HANDBOEK
Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Inhoudsopgave 1
INLEIDING ...........................................................................................................3
2
MATERIAALSELECTIE, CORROSION ENGINEERING ......................................4
3
RISC BASED INSPECTIE EN ONDERHOUD ......................................................5
4 4.1
CORROSIE MONITORING ..................................................................................7 Inleiding ................................................................................................................7
5.1 5.1.1 5.1.2 5.1.3 5.1.4 5.2
CORROSIE COUPONS .......................................................................................8 Coupons in leidingen ............................................................................................8 Disc Coupons .......................................................................................................9 Strip Coupons ......................................................................................................9 Specialty coupons ..............................................................................................10 Coupon Holders .................................................................................................10 Side stream unit (corrosion, scaling, biofilm) ......................................................11
6.1 6.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 6.4
ER PROBES EN CORROSIEMETERS ..............................................................12 Electrical Resistance (ER) Probes......................................................................12 Corrtran ER instrument.......................................................................................13 ER probes 2-inch................................................................................................13 Flush Spiraal Element ER probe 2-inch ..............................................................14 Flush Strip element ............................................................................................14 Tubular ...............................................................................................................15 Sand and Erosion Monitoring .............................................................................16
7.1 7.2 7.3 7.4 7.4.1 7.4.2 7.5 7.5.1 7.5.2
ELECTROCHEMICAL (EC) CORROSION MONITORING .................................16 Electrochemische corrosiemetingen ...................................................................16 Klassieke LPR metingen ....................................................................................16 Meting van lokale corrosie (put en spanningscorrosie) .......................................17 Corrtran MV en Aqua (electrochemisch).............................................................17 Corrtran MV........................................................................................................18 CorrTran® Aqua .................................................................................................21 LPR/Corrtran Electrochemische Probes 2-inch ..................................................21 LPR Flush probes 2-inch ....................................................................................21 LPR Tubular/projecting probes 2-inch ................................................................22
5
6
7
8
SAMENSTELLINGEN CORROSIE MONITORING BIJ AARDWARMTE ............23
9 9.1 9.2 10
KATHODISCHE BESCHERMING ......................................................................26 Warmtewisselaars en filters ................................................................................26 Bronpompen.......................................................................................................26 LITERATUUR.....................................................................................................27
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 2 of 27
Versie Januari 2014
1
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
