MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 1

PASEN MET EEN NIEUWE PAUS De afgelopen weken zijn historisch geweest voor ons katholieken: het terugtreden van paus Benedictus XVI en het aantreden van paus Franciscus. Beide gebeurtenissen waren niet alleen historisch, maar ook verrassend. Het terugtreden van een paus is eeuwenlang niet gebeurd. Van paus Benedictus was bekend dat hij de mogelijkheid terug te treden open hield. Het moment waarop deze paus vervolgens aftrad, was wel zeer verrassend: midden in het Jaar van het Geloof, dat hij had afgekondigd en terwijl zijn derde encycliek op stapel stond. Na de encycliek over de liefde (“Deus caritas est”) en over de hoop (“Spe salvi”) was een encycliek over het geloof aangekondigd. Daarmee zou een soort trilogie voltooid zijn. Bovendien paste een encycliek over het geloof heel goed bij het Jaar van het Geloof. Veel is teruggekeken op het pontificaat van Benedictus XVI, waarbij een vergelijking met zijn voorganger werd gemaakt. Meer dan eens werd daarbij vergeten dat paus Benedictus 20 jaar ouder was dan paus Johannes Paulus II, toen hij aan zijn pontificaat begon. Als paus kreeg Benedictus te maken met een aantal ernstige zaken die buiten zijn macht lagen, hetzij omdat deze zich in het verleden hadden voltrokken, hetzij omdat zij vielen onder de competentie van een plaatselijke bisschop. De bisschop van Rome kan – ook al is hij paus – niet zomaar in andere bisdommen ingrijpen. Op het pontificaat lijkt de spreuk van toepassing, die op het graf staat van onze Nederlandse paus Adrianus VI “Hoezeer komt het erop aan in welke tijd de deugd van ook de allerbesten valt”. Dit graf is te vinden in de kerk “Santa Maria dell'Anima” vlakbij de Piazza Navona in Rome. De kerk en het bijbehorende huis werden in de veertiende eeuw gesticht door een echtpaar uit Dordrecht. Het was bedoeld voor pelgrims uit onze streken die in Rome waren. Onze streken behoorden tot het Duitse rijk en in de loop van de eeuwen is het complex steeds meer in Duitse handen gekomen. Als herinnering aan de Nederlandse stichters kunnen de Nederlandse bisschoppen nog steeds één priester in het huis (officiële naam college) laten wonen. Al jaren maakt prof. Antoine Bodar daar gebruik van. Van paus Benedictus zal mij zijn inspanning bijblijven om met het moderne denken in gesprek te gaan, alsook het pleidooi dat hij hield voor het inzicht dat onze Europese cultuur haar bestaan dankt aan de wortels die zij heeft. En een zeer belangrijke – zo niet onmisbare – wortel is het christendom. De levensbeschouwing, de waarden en normen van onze cultuur komen uit het christelijk geloof. Het christendom is essentieel voor de wijze waarop wij leven. Een nieuwe paus Ook de nieuwe paus was een verrassing. Allereerst duurde het conclaaf veel korter dan menigeen had verwacht. Met een paus uit Latijns-Amerika was wel gerekend, maar de naam van de Argentijnse kardinaal Jorge Bergoglio was niet gevallen. Met hem hebben we een nietEuropese paus maar wel van Italiaanse ouders. De hoop op een jongere paus werd niet ingelost. De nieuwe begint op dezelfde leeftijd als paus Benedictus XVI. Verrassend was wel de pausnaam: voor het eerst werd de naam van de populaire Italiaanse heilige Franciscus (van Assisi) gekozen. Ook het aantreden van de paus was verrassend. Hij begon met een heel gewoon “goedenavond” (“buona sera”). Om vervolgens tegen de mensen op het plein te zeggen: “U weet dat de taak van het conclaaf is aan Rome een bisschop te geven”. Daarmee positioneerde hij zich in eerste instantie als bisschop van Rome. Dat hij zijn keuze verstond als een gift van de kardinalen aan het bisdom Rome overtuigt mij ervan dat hij er wil zijn voor de mensen. Deze betrokkenheid kwam ook naar voren toen de nieuwe paus de mensen vroeg eerst voor hem te bidden dat God de paus zou zegenen, voordat hij de mensen zijn pauselijke zegen gaf. Daarin toonde paus Francisus zich een man van gebed. Laten wij bidden voor en met de paus, dat het licht van Jezus' verrijzenis onze wereld mag verlichten. Zalig Pasen! R.G.M. Gouw, pastoor 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

1

Parochie updates KLEDINGINZAMELING ‘MENSEN IN NOOD’ Zaterdag 20 april van 10.00 tot 12.00 uur in de Lambertuskerk Sam's Kledingactie voor Mensen in Nood is één van de grootste, charitatieve kledinginzamelaars in Nederland. Al ruim 40 jaar zamelen zij met behulp van een groot vrijwilligersnetwerk en (non-)profit organisaties kleding in. De opbrengst van de verkochte kleding gaat naar de noodhulp-, wederopbouw- en preventieprojecten van Cordaid Mensen in Nood. Ook dit jaar ligt de Lambertusparochie op de route voor deze kledingactie. Op zaterdag 20 april kunt u tussen 10.00 en 12.00 uur uw kleding in gesloten plasticzakken brengen.

Vastenproject “Kinderen geven aan Kinderen” Op Aswoensdag, 13 februari, is het Vastenproject “Kinderen geven aan Kinderen” van start gegaan. Wij hebben aan de kinderen uitgelegd hoe we in deze voorbereidingstijd op Pasen meer open kunnen staan voor God en de medemens. Hoe we meer oog kunnen hebben voor onze naasten en meer kunnen bidden. Dit komt tot uiting in dit project: een mooi gevulde doos voor een kind dat het niet zo goed heeft en voor hem of haar een Onze Vader bidden. Niet alleen kinderen ver weg in ontwikkelingslanden, maar ook kinderen dichtbij, zoals in Rotterdam–Pendrecht, een “Vogelaarswijk”. Hier wonen kinderen die extra steun kunnen gebruiken en daarom vroegen wij vroegen aan onze Lambertuskinderen: “Wil jij deze kinderen helpen?” Antwoord van onze kinderen ’Onze Lambertuskinderen’ hebben tot nu toe maar liefst meer dan 30 dozen voor hun tijdelijke Sonshine broer of zus gevuld. Deze met cadeautjes gevulde dozen worden op Goede Vrijdag, na de Kruisweg voor kinderen, aangeboden in het parochiehuis aan de initiatiefnemers van de Stichting Sonshine. Daar zal ook de dvd met het Paasverhaal getekend in zand vertoond worden. Zandtovenaar Gert van der Vijver en Nederlandse artiesten geven een prachtig eigentijdse invulling met zand en zang van de laatste week van Jezus’ leven weer. Hulp van kinderen in Den Haag Kinderwerk in de St. Jacobusparochie in Den Haag is enthousiast aangehaakt op dit initiatief. De kinderen in deze parochie hebben bij het verschijnen van dit blad met elkaar al 32 dozen gevuld die na Pasen naar de Stichting Sonshine zullen worden gebracht. Wederom is er samenwerking tot stand gekomen buiten de parochiegrenzen. Kinderen bidden voor Kinderen Net als bij de Adventsactie, hebben wij de deelnemende kinderen gevraagd minstens 1 keer een Onze Vader voor het ontvangende kind te bidden. Zo zijn diaconie en gebed op een mooie manier met elkaar verbonden. Na het inleveren van een gevulde doos hebben kinderen een klein houten kruisje van het grote kruis gehaald en deze onder een van de 14 kruiswegstaties gehangen. Zo is beeldend gemaakt dat het kind het zware kruis van Jezus een klein stukje lichter heeft gemaakt door Jezus’ voorbeeld te volgen. Elly Benner-Poiesz, coördinator kinderactiviteiten 2

21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

VIERINGEN IN DE GOEDE WEEK Palmzondag onder alle vieringen wijding en uitreiking van palmtakjes

Zaterdag 23 maart 19.00 uur Eucharistieviering Zondag 24 maart 10.00 uur Hoogmis met palmprocessie, parochiekoor, crèche en vastenproject met kinderen 12.00 uur Eucharistieviering Plechtige Chrismaviering Chrismaviering met de bisschop van Rotterdam Woensdag 27 maart 19.30 uur In de kathedraal aan de Mathenesserlaan Witte Donderdag Géén eucharistieviering om 9.00 uur! Donderdag 28 maart 19.30 uur Viering van de instelling van de H. Eucharistie Goede Vrijdag Vrijdag 29 maart

Géén eucharistieviering om 9.00 uur! 10.00 uur Kruisweg voor kinderen en kruisverering met witte bloemen Crèche is geopend Hierna overhandiging van de dozen Kinderen geven aan Kinderen in het parochiehuis. Film met het Paasverhaal. 15.00 uur Kruisweg met kruisverering Aansluitend gelegenheid tot ontvangen van sacrament van boete en verzoening 19.30 uur Goede Vrijdag-plechtigheden

Na de kruisweg en tijdens de plechtigheden is er kruishulde. Kerkgangers worden uitgenodigd bloemen mee te brengen om bij het kruis neer te leggen. Omdat de bloemengroep deze bloemen gebruikt voor de paasversiering, vragen we u witte bloemen mee te nemen.

