Maandelijks Nieuwsblad voor Onderdendam en Omstreken

Jaargang 1

nummer 1

Jaargang 17

nummer 2

april 2000

februari 2016

Maandelijks Nieuwsblad voor Onderdendam en Omstreken

Dorpshuisvrijwilligers vallen in de prijzen Iedereen werd uitgenodigd op een feestavond te komen in het dorpshuis waar Tweede Kamerlid Sadet Karabulut uit Amsterdam, die zorg en leefbaarheid in haar portefeuille heeft, de prijs aan de vrijwilligers zou uitreiken. Het was vrijdagavond om 19u30 gezellig druk in de grote gymzaal van het dorpshuis.

De bijna veertig vrijwilligers van ons Dorpshuis zijn tot hun verrassing in de prijzen gevallen. En nog wel door toedoen van de bewoners van Onderdendam zelf.

‘Ik voel mij enorm geïnspireerd door jullie’ sprak het ervaren Kamerlid dat reeds sedert 2006 in de Kamer zit. ‘Wat jullie hier met elkaar doen, is voor mij een voorbeeld van hoe de samenleving eruit zou moeten zien.’ Voorzitter Bert Helmholt reageerde zichtbaar ontroerd, vooral omdat het juist de eigen Onderdendammers waren die de dorpshuisvrijwilligers deze prijs, een kunstwerk van Jorrit Sinke, hadden toegekend. Een paar maanden geleden gingen leden van de Werkgroep Bedum van de Socialistische Partij langs de deuren in Onderdendam met de vraag: ‘Wie is volgens u in het dorp dit jaar De Held van de Leefbaarheid?‘ Dat wil zeggen wie heeft zich volgens u als vrijwilliger het hardst voor het welzijn van de bewoners van Onderdendam ingezet? Resultaat: zoveel namen kwamen naar voren dat een bewoner verzuchtte: ‘Ik noem niemand, anders sla ik misschien iemand over.’ ‘Wat een fantastisch dorp is Onderdendam. Er is sprake van een groot saamhorigheidsgevoel. We kregen meerdere malen de reactie dat eigenlijk iedereen in het dorp wel die prijs verdient. Maar uit de stemming sprong ook één bepaalde groep vrijwilligers als duidelijke winnaar naar voren, de bijna veertig vrijwilligers die het Dorpshuis draaiend houden. Die de bouw hebben gepland, voor de centen van de verbouwing hebben gezorgd. En de tent de hele week door schoonhouden en bestieren’. Aldus de enthousiaste woordvoerder van Werkgroep SP van Bedum, Marieke Bootsma in de uitnodiging die vorige week iedere bewoner van Onderdendam in de bus kreeg.

1

Na de pauze werd er door de bijna zeventig aanwezigen levendig met de prima van de tongriem gesneden Sadet Karabulut gediscussieerd over de actualiteit in de politiek. Tevoren had het SP– kamerlid nog even buiten op een spiegelgladde Uiterdijk een glimp kunnen opvangen van het dorp waar verhoudingsgewijs meer Rijksmonumenten staan dan in Amsterdam. Zij was danig onder de indruk van’ jullie prachtige dorp’, verklaarde ze tijdens de hachelijke wandeling in de omgeving van het oude Waterschapshuis. En voegde daar nog aan toe: ‘Je kunt erop rekenen. Bij mooi weer kom ik terug om jullie terras te bewonderen. En om een echte wandeling door het dorp te maken.’

Tweede Kamerleden bezoeken Onderdendam en Bedum

enorm groot de door de NAM erkende schade was die het gevolg is van de gaswinning. Herbestemming De presentatie in het dorpshuis werd ondersteund door Erik Roerdink van DAAD-architecten en Enno Zuidema, die HOO!! beiden als professionals bijstaan om met de bewoners in de hoofdrol tot een toekomstig klinkend resultaat te komen. De eerste stap is dat HOO!! als aanjager van de laatste jaren opgaat in een veel breder gedragen Adviesgroep. Daarvoor kan iedereen zich opgeven die zich in staat acht ideeën te ontwikkelen over het dorp als geheel.

Op 15 januari bracht de Tweede Kamercommissie voor Economische Zaken een werkbezoek aan Groningen. Daarbij werden ook Onderdendam en Bedum aangedaan. Het werkbezoek hield verband met het debat in de Tweede Kamer over de gaswinning. Dat debat werd op 26 januari gehouden.

Er werd daarnaast ook aandacht gevraagd voor de herbestemming van drie markante gebouwen in het dorp: boerderij De Haver, de voormalige Gereformeerde kerk en het ‘nieuwe’ deel van het Waterschapshuis. Op de Stadsweg ligt het door de bewoners daar genoemde ‘Gat van de Stadsweg’. Op deze plekstonden eerder acht woningen van de corporatie Wierden & Borgen. Deze zijn in het najaar gesloopt. In Onderdendam zijn nu al geluiden te horen dat op deze plek zeker weer woonruimte moet terugkomen. Wil het dorp ook voor huurders aantrekkelijk blijven als woondorp.

