Meer natuurhandhavers

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant Actueel 'Angry old' Lilian Ducelle overleden

3

Vrijdag 9 augustus 2013

Actueel Wachten op je eerste zwemles

5

jaargang 7 nummer 326

€ 1,95

Actueel Amerikaanse aanpak werkt bij verslaafden

7

Meer natuurhandhavers

Duinwachters van Dunea, zoals Hans van Engelsdorp op de foto, hebben voortaan meer bevoegdheden in Den Haag. Vanaf heden kan hij ook optreden buiten het eigen duingebied tegen mensen die bijvoorbeeld hun hond niet aangelijnd houden waar dat wel moet of tegen mensen die de uitwerpselen niet opruimen. Tot nu toe waren grensgebieden als de Van Alkemadelaan en het Zwarte Pad een soort

niemandsland, waar Van Engelsdorp machteloos was. Niet alleen bij duinwachters, maar ook bij boswachters van Staatsbosbeheer en opsporingsambtenaren van Zuid-Hollands Landschap en Westland zijn de bevoegdheden in overeenstemming gebracht met de algemene politieverordening. De ‘natuurhandhavers’ kunnen nu net als politie en stadswachten in de grensgebieden optreden en beter met

die collega’s samenwerken. Het gaat om het Haagse Bos en het Malieveld (Staatsbosbeheer); de Zeereep bij Kijkduin, het Zwarte Pad, de Oostduinen, Harstenhoek, Duttendel en de Waalsdorper Vlakte (Dunea); Ockenburgh en het Hyacintenbos (Dunea en de Stichting Zuid-Hollands Landschap) en de Zandmotor (Stichting Zuid-Hollands Landschap en gemeente Westland). > Foto: Thomas Vahé

2>varia bertha von suttner

Den Haag Centraal > Vrijdag 9 augustus 2013

Internationalisering

Nadat Bertha von Suttner groot succes had behaald met haar boek ‘Die Waffen nieder’,

slaagde ze er met haar vele toespraken in het publieke enthousiasme verder op te voeren. Dit was het moment om Vredesbewegingen op te richten – eerst in Oostenrijk, later in Duitsland en Hongarije. Met haar goede vriend en strijdmakker Alfred Fried (sommigen noemden hem haar slaafje) richtte ze een vredestijdschrift op dat een podium werd voor de zich steeds verder ontwikkelende ideeën in het pacifisme. De tijd was rijp om de vredesbeweging ook te internationaliseren. Bertha vervulde daarin een enthousiasmerende rol; later aanvaardde ze ook bestuurlijke functies. Het vele reizen dat ze voor al deze acties moest doen, betekende een ware uitputtingsslag. In die tijd was reizen anders dan nu: er waren immers nog slechts enkele spoorlijnen in Europa, en verder was men aangewezen op postkoetsen. Omstreeks 1900 verschenen wel de eerste auto’s, maar deze moesten hun weg zoeken over halfverharde, hobbelige wegen. Dat alles had

aflevering 6

Bertha er echter graag voor over. In 1904 – Bertha was inmiddels 61 – bezocht ze de Verenigde Staten. Aanleiding daarvoor was de wereldvredesconferentie in Boston, waar ze uiteraard een centrale rol speelde. Daarna trok ze van stad naar stad en hield dagelijks lezingen, soms wel drie op een dag. Door president Theodore Roosevelt werd Bertha op het Witte Huis ontvangen. Bertha kwam geestdriftig uit de VS terug. Haar zeven maanden lange reis had een overwinningstrein geleken en ze was blij verrast dat het pacifisme in de Verenigde Staten aanmerkelijk verder ontwikkeld was dan in Europa. Zoveel enthousiasme! Zoveel vredesactiviteiten! En op Amerikaanse scholen werd zelfs vredesonderwijs gegeven! In 1912 ging ze voor de tweede keer naar Amerika (gelukkig nam ze niet de Titanic). Maandenlang reisde ze door het land – helemaal van oostkust naar westkust – en in elke stad waar ze kwam hield ze een toespraak. De mensen hingen aan haar lippen! © Eveline Blitz en Nita Veeren

Een monument voor ons Nationaal Monument juist de koning (Willem III) was, die niet enthousiast reageerde toen hem dat plan werd voorgelegd. Hij was goed bevriend met de Napoleon III, een oomzegger van Napoleon die het tot president schopte en vanaf 1852 zelfs keizer was. Willem was bang dat hij hem tegen het hoofd zou stoten als de Nederlandse blijdschap over het afwerpen van het Franse juk al te zeer benadrukt werd. Het oprichten van dit monument werd dus geen staatszaak, maar overgelaten aan het particuliere initiatief.

Door Thijs Kramer

Monumenten zeggen meer over de tijd waarin ze worden opgericht dan over wat ze beogen te memoreren. Dat in 1863 het plan ontstond om een nationaal monument op te richten ter herinnering aan de herwonnen onafhankelijkheid van Nederland na de Franse tijd, paste in het sentiment van die periode. Nederland was in de negentiende eeuw bezig zichzelf als natie uit te vinden. De eenheid van de natie moest bevorderd worden. Er werden daarom vaderlandse geschiedenissen geschreven waarin het Nederlandse volk met haar eigenzinnige en vrijheidslievende inborst werd teruggevoerd op de Batavieren die bij Lobith ons land binnenkwamen. Julius Civilis bleek met terugwerkende kracht al over een gevoel van Nederlanderschap te beschikken toen hij omstreeks 70 na Chr. tegen de Romeinen in opstand kwam. In de warboel van dialecten en streektalen die omstreeks 1850 nog bestond, werd door een heuse staatscommissie vastgesteld wat het officiële Nederlands zou zijn. Het Hollandse dialect werd tot landstaal gepromoveerd. De mythe dat het huis Van Oranje al sinds de zestiende eeuw niets anders voor ogen had dan het belang van Nederland, werd met kracht bevorderd. Te midden van die veelheid aan samenbindende activiteiten in de negentiende eeuw paste ook het oprichten van standbeelden en monumenten ter herinnering aan vaderlandse helden en gloedvolle momenten. De gebeurtenissen van het jaar 1813 waren natuurlijk uitermate geschikt om te herdenken. Toen werden we na een periode van vreemde bezetting weer een onafhankelijke natie en kort daarop een koninkrijk onder een telg uit het geslacht Van Oranje. In 1795 vluchtte de laatste Van Oranje,

Rotonde De totstandkoming van dit monument wordt nu, honderdvijftig jaar later, herdacht met een boekwerkje, uitgegeven in de groengele reeks van het historisch museum. Auteur Kees Schulten beschrijft in korte, overzichtelijke hoofdstukken, werkelijk alle facetten van dit monument. Van de samenstelling van de hoofdcommissie die de plannen ging ontwikkelen, tot de Haagse bedrijven die een bijdrage leverden aan de bouw. Van een nauwkeurige beschrijving van alle beelden en teksten, tot de feestredenaar tijdens de onthulling. Eén en ander verluchtigd met fraaie afbeeldingen en het geheel mooi vormgegeven. Welbeschouwd een onmisbaar boek, want door de ligging in het midden van de verkeersrotonde die Plein 1813 in feite is, neemt vrijwel niemand ooit de moeite om het monument van dichtbij te bekijken. Ik tenminste heb nog nooit iemand op de trappen zien zitten, laat staan de bas-reliëfs zien bestuderen. Ik was al heel lang van plan dat eens te doen, maar nu heb ik dit boek en hoeft het niet meer.

Plein 1813, nationaal gedenkteken.>Foto uit boek

stadhouder Willem V naar Engeland. Op 30 november 1813 stapte zijn zoon, Willem Frederik bij Schevenin-

gen aan land (daar is een afzonderlijk monument voor opgericht). Een halve eeuw later dus, vond men het tijd

worden die memorabele gebeurtenis groots te herdenken met een nationaal monument. Ironisch is dat het

Kees Schulten, Plein 1813, Het Nationaal Monument in Den Haag, Uitgeverij De Nieuwe Haagse in samenwerking met het Haags Historisch Museum. Prijs € 17,95

3

actueel<

Vrijdag 9 augustus 2013 > Den Haag Centraal

Sluiting dreigt voor woonzorgcentrum Zuiderpark

Zorgcentrum WZH Zuiderpark aan de Harderwijkstraat sluit per 1 januari 2015. Dat heeft intern voor de nodige onrust gezorgd. Onduidelijk is waar de 119 patiënten naar toe gaan. Medewerkers vrezen voor hun baan. Door Annerieke Simeone

Ruim een maand geleden werden medewerkers van woonzorgcentrum WZH Zuiderpark opgeschrikt door een paniekaanval van één van

de bewoners. De autistische man stamelde geëmotioneerd dat het zorgcentrum ging sluiten. Net als alle andere bewoners was hij zojuist geïnformeerd en begreep hij niet wat hem nu te wachten stond. Zijn mededeling kwam als een complete verrassing voor het personeel. Sluiting? Dat was hen nog niet bekend. Ook de familieleden van de bewoners waren nog niet ingelicht. Van de veertien zorgcentra die Woonzorgcentra Haaglanden beheert, moet de locatie Zuiderpark sluiten.

Reden is de overheidsmaatregel die wonen en zorg wil scheiden (zie kader). Nu al wil de regering mensen die lichte behandeling en begeleiding nodig hebben thuis laten wonen. Vanaf 2014 geldt dit ook voor de zwaardere gevallen. Alleen voor de doelgroepen met zeer ernstige gedragsproblemen die sociaal niet meer zelfredzaam zijn, maakt de overheid een uitzondering. Net als andere zorgcentra in Nederland staat WZH Zuiderpark voor de keuze: het pand geschikt maken voor

Lilian Ducelle (1919 - 2013)

Een strijdbaar leven in de geest van Tjalie Door Coos Versteeg

Niet het ANP, NOS-journaal of nu.nl brachten het nieuws naar buiten dat Lilian Ducelle maandagavond op 93-jarige leeftijd was overleden, maar de weblog Indisch4ever.nu. Alsof ze het zelf zo heeft geregisseerd. Lilian Ducelle was Indisch Nederland, was Indisch Den Haag. Als weduwe van Tjalie Robinson (pseudoniem voor de journalist/ schrijver Jan Boon) had ze een bijzondere status binnen de Indische gemeenschap. Want Tjalie was de belangrijkste voorman die de Indische Nederlanders na de Tweede Wereldoorlog hebben gekend. Hij was een gevierd schrijver, hoofdredacteur bovendien van het tijdschrift Tong Tong (nadien Moesson) en stond aan de wieg van de Pasar Malam. Lilian was er altijd bij en stak evenzeer de handen uit de mouwen. Het grootste deel van haar bestaan, leefde Lilly Mary Hermine van Zele (ook bij haar werd het pseudoniem Lilian Ducelle haar dagelijkse naam) in de schaduw van Tjali. Pas toen in 2008 een biografische schets van de hand van Marjolein van Asdonck verscheen, werd pas goed op een rij gezet wat een bijzondere vrouw zij was. Na Tjalie’s dood in 1974 had Lilian er alles aan gedaan zijn werk voort te zetten, zijn visie op het Indisch-zijn uit te dragen, zijn nalatenschapschap te bewaken. Dat deed ze door de leiding van zowel het tijdschrift als de uitgeverij Moesson over te nemen, door vlammende artikelen te schrijven. Dat maakte haar geliefd en gehaat. ‘Angry old woman’ was nog één van de vriendelijkste manieren waarop ze werd aangeduid. Flutverhaaltje Voorjaar 1983 raadpleegde ik haar uitvoerig voor het opzetten van een tiendelige serie over Indisch Den Haag in de Haagsche Courant. Toen enkele weken later het 100-jarig bestaan van de krant werd gevierd en daarin aanvankelijk niets over Indisch Den Haag was gepland, schreef ik op basis van onze gesprekken snel een artikel. Daags na verschijning van de jubileumkrant lag er een woeste brief. Of ze voor dit flutverhaaltje al die keren met

me had gesproken! Ik legde haar uit dat de serie nog moest beginnen, dat dit een gelegenheidsartikel was, een soort voorschot. Wat volgde was een vriendelijke ansichtkaart met excuses. “Indische mensen hebben vaak lange tenen”. Het legde de basis voor een langdurige vriendschap, vanzelfsprekend met zo nu en dan uitbarstingen van haar kant. Want Lilian Ducelle liet niet over zich lopen en roerde zich reeds wanneer ze alleen al dacht dat men haar tekort zou doen. Typerend voor haar is, dat toen ze begin 1947 als journaliste ging werken bij het legerblad Wapenbroeders, ze weigerde een uniform te dragen, simpelweg omdat ze als modebewuste jonge vrouw vond dat kakikleding haar niet stond. Zij was vervolgens de enige vrouwelijke oorlogscorrespondente die op Bali de Nederlandse troepen tijdens de politionele acties volgde, die onder vuur lag, snipers en landmijnen trotseerde. Tjalie Robinson was in die tijd hoofdredacteur van Wapenbroeders en viel als een blok voor zijn pupil. Hij scheidde voor haar en in april 1950 traden ze in het huwelijk. Nederlands-Indië was toen al Indonesië geworden. Vier jaar later repatrieerden Tjalie, Lilian, de kinderen Rogier, Babs en Pamela uit het eerste huwelijk plus de twee nieuwkomers Lucian (Mark) en Vivian naar Nederland. Heel lang was het Lilian die hier met allerhande baantjes voor brood op de plank zorgde. Tjalie maakte zich in kranten, op radio en tv hard voor de Indische zaak.

Dat Lilian een leven in de schaduw van haar beroemde man leidde, zelfs na diens dood, stoorde haar niet. Najaar 2008 interviewde ik haar naar aanleiding van de biografie die Wim Willems over Tjalie had geschreven. Haar gezondheid en scherpte liet al veel te wensen over, zoon Mark moest regelmatig haar geheugen helpen opfrissen, maar de gebruikelijke felheid was nog steeds aanwezig. Toen ik haar expliciet naar die rol in de schaduw vroeg, haalde ze haar schouders op en zei kalm: “Ik had voor ik Tjalie leerde kennen al mijn eigen column en mijn eigen lezers. Ik heb altijd mijn eigen leven gehad. Het heeft me nooit gestoord dat ik na zijn dood ‘de weduwe van ‘werd’ ”. Tijdsbeelden ‘Doe maar gewoon, dan doe je al Indisch genoeg’, luidde dan ook de veelzeggende titel van het boek over haar, een uitgave waarin ook een reeks artikelen van haar hand zijn gebundeld. Tijdsbeelden die duidden hoe het leven in het koloniale rijk was, soms om te gieren van het lachen. Maar ook controversiële artikelen die oude wonden weer open deden rijten. Over de troostmeisjes of het debacle van het Indisch Huis in Den Haag en de subsidies voor Indische projecten van de door haar verfoeide stichting Het Gebaar. “Als ik het woord Gebaar lees of hoor, denk ik nu alleen aan een obsceen gebaar. Trots, eerzucht, zelfrespect, waar in vredesnaam is wat onze ouders in Indië ons geleerd hebben gebleven?” Trots, eerzucht en zelfrespect, het kan haar niet worden ontzegd. Het heeft haar vaak – ook in het persoonlijk leven met haar familie en dierbaren – in de weg gezeten. Op facebook schreven redactie en medewerkers van Moesson deze week een afscheidsgroet, waarin ze Lilian Ducelle herdenken als ‘Moeder aller Moessons’ met de volgende woorden: “Op het moment dat ze stierf, brak boven Den Haag een onweer los als nooit te voren. Geknetter, gedonder, gebliksem zoals ze vroeger menigmaal de redactie verliet. Zo kennen we je als geen ander”. Lilian wordt in besloten kring gecremeerd.

scheiding van wonen en zorg of er een verpleeghuis van maken. Beide opties gaan wat betreft het management niet door. De kosten van aanpassing zijn te hoog.

Boosdoener De bekendmaking van de sluiting heeft er al toe geleid dat een bewoonster meteen de biezen heeft gepakt. Hoewel sommige personeelsleden vinden dat WZH al eerder na had moeten denken over de toekomst van het huis, wordt de rijksoverheid als de grote boosdoener gezien. De vrees is dat mensen die niet op zichzelf kunnen wonen uiteindelijk terecht komen in ziekenhuizen en psychiatrische instellingen. Dat kost de overheid uiteindelijk nog meer geld.

Medewerkers van WZH Zuiderpark vrezen ook voor hun baan. Woordvoerder Sonja Ammerlaan laat weten: “Vanuit goed werkgeverschap willen wij met alle medewerkers persoonlijk in gesprek gaan om te kijken wat de wensen en de mogelijkheden zijn”. Ook de 119 bewoners krijgen nog een persoonlijke toelichting. “In overleg met hen en hun familie kijken we wat de wensen zijn binnen WZH en collega-instellingen”. Ondanks de beoogde sluiting laat de locatie aan de Harderwijkstraat nu nog steeds patiënten toe. Intern wordt daar vreemd tegen aan gekeken. “Wie stopt nou zijn moeder in een zorgcentrum dat over anderhalf jaar dicht gaat?”

Nieuwe regeling per 2014: scheiding wonen en zorg De Nederlandse bevolking vergrijst. Onderzoeken wijzen uit dat na 2025 de groep 80-plussers met 3,7% per jaar stijgt. Dat betekent extra kosten voor zorginstellingen. In 2012 stegen de uitgaven aan ouderen- en gehandicaptenzorg met 10%. Dat percentage zal in de toekomst verder oplopen. De overheid wil vanaf 2014 de kosten aan ouderenzorg beter kunnen beheersen. Tegelijk ziet de overheid een trend: ouderen willen langer zelfstandig blijven wonen. Het stijgende inkomende van 65-plussers maakt het dit mogelijk. Volgens het Centraal Plan Bureau woont tegenwoordig al meer dan 85% van de 80-plussers op zichzelf. Een van de kostenbesparende maatregelen die de regering treft, is het scheiden van wonen en zorg in de sector. In de praktijk betekent dit dat ouderen, chronisch zieken en gehandicapten de huisvestingskosten niet meer vergoed krijgen vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekos-

ten (AWBZ). Nu ontvangt een cliënt een integraal AWBZ-pakket aan wonen, zorg en dienstverlening en betaalt afhankelijk van zijn vermogen een eigen bijdrage die via een omweg bij de zorgaanbieder terechtkomt. Straks betaalt de cliënt rechtstreeks aan de zorginstelling. Deze maatregel dwingt zorginstellingen tot het sluiten van een huurovereenkomst met de bewoners. Een bewoner van een zorginstelling kan straks alleen een kamer huren, maar hoeft geen zorg af te nemen. Nadeel daarvan is dat zorginstellingen daardoor zelf meer exploitatiekosten krijgen. Nederland telt op dit moment ongeveer 1300 verzorgingshuizen en 340 verpleeghuizen. Volgens een onderzoek van adviesbureau Berenschot zal door de ‘scheiding van wonen en zorg’ een derde van de verpleeg- en verzorgingslocaties op termijn moeten sluiten, omdat ze niet meer rendabel zijn.

Ingezonden mededeling

Exclusieve brilmode

Hoogstraat 37 2513 AP Den Haag www.hofstede-optiek.nl

4>varia


stadsmens

Bij Cinemum in het Filmhuis is de baby het toegangsticket Twee stoelen voor de prijs van één en de baby is het toegangsticket. Ziehier Cinemum in een notendop samengevat. Sinds maart van dit jaar kunnen ouders met baby’s tot en met twaalf maanden elke vrijdag naar het Filmhuis om een film uit het reguliere programma te zien. De omgeving is aangepast voor de kleintjes: het geluid in de zaal is wat zachter en het licht blijft een tikje aan. Dat blijkt een bijzonder effect te hebben. “Een groot deel van de baby’s valt in slaap”, zegt Josien Buijs die bij het Filmhuis de afdeling Marketing en Communicatie leidt. Behalve op licht en geluid wordt er op meer gelet. “Je houdt ook rekening met de keuze van de film. Er moet geen geweld aan te pas komen en geen al te heftige emoties. Als ouder neem je de emotie over en dat voelt het kind soms”. Overigens zijn oma’s, opa’s, tantes en anderen evenzeer welkom als zij maar in het gezelschap van een baby zijn. Cinemum, gebaseerd op een concept dat lang geleden in Noorwegen is begonnen, is op alles voorbereid. Zo is er een commode om de baby te verschonen en er staat een magnetron om een flesje in op te warmen. “Je kunt de zaal in- en uitlopen.

Iedereen accepteert dat van elkaar. Je hoeft je als ouder ook niet bezwaard te voelen als je kind gaat huilen”. Het Kindercafé Den Haag is sinds kort betrokken bij Cinemum. Elke laatste vrijdag van de maand wordt, voorafgaand aan de film, BabyBabbels gehouden. Op deze bijeenkomst, bestemd voor ouders met kinderen tot en met 2,5 jaar en voor zwangere vrouwen, wisselen de bezoekers ervaringen met elkaar uit. Josien: “BabyBabbels begint om elf uur, Cinemum om één uur. Het Filmhuis is tegenwoordig al om tien uur ’s ochtends open. Daardoor is het mogelijk om een broodje, croissantje of iets zoets te eten”. En: “Om Cinemum meer bekendheid te geven, merken we dat het belangrijk is om samen te werken met het Kindercafé. Daarom zoeken we ook aansluiting met zwangerschapsclubjes”. Met de verruiming van de openingstijden wil het Filmhuis een breder publiek bereiken, vertelt Josien Buijs. “Wij willen graag een plek zijn waar Hagenaars terecht kunnen, niet alleen voor de film maar ook om bijvoorbeeld koffie te drinken of met de laptop te komen werken”. Met (het

Josien Buijs: ‘Jonge ouders willen kunnen meepraten over nieuwe films’.> Foto: Thomas Vahé

draadloze netwerk) wifi dat gratis te gebruiken is, wil het Filmhuis tevens jongeren binnenhalen. “Wij hebben een groot vast publiek. Dat koesteren we, maar daarnaast richten we ons nu ook op andere doelgroepen”. Zo komt tijdens deze zomervakantie de jeugd ruimschoots aan bod, met onder meer een filmprogramma voor kinderen vanaf drie jaar. De jeugd is hoe dan ook welkom in het Filmhuis. Jaar-

lijks bezoeken ruim dertienduizend basis- en middelbare scholieren een educatief filmprogramma of volgen er workshops over films. Bijblijven Josien Buijs, sinds januari verbonden aan het Filmhuis, heeft daar duidelijk haar plek gevonden. “Ik heb lang als consultant gewerkt in vooral het vastgoed. Marketing en communicatie

zijn altijd aandachtspunten geweest, maar nu zit ik in een sector waarmee ik meer affiniteit heb. Ik ben een liefhebber van cultuur en zeker van film”. Zij kende Cinemum uit de tijd dat ze in Amsterdam woonde en met haar zoontje, dat nu twee jaar is, naar de bios ging. “Ik vond het verrassend ontspannend”. Cinemum, waarmee ook Pathé Scheveningen is gestart, is door de Noorse filmmaker Ane Ose in Amsterdam geïntroduceerd. “Zij was in Noorwegen gewend om met je baby naar de film te gaan. Toen zij ontdekte dat die mogelijkheid hier niet was, is zij met twee andere vrouwen zelf met Cinemum begonnen”. Welke films de afgelopen tijd zoal te zien zijn geweest? “Bijvoorbeeld Hannah Arendt, maar ook een feel good movie als Les Beaux Jours”, zegt Josien Buijs. “Het gaat om films die het goed doen. Jonge ouders willen daar graag over kunnen meepraten; zij willen een beetje bijblijven”. Joke Korving Cinemum begint elke vrijdag om 13.00 uur, BabyBabbels elke laatste vrijdag van de maand om 11.00 uur.