VIERINGEN MET PASEN Paaswake Géén eucharistieviering om 9.00 uur! Zaterdag 30 maart 21.00 uur Paaswake Eerste Paasdag Zondag 31 maart

Tweede Paasdag Maandag 1 april

Beloken Pasen Zaterdag 6 april Zondag 7 april

10.00 uur Plechtige Hoogmis met parochiekoor Crèche, kinderwoorddienst en kindercatechese 12.00 uur Eucharistieviering 10.00 uur Hoogmis met parochiekoor Géén crèche Géén eucharistieviering om 12.00 uur 19.00 uur Eucharistieviering 10.00 uur Viering eerste Heilige Communie en crèche 12.00 uur Eucharistieviering 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

3

Jaar van Geloof Op dinsdag 19 februari jl heeft pastoor Gouw de eerste van zes bijeenkomsten verzorgd met als onderwerp: Katholieken en de Bijbel. De pastores van de federatie RRM bieden, ieder vanuit hun eigen kennis, kunde en creativiteit, verdiepingsmomenten aan in het kader van het Jaar van het Geloof. Zes pastores, zes avonden, zes verschillende invalshoeken en uiteraard ook op zes verschillende locaties. Zo kan het Jaar van het Geloof een aanleiding zijn om elkaar te ontmoeten, te inspireren en over eigen grenzen heen te gaan. Ook voor de volgende avonden bent u van harte uitgenodigd!

Maandag 22 april: De kerk in de wereld van deze tijd ‘Vreugde en hoop, verdriet en angst van de mensen van vandaag… zijn evenzeer de vreugde en de hoop, het verdriet en de angst van de leerlingen van Christus.’ Met deze openingswoorden markeert de pastorale constitutie over de kerk in de wereld van deze tijd (Gaudium et Spes) een radicale koerswijziging. Niet langer zou de kerk zich afkeren van ontwikkelingen in de moderne wereld. Uit de tekst spreekt een grote zorg voor de armen en voor alle mensen die lijden. Er wordt een visie uiteengezet op de waardigheid van de mens, de verantwoordelijkheid van de gemeenschap, de ordening van de samenleving en de rol van de kerk daarin. Daarbij komen de cultuur, sociaaleconomische verhoudingen, de politiek en de internationale gemeenschap in beeld. Het vooruitgangsgeloof dat uit de constitutie spreekt, is in de afgelopen decennia gelouterd door sociale en economische crises. De plaats van kerk en geloof in onze westerse samenleving heeft sterk aan kracht ingeboet. Toch plaatst de huidige tijd ons voor nieuwe uitdagingen. Wat houdt deze constitutie ons, 50 jaar later, voor over de rol van de kerkgemeenschap in onze hedendaagse samenleving? Inleider: Tijd: Locatie:

Pastoor H. Egging 20.00 - 22.00 uur Zaal OASE, parochiecentrum De Vier Evangelisten, Wilgenplaslaan 190 - tel. 010-4181850 (tram 25).

Maandag 27 mei: De schoolcatechismus toen en nu? “Waartoe zijn wij op aarde?” Deze eerste vraag uit de Schoolcatechismus staat bij velen in het geheugen gegrift. Het Tweede Vaticaans Concilie heeft de aanzet gegeven om de catechismus voor kinderen, jongeren en volwassenen te vernieuwen. Tijdens deze bijeenkomst volgen we de ontwikkelingen in de zoektocht naar een eigentijdse en systematisch geordende uiteenzetting van het katholieke geloof. Ook staan we stil bij de vraag: “Hoe geven wij de katholieke geloofstraditie door aan de komende generaties. Inleider: Tijd: Locatie:

Gerda Martens, pastoraal werker 20.00 - 22.00 uur Zaal OASE, parochiecentrum De Vier Evangelisten, Wilgenplaslaan 190 - tel. 010-4181850 (tram 25).

Verder in het jaar gepland: Maandag 16 september: Dinsdag 15 oktober:

Liturgie na Vaticanum II. Spiritualiteit en Evangelisatie.

Pastoor Chr. Bergs Pater J. van Duijnhoven o.p.

Rob Lijesen, teamcoördinator

4


PINKSTERNOVEEN IN DE LAMBERTUSKERK Een noveen (van het Latijnse woord ‘novena’, dat ‘negen’ betekent) is een gebed dat gedurende negen dagen wordt gebeden. De oervorm van de noveen is de Pinksternoveen, die zijn wortels vindt in de Bijbel (Handelingen der Apostelen 1,13 en verder). Daarin wordt beschreven hoe de leerlingen, samen met Maria, de moeder van de Heer, “eensgezind bleven volharden in het gebed”, tot aan de dag van Pinksteren, de komst van de Heilige Geest. Wij hoeven de geschiedenis niet over te doen. God heeft zijn Geest reeds gegeven. Maar juist de tijd tussen Hemelvaart en Pinksteren is de aangewezen tijd om te bidden voor een diepe werking van de Heilige Geest in ons leven. Zoals in de adventsweken wordt uitgezien naar Kerstmis met de geboorte van Christus, zo wordt in de Pinksternoveen uitgezien naar de komst en de doorwerking van de Heilige Geest. Jaarlijks bidt de Kerk de negen dagen tussen Hemelvaart en Pinksteren voor de komst van de Heilige Geest. Ook in onze kerk kunt u de Pinksternoveen meebidden. Wij verzamelen ons tussen Hemelvaart en Pinksteren na afloop van de ochtendmis in de doopkapel. In dit Jaar van het Geloof bidden we om versterking van ons geloof en om inspiratie om van ons geloof te getuigen. U bent van harte uitgenodigd!

NOVEEN In het kerkgebouw staat bij het beeld van Sint Jozef een aantal kaarsen die gegarandeerd negen etmalen branden. Dit zijn noveenkaarsen, aangestoken door gelovigen die gedurende die dagen voor een speciale intentie bidden. Een traditie in de katholieke kerk die haar oorsprong vindt in een gebeurtenis, beschreven in het Nieuwe Testament. Op de website van de zusters Clarissen (http://www.clarissen.nl/) lezen wij: „Meestal wordt er bij een noveen de tussenkomst van een of meer heiligen ingeroepen. Zij kunnen als vriendinnen en vrienden van God uw gebed met een goed woordje ondersteunen.” Nuchter en met realiteitszin lichten de zusters toe: „Het is niet zo, dat God, omdat u een noveen bidt, precies doet wat u van Hem vraagt. Hij doet vaak anders dan wij vermoeden.” Deze relativerende opmerking is misschien een reactie op een advertentie die af en toe in kranten verschijnt. Daarin wordt men opgeroepen om een noveen te houden op voorspraak van de heilige Clara om ‘positieve’ zaken te vragen (lijkt me vanzelfsprekend) en om twee dingen te vragen die onmogelijk lijken. Weliswaar staat er in het Evangelie dat voor God niets onmogelijk is, maar Jezus zelf bidt tot Hem: „Niet mijn wil, maar Uw wil geschiede.” Gods wegen zijn vaak ondoorgrondelijk. Toch vinden er verhoringen plaats die meer dan toeval zijn. De Franse auteur Théophile Gauthier schreef ooit: “Het toeval is wellicht het pseudoniem van God incognito”. Van dichtbij mocht ik eens zo’n ‘toeval’ meemaken. Tijdens een retraite vertelde een van de deelneemsters dat haar dochter door een vriend bewerkt was om lid te worden van een club die aan zwarte magie deed. Ze was heel agressief, dronk en gebruikte drugs. Ze vormde een bedreiging voor haar omgeving. De priester die de retraite leidde, vroeg aan alle aanwezigen om voor dit meisje een noveen te houden en iedere dag de litanie van het Kostbaar Bloed van Jezus Christus te bidden. Hij had ervaring met exorcisme en wist dat deze litanie een van de krachtigste gebeden is. (Het gebed staat in het Katholiek Gebedenboek, samengesteld door dr. J. Bots en dr. J. Hermans.) Met de hele groep hebben we die litanie toen intens gebeden; sommigen gingen er zelfs voor vasten. Na negen dagen kreeg het meisje heftige ruzie met haar vriend en maakte het daarna definitief uit. Enige tijd later was ze van de drank en drugs af. Inmiddels is ze getrouwd en leidt met haar gezin een harmonieus bestaan. Wij worden gehoord door God; daarvan ben ik overtuigd. Hoe en wanneer is zijn zaak. Geloof en vertrouwen is de onze. Louise Leneman