In Onderdendam namen de volksvertegenwoordigers kennis van de plannen van de werkgroep HOO! (Hou Onderdendam Overeind!). De werkgroep is er binnen tweeënhalf jaar tijd in geslaagd om alle partijen in het aardbevingsdossier zover te krijgen dat het dorp de gelegenheid krijgt om ‘van onderop’ dus met de mening van bewoners als uitgangspunt, een antwoord te geven op de vraag: hoe slagen wij erin om samen met professionals de schoonheid van ons ‘Kwaliteits-dorp’ te blijven borgen? Niet alleen door te zorgen dat de panden hersteld worden van de inmiddels aanwezige schade, maar dat ze daarna versterkt en verduurzaamd kunnen worden op energiegebied. Zodat ons dorp voor de nabije en verre toekomst weer die plaats met geweldige aantrekkingskracht wordt, waardoor het in de provincie en daarbuiten bekend staat. ‘Van onderop’ betekent ook echt ‘van onderop’. De komende maanden tot aan de zomer praten de bewoners op informatieavonden en in themagroepen over deze lastige materie, daarin bijgestaan door tal van deskundigen zodat iedereen ook echt vrij zijn mening kan uiten en er na zomer een uitvoerbaar plan ligt ‘Dorpsvisie 2.0. ‘geheten ligt die een gedegen draagvlak heeft in het hele dorp.

Indruk Tijdens een korte wandeling over de Uiterdijk wees dorpsbewoner Anton Kamminga de Kamerleden op minder voor de hand liggende gevolgen van de gaswinning: rottende fundamenten en verzakkende kademuren. Willemen na afloop van het bezoek: “Van diverse kanten heb ik gehoord laten we zeggen van mensen die er voor doorgeleerd hebben, dat de leden van de Vaste Kamercommissie EZ aardig onder de indruk waren. Niet alleen van de omvang van de problemen die de gaswinning met zich meebrengt maar ook van de daadkracht hier. We zitten niet bij de pakken neer en kijken vooral naar een positieve methode om een en anders samen met de Onderdendamsters op te kunnen lossen. Dat hebben we ook terug gekregen uit de al eerder genoemde dorpsbrede enquête die we in het voorjaar van 2015 hebben gehouden. Onderdendam weten we nu, zit in het hoogste schaderegister, nl. 60 %. Maar 90% van de bewoners is zo aan Onderdendam gehecht dat men er niet over peinst te vertrekken. Elders in de provincie hoor je wel eens andere geluiden. Dat is ook typische Onderdendams.”

Die ideeën werden toegelicht door onder meer Kees Willemen. Door de Nationaal Coördinator van Groningen, Hans Alders is deze manier van werken als voorbeeld gesteld hoe dorpen de regie over de toekomst zelf in handen kunnen nemen. Deze aanpak wordt ook gesteund door het Bedumer gemeentebestuur. Onduidelijkheid In dorpshuis Zijlvesterhoek vroegen Wim van Vondel en Lolke Weegenaar, beiden dorpsbewoners, aandacht voor de onduidelijkheid die de ‘contourenkaart’ van het KNMI en de ‘Postcode-schadekaart’ van NAM veroorzaken. Onderdendam valt volgens de KNMI-kaart buiten het gebied waar met prioriteit aan aardbevingsbestendigheid moet worden gewerkt. Het dorp ligt met een schade van 60% voor alle bestaande panden juist in het hart van het zwaarste schadegebied, zoals de Postcode-schadekaart laat zien. Geen verrassing voor de Werkgroep. In het voorjaar van 2015 organiseerde zij een enquête die dorpsbreed werd ingevuld en waaruit duidelijk bleek hoe

Na het bezoek aan Onderdendam werd er in het Trefcentrum Bedum geluncht. Tijdens die lunch spraken de Kamerleden met zes gedupeerden uit de regio. 2

van hun monumentale dorp. Want wat maakt Onderdendam nu eigenlijk tot de ‘Parel van het Hoogeland’. En hoe dragen we het dorp over aan toekomstige generaties, terwijl nu de aardgasproblematiek nog steeds niet opgelost is? Kortom hebben bewoners een eensgezind beeld over wat Onderdendam zo karakteristiek maakt? En vooral want dat zit in de term ‘Kwaliteitsdorp’ ingesloten. Wat moeten we doen maar ook behouden om het dorp extra aantrekkelijk te maken om nieuwe inwoners aan te trekken?

Nieuwsbericht HOO!! (004) Beste Onderdendamsters, Hierbij nodigen wij jullie uit voor een eerste dorpsgesprek op 24 februari over het opstellen van een dorpsvisie, die ingaat op de gevolgen van de aardbevingen, schadeherstel en de kwaliteiten van ons dorp en de manier waarop we ons dorp een goede toekomst kunnen geven. Dorpsgesprek woensdag 24 februari 2016, inloop 19.30 uur, start 20.00 uur.

Hoe slaagt ‘Onderdendam‘ erin opdrachtgever te worden in collectiviteit? Hoe gaat een en ander nu de komende maanden zijn verloop krijgen. Want het klinkt wel heel mooi, ‘het dorp, de bewoners worden de opdrachtgevers van een grootscheeps renovatieproject’. Maar is dat wel zo? En wat komt daar allemaal bij kijken? En moet je daar dan niet voor doorgeleerd hebben. En wordt het niet een puinzooi wanneer de een dit zou willen en de ander dat?