Keramist Thomas de Roo maakt herdenkingsbord voor Vredespaleis Door Saskia Herberghs

Thomas de Roo zingt het nog wel een jaar uit op het Spui. De 350 porseleinen herdenkingsborden ter ere van het honderdjarig bestaan van het Vredespaleis die hij in opdracht van de gemeente Den Haag maakt, geven hem een ruime adempauze. Tijd die hij benut om uit te kijken naar andere woon- en werkruimte, want van de weinige passanten op het Spui moet zijn pottenbakkerij Basalt het niet hebben. “Hier zit geen loop in”, zegt de 59-jarige De Roo, die zich desondanks al verheugt op zijn 25-jarig jubileum als pottenbakker. “Want dat ga ik volgend jaar wel groots vieren”. Liefst natuurlijk aan datzelfde Spui waar zijn carrière als pottenbakker is begonnen, na zijn studie die hem in eerste instantie opleidde tot gymleraar, zijn opleiding aan de Universiteit van Amsterdam tot klimatoloog en zijn baan als aardrijkskundeleraar. “Ik gaf toen vier dagen les op een school in Zoetermeer en omdat ik iets met mijn handen wilde doen ging ik op mijn vrije dag les volgen op de Vrije Academie aan de Ghynstraat. In het derde jaar kwam ik bij keramiek terecht. Dat was een ‘aha-erlebnis’ ’’. Al snel daarna nam hij de pottenbakkerij op het Spui over. “Omdat je je hart moet volgen, vind je niet?’’ Een hartenwens die in baar geld werd omgezet. Zijn serviezen, kopjes, schalen en tegels vonden gretig aftrek, zodanig zelfs dat De Roo samen met andere ontwerpers een tweede zaak aan de Prinsengracht in Amsterdam kon openen. Met stoffenontwerpers, zilversmeden en glasbewerkers maakte hij tien jaar lang een ‘totaal tafelconcept’ dat in de Amsterdamse galerie Eind April aan de man werd ge-

Thomas de Roo met zijn herdenkingsbord. > Foto: Thomas Vahé

bracht. “Samen boden we een totaalontwerp. Het was een gouden tijd”. Een gelukkige tijd die in 2003 eindigde toen de galerie moest omzien naar een alternatieve plek, waardoor de huur vele malen over de kop zou gaan. “Dat kon bruin niet trekken”. Nog eenmaal per jaar is De Roo terug te vinden op de plek waar nu het Amsterdams Tulpenmuseum is gevestigd, zo’n beetje tegenover het Anne Frankhuis. “Op de vrijmarkt tijdens Koninginnedag houd ik daar uitverkoop. Altijd leuk om oude klanten te-

rug te zien”. Er zijn meer wetmatigheden in het leven van De Roo. Hij hecht aan kleine rituelen zoals de dagelijkse ‘vrijpartij’ met de goudvissen in zijn vijver, de onderonsjes met de ekster die zijn groene oase achter de winkel frequenteert, en de omgang met zijn stadse kip die intensiever is geworden sinds dit voorjaar twee anderen zijn verdwenen. Maar zijn blik reikt ook over de einder, bijvoorbeeld tijdens de winterse reizen naar Afrikaans Ghana waar hij vrienden bezoekt maar ook inspiratie opdoet, bijvoorbeeld bij een

vrouw die mooie kralen maakt. Moedermal Dat de gemeente juist voor een herdenkingsbord bij het honderdjarige jubileum van het Vredespaleis heeft gekozen, had niet treffender gekund, zegt De Roo. “Pas onlangs bleek dat bij de inhuldiging van het Vredespaleis ook een bord is gemaakt”. Op de uitnodiging van de ceremonie op 28 augustus staan het honderd jaar oude én het nieuwe bord afgebeeld. Maar de afbeelding van het hedendaagse bord

moet niet als een precies evenbeeld van het geschenk worden gezien. “Elk bord is anders”, zegt De Roo, die in drie dagen een setje van vijftien borden weet te produceren waarop in het geglazuurde porselein duidelijk het torentje van het Vredespaleis, de Ridderzaal en minder duidelijk het stadhuis en andere specifieke gebouwen van Den Haag zijn te herkennen. Als straks na de viering van het honderdjarig bestaan van het Vredespaleis de gasten van de Carnegie Stichting, de gemeente Den Haag en het ministerie van Buitenlandse Zaken huiswaarts keren met in een mooie matzwarte doos hun herdenkinsgsbord wil De Roo zoveel mogelijk ‘het momentum’ pakken. “Er komt een documentaire ‘The making of …’ over de totstandkoming van het bord, een nieuwsbrief en een tweetalige website. Misschien dat geïnteresseerden kunnen inschrijven op een ongenummerd exemplaar. Dan zal ik het ontwerp natuurlijk wel een beetje moeten aanpassen”. Want als het aan De Roo ligt, blijft hij nog lang zijn geliefde vak uitoefenen. Ook al zijn de materialen duur en productieprocessen arbeidsintensief. “Een moedermal laten maken kost 700 euro. Vroeger kon dat in Gouda maar nu gaan mensen ervoor naar China waar ze dat veel goedkoper doen. Als je een paar moedermallen laat maken ben je samen met het ticket nog goedkoper uit. Maar ik vind dat we dit soort ambachten in Nederland moeten houden. Dat is de basis van onze cultuur”. Daarom hoopt De Roo – op een andere plek – zijn vak te kunnen voortzetten. “Misschien weer samen met ambachtslieden van verschillende disciplines een galerie beginnen”.

5

actueel<


Wachtlijst zwemles krimpt als we eerst gaan droogzwemmen Voor vader en moeder is het corvee, de wekelijkse zwemles van de kleine. Toch wachten in Den Haag tenminste een paar duizend ouders met smart op de dag dat zoon of dochter kan beginnen. Want de wachtlijst is soms zo lang, dat ‘t meer dan twee jaar duurt voor er met zwemles kan worden begonnen.

Vilan Vilan

Onder xxxxx toezicht

Door Pieter de Leeuw

Het probleem is dan wel groot, maar zeker niet nieuw. Volgens de ervaren zwemleraar Renee van der Harst bestond er tien jaar geleden ook al een wachtlijst, maar, stelt hij: “Wat de discussie hierover een volstrekt onzinnig karakter geeft, is dat het probleem van de wachtlijst heel eenvoudig opgelost kan worden. Hoe? Door te gaan gymen”. Twee mogelijkheden hebben de ouders in Den Haag om hun kinderen te leren zwemmen. Schoolzwemmen of particuliere zwemlessen. In maar liefst 95% van de basisscholen in Den Haag wordt aan schoolzwemmen gedaan. Hiermee wordt begonnen in groep vijf, dus als de kinderen 8 jaar oud zijn. Rijkelijk laat, vindt ook gemeenteraadslid Bart van Kent (SP) die hieromtrent al eerder aan de bel trok. “Ik zou er een groot voorstander van zijn als er met het schoolzwemmen eerder zou worden begonnen”. Maar zolang dat niet het geval is, zijn de ouders dus aangewezen op andersoortige zwemlessen. Drie partijen geven zwemonderwijs, de gemeente, de zwemverenigingen die veelal zijn aangewezen op vrijwilligers en de zwemscholen. De woordvoerder van de verantwoordelijk wethouder Karsten

Als de kinderen 8 jaar oud zijn krijgen ze hun eerste les.>Foto: Thomas Vahé

Klein geeft aan ‘dat één op de vier kinderen in Den Haag leert zwemmen in een gemeentelijke zwemles’. “Het lastige is”, zegt van der Harst die kan bogen op 26 jaar zwembadervaring en eigenaar is van de succesvolle zwemschool Easy Swim, “dat iedereen morgen een zwemschool kan openen. Er is geen controle, er is helemaal niks”. Behalve naar de kwaliteit van de zwemschool, dienen de ouders ook oog te hebben voor de inhoud van hun beurs, want heeft van Kent geleerd, “er zijn zwemscholen die er niet voor terugdeinzen om 1500 euro per jaar vragen voor een uurtje zwemles in de week”. Het zal geen verbazing wekken dat de lengte van de wachtlijst een stimulerend effect heeft op het aantal zwemscholen in de regio. Wat het enthousiasme wat tempert, zijn de huurprijzen die

de zwembaden hanteren. Van der Harst licht toe, “Zwembad Overbosch in Mariahoeve vraagt tussen de 100 en de 150 euro per uur. De consequentie daarvan is dat er heel veel partijen zijn die heel weinig zwemwater huren”. Droogzwemmen Toch stelt hij vol overtuiging dat de wachtlijst helemaal niet hoeft te bestaan. Van der Harst: “Het draait om de tijd die een kind nodig heeft om een diploma te halen. Dat duurt veel te lang. Veertig lessen moet voor een kind genoeg zijn, als deze wat motoriek en coördinatie betreft in orde is”. Volgens hem is het van het allergrootste belang dat een kind begint met droogzwemmen. “Droogzwemmen wil zeggen dat een kind niet begint in het zwembad, maar in de gymnastiekzaal om de com-

Wijk gaat weesfietsen te lijf Door Saskia Herberghs

Haagse Harry

© Marnix Rueb

Bij wijze van proef verwijdert de gemeente komende half jaar verlaten fietsen (‘weesfietsen’) uit de wijk Regentesse-/Valkenboskwartier. De bewonersvereniging had gevraagd om een oplossing voor de grootste ergernis van de buurt. De irritatie betreft ongebruikte fietsen die met kettingen aan rekken zijn vastgeklonken of simpelweg in de weg staan. In de dichtbevolkte wijk is weinig ruimte om fietsen binnen te stallen. Ook op de openbare weg is niet veel plaats voor fietsvoorzieningen. Daardoor staan lantarenpalen, fietsnietjes en rekken snel vol. Ed Dusschoten van de bewonersorganisatie: “Vooral op plekken met kamerbewoning en waar dus veel doorloop is, verandert de openbare ruimte in een fietsenkerkhof”. Voorheen werden conform de regelgeving alleen wrakken met minstens drie gebreken verwijderd. “Om het probleem van de weesfiets goed aan te pakken, passen we de regels zo aan dat fietsen en brommers die lang op dezelfde plek staan, kunnen worden verwijderd”, stelt wethouder Boudewijn Revis (Stadsbeheer) de aanpassing van de algemene plaatselijke verordening. “Tot nu toe kon de gemeente alleen optreden wanneer een weesfiets een fietswrak is geworden, zonder zadel of wielen”. Om meer armslag te krijgen worden bij wijze van proef fietsen die niet meer worden gebruikt, voorzien van een label. Hierop staat een waarschuwing aan de eigenaar dat de fiets na 28 dagen zal worden weggehaald. Revis: “Zo komen er plekken vrij voor mensen die hun

fiets wél gebruiken. Ook komt er weer vrije doorgang op de stoepen en knapt het straatbeeld op”. Ondernemers en de Fietsersbond steunen de proef. Bij goed resultaat wordt de werkwijze mogelijk uitgebreid naar andere wijken. De weesfietsen worden overgebracht naar het Fietsdepot op de Binckhorst. Daar wordt elke fiets geregistreerd en gefotografeerd zodat eventuele teruggave aan de rechtmatige eigenaar wordt vergemakkelijkt. Mocht zich geen eige-

naar melden, dan worden de wrakken na twee weken vernietigd, zegt Arjan Langbein van de Haeghe Groep die het Fietsdepot runt. Fietsen in betere staat blijven zes weken in het depot maar worden ook dan onverbiddelijk afgedankt. De ‘hele goede’ fietsen worden dertien weken opgeslagen en daarna verkocht, bijvoorbeeld aan leerwerkcentra die de fietsen herstellen. “De héle mooie fietsen worden op een veiling aangeboden aan erkende

plexe bewegingen van het zwemmen te oefenen. Daarmee wordt de tijd die een kind in het water doorbrengt natuurlijk een stuk korter waardoor de wachtlijst zal verdwijnen”. “Maar”, stelt hij, “dan dient de docent wel toegerust te zijn voor het zwemonderwijs”, om daar à la Cruijff aan toe te voegen, “want kennis die je niet bezit, kun je ook niet delen”. Van der Kent pleit ervoor dat alle zes zwembaden in Den Haag in de zomervakantie geopend blijven. Nu zijn de Blinkerd, de Waterthor en de Houtzagerij gesloten. “Waarom worden daar geen intensieve zwemcursussen gegeven?” De gemeentelijk woordvoerder laat weten dat “de gemeente actief blijft zoeken naar mogelijkheden om de wachtlijst voor het zwemmen weg te werken”.

vakhandelaren”. Volgens een woordvoerder van sociale zaken en werkgelegenheid is gekozen voor de wijk Regentesse-/Valkenboskwartier omdat in die wijk veel kamers en etages worden verhuurd en er veel doorstroming is van tijdelijke bewoners. Daardoor komt het relatief vaak voor dat fietsen worden achtergelaten. Er is geen quotum bepaald waarbij de proef als geslaagd wordt beschouwd. “Het gaat om het wegnemen van de overlast”.

En daar gaan we weer. Winkels Vilan vanapparatuur de Loo te installeoverwegen ren zodat ze precies kunnen volgen waar wij lopen. Staan we lang stil bij het wc-papier? Verblijven we vijf minuten bij de stripboeken voor de zeer volwassenen? Dat kan allemaal vastgelegd worden, dat wil zeggen, wanneer u een smartphone bij u heeft. Het spionagesysteem is daarop afgesteld. Wat willen ze toch met al onze persoonlijke voorkeuren? Ja, advertenties op maat aanbieden, heet het dan. Dat is volstrekt zinloos. Wat ik al ken, daar bekijk ik geen advertenties voor. Juist iets nieuws kan me verleiden tot aankoop. Maar daar krijg ik in dit systeem dan nooit een advertentie voor. Er is een jacht ontstaan op persoonlijke informatie. Koop ik online een niksigheidje, dan moet ik soms wel drie formulieren invullen en daarna nog twee evaluatie-onderzoeken naar mijn klantervaring die ze zo waardevol vonden. Dus dat doe ik steeds minder. Het aantal websites dat ik mijd, groeit, vooral wegens een overdosis aan bewegende reclames voor dingen die ik niet hoef en nooit zal kopen, zeker niet op die manier. Jaren geleden had ik een proefabonnement op Het Financieele Dagblad en die mensen bellen me nóg, me steeds na mijn ‘Neehee….’ verwijzend naar het Belmeniet-register, die schatkamer voor hackers. Zelfs de kleinste aankoop die ik in de loop van mijn leven heb gedaan, blijft jarenlang opgeslagen, in registers hier en in namenlijsten daar. Mijn koopgedrag is daardoor aan het veranderen. Hoe minder een bedrijf van me wil weten, hoe liever ik daar winkel. Soms denk ik erover om weer helemaal over te gaan op betalen met contact geld, om digitale sporen te voorkomen. Of dat nog mogelijk is, weet ik eigenlijk niet. Misschien vormen een doodlopend mailadres en een eeuwig antwoordapparaat de beste bescherming tegen al die vragen. Maar er is een uitzondering. Ik ken een verkoper die in een boekwinkel werkt. Hij heeft niks flitsends over zich. Integendeel, hij oogt gewoon en een beetje schuw. Zijn doel is: verkopen. En ik vertel hem zoveel mogelijk over mezelf, wat voor hem en mij loont. Hij staart dan even naar mij, zegt ‘aha’, en daarna: ‘Ben zo terug’. Met de gekste boeken komt hij aanzetten die ik inmiddels blindelings aanschaf, alleen omdat hij het zegt. Hij blij, ik gelukkig. Maar ik weet ook, dat hij me niet doorverkoopt naar andere bedrijven. We hebben precies die dosis vertrouwen in het contact, waar al die jagers op persoonlijke informatie naar verlangen en nooit zullen krijgen. En dat gun ik hem wèl. Vilan van de Loo

6>Varia


terugblik

foto’s uit het haags gemeentearchief

Stadstuin Emma’s Hof

Omstreeks 1870 zorgt bloei van handel en nijverheid voor groei van de stedelijke bevolking. Ook de trek van plattelandsbewoners naar de stad draagt hieraan bij. Als gevolg van deze aanwas stijgt de vraag naar huizen in steden als Den Haag. De ‘nieuwbouw’ vindt in de negentiende eeuw nog binnen de stadsgrenzen plaats. Dit heeft tot gevolg dat niet alleen de nog beschikbare ruimten aan de openbare wegen worden bebouwd, maar ook binnenterreinen achter de huizen. Vaak offerde men tuinen van al bestaande bouw hiervoor op. Aan het einde van de negentiende eeuw worden de stadsgrenzen opgezocht en krijgt bijvoorbeeld de huidige wijk Segbroek zijn bebouwing. Hier zijn in de negentiende eeuw wasserijen en tuinbouwbedrijven gevestigd en er staan enkele molens. In 1875 wordt daar de Gemeentelijke Gasfabriek gebouwd en in 1884 start de bouw van de wijk Regentessekwartier. Deze wijk is speciaal bedoeld voor de kleine burgerij. In 1910 is de wijk klaar en wordt vernoemd naar koningin Emma, die van 1890 tot 1898 regentes was. Ook in deze nieuwe uitbreidingswijk gaat het bebouwen van binnenplaatsen gewoon door. In 1916 koopt het

rooms-katholiek kerkbestuur van de St. Agnesparochie aan de Beeklaan aan de overzijde van de kerk verderop aan de laan op 267 een poort, een bovenwoning, een plaats en een kantoor met een tweede toegang aan de Galileïstraat 36. In 1921 bouwt het kerkbestuur daar op de binnenplaats het Patronaatsgebouw Sint Agnes om ruimte te bieden aan een groeiende jonge gemeente. De belangstelling van de kerkelijke bevolking voor de activiteiten in het patronaatsgebouw blijft evenwel uit en het kerkbestuur besluit het gebouw te verpachten. Dit brengt niet veel op, daarom geeft de bisschop van Haarlem in 1933 toestemming tot de verkoop van het pand. Het zit de St. Agnesparochie niet mee, de verkoop mislukt en tot 1943 huist er van alles in het voormalige patronaatsgebouw: van gaarkeuken tot Ministerie van Defensie. In 1943 is er eindelijk een koper voor het pand gevonden, namelijk de Vereniging Hersteld Apostolische Zendingsgemeente in de Eenheid der Apostelen in Nederland en Koloniën. De apostolische zendingsgemeente blijft hier tot 1975. De elektrotechnische groothandel Elar vestigt er vervolgens zijn magazijn, bovendien blijkt het gebouw ideaal voor de

Luchtfoto Regentessekwartier met de driehoek Beeklaan, Weimarstraat en Galileïstraat, waarop rechts het patronaatsgebouw op het binnenterrein duidelijk zichtbaar is. >Foto: Dienst voor de Stadsontwikkeling

huisvesting van de boksschool van de eigenaar van Elar. In 2008 koopt Timpaan Hoofddorp BV het gebouw met de bedoeling hierin twaalf woonhuizen te realiseren. De buurtbewoners hebben echter een heel ander idee. Zij willen graag een openbare tuin in plaats van woonhuizen en gaan met dit plan aan de slag. Op 2 juli 2009 richten ze de Stichting Stadstuin Emma’s Hof op. De krakers die zich in april van dit jaar toegang hebben verschaft tot het voormalige patronaatsgebouw, lijken nog even roet in het eten te gooien, maar zij vertrekken in 2010. Het benodigde geld wordt bij


elkaar gebracht, het pand aangekocht en op 15 februari 2010 is de stichting de trotse eigenaar van het terrein en het gebouw. Het pand komt onder de slopershamer en op het binnenterrein wordt vervolgens een tuin aangelegd, waarna Stadstuin Emma’s Hof op 14 juni 2011 de deuren officieel kan openen. De stadstuin met een toegang aan de Galileïstraat 36 ligt enigszins verscholen in de driehoek Weimarstraat, Beeklaan en Galileï-straat. De tuin is het hele jaar vanaf 10.00 uur geopend, in de winter tot 17.00 uur, in het voor- en najaar tot 19.00 uur en in de zomer tot 20.00 uur.

Dit jaar is de bijzondere stadstuin beloond met een kroonappel van het Oranje Fonds. Deze prijs is bedoeld voor de mooiste buurtinitiatieven en wordt mede toegekend door het publiek. De stichting gaat het aan deze prijs verbonden bedrag besteden aan de aanleg van een toilet en een winterwerkplaats bij de tuin. De echte kroon op het buurtinitiatief was het bezoek dat koningin Maxima op 9 juli 2013 aan Emma’s Hof bracht. Nicolette Faber-Wittenberg www.gemeentearchief.den haag.nl


29 juni t/m 1 sept

Travel the world film festival

...hebben ruimte voor nieuwe patiënten bij zowel de tandarts en/of de mondhygiëniste!

Kom deze zomer naar het film festival en maak een reis om de wereld in 18 films

Op wereldreis vanaf € 5,- p.p. van Australië tot Canada, van Alaska tot Kenia. www.omniversum.nl

Het team op de Ieplaan en het Rijswijkseplein bieden tandheelkundige zorg variërend van reguliere tandheelkundige behandelingen tot prothetische behandelingen zoals het plaatsen van gebitsprothesen. Graag verwelkomen wij u op de Ieplaan 2 of het Rijswijkseplein 56 te Den Haag. Loopt u gerust eens binnen voor informatie of om u in te schrijven als patiënt. Voor afspraken kunt u contact opnemen met ons centrale afsprakenbureau op het gratis nummer 0800 633 46 28

Ieplaan ook op maandagavond geopend !

w w w . m e d i m o n d z o r g . n l

7

actueel<


verreck

Hete avond

Elena in één van de vrouwenhuizen van Pret in herstel. > Foto: Thomas Vahe

Driekwart ‘ex-verslaafden’ na een jaar nog clean

Amerikaanse methode slaat aan Het zogenaamde 12-stappen model, een uit Amerika overgewaaide formule voor ex-verslaafden, is ook in Den Haag populair. Zorg- en verblijfhuis Pret in herstel die deze methode toepast, ondersteunt cliënten na behandeling. In anderhalf jaar tijd breidde de organisatie zich uit van twee naar twintig bedden. Ongeveer 75% van de bewoners blijft een jaar na begeleiding clean. Door Annerieke Simeone

Ex-verslaafde Elena (23) veegt met haar roze gelakte wijsvinger langs de vensterbank en bekijkt aandachtig het resultaat. Even gaat een wenkbrauw omhoog. Haar woonkamer die uitzicht biedt op het rijk versierde Jugendstilpand aan de Laan van Meerdervoort oogt netjes, maar wat betreft de brunette kan het altijd beter. “Ik mag dan een zooitje van mijn leven hebben gemaakt, thuis wil ik het schoon hebben”. Op de gang heeft ze een corveelijst opgehangen. “Dan weet iedereen waar-ie aan toe is”. Iedereen zijn in dit geval haar drie huisgenoten die pal boven Pret in herstel wonen, een ‘sober living house’ voor herstellende verslaafden. De cliënten die rechtstreeks uit de kliniek komen, volgen een uit Amerika overgewaaide 12 stappen Minnesotamodel. Het is een door een oud-alcoho-

list ontwikkelde methode die groepstherapie combineert met schrijfopdrachten, individuele sessies en een familieprogramma. Volgens oprichter Maurice Scheers een beproefde methode. “Tijdens onze begeleiding is 90% van onze cliënten clean en sober. Eén jaar na afloop geldt dat voor driekwart van de cliënten”. Het succes is volgens hem te danken aan de integrale behandeling van het 12-stappenplan. “Het verschil met andere nazorgtrajecten is dat wij niet alleen met verslaving bezig zijn. Iedereen die hier zit heeft schulden, iedereen is uiteindelijk op zoek naar werk, iedereen wil een eigen woning. Pret in herstel heeft daarom professionals in huis die mensen in allerlei facetten op weg helpen in hun dagelijks leven”. Alcoholverslaving Maximaal een jaar kunnen cliënten gebruik maken van huisvesting en begeleiding, daarna wordt nog een jaar lang nazorg aangeboden. Het traject bevalt Elena goed. “Ik heb al eens eerder begeleid gewoond in Amsterdam, maar daar was het toch anders. Hier is het persoonlijker, ik voel me begrepen. Als ik ergens hulp bij nodig heb, heeft er altijd wel iemand tijd”. Niet alleen Elena, die met een wiet- en alcoholverslaving kampte, is blij met het programma. Ook anderen hebben er baat bij. Pret in Herstel breidde in anderhalf jaar tijd uit van twee naar twintig bedden. Een

