12
De volgende cantatediensten zijn: (in de Wilhelminakerk) Zondag 18 maart Gelezen Mattheus evangelie met de koralen uit de Matth. Passion van J.S.Bach en het Miserere Mei van Gregorio Allegri 19:00 uur
Medewerkenden aan deze dienst: Voorganger: Koor: Orgel: Organisatie: Liturgie ontwerp: Foto voorzijde:
2
Lieke Versluis Vocaal ensemble Voices o.l.v. Piet Philipse Wybe Kooijmans Cantatedienstcommissie PKN Bussum Piet Philipse Interieur Ely (Engeland)
Zondag 22 april Zondag 16 september Zondag 21 oktober Zondag 25 november
Cantate BWV 51 (onder voorbehoud) Handelvereniging Cantate BWV 180 Messiah van handel (op veler verzoek)
Zaterdagavonden 8, 15 , 22 december Evensongs rond Advent en Kerst Spieghelkerk, Bussum
11
19:00 uur 19:00 uur 19:00 uur 14:30 uur
19:00 uur
Avondlied: Tekst Henry F. Lyte Muziek: Wiliam H. Monk arr. Ton van der Meer Abide with me; fast falls the eventide; The darkness deepens; Lord, with me abide; When other helpers fail and comforts flee, Help of the helpless, oh, abide with me.
Blijf mij nabij, wanneer het duister daalt. De nacht valt in, waarin geen licht meer straalt. Andere helpers, Heer, ontvallen mij. Der hulpelozen hulp, wees mij nabij.
Swift to its close ebbs out life’s little day; Earth’s joys grow dim, its glories pass away; Change and decay in all around I see— O Thou who changest not, abide with me.
Wees bij mij, nu de dag ten einde spoedt. Alles verdoft wat glans bezat en gloed. Alles vervalt in 't wisselend getij, maar Gij die eeuwig zijt, blijf mij nabij.
I need Thy presence every passing hour; What but Thy grace can foil the tempter’s pow’r? Who, like Thyself, my guide and stay can be? Through cloud and sunshine, Lord, abide with me.
U heb ik nodig, uw genade is mijn enig licht in nacht en duisternis. Wie anders zal mijn leidsman zijn dan Gij? In nacht en ontij, Heer, blijf mij nabij.
I fear no foe, with Thee at hand to bless; Ills have no weight, and tears no bitterness; Where is death’s sting? Where, grave, thy victory? I triumph still, if Thou abide with me.
Ik vrees geen kwaad, want bij mij is de Heer. Tranen en leed zijn nu niet bitter meer. Waar is uw prikkel, dood, wat dreigt ge mij? Ik triomfeer, mij is de Heer nabij.
Hold Thou Thy cross before my closing eyes; Shine through the gloom and point me to the skies; Heav’n’s morning breaks, and earth’s vain shadows flee; In life, in death, O Lord, abide with me.
Houd, Heer, uw kruis hoog voor mijn brekend oog, licht in het duister, wijs de weg omhoog. Uw dag breekt aan, de schaduw gaat voorbij. In dood en leven, Heer, wees Gij nabij.
Gezongen zegen
A Clare Benediction John Rutter
May the Lord show his mercy upon you, may the light of his presence be your guide, May he guard you and uphold you, may his spirit be ever by your side When you sleep may his angels watch over you, when you wake, may he fill you with his grace. May you love him and serve him all your days Then in heaven may you see his face.
