan-
in wijken en buurten
sociale cohesie, en zij voelen zich daarin gesteund
Student € 40,00
.ht
bureau
de veelzeggende
09
Incl. btw en verzendkosten
Auteur
barbecues,
gezelligheid
liggen onder vuur. Vorige maand publiceerde
Telefoon 10701359 07 13
Prij ,en [anrabonnem ••nt
voor straatfeesten,
festivals en andere
·b. houd n
dat onder de noemer van 'bevordering
van de leefbaarheid'
in veel wijken van onze belastingcenten
wordt uitgedeeld.
Behoudens de door de wet gestelde uitzonderingen mag niets
Kamerlid
uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
Mark Rutte in de Volkskrant zelfs dat sommige potjes, zoals
zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever.
ISSN 0921-2116
2
Tijdschrift voor sociale vraagstukken
No. 5 / mei 2009
Paul de Krom betoogde
met zijn partijleider
8
12 Gehandicapten voor de rechter
Huisbezoek in Slotervaart
Licht verstandelijk gehandicapten
In de Amsterdamse wijk Overtoomse Veld
vaker in aanraking
in Slotervaart krijgt iedereen vroeg of laat
komen steeds
met het strafrecht. Het lijkt
erop dat ze de dupe zijn van de beleidswens om
bezoek van twee kordate dames. Ze kijken
zo gelijkwaardig mogelijk mee te doen.
rond hoe zelfredzaam bewoners zijn. 'Zag je die wallen onder de ogen?'
MARl GO lEEUWEN
JELLE VAN DER MEER
En verder 17 Column Fatima Lamkharrat 18 Wethouder
Lamé (Riagg) worden het niet
24
eens. Verslag van het tweede technologiedebat
Discutabele oordelen In de databank
2
van het Nederlands Jeugdinstituut
worden 'effectieve jeugdinterventies' als het om opvoedingsondersteuning
Geluk en Jas
De Kwestie: verbod op tv-spotjes voor geld lenen?
verzameld. Maar
28 Boek: essaybundel
gaat blijkt er maar
o
eentje aan de criteria te voldoen.
3
AMY-JANE GIELEN
Waar is Jas van der Lans? Lenny Haring Signalementen,
voor Somalische 'apartheid'
mannen- en vrouwengroepen,
bevorderen.
wetenschappelijk
onderzoek
grondig met GroenLinks
de
De VVD'ers hebben geen nodig om het hart-
eens te zijn dat je beter je
geld kan steken in banen dan in barbecues.
over polarisatie
uitnodigt. CPopulistisch? heel gepassioneerd
Nico de Boer
Kom nou zeg! Ik word hier
over.') Tegenover hem zit wijk-
manager Bart Andriessen
van Overvecht in Utrecht,
die wel degelijk een verhaal heeft bij het nut van de bespotte
subsidies.
Meer verhaal in elk geval dan
veel critici. Lees het vanaf pagina 4. Het harde bewijs voor wat wijksubsidies - of wat niet - ontbreekt
ondertussen.
opleveren
Er lijkt meer
Blijft staan dat meer inzichten
bekend over wat werkt bij opvoedingsondersteu-
de 'projectecarrousel'
ning (zie daarvoor de bespreking
van de databank
carrousel
met effectieve jeugdinterventies
op pagina 24 in dit
nummer). In dit TSS moet u het daarom doen met een tweegesprek onderhoudend.
in de effecten van
welkom is. Zeker nu die
volop draait in de Vogelaarwijken.
