Magazine voor ouders en kinderen 1
Hoe denken jullie over alcohol? Speel samen het stellingenspel.
Alcohol, wat is dat?
Hoeveel kinderen in groep 8 drinken alcohol?
1
Ouders,
Welkom,
Kinderen en alcohol
Voor jullie ligt het eerste nummer van Hou vol: Geen alcohol! In dit nummer gaat het over wat alcohol eigenlijk is. Het magazine is gemaakt voor ouders én kinderen. Samen gaan jullie aan de slag met het onderwerp alcohol. Nu, in groep 8, is een goed moment om hier met elkaar mee bezig te zijn. Na de basisschool gaat er veel veranderen. Je gaat naar een andere school en je krijgt nieuwe vrienden. Je gaat steeds meer je eigen gang. Je krijgt ook te maken met oudere leerlingen, die misschien al alcohol drinken of roken. Daarom is het handig om nu alvast samen na te denken over de risico’s van alcohol. Dan weet je waarom en hoe je ‘nee’ moet zeggen tegen alcohol. In de komende maanden ontvangen jullie vijf magazines met daarin allerlei opdrachten die jullie samen kunnen doen. Zo komen jullie meer te weten over alcohol en wat alcohol met je kan doen. Maar je komt ook meer te weten over elkaar. Hoe denken jullie over het drinken van alcohol? De magazines helpen ook bij het maken van afspraken. Maak samen met je ouder de afspraak dat jij het drinken van alcohol zo lang mogelijk uitstelt. In ieder geval tot je 16de jaar.
2
Leeswijzer Voor de ouders staat op de eerste pagina’s achtergrondinformatie over het maandthema en tips voor de opvoeding rond alcohol. Het is handig om dit te lezen voordat jullie samen aan de slag gaan met het magazine. Op de volgende pagina’s staan spelletjes en opdrachten om samen te doen. De antwoorden staan op de achterpagina. Als extraatje bij de magazines is er een website en een logboek voor kinderen. Op www.houvolgeenalcohol.nl kun je elke maand nieuwe spelletjes en opdrachten doen die horen bij het thema. Daarvoor heb je een speciale code nodig, die te vinden is op pagina 7 van het magazine. In het logboek staan extra spelletjes en je kunt er de uitkomsten van de webopdrachten in plakken. Zo heb je na een paar maanden een persoonlijk logboek waarin staat waarom jij geen alcohol drinkt.
Bijna de helft van de leerlingen in groep 8 heeft wel eens alcohol gedronken. Sinds kort is bekend dat het helemaal niet verstandig is om kinderen al jong aan alcohol te laten wennen. Uit hersenonderzoek blijkt dat alcohol erg schadelijk is voor de ontwikkeling van de hersenen. Pas vanaf 24 jaar zijn de hersenen klaar met groeien. Daarom wordt aangeraden om kinderen zo lang mogelijk uit de buurt van alcohol te houden. Het 16e jaar geldt als ondergrens, maar beter kunnen kinderen daarna ook nog geen alcohol drinken.
Alcohol en opvoeding Is uw kind al aan het puberen? Of is uw kind nog volop kind, en vraagt u zich af waarom u over alcohol moet beginnen? Vaak vinden ouders het niet nodig om erover te praten als hun kind er nog niet mee bezig is. Maar juist over alcohol is het verstandig om op tijd duidelijke regels te stellen. Als u te lang wacht met het stellen van regels, kan het zijn dat uw kind al regelmatig alcohol drinkt. En dan is het moeilijker om de niet-drinken regel vast te houden. Als uw kind puber is, zal er veel veranderen. Ouders van pubers zitten vaak met hun handen in het haar. Ze hebben het idee dat hun kind niet naar ze luistert, en dat het niet uitmaakt wat ze zeggen. Dat lijkt
TEST vaak zo, maar ook een puber hoort alles wat u zegt. Juist in deze verwarrende periode heeft uw kind u nodig om veiligheid te bieden en grenzen te stellen. Voor (beginnende) pubers zijn duidelijke regels belangrijk. Een puber experimenteert met nieuw gedrag en zoekt grenzen op. Als ouder stelt u de grenzen, op allerlei gebieden. Dat geldt ook voor alcohol. U heeft als ouder invloed op het drinkgedrag van uw kind. Eén van de meest effectieve dingen die ouders kunnen doen, is het stellen van regels. Ook wanneer u zelf bijvoorbeeld vanuit geloofsovertuiging niet drinkt. U kunt het beste regels stellen voordat uw kind met het experimenteren met alcohol begint. Wacht daarom niet te lang en stel uw regels al voordat uw kind voor het eerst alcohol drinkt.
Heeft u als ouder invloed op het alcoholgebruik van uw kind? 1 Als ouder kan ik voorkomen dat mijn kind veel alcohol gaat drinken. A Ja, mee eens. B Nee, mee oneens. 2 Ouders die zelf alcohol drinken kunnen hun kind niet verbieden alcohol te drinken. A Ja, mee eens. B Nee, mee oneens. 3 Ouders moeten het goede voorbeeld geven en geen alcohol drinken in het bijzijn van hun kind. A Ja, mee eens. B Nee, mee oneens.