INLEIDING Normaalgesproken is het gewonnen water bij Aardwarmteprojecten bijzonder zout. Daarnaast bevat het vaak koolzuurgas (CO2). Dit water kan corrosief zijn voor staal, afhankelijk van de systeemdruk, het CO2 gehalte en de verdere samenstelling, met name het bicarbonaatgehalte. Door dit hoge zoutgehalte ontstaat gemakkelijk scaling. Scaling is de afzetting van zouten zoals kalk en loodcarbonaat op leidingwanden, in pompen en in warmtewisselaars. De problematiek m.b.t. corrosie, scaling en materiaalselectie bij aardwarmte is grotendeels vergelijkbaar met de productie van olie- en gas. Immers, het hete water wordt gewonnen op dezelfde diepte en met dezelfde technieken. Daarnaast wordt bij aardwarmte veel water en een beetje olie- en/of gas gewonnen, en bij olie en gas productie is dit andersom. Ook bij olie en gas winning komt water mee, soms meer dan 95 vol%. Dit water wordt, net als bij aardwarmte, vaak weer teruggepompt in de formatie (injectiewater). Corrodium heeft reeds 20 jaar ervaring met 'corrosion and inspection management', materiaalselectie, 'corrosion monitoring' en kathodische bescherming bij olie en gas winning. Deze kennis en ervaring kan derhalve eenvoudig worden vertaald naar de winning van aardwarmte. Het volgende kan Corrodium betekenen voor de eigenaren en beheerders van aardwarmte installaties: 1. Materiaalselectie, berekeningen volgens NORSOK M506, ISO 15156 en andere normen. 2. Schade onderzoek en trouble shooting. 3. Risc Based Inspection volgens API 580. 4. (Online) monitoring van corrosie en scaling. 5. Kathodische bescherming.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 3 of 27
Versie Januari 2014
2
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
MATERIAALSELECTIE, CORROSION ENGINEERING Meestal wordt bij aardwarmte gekozen voor stalen leidingsystemen, vaten, casings en tubings. Omdat het water zuurstofvrij is, zal zuurstofcorrosie niet plaatsvinden. Om die reden is het wel belangrijk om een systeem gesloten te houden zodat zuurstof niet kan indringen. Het water is meestal erg zout, met veel carbonaten, waardoor scaling een probleem kan zijn downstream de ontgasser. In het algemeen vindt bij vorming van scaling geen of weinig corrosie plaats. Corrosie kan plaatsvinden bij een hoog koolzuurgasgehalte in combinatie met een hoge systeemdruk. Het koolzuurgas lost op in het water waardoor verzuring ontstaat door de vorming van carbonzuur. De corrosie wordt dus niet veroorzaakt door zuurstof maar door zuur (H+). Dit mechanisme staat bekend onder de naam CO2 corrosie. Volgens NORSOK M506 en aangevuld met een Corrodium model, kan CO2 corrosie worden berekend en kan een materiaalselectie worden gedaan op een verantwoorde wijze. Als er H2S in het gas zit, dan kan scheurvorming ontstaan door H2S corrosie. In dat geval moeten H2S bestendige staalsoorten worden gekozen. Dit staat beschreven in ISO 15156 (v/h NACE MR 0175). Meestal is geen H2S aanwezig bij aardwarmte projecten. Soms kan men een H2S probleem opwekken door het terugpompen van 'besmet' water in de formatie. Dit water is dan besmet met sulfaat reducerende bacteriën die onder bepaalde condities kunnen gaan groeien in de formatie, en H2S gaan produceren. Dit proces staat bekend onder de naam 'reservoir souring'. De schade kan aanzienlijk zijn omdat H2S niet alleen corrosief is, maar ook zeer giftig. Bij lage concentraties is H2S gas al dodelijk. Het is dan ook belangrijk om aardwarmtesystemen gesloten te houden zodat geen zuurstof kan intreden, en geen besmetting kan plaatsvinden. Ook moet men voorzichtig zijn met het verwijderen van zouten, roest of andere onderdelen uit het systeem. Mogelijk bevatten deze stoffen radioactieve elementen. Voor verdere verwerking moeten deze stoffen worden gecontroleerd op radioactiviteit. Bij de overgang staal/roestvaststaal kan galvanische corrosie plaatsvinden. Een dergelijke overgang zit bij de warmtewisselaars en bij de roestvaststalen bronpomp. Deze vorm van corrosie kan worden gestopt met kathodische bescherming. Corrodium biedt de volgende diensten: 1. Materiaalselectierapport. 2. Schade onderzoek en 'trouble shooting'. 3. Inspecties. (zie hoofdstuk 3) 4. Services m.b.t. corrosie monitoring en kathodische bescherming. Zoals installatie, oplevering en data management.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 4 of 27
Versie Januari 2014
3
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
RISC BASED INSPECTIE EN ONDERHOUD Corrodium BV heeft diverse contracten voor olie- en gas platforms voor wat betreft 'inspection and corrosion management'. De processen bij aardwarmte lijken veel op die bij productie van gas, hoewel het aardwarmte proces eenvoudiger is. Dus ook een inspectieplan volgens de RBI methode (Risc Based Inspection) zal eenvoudiger zijn. De methodiek van RBI is beschreven in API 580 en wordt wereldwijd steeds vaker toegepast in de industrie. Het uitgangspunt is een risico matrix waarbij het risico wordt opgezicht in een tabel. Risico (uitgedrukt in jaren termijn) = consequentie van falen maal de kans op falen. De voordelen van onderhouds en inspectie planning volgens RBI zijn evident. 1. Betere controle over het proces en de effecten hiervan op de veiligheid, het milieu en de kosten. 2. Doelmatige onderhoudsplanning. 3. Bepaling (rest)levensduur van de installatie. Planning van reparaties en aanpassingen. Onderstaand een voorbeeld van een risico matrix en een voorbeeld van de rapportage bij een olie/gas offshore platform.