Moge de Heer zijn genade op u zijn, mag zijn aanwezig licht uw gids zijn, Dat Hij u mag bewaren en beschermen, mag zijn Geest steeds bij u zijn. Als u slaapt mogen zijn engelen dan over u waken als u op bent mag Hij u dan vervullen met genade. Dat u Hem mag liefhebben
en Hem dienen al de dagen van uw leven Dan zult u zijn aangezicht zien in de hemel
Choral Evensong De Engelse koormuziek staat centraal in de Choral Evensong in de St. Nicolaaskerk; een ingetogen, meditatieve viering waarin de muziek voor zich spreekt. Als bezoeker neem je deel door de koor- en orgelklanken op je eigen manier te beleven. Het publiek heeft geen actief-participerende rol. Het dagelijks zingen van de 'Evensong' behoort tot de vaste taken van ieder Engels koor, verbonden aan kerk, kathedraal of college. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vele (Engelse) componisten zich hebben toegelegd op het schrijven van muziek die in deze 'Choral Evensongs' kan worden gezongen. De liturgie van de 'Choral Evensong' is al eeuwenlang dezelfde en staat als een huis met haar Psalmen, haar twee schriftlezingen ('Lessons'), gevolgd door de 'Canticles', bestaande uit het Magnificat (loflied van Maria) en het Nunc Dimittis (loflied van Simeon). De muziek is in de Choral Evensongs de religieuze en artistieke voertaal. Zo is deze Vesperviering een plaats om tot rust te komen, je hart op te halen, te mediteren en te genieten van geïnspireerde schoonheid. Het bidden van het getijdengebed heeft een lange geschiedenis in de Christelijke kerk. De jonge Kerk ontleende deze gebedstijden aan de liturgie van de Tempel in Jeruzalem. Daar werd rond het avondoffer en het morgenoffer gebeden; en bij het derde, het zesde en het negende uur. Vooral uit het boek der Psalmen werd veelvuldig geput. De oproep van Paulus om "zonder ophouden te bidden" (1 Thess. 5, 17) werd - haast letterlijk - ter harte genomen door monniken en kluizenaars die in gemeenschappen leefden. Zo ontstonden de Vespers, Completen, Metten, Lauden, de (later weer verdwenen) Primen, Terts, Sext en Noon, zoals o.a. vastgelegd in de Regel van Benedictus. Vooral in de kloosters vond zo dit voortdurend gebed plaats, op vaste tijden, iedere dag weer. Met de Reformatie verdwenen de kloosters in Engeland, en daarmee het traditionele koorgebed. Echter, de Anglicaanse aartsbisschop Thomas Cranmer (1489-1559) zorgde voor een Engelse vertaling en herschikking van het getijdengebed. De Metten en Lauden (met enkele elementen van de Primen) combineerde hij tot de ’Mattins’ of ’Morning Prayer’ en de Vespers en Completen voegde hij samen tot ’Evensong’ of ’Evening Prayer’. De Schriftlezing kreeg een belangrijke plaats in deze twee overgebleven gebedstijden. Zo werd in een jaar het Oude Testament in zijn geheel en het Nieuwe Testament tweemaal gelezen. De 150 Psalmen werden zo verdeeld over het dagelijkse Morning en Evening Prayer, dat het gehele Psalter in een maand gereciteerd werd. In 1544 verschenen de eerste liturgische teksten van de hand van Thomas Cranmer in het Engels. Vrij snel daarna - in 1549 - verscheen het eerste ’Book of Common Prayer’. Naast de liturgie van de Holy Communion en de liturgieen voor andere diensten, vonden die van de Mattins en Evensong hierin hun plaats. Na enkele revisies vond het ’Book of Common Prayer’ zijn uiteindelijke vorm in 1662. Het is deze orde van de Evensong die nog altijd veel gebruikt wordt in de Anglicaanse kerken, en waarop de orde van de Evensong van deze avond is gebaseerd. Piet Philipse
10
3
Orgelspel Gebeden
Introïtus: It is a thing most wonderful
Herongate, traditional melody, in The English Hymnal 1 koor It is a thing most wonderful, Almost too wonderful to be, That God’s own Son should come from Heav’n, And die to save a child like me.
Het is een ding meest prachtige, Bijna te prachtig om te zijn, Dat Gods eigen Zoon moet komen om te sterven eneen kind te redden als ik.