5

Pasen vieren, gisteren, vandaag en morgen De vieringen van Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Paaszondag – het paastriduüm – vormen het hoogtepunt van het kerkelijk jaar. Maar wat vieren we eigenlijk op die dagen? Op steeds meer plaatsen, ook in onze eigen parochie, (her)ontdekken jong en oud deze vieringen door deel te nemen aan een Paasdriedaagse. Jaarlijkse paasviering De oudste christelijke viering is de wekelijkse viering van Jezus’ verrijzenis op de eerste dag van de week, de zondag (vgl. reeds in het NT: Hand. 20, 7-12; 1 Kor. 16, 1-2; Apok. 1, 9-10). De vroegste jaarlijkse christelijke paasviering die ons bekend is, dateert uit de tweede helft van de 2e eeuw. Ze bestond uit een streng paasvasten van enkele dagen, gevolgd door een nachtelijke viering van gebed, schriftlezingen en psalmen, die eindigde met de viering van de eucharistie. Zo begon het paasfeest, dat – evenals in onze tijd – vijftig dagen duurde. Vanaf de 4e eeuw worden, allereerst in de Kerk van Jeruzalem, de grote heilsmomenten van Jezus’ lijden, sterven en verrijzen veeleer verdeeld over de verschillende dagen die aan de dag van zijn verrijzenis voorafgaan. Zo ontstaan geleidelijk de drie heilige dagen (triduüm sacrum) van Pasen, zoals wij die vandaag nog steeds vieren. Witte Donderdag Pas in de 7e eeuw kent de Romeinse Kerk een viering die Jezus’ instelling van de Eucharistie gedenkt (Missa in Cena Domini). Hierin werd de dubbele overlevering (traditio) herdacht: de overlevering van de eucharistie door de Heer aan zijn leerlingen, en de overlevering van de Mensenzoon in de handen van de zondaars door Judas. Ook bestond de gewoonte dat de paus en de geestelijken op deze dag in navolging van Christus (vgl. Joh. 13, 1-15) de voeten van hun naasten te wassen, maar dit gebeurde toen nog niet in de mis. Goede Vrijdag Op deze dag trokken de christenen in het Jeruzalem van de 4e eeuw van het cenakel naar Golgotha, waar de bisschop het kruishout toonde aan de gelovigen, die het eer betuigden. In Rome vond een eigen Goede Vrijdagviering waarschijnlijk voor het eerst plaats in de 7e eeuw. Men kwam samen rond de paus in de basiliek van het Heilig Kruis (Santa Croce en Gerusalemme), las het lijdensverhaal volgens Johannes en legde de Kerk en de wereld neer aan de voeten van de Heer in het plechtige gebed van de gelovigen. In de kleinere kerken van Rome werd na het passieverhaal tevens het kruis vereerd en ontvingen de gelovigen het lichaam van de Heer, dat in de voorafgaande viering op Witte Donderdag was geconsacreerd. Vanaf de 13e eeuw zal alleen de priester op Goede Vrijdag communiceren. Pas in 1955, toen de Romeinse liturgie van de Goede Week werd herzien, werd de aloude gewoonte dat de gelovigen op deze dag deelhebben aan het geofferde Lichaam van de Heer, hersteld. Paasnacht Reeds in de oude Kerk bestond er een sterke band tussen het doopsel en de viering van Christus’ Pasen. Ook in de Romeinse liturgie hebben de teksten van de paasnacht hun doopkarakter steeds behouden. Deze ‘moeder aller waken’ (H. Augustinus, + 430) begint in het donker – een element waaraan de Nederlandse bisschoppen in hun recente brief over het paastriduüm (2012) strikt vasthouden. Vanuit het nieuwe vuur wordt de paaskaars ontstoken. Aan deze kaars ontsteken de gelovigen, die uitzien naar de komst van hun Heer (vgl. Lc. 12, 35-38), hun eigen kaarsen en trekken achter Hem, die het Licht van de wereld is, de donkere kerk binnen (vgl. Ex. 13, 21-22; Joh. 8, 12). Sinds de 7e eeuw bezingt de diaken vervolgens dit lichtmysterie in de paasjubelzang (Exsultet) dat Jezus’ verrijzenis plechtig aankondigt. Dan volgt een uitgebreide liturgie van het woord (9 lezingen) met als hoogtepunt de verkondiging van het verrijzenisevangelie, voorafgegaan door het plechtig ingezette ‘alleluia’ dat 40 dagen lang niet heeft geklonken. Het derde deel van de wake (na lichtritus en woordliturgie) is de viering van het doopsel, waarin dopelingen het doopsel en vormsel ontvangen en gelovigen hun doopbelofte hernieuwen. Daarna nemen de pasgedoopten voor het eerst deel aan het gebed van

6


de gelovigen. In het vierde deel van deze nachtelijke viering nodigt de Heer de wakenden uit aan zijn tafel en daarbij voltooien de pasgedoopten hun initiatie door deelname aan de eucharistie. Paaszondag Het paastriduüm eindigt op paaszondag met de viering van de dagmis en ten slotte de (doop)vespers, waarin de pasgedoopten teruggaan naar de doopvont en de plaats waar zij gevormd werden, om de Heer te danken. Paasdriedaagse vandaag Vele van de (vaak) oude elementen vinden we ook nu terug in de viering van de drie heilige dagen. Het Tweede Vaticaans Concilie heeft in de Constitutie over de heilige liturgie, Sacrosanctum Concilium (nrs. 14-20) de nadruk gelegd op de hernieuwde en verdiepte actieve deelname van de gelovigen aan de liturgie en een aangepaste vorming. In tal van landen (her)ontdekken oudere en jongere mensen de liturgie van het paastriduüm door deel te nemen aan een kleine ‘retraite’ of ‘paasdriedaagse’, bestaande uit de grote liturgievieringen, het getijdengebed, inleidingen, stil gebed en het samen delen, eten en feest vieren op het hoogtepunt van het kerkelijk jaar. Bas Suijkerbuijk, Nationale Raad voor de Liturgie

Lourdes 2013: voor zieken en gezonden! De parochies van Rotterdam organiseren in september 2013 een bedevaart naar Lourdes. Met vliegtuig, bus en speciaal ziekenvervoer komen we op 28 september met ruim 300 pelgrims aan in het Zuid Franse stadje. Zes dagen lang verdieping, inspiratie, spiritualiteit en ontspanning. Het wordt een pelgrimage voor Rotterdammers die met elkaar het leven in de stad delen. Onze reis naar Lourdes is een bedevaart voor zieken en gezonden, een reis waar generaties en culturen elkaar begroeten en ontmoeten. De aanmeldingen voor onze bedevaart komen werkelijk vanuit alle hoeken van de stad. Het is een vrolijke mix aan het worden van culturen en generaties. Geweldig als je merkt dat jongeren zes dagen lang hun beste Rotterdamse beentje willen voorzetten. Jongeren voor wie niets te veel zal zijn. Dankzij hun inzet kunnen we waarmaken dat werkelijk iedereen mee kan. Voor pelgrims die afhankelijk zijn van extra zorg, pelgrims die zich enkel in een rolstoel of scootmobiel kunnen verplaatsen, pelgrims die bedlegerig zijn, ook voor hen is het mogelijk om deze bedevaart mee te maken. Zelfs als u verpleegd en verzorgd wordt in een van onze verpleeghuizen, ook dan kunt u mee! Als het nodig is, rijdt voor u een ambulance heen en weer met alle nodige zorg! Extra zorg betekent meestal ook extra kosten. Dankzij een geslaagde fondsenwerving en de inzet van jongeren kost de reis voor ‘zorgpelgrims’ niet € 1150,- maar ‘slechts’ € 669,Aanmeldingsformulieren zijn te verkrijgen bij het secretariaat van uw parochie. Wanneer gaan we? Busreis: 27 september t/m 4 oktober Vliegreis: 28 september t/m 3 oktober Inschrijven Voor inschrijving en informatie kunt u terecht bij de contactpersoon van de parochie (zie de poster in het kerkportaal) of bij Rob Lijesen, tel. nr. 06 40 94 81 79. Mailen kan ook naar: [email protected] Meer weten? Neem dan een kijkje op de website van de VNB, dé katholieke reisorganisatie voor bedevaarten en pelgrimstochten. www.vnbreizen.nl 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