Likelyhood on failure Consequence of Failure Corrosion Likelyhood detected? COF = 1 COF = 2 COF = 3 1 1 8 6 6 2 1 6 4 3 2 2 3 2 2 3 1 3 2 1 4 1 3 2 1 1 2 3 2 1 3 2 2 1 1 4 2 2 1 1 1 3 1 1 0 2 3 1 1 0 3 3 1 0 0 4 3 1 0 0 Figure 1: Risk matrix. The risk is defined in 'inspection term' (years). 0 years RED means REPAIR. 1 year is orange, 2 years is yellow and 3 years or more is green.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 5 of 27
Versie Januari 2014
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 6 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
4
CORROSIE MONITORING
4.1
Inleiding
Corrosie monitoring kan op twee manieren: 1. Monitoring met coupons. Coupons zijn proefplaatjes die in de leiding worden gestoken via een fitting of via een 'side stream unit'. 2. Online of offline monitoring met probes. Online monitoring betekent dat het signaal direct naar de procescomputer gaat via een 4-20 mA interface. Bij offline monitoring wordt gemeten met een handmeter, of met een datalogger. Bij procesinstallaties wordt offline monitoring niet veel meer toegepast omdat het veel meer tijd kost om de data te verzamelen en te analyseren. Bij online monitoring kan een 'alarm' worden ingesteld als de corrosie een bepaalde waarde overschrijdt.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 7 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
5
CORROSIE COUPONS
5.1
Coupons in leidingen
Een gebruikelijke wijze voor corrosie monitoring in pijpleidingen en vaten is gebruik van coupons. Coupons zijn proefplaatjes die in de leiding worden gestoken en van hetzelfde materiaal gemaakt zijn als de leiding zelf (meestal staal St. 52). Een coupon wordt geanalyseerd door hem uit de leiding te halen tijdens een proces stop. Men analyseert hem visueel door foto's te maken, men kan de dikte meten, of het gewichtsverlies bepalen. Zonodig kan roest en scaling worden geanalyseerd op chemische samenstelling. Alle coupons zijn gemaakt volgens NACE specificaties. Iedere coupon is gecertificeerd met een serie nummer, gewicht, afmetingen en materiaalspecificaties. De coupons worden geleverd in een fitting, met toelaatbare systeemdruk tot 50 bar. Voor hogere drukken leveren wij andere typen fittingen.
Coupons in fitting met BSP of NPT schroefdraad.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 8 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Disc coupons in coupon holder (left) and strip coupon in coupon holder
Er zijn diverse soorten coupons:
5.1.1
Disc Coupons
Disc Coupons zijn schijfjes die flush met de leidingwand worden geinstalleerd. Art. Nr. 71600052 71600316
Description Coupon disc flush Coupon disc flush
71600205
Coupon disc flush
71600900
Coupon disc flush
5.1.2
Material Carbon steel St. 52N Stainless steel 316 Duplex stainless steel 2205 customized
Specifications/remarks
Strip Coupons
Strip coupons zijn plaatjes (strips) die in de leiding steken. Art. Nr. 71700052 71700316
Description Coupon strip Coupon strip
71700205
Coupon strip
71700900
Coupon strip
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Material Carbon steel St. 52N Stainless steel 316 Duplex stainless steel 2205 customized
Specifications/remarks
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 9 of 27
Versie Januari 2014
5.1.3
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Specialty coupons
Specialty Coupons are coupons for specific purposes, such as: Weld Coupons Bio Coupons Fracture Coupons Scale Coupons
-
for assessment of corrosion in connection with welds for assessment of biofilm for assessment of stress corrosion cracking for assessment of the formation and effect of scaling
Art. Nr. 71800052 71800316
Description Coupon weld Coupon weld
71800205
Coupon weld
71800900 71900052 71900316
Coupon weld Coupon bio Coupon bio
71900205
Coupon bio
71900900 72000052 72000316
Coupon bio Coupon fracture Coupon fracture
72000205
Coupon fracture
72000900 72009999
Coupon fracture Coupon Scale
5.1.4
Material Carbon steel St. 52N Stainless steel 316 Duplex stainless steel 2205 customized Carbon steel St. 52N Stainless steel 316 Duplex stainless steel 2205 customized Carbon steel St. 52N Stainless steel 316 Duplex stainless steel 2205 customized Customized
Specifications/remarks
Coupon Holders
Coupon Holders for placing the appropriate coupon correctly in the flow (typically top, middle or bottom of line), and for making the coupons retrievable. Art. Nr. 72510316 72520316 72610316 72620316
Description Coupon holder threaded BSP disc Coupon holder threaded NPT disc Coupon holder threaded BSP strip Coupon holder threaded NPT strip
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Material
Specifications/remarks
Stainless steel 316
L= variable
Stainless steel 316
L= variable
Stainless steel 316
L= variable
Stainless steel 316
L= variable
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 10 of 27
Versie Januari 2014
5.2
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Side stream unit (corrosion, scaling, biofilm)
Corrodium bv brengt een aantal innovatieve systemen voor het monitoren van water en procesvloeistoffen op de markt, opgebouwd rond het robuuste en betrouwbare 'Multiple Monitoring Systeem'. Het systeem wordt aangesloten op een by-pass uit de processtroom en kan aldus natuurgetrouw monitoren op het gedrag van vloeistoffen in warmtewisselaars, leidingen en tanks. In het systeem kunnen een groot aantal proefstukken (probes) worden geïnstalleerd. De probes zijn buisvormig zodat de situatie in leidingen en warmtewisselaarpijpen zoveel mogelijk worden gesimuleerd en ze zitten in een glazen buis (voor de hoge druk versie een rvs buis). Het water stroomt laminair langs de buitenzijde van de probe, hiermee wordt een hoge reproduceerbaarheid gegarandeerd. De volgende probes worden standaard geleverd:
Multiple monitorings systeem. Links: Veldmeetopstelling (zonder polycarbonaat deksel). Let op de vier in serie geschakelde probes voor het monitoren van scaling, biofilm formatie, corrosie en een electrochemische meetprobe. Midden: Scaling probe in hoge druk behuizing. Rechts: Scalingformatie op scalingprobe. 1. Corrosie coupons. Dit zijn gestapelde buisjes. 2. LPR probe. Dit is een electrochemische probe. 3. Scaling probe met een inwendig verwarmingselement voor het simuleren van de warmteoverbrenging en electronische scalingdetectie. 4. Biofilm coupons, opgebouwd uit segmenten van 10 mm voor verdere analyse in het lab. 5. Biofilm coupons voor electrochemische detectie van aerobe biofilms. 6. LPR-probe voor het bepalen van de lineaire polarisatie weerstand. Toepassing van het MMS systeem. 1. 2. 3. 4.
