Jezus is geboren MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 1

Jezus is geboren... Het motto “Jezus is geboren...” ontleen ik aan de kerstkaart die we u dit jaar toesturen. Deze kaart zou enige verwondering kunnen wekken. Sinds 1995 ontvingen ingeschreven parochianen een kerstkaart met daarop een foto van onze kerststal. Ik weet dat sommige parochianen de foto's verzamelen; zij hebben inmiddels een hele collectie. Dat we een dergelijke kaart dit jaar niet sturen, komt niet omdat onze voorraad is uitgeput. Dit jaar kregen we een aanbod van de stichting Kerk in Nood, samen met twee andere organisaties die zich inzetten voor geloofsverkondiging: de stichting Samuël Advies en het Katholiek Alpha Centrum. De kaart sluit aan bij het Jaar van het geloof. Hij doet dat door aandacht te besteden aan de figuren op de afbeelding uit het Emmanuelklooster in Bethlehem. (De stichting Kerk in Nood zet zich onder meer in voor christenen in het Heilig Land door hen te steunen in hun vaak penibele situatie.) We zien op de linker binnenkant van de kaart de bekende figuren van de kerststal: St. Jozef, engelen en Maria. Op de rechterkant staan de bezoekers: herders van nabij en wijzen van verre. Er zijn ook twee minder bekende figuren: de twee (voed)vrouwen. Zij komen niet in het evangelie voor. Dat blijkt ook uit de kaart: bij deze vrouwen staat geen Bijbeltekst vermeld. De voedvrouwen worden vermeld in twee apocriefe evangelies (het proto-evangelie van Jacobus en het pseudo-Mattheüsevangelie). Apocriefe evangelies zijn van latere datum en bevatten – anders dan de evangelies die in de Bijbel zijn opgenomen – veel fantastische verhalen. De voedvrouwen zijn er een voorbeeld van. Zo geloofde een van hen niet in Maria’s maagdelijkheid. Toen ze deze wilde controleren verdorde haar hand. De hand genas weer, toen ze vol berouw was en het Jezuskind aanraakte. Op de achterkant vinden we het centrale gegeven van de kaart: het Jezuskind. Zoals op veel kerstafbeeldingen zijn os en ezel in zijn nabijheid. Dat zij met hun adem het pasgeboren Kind warm houden, is vrome veronderstelling. Ze komen zelfs niet in het evangelieverhaal voor. Maar anders dan de voedvrouwen, zijn de dieren niet aan pure fantasie ontsproten. Een aantal weken geleden probeerden kranten als opzienbarend nieuws te melden dat de paus, in het derde deel van zijn Jezus-boeken over de kindheidsverhalen, schreef dat de os en ezel niet in het evangelie voorkwamen. Verrassend was dit niet: als goed theoloog kende de paus het evangelie en schreef hij in zijn boek wat gemeengoed is onder bijbelwetenschappers. Dat Jezus werd neergelegd in een kribbe, een voederbak voor dieren, veronderstelt de aanwezigheid van dieren. In de eerste eeuwen van het christendom hebben bijbelvaste gelovigen in dit verband gedacht aan een tekst bij de profeet Jesaja: Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël weet van niets; mijn volk heeft geen begrip. (Jes 1,3) Jesaja's woorden richten zich tegen het volk dat zijn God vergeten is. Domme dieren weten nog bij wie ze horen en wie het is die hen voedt. Zij vormen in Jesaja's woorden een aanklacht tegen een volk dat zonder God leeft en zich niet realiseert dat Hij het is, die hen voedt. Jesaja's woorden zouden ook in deze tijd gesproken kunnen zijn. Onze samenleving lijkt God overbodig te vinden. Hele wijken worden gebouwd zonder kerk. Iemand signaleerde dat ze bij voorkeur in de stijl van de jaren dertig worden gebouwd, maar dan zonder de kerkgebouwen die in die jaren vanzelfsprekend waren. Daarmee moet onze tijd het doen, zonder plaatsen waar mensen worden samengebracht. Tegenwoordig komen mensen samen, omdat ze dezelfde sport beoefenen, dezelfde hobby of interesse hebben. Alleen in de kerk komen mensen samen, omdat ze samen mens zijn: mensen van verschillende achtergrond, opleiding, belangstelling enz. De samenleving dreigt een belangrijke samenbindende factor te missen. 21.3 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

1

Kerstmis is het feest dat mensen samenbindt en waarop mensen het besef hebben met anderen verbonden te zijn. Dat laatste komt tot uitdrukking in de goede doelen, waarvoor in deze tijd van het jaar meer dan op andere momenten aandacht is. Voor deze betrokkenheid op elkaar biedt het geloof het fundament. Wij zijn allen geschapen door dezelfde God. Wij zijn er niet zomaar: net als de os in de woorden van Jesaja horen we bij een Eigenaar en net als de ezel is er Iemand die ons wil voeden, in leven wil houden. Wij horen zozeer bij God dat Hij bij ons wil horen op de meest radicale wijze: zijn Zoon werd mens en verzamelde mensen rond zich. Dat begon bij de kribbe, maar ging door toen Hij onderricht gaf en weldoende rondging. Dat gaat nog steeds door in de kerken die wel gebouwd zijn en waarvan de deuren openstaan om mensen samen te brengen en samen te binden. Waar wij onze plaats kunnen vinden, een plaats bij Hem. Graag wens ik u een zalig kerstfeest toe en bid om Gods zegen over het komende jaar. R.G.M. Gouw, pastoor

Parochie updates Terugblik Alpha-cursus: de voorbeden De Alpha-cursus 2012 in onze Lambertusparochie was, mede dankzij de parochianen die als voorbidder aan een cursist waren gekoppeld, een succes. Om het belang van voorbeden te benadrukken volgt hier een korte uitleg. Voorbeden zijn gebeden in de christelijke eredienst. Zij sluiten aan bij de oproep ‘smekingen, gebeden, voorbeden en dankzeggingen voor alle mensen, voor koningen en alle hooggeplaatsten’ (1 Tim. 2:1-4). Vanouds hebben de voorbeden verschillende aandachtsvelden: de wereldwijde kerk, de overheden en mensen of groepen die in nood verkeren. Het kan gaan om directe, door de voorganger verwoorde voorbeden, maar ook om indirecte gebedsoproepen (‘laat ons bidden voor…’) in de vorm van een litanie, waarin na het noemen van de intentie de gelovigen een kyrie zegt of zingt. Ook worden er voorbeden uitgesproken door diaken of acoliet. Veel parochies hebben een voorbedenboek, waarin kerkgangers gebedsintenties kunnen schrijven. In de voorbede schuilt een ongekende kracht. God roept iedere gelovige op voorbidder te zijn (1 Tim. 2:1,2; Ef. 6:18,19; Col. 4:2-4). De leiding van de Alpha-cursus nodigt alle parochianen uit om voorbede te doen voor de deelnemers, de leiding en de Alpha-cursus zelf. Er kan een heilzame geestelijke strijd plaatsvinden, als mensen voor het eerst of opnieuw in aanraking komen met het Evangelie van Jezus Christus. Kunnen wij volgend jaar weer op uw gebed rekenen? Vera, Ina, Josca, Hilde, Wim en Hein van het Alpha-team.

De redactie wenst u een Zalig Kerstmis en een Zalig Nieuwjaar! En plotseling voegde zich bij de engel een groot hemels leger dat God prees met de woorden: ‘Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft.’ Toen de engelen waren teruggegaan naar de hemel, zeiden de herders tegen elkaar: ‘Laten we naar Bethlehem gaan om met eigen ogen te zien wat er gebeurd is en wat de Heer ons bekend heeft gemaakt.’ Ze gingen meteen op weg en troffen Maria aan en Jozef en het kind dat in de voederbak lag.