7

Lourdes, een poort naar het geloof Nu wij in dit Jaar van het Geloof met een delegatie vanuit de Lambertusparochie deelnemen aan de voorbereidingen van een federatiebrede bedevaart naar Lourdes, willen wij u een gedeelte uit de bezinnende tekst over het jaarthema “Lourdes, een poort naar het geloof” niet onthouden. Wij zijn misschien wel gedoopt, maar wat weten wij nog van ons doopsel? De datum? De plaats? De naam van wie ons doopte? Van onze peter? Van onze meter? Of hebben wij een souvenir van die dag bewaard: een medaille? Een prentje? Een foto? Wanneer het gebeurt dat wij aanwezig zijn bij het doopsel van een kindje, dan horen wij de bedienaar zich tot de ouders richten met een eenvoudige vraag: “Wat vraagt u voor dit kind?” Indien de ouders werkelijk willen dat hun kind wordt gedoopt, dan hebben zij de keuze tussen twee gelijkwaardige antwoorden: “het doopsel” of “het geloof”. Het doopsel, dat is logisch, omdat het geloof ons door het doopsel wordt gegeven. Indien wij het geloof hebben ontvangen, dan is het omdat wij gedoopt zijn. Het geloof is een gave van God. Een geschenk om te ontvangen. Een gave die, van bij het moment van ons doopsel, mijn relatie met God bepaalt. Dat geschenk moet dan groeien om dichter bij God te komen, om intiemer met de Heer te worden. Hoe? Door te geloven! Het is door te geloven dat ons geloof sterker wordt en dat onze relatie met God dieper en intenser wordt. Geloven is een actieve houding. Zodra ik op het spoor van het geloof zit, ben ik in mijn bestaan een geopende poort (deur) binnengegaan en langs die poort in een andere wereld terechtgekomen, in een andere manier van leven, in de wereld van God. Het Evangelie toont ons een man die zijn bezeten zoon naar Jezus brengt en Hem zegt: “Als Gij iets kunt doen, heb dan medelijden en help ons.” Jezus antwoordt: “Wat dat kunnen betreft: alles kan voor wie gelooft.” Ogenblikkelijk roept de vader van het kind uit: “Ik geloof, kom mijn ongeloof te hulp!” (Mc 9, 22-24). Kruisteken Het gebaar dat kan helpen om de poort van het geloof te vinden en binnen te gaan, kan het kruisteken zijn. Door je tot de Vader te richten, die jou heeft geschapen, tot de Zoon die je zijn Leven geeft en tot de heilige Geest die je doet binnentreden in de liefdesrelatie van de Vader en de Zoon, herhaal je de inhoud van je doopsel. Door je met het kruis te tekenen, dank je God voor het kruis waarmee Jezus jou het geloof heeft gegeven. Je laat je door Jezus in het mysterie van het geloof onderdompelen. Zo is het kruisteken van het doopsel werkelijk een poort van het geloof, zo ook wanneer je dat gebaar herhaalt en daarbij uit de grond van je hart God als Vader, Zoon en heilige Geest aanroept. Door het kruisteken te maken druk je feitelijk het geloof van de Kerk uit, want, zoals zijne heiligheid Benedictus XVI zegt, “het teken van het kruis is als de synthese van ons geloof.” Het kruisteken is ons bij het doopsel gegeven om voor ons de poort van het geloof permanent te openen. Wanneer echter onze relatie met God werkzamer wordt, werpt zij ook een licht op onze relatie met de anderen en op ons eigen handelen in gedachten, woorden en daden. Door ons te bekeren en te keren naar God, zullen wij altijd de poort van het geloof geopend aantreffen en kunnen wij binnengaan. Jezus veroordeelt niemand. Hij bemint iedereen en laat ons onze zonde zien, de afwezigheid van de liefde in ons leven. In die relatie, als antwoord op de liefde waarmee Jezus ons bemint, kunnen wij ons bekeren en de vergeving aanvaarden die de Heer ons schenkt. Het kruisteken helpt ons de poort van het geloof te vinden en binnen te gaan. Het vertrouwen vanuit ons geloof laat ons toe een eerste verdieping te beleven van de poort van het geloof. Daarna leidt het vertrouwen ons naar het verlangen om niet van God gescheiden te zijn, maar vooral de terugkeer naar God aan te vatten. Een bekering, die het hart is van de geloofsdaad, laat ons het licht ontdekken, waartoe de poort van het geloof ons toegang geeft.

8


Het Licht In Lourdes beleefde Bernadette het licht, waarnaar ze op weg ging, waarmee ze dagen achtereen een afspraak had. Het licht van de brandende kaars die ze heeft gedragen, laten schijnen en doorgegeven. Het licht dat zijzelf is geworden, omdat Christus de Verlosser doorheen haar bestaan straalde. De relatie met het licht hoort bij de bedevaart. De mariale lichtprocessie is een van de bekendste beelden van Lourdes. Maar achter die ontroerende realiteit vinden talrijke pelgrims de poort van het geloof die ze binnengaan. In het evangelie zegt Jezus: “Ik ben het licht van de wereld. Wie Mij volgt, dwaalt niet rond in de duisternis, maar zal het licht van het leven bezitten” (Joh 8, 12). Het kruisteken is een gebaar dat elke christen altijd en overal maakt. Wanneer dit van harte gebeurt, wijst het naar de poort van het geloof, die Jezus heeft geopend opdat iedereen er kan binnengaan. De rots aanraken, het water van de bron drinken, zich ermee wassen en het licht dragen tijdens de processie, zijn handelingen die Lourdes eigen zijn. Maar deze belangrijke gebaren van de bedevaart zijn ook een kans om de poort van het geloof binnen te gaan. Eenmaal terug thuis krijgen we steeds weer de kans om telkens de poort van het geloof binnen te gaan. Dat is het wat Lourdes vandaag niet alleen laat zien, maar vooral laat ervaren. In de relatie tussen de zieke, andersvalide of gekwetste mens en degene die hem opvangt en begeleidt, wordt de wereld van het geloof zichtbaar gemaakt. Die wereld, die andere wereld, is de wereld van achter het kruis, die alleen Jezus in het mysterie van zijn kruis kan aanwezig stellen. Dat is de relatie met de andere, in het mysterie van het kruis, de poort van het geloof. Zoals de ontmoeting met Jezus altijd de ervaring van het mysterie van het kruis met zich meebrengt, zo is de relatie met de andere, wanneer zij op liefde steunt, ook ontmoeting met Jezus. In het ene en in het andere geval is het de passage door de poort van het geloof. Door de redactie bewerkt uit: Jaarthema Lourdes 2013, P. Régis-Marie de La Teyssonnière

Gebed Heer Jezus, U hebt uw leven voor mij gegeven, zoals U het aan de menigte hebt gegeven. U gaf mij het geloof, opdat ik door het te aanvaarden op mijn beurt mijn leven aan U kan geven. U opende voor mij de poort van het geloof, opdat ik zoals U kan leven, door mijn leven aan mijn medemensen te geven. Geef dat ik steeds meer open sta, opdat ik zonder ophouden kan geven. Laat mij vooral U ontvangen, opdat ik U kan geven door mij te geven. Geef dat ik mijn medemensen kan ontvangen, opdat ik U kan ontvangen door hen te ontvangen. Heer Jezus, help mij altijd om de poort van het geloof binnen te gaan. 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

9

Witte rook voor een nieuwe paus: Habemus Papam! Wat gebeurt er als de paus overlijdt of aftreedt? Wie was de eerste paus van de roomskatholieke Kerk? Hoe verloopt de verkiezing? Wat is een conclaaf? Vanwaar komt de witte rook? Welke taken krijgt de paus? Paus Benedictus XVI is afgetreden. Hij voelt zich naar eigen zeggen te oud en te moe om zijn ambt verder te kunnen uitoefenen. Het is zo’n 600 jaar geleden dat een paus besloot om af te treden. De laatste was Gregorius XII in 1415. Meestal blijft de paus in zijn ambt tot hij overlijdt. Wanneer dit gebeurt, treedt de kardinaal die aan het hoofd staat van de Apostolische Kamer naar voor. Ze noemen hem de camerlengo. De Apostolische Kamer is een oude instelling en zorgt ervoor dat de nieuwe paus wordt verkozen. Het conclaaf De keuze van een nieuwe paus is een grootse gebeurtenis. De kardinaal-kiezers zonderen zich af in een conclaaf (afgeleid van het Latijnse ‘cum clave’, met de sleutel). Alleen kardinalen mogen hun stem uitbrengen. Zij die de leeftijd van tachtig jaar bereiken, kunnen niet meer kiezen. Het aantal kardinalen dat mag kiezen is beperkt tot 120. Het conclaaf voor de verkiezing van een nieuwe paus vindt plaats in Vaticaanstad, waar de zones en gebouwen worden afgesloten. De kardinalen beschikken over een slaapruimte, een refter en plaatsen om te praten en uiteindelijk te kiezen. Veelal vindt de verkiezing zelf plaats in de Sixtijnse kapel, onder het ‘Laatste Oordeel’ van Michelangelo. Geheimhouding De plaatsen zijn afgesloten van de buitenwereld. De kardinaal-kiezers weten dat ze tijdens het conclaaf geen contact mogen hebben met buitenstaanders. Kranten, tijdschriften, radio, televisie, gsm, internet, Facebook, Twitter... zijn verboden. Tot in 1978 logeerden de kardinalen tijdens het conclaaf in houten chambrettes. In de piepkleine kamer stonden een bed, een wastafel, een schrijftafel en een stoel. Vandaag de dag logeren de kardinalen in een hotel. Elke kamer heeft een eigen bad, maar geen telefoon, internetverbinding, noch radio of televisie. De ramen kunnen niet open en zijn geblindeerd. De kardinalen worden in een pendelbusje naar de Sixtijnse kapel gebracht. Samenkomen De eerste dag van het samenzijn begint met een eucharistieviering. Na de middag trekken de kardinalen hun koorkledij aan. Ze stappen in processie naar de Sixtijnse kapel en zingen het lied Veni, Creator Spiritus (Kom, Schepper Geest). In deze hymne vragen ze de Heilige Geest om bijstand. In de Sixtijnse kapel leggen de kardinalen met de hand op het evangelieboek de eed af waarmee ze geheimhouding beloven. Na het afleggen van de eed roept de ceremoniemeester “Extra omnes”. Hiermee vraagt hij allen die niet tot het conclaaf behoren, te willen opstappen. De kardinaalkiezers krijgen een moment dat ze kunnen mediteren. Ze bidden de voorgeschreven gebeden en als er geen vragen meer zijn over de conclaafregels, begint de verkiezing. Rituelen Het stembiljet is rechthoekig. Meestal zijn de woorden ‘Eligio in Summum Pontificem …’ (Ik kies tot paus …) voorgedrukt. Er mag slechts één naam ingevuld worden. Het stembiljet wordt tweemaal geplooid. Tijdens de stemming blijven alleen de kardinaal-kiezers in de Sixtijnse kapel. Bij lottrekking worden negen kardinaal-kiezers aangewezen om een bepaalde functie op zich te nemen. Drie treden op als stemopnemer of teller. Drie anderen halen de stemmen van de eventuele zieken op. Drie kardinalen controleren en zien toe of de stemming vlekkeloos verloopt.