Hieronder meer over het hoe en waarom van een nieuwe dorpsvisie

Helder is het dat de bewoners met elkaar in gesprek moeten worden gebracht op zo’n manier dat niet alleen de welbekende ‘ haantjes-de voorste’ het gesprek domineren. En hoe zorgen we dat iedereen ook naar elkaar luistert? En de mening van de ander respecteert, ook als men het daarmee gloeiend oneens is? Daarvoor is een bureau ingeschakeld door de Werkgroep HOO!! van stedenbouwkundige Enno Zuidema uit Niehove. Die al heel lang met dit bijltje hakt. Hij is onder meer programmaleider bevolkingsdaling van de DEAL gemeenten (Delfzijl, Eemsmond, Appingedam en Loppersum) en heeft ervaring in het werken met inwoners van dorpen en wijken aan eigen en andermans plannen. Onderdendam HOO!! wordt Onderdendam ZOO!!

Mit mekoar ien gesprek in februari..! Enno Zuidema gaat de bewonersgesprekken niet in zijn eentje begeleiden en structureren maar wordt daarbij geholpen door Nienke Vellema van de Vereniging Groninger Dorpen uit Ten Boer, een collega van onze ‘eigen’ Inge Zwerver, die daar inmiddels ook al weer enige tijd werkt. Nienke kent ons dorp tot in detail. Zij begeleidde immers vele jaren lang het bestuur van de Vereniging Dorpsbelangen Onderdendam [VDO] samen met Pieter Knol, haar collega bij het maken van onze Dorpsvisie 2009-2013. Van het belangrijkste product daarvan, ons gerenoveerde Dorpshuis, genieten we nog iedere dag met volle teugen van. Wat gaat er nu precies gebeuren? Er komt eerst een dorpsavond voor het hele dorp op woensdag 24 februari.

HOO!! dat Onderdendam ZOO!! wordt. Het lijkt wel een woordspelletje. Maar dat is het niet. En ‘we’ gaan in Onderdendam ook geen dierentuin openen als Hogelandster tegenhanger van het Emmer ‘Wild World’. Hoewel dat misschien best een leuk idee zou zijn. Misschien dat de actieve medezeggenschapsraad van CBS de Haven dat idee nog eens oppakt te zijner tijd wanneer ze een nieuwe vestiging van de ’Wereldschool ‘ tot stand hebben gebracht, ergens in het buitengebied van Onderdendam. Bewoners zelf opdrachtgever. Maar wel collectief! Onderdendam is tot nu toe het enige dorp in de provincie dat op eigen kracht onderzoek heeft gedaan naar de mogelijkheden om zich teweer te stellen tegen gevolgen van de gaswinning. De dorpsbrede enquête toonde aan hoe groot de eerste door de NAM erkende bevingsschade is. Schadeherstel gecombineerd met waardevermeerdering en andere duurzaamheidsmaatregelen betekent dat een omvangrijke herstel- en renovatieactiviteit in het dorp zal gaan plaatsvinden.

Het vervolg van deze eerste dorpsavond zal bestaan uit:  werkgroepen die een aantal onderwerpen werken, die het dorp zelf naar voren brengt  dorpshuiskamergesprekken, onder leiding van Vereniging Groninger Dorpen over schade, schadeherstel, de toekomst van het dorp, de kwaliteit van wonen  een drietal groepsgesprekken over de thema’s van de werkgroepen  een tweede dorpsavond over de eerste versie van de dorpsvisie  een feestelijke oplevering van de dorpsvisie (eind juni).

De werkgroep HOO!! stelt voor om een collectieve dorpsvisie te maken die het omvangrijke schadeherstel als opgave combineert met het behoud van de kwaliteiten van het dorp: Een aantrekkelijk dorp nog aantrekkelijker maken. Het bijzondere aan deze gedachte is dat dit kan leiden tot een meer een collectieve aanpak van hele straten en op elkaar gelijkende panden. Maar eerst zullen tot de zomer de bewoners aan het woord zijn. Want zo’n groot project kan alleen maar slagen wanneer niet de gemeente of het rijk maar de bewoners zelf de opdrachtgever zijn en zelf aangeven hoever ze willen gaan met de renovatie

Graag stellen we een zogenaamde ‘Adviesgroep’ in, die het opstellen van de dorpsvisie zal begeleiden. Daarvoor 3

nodigen wij iedere bewoner uit die interesse heeft en zichzelf kundig genoeg acht om zich te verdiepen in problemen die het hele dorp aangaan. De adviesgroep zal, denken wij, om de drie tot vier weken bijeen komen in het Dorpshuis. Aanmelden kan bij Kees Willemen. Namens voorheen Werkgroep HOO!! en nu de adviesgroep in oprichting: Rob Biermasz, Dethmer Jonkhoff, Kees Willemen, Enno Zuidema (begeleider)

Nieuwsflits van CBS De Haven

Secretariaat: Adviesgroep ‘Onderdendam ZOO!!’ Bedumerweg 48, 9959PH Onderdendam Tel.050-349464/06-18849215 E-mail: [email protected]

Voor de kerstvakantie hebben de leerlingen, ouders, leerkrachten en dorpsgenoten zich ingezet voor de voedselbankactie. Met als resultaat een geweldige opbrengst. Bedankt voor uw inzet en hulp! We hebben de spullen persoonlijk naar de Mediacentrale in Groningen gebracht. Misschien heeft u ons nog op tv gezien?