Lucas 2, 13-16

2

21.3 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

Bijzondere Rozenkransmaand De hele maand oktober stond in het teken van de rozenkrans Geïnspireerd door de activiteiten in het bisdom Den Bosch, Kinderen bidden voor Kinderen, is een project ontwikkeld voor onze parochie om kinderen meer bekend te maken met het bidden van de rozenkrans. Het stoffige imago dat alleen oude vrouwtjes de rozenkrans bidden, behoort zeker na deze maand definitief tot het verleden. Bewijs hiervan zijn de grote opkomst en het enthousiasme van de kinderen. Vijf weken lang werd tijdens de kinderwoorddienst uitleg gegeven over Maria, de rozenkrans met de geheimen en de rozenkransgebeden. Pastoor, werkgroep kinderactiviteiten én de parochianen hebben met elkaar een prachtige rozenkransmaand gevierd. Elke zondag waren zo’n 20 kinderen met hun eigen geregen kleurige rozenkrans present om na de mis gezamenlijk een tientje van de rozenkrans te bidden. Zij schreven intentiebriefjes die ze in de doos bij het Mariabeeld stopten. Bij de feestelijke afsluiting van de rozenkransmaand werden tijdens de gezinsviering envelopjes versierd met daarin hun gebedsintenties. Deze envelopjes werden aan witte rozen gehangen en bij Maria gebracht. Bij de offerande zetten de kinderen 20 kaarsen (met de Geheimen afgebeeld) op de altaartreden. Na de zegen brachten zij deze kaarsen naar Maria. Hier werd voor de laatste keer in de oktobermaand een tientje gebeden met een bloemlezing van de verzamelde intenties van alle voorgaande weken. Voor thuis een mooie herinneringskaart met het Weesgegroet en wat tips om na deze maand door te gaan met het rozenkransgebed. Zoals in de oktobermaand, zijn tijdens de Advent rozenkransen en gebedenboekjes achter op de informatietafel te verkrijgen, daarna bij de koster na de mis. Kijk voor meer informatie op www.lambertuskerk-rotterdam.nl/jeugd/ onder het tabblad Kinderen bidden de rozenkrans. Dit succesvolle project is ook te vinden op de landelijke website van Kinderen bidden voor Kinderen. Meer informatie op www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl

Helpt u mee kerstkaarten maken voor zieke kinderen? In de Advent maken kinderen tijdens de woorddienst kerstkaarten voor zieke kinderen in het Erasmus MC – Sophiaziekenhuis. Tijdens de kerstdagen liggen zo’n 120 kinderen in dit ziekenhuis. Om alle kinderen met een kerstkaart te verrassen, vragen wij uw hulp om 120 kerstkaarten te realiseren. Achter in de kerk staat de presentatietafel, waarop voorbedrukte kerstkaarten liggen die u mee naar huis kunt nemen om in te kleuren en te versieren met bijvoorbeeld stickertjes en sterretjes,. Op deze tafel staat ook een doos, waarin u de door u en de kinderen gemaakte kaarten kunt deponeren. Het is de bedoeling dat bij elke ingeleverde kaart een kraal op de rozenkransposter wordt ingekleurd. Zo hopen wij aan het einde van de Advent twee ingekleurde rozenkransposters te verkrijgen. Per ingeleverde kaart vragen wij een Weesgegroetje voor deze zieke kinderen te bidden, wat ook onze kinderen tijdens de Advent doen. In de intentiedoos bij het Mariabeeld bij de sacristie kunnen de kinderen ook in de Advent hun eigen intenties en die voor de zieke kinderen stoppen. Elly Benner-Poiesz, coördinator kinderactiviteiten


3

Oog voor Ghana In oktober heeft de missieactie “Oog voor Ghana” voor de bouw van een streekziekenhuis in het dorp Asuoso op het platteland veel parochianen bereikt. Op 21 oktober, Wereld Missiedag, was er al een flink bedrag van 1450,- euro ontvangen en nog steeds komen er giften binnen. Om dit project te continueren en om ook andere fondsen te werven, is besloten een stichting in het leven te roepen met de naam: "Stichting Eyes on Ghana Foundation ". Deze stichting is kortgeleden bij de Kamer van Koophandel officieel ingeschreven. In het bestuur hebben twee parochianen als vrijwilligers zitting genomen. Wij zijn blij met uw steun en hopen dat u dit project ook in de toekomst gedurende de bouw van het streekziekenhuis wilt blijven helpen, want er is nog veel geld nodig. Niet alleen de bouw is belangrijk, maar ook de inrichting, zoals bedden, linnengoed, ziekenhuis meubilair en apparatuur. Half december gaat ondergetekende voor drie maanden naar Ghana om toe te zien op de voorbereidingen van de bouw en om te assisteren bij de oogoperaties door de Amerikaanse oogspecialist, die in deze periode weer kosteloos komt opereren. Informatie: [email protected] (ook vanuit Ghana te beantwoorden) - Stichting Eyes on Ghana Foundation – ING rek.nr. 6203520 - o.v.v. project ziekenhuis Ghana. Storting op deze rekening is fiscaal aftrekbaar. Voortgang van dit project kunt u volgen op de website van de parochie www.lambertuskerk-rotterdam.nl en in het Mededelingenblad. Marian Remmerswaal

Kerkbalans 2013 Kerkbalans: jaarlijkse fondsenwerving voor de eigen parochie. Veel maatschappelijke organisaties in Nederland worden door de overheid met subsidies ondersteund. Helaas is dit niet het geval voor de kerken. Zij moeten hun inkomsten geheel zelfstandig opbrengen. Hieraan ligt de scheiding tussen kerk en staat ten grondslag. Alleen het onderhoud en de restauratie van kerkelijke monumenten, als onderdeel van het nationaal monumentenbezit, worden (deels) door de overheid gesubsidieerd. Dit omvat echter niet het ondersteunen van kerkgenootschappen. De actie Kerkbalans houdt geen enkele verplichting in en is gebaseerd op een vrijwillige bijdrage. Er wordt jaarlijks een beroep gedaan op uw persoonlijke en bewuste betrokkenheid. Van harte bevelen wij de actie Kerkbalans bij u aan. Eind januari sturen wij aan iedere ingeschrevene van onze parochie een acceptgiro. Uw steun is van blijvende waarde voor onze parochie! Doe daarom mee met de actie Kerkbalans. Bij voorbaat hartelijk dank!

Gezamenlijke doop- en huwelijksvoorbereiding RRM In de federatie Rotterdam Rechter Maasoever, RRM, wordt in het nieuwe jaar gestart met een gezamenlijke doop- en huwelijksvoorbereiding. Deze voorbereidingen worden verzorgd door mw. Gerda Martens, pastoraal werkster in deze federatie en vinden plaats in het Laurentiushuis, Hammerstraat 20, naast de Hildegardiskerk in Rotterdam-Noord. Voor de ouders van dopelingen zijn er twee voorbereidende bijeenkomsten. De eerste (groeps-) bijeenkomst wordt geleid door vrijwilligers en pastoraal werkster Gerda Martens. Per jaar zullen tien groepen van start gaan. De tweede bijeenkomst zal in overleg met pastoor Gouw in de pastorie van de Lambertuskerk gepland worden, dit is geen groepsbijeenkomst maar een persoonlijk gesprek waarop de doopdatum zal worden vastgesteld. De huwelijksvoorbereiding bestaat uit drie bijeenkomsten en zal ook in groepsverband plaatsvinden. Jaarlijks worden drie groepen gepland. De laatste gesprekken worden met ieder bruidspaar afzonderlijk gevoerd door de priester die het huwelijk zal inzegenen. Men moet zich liefst een jaar voor de huwelijkssluiting melden bij het parochiesecretariaat, dit in verband met de afwikkeling van de formaliteiten en de voorbereiding. Parochiesecretariaat

4


Rotterdam gaat naar Lourdes! Op 28 september 2013 vertrekt een vliegtuig (de bus vertrekt een dag eerder) naar de Franse bedevaartplaats Lourdes. In dat vliegtuig zitten, naast een team van ervaren vrijwilligers/reisleid(st)ers van de Vereniging Nederlandse Bedevaarten (VNB), Rotterdamse middelbare scholieren die hun maatschappelijke stage vervullen, een doorsnee uit de Rotterdamse Migrantenparochies en een afvaardiging uit de oude parochies van de stad. Een echt Rotterdams vliegtuig: voor jong en oud, allochtoon en autochtoon, maar vooral Rotterdammers die met elkaar de stad en het leven delen. Onze reis naar Lourdes is een bedevaart voor zieken en gezonden, een reis waar werelden elkaar ontmoeten, waar een kwaliteitsimpuls wordt gegeven aan het samenleven van verschillende generaties en culturen, in de stad maar vooral ook in de kerkgebouwen die we met elkaar delen. Zo komen we tot een beter begrip van elkaars religieuze beleving en tot een streven naar gelijkwaardigheid. Wat houdt het project in? • het verbindt generaties met elkaar: de jonge vrijwilliger, de oudere pelgrim en de kwetsbare (zieke) medemens, • het brengt allochtone en autochtone gelovigen bij elkaar: bij de voorbereiding, tijdens de bedevaart en zeker ook erna, • het verbindt de parochies opnieuw met de middelbare scholen, studentenverenigingen etc. • het investeert in de (diaconale) vrijwilliger van de toekomst. Wij geloven dat Maria, als moeder van de Heer, een verbindende schakel is tussen de veelkleurige gemeenschappen en ons daarin de weg kan wijzen. Kijk voor de poster en de flyers achter in de kerk. Ook op de website van de parochie kunt u meer informatie vinden. De contactpersonen in de Lambertuskerk voor deze Rotterdamse bedevaart naar Lourdes zijn Monique Boons en Monique Walrave. Zij zijn bereikbaar op het parochiesecretariaat en bereid uw vragen te beantwoorden. Verdere informatie wordt via de poster, flyers, het Mededelingenblad en de website gecommuniceerd. Info: Monique Boons & Monique Walrave, [email protected] of 010-4123690

Vieringen Kerstmis 2012 Dinsdag 18 december Maandag 24 december

Dinsdag 25 december Woensdag 26 december Maandag 31 december Dinsdag 1 januari

19:30 uur

19:00 uur 21:30 uur 24:00 uur 10:00 uur 10:00 uur 09:00 uur 17:00 uur 11:00 uur

Boeteviering (woordviering ter voorbereiding op het kerstfeest) Aansluitend gelegenheid het sacrament van boete en verzoening te ontvangen. Kerstavond Gezinsmis met Kerstspel, crèche Nachtmis met Maasstedelijk Meisjeskoor, Missa Leopoldi ea werken Nachtmis met parochiekoor Eerste Kerstdag, Geboorte van de Heer Hoogmis met parochiekoor, crèche Géén mis om 12:00 uur! Tweede Kerstdag, H.Stefanus Hoogmis met parochiekoor Géén mis om 12:00 uur! Oudejaarsdag Eucharistieviering Gezongen avondmis met Te Deum Nieuwjaarsdag (Heilige Maria, Moeder van God) Hoogmis met parochiekoor, crèche.


