maksutov telescoop
Maksutov telescoop Deze blogpost gaat over de techniek van de Maksutov telescoop via een review van de National Geographic 90/1250 goto telescoop.
Lenzen of spiegel? Grofweg onderscheiden we spiegeltelescopen (Newton reflectors) en lenzen telescopen (refractors). Bij een lenzentelescoop wordt het licht gebundeld via (tenminste twee) lenzen. Een spiegeltelescoop reflecteert het licht via een spiegel. Het nadeel van een lenzentelescoop is dat er een grotere kans is op kleurfouten, omdat een lens het witte licht breekt. Dit moet dan via andere lenzen gecorrigeerd worden. Voordeel is de afgesloten buis, waardoor er geen vocht en stof in de buis kan komen. Spiegeltelescopen hebben geen last van kleurfouten, maar hebben een open buis en zijn daardoor gevoeliger voor stof en vocht. Een derde mogelijkheid is de hybride, deze noemen we catadioptrische telescopen, zoals de Schmidt-Cassegrain en de Maksutov telescoop. Deze combineren een spiegel met een grote correctielens en heffen hiermee veel beeldfouten van spiegels op.
Maksutov en Schmidt Cassegrain Het Schmidt-Cassegrain model maakt gebruik van optische technieken die in de 17e eeuw door Guillaume Cassegrain werden uitgevonden. In de jaren 30 van de vorige eeuw werd de techniek geperfectioneerd door Bernhard Schmidt. De Maksutov is een variatie op het Cassegrain ontwerp, het principe is hetzelfde. In onderstaande afbeelding worden het verschillen tussen de drie typen telescopen duidelijk.
Ten opzichte van een refractor en een reflector heeft de Maksutov een veel kortere buis bij dezelfde brandpuntafstand. Voor een brandpuntafstand van 1250 mm heeft een refractor een buis nodig van grofweg 1,25 meter. Een Maksutov telescoop kan met een derde van deze afstand toe. Als je de brandpuntafstand deelt door de opening van de telescoop krijg je het brandpunt of focus, dit wordt met de letter f weergegeven. De telescoop van 1250 mm heeft bij een opening van 90 mm, dus een f-waarde van 1250/90= 13,9. Hoe kleiner de f-waarde, hoe sneller de telescoop. Een snelle telescoop heeft een f-waarde van zes of lager. Dit is vooral van belang bij astrofotografie. Snellere telescopen hebben minder tijd nodig om een object vast te leggen. Voor wie niet (astro)fotografeert is de f-ratio niet van belang. Langzamere telescopen geven vaker een scherper beeld.
National Geographic Maksutov telescoop
90/1250
Op dit moment is de National Geographic 90/1250 Maksutov telescoop de telescoop in ons aanbod met de meeste mogelijkheden. We kijken eerst naar de opening. Die is 90 mm. Dat wil zeggen dat de opening van de buis, waar het licht in valt, 9 cm is. Lees meer over de opening in onze koopwijzer
over telescopen. Kort gezegd, hoe groter de opening, hoe meer detail er valt te zien. Wat kun je verwachten met een opening van 90 mm? Hieronder een overzicht, waarbij wordt aangetekend dat hoe donkerder de plek is waar je door de telescoop kijkt is, hoe meer je kunt zien. Bepaalde filters kunnen helpen om het kwaliteitsverlies dat door luchtvervuiling ontstaat, tegen te gaan.