2 koor And yet I know that it is true; He chose a poor and humble lot, And wept, and toiled, and mourned, and died, For love of those who loved Him not.
En toch weet ik dat het waar is; Hij koos een arm en nederig lot, En weende, en zwoegden, en rouwden, en stierf, Uit liefde voor hen die Hem niet liefhadden
3 koor I cannot tell how He could love A child so weak and full of sin; His love must be most wonderful, If He could die my love to win.
Ik kan niet zeggen hoe Hij kan houden van Een kind zo zwak en vol van zonde; Zijn liefde moet uitzonderlijk zijn, Als Hij zou sterven, om mijn liefde te winnen.
4 allen I sometimes think about the cross, And shut my eyes, and try to see The cruel nails and crown of thorns, And Jesus crucified for me.
Ik denk wel eens over het kruis, En sloot mijn ogen, en probeerde om te zien De wrede nagels en kroon van doornen, En Jezus gekruisigd voor mij.
5 allen But even could I see Him die, I could but see a little part Of that great love, which, like a fire, Is always burning in His heart.
Maar ook kon ik hem zien sterven, Ik kon zag maar een klein deel Van die grote liefde, die, net als een vuur, altijd brand in Zijn hart.
6 koor It is most wonderful to know His love for me so free and sure; But ’tis more wonderful to see My love for Him so faint and poor.
Het is het mooiste om te weten Zijn liefde voor mij zo vrij en zeker; Maar 't is wonderlijk om te zien Mijn liefde voor Hem zo zwak en arm.
7 allen And yet I want to love Thee, Lord; Oh, light the flame within my heart, And I will love Thee more and more, Until I see Thee as Thou art.
En toch wil ik liefhebben, Heer Oh, licht de vlam aan in mijn hart, En ik zal U liefhebben meer en meer, Totdat Ik zie U zoals Gij zijt.
Welkom Groet Drempelgebed
Love Divine, all loves excelling choir Love divine, all loves excelling, Joy of heaven to earth come down; Fix in us thy humble dwelling; All thy faithful mercies crown! Jesus, Thou art all compassion, Pure unbounded love Thou art; Visit us with Thy salvation; Enter every trembling heart.
koor Liefde Gods die elk beminnen hemelhoog te boven gaat, kom in onze harten binnen met uw milde overdaad. Jezus, een en al ontferming, daal van uit den hoge neer met uw heerlijke bescherming in ons bevend hart, o Heer.
congregation Breathe, O breathe Thy loving Spirit, Into every troubled breast! Let us all in Thee inherit; Let us find that second rest. Take away our bent to sinning; Alpha and Omega be; End of faith, as its Beginning, Set our hearts at liberty.
allen Adem, o adem uw liefdevolle Geest in elk verontrust hart; Maak ons allen tot uw erven, laat ons de rust vinden die U beloofd hebt. Ontneem ons het verlangen naar de zonde; wees onze alfa en omega; voltooiing van het geloof, zoals het zijn begin is, maak onze harten vrij.
choir Come, Almighty to deliver, Let us all Thy life receive; Suddenly return and never, Never more Thy temples leave. Thee we would be always blessing, Serve Thee as Thy hosts above, Pray and praise Thee without ceasing, Glory in Thy perfect love.
koor God almachtig boven mate, die zo nederig verscheen, keer opeens terug en laat ons nooit meer, nooit meer hier alleen. Laat ons in de kerk U prijzen met uw heiligen omhoog tot in 's hemels paradijzen wij U zien van oog tot oog.
congregation Finish, then, Thy new creation; Pure and spotless let us be. Let us see Thy great salvation Perfectly restored in Thee; Changed from glory into glory, Till in heaven we take our place, Till we cast our crowns before Thee, Lost in wonder, love, and praise.
allen Wat Gij eenmaal zijt begonnen o voltooi het: maak ons rein, tot de wereld is gewonnen en in U hersteld zal zijn, tot wij eeuwig bij U wonen, schrijdende van licht tot licht, leggend onze gouden kronen zingend voor uw aangezicht.