5

Land van melk en honing Dit is een Bijbelse uitdrukking die meerdere malen in de boeken van het Oude Testament voorkomt. Zo beloofde Jahwe aan Mozes die de ballingschap van de Israëlieten in Egypte had gezien: ‘Ik heb besloten om jullie uit de ellende in Egypte weg te halen. Ik zal je brengen naar een land dat overvloeit van melk en honing ((Exodus, 3.17).’ Israël moet rijk aan honing zijn geweest. Archeologen hebben in 1997 te Tel Rehov in Noord-Israël een groot aantal bijenkorven opgegraven uit ca. duizend jaar voor Christus. We weten ook dat Johannes de Doper zich voedde met sprinkhanen en wilde honing. Na de doop In de oude kerk proefden de nieuwe christenen van de westerse kerk meteen na hun doop een mengsel van melk en honing. Een oude getuige in 211 v. C. is de kerkvader Tertullianus. Zo’n mengsel werd in het gewone leven ook aan baby’s gegeven. Hiëronymus (gest. 419/20) zegt: ‘Wanneer ze uit de doopvont komen, proeven ze het mengsel van melk en honing ten teken van hun kindschap (ad infantiae significationem). Dit symboliseert dus dat ze pasgeboren kinderen Gods zijn geworden. Het Leonianum, een verzamelwerk van liturgische teksten van ca. 600 v.C., geeft een hiermee samenhangende symboliek. Op de vooravond van de doopdagen, Pasen en Pinksteren, wordt gebeden: ‘Zegen, Heer, uw scheppingen, water, honing en melk .Voed uw dienaren met deze melk en honing, zoals U Abraham, Isaak en Jakob hebt binnengeleid in het beloofde land dat overvloeit van melk en honing.’ In deze tijd werd melk met honing gedronken in de eucharistieviering na de doop en na het ontvangen van het gewijde brood en de gewijde wijn. Er werden dan ook drie kelken op het altaar gezet, een met water, een met wijn en een derde met melk en honing. In een brief, gericht aan een zekere Senarius, zegt een Romeinse diaken Joannes, dat de christenen op paaszaterdag door melk met honing te drinken het beloofde land ontvangen (terram promissionis). Het symboliseert de intrede in de kerkgemeenschap als beloofde land. In de middeleeuwen is dit ritueel verdwenen. Wel komen er los van de liturgie aparte zegeningen van melk en wijn voor. Toon Brekelmans, kerkhistoricus

Ave Maria De Aankondiging van de zwangerschap en geboorte van Jezus aan Maria is door veel schilders verbeeld in verstilde en vrome Maria’s. In een ontroerde, geschrokken, vragende, instemmende Maria. Als een laatmiddeleeuwse schilder een Aankondiging (Annunciatie) wilde schilderen, moest hij (schilders in die tijd waren altijd mannen) kiezen welk moment in het verhaal hij zou verbeelden. Hij kon bijvoorbeeld Maria schilderen die in haar bezigheden is verdiept, als de engel Gabriël haar met een bezoek verrast. Volgens de traditie leest zij in de Bijbel of het gebedsboek. Als ze in de Bijbel leest, heeft ze die ongetwijfeld opgeslagen bij de profetie van Jesaja dat een jonge vrouw in het huis van David zwanger zal worden en een zoon baren die Immanuël zal heten. Onschuld Maria is verloofd met Jozef uit het huis van David. Ingetogen en vroom bereidt ze zich voor op haar levenstaak, niet wetend wat haar te wachten staat. De schilder die dit moment kiest, zal haar onschuld benadrukken. Aan haar voeten schildert hij witte lelies als symbool van haar zuiverheid. Misschien maakt hij haar haren blond in plaats van zwart. Zwartharige meisjes golden als seksueel gepassioneerd en dat is Maria natuurlijk niet. Hij zal haar ontroering willen vangen op het moment dat ze de engel ziet en hoort wat hij haar te zeggen heeft. “Wees gegroet Maria, je bent begenadigd. De Heer is met je.”

6


Ontroering Lucas schrijft in zijn evangelie dat ze hevig schrikt. Maar met die schrik moet de schilder oppassen. Er zijn schilders die van de entree van de engel een soort wervelwind maken, die angstig door Maria wordt afgeweerd. Sandro Botticelli schilderde zoiets, maar kreeg van zijn collega Leonardo da Vinci bijtende commentaar: “Alsof Maria, aangevallen door de engel, zich zo uit het raam wil werpen.” Uitbeeldingsvormen De traditie wil een verstilde Maria laten zien. De kunstenaar kan ook de innerlijke dialoog van Maria uitdrukken, die volgt op het horen van de boodschap. De engel voorzegt dat zij zwanger zal worden van een zoon, die zij Jezus moet noemen. Hij zal de zoon van de Allerhoogste zijn. Deze Maria legt een hand op de borst en overlegt in haar hart wat dit kan betekenen. Of hij neemt het moment daarna, als Maria de engel vraagt hoe dit mogelijk is. Zij heeft immers nog geen gemeenschap met een man gehad. Hoe kan een maagd zwanger worden? Gezicht en handen drukken haar vraag uit. De engel legt uit dat de Geest van God over haar zal komen en de kracht (de potentie) van de Allerhoogste haar als een schaduw zal bedekken. Daarop stemt Maria toe. Zij legt de handen gekruist voor haar borst en buigt in onderwerping voor de Allerhoogste. “Mij geschiede naar uw woord.” Het geschieden zelf, de bevruchting met de Heilige Geest, laten de meeste schilders aan de verbeelding over. Hoewel enkelen een kleine Jezus vanachter een wolk in een stroom van licht naar Maria’s buik doen koersen. Soms torst hij een klein kruisje in zijn armpjes mee. Anderen nemen haar ook als landingsbaan, want het Woord is vlees geworden. En natuurlijk is er een duif, als symbool van Gods Geest. Draagmoeder voor God Maar ik leef niet in de middeleeuwen. Hoe zou ik haar willen schilderen? Wat doet het verhaal mij? Die maagdelijkheid als biologisch wonder vind ik het minst interessant. Bijbeluitleggers hebben allang besloten dat hier sprake is van een vertaalprobleem. Het Hebreeuwse woord dat Jesaja gebruikt, betekent: ‘jonge vrouw’. Voor ‘maagd’ was een ander woord. Het was de Griekse vertaler die er een maagd van maakte en daarmee een mythe de wereld in hielp die de evangelisten oppakten. Het verhaal raakt me, als ik het lees in de lijn van het hele evangelie. Je zult maar moeder worden van dit kind! Maria is een draagmoeder voor God, die haar kind moet weggeven aan de hele wereld. Haar hele leven is een grote oefening in loslaten. Maar ze doet dat als een gezegende vrouw. Niet in onderwerping, heren schilders, maar met diepe ontroering en overgave. Daarom moet het een raam worden, waar licht doorheen schijnt. Zacht licht, waarin nieuw leven ontluikt waaraan mensen zich willen overgeven. Kome wat komt. Corja Menken-Bekius, theoloog, dichteres en schilderes uit liefhebberij in ‘Open Deur’ oecumenisch maandblad 78-12