Vallende fietsen Nog geen maand nadat de gemeente nieuwe fietsenrekken bij het Centraal Station heeft geplaatst, regent het al klachten. Niet zo zeer omdat de aanblik van de dubbele laag fietsen op het Koningin Julianaplein geen schoonheidsprijs verdient, maar omdat de rekken onveilig blijken te zijn. Door defecte remmen op de bovenste van de twee parkeerlagen kunnen de rekken gemakkelijk uitschuiven en worden argeloze passagiers verrast door vallende fietsen. De bovenste laag is inmiddels afgezet met een rood lint. De gemeente erkent het probleem en heeft de leverancier van de fietsenrekken opgedragen om op korte termijn met een oplossing te komen. Ook plaatst zij deze week extra rekken zodat er op het Koningin Julianaplein voldoende plekken blijven om de fiets te parkeren. > Foto: C&R

deel van de bewoners zit hier aan de langste laan van Den Haag, een ander deel is verspreid over het centrum. Er is een wachtlijst, toch vindt Scheers dit aantal wel genoeg. “Zo kan ik iedereen voldoende aandacht geven”. Scheers is zoals hij dat zelf noemt een ervaringsdeskundige. “Als organisator van housefeesten kwam ik in aanraking met drugs, drank en wat al niet meer. Noem het op en ik ben er verslaafd aan geweest”. Maar de feestjes waren niet de enige reden waarom hij zijn toevlucht zocht in verdovende middelen. “Andere factoren spelen ook mee. Mijn vader was alcoholist, mijn moeder workaholic. Ik denk dat ik erfelijk belast ben”. Elena knikt. “Ook in mijn familie komt veel verslaving voor”. Het gebruik resulteert vaak in vluchtgedrag en een laag zelfbeeld. Daarom zijn ‘meetings’ waar gelijkgestemden met elkaar hun ervaringen delen voor Elena van belang. “Je kunt van elkaar leren. Ik ben van nature niet erg positief ingesteld, maar de groepsgesprekken slepen me de dagen door. Soms pak ik wel twee meetings in de week”. Casino Volgens Scheers kun je de mensen die hij onder zijn hoefde heeft, nooit exverslaafd noemen. “Eens verslaafd, altijd verslaafd”. Maar is een alcoholist na zijn herstel dan nooit zo sterk om maar een glas wijn per dag te drinken? “Nee”,

zegt Scheers resoluut. “Je hele leven zul je een drang blijven voelen, dus als je alcoholist bent geweest, moet je je hele leven van de fles afblijven, als je gokverslaafd bent geweest, moet je nooit meer een stap in het casino zetten”. Bovendien is het volgens hem moeilijk na een afkickperiode weer op eigen benen te staan. “Bij terugkeer naar een oude woonsituatie is de kans op terugval erg groot. Het oude sociale netwerk zorgt er vaak voor dat middelengebruik wordt aangemoedigd”. De huizen van Pret in herstel zijn niet alleen drank- en drugsvrij, mannen en vrouwen zijn er ook strikt van elkaar gescheiden. Dat heeft een reden. Scheers: “Als je met een relatie bezig bent, investeer je niet in jezelf”. Elena zit nu negen maanden bij Pret in herstel en is daarmee de langstzittende bewoner. Verleidingen staat zij zichzelf niet toe. “Ik ga niet meer naar feestjes, want ik heb geen zin om mensen te zien gebruiken. Liever ga ik een avondje poolen of naar het park”. Ze ziet de toekomst rooskleurig tegemoet. “Over twee jaar woon ik op mezelf en heb ik een baan in Den Haag, het liefst in de hulpverlening. Ik ben nu vrijwilliger en werk met zwerfjongeren. Wie weet mag ik ooit wel eens hier werken”. *Op verzoek van de geïnterviewde is de naam van Elena gefingeerd

Eerst was er de hitte. Daarna, toen het begon af te koelen, het lawaai. Geschreeuw, gelal, ronkende motoren, scherven ergens. Op het terras trof ik een paar collegaartiesten. Drank, sterke verhalen. De mannen, ik zal ze Jan, Piet en Klaas noemen, hadden ooit een optreden gehad in een piepklein dorpje in de Kop van Noord-Holland. De avond was succesvol verlopen en na afloop werden ze omsingeld door een drietal bijna overrijpe lokale schoonheden. ‘We zijn hier niet zo moeilijk’, sprak een blondine van eind dertig die Ans heette, ‘zeker niet als het kermis is’. Hun mannen waren de hort op, vandaar dat zij wel zin hadden gehad in een avondje theater. ‘Hun hebben hun lol, dan willen wij ook wat’, vatte Ans de situatie samen. Haar vriendinnen Gea en Trudi gingen bij Piet en Klaas op schoot zitten. ‘Kom Jan’, zei Ans, ‘dan laat ik je het huis even zien. Maar zachtjes, want de kinderen slapen’. Trudi stak haar tong in Piets oor en Gea legde haar stevige hand op het kruis van Klaas en sleurde hem mee naar de badkamer. Piet hoefde zelf niet veel meer te doen dan achterover op de bank te vallen. De lippen van Trudi waren duidelijk geoefend. Ze onderbrak haar nijverheid een moment en sprak romantisch: ‘Sorry schat, ik gaan je alleen pijpen, want ik ben ongesteld’. Na deze mededeling moest ze er nog hard aan trekken, wat ze dan ook deed. Haar legendarische woorden na afloop waren: ‘Zo, en nu een Bavaria’. Snel frummelde Piet het zich terugtrekkend geschut in zijn broek, terwijl Trudi een tedere boer bij zijn oor liet en bulderde: ‘Je moet hier eens met de kermis komen, dan wisselen we een week lang van man’. ‘O ja?’ zei Piet, terwijl hij allerlei beestachtige geluiden uit de badkamer trachtte te negeren. ‘Ja, dan gooien we onze huissleutels in een hoed en mag iedereen een nieuw huis trekken. En de bijbehorende man’, grinnikte ze. Samen met Gea en Klaas die zich na gedane zaken bij hen hadden gevoegd, gingen ze op zoek naar Ans en Jan. ‘Zachtjes voor de kinderen’. Ze troffen het tweetal aan in de echtelijke slaapkamer. Jan zwetend achter de pronte bips van Ans, die met haar hoofd in de kussens haar dierlijk gegrom smoorde. Verbaasd draaide hij zich om: ‘Gaan we? Ik kom zo!’ Marcel Verreck www.marcelverreck.nl

8>zomerserie den haag draait door


deel 6: Supervisor casino Marion van Doormaal (45)

‘Winnen is niet moeilijk, stoppen wel’ Het is zomer en de grote uittocht komt op gang. Hagenaars trekken er massaal op uit om elders van een welverdiende vakantie te genieten. Het is aan de achterblijvers om ervoor te zorgen dat alles in de stad op rolletjes blijft lopen. In deze negendelige zomerserie portretteert Den Haag Centraal mensen die – achter de schermen, voor dag en dauw – klaarstaan om de stad draaiende te houden.

Alleen op oudejaarsdag kan men een speld horen vallen in Holland Casino Scheveningen. De rest van het jaar zijn de roulette-, blackjacken pokertafels druk bezet. In de coulissen kan het intussen aanpoten zijn, weet supervisor Marion van Doormaal uit ervaring. Voor de echte gokker is het immers geen spel, maar een uiterst serieuze aangelegenheid. Door Jasper Gramsma

Champagne- en koperkleurige accenten domineren het interieur van het casino. De gecapitonneerde kuipstoelen en ronde loungezitjes maken het de bezoeker eenvoudig zich te wanen in het decor van een James Bondfilm uit de jaren zestig. Geld is er nauwelijks zichtbaar, terwijl dat het is waar alles om draait. Ook in Van Doormaal’s werk speelt het een belangrijke rol. “Men denkt ten onrechte dat het casino oneindig veel geld in de kluis heeft”, vertelt ze. “Tegenwoordig wordt het meeste per bank overgeschreven. Met het automatische ticketsysteem hoeft men maar eens per avond saldo voor geld te wisselen, ook daardoor is er veel minder cash in omloop”. Het komt volgens de supervisor voor dat er niet genoeg in kas is om de speelwinst contant uit te betalen: “Er moet weleens geld worden gehaald bij andere casino’s. Men gelooft het niet, maar op sommige avonden draaien we gewoon verlies”. Elke handeling in het speelhuis wordt op verschillende manieren geregistreerd. “De legitimatiecontrole bij binnenkomst is net zo streng als op een luchthaven”, stelt van Doormaal. “Iemand moet echt zijn wie hij is. Ook al kennen we de gasten soms goed, zonder legitimatie komt men niet binnen”. De geldtransacties houdt het casino nauwkeurig bij: “De winbedragen boven de 15 duizend euro melden we bij de autoriteiten om witwassen tegen te gaan. Dat doen we ook als men bij ons probeert te smurfen (grote coupures inwisselen voor kleine, red.)”. De smurfer krijgt een aantekening in het systeem, net als iedere andere gast of medewerker die zich opvallend gedraagt. Alles gebeurt onder het toeziend oog van tientallen camera’s. Van Doormaal: “Sommige valsemunters worden door de croupiers niet opgemerkt. Als we er pas bij het tellen in de geldkamer achterkomen dat er nepbiljetten zijn gebruikt, kijken we de beelden van de betreffende tafel terug. De briefjes worden afgestort naar De Nederlandsche Bank en we doen aangifte”.

Als het gaat zoals het hoort, heeft Van Doormaal een rustige avond. > Foto’s: C&R

Zo groot als het risico is van het spel, zo klein zou dat van de veiligheid in het casino moeten zijn. “De historie laat zien dat er binnen nooit gevaarlijke incidenten zijn. Dat komt vooral door de grote sociale controle”, legt Van Doormaal uit. Op wat zich buiten de deuren afspeelt, hebben de supervisor en haar team geen invloed. Risico's “Buiten zijn de tijden veranderd”, constateert ze teleurgesteld. “Het enige wat wij kunnen doen voor de veiligheid is erop aandringen het geld over te laten boeken in plaats van contant mee te nemen”. Ook met de voorschriften voor medewerkers probeert het casino risico’s te vermijden: “Er zijn vervelende dingen gebeurd met samenspel tussen gasten en medewerkers en de ontvreemding van

fiches. De regel is dat we geen geld op zak mogen hebben, daarom zijn onze zakken dichtgenaaid. Een gedegen opleiding en screening op goed gedrag moet samenspel voorkomen”. Van Doormaal omschrijft casinobezoekers als ‘gewone mensen van rond de vijftig’. De meesten van hen komen ter ontspanning, een klein percentage vertoont problematisch gedrag. “Elke gast die regelmatig komt, kan een gesprek krijgen om op de gevaren te worden gewezen”, zegt ze. “Dat is vaak even slikken, vooral als men in gezelschap is. Voor ons is het ook lastig, wij zitten niet op probleemspelers te wachten en tegelijk mogen we niet discrimineren”. Hoewel er geen garanties zijn, let Van Doormaal op signalen van bezoekers: “Onze medewerkers bouwen een

band op met de gasten. Een verslaafde gaat zich anders gedragen, hij wordt agressiever of speelt met een andere inleg dan normaal. Het is moeilijk inschatten wanneer gokken een probleem is, omdat we niet in iemands portemonnee kunnen kijken”. Een enkeling gaat juist heel verstandig met zijn speelwinst om, zo herinnert Van Doormaal zich: “Om middernacht kwam er een jongen binnen, net achttien geworden. Hij wilde al jaren naar het casino en had van zijn familie 500 euro gekregen. Die nacht ging hij met 50.000 euro naar huis en kwam nooit meer terug”. Verantwoordelijkheid Vandaag draagt Van Doormaal samen met een collega tot middernacht de verantwoordelijkheid over 700 gasten en ongeveer 90 man personeel op de

speelvloer, bij de receptie en in het restaurant. “Een rustige avond”, vindt ze.”In het weekend zijn er 3.000 gasten”. De onregelmatige werktijden tot 03.00 uur bevallen haar: “Ik werk al 23 jaar in het casino. De vrijheid overdag trekt me, ik kan overal op rustige tijden naartoe. Het is heerlijk om ’s ochtends uitgebreid de krant te lezen, te sporten en in de middag nog even terug te gaan naar bed”. Als ze in het buitenland is, waagt Van Doormaal zelf ook graag een gokje. In Nederland is dat voor haar verboden. “Er zijn collega’s die het heel leuk vinden, maar ook die er wars van zijn”, vertelt ze. “Ik beschouw mijn inleg altijd als verloren, dus ik zal nooit met geleend geld spelen. Winnen is niet moeilijk, stoppen wel. Dat herken ik ook bij mezelf, terwijl ik weet dat het casino de langste adem heeft als je niet op tijd stopt”.

9

cultuur<


Wout van Liempt (1918-2013)

Een meneer tussen de cowboys Bureau snel op te werken in de wereld van de voorstellingen en evenementen. Spaarzaamheid was daarbij zijn credo. Zoon Kees verbaasde zich er in de jaren zeventig over dat zijn vader nog altijd reeds gebruikte enveloppen met een stickertje overplakte om ze nogmaals te benutten. De aanschaf van een kopieerapparaat en een fax moesten echt worden bevochten. Eind jaren vijftig, begin jaren zestig van de vorige eeuw behoorde Wout van Liempt al tot de gevestigde orde van theaterproducenten, die werkten met populaire artiesten als Johnny Jordaan, Toon Hermans, Kees Brusse, Paul Steenbergen, Ellen Vogel, Myra Ward en Henriëtte Davids. Wout van Liempt programmeerde ook – veelal samen met collega-producenten – talloze voorstellingen met beroemde buitenlandse artiesten als Rudolf Schock, Duke Ellington, Robert Stolz, Mario Lanza, Louis Armstrong, Rudolf Noerejev, Edith Piaf, Tony Bennett en zelfs The Beatles. Van Liempt was de eerste impresario die de mogelijkheden van violist André Rieu zag en hem onder zijn hoede nam.

Door Coos Versteeg

Binnen een beroepsgroep waar cowboys en avonturiers welig tieren, was Wout van Liempt een ware heer. Hij nam de chique klank van het woord impresario serieus, ging altijd in pak gekleed en sprak iedereen aan met u. Een kwart eeuw lang was Wout van Liempt de manager (en assistent) van gentleman-cabaretier Wim Kan en altijd bleven de twee elkaar met meneer aanspreken. Toen zoon Kees in 1976 bij hem in de zaak kwam – de impresario hield toen nog kantoor op het Hofwijckplein – was Wout van Liempt niet te spreken over diens kleding. Pa wilde dat Kees in pak op het werk kwam en dat vond zoonlief nergens voor nodig. Wout van Liempt, die afgelopen weekeinde in zijn woning aan de Zeekant in Scheveningen overleed, werd geboren in Harlingen. Zijn vader had een café met feestzaal in Oudkarspel. Daar organiseerde Wout in de oorlogsjaren zijn eerste voorstellingen. De artiesten betaalde hij met voedsel. Na de oorlog stortte Van Liempt zich serieus op het vak: Lou Bandy behoorde tot de eerste grote namen in zijn stal. Met hard werken en een scherpe neus voor wat het publiek wilde, wist hij zich met zijn Nederlands Theater

Meneer van Liempt op het balkon aan de Zeekant, 2007. > Foto: Johannes Abeling/Hollandse Hoogte

Patronen Zijn kantoor had Wout van Liempt inmiddels verplaatst naar Scheveningen. Met zicht op zee. In de Oranje-

flats aan de Zeekant woonde en werkte hij. Volgens vaste patronen en zichzelf opgelegde regels: zoals nooit uitstellen tot morgen wat je vandaag kan doen, elke dag je bureau schoon achterlaten, geld dat je verdient meteen weer in je bedrijf steken zodat je reserves hebt om tegenslagen te kunnen opvangen, artiesten direct na hun werk uitbetalen. Hij had soms moeite met veranderingen, zoals toen restaurant Saur in de jaren negentig onder nieuw management op de moderne toer ging en hij er ineens geen gebakken zeetong meer kon bestellen. Het was decennia zijn vaste stek om er met bevriende collega’s annex zakenpartners als Jacques Senf en Henk van der Meijden te gaan eten. Hij is er daarna niet meer teruggekeerd. Tot aan zijn dood, hij was tien dagen eerder 95 geworden, bleef Meneer van Liempt werken. Alsof hij het eeuwige leven had. Als zoon Kees – die tegenwoordig delen van het jaar in de VS woont – er niet was, deed hij alvast de voorbereidingen van het Wereldkerstcircus dat reeds 28 jaar lang samen met Henk van der Meijden in Carré wordt georganiseerd. Dit jaar, waarin Carré het 125-jarig jubileum viert, zal Meneer van Liempt voor het eerst bij de première op 20 december ontbreken.

De geschiedenis van een Haagse affaire

Le Bailly vertelt een schandaal opnieuw, en beter noot bepaalden die voor een belangrijk deel hoe zij het overspel van Sophie beoordeelden. Wij vinden het vreemd dat de moeder van Sophie veel zwaarder werd gestraft voor het toestaan en aanmoedigen van het overspel, dan Sophie zelf. Uiteindelijk was het niet eens het overspel dat Sophie de das omdeed, maar draaide het om geld. Sophie en haar geliefde Salomon Pereira gebruikten waardepapieren van zijn vader om aan geld te komen. Dat nam zulke vormen aan dat vader Pereira ervoor zorgde dat zijn zoon gearresteerd werd. Alles kwam in het najaar van 1700 samen in een schandaalproces, dat de gemoederen in Den Haag flink bezighield. Een proces waarin ook leden van het Hof van Holland, de hoogste rechtbank in gewest Holland, een onfrisse rol speelden en op hun beurt ook weer aangeklaagd werden.

Door Thijs Kramer

Eind 17de eeuw woonde de ongetrouwde Sophia van Noortwijck met haar moeder in Den Haag op de hoek van de Kneuterdijk en de Hoge Nieuwstraat. Een groot huis op een deftige locatie, op een steenworp afstand van het Binnenhof. Een drukke plek ook; de Haagse jetset reed graag met hun koetsen over de Kneuterdijk, Lange Voorhout en omgeving. Iedereen kende elkaar, dus ook deze twee dames van niet onbesproken gedrag. Het zou slecht met hen aflopen. Sophia kreeg twee onwettige kinderen van twee vaders, had een relatie met een getrouwde man, kreeg een felle publiekshetze te verduren en werd veroordeeld tot een exorbitante geldboete. Moeder werd levenslang in een tuchthuis geplaatst. Heel Den Haag sprak er schande van en smulde van de roddels. Rechtshistorica Marie-Charlotte Le Bailly schreef in opdracht van het Nationaal Archief het verhaal van deze twee dames. Ze is niet de eerste. In 1865 schreef Jacob van Lennep de roman ‘De moeder en de magistraat’, dat hij baseerde op deze zaak. En in 1912 deed Eduard van Biema hetzelfde nog eens in de vorm van een ‘geschiedenis’. Le Bailly pakt het nu anders aan dan haar twee voorgangers. Waar haar voorgangers het schandaleuze benadrukten en nogal moralistisch waren, is Le Bailly vooral geïnteresseerd in de context van de gebeurtenissen. Zij beschrijft het (wan)gedrag van de gevallen Sophia en haar moeder, maar steeds aan de hand van de gedragsregels, mores en zeden die golden in het Den Haag rond 1700. Overspel En dat is best ingewikkeld. Speelde hun sociale positie een rol? Hoe dacht men indertijd over overspel? Wat vond men ervan als een vrouw onwettige kinderen had? Le Bailly probeert in dit

Marie-Charlotte Le Bailly. > Foto: Michiel Hendryckx

boek al die dingen te ontrafelen. Bijvoorbeeld: Sophia en haar moeder waren welgesteld, maar hun rijkdom was recent verworven en dat maakte dat ze niet honderd procent deel uitmaakten van de Haagse society. Dat had weer invloed op de protectie die ze van hun groep konden verwachten. Of neem de kwestie waar het allemaal omdraaide. De relatie die Sophie had met een ge-

trouwde man. Ontrouw, overspel en buitenechtelijke relaties kwamen in de hoge kringen van Den Haag geregeld voor. Daar kwamen ook wel vaker onwettige kinderen uit voort. Dat mocht allemaal niet, maar er werd wel eens een mouw aangepast. Sophie en haar moeder konden zich als sociale nieuwkomers echter niet zoveel permitteren. Ook speelde mee dat er geen man-

nelijk gezinshoofd was. De vader van Sophie was al eerder overleden. Zij hadden dus niet iemand die een ‘vrindje’ op een hoge positie kon smeken of zalven. En, niet onbelangrijk, de man waar zij een relatie mee had, was joods. De huwelijkswetten zoals die al sinds de zestiende eeuw bestonden, zijn voor ons niet bepaald bekend, laat staan invoelbaar, maar voor de tijdge-

Processtukken Le Bailly heeft heel wat meer informatie boven water kunnen krijgen dan haar twee voorgangers die erover schreven. Ze heeft dan ook veel nieuwe bronnen gebruikt. Van Lennep en van Biema baseerden zich op de officiële processtukken die ze in het archief van het Hof van Holland aantroffen. Le Bailly heeft daarnaast ook een grote aantekeningenverzameling gebruikt van één van de onderzoeksrechters die met deze zaak belast waren. Ze schrijft daarover: “Het was of ik in de grot van Ali Baba was beland”. Deze Adriaan Pieter de Hinojosa bewaarde namelijk ook niet-officiële stukken, zoals persoonlijke aantekeningen en pamfletten, liedjes en gedichten die in die dagen op straat rondgingen. Het geeft een prachtige indruk hoe deze zaak onder de Haagse bevolking leefde en daarmee van die Haagse bevolking zelf. Marie-Charlotte Le Bailly: Een Haagse affaire, De verloren eer van Sophia van Noortwijck (1673-1710), Uitgeverij Balans, € 19,95

10>opinie


Nieuw Couperus Museum is een utopie Door Caroline de Westenholz

Naar aanleiding van Hans Franse’s opiniestuk ‘Liever een muziekmuseum dan een muziekschool aan het Spui’ (DHC 21/6 2013) moet me zo langzamerhand één ding van het hart: ik wilde echt dat iedereen ophield met dat utopische gezwets – excusez le mot – over een groter Louis Couperus Museum aan de Surinamestraat. Hoe denkt men eigenlijk dat zoiets in zijn werk zou gaan? Het gaat echt niet alleen om het aankopen van het huis wat inderdaad zou kunnen als de gemeente het ervoor over had; het gaat inmiddels ook om een fiks bedrag voor de restauratie van het huis in zijn geheel, dat in erbarmelijke staat verkeert. Voor de restauratie en inrichting tot museumruimte van de begane grond zouden nog wel fondsen te verkrijgen zijn; dat is een eenmalige uitgave. Maar dan begint het pas. Voor de exploitatie van een museum in de Surinamestraat is dan per jaar minstens € 100.000 nodig, schat ik. Ten eerste zou een Louis Couperus Museum in de Surinamestraat huur moeten gaan betalen, en waarschijnlijk niet zo’n beetje ook (ik schat het bescheiden op € 3000 per maand, dus € 36.000 per jaar). In de Javastraat zitten we ‘om niet’. Ten tweede zou je in een groter en dus noodzakelijkerwijs professioneler te bemannen museum ook echt betaalde krachten moeten

hebben; een conservator, een manager, suppoosten – om maar wat te noemen (geen idee wat dat aan salarissen zou kosten). Nu kunnen we het doen met een zwaar onderbetaalde manager en idem gastconservatoren, en zo’n slordige dertig vrijwilligers. Maar hoe zouden we dat in de Surinamestraat allemaal in godsnaam kunnen betalen? Subsidie aanvragen, roept mijnheer Franse dan blij. La-

Hoogstandje

Lijfeigenen mogen slechts brommen

Voor moderne architectuur moet je niet in Den Haag zijn. Wat na de Tweede Wereldoorlog in deze stad gebouwd is, verdient bij lange na geen schoonheidsprijs. Er is één duidelijke uitzondering: het stadhuis van Richard Meier. Dat is zowaar een uniek gebouw, waarvan er dus geen tweede bestaat. Het is een gebouw waar wij trots op kunnen zijn vanwege zijn uitstraling en zijn originaliteit. Het gebouw is toonbaar, wil getoond en bezocht worden. Geen ministerie noch het centraal station heeft die allure, pretentie en/of potentie. Welnu, het Spuiforum ziet er indrukwekkend uit en zou kunnen concurreren met het stadhuis. Prestige en prestigieuze bouwwerken horen bij een internationale stad, dus bouwen maar.