Collecte Onder collecte kunt u luisteren naar …..
Kyrie Hans Boelee 4
arr. John Rutter
9
Evangelie Luc.18,31-43 In die tijd nam Jezus de Twaalf afzonderlijk bij Zich, en zeide hun: Zie, wij gaan op naar Jeruzalem en alles zal vervuld worden, wat door de profeten over de Mensenzoon geschreven is; want Hij zal worden overgeleverd aan de heidenen, en Hij zal worden bespot, mishandeld en bespuwd; en zij zullen Hem geselen en doden; - maar op de derde dag zal Hij verrijzen. Doch zij begrepen er niets van; dat woord was voor hen duister, en zij verstonden niet, wat er gezegd werd. Toen Hij nu Jericho naderde, zat er een blinde aan de weg te bedelen. Deze hoorde de menigte voorbij gaan, en vroeg, wat er te doen was. En men zeide hem: Jezus van Nazareth komt voorbij. Toen begon hij te roepen: Jezus, Zoon van David, ontferm U mijner! De mensen echter, die vooraan liepen, gaven hem dreigend te verstaan, dat hij moest zwijgen. Maar hij riep nog veel harder: Zoon van David, ontferm U mijner! Toen bleef Jezus staan, en liet hem bij Zich brengen. En toen hij bij Hem gekomen was, stelde Hij hem de vraag: Wat wilt gij, dat Ik voor u zal doen? En hij antwoordde: Heer, dat ik toch moge zien! Toen zeide Jezus hem: Word ziende! Uw geloof heeft u redding gebracht. En terstond kon hij zien, en hij volgde Hem, terwijl hij God verheerlijkte. En toen het volk dit zag, brachten zij allen lof aan God.
Overweging Anthem O for a closer walk with God
trad/arr CC. Stanford
O For a closer walk with God, A calm and heav'enly frame; A light to shine upon the road, t hat le-ads me to the lamb !
Om dichter bij God te wandelen, en een rustige en hemelse leidraad; Een licht dat schijnt op het pad, dat mij brengt naar het Lam !
Return, o holy Dove, return, Sweet messenger of rest; I hate the sins that made thee mourn, And drove thee from my breast.
Keer terug, o heilige duif, boodschapper van rust ; Ik haat de zonden dat U doet treuren, en mij van U beroofden.
The dearest idol I have known, What ever that idol be; Help me to tear it from thy trone, And worship only thee.
Het dierbaarste wat ik kende, wat het ook mocht zijn, Help mij het te krijgen van uw troon, en U alleen te aanbidden.
So shall my walk be close with God, Calm and serene my frame; So purer light shall mark the road, That leads me to the lamb !
Zo zal mijn wandeling dicht bij God zijn, in een kalme en rustige gang, Zo zal puur licht mijn weg markeren dat leidt mij tot het Lam !
8
Naar Psalm 28
O Lord to Thee I cry William H. Monk (1823-1889) Words: Paraphrase of Psalm 28; author unknown. 1. koor O Lord, to Thee I cry; Thou art my Rock and Trust; O be not silent, lest I die And slumber in the dust.
1. O Heer, tot U roep ik; Gij zijt mijn rots en vertrouwen; O, zwijg niet, tenzij ik sterf En sluimer in het stof.
2. koor O hear me when in prayer Thy favor I entreat; Hear, while I lift imploring hands Before Thy mercy seat.
2. O hoor mij in gebed Uw gunst die ik smeek; Hoor terwijl ik mijn handen uitsteek Voor Uw barmhartigheid.
3.koor O draw me not away With those of evil will; With them who speak of peace indeed, But still are plotting ill.