7

Maria Moeder van God Het hoogfeest Maria Moeder van God wordt gevierd op de eerste dag van het nieuwe burgerlijke jaar. De eerste januari is tevens de afsluiting van het Octaaf van Kerstmis. Op de universele kalender van de Romeinse Ritus van de Katholieke Kerk wordt op 1 januari het hoogfeest gevierd van Maria, de Moeder Gods. De Heilige Maagd is de moeder van Christus, die zowel God de Zoon is als de mens Jezus van Nazaret. Aanvankelijk op 11 oktober Vóór de liturgische hervorming die op het Tweede Vaticaans Concilie volgde, behoorde Maria Moeder van God tot de kleinere Mariafeesten. Paus Pius XI bepaalde dat het gevierd moest worden op 11 oktober, bij gelegenheid van het 15e eeuwfeest van het Concilie van Efeze (431), waarop het Goddelijk Moederschap van Maria tot dogma werd verklaard. Besnijdenis van Jezus Paus Paulus VI verplaatste het feest naar 1 januari en verhief het tot de rang van hoogfeest. Vóór de liturgische hervorming vierde men op de eerste januari de gedachtenis van de besnijdenis van Jezus op de achtste dag na zijn geboorte. Dit joodse ritueel onderging Christus als teken van zijn onderwerping aan de Tora en zijn officiële invoeging in het Uitverkoren Volk. De zondag daarna werd het feest gevierd van de Naam van Jezus. Christologisch Mariafeest Genoemde gedachtenissen hebben nog een spoor in het hoogfeest Maria Moeder van God nagelaten. In de evangelielezing van de mis van deze dag bericht Lucas dat het Kerstkind acht dagen na zijn geboorte werd besneden en Hem de naam Jezus werd gegeven. Daardoor heeft dit belangrijkste Mariafeest ook een sterk christologische inhoud. Achtste dag In zijn Brief aan de Galaten verwijst de apostel Paulus naar het mysterie van het goddelijk moederschap van Maria, de Theotokos: “Toen de volheid van de tijd gekomen was, zond God zijn eigen Zoon, geboren uit een vrouw, geboren onder de wet” (Gal. 4, 4). In weinig woorden wordt hier het mysterie van de Incarnatie van de Logos en van het goddelijk moederschap van Maria samengevat: het grote voorrecht van de Maagd bestaat immers in het Moeder zijn van de Zoon die God is. Acht dagen na zijn geboorte, op de laatste dag van het Kerstoctaaf, staat daarom dit Mariafeest op zijn logische en juiste plaats. De titel van Moeder Gods (Θεοτόκος, Theotokos) is het fundament van alle andere titels waarmee Maria vereerd is en nog steeds wordt aangeroepen van geslacht tot geslacht, in Oost en West. Naar het mysterie van haar Moederschap verwijzen talrijke hymnen en gebeden van de christelijke overlevering, zoals bijvoorbeeld de Maria-antifoon uit de Kersttijd, het Alma Redemptoris Mater, waarin gebeden wordt: 'U die hebt voortgebracht, terwijl de natuur verwonderd toezag, Hem, de Heilige, die U heeft voortgebracht, U, maagd tevoren en daarna'.

Kerstmis live 24 december, Kerst staat voor de deur. De feestelijke stemming hangt al dagen in de lucht. De kerststal op het Sint-Pietersplein is klaar en zal vanavond geopend worden met veel kinderen en muziek. Nu staat er nog een groot scherm omheen. Toeristen proberen nieuwsgierig alvast een glimp op te vangen. Tegen 11 uur komen de journalisten van radio en tv, die alles live zullen verslaan, naar de conferentiezaal van Radio Vaticana om ingelicht te worden over alle komende gebeurtenissen waarbij de paus aanwezig zal zijn. Pater Lombardi, zijn woordvoerder, legt uit hoe het in de nachtmis, de hoogmis op 1e kerstdag en het Urbi et Orbi zal verlopen. Dan neemt de Vaticaanse televisie en de Rai het over voor de technische gegevens, bijvoorbeeld hoeveel landen live

8


inschakelen voor de nachtmis en hoe laat de eurovisie-tune uitgezonden gaat worden. Een kwartiertje eerder is het signaal al beschikbaar, zodat landen die er nog niet zo bedreven in zijn, nog even scherp kunnen afstellen. De eurovisie-tune voor de nachtmis klinkt om 21.25 uur. Om 21.30 uur begint de viering met koorgezang en gebed. Om klokslag 22:00 uur, onder het lied ‘U bent Petrus’, komt de paus binnen. Even later wordt het nog feestelijker dan onder het Gloria, alle klokken gaan luiden waaronder de grote klok die alleen met Kerst, Pasen en bij het overlijden van een paus en een nieuw gekozen paus luidt. Drie jaar geleden brak er bij de internationale tv-organisaties paniek uit, toen er doodleuk begin december werd medegedeeld dat de nachtmis met Kerst niet om middernacht maar om 22:00 uur zou beginnen. Om de krachten van de paus een beetje te sparen voor alle drukke vieringen in deze periode, werd gezegd. Maar uitzendtijden worden al ver van te voren vastgelegd en kun je niet zomaar omgooien. Tot 2009 zond de KRO/RKK de nachtmis helemaal uit. Hij begon om 24:00 uur en ook al liep het een beetje uit, dat was ‘s nachts toch geen probleem. Maar als de nachtmis om 22:00 uur begint dan hebben we te kort aan de vijf kwartier die ons door de netmanager worden toegewezen en komen we in de problemen met andere omroepen. Vertraagd uitzenden dan! Dat mag niet! In het begin van het televisietijdperk werd er door de bisschoppen in Rome gediscussieerd of de genade ook over je wordt uitgestort bij de zegen als je thuis voor de televisie zit? Ja, dat wel. En hoe zit het dan, als de mis wordt opgenomen, blijft de zegen dan ook geldig? Nee, de consecratie en de zegen zijn unieke momenten in de tijd, je moet er op hetzelfde moment getuige van zijn. Daarom wordt de kerstmis in Nederland niet meer live uitgezonden en kun je het alleen op internet www.rkk vanaf 22:00 uur live volgen. Om middernacht brengt de paus onder juichende orgelklanken het Christuskind naar de krib in de kerststal achter in de Sint-Pieter en kan het feest echt beginnen. Ik wens u Zalig Kerstmis ook namens mijn collega Wilfred Kemp. Lidy Peters

Tekst van paus Benedictus XVI voor eerste Kerstdag 25 december: Moderne mens, volwassen maar toch af en toe krachteloos in denken en willen, laat je bij de hand nemen door het Kind van Bethlehem. Wees niet bang, vertrouw op Hem! De levengevende kracht van zijn licht geeft jou de moed je voor de opbouw van een nieuwe wereldorde in te zetten, die gebaseerd is op rechtvaardige ethische en economische relaties. Zijn liefde wijst de volkeren de weg en verlicht hun gemeenschappelijke bewustzijn om een ‘familie’ te zijn, die geroepen is relaties van vertrouwen en van wederzijdse steun op te bouwen. De verenigde mensheid kan de vele en zorgwekkende actuele problemen aanpakken. Van de terroristische bedreiging tot de omstandigheden van de schaamteloze armoede waaronder miljoenen mensen leven. Van de toename van bewapening tot de pandemieën en de milieuvervuiling, die de toekomst van onze planeet bedreigt. Benedictus XVI “Wie gelooft, is nooit alleen”, teksten voor elke dag samengesteld door Tom Zwaenepoel (uitgeverij Lannoo)


9

Kerstboom Een kerstboom is een versierde en verlichte dennenboom, die met kerstmis in kerken en huizen wordt geplaatst. De kerstboom is waarschijnlijk verwant met zowel de Germaanse heilige boom als de middeleeuwse katholieke paradijsboom. Voorchristelijk De kerstboom neemt in ons huidige kerstfeest een centrale plek in. Toch is deze spar niet uniek voor Kerstmis. Al lang voor de geboorte van Christus werden er bomen versierd en vereerd. Verschillende heidense volken gebruikten bomen om kwaad af te weren of om kracht aan te ontlenen. Ook de zonnegod Mithras werd geëerd met groene takken die versierd werden met zonnen, manen en sterren. Germaanse denneboom De Germanen versierden omstreeks de winterse zonnewende een groene den of takken daarvan met licht en geschenken, symbolen van nieuw leven en vruchtbaarheid. De Roomse keizer Karel de Grote (742-814) verbood nog in 807 deze cultus van met licht versierde heilige bomen, maar met weinig succes. Bonifatiuslegende Eén van de vele verhalen en legenden die de kerstboom omringen, vertelt dat we deze boom juist te danken hebben aan Bonifatius (ca. 673-754). Deze heilige hakte in Geismar een aan Thor gewijde heilige eik om, in een goed opgezette confrontatie met de oude goden en hun heidense aanhangers. Volgens de legende verhief Bonifatius achteraf een spar, die tussen de wortels van de eik opgroeide, tot een nieuw symbool. Recent verzinsel De legende over Bonifatius en de kerstboom heeft geen oude papieren. Het is een recent verzinsel, bedoeld om aan de kerstboom als christelijk gebruik een eerbiedwaardige ouderdom te geven. Invented tradition noemen de historici dat. In de brieven van Bonifatius, waar wel verschillende volksgebruiken in voorkomen, komt noch de denneboom noch het gebed of iets wat er op lijkt voor. Middeleeuwse legenden rond Kerstmis en Bonifatius waarin van een boom sprake is, zijn nooit gevonden (zie bijvoorbeeld B. Knipping, Hoe Kerstlegenden kwamen en gingen, Hilversum 1942). Ook A.P. van Gilst (De kerstboom. Herkomst, geschiedenis en folklore, Veenendaal 1971), die alles bij elkaar heeft gesprokkeld wat aan de kerstboom eerbiedwaardige ouderdom kan geven, vermeldt de Bonifatiuslegende niet. Mogelijk is de legende pas in de twintigste eeuw verzonnen, toen de kerstboom ook in kerkelijke kring algemeen ingeburgerd raakte, maar vervolgens wel een christelijke interpretatie nodig had. Rijken en protestanten De kerstboom, zoals wij die nu kennen, ontstond pas in de 16e eeuw in Duitsland, aanvankelijk bij protestanten. Lange tijd konden alleen de rijken zich een gedecoreerde den veroorloven. In de 19e eeuw verspreidde het gebruik zich onder brede lagen van de bevolking, tevens in andere landen. In Nederland deed rond 1840 de eerste boom zijn intrede in de huiskamer. Heidens symbool Toen de kerstboom in huis in de loop van de 19e eeuw ook onder katholieken algemeen gangbaar werd, waarschuwde de Kerk met klem tegen het gebruik van dit heidense symbool. Reden waarom in sommige gezinnen de kerstboom nog tot ver in de 20e eeuw taboe was.

