! k ru
d e 6
Marijke de Waal Malefijt en Tanja Visser
Energie Het
Herstelplan
Energie door geneeskrachtige voeding
Het Energie Herstelplan Energie door geneeskrachtige voeding
Marijke de Waal Malefijt Tanja Visser
UITGEVERIJ SCHORS - AMSTERDAM
Dankwoord Onze speciale dank gaat uit naar onze vriendin en collega Tessa Gottschal. Met uiterste precisie heeft zij diverse keren het manuscript doorgelezen en van commentaar voorzien. Haar aanvullingen hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan het prettig en begrijpelijk leesbaar maken van dit boek.
Informatie:
www.schors.nl
Catalogus (gratis):
Uitgeverij Schors - Antwoordnummer 10709 - 1000 RA Amsterdam
Marijke de Waal Malefijt: Tanja Visser:
www.gottswaal.nl of www.energieherstelplan.nl www.dieetcare.nl
Verantwoording: De auteur(s) en de uitgever hebben de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen bij het opnemen van de in deze uitgave opgenomen informatie. De auteur(s) en de uitgever zijn daarom op geen enkele wijze aansprakelijk te stellen voor enige vorm van schade die eventueel uit eigenmachtige toepassing van deze kennis en/of informatie voortkomt. De in deze uitgave opgenomen kennis en informatie is voor geïnteresseerden en mag op geen enkele wijze als instructie voor therapie of als diagnose in medische zin worden opgevat.
Waarschuwing: Voor een verantwoorde toepassing en dosering van alle eventueel in dit boek aangegeven remedies dient u zich altijd tot uw arts, natuurdiëtist en/of erkende alternatieve therapeut te wenden.
Colofon Foto’s: Omslagontwerp: Opmaak:
Paul Gerritsen en Tanja Visser Sean Mallon Greyhound Press
© 2008 Uitgeverij Schors - Amsterdam Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronische en/of magnetische opslag, cd-i, cd-rom, dvd of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISBN 978-90-6378-769-1 NUR 720 SBO 30 ●
●
Inhoudsopgave Voorwoord: Energie door geneeskrachtige voeding Hoofdstuk 1. De lever: de grote energieregelaar Hoofdstuk 2. Wat doet de lever? Hoofdstuk 3. De Ayurvedische kijk op de constituties en de lever Hoofdstuk 4. De traditionele Chinese geneeskundige kijk op de lever Hoofdstuk 5. Verteringsenergie: de eerste partner van de lever Hoofdstuk 6. Reserve-energie: de tweede partner van de lever Hoofdstuk 7. De lever uit balans: leverpatronen Hoofdstuk 8. De lever en vetten Hoofdstuk 9. Het acht-stappen-energieherstelplan Stap 1. Registreer de klachten Stap 2. Stop de gifaanvoer Stap 3. Eet volgens de constitutie Stap 4. Versterk de verteringsenergie Stap 5. Versterk de reserve-energie Stap 6. Versterk de leverenergie Stap 7. Vet en de leverpatronen Stap 8. Herstel de leverpatronen Hoofdstuk 10. Menuvoorbeelden Hoofdstuk 11. De recepten Ontbijt Dranken Graangerechten Groentegerechten Soep Vlees, vis of vegetarisch -5-
7 11 13 21 25 29 39 45 57 69 69 77 82 86 94 105 110 114 125 137 143 153 163 171 186 207
Overzichten en bijlagen OVERZICHT van de gerechten en hun energetische werking (1-6) BIJLAGE 1. De thermische effecten van voeding Tabel A. Thermische werking van voedingsmiddelen (1-2) Tabel B. Thermische werking van kruiden (1-6) Tabel C. Thermische werking van voedingsstoffen (1-6) BIJLAGE 2. Biotransformatie van de lever: fase 1 en fase 2 BIJLAGE 3. Aldehyde-vergiftiging: een ‘alcoholfabriek’ in de darmen BIJLAGE 4. Rottingsmetabolieten
226 232 234 236 242 248 252
Index
279
254 BIJLAGE 5. Kruisreactiviteit 255 BIJLAGE 6. Geneeskrachtige voedingsmiddelen 257 BIJLAGE 7. Reacties op medicatie en de drie constituties 258 BIJLAGE 8. Voedselcombinaties 262 BIJLAGE 9. Histamine en histaminevrijmakers 266 BIJLAGE 10. Geneeskrachtige voedingsmiddelen voor de 3 leverpatronen (1-3) 268 BIJLAGE 11. Stresstabel 271 BIJLAGE 12. Aangetoonde effecten van meditatie (1-2) 273 BIJLAGE 13. Adressen 275 BIJLAGE 14. Literatuur 277