Uit het dagblad van het Noorden 21-01-2016

Gezamenlijk vierden we ook het kerstfeest in de kerk

van Onderdendam. Fijn dat u er was en we hopen dat u genoten heeft van onze prachtige viering, dit jaar met dans, foto’s en een heus kerstjournaal waarin ook bewoners van dit dorp een rol kregen. Na de kerstvakantie zijn we weer van start gegaan op school….dat wil zeggen: één dag! Daarna waren de kinderen maar liefst drie dagen ‘ijzelvrij’. Een bijzondere gebeurtenis. Gelukkig hebben we daarna de draad weer opgepakt. Januari staat in het teken van de Cito-toetsen. Wellicht heeft u de bijeenkomst in het dorpshuis bezocht op donderdag 14 januari jl. De MR en het team van de Haven presenteerden het plan om de school in het dorp te behouden aan de directeur-bestuurder van VCPO Noord-Groningen. Zeer binnenkort kunt u het plan lezen op de website van de school. Bent u benieuwd geworden naar dit prachtige plan, loop dan ook gerust eens bij ons binnen.

4

Singer-songwriters in dorpshuis

Theaterworkshops volwassenen

Op vrijdag 5 februari 2016 presenteren de Groninger Songwriter Circle en de Culturele Commissie Onderdendam een muzikale avond met maar liefst drie singer-songwriters: Martijn van der Zande, Mirjam Zuiderveld en Sam Broer.

Na een succesvolle eerste ronde in september/ oktober 2015, biedt Marte Zwierstra haar serie van 5 theaterworkshops voor volwassenen nog een keer aan. Altijd al eens iets met theater willen doen? Vind je het leuk om te spelen? Meld je dan aan! Ervaring is niet vereist, je moet het gewoon doen.

Sam Broer schrijft al verhalen sinds het moment dat ze kan schrijven en sinds zo'n vier jaar is gitaar spelen voor haar een ontzettend goede uitlaatklep geworden. Ze zingt over alles wat haar bezighoudt.

Marte Zwierstra geeft de workshops. Zij is in 2003 afgestudeerd aan de Theaterkade in Amsterdam en heeft ruime ervaring met acteren, regisseren en het schrijven van voorstellingen. Je kunt haar kennen van de jaarlijkse Nijjoarsveziede in Onderdendam. Op de dinsdagen 23 februari, 8 en 22 maart, 5 en 19 april 2016 van 20.00-21.30 uur gaan we aan de slag met speloefeningen, improvisatie en korte dialogen. Kosten: €25 (incl. koffie en thee in de pauze) Locatie: Dorpshuis Zijlvesterhoek. Je kunt je tot 15 februari aanmelden via: [email protected]. Bij voldoende aanmelding (minimaal 6, maximaal 10) gaat het door.

In 2011 kreeg Mirjam Zuiderveld de allereerste Ab Sligter Award uitgereikt voor haar zelfgeschreven nummer 'Rush'. Sindsdien heeft ze, begeleid door gitarist Pieter Nanuru, een repertoire aan eigen nummers en is ze al op vele podia te zien en te horen geweest, o.a. voor Rtv Drenthe en Radio Noord. Muziek is Mirjams passie, haar manier om gevoel te uiten en te delen.

Winter in Onderdendam

Singer-songwriter Martijn van der Zande is zo’n artiest waar je gelijk fan van wordt. Zijn toegankelijke, maar toch verrassende nummers vertellen je zijn verhalen over wat hem zoal bezighoudt. De avond begint om 20.30 uur in Dorpshuis Zijlvesterhoek, Achterweg 1 in Onderdendam.

Januari was een fotogenieke maand met al die ijzel en sneeuw. Martijn Heemstra maakte deze prachtige foto van de Zilvermeeuw.

Entree is gratis! De zaal is vanaf 20.00 uur open.

5

Verzoamelstee mededelingen, verslagen en aankondigingen We hebben medewerkers van de Rabobank geconfronteerd met uw vraag vanuit de Verzoamelstee en ze zijn van harte bereid om twee maandagochtenden een workshop te gaan verzorgen. Er komen geen pasklare antwoorden, want veilig voelen gaat immers over een gevoel en dit is bij ieder individu anders. Wél kunnen ze informeren, adviseren en veel van uw vragen beantwoorden. Ook kunnen deelnemers oefenen om een eigen account aan te maken. Heeft u interesse? Geef u zich dan tijdig op voor de workshop. Dit kan bij Inge Zwerver, via de e-mail [email protected] Wat: Workshop: ‘Voel je veilig (of niet?) op het internet!’ Waar: Dorpshuis Zijlvesterhoek, Achterweg 1 Onderdendam Wanneer: Maandag 7 maart & Maandag 14 maart, van 10.00 uur tot 11.30 uur Wie: Onderdendammers zijn welkom om zich op te geven Kosten: Er zijn géén kosten verbonden aan deze workshop, wel is uw kopje koffie voor eigen rekening.