10


Het Laatste Oordeel Voordat de kardinaal-kiezers tijdens de stemronde een naam opschrijven, bidden zij tot de Heilige Geest. Iedereen denkt na en vraagt zich af wie het meest geschikt is om Jezus op te volgen. Johannes Paulus II heeft in zijn testament gevraagd om, voor het stemmen, het kunstwerk Het Laatste Oordeel van Michelangelo te aanschouwen. Voor het altaar houdt de kardinaal het stembiljet omhoog en legt hij de eed af. Vervolgens legt hij het stembiljet op de schaal en deponeert het in de urne. De kardinaal maakt een buiging voor het altaar en keert naar zijn plaats terug. Wanneer alle stembiljetten zich in de urne bevinden, schudt de eerste teller de urne verschillende keren om de biljetten door elkaar te halen. Een andere teller telt de biljetten door die één voor één uit de urne te halen en de biljetten in een lege vaas te leggen. Als het aantal biljetten niet overeenstemt met het aantal kiezers, moeten de biljetten verbrand worden. Er volgt onmiddellijk een nieuwe stemming. Als het aantal biljetten klopt, gaat de teller over tot de telling van de stemmen. De drie tellers nemen plaats aan een tafel voor het altaar. De eerste teller neemt het stembiljet, vouwt het open en leest de naam van de gekozene. De eerste teller geeft het briefje aan de tweede teller. Ook hij leest de naam hardop. Vervolgens krijgt de derde teller het stembiljet in handen. Ook hij leest de naam hardop en schrijft meteen de voorgelezen naam op. Na het voorlezen worden de verschillende namen genoteerd op een blad. De derde teller prikt vervolgens een naald met draad door de stembiljetten, daar waar het woord ‘Eligio’ staat. De teller knoopt de twee uiteinden vast. De stembiljetten komen in een vaas terecht of de teller legt ze op de hoek van de tafel. De tellers tellen de behaalde stemmen. Behaalt iemand tweederde van de stemmen, dan is de nieuwe paus bekend. Is dit niet het geval, dan volgt er een nieuwe stemming. De drie controleurs controleren zowel de stembiljetten als de overzichten. Na de controle verlaten de kardinaal-kiezers de Sixtijnse kapel. Verbranden van stembiljetten De secretaris neemt de taak op zich om de persoonlijke aantekeningen van de kardinalen, alsook de stembrieven te verbranden. Volgt er een tweede stemming, dan gaan de stembrieven samen met die van de tweede ronde op in de vlammen. De kardinalen moeten de eed niet opnieuw afleggen. De menigte die op het Sint-Pietersplein met spanning toekijkt, kan indrukwekkend groot zijn. Alle blikken richten zich op de lange, smalle schoorsteen die boven de Sixtijnse kapel uitsteekt. Zwarte rook? Er is nog geen nieuwe paus. De rook is afkomstig van het verbranden van de stembrieven. Om zwarte rook te krijgen, voegt de verantwoordelijke een chemische stof toe aan het vuur van de verbrande stembrieven. Soms kleurt de witte rook nogal grijs. Om elke twijfel weg te nemen, luiden dan ook de klokken. Is de nieuwe paus bekend, moet hij antwoorden op de vraag of hij het pausschap aanvaardt. Vervolgens moet hij zijn pausnaam kenbaar maken. Is de keuze aanvaard, dan brengt de secretaris een schaaltje waarop het pauselijk hoofddeksel, de witte kalot, ligt. Een drietal witte togen liggen klaar in de sacristie. De paus trekt de best passende aan. De kardinalen bewijzen de nieuwe paus de hem toekomende eer en beloven gehoorzaamheid. De menigte op het Sint-Pietersplein groeit aan. Een verantwoordelijke kardinaal-diaken verschijnt op het balkon en zegt ‘Habemus Papam’. Meteen vertelt hij aan de menigte en aan de wereld dat er een nieuwe paus is en maakt hij de naam bekend. Urbi et Orbi Uiteindelijk verschijnt de nieuwe paus op het balkon. Voor het eerst geeft de paus de apostolische zegen Urbi et Orbi, met als betekenis ‘aan de stad (Rome) en aan de (gehele) wereld’. Veelal zit er een betekenis achter de pausnaam. Populaire pausnamen zijn Johannes (23), Gregorius (16), Benedictus (16), Clemens (14), Innocentius (13), Leo (13), Pius (12). Meestal verwijst de pausnaam naar het werk van die voorganger. Wellicht krijgen we nooit een Petrus II, daar geen enkele paus zich wil meten met de allereerste vertegenwoordiger van Jezus op aarde. Onze nieuwe paus heeft nu gekozen voor Franciscus waarover later meer. Bewerkt uit ”Witte rook voor een nieuwe paus: Habemus Papam!” door Stef Desodt 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

11

Het Officie – deel I van II Het Officie is het officiële gebed van de Katholieke Kerk, gebeden op geregelde uren. Officium divinum Het officiële gebed van de Katholieke Kerk heet 'officium divinum': 'goddelijk officie', ook wel 'heilig officie' genoemd. Het officie is volgens oude christelijke traditie zo ingericht dat heel de loop van dag en nacht door de lofprijzing van God wordt geheiligd. Er is een algemene ordening van het gebed door het jaar, het jaarofficie, en een structuur voor iedere dag, het dagofficie. Vroegchristelijke gebedstijden Het dagofficie is onderverdeeld in acht gebedsuren. Drie van die uren waren al in de vroegchristelijke gemeenschappen bekend. Allereerst waren er de metten. De term 'metten' komt van het Latijnse woord matutinus, wat 'in het vroege uur' betekent. De metten werden inderdaad vroeg, zijnde in de vroege ochtend of zelfs nog in de nacht gebeden. De dageraad werd gevierd met de lauden, letterlijk: 'lofzangen', - ter ere van God, uiteraard. De vroegchristelijke gemeenschappen kenden verder een avonddienst, met het Latijnse woord voor 'avond' de 'vesper' genoemd. Kloosters In het christelijke kloosterleven was behoefte aan een strikt gebedsritme om dag en nacht te structureren. De metten, lauden en vesper werden daarom met andere gebedsuren aangevuld. Van de nieuwe gebedsuren werden de priem en de completen in het officie opgenomen. Privégebed Privé werd door veel christenen voor, op en na het middaguur gebeden. Ook dit drieledig middaggebed is, met de bijbehorende uren, bekend onder de namen van respectievelijk terts, sext en noon, in het officie opgenomen. Horae Canonicae De metten, lauden, vespers, priem, completen, terts, sext en noon werden samengevoegd tot het officie. De acht gebedsuren werden tot verbindend richtsnoer oftewel canon voor de hele Kerk verklaard. Zo ontstonden de 'horae canonicae' oftewel 'geregelde uren' van de Katholieke Kerk. Uren en 'getijden' In Duitsland is van de 'horae' het woord 'Horen' afgeleid, in Frankrijk het woord 'Heures'. In Nederland raakte al in de Middeleeuwen als aanduiding voor de 'horae' het woord 'getijden' ingeburgerd. Men was namelijk gewend om zowel van gebedsuren als van gebedstijden 'getijden'- te spreken. Volgorde van de acht gebedstijden De precieze volgorde van de getijden: in de nacht werden de metten gebeden, bij dageraad de lauden, bij aanvang van het werk de prime of priem, om negen uur 's-ochtends de terts, om twaalf uur de sext, om drie uur de none of noon, bij zonsondergang de vespers, en voor het slapen gaan de completen. Het getijdengebed Hoewel de term 'getijden' strikt genomen staat voor de tijdstippen waarop gebeden wordt, is de term zeker zo gangbaar voor het bijhorende gebed. Dat gebed wordt logischerwijs ook wel 'getijdengebed' genoemd. Opmerkelijk is de term 'koorgebed', die in de plaats van 'dagofficie' en 'getijdengebed' kan worden gebruikt.