Controle en 'tuning' van waterbehandeling. Monitoring van 'reservoir souring' in de olie en gas produktie. Simulatie van warmtewisselaars Oplossen van problemen en schadegevallen.
Art. Nr. 7
Description
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Material Op aanvraag
Specifications/remarks
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 11 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
6
ER PROBES EN CORROSIEMETERS
6.1
Electrical Resistance (ER) Probes
Het basisprincipe is heel eenvoudig: Door middel van weerstandsmeting wordt de dikteafname (metal loss) van een strip of buisje gemeten. Dit corroderende probe element wordt vergeleken met een in de probe ingebed element, op die manier worden variaties in weerstand door temperatuurwisselingen gecompenseerd. De gevoeligheid van deze methode is beter dan 0,1 µm (één tienduizendste van een millimeter). Deze methode is rechttoe rechtaan en meet direct dikteafname. Er is ook geen electrolyt nodig (vloeistof met zout). Om die reden kan ook erosie worden gemeten, bijvoorbeeld erosie door gas met zand met hoge stroomsnelheid.
Basis schema ER metingen. ER probes worden in diverse uitvoeringen gemaakt, waaronder flush (probe element valt gelijk met leidingwand) en tubular (probe element steekt in leiding).
Dikteafname van ER probe element in gasleiding gedurende 1 maand tijd.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 12 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
10.40 Metal Loss (micrometer)
10.20 Aeration start
10.00 9.80 9.60 9.40
Metal Loss
9.20 9.00 19:12
0:00
4:48 time
9:36
14:24
19:12
Corrtran ER meter met 4-20 mA interface. Testopstelling van probe in zout water. Van 8:30h tot 16:00h: beluchting van het water, dus stijlere lijn. Na stopzetten van de beluchting vlakt de lijn af. De gevoeligheid is beter dan 0,05 micrometer.
6.2
Corrtran ER instrument
Het instrument Corrtran ER is een gevoelig corrosie meetinstrument met 4-20 mA interface direct naar de process computer. Het instrument wordt gevoed door het 4-20 mA signaal. For data logging wordt hetzelfde instrument met SD kaart en batterij geleverd. De data worden als .txt file (excel tabel) via de SD kaart gekopieerd naar een PC, waarna ze met excel kunnen worden geïnterpreteerd. De Corrtran ER is ATEX gecertificeerd voor toepassingen in de olie- en gas produktie.
Art. Nr.
Description
Material
70100316
Corrtran ER
Enclosure in stainless steel 316
6.3
Specifications/remarks 4-20 mA online to DCS and stand alone data logging with SD card.
ER probes 2-inch
Zoals alle 2 inch probes, weerstaan de 2 inch ER probes een druk tot 420 bar. Normaalgesproken wordt het meetelement van staal gemaakt, echter op verzoek van de klant worden ook andere materialen geleverd. Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 13 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
bij moet aangetekend worden dat ER metingen alleen goed Hierbij werken bij uniforme corrosie. Aangezien rvs meestal putcorrosie laat zien, is normaalgesproken rvs niet geschikt voor ER metingen. Een uitzondering is bijvoorbeeld het meten van uniforme corrosie van rvs in zwavelzuur of in organische zuren. Bij aardwarmte worden ER probes alleen toegepast bij het meten van uniforme corrosie van koolstofstaal.
6.3.1
Flush Spiraall Element ER probe 2 2-inch
Door de spiraalvorm wordt de gevoeligheid hoger, of men kan een dikke dikkerr element kiezen, waardoor de levensduur toeneemt. Art. Nr.