10


De paradijsboom Toen het verzet van de Kerk tegen de kerstboom geen effect bleek te hebben, werd de katholieke invalshoek verlegd. De nadruk kwam te liggen op de verwantschap die de kerstboom, behalve met de Germaanse heilige boom, ook met de middeleeuwse katholieke paradijsboom heeft. Rond deze met rode appels behangen 'boom des levens' concentreerden zich de zogenoemde paradijsspelen die in de middeleeuwen op 24 december, de naamdag van Adam en Eva, werden opgevoerd. Christusboom Ook de paradijsboom - geplaatst in de kerk of in haar voorportaal - werd versierd met kaarsjes. De boom werd in het paradijsspel steevast in verband gebracht met de kruisboom, het kruis waaraan Christus hing om de zondeval van Adam en Eva te vereffenen. De paradijsboom werd daarom ook 'Christusboom' genoemd. Deze Christusboom zou uiteindelijk in de hoedanigheid van kerstboom vertaald zijn naar de huiskamer. Daarbij zouden de woorden kerstboom en Christusboom dezelfde overeenkomst vertonen als Kerstmis en Christusmis. Johannes Paulus II Op het Sint-Pietersplein staat in de kersttijd sinds 1982 ook een grote kerstboom. Het is een initiatief van paus Johannes Paulus II, die vond dat het plein in de Kersttijd wel wat versiering kon gebruiken. Kerstbomen zijn nog weinig gangbaar in Italië en het is dan ook typerend dat de eerste niet-Italiaanse paus sinds eeuwen - een Noord-Europeaan bovendien - de versierde den in Vaticaanstad introduceerde. Kerstboom voor de paus Benedictus XVI houdt het gebruik van zijn voorganger in ere. Het wordt als een bijzondere eer beschouwd om de 'kerstboom voor de paus' te mogen leveren. Hij wordt ieder jaar cadeau gedaan door een andere Europese regio. Als de boom eenmaal gearriveerd is, ontvangt de paus tijdens zijn wekelijkse audiëntie een aantal afgevaardigden uit de betreffende regio. Die avond gaan tijdens een officiële ceremonie de lichtjes in de kerstboom aan. RKK encyclopedie

Internetcursus ‘WaaromJezus-rk.nl’ WaaromJezus?-rk is een internetcursus van vier weken, die aansluit bij belangrijke Waaromvragen. Je maakt kennis met antwoorden vanuit het christelijk geloof, gewoon thuis achter je pc of laptop. Je hebt rustig de tijd om over de teksten na te denken. En toch ben je niet alleen, want je kunt bijv. chatten met anderen die de cursus volgen. En elke week beantwoordt een e-coach je persoonlijke reacties en vragen. Iedere deelnemer krijgt een eigen e-coach, hij of zij is jouw cursusbegeleider. Het contact met hem of haar vindt plaats via berichten binnen de cursusomgeving. De opgeleide e-coaches gaan met de deelnemers in gesprek vanuit hun eigen rooms-katholieke geloof. Het cursusmateriaal bevindt zich binnen de cursusomgeving op de website. Daarnaast krijg je het boekje ‘Jezus Christus, de Verlosser van de mens’ thuisgestuurd. WaaromJezus?-rk is geschikt voor alle leeftijden en deelnemen kost niets. Er is een eigen versie voor tieners tot 17 jaar. De volgende thema’s staan centraal bij WaaromJezus?-rk: • Relaties • Levensvragen • Jezus • Wat betekent het geloof voor mij? Maar natuurlijk is er alle ruimte om je eigen vragen en opmerkingen aan je e-coach voor te leggen. Laat je verrassen en kijk op: www.waaromjezus-rk.nl 21.3 - MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE

11

Kerstoctaaf Het kerstoctaaf is een liturgische periode die op kerstavond begint en wordt afgesloten op de avond van 1 januari. Achtdaagse feestperiode Een octaaf is een achtdaagse (van het Latijnse octo = acht). In de christelijke liturgie is een octaaf een feestperiode. De huidige Romeinse ritus van de Katholieke Kerk heeft tegenwoordig alleen een octaaf van Kerstmis en van Pasen. De Tridentijnse ritus kende vroeger ook een Pinksteroctaaf. Ook andere hoogfeesten hadden een octaaf. Begin op kerstavond Het kerstoctaaf begint met de vespers of met de vigiliemis van 24 december. Dat hangt ervan af welke viering het eerst gehouden wordt. (De liturgie van Kerstmis heeft vier eucharistievieringen met eigen lezingen, gebeden en gezangen: de vigiliemis, de nachtmis, de dageraadsmis, de dagmis.) Sint Stefanus Kerstmis is de eerste dag van het kerstoctaaf, maar draagt die naam echter niet. De 26ste december - op de Nederlandse burgerlijke kalender Tweede Kerstdag genoemd - heet 'Tweede dag onder het octaaf van Kerstmis'. Op die dag wordt in de Katholieke Kerk het feest van de heilige martelaar Stefanus gevierd. De liturgie van de vespers van 26 december is echter weer aan het kerstfeest gewijd. Andere feesten Ook de derde en vierde dag onder het kerstoctaaf (27 en 28 december) zijn feesten: respectievelijk van Sint Jan Apostel en Evangelist en van Onnozele Kinderen. Heilige Familie De zondag onder het kerstoctaaf is in de Romeinse ritus van de Katholieke Kerk het feest van de Heilige Familie (Jezus, Maria en Jozef). Op die dag gedenken de gelovigen het gezin van Nazaret waarin Gods Zoon opgroeide. Hoogfeest De laatste octaafdag van Kerstmis is 1 januari. Op die eerste dag van de burgerlijke kalender viert de Kerk het hoogfeest van de Heilige Maria, Moeder van God. De oratie van die dag luidt: God, door het moederschap van de heilige maagd Maria hebt Gij het eeuwig heil gebracht aan alle mensen. Laat zij voor ons ten beste spreken die uitverkoren werd om Moeder Gods te worden, en het levenslicht te schenken aan de Heer van alle leven, Jezus Christus, uw Zoon. Kersttijd Het kerstoctaaf is de eerste periode van de kersttijd. Deze 'sterke' liturgische tijd duurt in de Romeinse ritus tot en met de eerste zondag na 6 januari. Op die dag viert men het feest van de Doop des Heren. Het derde hoogfeest van de kersttijd is Epifanie. RKK encyclopedie