MarcelHam
over deze kwestie. Nu is dat wel zo Zeker als je daarvoor
Paul de Krom
No. 5 / mei 200H
Tijdschrift voor sociale vraagstukken
:3
KULSUBSIDIES? Twistgesprek:
Paul de Krom [VVO] vs. Bart Andriessen
[gemeente
Utrecht]
MARC EL HAM
Kulsubsidies die mensen
'Leefbaarheid' van de door De Krom
in hun buurt helemaal niet waarmaken.
afhankelijk maken en de integratie
weggehoonde projecten, probeert het
Het is ook het klassieke herverdelings-
belemmeren. Zo typeert WD-
Kamerlid er in meer dan een uur van te
mechanisme: eerst geld afpakken van
Kamerlid Paul de Krom veel
overtuigen dat het geen' snoepgoed maar
mensen en het dan herverdelen. Vroeger
zaaigoed is'. Volgens De Krom gaat het
had je dat soort potjes allemaal niet en
echter om een principekwestie.
organiseerden
gemeentelijke uitgaven voor multiculturele straatfeesten ramadanfestivals.
en
Bart Andriessen
mensen dingen gewoon
zelf. Waarom kunnen ze dat niet meer? Kickboksen
De overheid moet zorgen voor de veilig-
van de gemeente Utrecht is
Bart Andriessen: 'Eerst even over de
heid op straat, dat is een kerntaak. Zorg
verantwoordelijk voor een
hoeveelheid geld: de projecten waar
daar eerst voor voordat je buurtfeest jes
budget waaruit onder meer zulke
jij je aan stoort, Peul, leggen maar een
gaat sponsoren.'
activiteiten worden gefinancierd.
gering beslag op het hele leefbaarheids-
Andriessen: 'Ik geef het je te doen hoor,
budget in Utrecht. Van de miljoen euro
om in een portiek met acht nationali-
waarover we in Overvecht beschikken,
teiten een buurtfeest je te organiseren.
gaat slechts 2 procent naar straat- en
En toch doen mensen het voor een groot
'Populistisch en te makkelijk', vindt hij De Kroms kritiek Een twistgesprek 'Weg met alle subsidies die apart-
buurtfeesten. Meestal gaat het om een
deel zelf - dat moet jou als liberaal
bijdrage van een paar honderd euro. Dus
toch aanspreken
waar heb je het nou over? Met dat geld
net dat zetje waardoor dat feest er ook komt. Daarnaast
heid bevorderen.' Onder die
- en wij geven ze dan
doet Utrecht ook veel
tegen criminaliteit: er zijn straatcoaches,
kop openenden VVD-Tweede-
'Waarom moet ik als belastingbetaler opdraaien voor een ramadanfestival?'
Kamerlid Paul de Krom en zijn
politie-inzet enzovoort. Maar je kan niet
partijleider Mark Rutte op B april
alle jongens op één hoop gooien. Je moet
in de Volkskrant het vuur op een
voorkomen dat de meelopers met de
scala aan welzijnssubsidies. Vooral
kunnen mensen die iets willen organi-
harde jongens gaan meedoen. Dus de
activiteiten voor allochtonen moesten
seren stoelen, tafels of een springkussen
inzet is om jongens die niet tot de crimi-
het ontgelden. 'Stompzinnige subsidies'
huren. Daarmee bereik je dat mensen in
nelen behoren richting scholing, werk en
en 'snoepgoed', volgens de VVD'ers, die
een straat elkaar beter leren kennen, en
naar een sport te krijgen. Dan moet je ze
mensen het initiatief ontnemen en ook
dat is altijd goed. Zeker in een wijk met
wel bereiken, en daar helpt soms ook een
nog eens discrimineren en stigmatiseren.
44 nationaliteiten, zoals in Overvecht het
kennismaking met kickbokslessen bij.'
Ter illustratie werd rijkelijk geput uit het
geval is. Als mensen elkaar beter kennen,
leefbaarheidsbudget
wordt het veiliger en is er minder kans op
Bart. De Krom en Rutte schrijven in de
Utrecht, waarmee onder meer multicul-
inbraken omdat mensen beter opletten.
krant over het Utrechtse leefbaarheids-
turele straat- en buurtfeesten, 'dialoog-
Dat is dus allemaal heel waardevol.'
budget: 'Onze persoonlijke favoriet is
groepen', een ramadanfestival
Paul de Krom: 'Nee, het is weggegooid
kickbokslessen
geld. De overheid neemt hier de klas-
Zodat je straks gesubsidieerd
van de gemeente
en zelfs
kickbokslessen voor hangjongeren
zijn
voor hangjongeren. in elkaar
gefinancierd.
sieke socialistische rol op zich van een
wordt geslagen.