Door Harry Zevenbergen

H. van ’t Hooft

>Foto: C&R

chen, lachen. Van wie? Het rijk subsidieert uit principe alleen het Letterkundig Museum en het Fries Letterkundig Museum, geen kleine locale literaire musea. De gemeente Den Haag weigert ons structurele subsidie te geven op basis van het argument dat het Louis Couperus Museum een particulier initiatief is. Sinds 2006 hebben we zelfs geen recht meer op incidentele projectsubsidies. Die beslissing

wordt nu heus niet teruggedraaid. Ergo, die subsidie zouden we nooit en te nimmer hoeven te verwachten, in het huidige tijdsgewricht. Het ‘grotere’ Louis Couperus Museum in de Surinamestraat zou niet eens kunnen opengaan. Discussie gesloten. Dr. Caroline de Westenholz is voorzitter van de Stichting Louis Couperus Museum (aan de Javastraat)

zet voor de hoogbouw na zijn politieke loopbaan geheid een zwaar overbetaalde functie bij een bouwbedrijf of mag hij gaan speculeren met het kapitaal van een woningbouwvereniging. Zo worden ministers van Financiën door banken opgenomen in de gelederen en dan zijn er natuurlijk alle commissariaten. Mijn buurman wordt daar echt nooit voor gevraagd. Opvallend is dat de zogenaamde socialisten van de PvdA vaak voorop staan, wanneer er gecashed kan worden. Maar misschien neem ik het ze gewoon meer kwalijk dan VVD’ers. Dat de vrije markt een oplossing is voor alle kwalen is ten slotte hun religie en voor religie moet je respect hebben. Ik geloof in Kabouters en dat Robin Hood binnenkort terugkomt op aarde. Wat het Spuiforum betreft, zal ik niet zeggen dat het lelijk wordt. Belangrijker is de kritiek van deskundi-

Wanneer ik in de Middeleeuwen geboren was, had ik zeker op een kar op het dorpsplein een protestgedicht ten gehore gebracht tegen de bouw van het Binnenhof. Met smaak heeft dat niets te maken, ik hou van kastelen. Maar in mijn dagdromen zie ik mezelf niet als de Sheriff van Nottingham, meer als Robin Hood. Ik zou geschreven hebben over de schrijnende misstanden, van kasteelheren die bouwden over de ruggen van hun lijfeigenen. De nieuwe adel, de grote ondernemingen en hun slippendragers in de politiek willen net als keizers, koningen, presidenten door de eeuwen heen, geschiedenis schrijven. Dat het tussen politieke bestuurders en de zakenwereld voor wat hoort wat is, is allang duidelijk. Zo krijgt een wethouder die zich in-

gen die er niet om liegt als het gaat om akoestiek en geluidsoverlast tussen de verschillende zalen, het zicht op de Nieuwe kerk, het praktisch gebruik, de veel te laag ingeschatte prijs van nieuwbouw en het ontbreken van mogelijkheden tot aanpassingen en uitbreidingen. Het is te hopen dat het gezond verstand overwint. Komt het er toch dan kan ik er over 15 jaar waarschijnlijk best van genieten. Als het er nog staat tenminste. Want dan zijn er weer andere stadsbestuurders met nieuwe ideeën, die graag willen doorstromen naar een lucratief baantje in de bouw. De recente geschiedenis leert dat gebouwen steeds vaker gebouwd worden op basis van het wegwerpprincipe. De Zwarte Madonna, de ministeries van Binnenlandse zaken en Justitie, de Statenhal en nu weer het Danstheater en de Philipszaal. Het

Doordrukken Door de vele inhoudelijk ter zake doende artikelen in Den Haag Centraal is inmiddels duidelijk dat er – behalve bij het college en hun trawanten – weinig tot geen draagkracht is voor de bouw van het Spuiforum. Het is triest te moeten constateren dat wethouders de bouw van het Spuiforum tegen elk argument in wil doordrukken. De argumenten die voorstanders gebruiken zijn van de zotte en misleidend. Waar haalt men het vandaan dat er een enorme toename van het aantal bezoekers zal plaatsvinden? Wishful thinking om een neutrale exploitatie voor te spiegelen? Uiteraard zullen de kosten – naar goed gebruik bij prestigeobjecten – gierend uit de hand lopen. Van de geraamde 181 miljoen naar minimaal 200 miljoen. Terwijl er een prima alternatief plan ligt van Dooievaar, dat veel goedkoper is. Voor de zoveelste maal blijkt dat onze bestuurders de stem van het volk minachten. Bovendien laten zij geen middel onbeproefd om ‘twijfelaars’ over te halen om voor het plan te stemmen. Het is te hopen dat de kiezer bij de komende gemeenteraadsverkiezingen deze verregaande arrogantie afstraft. De houding van raadslid Gerard Verspuij, die het gewaagd heeft om tegen de wil van zijn fractie in te gaan, is bewonderenswaardig. Hulde aan deze dappere dissident die geweten en gezond verstand boven de partijpolitiek heeft gesteld. J.A. Slager

wachten is op het moment dat Norder afscheid wil nemen van de politiek met de realisatie van een Nieuw Binnenhof waarvoor het oude moet wijken. We hoeven nergens meer van op te kijken. Ik ben niet per definitie altijd tegen ieder gebouw dat groter is dan mijn hofjeswoning. Ik ben wel voor soberheid. Niet afbreken wanneer er goed kan worden gerenoveerd, niet bouwen wanneer het niet nodig is. Groot, groter, grootst, allergrootst, allerallerallerallerallergrootst is vaak niet beter. Ons wordt ons in de propagandafolders voor plannen als Nieuw Centraal en het Spuiforum altijd een perfectie voorgespiegeld van hemelse allure. Te mooi om waar te zijn. Harry Zevenbergen is voormalig stadsdichter. Hij schreef dit stuk voor de Manifestatie Spuiforum Krankjorum


aanbiedinges n blijver

op=op

voor de thuis

Drinkland Noordwijk Drinkland Oegstgeest Drinkland Voorhout Drinkland Den Haag

JONGE JENEVER - GRAANLAND ZOMERPRIJS 10,95 voor €9,95

WHISKY - VAT69 of GRANT’S 0.7L ZOMERPRIJS 15,95 voor €12,95

M.Kruytstr 24 Langevoort 19 Jac. V. Beierenhof 28 Prinsestraat 57

VODKA - SMIRNOFF 0.7L ZOMERPRIJS 15,95 voor €12,50

RUM - FLOR de CANA 0.7L

Nicaragua - 4 jarige Blanco of Gold ZOMERPRIJS 17,80 voor €14,50

proef

de

LIKEUR - LICOR 43 0.7L

ZOMERPRIJS 17,45 voor €16,50

zomer

brut of brut

nature

hmm... FRANSE WIJNEN - LES VIGNEAUX Gehele serie Rouge of Blanc ZOMERPRIJS 4,95 voor €3,98

MOUSSEREND CAVA TORREBLANCA


SpAANSE ROSé RUEDA ROSADO


ELZAS - pINOT GRIS-RIESLING Lekker frisse, witte Elzasser ZOMERPRIJS 11,15 voor €7,95

11

Sport<


Damesdossier: Voetbalvrouwen om van te houwen

‘Uithangbord voor club’ Den Haag profileert zich graag als internationale stad. Dan komt het goed uit dat de ADO Den HaagVrouwen in een internationale competitie uitkomen. Inmiddels zijn de meiden alweer volop in voorbereiding op het nieuwe seizoen. Hoog tijd voor een onthullend dossier met alles wat je altijd al over het meest succesvolle vrouwenteam van Nederland wilde weten, maar niet wist wie te vragen.

PSV … rijkdom of armoede

Door Martin van Zaanen

De rolmodellen Vervelend woord is dat toch: rolmodel. Toch zijn de ADO Den Haag-Vrouwen rolmodellen. Het aardige is dat de eersten die dat doorhadden, de supporters van de harde kern van de mannenploeg waren. Van hun kant klonk het direct bewonderend: “Die meiden laten zich niet vallen. Wanneer ze neergehaald worden, blijven ze niet liggen, maar staan meteen op. Ze hebben karakter”. Om onverdroten verder te gaan met het vervaardigen van weer een origineel spandoek om hun heldinnen aan te moedigen. Al tijdens het eerste seizoen verscheen een uitgebreid verhaal in Volkskrant Magazine. Ook was er een documentaire van de VPRO genaamd ‘Mooie Benen’. Van Hansje Quartel, die een complete jaargang one of the guys (uh ... girls) was en op de proppen kwam met een ontroerend en – omdat het een pioniersjaar was – historisch document. Weliswaar bleek er aan het spel nog heel wat te verbeteren, ze waren wel bereid zich ieder duel van de eerste tot en met de laatste minuut leeg te knokken. Bijna iedere dag trainen, terwijl ze er allemaal een studie of baan naast hadden en alleen een onkostenvergoeding ontvingen. Inspirerend is te sterk uitgedrukt, maar aanstekelijk waren de ADO Den Haag Vrouwen vanaf dag één wel. Dat ze november vorig jaar met het Kurhaus hotel een sjieke sponsor binnenhaalden, was een lekkere stimulans om zich te plaatsen voor de BeNe League A, de nieuwe bi-nationale competitie, waarin vanaf januari 2013 de beste Nederlandse clubs het opnamen tegen de beste clubs uit België.

Bijna iedere dagtrainen, terwijl ze er allemaal een baan of studie naast hebben.>Foto: Creative Images

vijf jaar trokken ze de meeste toeschouwers. Op 4 oktober 2012 wonnen ze in Moskou als eerste Nederlandse club een duel in de Women’s Champions League en dan legden de Haagse strijdsters afgelopen seizoen ook nog eens beslag op de KNVB-beker. Volgens ADOforEXPATS.com was keepster Barbara Lorsheyd speelster van het jaar – eerder ontving ze al de Karel Jansen trofee voor beste speelster. De extra dimensie De start van het vrouwenvoetbal van ADO Den Haag was in de zomer van 2007 en viel samen met de nieuwe Eredivisie voor vrouwen. Plus de verhuizing van de hele club van het Zuiderpark naar het Forepark. Waar de mannen het eerste seizoen in het nieuwe onderkomen in de Eerste Divisie moesten beginnen, stroef draaiden en uiteindelijk de nacompetitie nodig hadden om de Eredivisie te bereiken, zorgden de vrouwen voor een frisse wind. Dat had niet iedereen binnen de club zich aanvankelijk gerealiseerd. Trainer Sarina Wiegman: ‘De komst van het vrouwenteam bij ADO Den Haag was een unieke kans om het vrouwenvoetbal in de regio op een hoger plan te brengen. Het gaf de club een extra dimensie”.

Het internationale aspect Naast ADO Den Haag, waren ook RSC Anderlecht, FC Twente, PSV/FC Eindhoven, Lierse SK, Ajax, Standard Luik, SC Heerenveen, Sint Truiden, Telstar, Zulte Waregem, Club Brugge, FC Utrecht, Oud Heverlee Leuven en PEC Zwolle van de partij. FC Twente werd kampioen in de eerste grensoverschrijdende voetbalcompetitie in Europa met als doel de kwaliteit van het vrouwenvoetbal in België en Nederland te verbeteren. De buitenveldse activiteiten Als je binnen de lijnen een rolmodel bent, kun je daar buiten de lijnen je voordeel mee doen. Ook daar zijn de meiden actief. Zo organiseert Stichting ADO Den Haag Vrouwenvoetbal regelmatig clinics met en door de speelsters voor clubs, teams, scholen en bedrijven. Zo’n evenement wordt vooraf in overleg met de aanvrager op maat samengesteld. Ook wordt nauw samengewerkt met ADO Den Haag in de Maatschappij. De kwaliteit Seizoen 2011/’12 was weergaloos. Daarin werden ‘De Ooievaars’ landskampioen en wonnen de KNVB-be-

André

Vers groengeel bloed Onlangs contracteerde ADO Den Haag spits Lisanne Grimberg. Zij keerde na een jaar Ter Leede terug bij de bekerwinnaar. Eerder al werden Kim Dolstra (SC Telstar), Tessa Oudejans (FC Utrecht), Vesna Veltrop (Ajax), Tula de Wit (FC Utrecht) en Myrusha Victoria (CTO Amsterdam) aangetrokken. Daarentegen vertrok Sheila van den Bulk na zes seizoenen naar het Noorse IL Sandviken. In 2009 werd ze door het magazine Vrouw & Voetbal verkozen tot beste speelster. In de gewonnen KNVB bekerfinale tegen FC Twente benutte ze de beslissende strafschop. Momenteel zijn de ADO Vrouwen volop in voorbereiding richting de eerste speelronde op vrijdag 30 augustus. Ze beginnen ‘uit’ bij Anderlecht.

ker. Ze werden Haagse Sportploeg van het Jaar en Sarina Wiegman werd Sportcoach van het jaar. Op de Rang-

lijst Aller Tijden van het vrouwenvoetbal bezetten die van ADO tot nu toe de eerste plaats, over de afgelopen

De essentie In de zomer van 2007 deed zich de aparte situatie voor dat de club geen functie had voor clubicoon Lex Schoenmaker. Dus gaven ze hem de plek van teammanager van de vrouwen, misschien wel in de stiekeme hoop dat Schoenmaker zich er te groot voor zou voelen. Dat bleek niet zo te zijn. ‘Sexie Lexie’ zette zich met hart en ziel in. Wiegman was er blij mee: “Op voetbaltechnisch gebied was hij het ideale klankbord, we leerden dagelijks van hem”. Schoenmaker: “Ik was een soort tussenpersoon, zorgde dat alles zo soepel mogelijk verliep, nu doet Rob Reijenga dat. Ook was ik op technisch gebied in te zetten of te raadplegen. De vrouwenploeg is een prachtig uithangbord voor de club. Als je ziet wat ze er voor moeten doen en laten, kun je daar alleen maar respect voor hebben”. Al gaf hij ze vanaf het begin wel de essentie mee: “Wat je op sportgebied ook doet, uiteindelijk gaat het om winnen”.

De competitie is begonnen en de speculaties over het nieuwe seizoen zijn in alle hevigheid losgebarsten. Wat ik opvallend vond, gebeurde al een week eerder in de wedstrijd van PSV tegen Zulte Waregem. De ploeg dartelde over het gras en verraste vriend en vijand met aantrekkelijk spel en een klinkende overwinning. De mensen in Eindhoven zijn enthousiast over de frisse uitstraling van het nieuwe en zeer jeugdige PSV. Rijkdom, zou je zo op het eerste gezicht zeggen met al die jonge spelers met een mooie toekomst voor zich. Marcel Brands, die toch al voor een grote geldstroom richting clubkas heeft gezorgd, verheugt zich alweer op nieuwe transfers in de nabije en verre toekomst. Nederland is trots op het etiket opleidingsland bij uitstek en is hofleverancier van alle Europese topcompetities. En daar gaat het in mijn beleving als voetballiefhebber mis. Wij hebben zelf al jaren geen topcompetitie meer. We kunnen de topspelers gewoon niet meer betalen. Die zoeken hun heil in goed betalende topcompetities en gelijk hebben ze. Wat rest, is het tweede garnituur spelers in combinatie met zich in sneltreinvaart ontwikkelende talenten. Wat goed is, komt snel. Het is een oude voetbalwet die nog steeds opgaat. Ook bij PSV dit seizoen en bij Feyenoord vorig seizoen breken de talenten eerder dan verwacht door. Maar is dat nu rijkdom of is dit nu de armoede van de Nederlandse competitie? Als coach en opleider kies ik voor rijkdom, omdat we als klein land steeds weer in staat blijken goede spelers op te leiden. Op zondagavond met het bord op schoot, kom ik echter wat tekort. Als straks de Europese competities weer losbarsten dan blijven we, zoals vorige jaren, nergens. In dat geweld hebben we al jaren niets meer te zoeken. Dat is toch echt armoede. Ik moet het nog zien die uitwedstrijd van PSV tegen Zulte. Ik hoop natuurlijk wel op een succesje voor Cocu en zijn talenten. Dan breken de talenten nog sneller door en gaan ze volgend jaar in hoog tempo weer naar betere competities. Is dat nu rijkdom of is dat juist armoede?

André Wetzel Oud-voetballer en trainer

12>haagse natuur



13

haagse natuur<

Boerenzwaluw Boerenzwaluwen zijn wellicht de mensvriendelijkste vogels. Ze weten dat wij ze geen kwaad doen en daarom laten ze zich gemakkelijk benaderen, druk tegen ons kwetterend als oude vrienden onder elkaar. Vroeger dachten de mensen dat boerenzwaluwen in de herfst in plassen en rivieren doken om in de modder te overwinteren .... Nu weten we dat ze zich na de broedtijd in grote groepen verzamelen om een maand durende tocht te ondernemen naar insectenrijke gebieden in Afrika. Ze hebben overigens wel iets met modder te maken: ze bouwen hun nestjes van klei en verstevigen dat met twijgen, strootjes enz. Meestal broeden ze twee keer per seizoen, soms driemaal. Het liefst maken ze hun nesten in boerderijen: daar is vee en waar vee is, zijn insecten. Eenmaal uitgevlogen, gaan de jonkies ergens zitten en wachten geduldig op hun beurt om gevoerd te worden. In de herfst verlaten ze ons. En is de zomer voorbij! >Foto & tekst: Adri de Groot

14>Varia


stadsgroen

Extra aandacht voor kinderen en jongeren

Stadse luchten

Horeca slaat handen ineen voor 8ste editie Vlietdagen

Stadse luchtjes, ik hou ervan. En wat heb ik ze gemist! Sinds kort – ik was enige tijd ingrijpend aan huis gebonden – loop of fiets ik een paar keer per week een piepklein rondje. Altijd in de buurt van mijn huis en het liefst na zessen. Dan is het in de binnenstad zo stil als in een vergeten dorp. Na zessen kun je de de bomen horen ruisen. Dan beginnen ze te smiespelen, of misschien roddelen ze wat. En ze doen het allemaal; de bomen in het Willems-park, op het Voorhout, in de Zeeheldenbuurt, in het Huygenspark en zelfs die jonkies, op het Spui. Ach, je moet ze

Een snufje natte jas met een touch van stroopwafel en ... een vleugje ziltige wind uit zee misschien? gehoord hebben om het te geloven. Daarbij, het ruikt ook altijd zo fijn na zessen in Den Haag. De geur van het staal als de tram zijn bochten draait, van water op de Toussaint-, Mauritsdanwel Bierkade, van gemaaid gras rond de Nieuwe Kerk en van gefrituurde bitterballen op het Plein. Stadse luchten, wat hou ik ervan om te ontdekken dat het op de

Turfmarkt werkelijk anders snuft dan op het Piet Heinplein, dat de Paleistuin heel anders geurt dan het Malieveld en dat het nergens anders zo fijn ruikt als in het Haagse bos tijdens een regenbui! Ik dacht even terug aan de lancering van de geur van Modehuis Hermès in 2011. Zij stopten de appel-, rozen-, basilicum-, magnolia- en compostgeur van hun chique Parijse daktuin in een flesje en creëerden het succesvolle parfum Un Jardin Sur Le Toit. Sindsdien is de belangstelling voor stadse luchten danig toegenomen, want naast het Urban Homme parfum van David Beckham dat naar mandarijntjes, groene appel en suède ruikt, zijn er inmiddels parfums met de odeur Tokio, Parijs, Miami, Dubai, Berlijn, Boedapest, Abu Dabi, Istanboel, Bali, Seoul en Wenen. Zelfs Amsterdam heeft zijn eigen geur van jasmijn, gember en citroen. New York riekt naar appel, jasmijn en caramel en Rome zit boordevol grapefruit, sinaasappel en abrikoos. En als je dan weet dat Berlijn naar jeneverbessen, gember, koriander en viooltjes geurt, wat zou het bouquet van Den Haag dan moeten zijn? Wat denkt u? Een vleugje kruidige toko, het aroma van de Haagse markt, een zweempje koffie, wat lindenbloesem, een pietsje duinroos, een snufje natte jas met een touch van stroopwafel en ... een vleugje ziltige wind uit zee misschien? Wendy Hendriksen

>Meer columns en een boek op www.wendyhendriksen.nl

LEIDSCHENDAM-VOORBURG – De horeca rond het Leidschendamse Sluisgebied heeft de handen ineengeslagen om de achtste editie van de Vlietdagen tot een succes te maken. Op 13, 14 en 15 september wordt het festival langs de Vliet bij Leidschendam-Voorburg gehouden. Het thema dit jaar is ‘Macht en Pracht’. De horeca-ondernemers zullen dit jaar voor het eerst gezamenlijk de catering verzorgen en het programma is meer dan voorheen op kinderen en jongeren gericht. Het Leidschendamse Sluisgebied aan de Vliet is recentelijk opgeknapt. De plek waar vanouds de meeste activiteiten van de Vlietdagen zich afspelen, is van zijn rommelige indruk ontdaan door nieuwe bestrating, er zijn bankjes met uitzicht op het water en extra terrassen. De horeca in het gebied heeft zich verenigd in een collectief en is een samenwerking aangegaan met de organisatie van de Vlietdagen. Gezamenlijk zullen zij de verwachte 25.000 bezoekers van eten en drinken voorzien. Traditioneel bestaat het programma uit een historische vloot over de Vliet en zijn er veel muzikale optredens. Met het thema ‘Macht en Pracht’ als kapstok heeft de organisatie willen aansluiten bij het thema van de Open Monumentendag van dit jaar op 14

Het Sluisgebied in Leidschendam. >Foto: Charles Groeneveld

september. De ‘Pracht’ bestaat daarbij vooral uit de talenten van jongeren die zijn uitgenodigd van zich te laten horen in een talentenshow, de ‘Prachtfactor’ genaamd. Van de scoutinggroep Hubertus-Brandaan kan enige ‘Macht’ worden verwacht met een stormbaan en kano-stunts. Jongeren kunnen aan de Leidsekade bovendien gratis een duik maken met professionele duikapparatuur in een duiktank met 12.000 liter verwarmd water. Wat muziek betreft zijn er alle dagen

net als andere jaren veel optredens. Op vrijdag is in Leidschendam al een rockprogramma en in Voorburg het Oude Haven Festival. Onder anderen Ben Saunders, MacAlistair en Jewelste zullen van zich laten horen. De organisatie van de Vlietdagen is in handen van de Leidschendam-Voorburgse Evenementen Stichting op initiatief van de gemeente. De organisatie bestaat voornamelijk uit vrijwilligers. Voor meer informatie: www.vlietdagen.nl

Stadsregio’s willen aandacht voor betere bereikbaarheid De gemeenten van de stadsregio’s Rotterdam en Haaglanden willen in eerste instantie streven naar een kernpakket om de bereikbaarheid te versterken. Het gebied van de stadsregio’s Rotterdam en Haaglanden omvat 24 gemeenten. Vanuit die gemeenten is het samenwerkingsverband Metropoolregio Rotterdam Den Haag ontstaan. De gemeenteraden van de 24 aangesloten gemeenten hebben zich vorige week gebogen over een aantal voorstellen. Het samenwerkingsverband Metropoolregio is opgezet om de economische positie van het gebied te versterken. De wens is om een internationaal sterk vestigingsklimaat te creëren voor bedrijven. Rotterdam heeft natuurlijk een reusachtig havengebied en Den Haag wil de expat-stad van Nederland worden. Het samenbrengen van die aspecten zou complementair kunnen

werken. Op dit moment loopt het zuidelijk deel van de Randstad juist achter bij andere metropolen in Europa. Volgens deskundigen schiet de regio te kort qua innovatief vermogen. Hoe de samenwerking binnen de Metropoolregio concreet vorm te geven, is natuurlijk voor de betrokken gemeenten de vraag. Wie doet wat en uiteraard, wat gaat het kosten? Voor 1 augustus moesten de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten zich buigen over een lijst met voorstellen. Het belangrijkste element daarin is een besluit over hoe het samenwerkingsverband ambtelijk wordt georganiseerd. Nadat de raden daarover een beslissing hebben genomen kan de organisatie verder uitgelijnd worden en kan er uiteindelijk een begroting worden opgesteld. Wat in de reacties van de gemeentera-

den vooral naar voren komt, is dat de gemeenten wel de noodzaak van de Metropoolregio onderstrepen, maar geen extra ambtelijke druk kunnen dragen. De precieze ambtelijke opzet van de regio is daarom nog niet rond. Een kernpakket met de nadruk op het versterken van de bereikbaarheid heeft de voorkeur. Ook vragen de gemeenten in hun reacties aandacht voor de wens actief en vroegtijdig betrokken te zijn bij de besluitvorming. ‘De raden aan zet’, is daarbij het motto. Onduidelijk blijft daarnaast hoe de bestaande stadsregio’s afgebouwd gaan worden en wat de rol van de provincie is. Het streven is om op 1 juli 2014 operationeel te zijn.

evengoed gehanteerd bij de bouw van kleinere provincierechtbanken: het ging er om dat er tegen de rechter werd opgekeken. Klassieke voorbeelden van dergelijke gebouwen zijn de Old Bailey in Londen en het Amerikaanse Hooggerechtshof in Washington DC. Maar ook onze zuiderburen kunnen er wat van; het hoogste punt van Brussel wordt gevormd door het Paleis van Justitie, dat zo groot is dat advocaten er regelmatig verdwalen. In Den Haag kunnen we genieten van het sublieme Internationale Gerechtshof, dat spijtig genoeg te weinig gebruikt wordt om echt bekend te worden bij het grote publiek. De intrede van de nieuwe zakelijkheid heeft er in Nederland onbedoeld voor gezorgd dat we in rap tempo afstevenen op de tijden van vroeger. Wie het Haagse Paleis van Justitie ooit bezocht heeft, weet dat schraalhans daar keukenmeester

is. Beton, grindtegels en donkere kamertjes zonder ramen, minimalistisch ingericht met een paar tafels, stoelen en kannetjes water. De rechter zelf zit soms achter een beeldscherm. De toga is er nog wel, maar doet in die kille sfeer nogal potsierlijk aan. Jammer, maar mahoniehout is te duur en mag niet meer worden geïmporteerd.