12


Koorgebed Al in de zesde eeuw werd door de gelovigen dagelijks een volledig getijdengebed gezongen. Doorgaans gebeurde dit in groepsverband. De plaats waar zich in het kerkgebouw de zangers bevonden, het koor, gaf aan het getijdengebed de alternatieve naam van koorgebed. In de kloosters wordt het getijdengebed tot op de dag vandaag in het koor van de kloosterkerk gehouden. Horae niet verplicht voor iedereen In het koorgebed van de kloosters is de eucharistieviering opgenomen, doorgaans net na de terts. In zekere zin wordt zo het misoffer door de kloosterlingen op geregelde uren met lof- en smeekbedes omraamd. Hierop stoelt de gedachte dat het getijdengebed alleen door kloosterlingen en priesters in hun koren gebeden zou hoeven worden, in naam van heel de Kerk. Deze gedachte vatte in de middeleeuwen post. Gewone gelovigen, met name hardwerkende boeren, gingen zich op den duur beschouwen als ontslagen van de plicht om dagelijks de getijden mee te bidden. Vergelijking met moslims Voor ons is het inmiddels vanzelfsprekend dat gewone gelovigen de horae niet volledig meebidden. De meeste gelovigen delen alleen tijdens de eucharistieviering op zondag in het gebed van de kerk. Dat is niet altijd zo geweest: in de vroegste eeuwen waren alle gelovigen iedere dag opnieuw tot gebed op geregelde uren bereid. Om ons een voorstelling te maken van de sterke greep die het geloof daarmee op het dagelijks leven had, hoeven we maar naar de hedendaagse moslimgemeenschappen te kijken. In de moslimwereld draaien alle gelovigen ook nu nog mee in een strikt gebedsregime, dat heel goed als een soort van getijdengebed kan worden gekarakteriseerd. Kanunniken In de geschiedenis van de Katholieke Kerk zijn priesters, net als kloosterlingen, altijd verplicht geweest om het getijdengebed te onderhouden. Aan grotere kerken waren vrijwel altijd meerdere priesters verbonden. Zij konden eenvoudig met elkaar voor het gebed in het koor bijeenkomen. Aan kathedrale of collegiale kerken werden overigens vaak priesters aangesteld, die tot hoofdtaak hadden de horae canonicae in de vorm van een openbaar koorgebed te onderhouden. Deze priesters werden, naar de canon die hen brood verschafte, kanunniken genoemd. Eenvoudige dorpspastoor Een eenvoudige dorpspastoor, verbonden aan een klein kerkje in een moeilijk toegankelijk oord, was natuurlijk niet in de gelegenheid om de getijden in koorverband te bidden. Datzelfde gold voor aan stadskerken verbonden priesters en voor kloosterlingen, als ze op reis waren. Om deze priesters te helpen ook in afzondering het getijdengebed te bidden, werd het brevier ontwikkeld. Psalmen, lezingen, gebeden en gezangen Het koorgebed is samengesteld uit verschillende elementen: psalmen, schriftlezingen, gebeden en gezangen (responsories, antifonen, en hymnen). Voor al die verschillende onderdelen waren afzonderlijke boeken in gebruik. Voor de pastoor van een armlastige dorpsparochie was dat bezwaarlijk, voor een priester op reis uiterst onpraktisch. Er bestond met andere woorden behoefte aan een verzameling van het hoognodige in een enkele band. Uit RKK encyclopedie

Koning David de Psalmist 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

13

Missa Brevis van L.B. Est in een interview met Eric Koevoets, dirigent, organist en componist U bent zes jaar verbonden aan de Lambertuskerk als dirigent, organist en componist. Met Kerst heeft het Sint-Gregoriuskoor de Missa Brevis van L.B. Est gezongen. Vanwaar die keuze? EK: Het Sint-Gregoriuskoor heeft, zoals vele kerkkoren, weinig mannenstemmen en daardoor een bijzondere bezetting van sopranen, alten en een mannenstem. Al gauw na mijn aantreden in 2007 ging ik op zoek naar composities die geschikt zijn voor deze samenstelling. Anderzijds hoorde ik in het koor zelf dat men enkele jaren geleden met veel plezier een mis van Mozart heeft gezongen. Tijdens mijn zoektocht op internet ben ik terecht gekomen bij L.B. Est, pseudoniem van Stefan Stocker die Landbassist was LB ST = Landbassist Stocker = L.B. Est. Zijn muziek kan het koor qua moeilijkheidsgraad aan, de voordracht is moeilijk en vergt veel repetitie om de muzikale zinnen mooi afgewerkt te krijgen. Wilt u ons iets meer vertellen over deze componist uit de 19de eeuw. EK: Stefan Stocker leefde in de 19e eeuw (1795 – 1882), maar componeerde in de stijl van de tweede helft van de 18e eeuw. Hij was wel bekend in Zuid-Tirol, maar was geen beroemde componist. Vermoedelijk leefde hij in een geïsoleerde positie, waardoor hij de belangrijke muzikale ontwikkelingen van de 19e eeuw niet heeft meegekregen. Zo is hij blijven componeren in het idioom (muziekstijl) van de 18e eeuw. Of heeft hij de grote muzikale stromingen naast zich neergelegd? Het blijft gissen. L.B. Est speelde vermoedelijk contrabas in een Landeskapelle, een regionaal orkest. Of was hij operazanger in een regionaal theater? Alles is mogelijk. Feit is dat hij diverse missen in diezelfde 18e - eeuwse stijl heeft gecomponeerd. Was hij de enige die dit soort missen schreef? EK: in Zuid-Duitsland en Oostenrijk treffen we meer van deze vergeten componisten aan, zoals Franz Arnfelser (19e eeuw) en Valentin Rathgeber (18e eeuw). Hun doel was om kleinere kerkkoren in stadjes of dorpen mooie muziek te geven die ten gehore werd gebracht in de prachtige kerkjes die her en der nog in deze gebieden te vinden zijn. Deze missen worden gekenmerkt door muziek met een hoog welluidend gehalte en een zekere “zoetheid” of melodieuze charme. Kan de Missa Brevis van L. B. Est zo worden uitgevoerd of hebt u er als componist zelf nog aan gesleuteld? EK: ik heb er zelf moeten aan sleutelen, vooral aan het Gloria, zonder evenwel de eigenheid van de mis aan te tasten. Het was in die tijd gebruikelijk in Oostenrijk om de tekst van het Gloria in te korten, zodat de liturgie wat beknopter werd. Er ontstonden bondige missen met als gevolg dat o.a. uit het Gloria teksten werden geschrapt en dit in tegenstelling met wat nu gebruikelijk is. Enerzijds heb ik het voor- en tussenspel in de orgelpartij van tekst en melodie voorzien, zodat de volledige tekst van het Gloria kan worden gezongen. Anderzijds heb ik voor het Qui tollis peccata mundi een aantal passende maten uit het Credo genomen. Qua tempo, maatsoort en karakter was dit goed inpasbaar en geeft het zelfs meer reliëf aan het Gloria. Deze passage is een ernstig gedeelte te midden van alle vrolijkheid en vormt zo een tegenwicht van schaduw naast het licht. De muziek van deze mis was veeleer melismatisch (veel noten op een lettergreep) en ik heb ze wat syllabischer gemaakt (per lettergreep 1 of 2 noten), zodat je meer tekst kwijt kan. En tenslotte heb ik noten bij gecomponeerd, b.v. Gratias agimus tibi. Al met al kan ik zeggen dat ik voor de helft heb ingegrepen in het Gloria door toevoeging van teksten en nieuwe noten en door herschikking van noten. Het gevolg is dat deze muziek, geschreven voor de praktijk, nu ook weer ten volle kan worden gebruikt. Zo heeft het Sint-Gregoriuskoor een mooie mis op zijn repertoire staan, die doet denken aan de stijl van Mozart, wat een mooi compliment is voor de onbekende componist L.B. Est.

14


Wanneer krijgen we deze mis in de Lambertuskerk te horen? EK: deze mis hebben we al gezongen tijdens de Kerstnacht en op eerste Kerstdag en ze wordt straks op Paaszondag ten gehore gebracht en wanneer de gelegenheid zich voordoet. Het is een mooie aanwinst op het vaste repertoire van het Sint-Gregoriuskoor en kan als ordinarium (vaste gezangen in het jaar) alleen niet tijdens de Advent en de Veertigdagentijd worden gezongen. Ik streef naar een veelzijdig repertoire voor het Sint-Gregoriuskoor met muziek uit de vorige eeuwen, maar ook met muziek van deze tijd. In deze reeks is de Missa Brevis van L.B. Est een pareltje dat we hopelijk nog vaak zullen zingen. De redactie

Gezangen tijdens de Hoogmis In de komende Paastijd zal tijdens de Hoogmis weer het ‘O fillii et filiae’ worden gezongen. Reden genoeg om behalve beknopte informatie over diverse composities ook wat meer te vertellen over dit beroemde paaslied. Op Eerste Paasdag zal tijdens de Hoogmis de vrolijke Missa Brevis van L.B.Est (1795-1882) door het Sint Gregoriuskoor ten gehore worden gebracht. Meer informatie over deze compositie kunt u hierboven lezen in het interview met de redactie. Naast deze mis wordt het Laudate Dominum (Psalm 117) van ondergetekende (geb. 1967) uitgevoerd. Over dit werk kon u l in het vorige Mededelingenblad lezen. De bitonaal (= twee toonsoorten tegelijk) gekleurde en daardoor prikkelende harmonie vormt een verrassend contrast ten opzichte van het Mozart-achtige idioom in de mis van L.B. Est. Naast deze composities klinken uiteraard gregoriaanse wisselende gezangen voor Eerste Paasdag en natuurlijk het traditionele paasgezang O filii et filiae, dat van de hand is van de Franciscaner monnik Jean Tisserand. In het prachtige Compendium bij de Gezangen uit Liedboek voor de Kerken (Uitgave Van der Leeuw-Stichting) schrijft de Nederlandse dichter Jan Willem Schulte Nordholt lezenswaardige woorden over dit lied waaruit ik hieronder vrij citeer: “Deze geestelijke en dichter leefde in de 15e eeuw en stierf in Parijs in 1494. Van hem bleef vooral bekend het L’aleluya du jour des Pasques (sic), oftewel O filii et filiae. Het lied getuigt van een stroming in de late middeleeuwen waarbij kerklied en volkslied steeds dichter bij elkaar kwamen. Er was toen een soort democratiseringsproces gaande waardoor de mensen steeds meer werden betrokken bij het heilig gebeuren, in processies en mysteriespelen, in lied en dans. Het lied werd al vroeg populair en op allerlei manieren gebruikt, vertaald, aangeheven bij processies en dansstoeten en zo een vrolijk stukje belijdenis. Het is een verhalend gezang en eigenlijk niets anders dan het verslag van de reeks verschijningen van Christus na zijn opstanding met als hart het verhaal van de ontmoeting van Christus met Thomas.” Dit mooie lied klinkt ook dit jaar weer tijdens de Paastijd in een zetting van ondergetekende die we al een aantal jaren gebruiken. De strofen, die afwisselend door de dames en heren worden gezongen, krijgen in deze bewerking steeds andere omspelingen in het orgel, soms heel speels, dan weer lyrisch en voornaam. Op zondag 14 april zal Vrouwenkoor La Confiance tijdens de Hoogmis zingen. Onder meer wordt dan uitgevoerd de Missa Cantate Domino van ondergetekende. Door omstandigheden kon in februari de uitvoering van een tweetal, in het vorige parochieblad aangekondigde, Engelse motetten niet doorgaan. We hopen op 14 april alsnog wat Engels repertoire te kunnen laten horen. Eric Koevoets, dirigent-organist 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