Bart Andriessen, wijkmanager in het
geluksmachine. Maar de overheid kan die
jongeren niet gewoon naar school, aan
Waarom gaan die
Utrechtse Overvecht en budgethouder
pretentie om mensen gelukkig te maken
het werk of naar een sportclub? Waarom
•
De Krom: 'Het is weggegooid geld'
zou je nog zelf contributie voor je tennis-
dat ze daarna naar een sportclub gaan;
De Krom: 'Natuurlijk is preventie belang-
of voetbalclub
het gaat dus niet ten koste van zo'n club.
rijk. maar de volgorde is verkeerd. Jullie
Andriessen: 'Dat is heel makkelijke
Overigens hoort bij de kennismaking
hebben in Utrecht de verkeerde priori-
kritiek. Het ging bij die kickboksles niet
met zo'n sport ook een verhaal over
teitenstelling. Het begint met een kader,
om criminelen, daar hield de politie zich
zelfbeheersing en over hoe je met elkaar
met het aangeven van de grenzen. Als
al mee bezig, maar om jongeren die
omgaat. Als je als jongerenwerker dan
je daarmee niet begint, dan zijn al die
nog aanspreekbaar
via die kickbokslessen met een jongere in
subsidies weggegooid geld. Als ik lees
we naar het buurthuis gekregen, onder
gesprek komt, dan kun je het ook hebben
dat er in Utrecht een lesbische mevrouw
andere door een paar demonstratielessen
over zijn schulden of over waarom hij niet
moet verhuizen omdat ze haar huis wordt
meer op school zit.'
uitgepest, en ik lees tegelijkertijd dat jullie
betalen?'
waren. Die hebben
kickboksen te geven. De bedoeling is
in Overvecht bezig zijn met kickboks-
zeg. Mensen bedenken zelf iets om hun
op de korrel, waar vrouwen en mannen
lessen, dan denk ik: waarom worden mijn
buurt leefbaarder te maken, en kunnen
gescheiden zouden worden voorgelicht
belastingcenten
daarvoor van de gemeente een bijdrage
over gemeentelijke instanties.
Ik word daar heel boos over! Ik vind dat
krijgen:
De Krom: Je moet je voorstellen dat je
een grof schandaal! Waarom stop je je
De Krom: 'Ik heb gehoord dat tegen
hier in dit land aankomt, en dat je dan
geld niet in het van de straat halen van
mensen is gezegd: kom alsjeblieft met
hoort: wij discrimineren niet tussen
dat tuig?! Waarom hangen die jongeren
voorstellen, anders komt de pot met geld
mannen en vrouwen. En vervolgens
trouwens? Waarom zitten ze niet op
niet op:
zeggen gemeenten als Utrecht en
daaraan
gespendeerd?
school, op hun werk of op een voetbal-
Andriessen: 'Dat is echt onzin! We stimu-
Amsterdam: u kunt van ons apart gaan
club?'
leren eigen initiatief. Hoe kun je daar nou
inburgeren. Inburgeren begint dan dus
Andriessen: 'Wat daar met die mevrouw
tegen zijn?'
met het vertrappen van artikel I van de
is gebeurd, is natuurlijk schandalig.
De Krom: 'Zorg er nou gewoon voor dat
Grondwet. Ik krijg brieven van vrouwen
Maar er wordt in Utrecht wel degelijk een
mensen aan het werk gaan, en dat ze
uit Noord-Afrika, en die zeggen: ik heb
veelvoud van het leefbaarheidsbudget
daartoe worden geprikkeld. Dan hebben
jaren gevochten om onder de druk van
besteed aan veiligheid. En op straat
ze jouw subsidietjes niet meer nodig:
orthodoxe mannen en religie uit te komen,
hangen is wel van alle tijden, hè. Ik weet
Andriessen: Je hebt er geen idee van hoe
en nu gaan jullie als overheid die druk
niet hoe het bij jou vroeger was, maar
mensen in onze wijk aan het overleven
faciliteren. Ik vind dat gescheiden loket
ik heb ook op straat gehangen met een
zijn, hoever ze van de arbeidsmarkt af
verraad aan die vrouwen. De reden
brommer.'