12


Katholieke opfrissers – De geloofsbelijdenis Zeggen waar je voor staat Elke zondag, maar ook bij hoogfeesten zoals Kerstmis en Pasen, belijden wij als christenen ons geloof. Het heeft wel iets weg van een clublied, dat supporters van een voetbalploeg voor de wedstrijd zingen als teken van saamhorigheid en om elkaar te bemoedigen. De geloofsbelijdenis is echter meer dan dat; zo brengen gelovigen tot uitdrukking dat ze de hoofdlijnen onderschrijven, ook al kunnen ze die niet alle volledig verstandelijk doorgronden. Hun eigen, persoonlijke geloof voegt zich in dat van de gemeenschap; zo is het gezamenlijk bidden van het credo uiting én versterking van de eenheid in de Kerk. Daarom is de verwoording van dat geloof niet vrijblijvend of veranderlijk, het credo is immers de samenvatting van de leer van de apostelen, zoals die ons door de eeuwen heen is overgeleverd. Ook het moment in de viering is niet zonder betekenis: de gelovigen hebben tevoren de lezingen uit de heilige Schrift en de daaraan verbonden verkondiging gehoord, dat wil zeggen de openbaring van God die ons mensen in Christus, het levende Woord, nabij komt. In het credo beantwoorden de gelovigen dat woord van God en beamen ze dat zij Hem nabij willen zijn, Hem willen toebehoren. Het bidden of zingen van het credo is een daad van geloof, zowel individueel als collectief. Ontstaan van de geloofsbelijdenis De Latijnse naam voor ‘geloofsbelijdenis’ is symbolum. Hierin herkennen wij gemakkelijk ons woord ‘symbool’, maar oorspronkelijk betekent het ‘herkenningsteken’; dat iemand een christen is, een ‘geestverwant’, kun je herkennen aan zijn kennis van het credo. Dat credo is van oudsher verbonden met het doopsel, waardoor iemand in de Kerk wordt opgenomen. Ook heden ten dage maakt het uitspreken van de geloofsbelijdenis deel uit van de doopviering; meestal gebeurt dat door de ouders van de dopeling en zij beloven hun kind dat geloof mee te geven. In den beginne werden vooral volwassenen gedoopt, die tijdens hun catechumenaat de geloofsbelijdenis kregen ‘overhandigd’ (=aangeleerd, veelal door de peter en meter) en die deze ‘teruggaven’ (d.w.z. uitspraken) bij hun doopsel. De meest gebruikelijke vorm was een drieledige ondervraging door de priester, waarbij de dopeling na elk antwoord werd ondergedompeld in het doopbassin. Deze band tussen doopsel en credo wordt bij uitstek zichtbaar in de paaswake, wanneer na de zegening van het doopwater de gelovigen hun doopgeloften hernieuwen en aansluitend de geloofsbelijdenis uitspreken. Twee geloofsbelijdenissen Tegenwoordig gebruiken we een van de volgende twee geloofsbelijdenissen: ofwel de apostolische geloofsbelijdenis (ook wel aangeduid als ‘de twaalf artikelen van het geloof’), ofwel het credo van Nicea Constantinopel. Beide hebben een duidelijk trinitaire structuur (te vergelijken met bijv. 2 Kor. 13, 13): achtereenvolgens wordt het geloof beleden in de drie goddelijke personen, waarbij het centrale gedeelte dat gewijd is aan Christus verreweg het omvangrijkst is (wat verklaarbaar is, omdat wij immers alleen door de Zoon tot de Vader komen). Overigens is het zaak om ons te realiseren dat het credo niet van meet af aan een trinitair karakter had. De kern wordt gevormd door het geloof in Jezus, de Christus; van daaruit heeft de ontwikkeling plaatsgevonden naar complexere teksten. In het Nieuwe Testament vinden we hiervan de sporen. Zo komen we enkelvoudige belijdenissen tegen zoals in 2 Kor. 4, 5 (“Wij verkondigen niet onszelf, maar Christus Jezus, de Heer”; cf. 1 Kor. 12, 3 en Hand. 10, 36); binaire, bijv. “toch is er voor ons maar één God, de Vader, uit wie het al voortkomt en voor Wie wij bestemd zijn, en één Heer , Jezus Christus” (1 Kor. 8, 6); trinitaire zoals “Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen en doopt hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest” (Mt. 28, 19). De vermoedelijk oudste overgeleverde tekst die ook liturgisch als geloofsbelijdenis heeft gefungeerd is 1 Kor. 15, 3-7; waarin het lijden, sterven en verrijzen van Christus centraal staat.


13

De zogenaamde apostolische geloofsbelijdenis is niet – zoals vroeger werd gedacht – geschreven door de apostelen, maar de kern ervan gaat terug tot de eerste decennia van de Kerk en is dus conform het door de apostelen overgeleverde geloofsgoed. Drieluik van Hans Memling Deze geloofsbelijdenis wordt al genoemd in een geschrift van de kerkvader Ambrosius uit het eind van de vierde eeuw, het staat vast dat ze vanaf de vijfde eeuw als doopcredo werd gebruikt en ze heeft algemeen ingang gevonden sinds Karel de Grote voorschreef dat deze tekst in alle kerken van zijn rijk gebruikt moest worden. Ook protestanten erkennen en gebruiken deze tekst; de orthodoxe oosterse kerken echter geven de voorkeur aan de uitgebreider en plechtiger geloofsbelijdenis die het resultaat is van de concilies van Nicea (325) en Constantinopel (381). De formulering van dit credo laat goed zien welke de theologische bekommernissen van deze concilies waren, bijvoorbeeld de toevoegingen met betrekking tot Jezus: “ware God uit de ware God” en “één in wezen met de Vader”. Vanaf de elfde eeuw wordt dit credo ook in het Westen gebruikt, zij het met een aparte vermelding wat betreft het voortkomen van de heilige Geest (het bekende filioque dat een belangrijk leerstellig twistpunt werd tussen de oosterse en de RoomsKatholieke Kerk). Geloven – wat en hoe? Veel moderne gelovigen hebben problemen met het dogmatische karakter van de geloofsleer. Is geloven niet heel persoonlijk, zodanig dat het onmogelijk is om individuele gelovigen in het starre keurslijf van oude (en in de beleving van sommigen ouderwetse) geloofswaarheden te dwingen? Of, om het iets vriendelijker te verwoorden: voor velen gaat het meer om de vraag hoe je vandaag de dag nog kunt geloven dan om de vraag wat je nu precies geloof. Toch is ook dat laatste van belang: geloof is nooit louter gevoel, nooit alleen een kwestie van het hart, maar wel degelijk ook een kwestie van kennis, iets rationeels. Iedereen moet voor zichzelf duidelijk voor ogen hebben waar hij nu eigenlijk in gelooft – en dat is niet puur subjectief, anders is er geen uitwisseling of overeenstemming met andere gelovigen mogelijk. De geloofsbelijdenis is een soort samenvatting van het collectieve geheugen van de Kerk, een kompas dat ons helpt ons in het geloof te oriënteren – het geloof dat gedeeld wordt door allen die zich christen noemen. Het credo is, kort en bondig, de ‘grootste gemene deler’ die gelovigen gemeenschappelijk hebben. Door ermee in te stemmen en het letterlijk te beamen geven gelovigen aan dat ze – ondanks mogelijke aarzelingen of twijfels – hun eigen persoonlijke overtuiging afstemmen op en willen conformeren aan, wat van oudsher door heel de geloofsgemeenschap als wezenlijk wordt erkend. Door te zeggen “Ik geloof” maak ik het geloof (abstract, objectief) tot mijn geloof (concreet, subjectief). Dat is en blijft een zaak van vertrouwen – vertrouwen in God. Het Latijnse woord voor geloven, credere, betekent etymologisch zoveel als ‘je hart geven’. Ten diepste bepalend voor het geloof, is niet de vraag naar wat of hoe, maar naar wie: in Wie geloof ik, aan Wie geef ik mijn hart? Voor ons, christenen, is dat de drie-ene God; de liefdevolle Vader die zich aan ons te kennen geeft in Jezus Christus en met Wie wij verbonden blijven in de kracht van de heilige Geest die werkzaam is in zijn Kerk. Alleen in dat geloof houden wij stand (Jes. 7,9) en daarom spreken wij dat geloof, dat nooit vanzelfsprekend is en waarin wij voortdurend mogen groeien, staande uit in het credo. Dienst Liturgie van het Bisdom ’s-Hertogenbosch april 2012 14


Liturgisch jaar - De tijd door het jaar Als afsluiting van de kersttijd wordt op de zondag na 6 januari, het hoogfeest van de Openbaring des Heren, het feest van de Doop van de Heer gevierd. Op de daarop volgende maandag begint de eerste liturgische periode met de naam 'tijd door het jaar', die loopt tot Aswoensdag, komend jaar al op 13 februari, het begin van de veertigdagentijd. Kenmerkend voor deze tijd van het liturgisch jaar is dat het geen bijzondere feesten kent, al is er natuurlijk het duidelijke verschil tussen de zondag en de weekdagen. In Algemene normen voor het liturgisch jaar, nr. 43 wordt dit aldus verwoord: ‘Naast de liturgische tijden die elk een eigen karakter hebben, wordt in die periode ‘geen bijzonder aspect van het Christusmysterie gevierd, maar wordt daarin veeleer dit mysterie van Christus in heel zijn volheid herdacht, met name op de zondagen.’ Juist door de beleving van deze ‘gewone’ tijd kan men des te beter de betekenis van de grote liturgische feesten afmeten. Betekenis van de tijd door het jaar De tijd door het jaar is een periode waarin wij de rijkdom van de liturgie op een eenvoudige wijze kunnen beleven, haar kunnen uitdiepen en overwegen, zodat de liturgie zelf met heel haar rijkdom in ons vrucht kan dragen. Alles waarmee wij overladen zijn in de bijzondere liturgische tijden met de herdenking van de verschillende aspecten van het Christusmysterie kunnen wij nu laten bezinken. De tijd door het jaar is dus beslist geen ‘doodse tijd’. Bovendien is de liturgische kleur van de tijd door het jaar groen. Dat is de kleur van asdom en levenskracht in het dagelijkse leven. Als men de bijzondere liturgische tijden, met name de paastijd, beschouwt als de zaaitijd, dan kan men de tijd door het jaar zien als de tijd van de geloofsgroei in ons bestaan. Deze wordt ondersteund door de drie schriftlezingen op zondag en op de weekdagen door de doorlopende lezingen uit de heilige Schrift. Geloofsbeleving in het dagelijks leven Hoe het paasgebeuren in ons persoonlijk leven en dat van de geloofsgemeenschap gedurende de tijd door het jaar het beste wordt beleefd, wordt kort en duidelijk verwoord in het openingsgebed van zaterdag voor Pinksteren: ‘Almachtige God, geef – vragen wij U – dat wij die de viering van het paasfeest voltooid hebben, in ons leven en levenswijze ons met uw hulp richten naar dit paasmysterie.’ Het gaat erom het heil, het geestelijk welzijn, in het paasmysterie aan ons geschonken, in het leven van alle dag een plaats te geven en eruit te leven.