Ook de gebouwen van de Centrale Raad van Beroep en de Hoge Raad, de hoogste rechtscolleges van Nederland, zijn tamelijk eenvoudige kantoorgebouwen, die het wat originaliteit betreft afleggen tegen het eerste de beste hoofdkwartier van een grotere bank. Ik voorspel dat we de lijn van de simplificatie nog iets verder zullen doorvoeren, en de moderne tijd de rechter en de mens weer dichter bij elkaar brengt. Geen ‘Court TV’, maar inloggen bij de rechter thuis! Met een appje als Skype is het een fluitje van een cent. En een advocaat is niet meer nodig!

Voor meer informatie: www.metropoolregio.nl

juridisch

Nieuwe zakelijkheid

In mijn vorige column schreef ik hoe graag ik – ook in mijn vrije tijd – rechtbanken bezoek. Deze liefhebberij heeft ertoe geleid dat ik mij ben gaan verdiepen in het ontwerp van de gebouwen die neergezet zijn en ingericht worden om ‘recht’ te doen. Eeuwen geleden had rechtspraak plaats onder een oude boom in de velden, waar een wijze man (voor vrouwen was de studie nog niet toegankelijk) de strijdende partijen aanhoorde en een beslissing nam. Wie wel eens een boek van de

Franse schrijver Christian Jacq heeft gelezen, krijgt een goed beeld van deze wijze van rechtspreken in het oude Egypte. Jammer genoeg is het sindsdien bergafwaarts gegaan met het aanzien van de rechter. Ouderdom en ervaring waren onvoldoende om zijn gezag te doen gelden. Er werden daarom gerechtsgebouwen neergezet, met imposante koepels, marmeren zuilen en mahoniehouten zalen, waar rechters in hun zwarte toga’s neerkeken op de nederige rechtzoekende. Dit ontwerp werd

Het hoogste punt van Brussel wordt gevormd door het Paleis van Justitie, dat zo groot is dat advocaten er regelmatig verdwalen

Hm, misschien toch niet zo’n goed idee. Michael van Basten Batenburg Delissen Martens advocaten belastingadviseurs mediation www.delissenmartens.nl

10>Uitagenda oplossingen van vorige week 1 5 4 7 3 8 2 9 6

9 2 7 5 1 6 4 8 3

6 3 8 4 2 9 7 1 5

A B R A H K A A T S A O M T L I D S A S N M S E S O O R E P S E D A K O I R S B L S G T E I L O K T O B

5 1 3 8 9 4 6 7 2 A M L A I E S T T O L E T W A A D L E R

4 9 2 6 7 1 5 3 8

7 8 6 3 5 2 9 4 1

R E N D I E R

A R A L I E E G R A A A N T E G A L E S

2 7 5 1 4 3 8 6 9

8 4 1 9 6 5 3 2 7


kruiswoordpuzzel

sudoku

3 6 9 2 8 7 1 5 4

6 1 7 4 3

I Z O N A D E L M E S T O E E E R A L G E P E E T E N S C T S T I E L F B A S U W G T U I T A T L A N D

1 4 5

1

2

11

6 3 5

9 5 8 7 2 8 7 5 7 1 3 4

Aanhoudend licht wisselvallig augustusweer

vrijdag

Min (⁰C) Max (⁰C) Zon (%) Neerslag (%) Wind

is 19 graden nu. In combinatie met verkilling in de bovenlucht kunnen de flinke buien nog een extra impuls krijgen. Ook donderdag waren we nog gevoelig voor een enkele losse bui, maar klaarde het ook flink op. De dagen daarna inclusief het weekeinde blijft het best aardig weer met veelal droge condities en zon. Op zondag kan een oceaanfront meer wolken geven en zelfs wat regen lijkt dan waarschijnlijk. De wind waait doorgaans uit richtingen tussen zuidwest en west en is meest matig van sterkte. Overdag komt het kwik in onze regionen uit op tenminste 20-21 graden in de schaduw. Voor perfect strandweer is het net iets te fris waarschijnlijk, mede door de vaak doorwaaiende wind vanaf zee. Tien jaar geleden heerste een

zaterdag

13 21 75 25 zw 4

onvervalste hittegolf in de Lage Landen met temperaturen die opliepen tot rond 38 graden in sommige delen van het land. Het was toen extreem droog. Ook in 1997 leverde augustus een zeldzaam fraaie hoogzomerse periode op in Den Haag die zo’n twee weken duurde. Opvallend is tegenwoordig dat de hitte er snel is, maar ook weer vrij rap verdwijnt. Vroeger werd een warmtegolf gelijkmatiger opgebouwd, duurde doorgaans langer, maar gaf veel minder hoge extremen. Wat de exacte oorzaak is van die gewijzigde hitte-opbouw de laatste jaren is nog niet helemaal helder. Meer weerinfo via de site www.weerprimeur.nl Marc Putto Weerman

zondag

15 20 65 15 wzw 4

14 20 45 75 zw 4

15 19 60 40 w4

spoedgevallen

Alarmcentrale Politie Haaglanden SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) 070 - 346 96 69 SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ’s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. www.smashaaglanden.nl

112

0900 - 8844

Informatie dienstdoende apotheken 070 - 345 10 00

Meldnummer dierenbescherming 0900 - 20 21 210 (10ct./min.)

Tandartsendienst avonden weekenddienst alleen spoed 070 - 311 03 05

Dierenartsen weekenddienst

Stichting Dierenambulance Den Haag 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) www.dierenambulancedenhaag.nl

www.dierenbescherming.nl (Spoedgevallen nacht en weekend)

0900 - 2226 333 en 0900 - 2222 456 www.dierenartsenkring-denhaag.nl

5

18

17

6

31

45

20

28

32

51

40

41

47

21

29

30 34

54

44 50

55 59

62

63

66

Horizontaal: 1 afmeting 6 door water omgeven land 11 dierengeluid 12 verharde huid 13 ellende 14 aan zee 16 Europees gebergte 18 wier 20 troep 22 inwendig orgaan 23 sierdek 25 schoorsteenzwart 26 spuugzat 27 vruchtennat 28 stremsel 30 roem 31 soort 33 kei 35 selenium 36 voorzetsel 38 maand 41 ijspunt 45 plechtige gelofte 47 afslagplaats bij golf 48 soort hert

43 49

58

57 61

42

48 53

52

60

15

36 39

56

10

25

33

38 46

9

14

35 37

8

24

27

26

7

19

23

64

65

67

49 lokspijs 51 hijstoestel 53 vrucht 55 hinder 56 godsdienst 58 wees gegroet 59 spelleiding 60 lidwoord 61 ambtsgewaad 63 geestdrift 65 bijwoord 66 wijze grijsaard 67 wettig. Verticaal: 1 plant 2 luizenei 3 erfelijkheidsdrager 4 buisverlichting 5 dagmars 6 Europese taal 7 in opdracht 8 boogbal 9 bloedvat 10 pleger 11 tekenfilmdier 15 stoel 17 soort stekker

19 lage rivierstand 21 middag 23 plaaggeest 24 een weinig 27 erwtensoep 29 kleur 32 ratelpopulier 34 een zekere 37 rij 38 verheven stand 39 olm 40 leerkracht 41 tuinhuis 42 water in Utrecht 43 min 44 herfstbloem 46 vorderen 50 toevluchtsoord 52 soldatenvoedsel 54 ultraviolet 55 riv. in Rusland 57 insect 59 spinsel 62 Japans bordspel 64 Frans lidwoord.

colofon Den Haag Centraal B.V. Plaats 25 2513 AD Den Haag 070-3644040 Hoofdredactie Coos Versteeg Casper Postmaa (plv) Coördinatie redactie Annerieke Simeone

maandag

4

13

22

het weer in den haag

De mooiste en warmste fase van deze zomer hebben we nu wel zo’n beetje gehad in Den Haag. Komende tien dagen is er nauwelijks of geen kans meer op zomerse, laat staan tropische warmte. De middagtemperaturen komen vanaf nu uit op hele normale waarden voor begin augustus. Met dik 20 graden is het goed toeven buitenshuis en velen zitten niet te wachten op 34-35 graden. Op woensdag kwam een kleine en venijnige storing pal bij Nederland aan en gaf regenperikelen. Veel regen viel er plaatselijk in ’t land en dit dan onder meer vanwege het warme water in de ons omringende gebieden. Vooral de Noordzee is flink opgewarmd tijdens afgelopen zomerse periode en stimuleert dan extra buienvorming. Het zeewater

3

12

16

8

2

Stadsredactie Jasper Gramsma Saskia Herberghs Vera de Jonckheere Marc Konijn Joke Korving Alexander Münninghoff Adrie van der Wel Renate van der Zee Gemeentepolitiek Jan van der Ven Elske Koopman Economie Sjoerd Hauptmeijer Joep van Zijl Cultuurredactie Jan Paul Bresser Egbert van Faassen Sjoerd van Faassen Bert Jansma Babeth Knol Eric Korsten Thijs Kramer Astrid van Leeuwen Olivier van Nooten Anneke Ruys Jill Stolk Aad van der Ven Sportredactie Ronald Mooiman (coördinator) André Buurman Bert Tielemans Hans Willink Chris Willemsen Eindredactie Dick Toet Wouter Storm (corrector)

Voor een compleet overzicht:

www.denhaagcentraal.net Columnisten Marc Delissen Vilan van de Loo Marcel Verreck André Wetzel Rubrieken Emilie Bolsius (medisch) Annette de Hoop (onderwijs) Wendy Hendriksen (tuin) Willem Post (internationaal) Marc Putto (weerbericht) Marnix Rueb (cartoon) Michael van Basten Batenburg (juridisch) Henk Savelberg (culinair) Renate van der Zee (society) Illustraties Marcello’s Art Factory

Uitgever John van Ringelenstein Advertentieverkoop Rogier Panis [email protected] mobiel: 06 24 62 65 01 Jordy Bode [email protected] mobiel: 06 51 87 04 46 Correspondentie • Advertentie [email protected] • Redactie [email protected] • Algemeen [email protected] Abonnementen 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u)

Vormgeving Anneke de Zwaan Fotografie Gilles Boeuf Jurriaan Brobbel C&R Pan Chen Creative Images Eveline van Egdom Piet Gispen Mylène Siegers Otto Snoek Thomas Vahé en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA

Abonnementsprijzen 2013 Kwartaal € 23,95 / Halfjaar € 43,95 /Jaar € 74,95 *Bij betaling met acceptgiro worden € 2,50 administratiekosten in rekening gebracht. Verzendkosten buitenland zijn voor rekening van de abonnee.

>Abonnementenservice< Voor opgave abonnementen, verhuizingen, bezorging en wijzigingen:

Bel 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u), of per e-mail:[email protected]. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode).

8>UITAGENDA


ma 21:00

We’re the Millers

VOORPRemièRe

3gst

Unlimited Night

dagelijks 12:15, 15:20, 20:45

PRemièRe

dagelijks 14:00 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 19:15 di ook om 19:00

PRemièRe

the lone ranger

3ga

le Passé

Buitenhof www.pathe.nl/buitenhof Buitenhof 20

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks 10:00 uur Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

2gt

dagelijks 11:20, 16:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 22:00 do/zo/ma/di/wo ook om PRemièRe 19:45 vr/za ook om 20:00

Méteora Behind the CandelaBra di 21:30

sneak PrevieW

3sht

VOORPRemièRe

4gasdht

dagelijks 21:30 do/vr/za/zo/di/wo ook om 19:00 do/zo/ma/di/wo ook om 17:10 vr/za ook om 17:20 ma ook om 18:20

2e WeeK

the heat

3gt

the sMurfs 2 3d

2ga

dagelijks 14:15, 18:50

2e WeeK

do/zo/ma/di/wo 22:15 vr/za 22:30

3e WeeK

the Wolverine 3d

4gt

do/vr/za/zo/ma/wo 19:00

3e WeeK

Jayne Mansfield’s Car

3aht

dagelijks 16:30

5e WeeK

Monsters university 3d

2a

vr/za/zo/ma/wo 12:20 di 19:15

6e WeeK

tula: the revolt

4gt

noW you see Me

3ga

do/vr/za/zo/di/wo 21:40 vr/za/zo/ma/wo ook om 14:30

7e WeeK

dagelijks 18:30 do/vr/za/ma/di/wo ook om 12:45

7e WeeK

desPiCaBle Me 2 3d

2ga

sPiJt!

9at


8e WeeK

dagelijks 21:15

13e WeeK

the great gatsBy 3d

3g

zo 11:00

Pathé OPera encOre

di 13:30

50+BIOS

Maria stuarda

1

tous enseMBle

1

do 13:30

50+BIOS

salMon fishing in the yeMen ma 21:00

We’re the Millers

9at VOORPRemièRe

3gst

Unlimited Night

vr/za 22:40

VOORPRemièRe

vr/za 21:00

VOORPRemièRe

wo 13:00, 15:30, 21:10

VOORPRemièRe

elysiuM

4g

Pain and gain

sCheveningen pathe.nl/scheveningen Kurhausweg 2 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks 11:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

4gt

PerCy JaCkson: sea of Monsters 3d zo 14:40, 20:00

Chennai exPress

3g

PRemièRe

BOLLYWOOD FILMS do/vr/za/ma/di/wo 17:00, 20:00 do/ma/wo ook om 11:50 vr/za/zo ook om 14:30 vr/za ook om 11:45, 22:35 zo ook om 11:30, 17:30, 20:30 di ook om 11:40, 15:10 do ook om 14:40 ma ook om 15:00 wo ook om 15:40

PRemièRe

vr/za/ma/di 11:50, 14:00 do/wo 12:00, 14:10 zo 11:40, 13:40

PRemièRe

the lone ranger

3ga

vaMPier ZusJes di 20:45

2a

VOORPRemièRe

sneak PrevieW

4gasdht

vr/za/ma 16:10 vr/za ook om 18:35, 20:10, 23:00 do/ma ook om 20:50 zo/wo 20:40 di 11:00, 15:50, 18:30, 21:10 do ook om 16:15, 17:50 wo ook om 16:20, 18:40 zo ook om

2e WeeK

15:45,het 17:40 ma ook om 18:20 In bergachtige gebied van centraal the heat 3gt Griekenland liggen kloosters van do/ma 17:25, 18:50 di/wo 19:00 vr/za 19:50 de zo 17:35, 19:30 di ook om 18:40 wo ook 2e WeeK om 17:30 Méteora, hoge steentoppen en4ht the Bling ringbovenop vr/za/zo/di/wo 18:20 vr/za/zo/di ook om 20:20 do/ma 18:15 ma/wo ook om 21:00 ver weg zowel hemel als aarde. De 3e WeeK vr/za ook om 23:20van do ook om 20:10 red 2 monnik Theodoros en non Urania 3gt jonge vr/za/zo/ma/di 17:50 do/ma/di/wo ook om 20:30 vr/za ook om 20:40, 22:50 do ook om 3e WeeK 17:30 wo ook om 17:45 zo ook om 21:00 hebben hun the Wolverine 3d leven gewijd aan de strikte 4gt vr/za 17:50, 23:40 do/ma wo 19:30 zo 18:10 van hun gemeente. 4e WeeK rituelen en 19:25 levensstijl the Purge 4ga Maar de twee jonge mensen do/vr/za/ma/di/wo 18:20 vr/za/zo/di/wo ook om 16:10 do/ma/woworden ook om 21:20 elke 4e WeeK do/ma ook om 16:05 vr/za ook om 20:30 zo ook om 18:50, 21:30 di ook om 20:40 dag groWnmeer uPs 2 verscheurd door een groeiend2gt vr/za 17:40 verlangen naar elkaar. Zij zullen moeten 5e WeeK the internshiP 2g kiezen spirituele toewijding of 6e WeeK do/ma/wo 20:20tussen vr/za 21:50 di 21:00 zo 20:10 World War Z 3d 4a wereldlijke passies. do 20:30 zo 11:00 7e WeeK theFoto: saPPhires 3gdt > PR vr/za/zo/di/wo 20:50 do/zo/di/wo ook om 18:10 vr/za ook om 18:00, 23:15 do/ma ook om 20:40 ma ook om 18:35

7e WeeK

noW you see Me

3ga

sPiJt!

9at

do/ma/wo 11:00, 14:00 vr/za/zo 14:10 di 11:50 vr ook om 11:20 za ook om 11:15

8e WeeK

di 13:30

D E N H A A G DO 8 AUG T/M WO 14 AUG 2013

FILM A

G

E

N

D

A

GAY & LESBIAN SUMMER FESTIVAL

Landelijk tournee van recente gay & lesbian films. Ma. 16:30; Di. 19:30 LES INVISIBLES (FR, 110’) Ma. 19:30; Wo. 16:30 HoRS LES MURS (BE, CA, FR, 98’) Di. 16:30; Wo. 19:30 AUGUST (VS, 100’) Ma. 21:45 (90’) Verrassende voorpremière. Vr. 13:00 (VS, 82’) CINEMUM: 28 HoTEL RooMS Met je baby naar de bios! Dag. 10:15 14:45 19:00 21:30 (FR, 130’)

SNEAK PREVIEW

Adres:

ADRES: Spui 191 Spui 2511191BN Den Haag 2511 BN Den Haag

Koop kaarten online:

www.fi lmhuisdenhaag.nl Koop kaarten online: www.filmhuisdenhaag.nl Openinngstijden van onze kassa: Reserveringen via onze kassa:

070 - 365 60 30 Ma. vanaf 12.30 uur 070 -t/m 365Za. 60 30 Zo. vanaf 12.0013.00 uur uur Ma. t/m vr. vanaf Zaterdag vanaf 14.00 uur Zondag vanaf 12.00 uur

Restaurant: 070 - 364 87 63

www.filmhuisdenhaag.nl

Dag. 10:15 20:00 (GR, 80’)

METéoRA

PRemièRe

vr/za 22:40

VOORPRemièRe

wo 10:10, 12:35, 15:00, 16:45, 19:15, 21:40

VOORPRemièRe

Behind the CandelaBra

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

the heat

Kassa open: Dagelijks 10:00 uur Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

3sht

di 21:30

VOORPRemièRe

4gasdht

dagelijks 21:30 do/vr/za/zo/di/wo ook om 19:00 do/zo/ma/di/wo ook om 17:10 vr/za ook om 17:20 ma ook om 18:20

2e WeeK

the sMurfs 2 3d

2ga

do/zo/ma/di/wo 22:15 vr/za 22:30

3e WeeK

the Wolverine 3d

4gt


3e WeeK

Jayne Mansfield’s Car

3aht 5e WeeK


4

noW you see Me

3ga

2 PREMIÈRE

HET GEHEIM VAN MARIëNBURG Io SoNo LI

Kurhausweg 2

FRANCES HA

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

dIE WANd

Kassa open: Dagelijks 11:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

5e WeeK

50+BIOS

do/vr/za/zo/wo 21:50 ma/di 22:30

6e WeeK

50+BIOS

do/vr/za/zo/ma/di 19:00, 23:30 wo 22:40

2g


2a

World War Z 3d

4a

7e WeeK

noW you see Me

3ga

desPiCaBle Me 2 3d

2ga

7e WeeK

8e WeeK

sPiJt!

9at 8e WeeK

Man of steel 3d

3g

Pain and gain

3g

4gt

PRemièRe

wo 00:05

BOLLYWOOD FILMS do/vr/za/ma/di/wo 17:00, 20:00 do/ma/wo ook om 11:50 vr/za/zo ook om 14:30 vr/za ook om 11:45, 22:35 zo ook om 11:30, 17:30, 20:30 di ook om 11:40, 15:10 do ook om 14:40 ma ook om 15:00 wo ook om 15:40

PRemièRe

do/vr/za/zo/wo 10:30 do/vr/za/zo ook om 13:30, 16:45, 20:00, 23:15 ma/di 12:30, PRemièRe 15:45, 19:00, 22:15 wo ook om 13:45, 17:00, 20:15

vr/za/ma/di 11:50, 14:00 do/wo 12:00, 14:10 zo 11:40, 13:40

PRemièRe

zo 14:40, 20:00

Chennai exPress

the lone ranger vaMPier ZusJes di 20:45

2a

VOORPRemièRe

sneak PrevieW

elysiuM iMax

BUITENHOF

de sMurfen 2 3d nl

4ga

do/vr/za/ma/di/wo 18:20 vr/za/zo/di/wo ook om 16:10 do/ma/wo ook om 21:20 do/ma ook om 16:05 vr/za ook om 20:30 zo ook om 18:50, 21:30 di ook om 20:40

7e WeeK

do/vr/za/ma/di/wo 14:50 vr/za/zo/ma ook om 13:20 do/ma/wo ook om 15:20 vr/za ook om 12:10, 15:40 do/zo ook om 12:20 di ook om 12:50, 13:25, 16:20 wo ook om 11:00, 13:15 ma ook om 11:10 zo ook om 15:30

do/ma/wo 20:20 vr/za 21:50 di 21:00 zo 20:10

6e WeeK

do/vr/za/zo/di 11:20 wo 11:30

7e WeeK

zo 10:30

the internshiP

2g

World War Z 3d

4a

do 20:30 zo 11:00

the saPPhires

3gdt

vr/za/zo/di/wo 20:50 do/zo/di/wo ook om 18:10 vr/za ook om 18:00, 23:15 do/ma ook om 20:40 ma ook om 18:35

7e WeeK

noW you see Me

3ga 9at

do/ma/wo 11:00, 14:00 vr/za/zo 14:10 di 11:50 vr ook om 11:20 za ook om 11:15

CHIMPANzEE

1

TEd & dE SCHAT VAN dE MUMMIE

2

detaChMent

di 13:30

50+BIOS

3gt

ma 21:00

We’re the Millers

8e WeeK

VOORPRemièRe

3gst

Unlimited Night

wo 23:15

VOORPRemièRe

vr/za 22:40

VOORPRemièRe

wo 10:10, 12:35, 15:00, 16:45, 19:15, 21:40

VOORPRemièRe

you’re next

4gah

Pain and gain

4gt

PerCy JaCkson: sea of Monsters 3d vr/za/zo/ma/di/wo 16:20, 19:30, 21:30 BOLLYWOOD FILMS di 21:00

Chennai exPress sneak PrevieW

3g

PRemièRe

4

VOORPRemièRe

4gasdht

SPUIMARKT

2e WeeK

2ga

5e WeeK

5e WeeK

2gt

2e WeeK

2ga

do/wo 11:35 za/zo 11:50 ma 11:30

vr/za 17:40

groWn uPs 2

11e WeeK

5e WeeK

Monsters university (nl)

4e WeeK

2a

7e WeeK

vr/za/zo/di 11:00 vr/za/di ook om 15:35 vr/za/wo ook om 13:20 do/ma 13:00 zo/ma ook om 15:30 di ook om 13:50 do ook om 15:10 ma ook om 12:30 wo ook om 11:05 zo ook om 13:10

Monsters university 3d (nl)

4e WeeK

5e WeeK

2ga

do/vr/za/ma/di 16:00 do/vr/za/wo ook om 13:45 do/vr/za/zo ook om 11:30 ma/di ook om 11:20, 13:40 wo ook om 11:25, 16:05 zo ook om 14:00, 16:20

4gt

2e WeeK

2ga

ePiC (nl)