15

Katholieke opfrissers – Sacrament van Boete en Verzoening Een nieuwe kans! De eerste christenen betrokken het woord van Jezus aan de apostelen “Wier zonden gij vergeeft, hun zullen ze vergeven zijn; wier zonden gij niet vergeeft, hun zullen ze niet vergeven zijn” alleen op het doopsel. Door het doopsel immers worden alle zonden afgewassen en ontvangt men het kindschap Gods en het Paasleven van Christus. Men ging ervan uit dat de christenen door hun doopsel het kwaad hadden afgezworen en niet meer in de ‘oude mens’ van vóór het doopsel zouden vervallen. Immers een tweede afwassing, een tweede doopsel was onmogelijk. De eerste problemen komen bij de vervolgingen. Niet iedereen is zo moedig dat hij de marteldood wil sterven. Velen offeren uit angst aan de afgoden. Is de vervolging voorbij, dan zit de Kerk met het probleem dat er een grote groep is die in de vervolging van Christus is afgevallen en die nu in de schoot van de Kerk wil terugkeren. Er is een strenge groep die de opvatting verdedigt: zij hebben zwaar gezondigd en zich door hun zonde buiten de Kerk gesteld. De Kerk kan daar niets aan doen. Ze kan die zonde niet vergeven. Ze kent immers maar één doopsel. Een andere groep gaat de opdracht tot zondevergeving van Jezus ruimer verstaan en verdedigt de opvatting dat de Kerk ook na het doopsel zonden kan vergeven. Deze laatste groep wint het pleit, maar de nieuwe praktijk is in onze ogen nog heel streng. Immers de grote zondaar kan na het doopsel slechts één keer vergeving ontvangen en met de Kerk verzoend worden. Dat kan alleen door een openbare belijdenis, een publieke langdurige boete en een publieke verzoening. Naarmate de Kerk groter wordt en het aantrekkelijker is christen te worden, leidde deze strenge praktijk ertoe dat velen zich als catechumeen (geloofsleerling) lieten inschrijven, maar zich pas op hun sterfbed lieten dopen als er geen gevaar meer was voor grote zonde. Rond de zesde eeuw komt dan als laatste versoepeling de oorbiecht op, die door de Kerk aanvaard wordt als vallend binnen de opdracht van Jezus. Men kan zijn zonden nu in het geheim belijden aan een priester, men ontvangt de vergeving en verzoening (absolutie) maar krijgt tegelijk een boete (penitentie) opgelegd. Om de boetepraktijken enigszins gelijk te houden, worden er in die tijd boeteboeken voor priesters uitgegeven, waarin de penitenties staan die bij bepaalde zonden horen. Dit is eigenlijk de zondevergeving die we nu nog kennen in de Kerk. Het is een zeker teken van Gods barmhartigheid door de bediening van de Kerk. Als men zich van God en de Kerk verwijderd heeft door grote zonde, dan is het sacrament van boete en verzoening een soort tweede doopsel waardoor de band met God en met zijn Kerk hersteld wordt. Je krijgt een nieuwe kans om te leven als kind van God, bevrijd van de last van het verleden. Je hebt dan ook weer opnieuw toegang tot de andere sacramenten en met name de eucharistie, waarvan je door die grote zonde geestelijk afgesneden was. De wezenlijke elementen in de zondevergeving zijn nog steeds dezelfde als in het begin: persoonlijke belijdenis, boete en vergeving. De grote versoepeling bestaat in het geheime karakter van de biecht en het feit dat hij telkens opnieuw ontvangen kan worden wanneer het nodig is. Sinds het ontstaan van de oorbiecht is het tevens een goede gewoonte geworden ook kleinere zonden te biechten, waarbij het sacrament een hulpmiddel is om geestelijke en morele vooruitgang te maken. Het is altijd wijs en soms noodzakelijk (bij ernstige zonde) om de kans die God ons biedt, te grijpen! Dienst Liturgie Bisdom Den Bosch april 2012 16


Roepingenzondag 21 april In het evangelie vragen de apostelen aan Jezus: ”Geef ons meer geloof” (Lc. 17, 5), en: ”Heer, leer ons bidden” (Lc. 11, 1). Beide vragen komen voort uit het verlangen van de leerlingen om vertrouwen te hebben in God. In het Jaar van het Geloof mogen we extra benadrukken dat ons geloven in God een geschenk is. Vertrouwen in God doen we niet zomaar op eigen kracht. De Bijbel leert ons dat God geloof en vertrouwen in ons hart heeft gelegd, als een klein zaadje (Conform Lc. 17, 6). Om te groeien in geloof, heeft het voeding nodig: door de viering van het geloof in de sacramenten, door de verkondiging van het geloof in catechese, prediking en naastenliefde, en door te leven in gemeenschap met de Kerk. Het Tweede Vaticaans Concilie houdt voor dat het ambt van priester en diaken in de Kerk nodig is voor de viering van de sacramenten, de verkondiging van het geloof en het bestuur van de kerkgemeenschap (Lumen Gentium 10). Priesters en diakens werken samen met de bisschop ten dienste van alle gedoopten. Het werk van heiliging, verkondiging en leiding door de priesters met medewerking van de diakens is erop gericht om alle gedoopten te voeden en te sterken in hun geloof. Door het dienstwerk van priesters en diakens worden gelovigen die gedoopt zijn, toegerust om hun roeping waar te maken in het leven van alledag. Jezus zegt in het evangelie op indringende wijze: ”Vraagt de Heer van de oogst arbeiders te sturen om te oogsten” (Lc. 10, 2). Wanneer we in de Kerk bidden om nieuwe priesters en diakens, dan geven we gehoor aan deze oproep van Jezus. Van harte wil ik daarom het boekje met gebeden bij u aanbevelen. Dat we samen blijven bidden om roepingen tot het priesterschap en het diaconaat voor ons bisdom en voor heel de Kerk. Dat we met behulp van het dienstwerk van nieuwe priesters en diakens ook in de komende jaren ons geloof kunnen blijven voeden en sterken. Heer, geef ons meer geloof en leer ons bidden. Dat wij met vertrouwen blijven vragen om nieuwe priesters en diakens voor ons bisdom en voor heel de Kerk. + J. van den Hende, bisschop van Rotterdam

Gebed om roepingen in mei: Almachtige en barmhartige God, Uw Zoon Jezus is mens geworden en heeft ons leven gedeeld. U mogen wij vertrouwen zonder U te zien. Geef ons meer geloof in uw aanwezigheid. Schenk uw Kerk priesters en diakens die in navolging van de Goede Herder mensen nabij zijn in Uw Naam. Na Pasen liggen achter in de kerk gebedsboekjes en foldermateriaal met meer informatie. 21.5 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

17

WWWeetjes en uitgaanstips The Passion 2013 in Den Haag Voor de derde keer zal The Passion in bisdom Rotterdam plaatsvinden op Witte Donderdag. Na Gouda (2011) en Rotterdam (2012) nu in Den Haag. Met een nieuwe cast en nieuwe songs wordt het eeuwenoude verhaal van Pasen opnieuw op een eigentijdse manier onder de aandacht gebracht. Het hoofdpodium van The Passion Den Haag staat op een unieke plek, namelijk in de Hofvijver aan de kant van het Buitenhof. Het grote verlichte kruis gaat langs het Vredespaleis en Paleis Noordeinde naar het podium in de Hofvijver. The Passion wordt uitgezonden op Witte Donderdag 28 maart om 20.25 uur op Nederland 1. Het evenement is gratis te bezoeken. Op Witte Donderdag stelt het bisdom Rotterdam gratis busvervoer ter beschikking naar Den Haag en terug. De bus brengt de kerkgangers naar de eucharistieviering in de H. Paschalis Baylon te Den Haag, waarin Mgr. Van den Hende voorgaat. De viering begint om 18.00 uur. Na afloop van deze viering staan de bussen weer klaar om de kerkgangers naar de Hofvijver te brengen waar The Passion plaatsvindt. Aanmelding mogelijk via Jolanda Konings ([email protected] of 06-51704863; in de mail meldt u naam, woonplaats, mailgegevens en tel.nummer). Er zijn diverse opstapplaatsen.