-6-
Voorwoord
Energie door geneeskrachtige voeding Moe. Wie is er niet eens moe? Ontspanning, lichaamsbeweging en een goede nachtrust helpen om de accu weer op te laden. Soms blijft de vermoeidheid echter hangen zonder dat daar een medische verklaring voor te vinden is. Al te vaak wordt hierbij de rol van voeding vergeten. Dat is zonde, want die speelt een centrale rol bij energieherstel. Wat gezonde voeding in het algemeen inhoudt weten veel mensen wel. Net zo goed dat gezonde voeding energie geeft en ongezond eten energie kost. Maar welke voeding voor hen persóónlijk gezond is, dat is vaak niet zo duidelijk. Welke voeding laadt jou weer op? Welke voeding houdt rekening met jouw specifieke eigenschappen, jouw leefstijl en gezondheidsconditie? Voor het antwoord moet je weten welke verstoringen bij vermoeidheid een rol spelen en welke constitutie je hebt. Constitutie is het geheel van de bij de geboorte aanwezige lichamelijke en geestelijke eigenschappen. Je volstrekt persoonlijke aanleg. Pas als dit helder is, kan een persoonlijk voedingsplan gemaakt worden. Dan pas maak je van jouw voeding een medicijn. Wat speelt bij vermoeidheid een rol? De lever is het belangrijkste orgaan voor energieherstel. Als een dirigent van een groot orkest zorgt hij dat alle partijen hun spel qua geluidsvolume en tempo op elkaar afstemmen. Hij stuurt daarvoor op het juiste moment de benodigde hoeveelheid energie naar de goede plek. Die energie haalt de lever uit voeding. Geen wonder dus, dat voeding zo’n belangrijke rol speelt bij vermoeidheid! De lever heeft bij deze taak twee partners: de verteringsenergie en de reserve-energie. De verteringsenergie is de energie die, via de spijsvertering, vrijkomt nadat je iets eet of drinkt. De reserve-energie zit opgeslagen in de (bij)nieren. Deze energie maakt het lichaam vrij in tijden van nood zoals bij stress, ziekte en trauma. Is één (of meerdere) van deze systemen verzwakt, dan loopt je energievoorziening terug. Lang voordat je vermoeidheidsklachten krijgt, geeft je lichaam al subtiele signalen. De lever heeft namelijk ook invloed op andere processen zoals het reguleren van het cholesterolgehalte en de hormoonhuishouding, het opslaan van vitamines en het afvoeren van gifstoffen. Raakt de lever ontregelt, dan lijden al deze processen daar onder. -7-
VOORWOORD
De lever speelt daarom een rol bij veel gezondheidsproblemen die samengaan met vermoeidheid. Denk aan gewrichtsklachten, hoofdpijn en migraine, hormoonklachten (zoals menstruatie- en overgangsklachten), huidklachten, diverse maag- en darmziekten en spierpijn. Het is gemakkelijker te noemen waarmee de lever zich niet bemoeit. Van de honderden taken die de lever dagelijks doet zijn er slechts een handjevol bloeden urineonderzoeken die inzicht geven of hij deze taken naar behoren uitvoert. Er is dus weinig te zeggen over de conditie van de lever. Behalve als bijv. de leverenzymen in het bloed verhoogd zijn en dan volgen er meestal wat vage adviezen over alcohol- en vetgebruik. Diëten bestaan er voor elke kwaal. Een niet optimaal functionerende lever die vaak daaraan ten grondslag ligt, wordt jammer genoeg dikwijls vergeten. Kun je op andere manieren de conditie van je lever vaststellen? En kun je zelf nagaan hoe het met jouw leverconditie is? Na sporten kun je vermoeidheid en spierpijn krijgen. Na het eten van een oliebol volgt vaak een sloom gevoel of maagpijn. Maar welke klachten horen bij de lever? Welke signalen geeft de lever nog meer af behalve vermoeidheid? En kun je die kenmerken omzetten in zelfherstellende voedingsmaatregelen? Kan voeding daarvoor het medicijn zijn?