SCHEVENINGEN de sMurfen 2 nl

3e WeeK

3ga

2ga

do/vr/za/di 13:25, 15:40 zo/wo 13:30, 15:50 ma 14:10, 16:20

3gt

4g

versChrikkeliJke ikke 2 vr/za/zo/ma/wo 10:10 do/di 11:00

2e WeeK

3e WeeK

de sMurfen 2 nl


3gt 4ht

do/vr/za/zo/di/wo 10:15, 12:25, 14:35, 16:45 ma 11:30, 13:40, 16:00

Monsters university (nl)

2e WeeK

the heat

KINDERvooRstEllINgEN dagelijks 11:50

4gasdht

vr/za/ma 16:10 vr/za ook om 18:35, 20:10, 23:00 do/ma ook om 20:50 zo/wo 20:40 di 11:00, 15:50, 18:30, 21:10 do ook om 16:15, 17:50 wo ook om 16:20, 18:40 zo ook om 15:45, 17:40 ma ook om 18:20

VOORPRemièRe

the lone ranger iMax

3ga

the Purge

Spuimarkt 65

3g

4e WeeK

2gt 5e WeeK

VOORPRemièRe

vr/za 17:50, 23:40 do/ma 19:25 wo 19:30 zo 18:10

www.pathe.nl/spuimarkt

4e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 14:30

wo 00:10

the Wolverine 3d

sPuiMarkt

4e WeeK

the internshiP

4g

vr/za/zo/ma/di 17:50 do/ma/di/wo ook om 20:30 vr/za ook om 20:40, 22:50 do ook om 17:30 wo ook om 17:45 zo ook om 21:00

1

3e WeeK

dagelijks 12:20

4gt

PerCy JaCkson: sea of Monsters 3d

3e WeeK

groWn uPs 2


sPiJt!

dE KREKEL

dagelijks 10:10, 14:50, 17:00, 19:15

VOORPRemièRe

red 2

3

4ga

VOORPRemièRe

vr/za/zo/di/wo 18:20 vr/za/zo/di ook om 20:20 do/ma 18:15 ma/wo ook om 21:00 vr/za ook om 23:20 do ook om 20:10

oz: THE GREAT ANd PoWERFUL 3d

the Purge

vr/za 21:00

the Bling ring

KINdERVooRSTELLINGEN

3gt

vr/za 22:40

KAPRINGEN KINdERVooRSTELLINGEN

Wo. 15:00 (VS, 130’)

red 2

dagelijks 12:25

do/ma 17:25, 18:50 di/wo 19:00 vr/za 19:50 zo 17:35, 19:30 di ook om 18:40 wo ook om 17:30

De 10 populairste films van het afgelopen jaar. Do. 17:00; Vr. 20:00 MoNSIEUR LAzHAR (CA, 94’) Do. Za. 20:00; Vr. 17:00 A RoYAL AFFAIR (DK, 137’)

2gt

2e WeeK

3e WeeK

PaCifiC riM 3d

3gst

CHERCHEz HoRTENSE

SPECIAL

Make your Move 3d


Unlimited Night

wo 13:00, 15:30, 21:10

LES BEAUx JoURS

4gt

2e WeeK

dagelijks 10:45

8e WeeK

9at

Pain and gain

pathe.nl/scheveningen

the Wolverine 3d


1

elysiuM

sCheveningen

3gt

VOORPRemièRe

We’re the Millers

BLANCANIEVES

the heat


di 13:30

ma 21:00

JoUR dE FêTE

4ht

dagelijks 13:15, 17:20, 20:10, 23:00

1

salMon fishing in the yeMen

the Bling ring

dagelijks 19:10

Voor alle 3D, IMAX en IMAX 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

3g

do 13:30

4

VOORPRemièRe

4gasdht

7e WeeK

Pathé OPera encOre

tous enseMBle

3g

PRemièRe

sneak PrevieW

7e WeeK

zo 11:00

Maria stuarda

Chennai exPress

dagelijks 10:20, 12:50, 15:30, 17:45 do/vr/za/zo/wo ook om 20:30 ma/di ook om 20:45, 23:30 do/vr ook om 23:20 za/zo ook om 23:10 do ook om 19:30, 22:10

13e WeeK

the great gatsBy 3d

vr/za/zo/ma/di/wo 16:20, 19:30, 21:30 BOLLYWOOD FILMS di 21:00

Kassa open: Dagelijks vanaf 10:00 uur

9at

dagelijks 21:15

3

Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

2ga

sPiJt!

PREMIÈRE

www.pathe.nl/spuimarkt

4gt

PerCy JaCkson: sea of Monsters 3d

6e WeeK

4gt


3gst

4gah

dagelijks 18:10 do/vr/za/zo/wo ook om 20:45 za/zo/ma/di/wo ook om 23:20 ma/di ook om 21:45 di ook om 21:15 do ook om 21:40

tula: the revolt

desPiCaBle Me 2 3d

SPECIAL

sPuiMarkt

2a

vr/za/zo/ma/wo 12:20 di 19:15

28 HoTEL RooMS

De goochelaar Oscar Diggs raakt verzeild in het magische land. Vr. 15:00 (VS, 84’) Opmerkelijk verhaal over jonge chimpansee. Di. 15:00 (ES, 92’) Bouwvakker Ted beleeft spannende avonturen. Do. 15:00 (CZ, 40’) Muzikale animatie over de animatieheld Krekel.

3gt


dagelijks 16:30

SNEAK PREVIEW

Lyrische film over een verboden liefde in een hoog op de 2 r otsen gebouwd Grieks kloostercomplex. 2E WEEK Dag. 17:00 21:45 (VS, 82’) One-night-stand groeit uit tot intense relatie. 3 Do. t/m Zo. 16:30 19:45; Ma. t/m Wo. 17:30 (FR, 90’) 2E WEEK Tati’s klassieker. 1 Dag. 12:30 21:15 (ES, FR, 104’) 3E WEEK Betoverende hommage aan zwijgende film. 3 Dag. 17:15 (NL, 90’) 4E WEEK Docu-drama. 3 Dag. 10:30; ook Do. t/m Zo. 19:30; Ma. t/m Wo. 19:45 (IT, FR, 98’) 4E WEEK Ontroerende film over bijzondere vriendschap in Venetië. 1 Dag. 14:30 19:15 (FR, 94’) 6E WEEK Feel-good movie over ouder worden. 1 Dag. (beh Ma.) 21:45 (VS, 86’) 8E WEEK Heerlijke komedie over vriendschap en ambities. 2 Dag. 12:00 (DE, AT, 108’) 9E WEEK Liefdevolle en indringende adaptatie van briljant boek. 9 Dag. 22:00; ook Do. t/m Zo. 17:30 (VS, 108’) 10E WEEK Julie Delpy en Ethan Hawke in liefdesverhaal. 1 Dag. (beh Vr.) 14:15; Vr. 15:15 (DE, 113’) 15E WEEK Biopic over omstreden filosoof. 1 Dag. 12:45 (FR, 100’) LAATSTE WEEK Komisch relatiedrama. 1 Dag. 17:00 (DK, 99’) LAATSTE WEEK Van de makers van Jagten en Borgen. 3

dUNdERKLUMPEN! HAAGSE HooGTEPUNTEN

2e WeeK

Unlimited Night

Pain and gain

2gt

dagelijks 11:20, 16:40 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 22:00 do/zo/ma/di/wo ook om PRemièRe 19:45 vr/za ook om 20:00

sneak PrevieW

KAUWBoY

dagelijks 14:00 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 19:15 di ook om 19:00

Buitenhof 20

www.pathe.nl/buitenhof

NIJNTJE dE FILM

VOORPRemièRe

VOORPRemièRe

you’re next

3ga

le Passé

KINDERFILM Dag. 13:00 (NL, 71’) Nijntje beleeft avonturen in de dierentuin. 1 Dag. 10:45; HAAGSE HOOGTEPUNTEN VOOR KINDEREN Dag. (beh Do.) 15:00; Do. 15:15 (NL, 90’) Bekroond met ´beste jeugdfilm’ op Berlinale. 2 Dag. 15:00 (SE, 85’) KINDERFILM Een mompelmannetje tovert Camilla’s knuffels tot leven.

Reserveren: 070 - 326 55 09 www.theaterdakota.nl Zuidlarenstraat 57 2545 VP Den Haag

wo 23:15

We’re the Millers

3gst

the lone ranger


HANNAH ARENdT

PRemièRe

Unlimited Night

do/vr/za/zo/di/wo 21:40 vr/za/zo/ma/wo ook om 14:30

BEFoRE MIdNIGHT

VOORPRemièRe

dagelijks 12:15, 15:20, 20:45

We’re the Millers

Buitenhof

3gt

ma 21:00

ma 21:00

SPECIAL

LE PASSé Prachtig familiedrama van de regisseur van A separation

(Asghar Farhadi).

50+BIOS

detaChMent

2a 2a

versChrikkeliJke ikke 2 3d

2ga

versChrikkeliJke ikke 2

2ga

niJntJe de filM dagelijks 10:10, 12:20, 14:30

de sMurfen 2 nl dagelijks 10:30

vaMPier ZusJes

dagelijks 10:45, 13:00, 15:20 do ook om 17:10

de sMurfen 2 3d nl do/vr/za/zo/ma/di 16:50

Monsters university 3d (nl)

do/vr/za/zo/ma/di 11:00, 13:10, 15:15 wo 14:35, 16:40

7e WeeK

28e WeeK

1

2e WeeK

2ga PRemièRe

2a

2e WeeK

2ga 5e WeeK

2a

7e WeeK

versChrikkeliJke ikke 2 3d

2ga

versChrikkeliJke ikke 2

2ga

vr/za/zo/ma/di/wo 10:10, 12:15, 14:20 do 10:15, 12:30, 14:45

7e WeeK

9

eten&drinken<


koken met henk savelberg

De basis van de Marokkaanse keuken de eetrubriek

De Waterreus Strandpaviljoen

7+ Oordeel: + verzorgd en schoon + personeel - koffie

Het is puur sentiment wat me naar strandpaviljoen De Waterreus voert. In mijn plakboek uit 1993 bevindt zich nog een foto met het jonge gezin Versteeg bij een Volvo 240 stationcar aan de Scheveningse boulevard. De foto werd destijds gemaakt bij een artikel over de laatste productiereeks van deze legendarische Zweedse automobiel. Bij Volvo Den Haag leenden we de wagen en voor het idyllische gezinsplaatje draafde de familie op. De jongste telg Wieger in de Maxi Cosy, die je met een handig opklapgeval simpel tot wandelwagentje promoveerde. Mijn vrouw duwt 't ding voort. Kleuter Ruben staat in matrozenpakje met emmertje in de ene en schepje in de andere hand, terwijl ik het portier afsluit. Dat kon toen nog, parkeren langs het strand. Dezer dagen krijgen we een brief van een lezeres die boos is dat de nieuwe boulevard er voor minder validen niet toegankelijker op is geworden. Met de auto bij strandpaviljoens komen zit er niet meer in, je moet al snel een paar honderd meter lopen. Zelfs taxi’s kunnen er maar tot 12.00 uur terecht, dan gaan de paaltjes omhoog en die kunnen ze niet zelf bedienen. Dat was in 1993 allemaal wel anders. De Waterreus was destijds dan ook een voor de hand liggende locatie voor die foto. Een knalrode Volvo 240 Polar tegen een strakblauwe zee en lucht en de feestelijke frisheid van het zomerse strand als uiting van ultiem gezinsgeluk. Wij kwamen er privé ook graag, omdat De Waterreus de eerste strandtent was waar je redelijk kon eten. Met zijn donkerblauwe dak had het een mediterrane uitstraling. Het was er schoon, er werkte vriendelijk personeel en het was er minder ordinair druk dan ter hoogte van de Pier. Heerlijk om er aan het eind van de middag plaats te nemen op het terras, meteen aan het strand, terwijl het kroost zich in het zand kon vermaken met kuilen graven en kastelen bouwen. Het strand was nog niet opgehoogd en verbreed, dus als je even met opgestroopte pijpen de zee in wilde lopen, had je maar twintig meter te gaan. Ik kan me nu niet heugen wanneer ik er voor het laatst ben geweest. Ik moet in gezelschap van zoon Ruben even zoeken zelfs, want het nadrukkelijk blauwe dak heeft plaats gemaakt voor een onbestemd zandkleurige bedekking. Geen verbetering vind ik. Toch heeft de huidige eigenaar de zaakjes goed voor elkaar. Weliswaar mag de toiletgroep wat beter schoon worden gehouden, de rest ziet er prima uit. Binnen zijn de

tafels keurig gedekt met linnen, buiten tafels met een kunststof granieten blad. Leuk dienstvaardig personeel loopt er rond. Als ik vrij kleine glazen bij onze fles sauvignon blanc (€ 17,95) van het Zuid-Afrikaanse huis Bon Courage krijg en ik om grotere exemplaren vraag, wordt er meteen actie ondernomen. De kaart is er één zoals je ze overal langs het strand ziet. Dus gaat Ruben voor escargots in kruidenboter (€ 8,75) en ik voor Hollandse garnalencocktail (€ 10,95) als entree. De escargots zijn wat vlak, constateert zoonlief die zelf al jaren – naast zijn studie – in soortgelijke restaurantkeukens kookt. Mijn cocktail blijkt meer een salade, waar de garnalen over uitgespreid liggen. De smaakmakende huisgemaakte saus is redelijk en wordt er apart naast geserveerd. Alles op smaakvol wit serviesgoed. Het mandje brood met aioli en knoflookboter (€ 4,50) vooraf hadden we beter niet kunnen nemen, want bij de voorgerechten krijgen we ook nog stokbrood en toast. Als hoofdgerechten heeft zoonlief slibtongetjes gekozen: drie flinke exemplaren, prima goudbruin gebakken en geserveerd met naar keuze gebakken aardappels of Vlaamse frites (€ 23,50). Ernaast een schaaltje ratatouille van courgette, ui en boontjes. Diezelfde groenten liggen bij mijn vismix van gegrilde zalm, tonijn en garnalen op een spies. De zalm is goed, maar de tonijn is te ver doorgebakken. Niet alleen bij mij, maar ook bij de buren zie ik. Geen drama, maar wel jammer. De simpele wijn stuift uit het glas. Althans in het begin, als de fles een uurtje open staat is elk bouqet verdwenen. Daar heeft onze driekwartliter Spa (€ 4,95) gelukkig geen last van. Bij de desserts zien we niets dan ijs. Mijn zoon gaat voor de coupe praliné (€ 6,25) en ik voor het populairste ijs uit de horeca, de dame blanche (€ 6,75). Ach, dat is allemaal keurig opgeschept en met chocoladestaafjes, slagroom en een blaadje mint versierd. Bij mijn dame blanche is de chocoladesaus eerst in het glas gestort met het ijs er bovenop. Dat is niet handig en ik kan niet meer nagaan of de saus oorspronkelijk warm was. We zitten er net van te happen als een collega met zijn moeder passeert. Ze komen een kopje koffie drinken. Dat moet dan vanwege de sfeer zijn, want de cappuccino (€ 2,70) is abominabel slecht. Niettemin een heerlijke avond met z’n tweeën voor in totaal € 116,45.

Adres Strandweg 3a (bij vuurtoren) Telefoon 070 3586909 Info www.waterreus.nl Geopend Dag. 10-22 uur (keuken)

Voorgerechten vanaf Hoofdgerechten vanaf Nagerechten vanaf Alle creditcards

Coos Versteeg € 5,95 € 17,50 € 5,75

De Marokkaanse keuken is een mix van Arabisch en Frans met veel Mediterrane invloeden. Tot 1956 was Marokko een Franse kolonie en dat is nog steeds goed merkbaar. Uit de periode dat de Moren (mensen van Berbers-Arabische afkomst) het zuiden van Spanje bezet hielden zijn de Spaanse invloeden onder meer het gebruik van saffraan. Het was een beetje van alles wat en pas toen het Ottomaanse rijk zich over Noord Afrika verspreidde ontstond de Marokkaanse keuken. Een Marokkaanse schrijver noemde de Marokkaanse cuisine ‘de geparfumeerde ziel van onze cultuur’. Er wordt op avontuurlijke manier, in verrassende combinaties, gebruikt gemaakt van kruiden, specerijen, bloemblaadjes en bloesemwater hetgeen een rijkdom aan smaken oplevert. Om Marokkaans te koken zijn er een paar ingrediënten onmisbaar: oranjebloesemwater, rozenwater, za’atar of zahtar (Marokkaanse of Turkse supermarkt), gepekelde citroenen, harissa en ras el hanout, dit laatste is een kruidenmengsel samengesteld uit ‘het beste uit de winkel’. Harissa is de sambal van de Maghreb en is te koop in Marokkaanse winkels of zelf te maken. Za’atar is de naam van het kruidenmengsel maar ook van het kruid zelf: za’atar is een soort wilde oregano die smaakt naar tijm en oregano tegelijk. De gedroogde za’atar wordt fijngemalen en vermengd met sumak (gedroogde zure besjes) en sesamzaad. Hier volgen enkele recepten: Basismengsel ras el hanout: >1 theelepel gemalen komijn (djinten) >1 theelepel gemberpoeder >1 theelepel gemalen kaneel >1 theelepel gemalen koriander (ketoembar) >1 theelepel gemalen zwarte peper >1 theelepel gemalen piment >½ theelepel gemalen cayennepeper >½ theelepel gemalen komijnzaad (djinten) >½ theelepel gemalen nootmuskaat

>1 eetlepel tomatenpuree >1 eetlepel rode wijnazijn >snuf zout >6 eetlepels olijfolie

Snijd de pepers open en haal de zaadjes eruit. Doe de pepers met de zaadjes, paprikapoeder, koriander en komijn in de keukenmachine en maal alles fijn. Doe er de tomatenpuree, wijnazijn, een snufje zout bij en pureer tot een gladde substantie. Schenk in een straaltje de olijfolie erbij. Doe de harissa in een brandschone glazen pot, sluit deze af en zet hem in de koelkast (10 dagen) of bewaar de harissa in de vriezer (1 maand). L’hamd mrakad, in zout ingelegde citroenen: >12 citroenen >zeezout

>¼ theelepel gemalen kardemom >¼ theelepel gemalen kruidnagel >¼ theelepel gemalen kurkuma (koenjit) >¼ theelepel gemalen anijszaad >¼ theelepel fijngewreven gedroogde rozenknopjes >¼ theelepel fijngewreven gedroogde lavendelbloemen

Meng alles zorgvuldig en bewaar het mengsel in een goed afgesloten glazen pot. Naar persoonlijke smaak kunnen er nog kruiden/specerijen aan worden toegevoegd. Harissa: >225 gram rode pepers >1 eetlepel korianderzaad >1 eetlepel komijnzaad >3 theelepels gerookte paprikapoeder

Omdat het om de schil gaat, die wordt gebruikt, is het aan te raden om biologische citroenen te gebruiken. Overgiet de citroenen met kokend water, droog ze af. Houd 2 citroenen achter. Snijd de overige citroenen in kwarten maar snijd ze niet helemaal door, laat ze onderaan zo’n 2 cm aan elkaar zitten. Strooi een laagje zout in een grote glazen pot. Vouw de citroenen een beetje open en prop ze vol zout, vouw ze weer dicht, duw de kwarten goed tegen elkaar, zet ze rechtop in de pot, dicht tegen elkaar zodat ze samengeperst worden, bedek de citroenen met een laagje zout. Laat de citroenen 4 dagen staan tot de schillen zachter zijn geworden. Duw de citroenen naar beneden in de pot, pers de overgehouden 2 citroenen uit en schenk het sap over de citroenen in de pot, vul zonodig het zout bij tot de citroenen weer volledig onderstaan. Laat de pot minstens 4 weken staan, spoel voor gebruik het zout van de citroenen, en gebruik de fijngesneden schil volgens recept.

Haags bier voorzien van schuurpapier

Ooit een bierfles als gereedschap gebruikt om uw kast mee te schuren? Met het ontwerp van vormgeversburo WE-ARE-AMP kan dat binnenkort. Het bedrijf maakte voor de Binckse Belofte, het nieuwe lokale bier van het Haagse biermerk KOMPAAN, een speciaal etiket van schuurpapier. Een leuk idee volgens WE-ARE-AMP: “Als je de bierfles vastpakt, voel je de rauwheid van het gebied, het gezeefdrukte etiket is namelijk gemaakt van schuurpapier. Zo kan

de bierfles meteen ook als gereedschap gebruikt worden. De Binckse Belofte wordt zo een gereedschap om zelf me te creëren”. Het bijzondere bier wordt voor het eerst geschonken op 2 oktober tijdens op de opening van het I’M BINCK festival aan de Binckhorstlaan. Ook bedacht WE-ARE-AMP een bierkrat bestaande uit een oude pallet, gevonden in het gebied rondom de Binckhorstlaan. > Foto: PR

6>uitagenda


Exposities

een unieke samenwerking.

Fotomuseum Den Haag Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo van 12-18 uur. >T/m 25 augustus: Ja Natuurlijk. In een groots opgezette tentoonstelling laten ruim 80 kunstenaars verrassende partnerschappen zien tussen mens, natuur en techniek. www.fotomuseumdenhaag.nl

De Affiche Galerij

Museum Bredius

GEM

Het Souterrain (Station Spui), ma t/m zo van 06-24 uur. >T/m 30 september: (On)begrensd. Eerstejaars studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag en de Willem de Kooning Academie Rotterdam ontwerpen affiches op het thema (On)begrensd. www.gemeentearchief.denhaag.nl

Lange Vijverberg 14, 070 3620729, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 1 januari: Museum Bredius - Vaste collectie. Verzameling van kunsthistoricus Bredius. Een collectie van schilderijen, zilver en porselein in een 18de eeuws herenhuis. >T/m 8 september: Huygens rond de Hof-

Stadhouderslaan 43, 070 3381133, di t/m zo van 12-18 uur. >T/m 25 augustus: Ja Natuurlijk. In een groots opgezette tentoonstelling laten ruim 80 kunstenaars verrassende partnerschappen zien tussen mens, natuur en techniek. www.gem-online.nl

Geert Lap. >T/m 18 augustus: Martin Gerwers: Projectenzaal. Site specific installatie. >T/m 10 november: René Lalique (1860 – 1945) – Meester van de Franse Art Nouveau en Art Deco, De exclusieve objecten van de Franse juwelenontwerper en glaskunstenaar René Lalique. >T/m 13 oktober: Nul, ZERO en Amerikaanse minimal art. De achtste in de serie presentaties in het Willem Cordia kabinet, waarin de collectie van de Triton Foundation centraal staat. Werk van Lucio Fontana, Yves klein e.a. www.gemeentemuseum.nl

Museum de Gevangenpoort Buitenhof 33, 070 3460861, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur (laatste rondleiding start om 15.45 uur), www.

ARTtrium Turfmarkt 147, ma t/m vr van 7-19 uur. >T/m 6 september: Nog één keer goed kijken. Impressies over het oude en de transitie naar het nieuwe. Werk van Roxane Daniels, Nicole Donkers, Robert Huiberts, Guus Kramer, Francis Lukombo, Walter Palm, Nancy Remmerswaal en Dirk van Liebergen, Ron Stam, Leonard van de Ven.

Het Louwman Museum in Den Haag zet tussen 30 juli en 18 augustus vier speciale Alfa’s op een voetstuk. De Italianen zijn opgetrommeld om het vijftigjarig bestaan van Autodelta te vieren. Dit jaar is het een halve eeuw jaar geleden dat Carlo Chiti en Ludovico Chizzole Autodelta in het leven riepen. Het oudste exemplaar is een 1300 GTA Junior uit 1971 (zie foto). In 1968 werd met zo’n auto de eerste overwinning behaald op het racecircuit van de Italiaanse regio Mugello. >Foto: PR

vijver, Constantijn Huygens’ (1596-1687) band met Den Haag staat centraal in deze presentatie. www.museumbredius.nl

Museum voor Communicatie

Centrale Bibliotheek Den Haag

CORPUS ‘reis door de mens’

Spui 68, 070 3534455, ma van 12-20, di t/m vr van 10-20, za van 11-17 en zo van 12-17 uur. >T/m 26 augustus: Geluid van de vrijheid - 150 jaar afschaffing slavernij. In de tentoonstelling, die in samenwerking met de Stichting Choice, Change and Chance tot stand kwam, exposeren Antilliaanse kunstenaars werk dat past in het thema ‘vrijheid en verbondenheid’. www.bibliotheekdenhaag.nl

Willem Einthovenstraat 1, 071 7510200, di t/m zo van 9-19 uur. >T/m 31 december: Reis door de mens. De bezoeker kan op spectaculaire wijze zien, voelen en horen hoe het menselijk lichaam werkt en welke rol gezond eten, gezond leven en veel bewegen daarbij spelen. www. corpusexperience.nl/

Strandweg. >T/m 30 april: Zeespiegel. Op de nieuwe boulevard komen 5 kiosken. Kiosk 3, 4 en 5 zijn voorjaar 2012 geopend. Voorjaar 2013 volgen Kiosk 1 en 2. Samen vormen de 14 verlichte fotopanelen op de kiosken een openbare tentoonstelling van ca 22 x 3 meter. De afstand tussen de kiosken onderling is 500 meter. www.scheveningendenhaag.com

Humanity House Prinsegracht 8, 070 3100050, ma t/m za van 10-17 uur en zo van 12-17 uur.www. humanityhouse.org >T/m 31 december: Humanity House experience. Zien, voelen en beleven wat het is om een ramp mee te maken. In het Humanity House maakt de bezoeker precies datgene mee waarvan hij hoopt dat het hem nooit ècht zal overkomen.