staan. Vluchtelingen uit allerlei landen,
waarom vrouwen apart de gelegenheid
De Krom, lachend: 'Nou nee, ik deed dat
mensen met trauma's, levend in armoede.
krijgen om zich te laten informeren, is
niet zo veel, nee. Ik sportte, ging naar
Ik ben het met je eens dat er een prikkel
omdat de mannen anders zo vervelend
school:
moet zijn om aan het werk te gaan, maar
gaan doen. En in plaats van dat we die
Andriessen: 'Veel jongeren in onze wijk
in Overvecht hebben we veel mensen die
mannen aanpakken,
vinden de sportclub niet vanzelf. Veel
dat niet meteen morgen kunnen. Laat
ding faciliteren. Ik vind dat bizar!'
gaan we die schei-
Marokkaanse jongens komen uit een
die mensen eerst eens vrijwilliger in een
Andriessen: 'Dit is zo onvoorstelbaar
cultuur en opvoeding waarin een sport-
buurthuis worden, of speeltuinmoeder.
populistisch! Je wekt met dat woord
club niet gewoon is. Dan kun je ze er met
Zodat ze een beetje leren functioneren in
"apartheid" de suggestie alsof wij
een demonstratieles naartoe krijgen:
de maatschappij:
mannen verbieden erbij te zijn. Met één telefoontje had je kunnen weten dat het
Hangmat
anders zit. Het gaat helemaal niet om een
De Krom: 'Een groot deel van dat Utrechtse leefbaarheidsbudget
vind ik
Andriessen: 'Een hangmat? Dat is toch een karikatuur!'
prima: het opknappen van de buiten-
en iedereen mag zelf weten met wie hij Apartheid
of zij wil praten. Als vrouwen problemen
die andere subsidies - waarom moet ik
Niet alleen delen Utrecht en andere
hebben met de opvoeding en huiselijk
dat als belastingbetaler
gemeenten volgens De Krom kulsubsidies
geweld, willen zij dat vaak liever met een
verdorie alle-
maal opbrengen? Het heeft ook geen zin,
uit, sommige activiteiten bevorderen ook
vrouw bespreken. Dat is toch niet zo raar?
je creëert een hangmat:
nog eens apartheid en sponsoren religi-
We hebben in Nederland toch ook blijf-
euze activiteiten. Met Rutte nam hij in de
van-mijn-lijfhuizen? Vrouwen kunnen toch
Volkskrant de Utrechtse informatieloketten
ook kiezen voor een vrouwelijke huisarts?
Andriessen, verontwaardigd:
'Hangmat?!
Dat is toch een karikatuur! Kom op,
li
jullie schrijven. Er is één informatiepunt, en daar zitten een man en een vrouw,
ruimte en straatverlichting en dergelijke, zeker als bewoners daarom vragen. Maar
apart informatieloket voor vrouwen, zoals
Tijdschrift voor sociale vraagstukken
"\ O~ ,) ,
,1:,' i :~OOH
En het is dicht bij de moskee omdat je zo
religie. Een theoloog (Tariq Ramadan,
Paul, jullie spelen met deze populisti-
heel moeilijk bereikbare groepen toch
red.) moet geen integratiedialoog
voeren,
sche opstelling in op het sentiment van
weet te bereiken. Als er op deze manier
dat vragen we ook niet aan een bisschop.
mensen die zich ergeren aan subsidies
ook maar één vrouw met haar zoontje op
Waarom sponsort de gemeente Utrecht
voor allochtonen.
tijd bij jeugdzorg terechtkomt waardoor
met 20.000 euro een ramadanfestival?