Ladies Night! Workshop Verzoamelstee & Rabobank

Beste vrouwen van Onderdendam,

‘Voel je veilig (of niet?) op het internet!’

Zo aan het einde van de winter is het weer tijd voor een Ladies Night.

Vorig jaar is door Siebe Zwerver een behoefte onderzoek gedaan in de Verzoamelstee rond computergebruik. Hieruit bleek dat een flink aantal mensen eens wat dieper in zouden willen gaan op de vraag: hoe veilig voel ik me eigenlijk op internet? En hoe zit het met het aanmaken van een eigen account? Durf ik wel aankopen te doen via het internet en welke gegevens verstrek ik wel en welke niet?

Deze staat gepland op vrijdagavond 26 februari vanaf 21.00 uur in het huiskamercafé van het dorpshuis Zijlvesterhoek. Vrouwen vanaf 18 jaar zijn van harte uitgenodigd, neem ook gezellig je buurvrouw of je moeder mee. Afiena

6

Groninger Dorpen groeit!

Nijjoarsveziede in Country Club ODD In een volle gymzaal werd op 8 januari weer de traditionele Nijjoarsveziede gehouden. Ons dorp was op het toneel omgetoverd in een waar toeristenparadijs met o.a. een country club, beach club, jungle, yacht club, en een youth honk. In vlot tempo werden er op de verschillende locaties allerlei dorpszaken van afgelopen jaar doorgenomen. Van dode ijsvogeltjes tot aardbevingen en van Eddy’s fietstocht in de USA tot asbest op de Bedumerweg. De zaal genoot met volle teugen en kon af en toe uit volle borst meezingen met de pakkende liedjes. De spelers werden dan ook beloond met een staande ovatie. We kunnen niet wachten tot volgend jaar.

Groninger Dorpen is de koepelorganisatie van dorpsbelangen- en dorpshuizenorganisaties in de provincie Groningen. Dorpsbewoners weten bij uitstek wat goed is voor hun dorp en doen veel zelf. Groninger Dorpen biedt hen een ‘plus’ met haar begeleiding en ondersteuning, en komt op voor de belangen van het platteland in de breedste zin. Onze organisatie groeit en ontwikkelt zich van een traditionele belangenbehartiger naar een brede netwerkorganisatie. Wij zoeken bestuursleden die hun bijdrage willen en kunnen leveren aan deze ontwikkeling. Wij zoeken: Bestuursleden, in het bijzonder met drive en deskundigheid op het gebied van:  aardbevingsdossier  zorg/Wmo  duurzaamheid  (project)organisatie en/of personeelsbeleid Een bestuurslid met bestuurlijke ervaring of betrokkenheid in een actieve dorpsbelangen-/ dorpshuisorganisatie. Jij hebt:  affiniteit met het dorpsleven en hart voor het Groninger platteland  een relevant netwerk  bestuurlijke ervaring  de kracht om onze organisatie goed neer te zetten in de provincie  het vermogen om met visie te organiseren en out-ofthe-box te denken  plezier in en de kwaliteit om in teamverband actief te zijn  een gemiddelde beschikbaarheid van ongeveer 1 dagdeel per week Goed om te weten: De functie van bestuurslid is onbezoldigd. Het bestuur is de werkgever van een team van ongeveer 10 deskundige en gedreven deeltijdmedewerkers, waaronder een coördinator. Bij Groninger Dorpen werken bestuursleden en medewerkers nauw met elkaar samen. Belangstelling? Mail dan voor 15 februari a.s. je motivatie met een kort cv naar: [email protected] Of stuur deze per post naar: Groninger Dorpen, Postbus 23 9790 AA TEN BOER

7

Leeskring: een herinnering

eerbetoon aan de slachtoffers.

Donderdag 28 januari is het 'Nationale Gedichtendag'. Het doel van de dag is om veel mensen kennis te laten maken met gedichten en dichters en het lezen van gedichten te stimuleren. Er is extra aandacht in kranten en op radio en televisie. In de openbare bibliotheken en in andere lokalen lezen dichters voor uit hun werk. In Stad en Ommelanden is een uitgebreid programma aan activiteiten. Zie www.poeziemarathon.nl. Het thema van dit jaar is "Herinnering".

Dit gedicht bewijst naar mijn mening weer hoe belangrijk romans en gedichten voor ons zijn als aanvulling en verdieping op de werkelijkheid van het leven.

Herinneringen heb je meestal in beelden, gevoelens en gedachten; soms ook in geluid of geuren. De meeste van u zullen zich "de elfde september", de aanslag met twee vliegtuigen op de twee WTC torens in New York herinneren. Waarschijnlijk herinnert u zich ook nog uw eerste gevoelens en gedachten; en ook waar u was en met wie.