Als je je strikt houdt aan de juiste voedingsregels, kan een ziekte - zonder medicijngebruik - verdwijnen. Negeer je de voedingsregels en neem je verschillende medicijnen, dan zal de ziekte niet verdwijnen.
Het jarenlang uitgebreid registreren van alle symptomen bij patiënten via diverse vragenlijsten liet ons steeds meer vaste patronen zien. Het bleken patronen te zijn, die de Ayurvedische en traditionele Chinese geneeskunde al 5000 jaar hanteren. Beide stellen bij elke ziekte de lever centraal. De Ayurvedische en traditionele Chinese geneeskunde hebben specifieke voedingsadviezen om de lever te versterken en energie op te bouwen. Ook kijken beide naar constitutiekenmerken (je persoonlijke aanleg). De ene constitutie blijkt sneller vermoeidheidsklachten te krijgen dan de andere. Voor elke verstoring is een voedingsoplossing mogelijk. -8-
VOORWOORD
Het is een prachtig gezondheidsmodel met veel informatie hoe voeding gebruikt wordt als geneeskrachtige bron. Het eten moet dan wel op de juiste manier klaargemaakt worden. De Aurvedische en traditionele Chinese geneeskunde beschikken over kookrecepten en kooktechnieken met een geneeskrachtige werking. Genezing begint bij hen in de keuken. Gezondheidskwesties worden aangeroerd in de pan, niet achter het bureau van de dokter. Geïnspireerd door de Oosterse geneeskunde, onze persoonlijke inzichten en door de ervaringen met onze patiënten ontwierpen we een Westers stappenplan voor energieherstel. Dit stappenplan geeft adviezen over de juiste manier van voeden van de lever en zijn twee partners; de verteringsenergie en de reserve-energie. Ze houden rekening met de aanwezige klachten en de constitutiekenmerken. Ook de laatste westerse inzichten hebben we erin verwerkt. Hoewel dit een doe-het-zelf boek is, realiseren we ons dat het geduld en doorzettingsvermogen vraagt om de fijne kneepjes van geneeskrachtige voeding onder de knie te krijgen. Alle voedingsadviezen en recepturen uit dit boek zijn in de praktijk uitgetest en we kregen van heel veel patiënten geweldige resultaten teruggemeld. We feliciteren deze doorzetters hartelijk met hun resultaten en bedanken ze graag voor hun inzet. Het leverde hen herstel en behoud van hun levensenergie op! Met meer lever-vreugde én levensvreugde. Want één ding zagen we keer op keer: een gezonde lever zorgt dat lichaam en psyche uitdrukking kunnen geven aan jou als uniek mens. Een uniek mens dat zich vol energie wil kunnen ontwikkelen en ontplooien. Liever dan tijd te moeten besteden aan vermoeidheid en klachten waar vaak geen naam voor zijn!
Marijke de Waal Malefijt en Tanja Visser
-9-
1. De lever: de grote energieregelaar Zoals de inleiding schetst, speelt de lever een cruciale rol bij energieherstel. Het verwijderen van gifstoffen is hierbij van groot belang. Het idee dat vermoeidheid en chronische ziekten een vorm zijn van vergiftiging is de laatste jaren in opkomst. Vooral met voeding, door luchtvervuiling, cosmetica en andere chemische stoffen komen dagelijks veel gifstoffen binnen. Deze gifstoffen worden vervolgens in weefsels en organen opgeslagen. Vetoplosbare bestrijdingsmiddelen hopen zich bijv. op in vetweefsel. Door de uitwisseling tussen het bloed en de tussenruimtelijke vloeistof (vloeistof in de weefsels) krijg je continue een soort infuus met schadelijke stoffen uit dat vetweefsel. Hierdoor neemt de energieproductie af met vermoeidheid tot gevolg. De lever lijdt het meest onder al die binnengekomen gifstoffen. Dit orgaan is dé vuilverwerkingdienst van het lichaam. Het staat voor de taak de ruim 70.000 (!) verschillende chemische stoffen die in omloop zijn, onschadelijk te maken. De lever heeft dagelijks te maken met twee stromen gif: het uitwendige gif en het inwendige gif. Uitwendig gif is onder andere afkomstig uit het milieu. Inwendige gifstoffen kunnen bijv. bijproducten zijn die geproduceerd worden door parasieten en bacteriën in het darmstelsel. Worden de gifstoffen niet snel afgebroken en verwijderd, dan ontstaat er een opeenhoping van giftige stoffen. De systemen die daar het meest onder lijden zijn: de energiehuishouding, het zenuwstelsel, hormoonstelsel, immuunsysteem en maagdarmkanaal. Deze systemen steken al hun energie in het zich beschermen tegen die gifstoffen. Zijn er toch beschadigingen ontstaan, dan wordt alles in het werk gesteld om die schade zo veel mogelijk te herstellen. Het mag duidelijk zijn, dat dit gepaard gaat met veel energieverlies en dus vermoeidheid.