Op Kerstavond

Almachtige God en Vader, dit is de stille avond de heilige avond en al onze gevoelens en al onze gedachten zijn gericht op uw lieve Zoon die mens is geworden en die zo dichtbij is gekomen als een stal, als een kribbe, als een kindje. Helpt U ons om er geen sprookje van te maken en geen onnozele eterij en drinkerij maar laat ons beseffen waarom Hij is gekomen: voor de verzoening voor dat hoge heerlijke geheim van de vrede met God, voor élk mens! Geef ons een stille avond, een heilig avond, een stille nacht, een heilige nacht. Dankzij het kind van Bethlehem. Amen Sipke van der Land


15

Gezangen tijdens de hoogmis Inmiddels is het Sint Gregoriuskoor de laatste hand aan het leggen aan de instudering van een nieuwe mis op het repertoire: de Missa Brevis van L.B. Est (1795-1882). Deze vrolijke mis kunt u voor het eerst gaan beluisteren tijdens de nachtmis van Kerstmis (24.00 uur) en de hoogmissen op Eerste Kerstdag en Driekoningen. Wie was de componist van deze mis en wat heeft hij voor een wonderlijke naam? De naam L. B. Est is een pseudoniem voor Stefan Stocker. Deze Oostenrijker had de functie van Landbassist en gebruikte het pseudoniem in zijn hoedangheid van componist. Het is de afkorting van zijn functie en achternaam: LB ST = Landbassist Stocker = L.B. Est Hoewel hij een 19e eeuws componist was, ademt zijn werk nog geheel de geest van de tweede helft van de 18e eeuw. Nu vrijwel vergeten, maar in zijn tijd een componist uit Zuid-Tirol die heel geliefd was vanwege zijn heel goed geschreven, charmante, melodieuze muziek. Dat hij vergeten is heeft zeker te maken met het feit dat zijn stijl was blijven voortborduren op de muziek van Mozart en alle baanbrekende ontwikkelingen van de 19e eeuw (incluis o.m. Brahms, Bruckner, Liszt en Wagner) aan zich voorbij heeft laten gaan. Dit alles neemt niet weg dat, hij goed kon componeren. Voor het Sint Gregoriuskoor des te beter, want het koor wilde graag weer een mis in een Mozart-achtig idioom. Vanwege onze huidige bezetting van twee vrouwenstemmen en één mannenstem ligt dat repertoire buiten de mogelijkheden. De mis van L.B. Est past wel in onze bezetting en vormt zodoende een zeer welkome aanvulling op het repertoire. We hopen dat u er veel inspiratie in vindt. Op het Feest van de H. Familie zingt het Vrouwenkoor La Confiance de lyrische Missa Regina Pacis van de Belgische componist en organist Flor Peeters (1903-1986). Van Jehan Alain (1911-1940) wordt dan tevens uitgevoerd Que j’aime ce divin enfant en van een (voor mij, helaas!) onbekende componist het prachtige A slumber song, een compositie in romantische stijl. Namens alle koorzangers wens ik u heel goede feestdagen! Eric Koevoets, dirigent-organist

Kerstzang Maasstedelijke koren Op zondag 23 december zal de jaarlijkse kerst(samen)zang wederom verzorgd worden door de Maasstedelijke koren: het Maasstedelijk Kamerkoor en het Maasstedelijk Senior Kamerkoor met Rosa Dijkgraaf sopraan, Gerard van der Zijden, orgel, David Teekens, jongenssopraan, dirigent Anneke van Es. Er worden, behalve kerstwerken, delen gezongen uit: Lauft ihr Hirten van Haydn, Gloria van Vivaldi en Gabriella’s Song. Daarnaast samenzang en een overdenking van Pastoor Gouw. Meer info: http://www.maasstedelijkekoren.nl/ Aanvang: 14:30 uur - Toegang is vrij, er is een collecte bij de uitgang.

16


WWWeetjes, uitgaanstips en voor u gelezen… Bidt u mee om roepingen? De Tiltenberg, priester en diakenopleiding in Vogelenzang, nodigt u uit om de priesteropleiding te ondersteunen en deel te nemen aan de gebedskring van de priesteropleiding. Wilt u meedoen? Geef u dan op als lid. Het verplicht u tot niets, behalve tot gebed. U ontvangt dan de gebedskaart thuis en met enige regelmaat het Tiltenberg-magazine met informatie over het seminarie. Ook wordt u uitgenodigd voor de jaarlijks terugkerende gebedsdag op De Tiltenberg. U kunt zich opgeven via onderstaande contactgegevens. Telefonisch: 0252-345 345; mailen naar: [email protected] of uw naam en adresgegevens per post doorgeven: De Tiltenberg t.a.v. Gebedskring, Zilkerduinweg 375, 2114 AM Vogelenzang.

Kerstboom op het Sint-Pieterplein Het kerstseizoen is bij het Vaticaan officieel begonnen op 11 november j.l. met de plaatsing op het Sint-Pietersplein van een 25 meter hoge boom uit de Oekraïne. De boom komt uit een afgelegen gebied in de Oekraïne, de Carpahtian Mountains. Hij is versierd met 2500 gouden en zilveren ballen. Op 16 december worden de lichtjes ontstoken tijdens een speciale ceremonie die wordt bijgewoond door vertegenwoordigers van de katholieke en orthodoxe kerken van Oekraïne.

Kerststallen, een eeuwenoude traditie In Bemmel, ten noorden van Nijmegen, kunt u terecht voor een grote collectie kerststallen. 90% van de collectie is door het bedrijf Van Appeldoorn zelf geïmporteerd en zijn van duurzame kwaliteit uit diverse materialen. En voor mensen die op zoek zijn naar vervanging van een kapot beeldje? Alles wat zij los kunnen kopen, kan een cliënt moeiteloos bijbestellen, er kan dus ook, over diverse jaren, gespaard worden voor een complete kerststal of groep. U bent welkom van 4 november tot 24 december om een bezoek te brengen aan de showkelder vol kerststallen en –groepen in alle stijlen; van hout, kunsthars of brons. Uw voorkeur is er zeker bij. Openingstijden: Do. 10.00 - 17.00 uur; Vrijd. 10.00- 21.00 uur; Za. 10.00 - 16.00 uur www.kerststallen.com/ Van Appeldoorn, Dorpsstraat 45, 6681 BL Bemmel, Tel. 0481- 450267

Tentoonstelling 12 Christus-mysteries Van zondag 2 t/m zondag 16 december 2012 is de reizende iconenexpositie in de SintLambertusparochie te Nistelrode, Vorstenbosch en Heesch. In het kader van het Jaar van het geloof is het project “12 Christus-mysteries” opgezet. Verschillende parochies en kloostergemeenschappen hebben zich aangesloten bij dit project. Iconenatelier Hüsstege verzorgt bij hen een tentoonstelling, een zogenaamde expeditie, met de 12 iconen uit het leven van Christus. Met lezingen en vieringen rondom het thema “Geloof” wordt het leven van onze Heer Jezus verder belicht en uitgewerkt. Info 040-8423652 - www.iconen.nl – locatie St. Lambertusparochie te Nistelrode, Vorstenbosch en Heesch


17

Zin in Kerst. Beleef het kerstverhaal! 11 december 2012 - 13 januari 2013 Kom voor het echte kerstgevoel naar Museum Catharijneconvent! Hét perfecte decor om het eeuwenoude kerstverhaal tot leven te laten komen. Hoe verliep de reis van Jozef en Maria op weg naar Bethlehem? Wie is wie in de stal? Luister met de hele familie naar het kerstverhaal dat wordt voorgelezen door inspirerende bekende Nederlanders. Bewonder ook de unieke collectie kerststallen, met als hoogtepunt de beroemde Napolitaanse kerststal. Dit jaar uitgebreid met maar liefst 29 nieuwe figuren. Het museum is zowel binnen als buiten geheel in kerstsfeer gehuld. Zo krijgt u vanzelf Zin in Kerst! Kerstsfeer Luister bij de kerststal naar het bijzondere kerstverhaal. Ontdek hierbij de betekenis van de elementen uit deze bijzondere vertelling. Maak samen op een nieuwe manier kennis met de rituelen en tradities die hieruit zijn voortgekomen. Het versieren van de kerstboom en het zingen van liederen, het maakt allemaal deel uit van het kerstgevoel. Bij Zin in Kerst wordt je compleet ondergedompeld in de bijzondere sfeer die kerst met zich meebrengt. Bekende Nederlanders lezen voor Het ultieme kerstgevoel van warmte, gezelligheid en verbondenheid ervaart men bij het luisteren naar het kerstverhaal. In een huiselijke sfeer kunt u genieten van het kerstverhaal dat wordt voorgelezen door bekende Utrechters en Nederlanders. Het verhaal van de geboorte van Jezus komt helemaal tot leven bij het zien van de levende kerststal. Na een verkleedpartij als Jozef of Maria maak je zelf deel uit van het tafereel. Reserveren voor het voorlezen kan vanaf eind november. Houd hiervoor de website in de gaten! www.catharijneconvent.nl Het museum is beide kerstdagen geopend van 11.00-17.00 uur.