Expositie in Van Stad tot Wad

In de Leeskring lazen wij het gedicht 'Een foto van 11 september' geschreven door de Poolse dichteres Wyslawa Szymborska. Met het gedicht maakt zij de herinnering aan 11 september weer levend. Maar omdat zij met afstand in tijd, denken en voelen terugkijkt , of beter gezegd "opnieuw kijkt" , verdiept zij het ervaren van de herinnering. Leest u maar: Een foto van 11 september Ze sprongen uit de brandende etages naar beneden een, twee, nog een paar hoger, lager. Een foto hield ze levend tegen en bewaart ze nu boven de aarde naar de aarde toe. Elk van hen is nog een geheel met een persoonlijk gezicht en bloed dat goed verborgen is. Er is tijd genoeg, voor het haar om los te waaien, voor de sleutels en het kleingeld om uit de zakken te vallen. Ze zijn nog steeds in het bereik van de lucht, binnen de kring van de plekken die net zijn opengegaan.

De volgende Leeskring is op schrikkeldag 29 februari in het Dorpshuis. Jan 't Mannetje

Van 18 januari 2016 t/m 11 maart 2016 exposeert Siebe Branbergen in Diergezondheidscentrum Van Stad tot Wad in Groningen. Voordat Siebe met pensioen ging, heeft hij gewerkt in het basisonderwijs en het speciaal basisonderwijs in de stad. Schilderen is altijd al een hobby geweest, en omdat het onderwijs veel tijd in beslag nam, schilderde hij vaak in de zomervakantie. Siebe heeft meerdere schildercursussen gevolgd, veelal in de avonduren. Siebe werkt de laatste tijd vaker met paletmes, deze techniek dwingt om wat minder precies te schilderen en details meer achterwege te laten. Als onderwerp kiest hij vaak het Groninger platteland of mooie plekjes van de stad. Diergezondheidscentrum Van Stad tot Wad aan de Noorddijkerweg 26a in Groningen is geopend van maandag t/m vrijdag van 08:30 uur tot 19:00 uur, en op zaterdag van 09:00 uur tot 15:30 uur. Iedereen is van harte welkom, met of zonder huisdier, om de expositie te komen bekijken.

Ik kan maar twee dingen voor hen doen die vlucht beschrijven en geen laatste zin toevoegen. Het slot van het gedicht is een meesterlijke vondst van Szymborska. De dichteres Hagar Peeters zei hierover: "Door de laatste regel weg te laten en dus de sprong van de slachtoffers van de aanslagen niet op de grond te laten eindigen, geeft Szwymborska ze een eeuwig leven" De dichteres begeleidt ons in het herbeleven en heroverdenken van de herinnering en dicht ook een 8

Vrouge Vogels ien Onderndaam (118)

kunnen kijken. Wanneer je rond twaalf uur ging wandelen en de warmte van de zonnestralen op je wangen voelde. Ik heb genoten van die enorme hoeveelheid watervogels die op het ijs en in het ijswak bivakkeerden in het Boterdiep tegenover het gemaal aan de Bedumerweg. De naam van het gemaal is me nu even ontschoten. Daar zaten wel zo’n tweehonderd wilde eenden, kuifeendjes, zaagbekken, waterhoentjes meerkoeten, op zijn Grönnegs ook wel nönnekes genoemd. Vanwege hun zwarte uitmonstering met een soort witte strook op hun kop. Ja, precies zoals de vele nonnen uit mijn kinderjaren in het hoofdzakelijk rooms-katholieke Brabant. De nonnen of de zusters, eigenlijk ongetrouwde, vaak goed opgeleide, geëmancipeerde vrouwen runden in mijn dorp en de vele andere Brabantse dorpen kleuterscholen, meisjesscholen, internaten en zieken- en verpleeg- en verzorgingshuizen. Ik noemde ze geëmancipeerd omdat ze zich net als de meerkoeten die ook buitengewoon assertief en agressief kunnen zijn, bepaald niet de kaas van het brood lieten eten. Je moest het om de donder niet met ze aan de stok krijgen….

Tekst: Kees Willemen Foto’s: Sieb-Klaas Iwema Nou zijn we blij met de winter of niet? Mijn nieuwe buurman Jacob Sturing, die het leegstaande huis naast mij, Bedumerweg 46, heeft gekocht, zei zaterdag 23 januari tegen mij dat hij iedere dag naar de scheidingsloot bij het Tussendoortje was gaan kijken in de hoop dat zijn twee zoontjes Joost en Willem voor het eerst van hun leven op natuurijs konden schaatsen. Maar vrijdagavond de 22-ste begon het te regenen en weg was de vorst uit Onderdendam. En het ijs gesmolten: ‘ Maar het is pas, januari, Jacob, de wintertijd is nog lang niet voorbij… ‘ Niettemin was het toch even een aardig winterprikkie, dat werd uitgedeeld. Het begon 2 januari. 3 januari ging de temperatuur omlaag en veranderde de regen in ijzel. Nadien zaten we meer dan vijf dagen vast in huis omdat de auto niet van de oprit af kon komen zonder schade te veroorzaken. En er met heel veel moeite en angst voor botbreuken met de hond gelopen moest worden. Maar gered hebben we het op één dag na. Toen durfde ik niet naar buiten. En ik ben toch wel het een en andere gewend door mijn bijna nachtelijke wandelingen.