Description
70605316
ER probe flush spiral 2-inch inch
70605205
ER probe flush spiral 2-inch inch
70609900
ER probe flush spiral 2-inch inch
6.3.2
Material Housing in stainless steel 316, element in carbon steel Housing in duplex stainless steel 2205, element in carbon steel
Specifications/remarks p-max max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C max = 420 bar p-max (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) fit T max = 180 °C
Customized
Flush Strip element
Het strip element is voor flush metingen en wordt veelvuldig toegepast.
Art. Nr.
Description
70615316
ER probe flush strip 2-inch
70615205
ER probe flush strip 2-inch
70616316
ER probe flush strip 2-inch
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Material Housing in stainless steel 316, element in carbon steel, 0,5mm thickness Housing in duplex stainless steel 2205, element in carbon steel, 0,5mm thickness Housing in stainless steel 316, element in carbon steel, 1mm thickness
Specifications/remarks p-max max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 14 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
70616205
ER probe flush strip 2-inch
Housing in duplex stainless steel 2205, element in carbon steel, 1mm thickness
p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C
70619900
ER probe flush strip 2-inch
Customized
p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C
6.3.3
Tubular
Het tubular element is voor metingen in de leiding. Het is ook geschikt voor het meten van erosie-corrosie, of erosie, bijvoorbeeld door zand.
Art. Nr.
Description
70625316
ER probe tubular 2-inch
70625205
ER probe tubular 2-inch
70626316
ER probe tubular 2-inch
70626205
ER probe tubular 2-inch
70629900
ER probe tubular 2-inch
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Material Housing in stainless steel 316, element in carbon steel, 0,5mm thickness Housing in duplex stainless steel 2205, element in carbon steel, 0,5mm thickness Housing in stainless steel 316, element in carbon steel, 1mm thickness Housing in duplex stainless steel 2205, element in carbon steel, 1mm thickness Customized
Basic specifications p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 15 of 27
Versie Januari 2014
6.4
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Sand and Erosion Monitoring
Bij erosie- of zand monitoring wordt een element gekozen dat niet corrodeert, dus alleen in dikte afneemt t.g.v. erosie. Normaalgesproken is dit element gemaakt van rvs 316 of van Monel K400. Art. Nr.
Description
70693316
ER Sand Probe tubular 2-inch
70694316
ER Sand Probe flush 45°
70699900
ER Sand Probe
Material Housing in stainless steel 316, element in stainless steel 316 Housing in stainless steel 316, element in Monel K400 Customized
Specifications/remarks p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p-max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C
7 ELECTROCHEMICAL (EC) CORROSION MONITORING 7.1
Electrochemische corrosiemetingen
Electrochemische corrosie monitoring is een methode waarbij gemeten wordt tussen 3 electroden met daartussen een electrolyt (meestal water). De Corrtran MV of Corrtran Aqua is een zeer geavanceerd electrochemisch meetapparaat, ontwikkeld door wetenschappers en Pepperl + Fuchs. Pepperl + Fuchs is een bekende producent van industriële interfaces, automatisering en sensoren (omzet 600.000.000,-). De Corrtran MV/Aqua is een geavanceerd meetapparaat waarmee niet alleen uniforme corrosie wordt gemeten, maar ook putcorrosie en spanningscorrosie. Dit is uniek bij corrosie monitoring, dat putcorrosie online kan worden gemeten.
7.2
Klassieke LPR metingen
Electrochemische corrosiemetingen bestaan al heel lang en worden uitgevoerd volgens de LPR methode. LPR staat voor lineaire polarisatie weerstand. Pepperl + Fuchs heeft LPR verder verbetert met 'Harmonic Distortion Analysis' waardoor een constante waarde wordt gemeten, de zogenaamde 'B-constant' wordt 'floating' gemaakt en automatisch steeds aangepast aan de wisselende omstandigheden.
Meetprincipe electroschemische metingen met HDA. De overgangslaag vloeistof/vaste stof wordt gezien als een parrallel geschakelde condensator en weerstand.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 16 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Harmonic Distortion (ba = bc = 60mV) 0.020
Applied voltage [V] Cell current [A] 0.015
1.31E-06
0.010
8.10E-07
3.10E-07 0.000 -1.90E-07
Current [A]
Voltage [V]
0.005
-0.005 -6.90E-07 -0.010 -1.19E-06
-0.015
-0.020
-1.69E-06 0
1
2
3
4
5
6
Time [rad]
Harmonic distortion analysis.
7.3
Meting van lokale corrosie (put en spanningscorrosie)
Bij aardwarmte is corrosie vaak CO2 corrosie. CO2 corrosie is meestal lokaal, en is derhalve heel goed te meten met probes die naast uniforme corrosie ook lokale corrosie (putcorrosie) kunnen meten. In feite meten deze probes geen dikteafname, zoals de ER probes, maar ze meten de corrosiviteit van het water. De methodiek die hiervoor wordt toegepast is 'electrochemische ruis metingen'. Hoe meer ruis, hoe meer corrosiviteit m.b.t. lokale corrosie. De corrosiviteit wordt aangegeven in een percentage of faktor 0-1.