- 11 -
OVERZICHTEN
& BIJLAGEN
BIJLAGE 13.
Adressen Marijke de Waal Malefijt (natuurdiëtiste) Tureluur 8, 1722 HG Zuid-Scharwoude telefoon: 0226 - 32 12 88 e-mail:
[email protected] website: www.gottswaal.nl Tanja Visser (natuurdiëtiste) Hoefstraat 19, 1705 EJ Heerhugowaard telefoon: 072 - 571 14 75 e-mail:
[email protected] website: www.dieetcare.nl www.energieherstelplan.nl uitgebreide website over Het Energie Herstelplan, geneeskrachtige voedingsmiddelen, ervaringen van lezers en diverse activiteiten (informatie-bijeenkomsten, kooklessen e.d.)
Laboratoria voor nutriënten-, allergie- en darmflora-onderzoek Europees Laboratorium voor Nutriënten (ELN) Regulierenring 9, 3981 LA Bunnik telefoon: 030 - 287 14 92 email:
[email protected] website: www.healthdiagnostics.nl Klinisch Ecologisch Allergie Centrum (KEAC) Zoomweg 44, 6006 TW Weert telefoon: 0495 - 45 14 25 e-mail:
[email protected] website: www.keac.nl Pro health Schoutlaan 4 a, 6002 EA Weert telefoon: 0495 -54 50 00 e-mail:
[email protected] website: www.prohealth.nl - 275 -
OVERZICHTEN
& BIJLAGEN
RP Vitamino Analytic Postbus 38, 4493 ZG Kamperland telefoon: 0113 - 37 01 70 e-mail:
[email protected] website: www.rp-vitamino.com
Informatie over gifstoffen in lichaamsverzorgings- en landbouwproducten: www.greenpeace.nl Milieudefensie, Postbus 19199, 1000 GD Amsterdam telefoon: 020 - 626 26 20 email:
[email protected] website: www.milieudefensie.nl website: www.milieudefensie.nl/landbouw
Informatie over voeding: website: www.weetwatjeeet.nl Natuur Diëtisten Nederland postadres: Tureluur 8, 1722 HG Zuid-Scharwoude website: www.natuurdietisten.nl Ortho Institute Postbus 82, 7080 AB Gendringen e-mail:
[email protected] website: www.orthoeurope.com Platvorm voor biologische landbouw Postbus 12048, 3501 AA Utrecht telefoon: 030 - 233 99 70 e-mail:
[email protected] website: www.biologica.nl
Informatie over bijwerkingen van geneesmiddelen: website: www.fk.cvz.nl website: www.kiesbeter.nl/medicijnen - 276 -
OVERZICHTEN
& BIJLAGEN
BIJLAGE 14.