Wat eet een snoek….? Dat geldt voor meerkoeten ook. Ze leven in grote groepen van wel vijftig stuks of meer. Dat biedt veiligheid tegen predatoren. Dat kunnen vossen zijn, maar ik heb ook wel eens gezien dat haviken een aanval uitprobeerden op een meerkoet die een beetje ver van de groep was geraakt. En vergeet de snoek niet. Meerkoeten zijn watervogels en jonge meerkoeten van die pluisbolletjes met zo’n kobaltrode, felgekleurd kopje, kunnen in één krokodillenbeweging onder water getrokken worden door een overmaatse snoek. Dan zie je alleen nog maar wat luchtbellen boven komen.

Waar hebben we een gemeente voor? Bijzonder boos ben ik over het feit dat de bewoners van de Beckeringhstraat en de Stadsweg, ouderen, gezinnen met veel grotendeels in Groningen schoolgaande kinderen, zo enorm door de Gemeente Bedum die het beheer heeft over het Tussendoortje gedurende die hele winterperiode inde steek zijn gelaten. De Beckeringhstraat en de Stadsweg liggen als woonwijken laag. De Bedumerweg ligt een stuk misschien wel anderhalf tot twee meter hoger. Dat merk je niet bij gewoon weer. Maar bij ijzel, ijs op het Tussendoortje wel. Het is een openbare verbindingsroute tussen de wijken en de bushalte van Lijn 61 aan de Bedumerweg ter hoogte van het hoogholtje, het houten bruggetje over het Boterdiep.

Sporen in de sneeuw Toen er flink wat sneeuw lag, was het eerste wat ik deed, sporen zoeken. Het liefst natuurlijk van een vos. Dat betekent uitkijken naar vier pootafdrukken en een sleepspoor van de vossenstaart staart. Maar niks hoor. Ik woon hier nu een en twintig jaar bijna. Ik hoor voortdurend over vossen praten. Ik heb een hond die zeer alert en scherp is, met name in het donker. En ik ben nog nooit een vos tegengekomen in het buitengebied van Onderdendam. Ik ontken absoluut niet dat die er zijn. Alleen ik heb ze niet gezien. Frustrerend gewoon. Ik moet me tevreden stellen met de sporen van merels in de sneeuw.

Zorgplicht Je zou verwachten dat er enige zorg zou heersen daar in Bedum voor de schoolgaande kinderen in ons dorp. Maar nee hoor. Tot aan gisteren, zaterdag 23 januari, kon je zo ongeveer op handen en voeten de spiegelgladde hellingbaan die het Tussendoortje was geworden, proberen te beklimmen. Je moet maar haast hebben en de bus moeten halen. Dat er geen ernstige ongelukken zijn gebeurd op deze toch al slecht bestrate smalle verbindingsweg, mag echt een wonder heten. Nönnekes! De maand januari was als maand een tikje schizofreen. Het is heel menselijk om alleen de dagen dat er ijzel, sneeuw of ijs lag, twaalf stuks, te onthouden, maar er waren ook voldoende ‘droge dagen. Elf, welgeteld tot nu toe, inclusief die prachtige zonnige lentedag van gisteren, toen voor het eerst je de ogen moest dichtknijpen om tegen de zon in te

Tevergeefs op zoek naar de sporen vaneen vos, kom ik die van een merel tegen. Nog een slachtoffer De winter maakt ook slachtoffers. En dan met name onder vogels van wie je het wel verwacht als je er een 9

beetje over doordenkt. Wanneer ik wel eens langs diepe sloten wandel met een fiks hoge slootwal, overkomt het met vaak en dat is schrikken, dat er plotseling als een bliksemschicht, pijlsnel, ik kan niet zien waarvandaan, een kleine vogel met witte strepen op de vleugels, het luchtruim kiest. Een vogeltje dat zo ontzettend goed gecamoufleerd is, dat je het nooit ziet tussen het gras en de planten van de slootwal. Een dood exemplaar werd door Sieb Klaas Iwema gevonden.

Volleybaltoernooi Onderdendam

Het jaarlijkse volleybaltournooi heeft ook dit jaar weer doorgang gevonden. Aan de foto’s te zien was het een sportieve en gezellige dag.

Nu van dichtbij te zien, dit flits-watersnipje. Maar ja, wel dood...!'

Meer foto’s van Johannes van der Helm op www.onderdendam.com

Nu heb ik de kans om het vogeltje goed te bekijken. Maar het is wel een hard gelag. En hoe heeft de dood nu het vogeltje te pakken gekregen? Ik denk gewoon, de hongerdood. Als de boel dichtvriest in sloten, kan zelfs die naalddunne snavel geen visje of insect meer te pakken krijgen. Tenslotte, winter brengt ook fantastische schoonheid naar ons toe. Schoonheid die zichtbaar wordt hoe zorgvuldig laagje voor laagje de ijzel een plant heeft ingepakt. Je kunt zelfs zien van welke kant de wind stond, toen het ijzelde. Aan die kant is het laagje om de schermbloemige plant een stuk dikker, bravo mooi gedaan, Sieb–Klaas. Wat een prachtige foto!

Actie voor vluchtelingenwerk Nederland Tijdens het kerstconcert in de Hervormde Kerk op 18 dec. jl. heeft een donatieactie 70 euro opgebracht. Ook onze boekenverkoop tijdens de kerstmarkt in het dorpshuis 19 dec. jl. bracht 70 euro op. In totaal konden we dus 140 euro overmaken. Alle gulle gevers hartelijk dank! Annemieke Neuteboom/ Hanneke de Vries

Winter in vroeger dagen

Een schermbloemige plant keurig door de ijzel ingepakt. Iets dikker aan de kant waar de wind stond.