3. O tel mij niet bij hen die van kwade wil; Met hen die spreken van vrede Maar oorlog plannen.
4.allen Requite them for their wrong, Their evil deeds, O Lord; O give them then their just desert, And to their deeds reward.
4. Vergeld hun zonden, Hun slechte daden, o Heer; Geef hen wat zij verdienen, Als beloning voor hun daden
5.allen Thy deeds they disregard, Thy handiwork despise; And therefore Thou wilt cast them down And never let them rise.
5. Uw daden die ze negeren, Uw handwerk verachten; En daarom Gij zult hen neerslaan En nooit meet laten opstaan.
6.koor But blessèd be the Lord Who hearkens when I cry; The Lord, my Strength, my Help, my Shield, On Him will I rely.
6. Maar gezegend zij de Heer Dike luister wan neer ik roep; De Heer, mijn kracht, mijn hulp, mijn Schild, Op Hem zal ik vertrouwen.
7.allen His help makes glad my heart, And songs of praise I sing; Jehovah is His people’s Strength, The Stronghold of their king.
7. Zijn hulp maakt blij mijn hart, En liederen vol lof zal ik zingen; Jehovah is Zijn volk, de kracht, De burcht van hun koning.
8.allen Bless Thine inheritance, Our Savior be, I pray; Supply Thou all Thy people’s need, And be their constant Stay.
8. Zegen Uw erfdeel, Onze Redder ik bid u; Geef Uw volk wat zij nodig hebben En wees hun eeuwigdurende burcht.
5
Psalm 31: 1-7 1 Voor de koorleider. Een psalm van David. 2 Bij u, HEER, schuil ik, maak mij nooit te schande. Bevrijd mij en doe mij recht, 3 hoor mij, haast u mij te helpen, wees voor mij een rots, een toevlucht, een vesting die mij redding biedt. 4 U bent mijn rots, mijn vesting, u zult mijn gids zijn, mij leiden, tot eer van uw naam, 5 mij losmaken uit het net dat voor mij is gespannen, u bent mijn toevlucht. 6 In uw hand leg ik mijn leven, HEER, trouwe God, u verlost mij. Naar Psalm 46 A Mighty Fortress is our God M.Luther/J.S.Bach/John Rutter 1allen A mighty fortress is our God, a bulwark never failing; our helper he amid the flood of mortal ills prevaling. For still our ancient foe doth seek to work us woe; his craft and power are great, and armed with cruel hate, on earth is not his equal. 2 koor Did we in our own strength confide, our striving would be losing, were not the right man on our side, the man of God's own choosing. Dost ask who that may be? Christ Jesus, it is he; Lord Sabaoth, his name, from age to age the same, and he must win the battle. 3 koor And though this world, with devils filled, should threaten to undo us, we will not fear, for God hath willed his truth to triumph through us. The Prince of Darkness grim, we tremble not for him; his rage we can endure, for lo, his doom is sure; one little word shall fell him. 4 allen That word above all earthly powers, no thanks to them, abideth; the Spirit and the gifts are ours, thru him who with us sideth. Let goods and kindred go, this mortal life also; the body they may kill; God's truth abideth still; his kingdom is forever 6
Een vaste burcht is onze God, een toevlucht en een toren. Zijn macht bevrijdt van 't bange lot, dat ons nu is beschoren. De vijand rukt vast aan met opgestoken vaan; hij draagt zijn rusting nog van gruwel en bedrog: nooit zag men zijns gelijke. Met onze macht is 't niets gedaan: wij zijn alras verloren. Maar d' een'ge, die ons bij kan staan, God heeft Hem ons verkoren. Vraagt gij zijn naam, zo weet, dat Hij de Christus heet. Der legerscharen Heer is onze tegenweer; Hem blijft in 't eind de zege. Al trekken op van alle kant de helse legerscharen, wij vrezen niet! De Heer houdt stand, Hij zal zijn volk bewaren. Hoe ook de vijand woedt, wij staan hem voet voor voet, wij tarten zijn geweld; zijn vonnis is geveld: een woord en hij moet wijken. Het woord, dat zult gij laten staan, en niets daarbij verzinnen. De Heer gaat in de strijd vooraan: zijn Geest doet overwinnen. Al rooft g' ons al ons goed, vrouw, kind, en eer en bloed, ontneem 't ons alles vrij! Gij wint er toch niets bij: het Rijk blijft ons behouden!