Potentiaalmetingen (mV) tussen de 3 electroden. Hierbij wordt ruis gegenereerd, welke de waarschijnlijkheid op putcorrosie bepaalt.
7.4
Corrtran MV en Aqua (electrochemisch)
De Corrtran MV en Aqua zijn qua meetmethode identiek. Echter, de MV is voor een ATEX omgeving, en de Aqua is voor een niet ATEX omgeving. Het interface van beide instrumenten is 4-20 mA-HART. 4-20 mA is in de industrie het standaard protocol sinds decennia, en HART is een digitaal signaal over het analoge 4-20 mA signaal. Met HART kunnen meerdere parameters gelijktijdig worden verzonden, en kan worden Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 17 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
gecommuniceerd tussen de procescomputer en meetsensor Corrtran Aqua. Zonodig Z wordt bij de procescomputer het HART signaal gesplitst in 3 4 4-20 20 mA meetsignalen: 1. Uniforme corrosie in µm/jaar. 2. Putcorrosie waarschijnlijkheid 0 0-100%. 3. Geleidbaarheid van het water.
pr.: temperature. sec. corrosion rate and localised corrosion
Corrtran Corrosion Measurement 100
1.0
90 0.8
80 70
0.6 Temperature [°C] [
60 0.4
50 40
0.2
Uniform corrosion [μm/y] [ Localised corrosion
30 20
0.0 25
225
425
625
825
1025
1225
Time (minutes)
Uitgang van de Corrtran MV en Aqua. Hier een proef waarbij een rvs probe in een bekerglas met water. Het water wordt langzaam opgewarmd. Bij 55 °C schiet de putcorrosie-index putcorrosie omhoog van 40% naar 95%. Duidelijk is dat het rvs onder deze omstandigheden niet uniform corrodeert, maar putvormig. Een ER of LPR probe kunnen d ditit niet 'zien' en geven alleen de gemiddelde lage mate van uniforme corrosie aan.
7.4.1 Corrtran MV De Corrtran MV is er in twee opstellingen: 'Direct Mount' met 1 inch probe. Of 'remote' met 2 inch probe en een 'probe cable' tussen probe en Corrtran. 7.4.1.1 Corrtran MV Direct Mount for 1 1-inch probe Direct mount Corrtrans zijn alleen geschikt voor roestvaststalen 1 inch probes. De Corrtran is direct op de probe bevestigd. De probe wordt in de leiding bevestigd met een Swage Lock fitting ((1 inch). Via deze Swage Lock is de lengte van de probe in de leiding instelbaar. Het signaal tussen Corrtran en proces computer gaat via de bijbehorende Hart Loop Converter van Pepperl + Fuchs.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 18 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Pepperl + Fuchs Hart Loop converter voor het omzetten van het digitale signaal in drie analoge 4-20 20 mA signalen. Rechts: P +F Corrtran transmitter kastje.
Art. Nr.
Description
Material
70200110
Corrtran MV instrument and transmitter head
Enclosure in aluminium
70400111
HART loop converter
Plastic
70410111
HART mode modem
Plastic
70420316 70420111 70430052 70430304 70430316 70430205
1-inch probe. Electrodes excluded 1-inch probe. Electrodes excluded
Probe electrodes, rodes, replaceable (set of 3)
70430900
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Basic specifications Measures uniform and localized corrosion. Sophisticated online electrochemical instrument. 4-20 4 mA HART interface. Electronic 4-20 4 mAHART interface. Transfers digital HART signals to analogue 4-20 4 mA signals. ATEX barrier. Placement in the instrument cabinet. For communication, programming and download with a Windows PC. Modem.
Stainless steel housing
p max = 90 bar
Epoxy houder
p max = 90 bar
Carbon steel St. 52N Stainless steel 304 Stainless steel 316 Duplex stainless steel 2205 Customized
Element surface: xxcm2. Work drawing upon request
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 19 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
7.4.1.2 Corrtran MV remote voor 2-inch probes The Corrtran remote is de standaard Corrtran MV transmitter die wordt bevestigd op een bijgeleverde beugel. De probe is verbonden met de transmitter via een probe cable met Amphenol connector. De Corrtran MV remote wordt toegepast voor de veelvuldig toegepast 2 inch 'LPR probesinch. Het 2 inch systeem is veel bekender en meer toegepast dan het 1 inch systeem.
Art. Nr.