Februari komt er aan lezers van deze rubriek. Je hoort aan de vogels dat ze geloven dat de lente op til is. Dus wellicht valt er volgende maand wel weer iets van uw kant in mijn mailbox of in de brievenbus op het volgende adres: Kees Willemen Bedumerweg 48, 9959 PH Onderdendam Tel.050-3049464/ 06-18849215 E-mail: [email protected] Op de site van wijlen Aart Brakema staat een schat aan oude foto’s van Onderdendam, waaronder deze foto van een winterse uiterdijk in 1946.

Daarnaast kunt u iedere dag het verslag van mijnwandelingen met hond Nantske lezen in het buitengebied van ons dorp: https://www.facebook.com/kees.willemen.92 tussen 05u00-06u00.

http://www.aartbrakema.nl 10

Belangrijke telefoonnummers Huisartsenpost

Na 17.00 uur en voor 8.00 uur, in het weekend en op feestdagen. Tel: 0900 - 9229

Tandarts

In het weekend is er om 11.00 uur en 17.00 uur een spreekuur. Buiten deze spreekuren is de verantwoordelijk tandarts na telefonisch overleg te consulteren. Naam en telefoonnummer van de dienstdoende tandarts is te beluisteren op de telefoonbeantwoor-

der van uw eigen tandarts. Apotheek

De Vlijt 4 te Bedum tel. 050- 301 52 72 In het weekend en op feestdagen gesloten. Buiten openingstijden voor spoedgevallen contact opnemen met Apotheek Hanzeplein, Hanzeplein 122, Groningen tel. 0900 - 1115020

Kerkdiensten Ned. Hervormde Kerk

Uitvaartvereniging De Laatste Eer

7 februari 9.30 uur ds. G. Timmer, Damwoude Viering Heilig Avondmaal

Secretaris en ledenadministratie: D. Huisman, Trekweg naar Onderdendam 29, 9951 SE Winsum Tel: 050 - 3049361

Uitvaartverzorger

G.J. Sikkema - Gebr. Gootjesstraat 39, 9953 PV Baflo Tel: 0595- 424222

Dierenartsen

Dierenartsenpraktijk Van Stad tot Wad, Bedum Voor gezelschapsdieren: 050-3014260 Voor landbouwhuisdieren: 0596-518242 Dierenartsenpraktijk Noord West Groningen, Winsum Tel: 0595-441800

Politie / Brandweer / Ambulance:

31 januari 19.00 uur ds. M. Kreuk, Noordhorn Voorbereiding Heilig Avondmaal.

7 februari 19.00 uur ds. J.A. v.d. Berg, Groningen Dankzegging Heilig Avondmaal 14 februari 15.00 uur ds. C. Hoek, Heerde Doopdienst 21 februari 14.30 uur ds. W. v.d. Wind, Onstwedde Jeugddienst 28 februari 19.00 uur ds. W. van Vreeswijk, Rouveen

Alarmnummer 112 Politie, niet dringende meldingen 0900-88 44

11

Agenda:

Redactie Nijsjoagertje

24 februari - Dorpsgesprek over het opstellen van een dorpsvisie, die ingaat op de gevolgen van de aardbevingen, schadeherstel en de kwaliteiten van ons dorp en de manier waarop we ons dorp een goede toekomst kunnen geven. Inloop 19.30 uur, start 20.00 uur.

Bijdragen van: Kees Willemen, Jan t Mannetje, Marloes Mertens, Annemiek Wassenaar

26 februari - Ladies Night vanaf 21.00 uur in het dorpshuis

Toezichthouders: Inge Zwerver, Martijn Heemstra, Annemieke Neuteboom, Dethmer Jonkhoff en Eddy Buisman.

Foto’s: Johannes van der Helm, Frits Keller, Martijn Heemstra

29 februari - De leeskring 20.00 uur in het dorpshuis

Eindredactie en opmaak: Annemiek Wassenaar Bedumerweg 12, 9959 PG Onderdendam [email protected]

19 maart - Erwin de Vries met band in het dorpshuis. Let op! Onderdendammers hebben tot en met 5 februari voorrang bij het reserveren van een kaartje, wees er dus snel bij er zijn 70 kaarten beschikbaar.

Kopij is van harte welkom!

En natuurlijk……..iedere zaterdagmiddag vanaf 17:00 uur een gezellig hapje en drankje in het dorpshuis.

Heeft u ook een nieuwsbericht voor onze dorpskrant ? Wilt u een oproepje doen of heeft u misschien een mooi verhaal over het Onderdendam van vroeger of nu? Stuur uw kopij dan in word en het liefst per e-mail, uiterlijk zondag 28 februari 2016 naar: [email protected] Donaties: Richtbedrag € 7,50 per jaar. Graag op rekening: NL78INGB0009014281 t.n.v. ‘t Nijsjoagertje

Meer Onderdendam www.onderdendam.com Of volg op facebook: - Onderdendam GR - De Culturele Commissie - Vereniging Volksvermaken Onderdendam - Verzoamelstee Onderdendam

12