Literatuurlijst As, dr. S. van, Darmklachten, Uitgeverij Pica, 2005, ISBN 978-90-7767-103-0. Beinfield, H. e.a., Basisboek Chinese Geneeswijzen, Altamira-Becht, 2001, ISBN 978-90-6963-501-9. Bing, O. e.a., Traditional Chinese medicine treatment and dietetic restraint for common disease, Shandong Science and Technology Press, 1995, ISBN 978-7-5331-1570-8. Catsberg, C.M.E. e.a., Levensmiddelenleer - Productinformatie over voedings- en genotmiddelen, Nijgh & Van Ditmar Educatief, 1987, ISBN 90-236-2231-6 (ISBN 978-90-357-42-400). Eden, J.G., van, e.a., Receptenleer, Technieken en processen, Nijgh & Van Ditmar Educatief, 1989, ISBN 90236-2235-9 (ISBN 978-90-5575-148-9). Enig, M.G., Feiten over vetten, Publish The Good, 2003, ISBN 978-90-806706-1-7. Erasmus, U., Vitale, fatale vetten, United Ideaz Publisher, 1998, ISBN 978-90-75888-06-5. Fahrnow, dr. M. en J., Gezond en lekker eten met de Vijf Elementen, Uitgeverij Schors, 1999, ISBN 978-906378-417-1. Farmacotherapeutisch Kompas 2006, Commissie Farmaceutische Hulp van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ), website: http://www.fk.cvz.nl. Gottschal, T., & Waal Malefijt, M., de, ‘t Went zo’n element, Gopher Publishers, 2005, ISBN 978-90-5179-245-4. Gottschal, T. Ik voel (n)iets voor verandering, Gopher Publishers, 2008, 978-90-5179-253-9. Holford, P. & Burne, J., Food is better medicine than drugs, Piatkus, 2006, ISBN 978-0-7499-2710-0. Holford, P., Optimum Nutrition for the mind, Piatkus, 2003, ISBN 978-0-7499-2398-3. Jilin, L. e.a., Chinese Dietary Therapy, Churchill Livingstone, 1995, ISBN 978-0-443-04967-5. Jinglun, H. e.a., Medicated Diet of Traditional Chinese Medicine, Beijing Science Technology Press, 1994, ISBN 978-7-5304-1735-5. Kastner, J., Chinese Nutrition Therapy: Dietetics in Traditional Chinese medicine, Thieme Medical Publishers, 2004, ISBN 978-1-5889-0107-1. Koolman, J. e.a., Sesam Atlas van de biochemie, HB Uitgevers, 2004, ISBN 978-90-5574-443-5. Kruyswijk-van der Heijden, A. & Waal Malefijt, M. de, Schimmels, suiker en allergie, Uitgeverij Ankh-Hermes, 1989, ISBN 978-90-202-0737-8. Lu, H.C., Chinese System of Naturel Cures, Sterling Publishing Co., Inc., 1994, ISBN 978-0-8069-0616-4. McGee, H., Over eten & Koken, Nieuw Amsterdam, 2006, ISBN 978-90-468-0067-6. NEVO-tabel (Nederlands Voedingsstoffenbestand) 2001, Voedingscentrum, ISBN 90-5177-037-5. Pitchford, P., Healing with Whole Foods, North Atlantic Books, 1993, ISBN 978-1-55643-220-0. Stegeman, N.E., Voeding bij gezondheid en ziekte, Wolters-Noordhoff, 1997, ISBN 978-90-01-80983-6. Waal Malefijt, M. de, Wat heb je op je lever, Uitgeverij Ankh-Hermes, 1995, ISBN 978-90-202-4302-4. Waal Malefijt, M. de, Ik heb mijn buik ervan vol, Uitgeverij Ankh-Hermes, 1997 ISBN 978-90-202-4318-5.
- 277 -
Index adrenaline 13, 27, 91, 253 alcohol/alcoholische dranken 8, 14, 16, 17, 18, 23, 30, 34, 35, 36, 38, 41, 47, 48, 49, 53, 54, 73, 77, 78, 82, 94, 114, 120, 153, 232, 266, 271, 274 aldehydes (alcoholverbindingen) 251, 252, 253 angst(en)/angstig 39, 41, 42, 44, 71, 91, 253, 273, 274 antibiotica(gebruik) 32, 35, 36, 42, 186 anticonceptiepil 49 aspirine 35, 42, 50, 123, 250 Ayurveda/Ayurvedisch 8, 21, 22, 24, 36, 45, 87, 99, 106, 109, 116, 117, 127, 154, 155, 156, 161 beweging 48, 51, 67, 74 bijsluiter/bijwerking(en) 22, 36, 50, 77, 258, 259, 260, 261, 276 biotransformatie 18, 19, 31, 