Wat mag je verwachten om te zien met een 90 mm telescoop? Structuur in zonnefilter);
zonnevlekken
(met
een
geschikt
De fasen van Mercurius; Maan bergketens en kraters van 5 kilometer; Mars poolkappen en de grote donkere oppervlaktes tijdens oppositie; De banden op Jupiter, met enkele details, plus de schaduwen van de manen van Jupiter op de planeet tijdens de overgangen; Cassini scheiding in ringen van Saturnus, plus vier of vijf van de manen; Uranus en Neptunus zichtbaar als kleine schijven Dubbelsterren die gescheiden van elkaar staan op 1,5 boogseconde. Bij een goede seeing nog iets beter Zwakke sterren tot magnitude 12 Tientallen bolvormige sterrenhopen, Emissie nevels, planetaire nevels en sterrenstelsels; Alle Messier objecten (101) en veel van de heldere NGC objecten bij een donkere hemel (met details zichtbaar in vele nevels, hoewel de meeste sterrenstelsels relatief wazige vlekken zullen blijven)
Go-to systeem
De National Geographic 90/1250 Maksutov telescoop is voorzien van een handcontroller die de telescoop kan sturen. Dit heet een ‘go-to’ systeem. De software in de controller stuurt de beide gemotoriseerde assen van de telescoop aan. In de controller zijn meer dan 270.000 objecten opgeslagen. Om te starten moet de telescoop in de juiste positie gezet worden (naar het noorden – met het kompas dat op de telescoop is gemonteerd). Vervolgens is het afstellen erg makkelijk. Je kunt de telescoop snel afstellen op één ster aan de hemel, of voor meer precisie op twee of zelfs drie. Eenmaal afgesteld is het vinden van objecten een fluitje van een cent. In de database zitten onder meer objecten van het zonnestelsel, de sterrenbeelden, de Messier catalogus, de NGC catalogus en nog veel meer catalogi met lichtzwakke objecten (de IC en Sh2). Een go-to systeem bespaart veel tijd. Objecten aan de hemel vinden met een gewone zoeker valt, vooral voor de beginner, niet mee en kan behoorlijk frustrerend zijn.
Beeld Het beeld dat je ziet in een Maksutov telescoop is gespiegeld. Dat wordt duidelijk aan de hand van de volgende opnames van de maan. In tegenstelling tot Newton staat het beeld niet ondersteboven, links en rechts worden gewisseld.
Maan – zoals avond ziet
je
hem
’s
Maan door een Maksutov De National Geographic 90/1250 Maksutov telescoop wordt geleverd met twee oculairen van 12.5 mm en 25 mm. De vergroting die ieder oculair geeft bereken je door de brandpuntafstand te delen door het aantal mm van het oculair. Met deze oculairs kun je dus vergrotingen van 1250/25 en 1250/12.5 bereiken, respectievelijk 50 en 100x. Hoge vergrotingen zeggen over het algemeen niet zoveel over het aantal details dat je kunt zien. Daarvoor is de opening (breedte van de frontlens c.q. spiegel) veel belangrijker. Maar ook of je ogen voldoende aan het donker zijn gewend. Wat
betreft bruikbare vergrotingen waarmee je nog wat kunt zien houden astronomen tweemaal de opening aan. Dit heet de ‘zinvolle vergroting’ van een telescoop. Voor goede telescopen is dat wat meer, voor minder goede wat minder. De zinvolle vergroting van deze Maksutov is dus 180. Daarom raden wij aan om bij een aanschaf een extra 6,5 mm oculair te overwegen. Hiermee wordt een vergroting van 192x bereikt, dat is het maximaal haalbare.
Orion nevel Nog een ding over het beeld. Wie de prachtige, kleurige beelden van internet in zijn telescoop verwacht komt misschien bedrogen uit. Omdat het zulke lichtzwakke objecten zijn waarnaar we kijken, zijn onze ogen niet in staat kleur te onderscheiden. Alles wat we zien is dus in zwart/wit. Alleen de maan is misschien een beetje geel. De beelden die we op internet of op de dozen van telescopen zien zijn bewerkte beelden die via astrofotografie verkregen zijn. Vaak een samenstelling van tientallen opnames en met gebruik van digitale kleurtechnieken. De National Geographic 90/1250 is geschikt voor eenvoudige astrofotografie. De motor kan de objecten volgen, waardoor langere tijdopnames zijn. Zoals eerder gesteld is de telescoop met f 13,9 geen snelle telescoop, dus de mogelijkheden zijn beperkt. Wil je je echt gaan toeleggen op astrofotografie dan is een alternatieve
snelle telescoop beter op zijn plaats. Maar een mooie opname van de planeten en lichtsterke objecten liggen zeker binnen bereik.
Slot Dit is een telescoop waar wij heel enthousiast van worden. Hij kost wel een paar centen, maar dan heb je ook wat. Gezien de mogelijkheden en de kwaliteit een heel goede prijs/kwaliteit verhouding. Jarenlang plezier met sterrenkijken, voor de beginner maar ook de al wat verder gevorderde amateur astronoom.
