Mantelzorg Een goed om te waarderen! Job van Exel, GE-iMTA
• SER: voor een betaalbare ouderenzorg: – verpleging, intensieve persoonlijke verzorging en begeleiding uit collectieve middelen – wonen, welzijn en participatie voor eigen rekening en verantwoordelijkheid
• RVZ: Burgers moeten zelf hun oude dag organiseren, collectieve zorg richten op niet-redzame ouderen • Lans Bovenberg: huis verkopen voor ‘zorgpensioen’
• CBS: flinke stijging behandelingen in dagopname – Stijging sterkst onder ouderen (80+) – “Ook speelt mee dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat patiënten beter thuis herstellen … met mantelzorg en hulp van de familie”
Met andere woorden… • Minder lang in het ziekenhuis, dus sneller naar huis • Minder snel in het verpleeghuis, dus langer thuis groter beroep op sociale netwerk van de patiënt - partner - kinderen - etc. meer vraag naar mantelzorg langdurige zorg of ondersteuning die vrijwillig aan een familielid, vriend(in) of andere bekende wordt gegeven vanwege lichamelijke of psychische gezondheidsproblemen of ouderdomsklachten.
Hoeveel mensen geven al mantelzorg? • Volgens het SCP (Mantelzorg uit de doeken, 2010): - 3.5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder, waarvan • 1.1 miljoen intensief (>8 uur/week) en langdurig (>3 maanden) • 450.000 zich zwaar belast of zelfs overbelast voelen
• Onder ouderen die voor partner zorgen onafhankelijke risicofactor morbiditeit en mortaliteit (Schulz & Beach JAMA 1999 15;282(23):2215)
te waarderen maatschappelijke bijdrage!
Mantelzorg is niet ‘gratis’ • Gaat ten koste van gezondheid en welzijn mantelzorgers - belangrijk maatschappelijk effect - boomerang effect
• Gaat ten koste van andere waardevolle activiteiten: -
betaald werk gezin, zorg voor kinderen vrijwilligerswerk vrije tijd, hobby’s
Mantelzorg dus niet zondermeer een gratis substituut voor reguliere zorg!
Belangrijke bijdrage iBMG • Sinds 1999, met o.a. enkele promotietrajecten Brouwer WBF, NJA van Exel, MA Koopmanschap, FFH Rutten. The valuation of informal care in economic appraisal; a consideration of individual choice and societal costs of time. International Journal of Technology Assessment in Health Care 1999;15(1): 147-160
• Motivatie om aan mantelzorg te beginnen en ervaren problemen om te minderen of te beëindigen • Betrekken van mantelzorg in (economische) evaluaties in de gezondheidszorg - zichtbaar maken inzet en effecten mantelzorg - (methodologie voor) waarderen van mantelzorg - handleiding
Voorbeeld: de CarerQol
Voorbeeld: Attitudeonderzoek • Profielen van mantelzorgers voor dementerenden: – Kan de mantelzorg goed aan – Kan de mantelzorg nog redelijk aan maar wil graag advies en ondersteuning – Mantelzorg is zwaar maar voldoende steun van de omgeving – Staat er alleen voor en geen begrip en steun van de omgeving – Overbelaste mantelzorgers Ik heb door de dementie van mijn naaste veel minder contact met mijn familie en kennissen. Ik heb vaak het gevoel er alleen voor te staan. Mijn omgeving begrijpt niet echt wat het betekent mantelzorger te zijn in deze situatie en laten de zorg maar al te graag aan mij over. Bovendien vind ik het lastig om hulp te vragen wanneer dat eigenlijk nodig is. Mijn ervaring is helaas dat hulpverleners mij niet betrekken bij beslissingen over de zorg voor mijn naaste.
Voorbeeld: volhoudtijd mantelzorg
Mantelzorg een goed om te waarderen!? • Belangrijke discussies rond gepaste zorg voor kwetsbare ouderen: - In welke mate kan de overheid (gratis) beroep blijven doen op mantelzorg? - Welke taken collectief organiseren en welke voor eigen rekening laten? - Hoe zien Nederlanders zichzelf oud worden? Welke zorg-mix wensen ze? Willen ze mantelzorg(en)? - Hoe kan de samenwerking tussen zorginstellingen, zorgverleners en mantelzorgers beter geregeld worden? - Welke maatregelen kunnen mantelzorgers helpen om hun taak te combineren met andere rolverplichtingen, zodat zij hun waardevolle bijdrage langer en beter kunnen volhouden?