Kasteel Duivenvoorde

Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo van 10-17 uur. >T/m 27 oktober: Den Haag Sculptuur - Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland. www.beeldenaanzee.nl

Boulevard Scheveningen

Zeestraat 35, 070 7107000. >T/m 31 augustus: Art & Jazz expo. Beelden, fotografie, schilderijen van o.a. Miranda Bovenberg van Egmond, Anneloes Groot, Hans van Melick, Hans Eijkenboom, Evert van Rijssel, Hans Levendig, Ries Kleijnen, Kika Notten, en Tineke Vulto in de wandelgangen op de 1ste etage van Hilton Den Haag. www.thehague.hilton.com

Westeinde 2a, di t/m do, za & zo 12-17 uur. >T/m 28 augustus: Constantijn en Christiaan Huygens - Een gouden erfenis. De door XPEX ontworpen tentoonstelling over Constantijn en Christiaan Huygens belooft een ware belevenis te worden voor jong en oud. Door verschillende presentatievormen en de nieuwste interactieve technieken komen vader en zoon Huygens en de Gouden Eeuw van Nederland op een bijzondere en spectaculaire wijze tot leven. Ook zal er een replica van de beroemde Oranjezaal in paleis Huis ten Bosch te zien zijn. www.hofwijck.nl

Zeestraat 82, 070 3307500, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur., >T/m 31 december: Het Rijk van Heen en Weer, Knetterend spannende ontdekkingstocht voor avonturiers van 4 t/m 12 jaar, op zoek naar contact. >T/m 31 december: StarRing, Wat hebben The Matrix, Harry Potter en Mary Poppins met elkaar gemeen? Tentoonstelling die je telefonisch meesleurt in de wereld van de speelfilm. Ontdek welke rol is weggelegd voor jezelf... en voor jouw mobieltje. >T/m 31 december: W.E. Blog, Met W.E. Blog onderzoekt het museum waarom mensen bloggen over hun persoonlijke omgeving en waar hun grenzen liggen. www.muscom.nl

Museum Beelden aan Zee

Hilton The Hague

Huygensmuseum Hofwijck

Atrium Spui 70, ma t/m vr van 07-19, do tot 21.30, za van 9.30-17 uur. >T/m 26 oktober: Den Haag Sculptuur - Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland. >15 augustus t/m 30 september: Een Vredesgroet uit Den Haag. Prentbriefkaarten, souvenirs & curiosa van het Vredespaleis. >15 augustus t/m 21 september: Peace Philanthropy – Then and Now. Met een twintigtal voorbeelden van toonaangevende en soms controversiële personen wordt de veranderende traditie van vredesfilantropie geïllustreerd. >15 augustus t/m 21 september: Vrouwen en Vrede. Tentoonstelling over Bertha von Suttner, Aletta Jacobs en andere vrouwen die een rol hebben gespeeld binnen de (internationale) vredesbewegingen. >15 augustus t/m 30 september: Architectuur Vredespaleis. De zes winnende architectuurontwerpen in groot formaat en historische foto’s van de bouw van het Vredespaleis. www.atriumdenhaag.nl

beschikbaar en geeft ruim baan aan de kinderen van Den Haag. www.heden.nl

Escher in het Paleis Lange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 31 december > Escher in Het Paleis Permanente tentoonstelling, Museum en virtuele attractie gewijd aan het werk en leven van M.C. Escher, gevestigd. >T/m 31 december > Kijken als Escher, Combinatie Escher prenten met optische en kinetische kunst. >T/m 3 november > Escher en Schatten uit de Islam, Het Tropenmuseum in Amsterdam en Escher in Het Paleis te Den Haag komen tot

Gemak Paviljoensgracht 20, 070 3638968, ma t/m zo van 12-18 uur. >T/m 1 september: Het groene gemak. Het Groene GEMAK is een samenwerkingsproject van GEMAK met Galerie Maurits van de Laar. www.gemak.org

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 31 december: Mondriaan en De Stijl. Mondriaan en De Stijl hebben een definitieve plek gekregen in Nederland. In het Gemeentemuseum Den Haag is een complete vleugel ingericht met werk van de groep rond Piet Mondriaan en Theo van Doesburg. >T/m 31 mei: Meesters uit het Mauritshuis - In het Gemeentemuseum Den Haag. Het Mauritshuis verbouwt en daarom is tijdelijk z’n vaste collectie verhuisd naar het Gemeentemuseum Den Haag. Daar zijn tot halverwege 2014 ruim 100 meesterwerken te zien, zoals Vermeers ‘Gezicht op Delft’, Potters ‘Stier’ en Rembrandts ‘Anatomische les’. >T/m 31 mei: Het wonder van Delfts Blauw, In de stijlkamers is een omvattend overzicht te zien van de spannende geschiedenis van vier eeuwen Delfts aardewerk. >T/m 31 augustus: ZomerExpo 2013 - Aarde, In de zomer van 2013 vindt de derde editie plaats van de ZomerExpo, een initiatief van het Gemeentemuseum Den Haag en de Stichting ArtWorlds. In 2013 is gekozen voor het thema AARDE – waar wij vandaan komen en waar wij naartoe gaan. >T/m 29 september: Grensverleggend. Werken uit de collectie Bert Kreuk. >T/m 10 november: Geert Lap en Leen Quist – minimalistische keramiek, porseleinen dozen, kommen en schalen van de kunstenaar Leen Quist en keramisch werk van

gevangenpoort.nl >T/m 31 december: Museum de Gevangenpoort - Vaste collectie. Bezoek de gevangenis, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de Middeleeuwen. Rondleiding door de Gajolen, Ridderkamer, Stockzolder, Pijnkelder, Examineerkamer en Treurkamer. Collectie o.a. schandborden, boeien, brandijzers, beulszwaarden en beenblokken.

Grote Kerk Rond de Grote Kerk 12. >T/m 28 augustus: Constantijn en Christiaan Huygens - Een gouden erfenis. De door XPEX ontworpen tentoonstelling over Constantijn en Christiaan Huygens belooft een ware belevenis te worden voor jong en oud. Door verschillende presentatievormen en de nieuwste interactieve technieken komen vader en zoon Huygens en de Gouden Eeuw van Nederland op een bijzondere en spectaculaire wijze tot leven. Ook zal er een replica van de beroemde Oranjezaal in paleis Huis ten Bosch te zien zijn. www.grotekerkdenhaag.nl

Haags Historisch Museum, Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur. >T/m 15 augustus: Indië in Den Haag. Een eeuwenoude band, Het Haags Historisch Museum besteedt dit jaar uitgebreid aandacht aan de herinneringen aan Indië en aan de cultuur die Nederlands-Indië bracht naar Den Haag. >T/m 8 september: Huygens rond de Hofvijver. Constantijn Huygens’ (1596-1687) band met Den Haag staat centraal in deze presentatie. www.haagshistorischmuseum.nl

Heden Denneweg 14a, 070 3465337, wo t/m za van 12-17 uur. >T/m 31 augustus: Zomergasten. Deze zomer stelt Heden haar tentoonstellingsruimte

Laan van Duivenvoorde 4, di t/m za van 14 en 15.30 uur (rondleiding alleen onder begeleiding van een gids). Expositie do tm zo van 12-18 uur. >T/m 19 oktober: Duivenvoorde en Oranje. Van Oranjesymboliek op portretten tot koninklijke huwelijksgeschenken. Van mooie hofjaponnen tot Oranjeporselein. Van archiefstukken tot foto’s van ontmoetingen met de koninklijke familie. Tastbare herinneringen aan een eeuwenoude band. >T/m 19 oktober: Koninklijke sjaals. Het textiele werk van dessin-, mode- en productontwerpers wordt 3 maanden lang gepresenteerd in de mangelkamer van kasteel Duivenvoorde. www.kasteelduivenvoorde.nl

Kinderboekenmuseum Prins Willem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di, do en vr van 14-17 uur, wo, za, zo en feestdagen van 12-17 uur. >T/m 31 december: Papiria. Een avontuurlijke ontdekkingstocht door de wereld van het kinderboek en de eigen verbeelding. Kinderen strijden tegen Inktvraat die dit literaire luilekkerland bedreigt. >T/m 31 december: Kikker. Geïnspireerd op de werken van Max Velthuijs, heeft Kikker en zijn vriendjes een vast onderkomen in het Kinderboekenmuseum. Kikker nodigt de allerkleinsten uit tot spel en prikkelt hun fantasie. www.kinderboekenmuseum.nl

Lange Vijverberg >T/m 13 september: Innovatie uit de doeken. Wat gebeurt er achter de bouwschutting van het Mauritshuis? Deze zomer brengen het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis en Royal Dutch Shell hun samenwerking in beeld met een openlucht fototentoonstelling.

Lange Voorhout Lange Voorhout >T/m 8 september: Den Haag Sculptuur Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland.

Letterkundig Museum Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr van 10-17, za en zo

7

uitagenda<


van 12-17 uur. >T/m 31 december: Het Pantheon - 100 schrijvers - 1000 jaar literatuur. Nederlandse en Vlaamse schrijvers vanaf de middeleeuwen tot heden. Het Pantheon brengt alle hoogtepunten uit de Nederlandse literatuur in de meest brede zin bijeen. >T/m 1 januari: De Nationale Schrijversgalerij. Van Kader Abdolah tot Joost Zwagerman, van Louis Couperus tot Anna Enquist, van De Schoolmeester tot Toon Tellegen; sta oog in oog met schrijvers van toen en nu. >T/m 25 augustus: Jan Siebelink - Het wonder dat mij is geschied. Naar aanleiding van zijn vijfenzeventigste verjaardag eert het Letterkundig Museum in Den Haag schrijver Jan Siebelink met een grote overzichtstentoonstelling over zijn leven en omvangrijk oeuvre. >T/m 1 juni: Het stenen bruidsbed. Als voorproefje op het Harry Mulisch Huis in oprichting wijdt het Letterkundig Museum een tijdelijke tentoonstelling aan het boek en de schrijver. De bezoeker ondergaat in een filmische ervaring het raadselachtige en bedwelmende verhaal van “Het stenen bruidsbed”. www.letterkundigmuseum.nl

Museon Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 31 december: Leefruimte voor mens en dier. Educatieve tentoonstelling over o.a. de druk die door de mens wordt uitgeoefend op de natuur. >T/m 31 december: De Poolzaal, overleven tussen ijs en smeltwater. De tentoonstelling biedt inzicht in de veranderingen die zowel natuur als cultuur in het polaire gebied doormaken en gaan doormaken. >T/m 31 december: De eerste kustbewoners: ontdek het geheim onder een vinexwijk, VINEX locatie Ypenburg was gedurende een aantal eeuwen het woongebied van de prehistorische mens. >T/m 31 december: Geologie en Techniek.

ouder of voorouder, bleven buiten het kamp. Over deze laatste groep gaat deze tentoonstelling. >T/m 27 oktober: #STADVANDETOEKOMST. Bouw mee aan de stad van de toekomst in het Museon. Je kunt hier onderzoeken hoe je als stadsbewoner kunt bijdragen aan het bedenken van oplossingen voor grote uitdagingen van onze tijd. www.museon.nl

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90, 070 3500830, di t/m za van 10-17, zo van 12-17 uur. >T/m 30 september: Strandmuur tot Boulevard van De Solà Morales. De ontwikkeling van de Scheveningse boulevard 1896-2013. >T/m 29 september: Spannende spinnen. Deze bijzondere zoölogische tentoonstelling laat ca. 50 soorten levende spinnen

opstelling. Zinsbegoochelend panorama van Scheveningen in 1881 en museum gewijd aan overige werken van Hendrik Willem Mesdag. >4 augustus t/m 3 november: Look around 360° photography. Overzicht van werk van Jan van der Woning en een selectie uit werk van verschillende panoramafotografen afkomstig uit de hele wereld. Speciaal voor de tentoonstelling is er een panorama-installatie geconstrueerd waar een panorama foto van de kroning van Koning Willem Alexander getoond wordt. www.panoramamesdag.nl

Pier Scheveningen Strandweg >T/m 30 september: Kiosk 3 op de Pier ( Galerie Duindorp). Tientallen schilderijen ge-

Lange Voorhout 15, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 5 mei: Voorjaarssalon, Divers werk van Pulchri-leden. >3 t/m 21 augustus: Fathel Neema, Schilderijen. www.pulchri.nl

Galerie Rehorst Regentesselaan 10, 070 3603461, do t/m za van 12-17, eerste en laatste zo van 13-17 uur en op afspraak. >T/m 1 september: Russian Summer. Groepstentooonstelling tgv 400 jaar NederlandsRussische betrekkingen. www.galerierehorst.nl

SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/m zo van 10-18 uur. (25 december gesloten), >T/m 5 januari: Zeesterren. Zeesterren zijn al meer dan 300 miljoen jaar op deze aarde en zijn er in vele maten, soorten en kleuren. Sea Life heeft een prachtige verzameling naar Scheveningen gehaald. www.sealife.nl

Louwman Museum Nationaal Automobiel Museum Leidsestraatweg 57, 070 3047373, di t/m zo 10-17 uur, >T/m 31 december: Louwman Museum Vaste collectie. Ruim 200 auto’s uit de periode 1886 tot heden, en een collectie automobiele kunst die bestaat uit schilderijen, sculpturen en affiches. www.louwmanmuseum.nl

Galerie De Twee Pauwen Oranjestraat/ Noordeinde 1, wo t/m za van 11-17, zo van 13-17 uur. >T/m 1 september: De anti-crisis. Deze expositie laat zien hoe de crisis kunstenaars stuurt. De galerie heeft daarbij met name gelet op originaliteit in het gebruik van thema, kleur, techniek en materialen. www. detweepauwen.nl

Madurodam George Maduroplein 1, jan-mrt van 9-18 uur, apr-juni van 9-20 uur, juli&aug van 9-21 uur; sept-okt van 9-19 uur, nov-dec van 9-17 uur. De kassa’s sluiten 1 uur eerder. >T/m 31 december: Madurodam. In Madurodam ontdek je met elkaar wat Nederland zo bijzonder maakt. www.madurodam.nl

De Verdieping van Nederland Prins Willem Alexanderhof 5, ma & zo van 12-17, di van 09-20, wo t/m za van 09-17 uur. >T/m 31 oktober: Middeleeuwse encyclopedie en de Wet afschaffing slavernij. In De Verdieping van Nederland, de gezamenlijke tentoonstellingsruimte van het Nationaal Archief en de Koninklijke Bibliotheek, kunt u een nieuwe selectie topstukken zien. Het is een keuze uit de collectie authentieke boeken en documenten met historische waarde. Zo kunt u onder andere een prachtig verlucht handschrift bekijken van Jacob van Maerlants Der nature bloeme, maar ook de Wet op de afschaffing van de slavernij uit 1863. www.deverdiepingvannederland.nl

Museum Meermanno I Huis van het Boek

Laan van Meerdervoort 7f, 070 3621434, wo t/m zo 12-17 uur. >T/m 1 januari: De Mesdag Collectie - vaste collectie. De Mesdag Collectie, voorheen Museum Mesdag, herbergt een uitzonderlijke verzameling 19de-eeuwse kunst. De collectie behoort, met haar vele schilderijen van de Haagse School en de Franse School van Barbizon, tot de belangrijkste in haar soort. >T/m 8 september: Verbeelding van de Oriënt. Gedreven door nieuwsgierigheid en op zoek naar exotische voorstellingen reisden in de 19de eeuw veel westerse kunstenaars naar de voornamelijk islamitische landen rondom de Middellandse Zee. www.demesdagcollectie.nl

Pulchri Studio

Herenstraat 67, 070 3903617, di t/m vr en zo van 14-17, za van 11-17 uur (25, 31 dec en 1 jan gesloten). >T/m 27 oktober: Rijswijk Textiel Biënnale. Twintig internationale kunstenaars tonen beeldende kunst van textiel, die veelal voor het eerst in Nederland is te zien. www. museumryswyk.nl

Javastraat 17, 070 3640653, wo t/m zo van 12-17 uur. >T/m 10 november: 1913 - Louis Couperus 50 jaar. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Couperus werd geboren aan de Haagse Mauritskade. Het Louis Couperus Museum viert het jubileumjaar met een expositie die is samengesteld naar aanleiding van het Album Amicorum dat Couperus voor zijn 50ste verjaardag van vrienden en bewonderaars ontving. www.louiscouperusmuseum.nl

De Mesdag Collectie

Hofweg 1H, www.ProDemos.nl >T/m 1 oktober: Originele Grondwet uit 1848, De Grondwet van Thorbecke uit 1848 legde de basis voor ons huidige bestuurlijke stelsel.

Museum Rijswijk

Louis Couperus Museum

Prinsessegracht 30, 070 3462700, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 15 september: Gewapend met kennis. 500 jaar militaire boekcultuur in Nederland, De tentoonstelling laat een overzicht zien van de militaire boekcultuur in Nederland. >T/m 29 september: Klaar met het boek - Studenten Grafisch Ontwerpen KABK. Aan de hand van eigen werk, speciaal gemaakt voor de tentoonstelling, vragen de studenten de bezoeker om na te denken over de houdbaarheidsdatum van het papieren boek. >T/m 1 september: De bibliotheek van Constantijn Huygens. In samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek toont Museum Meermanno in het Huygensjaar 2013 een selectie van de boeken uit de bibliotheek van boekenverzamelaar Huygens. www.meermanno.nl

ProDemos - Huis voor democratie en rechtstaat

Het Haags Historisch Museum heeft een nieuwtje voor haar jongste bezoekers. Via een zogenaamd ‘kinderspoor’ door de vaste collectie leren kinderen hoe het leven rond 1900 in Den Haag was. Op speelse wijze leren ze over typisch Haagse aspecten zoals het koningshuis, de ooievaar en de leeuw, arm en rijk en Haagse kunstenaars door de eeuwen heen. Kinderen jonger dan 6 jaar bezoeken het Haags Historisch Museum gratis. Kinderen tussen de 6 en 17 jaar betalen € 2,50. Voor meer informatie over alle speurtochten en activiteiten voor kinderen kijkt u op www.haagshistorischmuseum.nl> Foto: PR

Deze educatieve tentoonstelling maakt, aan de hand van interactieve presentaties, moderne mediatoepassingen en museumvoorwerpen, de belangrijkste geologische processen in de aarde en de aardkorst inzichtelijk. >T/m 31 december: Satellieten, ver weg - toch dichtbij. Leer door middel van interactieve opstellingen de techniek van satellieten en raketten kennen! >T/m 1 september: High Tech Romeinen, In ‘High Tech Romeinen’ staat de techniek en technologie die in de Romeinse tijd werd gebruikt centraal. De moderne vormgeving van de expositie is geïnspireerd op de antieke Romeinse wereld. >T/m 31 augustus: Buitenkampers, de kleur van overleven. Ruim 120.000 Indo-Europeanen, Nederlanders met een Indonesische

zien. Twee verzorgers zijn tijdens openingstijden aanwezig om bezoekers te woord te staan en om hen (ook letterlijk) in aanraking te laten komen met de wereld van de spin. www.muzee.nl

maakt op diverse locaties in Scheveningen door Anneloes Groot en gastkunstenaars zijn te bezichtigen dagelijks van 10.00 tot 20.00 in deze glazen vitrine ( kiosk). www.pier.nl

Galerie Nouvelles Images

Platform57

Westeinde 22, di t/m za van 11-17 uur. >T/m 24 augustus: Viewmasters. De zomertentoonstelling door gastcurator Jasper de Beijer samengesteld. www.nouvellesimages.nl

Zuidlarenstraat 57, platform57.nl >T/m 30 juni: System As Second Skin, Een site specific installatie van Hans Wilschut.

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3106665, ma t/m za van 10-17, zo van 12-17 uur, alle dagen geopend! Behalve 25 december en 1 januari. >T/m 31 december: Panorama Mesdag - Vaste

Galerij Prins Willem V Buitenhof 35, 070 3023435, di t/m zo van 12-17 uur. >T/m 31 december: Galerij Prins Willem V Vaste collectie. Verzameling voornamelijk 17de-eeuwse schilderijen, een weerspiegeling van de smaak van Prins Willem V. www.mauritshuis.nl

Vitrine Weimarstraat 48, Continu te bezichtigen, >T/m 3 september: Vitrine 39. Installatie van de hand van kunstenaar, conservator en initiatiefnemer van VITRINE, Annemieke Louwerens. www.vitrineonline.nl

WTC The Hague Art Gallery Prinses Margrietplantsoen 33, 070 3043665. >T/m 8 september: Zomertentoonstelling Azië. De kunstenaars die hun werken gaan tonen hebben allen op verschillende wijze een speciale binding metAzië.Werk van o.a. Ingrid van der Hoeven, Seekee en Zhuang Hong Yi. www.wtcthehague.com

Yi Jun Peace Museum Wagenstraat 124A, ma t/m vr van 10-17, zo van 10-16 uur. >T/m 31 december: Yi Jun Peace Museum Vaste collectie. Eerbetoon aan de Koreaanse onafhankelijkheidsstrijder en diplomaat Yi Jun en herinnering aan het bredere doel van wereldvrede. www.yijunpeacemuseum.com

2>UITAGENDA


Spannende films in de Op zaterdagen in augustus zijn er films te bekijken achter het Nutshuis. Afsluiter is het Open Air Film Festival ‘Pluk de Nacht’. Verwacht spannende films over spionage, ruimtewezens en een ex-marinier die een drugsbende uitmoordt uit liefde voor zijn licht achterlijke broer. Muziek en hapjes versterken de ‘luchtige manier van film kijken’. Door Olivier van Nooten

Gene Hackman vermoedt als afluisterexpert getuige te zijn van duistere praktijken in ‘The Conversation’ (1974).