Tekst van paus Benedictus XVI voor eerste Kerstdag 25 december: In de stilte van de nacht in Bethlehem werd Jezus geboren en door zorgzame handen opgenomen. Wie is vandaag – op dit kerstfeest, waarop het blijde nieuwe nieuws van zijn verlossende geboorte opnieuw weerklinkt – bereid om voor Hem de deur van zijn hart te openen? Mannen en vrouwen van deze tijd, ook naar ons komt Christus om het Licht te brengen, ook naar ons komt Hij om de vrede te schenken! Wie waakt er echter in de nacht van de twijfel en de onzekerheid met een waakzaam en biddend hart? Wie verwacht het morgenrood van de nieuwe dag met de brandende fakkel van het geloof? Wie heeft er tijd om naar zijn Woord te luisteren en zich door de aantrekkingskracht van zijn liefde te laten omgeven. Benedictus XVI “Wie gelooft, is nooit alleen”, teksten voor elke dag samengesteld door Tom Zwaenepoel (uitgeverij Lannoo) 18


Agenda december - januari Za

15-12 13:30 uur 16:00 uur 16:30 uur

Za Zo

15-12 19:00 uur 16-12 10:00 uur 12:00 uur 18-12 19:30 uur

Di

Za Zo Zo

22-12 19:00 uur 23-12 10:00 uur 12:00 uur 23-12 15:00 uur

Karmelgemeenschap van St. Jozef; inleiding Kees Steur Aanbidding van het Heilig Sacrament en aansluitend Vesperviering 3e zondag van de Advent Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, crèche, kinderwoorddienst+ gen. rep. kerstspel Eucharistieviering Boeteviering (woordviering ter voorbereiding op het kerstfeest) Aansluitend gelegenheid het sacrament van boete en verzoening te ontvangen. 4e zondag van de Advent Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, crèche, kinderwoorddienst+ gen. rep. kerstspel Eucharistieviering Kerst(samen)zang Maasstedelijke koren zie blz. 16

Zie voor de agenda rond de kerstdagen bladzijde 5 Za Zo Ma

Di

Za Zo Ma Za Zo Za Zo Za Zo

29-12 19:00 uur 30-12 10:00 uur 12:00 uur 31-12 09:00 uur 17:00 uur 01-01 11:00 uur

05-01 19:00 uur 06-01 10:00 uur 12:00 uur 07-01 20:00 uur 12-01 19:00 uur 13-01 10:00 uur 12:00 uur 19-01 19:00 uur 20-01 10:00 uur 12:00 uur 26-01 19:00 uur 27-01 10:00 uur 12:00 uur

Feest H. Familie Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, crèche, kinderwoorddienst Eucharistieviering Oudejaarsdag Eucharistieviering Gezongen avondmis met Te Deum Nieuwjaarsdag, Heilige Maria, Moeder van God Hoogmis met parochiekoor, crèche Openbaring van de Heer (Feest H. Drie Koningen) Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, crèche, kinderwoorddienst Eucharistieviering 1e Ouderavond Voorbereiding 1e H.Communie Doop van de Heer Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, crèche, kinderwoorddienst Eucharistieviering Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor, crèche, kinderwoorddienst Eucharistieviering Vooravondmis met zang Gezinsmis mmv Young Christian Singers, crèche, kinderwoorddienst, na de mis koffiedrinken in het Parochiehuis Eucharistieviering

Kroniek Gedoopt: 28-10 Sara Henrica Johanna Cecilia v Oorschot, dochter van dhr. en mw. van Oorschot-de Witte Overleden: 30-09 Ramdularie Louise Rampersad-Baidjoe in de leeftijd van 88 jaar 22-11 Adriana Hendrica Alberdina ten Bosch-Straetemans in de leeftijd van 74 jaar


19

Jozef en Maria zijn op reis gegaan Maria zit op het ezeltje en Jozef loopt vooraan. Ze komen laat in Bethlehem. De mensen slapen al. Nergens is een plekje meer, alleen nog in een stal. In het veld zijn herders. Zij houden in de nacht over hun kudde schapen bij het vuur de wacht. Opeens komt er een engel. Die zegt tegen hen: “Jezus is geboren. ga vlug naar Bethlehem!” De herders zeggen:”Kom, we gaan het kindje zoeken. Het is geboren in een stal, gewikkeld in wat doeken.” Drie mannen zien een grote ster. Die mannen zijn heel wijs. Ze willen naar het koningskind en dus gaan ze op reis Zo komen ze in Bethlehem. Daar zoeken ze een poos. Ze vinden Jezus in de stal en geven Hem cadeaus.

De herders knielen neer voor Jezus. Eerbiedig zeggen zij: “Jezus is onze Koning, Hij maakt de mensen blij.”

Waar moet het kindje slapen in de koude nacht? Kijk maar wat Maria voor Hem heeft bedacht

Alle mensen, groot en klein krijgen het te horen, dat vannacht in Bethlehem Jezus is geboren!

(uit: Het kerstkindje, het kerstverhaal voor peuters ISBN:90338 81535) 20


Kerk en pastorie Kerk Pastorie Telefoon Internet E-mailadres Secretariaat Kerkbijdrage

Oostzeedijk 3 Hoflaan 121 3062 JE Rotterdam 010 – 412 36 90 www.lambertuskerk-rotterdam.nl [email protected] Dinsdag- woensdag- en vrijdagochtend: 9.30 – 12.30 uur ING nr. 28 97 12 ABN AMRO nr. 50 00 30 448 Ten name van kerkbestuur Lambertusparochie Rotterdam

Pastoor Dr. R.G.M. Gouw Pastorie Privé Spreekuren

Hoflaan 121 Schultz v. Hagenstraat 56 dinsdag- en vrijdagochtend

3062 JE Rotterdam 3062 XJ Rotterdam 9.30 – 12.00 uur

010 – 412 36 90 010 – 212 02 29 op de pastorie

Eucharistievieringen en Kerkdiensten Weekend

Weekdagen

zaterdag zondag

19:00 uur 10:00 uur 12:00 uur 09:00 uur

Vooravondmis met zang Hoogmis met parochiekoor & crèche & kindernevendienst Eucharistieviering Eucharistieviering

21:00 uur 16:00 uur 16:30 uur

Oecumenisch avondgebed Aanbidding H. Sacrament Vesperviering

Aanbidding & Vespers

maandag t/m zaterdag donderdag 3e zaterdag in de maand

Biechtgelegenheid Kerk Open Studentenpastoraat Studentenpastor

Op afspraak en op zaterdag voor de avondmis Kerk is iedere zaterdagochtend vanaf ochtendmis open tot 13:00 uur Vieringen in tweede weekend van de maand Pater dr. Mark-Robin Hoogland c.p. Zie ook www.spr-vision.nl

Kinderactiviteiten Crèche Kindernevendienst

9:50 uur 10:00 uur

Kindercatechese

10:00 uur

Gezinsviering

10:00 uur

Iedere zondag in het parochiehuis (tegenover kerkingang) Iedere zondag voor kinderen die rustig naar een verhaal kunnen luisteren (vanaf 3 jaar). Tijdens gezinsmissen, Advent en 40-dagentijd en feesten. Voor jeugd na hun eerste H.Communie. Laatste zondag van de maand met alle kinderactiviteiten. In december is er alleen op kerstavond een gezinsviering. Nadien koffiedrinken in het parochiehuis.

Het Mededelingenblad van de Lambertusparochie verschijnt zes keer per jaar. Kopij voor het volgende nummer, 21-4 dient voor 14 januari 2013 bij de redactie te zijn: [email protected] of schriftelijk: Hoflaan 121; 3062 JE Rotterdam


21

De Kerststal

Ik ben de stal, ik sta hier heel alleen te dromen, van het wonder dat mij is overkomen. Ik ben oud, lelijk en zit vol kieren, en ben alleen nog goed voor de dieren. Mijn dak is lek en de deur staat altijd open, zodat iedereen in en uit kan lopen.

Maar wat me nu toch is overkomen! overkomen! In een nacht, mocht ik mensen ontvangen. want ze werden door niemand anders opgevangen. Er werd in die nacht een Kind geboren, en er zongen engelenkoren! Het was zo warm in mij. En ik werd helemaal blij.

Dit Kind is heel bijzonder, het is de Zoon van God. Daarom ben ik niet langer een krot, maar het belangrijkste huis op aarde. En voor de geschiedenis van grote waarde.

Jezus is geboren MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 1

Recommend Documents