De Krom, verontwaardigd:
hij niet in de criminaliteit belandt, dan
Waarom moet ik daar als belastingbe-
Kom nou, zeg! Ik kom uit de grond van
heb je dat loket al ruimschoots terugver-
taler voor opdraaien? Wat een ongeloof-
mijn hart op voor het serieus nemen
diend.'
lijke flauwekul.'
van mensen die nieuw zijn in dit land.
De Krom: 'Ik vind het principieel onjuist dat de gemeente loketten subsidieert in of nabij een moskee.
'Populistisch?
We doen dat toch niet om mensen te
'Je hebt er geen idee van hoe mensen in onze wijk aan het overleven zijn'
We hebben scheiding van kerk en
pesten, maar om ervoor te zorgen dat ze meedoen. Daarom! Ik word daar heel gepassioneerd
over.'
staat.' Andriessen: 'Het gaat om de vraag of je
Andriessen: 'Dat festival duurde een
Maar je zult toch niet voor het eerst
maatschappelijke
instellingen met een
maand en kostte in totaal twee ton, de
horen dat jullie dit artikel hebben
religieuze grondslag een rol wilt geven
rest komt van sponsors zoals de Rabo-
geschreven
in het informeren van mensen. Dat heeft
bank. In die wijk zijn mensen huis aan
weer terug te halen?
niks te maken met religie subsidiëren.
huis uitgenodigd om naar dat festival te
De Krom: '0 ja, maar dat verwijt interes-
Zodra ik het signaal krijg dat bij zo'n
komen. En ze kwamen ook. Er vonden
seert me niets. Wij vinden gewoon wat we
loket religie wordt bedreven, is het einde
mooie gesprekken plaats. Het is vergelijk-
vinden. Dat komt uit mijn tenen en niet uit
verhaal. We geven als overheid landelijk
baar met een buurtfeest, er waren allerlei
peilingen. '
om de stemmen van WiJders
per jaar tweehonderd miljoen euro aan
activiteiten. Natuurlijk vertellen mensen
Andriessen: 'Maar Peul. als je nou mijn
het Leger des Heils om allerlei hulpver-
dan ook hoe het is om te vasten, maar het
verhaal hoort, kun je je er dan iets meer
lening te organiseren. Ben je daar dan
gaat niet om het verbreiden van de islam.'
bij voorstellen, of vind je het nog steeds
ook tegen? Youth for Christ krijgt subsidie
De Krom: 'De overheid moet geen reli-
totale flauwekul?'
voor jongerenwerk in Utrecht en in de
gieus ingegeven feestjes subsidiëren.
De Krom: 'Ik blijf de vraag stellen of de
Amsterdamse Baarsjes. Daar is wat mij
Prima dat ze ramadan willen vieren, maar
overheid dit nu allemaal moet subsidi-
betreft niks mis mee, als ze maar goed
niet van mijn belastingcenten.'
eren. Zeker zolang die overheid haar
werk leveren.'
kerntaken verwaarloost, zoals de zorg
De Krom: 'Maar laten we elkaar nou
Bart, is het nou verstandig om dit soort
voor de publieke ruimte en veiligheid.
niks wijsmaken, die jongens van Youth
projecten te financieren,
En ik blijf zeer alert op die discrimina-
for Christ doen dat natuurlijk altijd met
meehelpt
de bedoeling om zieltjes te winnen.
worden vertroeteld?
die groepen stigmatiseert. We moeten
Daarom doen ze dat werk toch? En het
Andriessen: 'Dat leefbaarheidsbudget
mensen als volwassenen behandelen.'
Leger des Heils, dat is intussen zo'n
is helemaal niet speciaal gericht op
instituut geworden, daar ga ik me niet
migranten, maar op bewoners. Er zijn ook
meer tegenaan bemoeien. Ik ga niet
wijken waar niet veel migranten wonen en
tegen windmolens vechten. Maar ik zeg
daar is ook een leefbaarheidsbudget.'
wel: de scheiding tussen kerk en staat vervaagt steeds verder. En daar ben ik gewoon tegen. Integratie gaat niet via
waarmee je
aan het beeld dat allochtonen
tiegedachte. Juist omdat ik vind dat het
Marcel Ham is hoofdredacteur
van TSS.