Description
Material
70200110
Corrtran MV instrument and transmitter head
Enclosure in aluminium
70201316
Bracket for Corrtran MV remote
Stainless steel 316
70120316
Corrtran CP with EC function
Enclosure in stainless steel 316
70400111
HART loop converter
Plastic
70410111
HART modem
Plastic
70211110
70212110
Probe cable flexible. For 2-inch LPR/Corrtran MV probes with probe adapter and 1 x Amphenol (F) Probe cable flexible. For 2-inch LPR/Corrtran MV probes, 2 x Amphenol (F)
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Specifications/remarks Measures uniform and localized corrosion. Sophisticated online electrochemical instrument. 4-20 mA HART interface.
Measures uniform and localized corrosion. Sophisticated online electrochemical instrument. 4-20 mA HART interface. Electronic 4-20 mA-HART interface. Transfers digital HART signals to analogue 4-20 mA signals. ATEX barrier. Placement in the instrument cabinet. For communication, programming and download with a Windows PC. Modem.
Cable: HDPE
6x24 AWB OK 5,9mm Length 3 meter
Cable: HDPE
6x24 AWB OK 5,9mm Length 3 meter
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 20 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
7.4.2 CorrTran1® Aqua De Corrtran Aqua is als de Corrtran MV, alleen is deze niet ATEX gecertificeerd. De Corrtran Aqua kan worden geleverd met de standaard 1 inch probe in rvs 316 of epoxy. Of met de standaard 2 inch LPR probes. Art. Nr. 70300018
70301018
Description Corrtran Aqua Basic. Epoxy probe included. Probe elements excluded/ Corrtran Aqua with LCD Display. Epoxy probe included. Probe elements excluded/
Material Enclosure in ABS
Enclosure in ABS
70400111
HART loop converter
Plastic
70410111
HART modem
Plastic
7.5
Specifications/remarks Measures uniform and localized corrosion. Sophisticated online electrochemical instrument. 4-20 mA HART interface. Measures uniform and localized corrosion. Sophisticated online electrochemical instrument. 4-20 mA HART interface. Electronic 4-20 mA-HART interface. Transfers digital HART signals to analogue 4-20 mA signals. ATEX barrier. Placement in the instrument cabinet. For communication, programming and download with a Windows PC. Modem.
LPR/Corrtran Electrochemische Probes 2-inch
Corrtran electrochemische probes (LPR probes) moeten altijd 3 electroden bezitten. De eveneens in de handel zijnde 2-electrode LPR probes zijn niet geschikt.
7.5.1
LPR Flush probes 2-inch
De LPR 2 inch probes passen in dezelfde fittingsystemen als de 2 inch ER probes en 2 inch coupons.
1
Corrtran® is a Trade Name by Pepperl +Fuchs Corrodium b.v.
[email protected] Planetenweg 5 www.corrodium.nl 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 21 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Art. Nr.
Description
Material
70705316
LPR probe flush 2-inch
Housing in stainless steel 316, element in carbon steel
70705205
LPR probe flush 2-inch
Housing in duplex stainless steel 2205, element in carbon steel
p max = for API 10.000# flanged fitting. T max = 180 °C
70709900
LPR probe flush 2-inch
Customized
p max = for API 10.000# flanged fitting.
7.5.2
Specifications/remarks p max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C
LPR Tubular/projecting probes 2-inch
De LPR 2 inch probes passen in dezelfde fittingsystemen als de 2 inch ER probes en 2 inch coupons.
Art. Nr.
Description
Material
70715316
LPR probe tubular/projecting
Housing in stainless steel 316, element in carbon steel
70715205
LPR probe tubular/projecting
Housing in stainless steel 316, element in carbon steel
70719900
LPR probe tubular/projecting
Customized
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Specifications/remarks p max = 420 bar (ASME 2500# flanged fitting) T max = 180 °C p max = for API 10.000# flanged fitting. T max = 180 °C p max = for API 10.000# flanged fitting.
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 22 of 27
Versie Januari 2014
8
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
SAMENSTELLINGEN CORROSIE MONITORING BIJ AARDWARMTE
Bovenstaand worden de artikelen apart genoemd. Voor de aardwarmte past men echter maar 6 samenstellingen toe. ER of electrochemische metingen met probes (ATEX of niet ATEX) en disc of strip coupons. ATEX betekent dat instrumentatie een CE markering heeft voor toepassing in een zone waar een gasexplosie zou kunnen ontstaan. ATEX apparatuur is aanzienlijk hoger in prijs dan niet ATEX apparatuur vanwege de kostbare certificering van de instrumentatie. Art. Nr.
Description
89314501
Electrochemical probe assembly non ATEX. Corrtran Aqua. Mechanical access fitting flareweld 2 inch.