Venster op Muziek in de Lambertus De lente wordt ingeluid met een concert door Vocaal Ensemble Tiramisu. Het vindt plaats op zondagmiddag 21 april. Het is de première van Nel fuggir del tempo van Wim Dirriwachter. Dit koorwerk op teksten van Michelangelo Buonarroti is opgedragen aan Vocaal Ensemble Tiramisu. Het stuk wordt gecombineerd met de Missa Christus resurgens van Adrian Willaert, tijdgenoot van Michelangelo en evenals Wim Dirriwachter een Nederlander. De combinatie van oude renaissance muziek met de hedendaagse compositie van Dirriwachter vormt voor het publiek een aangename mix van klankstijlen. Het concert begint zondag 21 april om 15.15 uur. De toegangsprijzen zijn: Normaal € 18,-; voorverkoop € 15,-, kinderen tot 12 jaar gratis.

Volleybaltoernooi voor RK Tiener- en Jongerengroepen Op 21 april 2013 in sporthal “De Fluit” in Leidschendam. De dag begint om 10.00 uur met een H. Mis in de parochie van de Heilige Lodewijk aan de Steenschuur 19 te Leiden. De eerste wedstrijden beginnen om 12 uur. De teams moeten uit minimaal 6 spelers bestaan, van wie minstens 2 dames. Er zijn twee poules, een voor tieners van 12 t/m 15 jaar en een poule voor jongeren van 16 t/m 30 jaar. Aanmelden op http://www.rkjleiden.nl/volleybal; Opgeven vóór 14 april; € 40,- per team, meer informatie: www.rkjleiden.nl

Kroniek Gedoopt: 24-2 Amee Louise Ingrid Connelie Esther de Haas, dochter van dhr. en mw. de Haas-van Groningen Overleden: 16-1 Thérèse Yvonne Sjakes-Vidot, in de leeftijd van 82 jaar 15-2 Adrianus Martinus Smits, in de leeftijd van 84 jaar 21-2 Adrianus Hendrikus van Genen, in de leeftijd van 86 jaar 28-2 Joseph Fredericus Postmus, in de leeftijd van 92 jaar 08-3 Johanna Barendina Bateman-van Munster, in de leeftijd van 92 jaar 08-3 Celestina Theresia Maria Barron-Ost, in de leeftijd van 84 jaar 18


Uit de agenda april - mei Op de laatste bladzijde vindt u de reguliere vieringen in de Lambertuskerk.

Vieringen in de Goede Week en Pasen: zie blz. 3 Za

20-4

13:30 uur 16:00 uur 16:30 uur 15.15 uur

Zo

21-4

Za Zo

27-4 28-4

Wo

1-5

19.00 uur 10.00 uur 12.00 uur 19.30 uur

Za Zo

4-5 5-5

19.00 uur 10.00 uur 12.00 uur

Wo

8-5

19.00 uur

Vr

10-5

10.00 uur 09.30 uur

Za Zo

11-5 12-5

19.00 uur 10.00 uur

Wo Za

15-5 18-5

Za Zo

18-5 19-5

19.00 uur 10.00 uur

20-5

12.00 uur 10.00 uur

Ma

12.00 uur 19.30 uur 13:30 uur 16:00 uur 16:30 uur

Karmelgemeenschap van St. Jozef Aanbidding van het Heilig Sacrament en aansluitend Vesperviering Concert Tiramisu ism Venster op Muziek in de Lambertuskerk 4e zondag van Pasen Vooravondmis Hoogmis met parochiekoor, kinderwoorddienst en crèche, geen gezinsmis. Eucharistieviering Rozenhoedje bidden 5e zondag van Pasen Vooravondmis Hoogmis met parochiekoor, kinderwoorddienst en crèche, na de mis gezamenlijk Tientje bidden Eucharistieviering Hemelvaart van de Heer Vooravondmis Hoogmis met parochiekoor, kinderwoorddienst en crèche Géén mis om 12.00 uur! Start Pinksternoveen Na elke ochtendmis tot Pinksteren om 9.30 uur bij de doopkapel. 6e zondag van Pasen Vooravondmis Hoogmis met parochiekoor, kinderwoorddienst en crèche, na de mis gezamenlijk Tientje bidden, voor kinderen speciaal programma Eucharistieviering Rozenhoedje bidden Karmelgemeenschap van St. Jozef Aanbidding van het Heilig Sacrament en aansluitend Vesperviering Hoogfeest van Pinksteren Vooravondmis Hoogmis met parochiekoor, kinderwoorddienst en crèche, na de mis gezamenlijk Tientje bidden Eucharistieviering Tweede Pinksterdag Hoogmis met parochiekoor, géén mis om 12.00 uur!

Christus, ons paaslam is geslacht, alleluia: laten wij dan feest vieren met het zuivere brood van reinheid en waarheid, alleluia.


19

Het is veertigdagentijd. De jonge kinderen krijgen in de kinderwoorddienst de verhalen over Mozes te horen. Deze puzzel gaat ook daarover: Mozes ziet een brandende braamstruik, maar toch verbrandt de struik niet. Op die plek zegt God tegen Mozes dat Hij het volk uit de slavernij zal bevrijden Kunnen jullie de 10 verschillen tussen de tekeningen vinden?

(Uit: ‘Bekende personen uit de Bijbel’, ISBN: 90 338 2723 9)

De oudere kinderen horen de verhalen over Jezus. Wij gaan de weg van de vastentijd: Vanaf Aswoensdag, naar Palmpasen, Witte Donderdag en Goede Vrijdag komen we uiteindelijk bij Pasen. Met Pasen vieren we het grote feest van de opstanding uit de dood van Jezus!

20


Kerk en pastorie Kerk Pastorie Telefoon Internet E-mailadres Secretariaat Kerkbijdrage

Oostzeedijk 3 Hoflaan 121 3062 JE Rotterdam 010 – 412 36 90 www.lambertuskerk-rotterdam.nl [email protected] Dinsdag- woensdag- en vrijdagochtend: 9.30 – 12.30 uur ING nr. 28 97 12 ABN AMRO nr. 50 00 30 448 Ten name van Kerkbestuur Lambertusparochie Rotterdam

Pastoor Dr. R.G.M. Gouw Pastorie Privé Spreekuren

Hoflaan 121 Schultz v. Hagenstraat 56 dinsdag- en vrijdagochtend

3062 JE Rotterdam 3062 XJ Rotterdam 9.30 – 12.00 uur

010 – 412 36 90 010 – 212 02 29 op de pastorie

Eucharistievieringen en Kerkdiensten Weekend

Weekdagen

zaterdag zondag

19:00 uur 10:00 uur 12:00 uur 9:00 uur

Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, kinderwoorddienst Eucharistieviering Eucharistieviering

21:00 uur 16:00 uur 16:30 uur

Oecumenisch avondgebed Aanbidding H. Sacrament Vesperviering

crèche

Aanbidding & Vespers

maandag t/m zaterdag donderdag 3e zaterdag in de maand

Biechtgelegenheid Kerk Open Studentenpastoraat Studentenpastor

Op afspraak en op zaterdag voor de avondmis Kerk is iedere zaterdagochtend vanaf ochtendmis open tot 13:00 uur Vieringen in tweede weekend van de maand Pater dr. Mark-Robin Hoogland c.p. Zie ook www.spr-vision.nl

en

Kinderactiviteiten Crèche 9:50 uur Kinderwoorddienst 10:00 uur Kindercatechese

10:00 uur

Gezinsviering

10:00 uur

Iedere zondag in het parochiehuis (tegenover kerkingang) Iedere zondag voor kinderen die rustig naar een verhaal kunnen luisteren (vanaf 3 jaar). Tijdens gezinsmissen, advent en 40-dagentijd en feesten. Voor jeugd na hun eerste H.Communie. Laatste zondag van de maand met alle kinderactiviteiten. Nadien koffiedrinken in het parochiehuis.

Het Mededelingenblad van de Lambertusparochie verschijnt zes keer per jaar. Kopij voor het volgende nummer, 21-6 dient voor 29 april 2013 bij de redactie te zijn: [email protected] of schriftelijk: Hoflaan 121; 3062 JE Rotterdam


21

Alleluia. Ons Paaslam Christus is geslacht.

Dat de christenen aan het Paaslam een loflied offeren. Het Lam heeft de schapen vrijgekocht: de onschuldige Christus heeft de zondaren met de Vader verzoend. Dood en leven streden een wondere tweestrijd: de gedode Vorst van het leven heerst levend. Zeg ons, Maria, wat hebt gij onderweg gezien? Het graf van de levende Christus en de heerlijkheid van Hem, die verrezen is, heb ik gezien, engelen als getuigen, de zweetdoek en de lijkwade. Verrezen is Christus, mijn hoop: Hij zal de zijnen voorgaan naar Galilea. Wij weten dat Christus waarlijk verrezen is van de doden. Wees Gij, overwinnende Vorst, ons genadig.

Vertaling Victimae paschali (1 Kor. 5, 7) Alleluiazang Hoogmis Pasen

MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 1

Recommend Documents