Epistel 1Kor.13,1-13 Broeders, al spreek ik ook de talen van de mensen en de engelen, maar ik zou de liefde missen, dan ben ik als schallend koper of als een schetterend bekken. En al heb ik ook profetengave, en al ken ik alle geheimen en alle wetenschap, zelfs al heb ik een volmaakt geloof, zodat ik bergen kan verzetten, maar ik zou de liefde missen, dan ben ik niets. En al deel ik mijn gehele vermogen uit tot voedsel voor de armen, el al geef ik mijn lichaam prijs om te worden verbrand, maar ik zou de liefde missen, dan baat het mij niets. De liefde is lankmoedig, - zij is goedig, - de liefde is niet afgunstig; de liefde handelt niet onbehoorlijk, - zij is niet verwaand, - zij is niet eerzuchtig; zij zoekt niet zichzelf, - zij wordt niet verbitterd, - het kwaad blijft zij niet indachtig; zij is niet verheugd over de ongerechtigheid, maar zij verblijdt zich met de waarheid; alles verdraagt zij; alles gelooft zij; - alles hoopt zij; alles verduurt zij. De liefde vergaat nooit, al zullen profetengaven ook verdwijnen, al zullen talen ook verstommen, al zal de kennis ook te niet gaan. Want onvolmaakt slechts is ons kennen, en onvolmaakt slechts is ons profetere; als echter het volmaakte komt, dan zal wat onvolmaakt is, zonder meer verdwijnen. Toen ik nog kind was, sprak ik als een kind, dacht ik als een kind, redeneerde ik als een kind; maar nu ik man geworden ben, heb ik aan het kinderlijke een eind gemaakt. Nu zien wij in een spiegel, vaag als in een raadsel; dan echter van aangezicht tot Aangezicht. Nu ken ik slechts onvolmaakt; dan echter zal ik volledig kennen, zoals ik zelf gekend werd. Nu blijven nog: geloof, hoop en liefde, deze drie; de grootste echter van deze is de liefde.
Motet Magnificat (Lofzang van Maria)
Hendrik Andriessen
Magnificat anima mea Dominum, et exultavit Spiritus meus in Deo salutari meo. Quia respexit humilitatem ancilae suae: ecce enim hoc beatam me dicent omnes generationes.
Mijn ziel prijst en looft de Heer, mijn hart juicht om God, mijn redder: hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares. Alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen,
Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum nomen ejus. Et misericordia ejus a progenie in progenies timentibus eum. Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui. Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles.
Ja, grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan, heilig is zijn naam. Barmhartig is hij, van geslacht op geslacht, voor al wie hem vereert. Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm en drijft uiteen wie zich verheven wanen. Heersers stoot hij van hun troon en wie gering is geeft hij aanzien.
Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes, Suscepit Israel puerum suum recordatus misericordiæ suæ, Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini ejus in sæcula.
Wie honger heeft overlaadt hij met gaven, maar rijken stuurt hij weg met lege handen. Hij trekt zich het lot aan van Israël, zijn dienaar, zoals hij aan onze voorouders heeft beloofd: Hij herinnert zich zijn barmhartigheid jegens Abraham en zijn nageslacht, tot in eeuwigheid.
Gloria Patri et Filio, et Spiritui Sancto Sicut erat in principio et nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen.
Ere zij de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, als in de beginne nu en immer, en van nu aan tot in eeuwigheid. Amen.
7