36, 49, 51, 57, 59, 61, 77, 78, 248, 258 bitter/bitterstoffen 74, 75, 105, 108, 109, 119, 163, 171, 232 bloedserum 16, 249 cacao/cacao- /chocola 77, 79, 80, 94, 95, 114, 120, 232, 267 cafeïne/cafeïne- / cafeïnevrij 19, 40, 79, 80, 94, 95, 134, 153, 261 Candida Albicans 36 cholesterol(gehalte)/-huishouding 7, 15, 17, 57, 58, 59, 60, 91 constitutie(s)/constitutiekenmerken/constitutietypes 7, 8, 9, 21-24, 38, 44, 48, 52, 54, 63, 64, 69, 82, 111, 131, 137, 138, 139, 143, 144, 153, 164, 171, 186, 208, 209, 232, 233, 258, 259 corticosteroïden 16, 35, 36, 42 cortisol 17, 27, 90, 91, 273 cosmetica 11, 81 darmbacteriën 29, 36, 37, 65, 163, 252 darmflora 31, 36, 37, 51, 77, 78, 153, 161, 250, 252, 266, 275 diarree 32, 44, 47, 72, 114, 266 dieet/diëten 8, 43, 47, 51, 103 dosering(en)/overdosering 22, 260 emotie(s) 17, 21, 51, 77, 90, 91, 233 E-nummers 14, 49, 77, 81 enzymen/enzym- 8, 15, 16, 18, 19, 25, 34, 35, 49, 63, 65, 112, 171, 249, 250, 251, 258, 259-262, 266 fase 1 18, 19, 22, 30, 49, 57, 78, 79, 248, 252 fase 2 18, 19, 49, 51, 78, 79, 207, 248 frustratie(s)/frustratie- 17, 46, 51, 52, 53, 54, 74, 77, 118 gal/gal- 14-19, 29, 49, 57, 58, 65, 75, 108, 250, 251, 258 geneesmiddel(en) 19, 22, 36, 50, 207, 250, 258-261, 276 genezing/genezingsproces 9, 21, 55, 121 gifstoffen 7, 11, 13, 14, 18, 19, 29, 31, 32, 36, 49, 50, 51, 55, 57, 65, 77, 81, 105, 116, 163, 207, 275 glucose/bloedglucosespiegel 13, 25, 27, 31, 163 glycogeen 13, 27 heetwaterkuur 106, 109, 116, 122, 127, 153, 155 histamine(rijk) 19, 34, 75, 87, 95, 97, 107, 115, 117, 120, 122, 123, 130, 254, 266 histaminevrijmakers 87, 95, 97, 107, 115, 117, 120, 122, 123, 130, 266, 267 hoofdpijn 8, 18, 49, 53, 54, 55, 73, 75, 113, 116, 123, 131, 134, 135, 252, 254, 260, 266 hormonen/-hormonen/stresshormonen 13, 15, 16, 17, 19, 27, 40, 51, 59, 62, 91, 250, 252, 253, 273 insuline 13, 25, 33, 91, 250
klachtenregistratielijsten 69, 70, 71- 76, 86, 94, 123, 233, 260 kleuren/Azo-kleurstoffen 61, 62, 105, 232, 267
- 279 -
koffie 14, 18, 19, 23, 30, 34, 35, 38, 40, 41, 47, 48, 49, 52, 73, 75, 77, 79, 82, 91, 92, 94, 95, 100, 101, 102, 110, 112, 114, 120, 131, 132, 133, 135, 153, 232, 261 koolhydraatstofwisseling 13 kouwelijkheid 41, 94, 103, 116, 143 kruisreacties/kruisreactiviteit 138, 255 leverenzym(en)/leverenzymwaarden 8, 65, 78, 112 luchtvervuiling 11, 77 maagzuurremmers 34, 35 machteloosheid 46, 51, 77, 118 medicatie/medicamenten/medicijnen/medicijngebruik 7, 8, 13-19, 22, 30, 31, 35, 36, 42, 49, 50, 63, 64, 77, 78, 94, 112, 250, 258, 266, 271, 276 meditatie 77, 99, 273, 274 milieu 11, 13, 34, 35, 77, 81, 276 misselijk(heid) 18, 29, 31, 55, 74, 120, 266 nachtrust 7, 39, 41, 54, 96, 143, 160 oestrogenen 16, 17, 112 ongeraffineerd 60, 61, 62, 66, 67, 95, 109, 110, 163 ontgifting/ontgiftingscapaciteit/’ontgiftingsfabriek’ 14, 18, 19, 22, 31, 77, 79, 108, 207, 250, 251, 252 ontsteking(en)/-reacties 17, 22, 35, 46, 53, 54, 57, 58, 59, 73, 75, 110, 111, 113, 119, 120, 208, 233, 253 oxidatie/oxidatieproducten 14, 57, 58, 61, 250 parasieten 11, 36, 37 piekeren 32, 70, 91 prostaglandines 17, 57, 58, 59 Qi 25, 26, 29, 39, 48, 51, 52 raffinage/raffineren 107, 108 rottingsmetabolieten 30, 34, 36, 254 schimmels/schimmelkazen/anti-schimmelmiddelen 36, 37, 109, 251, 252, 267 streng lijnen/jarenlang lijnen 42, 43, 51 stress 7, 23, 27, 35-40, 46, 48, 51, 64, 91, 110, 113, 114, 266, 