Het helpt ook om te weten wat uw kind doet en met wie. Kinderen van ouders die meer toezicht houden, drinken minder, minder vaak en op latere leeftijd. Datzelf4 Ik weet hoeveel mijn kind de geldt voor kinderen die steun ervaren drinkt. van hun ouders. Voor uw kind is het fijn A Ja, mee eens. om te weten dat u geïnteresseerd bent in B Nee, mee oneens. wat het doet. Praat met uw zoon of dochter over de dingen waarin hij of zij zich 5 Ouders kunnen hun kinderen interesseert en bespreek samen (leuke) verbieden om alcohol te ervaringen van uw kind, bijvoorbeeld de drinken. voorbije schoolperiode op de basisschool. A Ja, mee eens. U laat uw kind zo merken dat het met zijn B Nee, mee oneens. of haar verhalen bij u terecht kan. Door samen met uw kind aan dit magazine te 6 Als ik mijn kind thuis geen werken, komt u erachter hoe uw kind over alcohol geef, gaat het ergens zaken als alcohol en anders drinken. groepsdruk denkt. En A Ja, mee eens. als jullie nu samen B Nee, mee oneens. tot de conclusie komen dat het drinken Zie voor de uitslag van de test de van alcohol slecht is achterpagina van dit magazine. voor opgroeiende kinderen, is het gemakkelijker om alcohol in de komende jaren te verbieden. Kijk voor meer tips en informatie op www.uwkindenalcohol.nl. Van alle kinderen in groep 8 van de basisschool heeft 50% van de jongens en 32% van de meisjes al eens alcohol gedronken. In het voortgezet onderwijs neemt het alcoholgebruik onder jongeren sterk toe. Op 15-jarige leeftijd heeft 89% al eens alcohol gedronken. Bron: Peilstationsonderzoek Scholieren, 2007.
3
Wat is alcohol?
1
Welke drankjes met alcohol kennen jullie?
OPDRACHT
1
4
2
5
3
6
5
1
3 OPDRACHT
Pure alcohol ziet eruit als water. Het heeft geen smaak. Pure alcohol is gif. Als je alcohol puur drinkt, ga je dood. Daarom wordt alcohol verdund, meestal met water. In alcoholische dranken zitten behalve alcohol en water ook kleurstoffen en smaakstoffen. Alcohol zit in allerlei drankjes.
B
Puzzel
Alcohol zit niet alleen in alcoholische drankjes. Waar zit het nog meer in?
2
1. Chocola met alcohol erin. 2. Je gaat er zo lekker van ruiken. 3. Je haalt ze bij de dokter als je ziek bent. 4. Hiermee haal je je nagellak eraf 5. Hiervan wordt je huis mooi schoon.
M
3
E
4
Bier wordt gemaakt van Wodka wordt gemaakt van
Welk woord kun je daar van maken?
Welke letters staan er in de gekleurde hokjes?
Alcohol wordt gemaakt van vruchten en granen, zoals druiven, dadels, aardappels, gerst en rijst. Als je die lang laat staan, gaan ze schimmelen en gisten. Door de gist verandert de suiker die in de grondstoffen zit in alcohol en koolzuurgas (zoals de bubbels in priklimonade). Als je er water bij doet kun je er drank van maken. Weten jullie van welke grondstoffen de drankjes hieronder zijn gemaakt? Op pagina 8 staan de goede antwoorden. Wijn wordt gemaakt van
4
L
Waar wordt de drank van gemaakt?
A
4 OPDRACHT
OPDRACHT
2
R
Stellingenspel Knip de kaartjes uit. Lees elkaar om de beurt een stelling voor en vertel elkaar wat je ervan vindt. Lees daarna het weetje op de achterkant. Verandert je mening door het weetje? Vertel het aan elkaar!
Stelling: Ouders moeten hun kind geen alcohol laten proeven.
Stelling: Als iemand alcohol heeft gedronken, rijd ik niet meer mee in de auto.
Stelling: Als kinderen maar een paar glazen alcohol drinken is dat niet schadelijk.
Stelling: Alcohol drinken op jonge leeftijd zorgt voor problemen.
Stelling: Kinderen uit groep 8 horen op een feestje geen alcohol te drinken.
Stelling: Kinderen zouden ook alcohol moeten kunnen kopen in de supermarkt.
Stelling: Als een kind een alcoholvergiftiging krijgt, is dat de schuld van de ouder.
Stelling: Alcohol drinken is stoer.
5
Wat doet alcohol met je lichaam? Alcohol is niet goed voor kinderen. Door alcohol gaan je hersenen anders werken. Maar voordat alcohol in je hersenen terechtkomt, heeft het al een hele weg afgelegd. Dat gebeurt via het bloed. Alcohol is een giftige stof. Het lichaam moet hard werken om ervoor te zorgen dat die giftige stof zo snel mogelijk weer weggaat. Dat doet je lever. Bij een volwassen mens moet de lever anderhalf uur werken om de alcohol uit één glas wijn of bier af te breken. Bij kinderen duurt dat nog langer.