Theater, Muziek & Evenementen Gegevens voor de UITagenda De brongegevens voor deze weekagenda zijn afkomstig van Den Haag Marketing. Tips voor de agenda kunt u (uiterlijk een maand van te voren) uitsluitend mailen naar Arja Kalhorn en Rob Hogeslag: [email protected]. Voor de meest actuele culturele informatie kunt u kijken op www.haagsuitburo.nl

uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten: VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl

Vrijdag 9 augustus 10:00 Omniversum > Travel the World

12:00

Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00

FAST (Free Architecture Surf Terrain) > Mutesounds | [Dance,

Festival] Muziekevenement voor doven, slechthorenden en horenden. DJ’s, VJ’s, een band, muziekgebarentolk, interactieve media, expressieve dansgroep en een verlichte trilvloer. Er zijn weekendtickets voor wie wil blijven slapen in het surfdorp op het festivalterrein. Kijk op de festivalwebsite!Gratis www.mutesounds.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck >

De zomer leent zich, ook in Nederland, prima voor nachtelijk vertier in de buitenlucht. De tuin van Het Nutshuis is in augustus een bioscoop waar drie meesterwerken en een festival het publiek bedienen met bewegend beeld. Kees Brienen (die eerder uitverkochte programma’s samenstelde voor Kriterion, Paradiso en IDFA in Amsterdam) zegt aan te voelen dat er in Den Haag een niche is voor zulke avonden: “Het Filmhuis is een fijn theater, maar laat genoeg ruimte over voor wat uitdagenders”. Begin dit jaar begon hij bij Het Nutshuis, deed de documentaires op donderdag en besloot het breder aan te pakken. Augustus is de eerste maand waarin dat doel bereikt wordt. Op zaterdag 10 augustus draait ‘Alien’ (1979), de weken daarop gevolgd door ‘The Conversation’ (1974) en ‘Blue Velvet’ (1986). De eerste film staat bekend als mijlpaal in de sciencefiction, onder meer door het acteerwerk van Sigourney Weaver en de vormgeving van de ‘aliens’, gebaseerd op duistere tekeningen van H. R. Giger. De tweede zaterdag zien we Gene Hackman als protagonist,

Arrangement ism De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht]Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 17:00 Spark > Live @ Spark | [Dance, Jazz] In de trendy bar Spark zijn er gedurende het jaar leuke avonden met dj’s en livemuziek. Aperitivo with Dj Steven Willems. Gratis www.prospero.nu 19:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Rondvaart Den Haag - Proeverij | [Culinair, Boottocht] Een varende wijnproeverij vanuit Den Haag langs de oude landhuizen aan de Vliet, waaronder het Huygensmuseum Hofwijck. € 34,95 www.salonbootdenhaag.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act | [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 21:00 Pancho Bar > Live @ Pancho’s | [Popmuziek] Arthur Ebeling (blues). Gratis 23:00 Paard van Troje > Paardcafé | [Popmuziek] Live-optredens in het café. Regelmatig staan er weer nieuwe acts op het podium van het Paardcafé. Kom kennismaken met aanstormende bands, lekker dansen op de muziek van één van de dj’s of gewoon gezellig een drankje drinken. Met DJ PJ Gratis www.paard.nl 23:00 SuperMarkt > De Raaf & Elle Bandita | [Dance] Trip the light fantastic! Gratis www.supermarktdenhaag.nl

Zaterdag 10 augustus 09:30

Strand Scheveningen > Beach

die zich verliest in paranoïa over zijn afluisterpraktijken (‘nog steeds te gek, die moest ik ook van stal halen’, aldus Brienen). Bij de derde film ervaart het publiek de beklemmende sfeer die David Lynch weet te scheppen in ‘Blue Velvet’. Klassiekers zijn volgens de programmeur handig om vertrouwen op te bouwen bij bezoekers, die zo uiteindelijk eerder komen kijken naar minder bekende films. Alledrie zijn op verschillende manieren spannend, want Brienen heeft goede ervaringen met zulke films in de buitenlucht. “Je wilt eigenlijk dat het zich buiten je afspeelt, maar door de spanning beleef je wat er gebeurt. Denk aan het werk van Hitchcock. We weten allemaal wie de moordenaar is, dat betrekt je bij het verhaal”. De locatie leent zich volgens Brienen goed voor spanning op het grote doek; “Het is heel besloten. Je loopt door een tunneltje naar binnen en komt bij een vijvertje, zonder alles te kunnen overzien. Over die tuin is goed nagedacht”. Vampier Gelukkig is er dit jaar een vergunning voor geluid; vorig jaar hadden bezoekers koptelefoons op om de film te volgen. Nu draaien er behalve films zelfs DJ’s, die gemoedelijk de nacht inluiden, bijvoorbeeld tijdens het afsluitende ‘Pluk de Nacht’, het driedaagse festival dat dit jaar toe is aan een tiende editie. Naast de hoofdstad zijn deze keer Den Haag en Arnhem terrein voor nieuwe cinema, compleet met lekkere hapjes en muziek na de vertoning. Brienen noemt het ‘een luchtige manier van filmkij-

Volleyball Circuit - Beach Life! - Scheveningen | [Sport] Beachvolleyball op speelvelden op het strand ter hoogte van The Hague Beach Stadium. www.beachvolley.nl 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 12.00, 13.00, 14.00, 15.00 (Engelstalig), 16.00 en 17.00 uur. € 11,jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 11:30 Grote Kerk > Huygens koetsritten | [Rondrit] Huygens koetsritten door binnenstad Den Haag. € 20,- jeugd € 12,50 www.stadskoetsiers.com 12:00 VVV Uitburo Den Haag > Gouden koetsjes | [Rondrit] Bezoek Den Haag op een andere manier. Met deze originele koets ervaart u de sfeer en ambiance van vroeger tijden. Uw koetsier laat u alle belangrijke bezienswaardigheden zien en vertelt u van alles over de residentie. Ook om 13.00, 14.00 15.00 en 16.00 uur. € 15,€ 7,50 www.denhaag.com 12:00


Een team ruimtevaarders ontdekt te laat dat ze

ken’. Donderdag 29 augustus start het festival op zijn verzoek met ‘Let the right one in’ (2008), een vampierfilm uit Zweden over vriendschap tussen buitenbeentjes. Een meisje en haar vader verhuizen naar

Festival] Muziekevenement voor doven, slechthorenden en horenden. DJ’s, VJ’s, een band, muziekgebarentolk, interactieve media, expressieve dansgroep en een verlichte trilvloer. Er zijn weekendtickets voor wie wil blijven slapen in het surfdorp op het festivalterrein en niks wil missen van MuteSounds. Kijk op de festivalwebsite voor de verschillende mogelijkheden en prijzen! Gratis www.mutesounds.nl 12:00 Hofpark > Waterpop | [Festival, Popmuziek] Festival met bekende acts, plaatselijke bands en een knallende afsluiter. Jaarlijks, gratis toegankelijk, festival met een eigenwijze programmering. Met Tessa Rose Jackson, The New Shining, Hausmagger, lstafir en kinderband Hippe Gasten, Jungle by Night, SKIP&DIE, traumahelikopter, The Delta Saints, Orange Goblin, Sunday Sun en Waterproof-winnaar Jon Tarifa. Gratis www.waterpop.nl 12:30 Bierkade > Arrangement ism De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Rondvaart Den Haag - Ontdek de vliet | [Boottocht] Ontdek de Vliet! Een gids neemt u mee voor een rondvaart aan boord van de antieke Salonboot vanuit het centrum van Den Haag in de richting van Drievliet, Hofwijck en Voorburg. € 16,95 www.salonbootdenhaag.nl 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht]

3

uitagenda<


tuin van Het Nutshuis Nacht’, waar je kunt ‘swingen op de beste deuntjes’.

een waarschuwing als noodkreet hebben opgevat in ‘Alien’ (1979). >Foto’s: PR

de flat waar Oskar woont, een twaalfjarige zonder vrienden die gepest wordt op school. ‘Dead Man’s Shoes’ (2004) is de volgende avond aan de beurt. Een voormalig marinier keert terug naar zijn geboorteplaats om

een drugsbende van de kaart te vegen, die zijn broer het leven zuur maakte. Zondag draait er een verrassingsfilm, die voor Brienen ook nog een raadsel is. Elke dag is er na de hoofdfilm korte cinema en ‘Pluk de

Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Haagse en Nederlandse historie. Horen, zien en beleven | [Wandeling] Een historische wandeling met verhalen en anekdotes door het bestuurscentrum van Den Haag. € 9,95 Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.residentieontdekkingen.nl 14:00 Westbroekpark > Poëzie aan de Waterkant | [Popmuziek, Festival, Literatuur] Grootste Haagse poëziefestival in de openlucht, dat bestaat uit een mix van poëzie en muziek, dichters met een sterke voordracht en singer-songwriters met poëtische teksten. Gratis www.dichtersgilde.nl 14:00 Grote Kerk > 17de-eeuwse tuinen | [Lezing] Lezing door Leo den Dulk (historicus).Maak kennis met de classicistische stijl van de 17de-eeuwse tuinen, overgeleverd uit Italie. Gratis www.huygenstentoonstelling.nl 15:00 AFAS Circustheater > Sister Act | [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 16:00 Strandtent de Fuut > Barock Summer | [Klassieke muziek] Barokorkest onder leiding van Simon Murphy. Gratis www.defuut.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act | [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99

Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 20:00 Spark > Live @ Spark | [Dance, Jazz] In de trendy bar Spark zijn er gedurende het jaar leuke avonden met dj’s en livemuziek. Sparks. Bubbles with DJ Rob. Gratis www.prospero.nu 20:30 Paard van Troje > Isak Strand vs. TOE | [Popmuziek] Vrolijke upbeat surfliedjes, romantische folkpop en reggae tunes met jazz- en souluitstapjes van deze Zweedse band. Support: Samson for President. € 10,- www.isakstrand.se 21:30 Nutshuis > Open Air Cinema | [Speelfilm] Openlucht cinema in de tuin van het Nutshuis. Alien & Ridley Scott (USA, 1979, 117 min.) € 8,50 www.nutshuis.nl 23:00 SuperMarkt > Leroy Joy | [Dance] Sexy eclectic. Egale mix van hiphop, house, electro, dubstep, rock en indie. € 3,www.supermarktdenhaag.nl

Zondag 11 augustus 09:30

Strand Scheveningen > Beach Volleyball Circuit - Beach Life! - Scheveningen | [Sport] Beachvolleyball op speelvelden op het strand ter hoogte van The Hague Beach Stadium. www.beachvolley.nl 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:00 Bierkade > Ooievaart - Haagse Veer - Den Haag naar ‘t Geertje Zoeterwoude | [Boottocht] 3 uur durende vaartocht van Den Haag naar geitenboerderij ‘t Geertje in Zoeterwoude. € 10,- jeugd € 5,www.ooievaart.nl, www.hetgeertje.nl 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt | [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom

Kluis Aangezien het Humanity House ook projecties in de planning had, overlegde Brienen met zijn collega aldaar om het op elkaar af te stemmen. “Een zeer positieve samenwerking. Ik kwam erachter dat Patrick een ontzettend leuke gast is, we konden elkaar aansporen welke films te draaien”. Slimme filmliefhebbers halen een combi-ticket, zodat ze tegen gereduceerd tarief bij beide instellingen terecht kunnen. De komende maanden hoopt Brienen frequenter en iets kleinschaliger te werk te gaan, wat geen verrassing is voor wie weleens in de kluis van Het Nutshuis geweest is. Bij groot succes kan de organisatie uitwijken naar de centrale hal. Het idee is om na augustus elke week een film te draaien, ‘bekend, minder bekend en totaal onbekend’. Brienen verklaart waar hij op mikt: “De doelgroep is geïnspireerd publiek dat zelf iets te bieden heeft, zoals studenten van de academie en het conservatorium. Op die leeftijd begint een bioscoopervaring belangrijk te worden – dat was bij mij in elk geval zo. Ik hoop dat er een paar ‘Blue Velvet’ voor het eerst zien en verslaafd raken. Het zou mooi zijn als we kritisch publiek bereiken, gangmakers die op hun beurt weer anderen deelgenoot maken van een ervaring, bijvoorbeeld in hun eigen werk”. Openluchtfilms in Het Nutshuis, van 10 tot 31 augustus (aanvang rond 21:30 uur) Voor meer informatie: www.nutshuis.nl

de markt. Op zoek naar een 1ste druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. www.denhaag.com 10:00 Deltaplein Kijkduin > boeken- kunstantiek- brocante- curiosa- handmade markt | [Markt] Leuke markt met gemiddeld 40 kramen aan leuke deelnemers die elke keer weer iets nieuw en verzamelde artikelen te koop aanbieden. Gratis www.kijkduin.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht 070-3542100 of stuur een mail naar: scheveningensealife@ merlinentertainments.biz www.sealife.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 12.00, 13.00 en 14.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:00


Festival] Muziekevenement voor doven, slechthorenden en horenden. DJ’s, VJ’s, een band, muziekgebarentolk, interactieve media, expressieve dansgroep en een verlichte trilvloer. Er zijn weekendtickets voor wie wil blijven slapen in het surfdorp op het festivalterrein en niks wil missen van MuteSounds. Kijk op de festivalwebsite voor de verschillende mogelijkheden en prijzen! Gratis www.mutesounds.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling |

‘Blue Velvet’ (1986) is een beklemmende klassieker van David Lynch.

OMSLAG: De zomer leent zich, ook in Nederland, prima voor nachtelijk vertier in de buitenlucht. De tuin van het Nutshuis is in augustus een bioscoop waar drie meesterwerken, waaronder ‘Blue Velvet’ (1986) van David Lynch is te zien (zie foto). Openluchtfilms in Het Nutshuis, van 10 tot 31 augustus (aanvang rond 21:30 uur) > Foto: PR

[Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) | [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl 14:00 Binnenstad Den Haag > Haagse taal tour | [Rondrit, Rondleiding] De stad in op de fiets met een echte Haags sprekende gids. We nemen je niet mee langs het stadhuis, maar langs het IJspaleis (Ehs-palehs)! Wat zijn de Haagse tietuh? € 32,50 www.totzo.org 14:00 Grote Kerk > Poezie wandeling | [Wandeling, Literatuur] Frans Blom neemt u mee langs de plaatsen die Huygens bezong. Gratis www.grotekerkdenhaag.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Stadswandeling 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden | [Wandeling] Met een gids van het Gilde Den Haag wandelen door het centrum van Den Haag met als thema 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (€0,45 per minuut). www.gildedenhaag.nl 14:30 AFAS Circustheater > Sister Act |

[Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 15:00 Bierkade > Ooievaart - High Tea op de Vliet | [Boottocht] Geniet van een ontspannen vaartocht tussen Delft, Den Haag en Leidschendam-Voorburg. En, genieten is nog leuker als er een uitgebreide high tea aan boord geserveerd wordt! € 25,www.ooievaart.nl 15:30 Abdijkerk > Orgelbespeling | [Klassieke muziek] Concert met voorafgaand om 14.30 uur bezichtiging kerk. In de sfeervolle kloostergang van deze oude Cisterciënzer kloosterkapel is een multimediashow te zien over De kloostergang, het hart van de Abdij. Orgelbespeling door Vincent Hildebrandt. Gratis www.abdijkerk.info 17:00 Strandtent de Fuut > Jazz in De Fuut | [Jazz] Gratis live optredens in de ontspannen sfeer van de opvallende kanariegele strandtent. Vrije Hand voor Pianist Maurits Roes Maurits Roes - piano, Bram Stadhouders - gitaar, Stefan Lievestro - contrabas, Tijn Jans - slagwerk. Gratis www.defuut.nl 19:00 AFAS Circustheater > Sister Act | [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 19,99 t/m € 59,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act

Maandag 12 augustus 10:00 Omniversum > Travel the World

4>UITAGENDA


Muziekbeleving slechthorenden MuteSounds is niet meer weg te denken uit het festivallandschap. Dit jaar beleeft het bijzondere evenement op het Scheveningse strand haar zevende editie. Met een speciale missie: een bijdrage leveren aan het vertalen van de emotie van muziek. Door Anneke Ruys

MuteSounds begon ooit als een afstudeerproject. Vier studenten culturele maatschappelijke vorming van Hogeschool Inholland Den Haag bedachten in 1997 een concept voor een dagevenement voor doven, slechthorenden en horenden. Het moest een bijzondere beleving worden waar de emotie van muziek op een niet eerder bedachte manier vertaald werd. Maks Oosterbaan en Meike Asselbergs zijn de creatieve geesten achter het MuteSounds-concept dat nu uitgegroeid is tot een driedaags festival. “We wilden iets creëren dat er nog niet was. Een onderscheidend festival op aparte locaties, bedacht voor een vaak vergeten doelgroep. Gericht op doven en slechthorenden, maar tegelijkertijd ook geschikt voor horenden. Centraal stond de interactie tussen de verschillende groepen om zo een verrijkend contact voor beiden te doen ontstaan”. MuteSounds trekt doven en slechthorenden uit heel Europa. Dat mag best bijzonder heten. Het festival mag rekenen op de deelname van

>Foto: Original Dennis

>Foto: Siebeke Asselbergs

Vervolg>Theater, Muziek & Evenementen Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een

dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl

Dinsdag 13 augustus 10:00

Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede

Kamer | [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/bezoek_ ons/index.jsp 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren gewenst 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook

afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30` Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer | [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/bezoek_ ons/index.jsp 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Jugenstilwandeling ‘t Gilde | [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert u langs de bekendste en mooiste jugenstil panden in de Haagse binnenstad. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.gildedenhaag.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 15:00 Huygensmuseum Hofwijck > Gratis rondleiding Beleef Huygens | [Museum, Wandeling] Gratis rondleiding op de buitenplaats Hofwijck, één van de belang-

rijkste monumenten uit onze Gouden Eeuw. www.huygenstentoonstelling.nl

Woensdag 14 augustus 10:00


Kamer | [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/bezoek_ ons/index.jsp 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbin-

veel leuke mensen, vooral uit de Haagse regio. Onder de vrijwilligers zijn ook veel doven en slechthorenden. Over het concept MuteSounds is in ieder geval goed nagedacht. Er moest op de gekozen locaties een trilvloer komen waarop de muziek gevoeld kon worden. Daarnaast werden ook muziek-gebarentolken ingezet voor het vertalen van de gesproken teksten. “MuteSounds is meer dan alleen muziek. We hebben ook interactieve installaties, dansers en theateracts op het podium en alles wordt verrijkt met lichtshows. Voor deelnemende bands is de voorwaarde dat zij openstaan voor de doelgroep doven en slechthorenden en het concept of daarover in ieder geval na willen denken”. Furore Centraal bij het festival staat steeds het leveren van een bijdrage aan het vertalen van de emotie van muziek. Eén van de deelnemende bands dit jaar is Bombay Show Pig die momenteel wereldwijd furore maakt. Canada, USA, Zuid-Afrika, Frankrijk, Zwitserland, Duitsland …, de tweemansformatie bestaande uit de Haagse Linda van Leeuwen en de Leidse Mathias Janmaat worden overal met open armen ontvangen. Ze staan aan de vooravond van een internationale doorbraak. Het optreden van de formatie op MuteSounds is één van de laatste shows voordat Bombay Show Pig voor

ding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer | [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/bezoek_ ons/index.jsp 13:00 Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement ism De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50 € 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Ontdek China Town en de verdwenen Joodse buurt | [Wandeling] Tijdens de wandeling maakt u kennis met het huidige China Town en de verdwenen Joodse buurt. Op de kade staan nog de woningen van beroemde 17de eeuwse Hollandse meesters. Verder wordt een bezoek gebracht aan een 17de eeuws hofje. De organisatie achter deze excursie is Residentie Ontdekkingen, een klein en flexibel organisatiebureau, met als doelstelling de historie en de cultuur van de unieke Haagse regio bij een groter publiek bekend te maken. € 9,95 www.residentieontdekkingen.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act | [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar

5

uitagenda<


g voor doven n én horenden optredens naar Canada vertrekt en daarna op een uitgebreide Europese tournee gaat. Voor Linda is het niet de eerste keer dat ze voor een publiek van doven en slechthorenden staat. “Met Splendid heb ik al eens op een vergelijkbaar festival, Sencity, gestaan. Ook met een trillende dansvloer en gebarentolken. Er werd door de mensen op een speciale manier gecommuniceerd, geklapt en de handen in de lucht geheven. Dat is me het meest opgevallen, net als de manier van onderling communiceren. Een bijzondere ervaring was het die nu met Bombay Show Pig een vervolg krijgt”. Voor hun optreden op MuteSounds neemt het duo hun lichtman mee. De songteksten en een extra setlist is naar de gebarentolk opgestuurd. Als een van oorsprong Haagse kijkt Linda ook uit naar het optreden op het Scheveningse strand. “Het Fast Surfdorp in Scheveningen is voor mij een plek waar ik zelf ook graag hang. Ik woon wel tegenwoordig in Haarlem maar het Haagse bloed blijft natuurlijk stromen. MuteSounds wordt beslist een bijzonder optreden voor ons. Het is toch altijd anders dan alle andere optredens”.

>Foto: Anonymous Gentleman

MuteSounds vindt van 9 tot en met 11 augustus plaats bij het Fast Surfdorp op het strand bij het noordelijk havenhoofd. Kijk voor meer informatie op www.mutesounds.nl. Het optreden van Bombay Show Pig staat op de zaterdag gepland.

MuteSounds Festival en Bombay Show Pig.>Foto: Anna van Kooij

zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 17,99 t/m € 44,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 20:30` Paard van Troje > Fucked Up | [Popmuziek] Canadese hardcore punkband uit Toronto, Ontario. Fucked Up, de naam van de hardcore punkband uit Toronto, staat voor de harde waarheid die zich diep in het hart van deze draaikolk aan toegankelijke herrie heeft genesteld; niets in het leven is wat het lijkt. € 11,lookingforgold.blogspot.nl

druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. www.denhaag.com 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) | [Rondleiding, Jeugd] uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl

Donderdag 15 augustus 10:00


Kamer | [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer.nl/contact/bezoek_ons/index.jsp 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival | [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www. omniversum.nl/nl/filmfestival.aspx 10:00 Bierkade > Ooievaart - Haagse Veer - Den Haag naar ‘t Geertje Zoeterwoude | [Boottocht] 3 uur durende vaartocht van Den Haag naar geitenboerderij ‘t Geertje in Zoeterwoude. € 10,- jeugd € 5,- www.ooievaart.nl, www.hetgeertje.nl 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt | [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een 1ste

11:00

ProDemos - Huis voor democratie en rechtstaat > Rondleiding Vrede en Recht | [Wandeling, Lezing] Een bezoek aan het Internationaal Strafhof en het Joegoslavië-Tribunaal. Wilt u deelnemen aan deze rondleiding? Stuur dan een e-mail aan [email protected]. € 15,- http://www.prodemos.nl/ Bezoek-Den-Haag/Bezoekerscentrum/


Rondleidingen/Rondleiding-Vrede-enRecht 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water | [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 12:30 Bierkade > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 22,50 jeugd € 17,50 www.huygenstentoonstelling.nl 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer | [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de

>Foto: Original Dennis

democratie. Je krijgt een film te zien en bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. Gratis www.tweedekamer. nl/contact/bezoek_ons/index.jsp 13:00` Duinrell > Zomershow 2013 | [Show] Zomershow met dans en acrobatiek met als thema Summer Parade. Tevens shows om 14.30 en 16.00 uur. www.duinrell.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Hofjeswandeling ‘t Gilde | [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert u langs de bekendste en mooiste hofjes. Verborgen plekjes, vanaf de straat moeilijk te zien. www.gildedenhaag.nl € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) 13:30 Huygensmuseum Hofwijck > Arrangement i.s.m. De Ooievaart en Huygenstentoonstelling | [Boottocht] Van eind april tot eind augustus is er een dagelijkse bootverbinding tussen de Grote Kerk in Den Haag en Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg. € 17,50

€ 22,50 www.huygenstentoonstelling.nl AFAS Circustheater > Sister Act | [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 19,99 t/m € 59,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 21:30 Humanity House > Bios in de buitenlucht | [Speelfilm] Wat is er mooier dan op een zwoele zomeravond de beste films in de openlucht te bekijken. Dat kan deze zomer op het sfeervolle terras van het Humanity House. Lust, Caution (China). € 6,50 www.humanityhouse.org 23:00 SuperMarkt > Dj Edison | [Dance] Electro, house en eclectic. Gratis www.supermarktdenhaag.nl 20:00

>Informatie THEATERS Appeltheater/ Appelstudio Duinstraat 6-8, 070-3502200 AFAS Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Hoge Zand 42 070-3022680 Culturalis Hobbemastraat 120 Tel: 070 44 52 808 Diligentia Lange Voorhout 5 070-3610540 Nationale Toneel Gebouw Schouwburgstraat 8 0900-3456789

Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789 Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 2513 CE Den Haag Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui, 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk, 070-3360336 Stella Theater

Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz Damlaan 44 Leidschendam 070-3875314 Theater Dakota Zuidlarenstraat 57 070-3265509 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn Nwe Schoolstr. 21-23 070-3610540 Laaktheater Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408

Theater aan het Spui Spui 187, 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe Burg. Feithplein 96 Voorburg 070-3864880 Theater Zeebelt De Constant Rebequeplein 20a 070-3656546 Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10

070-3066228 Zeeheldentheater Trompstraat 342 070-3991000

MUZIEKCENTRA Dr. Anton Philipszaal Spui, 070-8800333 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046 Koorenhuis Prinsegracht 27 070-3422722 Musicon

Soestdijksekade 345 070-3686800 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 070-3652002 Muziekcafé De Pater Achterom 8 070-3450852 Paard van Troje Prinsegracht 12 070-3601838 Podium Vocale Ln v. Meerdervoort 32 070-3451423 Regentenkamer Noorwest Buitensingel 20, 070-3658612 ’t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10 070-3600053

UIT

agenda

> www.denhaagcentraal.net > Uitgave van Den Haag Centraal >vrijdag 9 augustus 2013

Meer natuurhandhavers

Recommend Documents