271 suiker 17, 30, 31, 36, 80, 87, 91-93, 96, 101-104, 109, 116, 120, 125-134, 137, 160, 181, 221, 232, 252, 262-264 temperatuur/kamertemperatuur/temperatuurswisselingen 60-62, 66-68, 86, 99, 100, 154-157, 233 thermisch/thermische uitwerking 35, 36, 78, 79, 80, 116, 186, 232-247 toxines 19, 108 transvetzuren 59, 60, 66 trauma/traumatische ervaring 7, 32, 39 veganistisch 47 vegetarisch(e)/vegetariër 47, 51, 61, 93, 101, 102, 119, 125-130, 134, 137, 207, 212, 221 verkoelend/verkoelende - 35, 36, 42, 80, 86, 87, 91, 95, 97, 116, 119, 121, 139-142, 147, 186, 232, 233 vermoeidheid 7, 8, 9, 11, 16, 18, 30, 31, 33, 41, 42, 44, 70, 72, 82, 91, 131, 253, 254, 260 verwaarlozing/voedingsverwaarlozing 32, 37 verwarmend/verwarmende - 35, 36, 43, 53, 80, 91, 95, 97, 98, 104, 105, 116, 119, 123, 139-142, 164, 186, 232, 233 verzadigde vetten 17, 59, 60, 61, 68, 110, 119 vetoplosbare (bestrijdingsmiddelen, vitamines) 11, 14, 15, 57 vetstofwisseling 14 vetzuren/essentiële vetzuren 14, 15, 17, 25, 29, 57, 58-64, 66, 68, 105, 110, 111, 114, 120, 137, 251 voedselcombinaties 86, 118, 262-265 voedselinfectie/voedselvergiftiging 30, 31, 32, 89, 90 wateroplosbare (gifstoffen) 19, 49, 57, 258 zwangerschap 27, 39, 64, 271
- 280 -
Het Energie Herstelplan geeft iedereen de mogelijkheid om zélf zijn conditie te verbeteren en zélf sturing te geven aan de wijze waarop. Iedereen kan zelf waarnemen en ervaren wat goed of slecht voor hem is. Je zult merken dat geneeskrachtig koken uiteindelijk niets anders is dan weer contact krijgen met je persoonlijke, gezonde en natuurlijke informatiebron: jijzelf. Marijke de Waal Malefijt en Tanja Visser leren ons een manier van koken, waarbij ‘smakelijk’ gecombineerd wordt met ‘conditieverbetering’. Sterker nog: koken wordt steeds leuker en spannender omdat het een ‘sport’ wordt om te merken hoe je optimaal energie uit voeding kunt halen. Op basis van ideeën uit de traditionele Chinese geneeskunde en de Ayurveda geven zij adviezen en recepten, zodat iedereen de juiste, d.w.z. geneeskrachtige, voeding voor zijn persoonlijke constitutie (Vata, Pitta en Kapha) kan kiezen. In Het Energie Herstelplan staat de leverenergie (of het gebrek aan energie) centraal: de lever is immers het orgaan waar alle voedingsstoffen uit onze voeding worden verwerkt. Marijke de Waal Malefijt en Tanja Visser (beide voedingsdeskundige) leren ons geneeskrachtig koken, d.w.z. gebruik maken van de juiste voedingsmiddelen om onze lever(energie) weer op volle kracht te laten werken. Om er achter te kunnen komen wat jouw leverpatroon is, geven de auteurs handige klachtenregistratielijsten en leren ze je je persoonlijk reactie op voeding kennen, bijv. Wat is het effect van kaneel op een cappuccino? Hoe reageert mijn lever op mijn favoriete salade (met salami, tomaten en olijven)? Wat doet een roerbakschotel voor mijn vertering? Voor elk leverpatroon en elke constitutie worden speciale voedsadviezen gegeven, voorzien van eenvoudige recepten voor smakelijke, energierijke gerechten (ontbijt, groente- en graangerechten, soep, vlees- en visgerechten, vegetarische gerechten, verkwikkende dranken) en geïllustreerd met prachtige kleurenfoto’s. Koken met geneeskrachtige voeding is niet zomaar gezond: het biedt ons vooral een onuitputtelijke energiebron, die precies bij ons past! www.s c h o r s .n l
ISBN 978-90-6378-769-1
9 789063 787691