OPDRACHT
5
Wat gebeurt er met de alcohol in je lichaam? Bekijk het plaatje op de bladzijde hiernaast. Weet jij wat er met de alcohol in je lichaam gebeurt? Bekijk samen hoe alcohol door je lichaam gaat. Zet daarna de namen van de lichaamsdelen in het juiste vakje (de goede antwoorden staan op de achterpagina). 1. Als je alcohol drinkt komt het via je mond in je slokdarm. 2. Vandaar komt het in je maag. In de maag wordt een beetje alcohol afgebroken. 3. In de dunne darm wordt alcohol opgenomen in je bloed. 4. Via het bloed komt de alcohol overal in je lichaam. 5. Een minuut of tien na het drinken van alcohol bereikt de alcohol je hersenen. De hersenen worden door de alcohol verdoofd. Je kunt daardoor rare dingen gaan doen.
6. In de lever wordt alcohol afgebroken. De lever doet er 1,5 uur over om 1 glas alcohol af te breken. 7. Via de plas die in je nieren wordt gemaakt, verlaten de reststoffen van alcohol het lichaam.
Weetje: Elk jaar vallen er in het verkeer ongeveer 200 verkeersdoden door alcohol.
Weetje: Alcohol is een giftige stof. 46% van de kinderen krijgt hun eerste slokje alcohol van hun ouders.
Weetje: Het aantal kinderen met een alcoholvergiftiging neemt toe. Er zijn zelfs speciale alcoholklinieken voor kinderen.
Weetje: Als kinderen op jonge leeftijd alcohol drinken, kan dat slecht zijn voor hun hersenen.
Weetje: Als je jonger dan 16 jaar bent mag je geen alcohol kopen.
Weetje: In groep 8 heeft de helft van de jongens en een derde van de meisjes al eens alcohol gedronken.
Weetje: Kinderen die in één keer veel alcohol drinken, kunnen een alcoholvergiftiging krijgen. Je kunt dan 6 in coma raken of zelfs dood gaan.
Weetje: In 2008 werden 337 kinderen in het ziekenhuis opgenomen doordat zij teveel alcohol hadden gedronken.
.nl De Hou vol: geen Alcohol! website en het logboek
Bij dit eerste magazine heb je een logboek gekregen. Heb je er al in gekeken? Dan heb je gezien dat je er zelf dingen in kunt schrijven en doen. Maar er staan ook lege plekken in het logboek. Daar horen plaatjes die jij gaat maken op je eigen website www.houvolgeenalcohol.nl. Zo heb je na een paar maanden een persoonlijk logboek waarin staat waarom jij geen alcohol drinkt. Ga naar www.houvolgeenalcohol.nl. Het eerste wat je daar kunt doen is een eigen voorkant van je logboek maken. Je moet wel even de actiecode invullen, dat is:
03375
Veel plezier!
Zet de lichaamsdelen in de goede vakjes. Kies uit: hersenen | nieren | lever | maag | bloed | dunne darmen | slokdarm
7
Uitslagen
Colofon Uitgave
Pagina
3
Uitslag test pagina 3 Tel de punten bij elkaar op: 1 a=2, b=0 2 a=2, b= 0 3 a=2, b=0 4 a=0, b=2 5 a=2, b=0 6 a=0, b=2
6 – 12 punten: U gaat ervan uit dat u met uw opvoeding kan voorkomen dat uw kind in de toekomst veel gaat drinken. Dat klopt. Op tijd duidelijke en strenge regels stellen over alcoholgebruik helpt daarbij.
0 – 5 punten: U denkt dat u weinig invloed heeft op het drinkgedrag van uw kind. Toch hebben ouders echt invloed op het alcoholgebruik van hun kind. Het helpt vooral om duidelijke regels te stellen.
Trimbos-instituut Oorspronkelijk materiaal
Gebaseerd op concept van Smoke-free Kids (Christine Jackson, Denise Dickinson) Nederlandse bewerking door de Radboud Universiteit Nijmegen. Concept Hou vol, geen Alcohol!
Rutger Engels, Haske van de Vorst Henrike van Diest, Hettie Rensink Tekst
Linda van Esschoten Projectleiding
OPDRACHT
5
Van boven naar beneden:
3 OPDRACHT
OPDRACHT
2
Wijn wordt gemaakt van druiven Bier wordt gemaakt van graan Wodka wordt gemaakt van aardappelen
1. kersenbonbon 2. parfum 3. medicijnen 4. nagellakremover 5. schoonmaakmiddel Oplossing: Alcoholvrij
hersenen – slokdarm – lever – maag – nieren – dunne darm – bloed
Henrike van Diest Eindredactie
Boukje van Vlokhoven Met medewerking van
Jacqueline Verdurmen, Evelien Smit, Suzanne Mares, Marije van de Bogerd, Janka Smeitink, Ingrid Schulten ontwerp en opmaak
AlbertsKleve, bureau voor grafisch ontwerp BNO Illustraties
Nathalie Wijker Webdesign
Stratim-Puntkom Pilot-uitgave © Oktober 2009, Trimbos-instituut en Radboud Universiteit Nijmegen Deze uitgave kwam tot stand met financiële steun van ZonMw.
8