89314502
Electrochemical probe assembly ATEX. Corrtran MV. Mechanical access fitting flareweld 2 inch.
89314503
ER probe assembly non ATEX. Corrtran ER. Mechanical access fitting flareweld 2 inch.
89314504
ER probe assembly ATEX. Corrtran ER. Mechanical access fitting flareweld 2 inch.
89314505
Disc coupon assembly. Mechanical access fitting flareweld 2 inch.
89314506
Strip coupon assembly. Mechanical access fitting flareweld 2 inch.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
Material Probe housing SS 316. Probe elements carbon steel. Fitting carbon steel ASTM A350 LF2. Probe housing SS 316. Probe elements carbon steel. Fitting carbon steel ASTM A350 LF2. Probe housing SS 316. Probe elements carbon steel. Fitting carbon steel ASTM A350 LF2. Probe housing SS 316. Probe elements carbon steel. Fitting carbon steel ASTM A350 LF2. Coupon holder SS 316. Disc coupon carbon steel. Fitting carbon steel ASTM A350 LF2. Coupon holder SS 316. Strip coupon carbon steel. Fitting carbon steel ASTM A350 LF2.
Specifications/remarks
p-max = 420 bar T max = 180 °C
p-max = 420 bar T max = 180 °C
p-max = 420 bar T max = 180 °C
p-max = 420 bar T max = 180 °C
p-max = 420 bar T max = 180 °C
p-max = 420 bar T max = 180 °C
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 23 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
Disc coupon in 2 inch flareweld access fitting.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 24 of 27
Versie Januari 2014
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
2 inch probe (ER of LPR/electrochemisch) in 2 inch flareweld access fitting.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 25 of 27
Versie Januari 2014
9
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
KATHODISCHE BESCHERMING Kathodische bescherming bij aardwarmte wordt toegepast voor het bestrijden van galvanische corrosie bij de overgang tussen twee verschillende metalen of legeringen. In het algemeen is dit de overgang tussen staal en rvs, bijvoorbeeld bij de warmtewisselaars, de filters en de aardwarmtepompen.
9.1
Warmtewisselaars en filters Meestal worden platenwarmtewisselaars van roestvaststaal 316 toegepast. Deze platen veroorzaken galvanische corrosie van het nabijgelegen staal. Deze corrosie kan op twee manieren worden gestopt: 1. Door het roestvaststaal electrisch te isoleren van het staal. Hiervoor zijn flensisolatiesets in de handel (dit zijn kunststof bussen en ringen). Isolatie is niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld in geval van aarding van beide van elkaar te isoleren onderdelen. De verbinding moet getest worden met een multimeter. 2. Door installatie van opofferanodes. Meestal worden hiervoor geflensde zelfsturende opofferanodes toegepast. De juiste locatie van de anode is belangrijk, een deugdelijk KB ontwerp is belangrijk. KB is 'kathodische bescherming'.
9.2
Bronpompen In het algemeen zijn bronpompen gemaakt van rvs 316. Deze pompen kunnen ernstige galvanische corrosie veroorzaken aan de stalen tubing en casing. Van groot belang is dat een goed KB ontwerp wordt gemaakt. Het alleen installeren van opofferanodes onder of boven de pomp geeft geen bescherming over het grootste deel van de pomp. De reikwijdte van de anodes in de annulus pomp/caisson is slechts beperkt. De anodes moeten goed verdeeld worden over de annulus. Corrodium heeft hiervoor een gepatenteerd systeem van zelfsturende hangende anodes. Hangende anodes geinstalleerd in de annulus van een duplex rvs zeewaterliftpomp in een stalen caisson.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 26 of 27
Versie Januari 2014
10
Handboek Materiaalselectie, Corrosie en Scaling Aardwarmte (Geothermie)
LITERATUUR [1] Jan Heselmans, Karl Zladky, Roolf Wessels, Martin Holdefer: Nace Paper 2332; New corrosion monitoring probe combines ER, LPR, HDA, floating B-constant, electrochemical noise and conductance measurements. NACE annual conference Orlando 2013. [2] Jan Heselmans, Ephraim Isaac: NACE Paper 11056; Sacrificial Anodes for protection of seawater pump caisons against galvanic corrosion. NACE annual conference Houston 2011. [3] Jan Heselmans, Rene Wouts: NACE Paper C2012-001401; Cathodic protection of stainless steels and other corrosion resistant alloys. NACE annual conference Salt Lake City 2012.
Corrodium b.v. Planetenweg 5 2132 HN HOOFDDORP The Netherlands
[email protected] www.corrodium.nl
Tel: +31 (0)85 2733501 Fax: +31 (0)85 2733502 Page 27 of 27