M11
1982
Het gebruik van glasvezelkabel in lokale
telecommunicatienetten
Voorstudies en achtergronden mediabeleid
A . P Bolle
ID
'Vetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
De aerie 'Voorstudies en achtergronden' omvat wer k stukken, die in het kader van de w er kzaamheden van de WR R tot stand zijn ge komen an Haar zijn oordeel van zodanige k waliteit an bete kenis zijn, dat publikatie gew enst is . De verantwoordelijkheid voor de inhoud en de ingenomen standpunten berust bij de auteurs . Hot materiaal in daze publikatie stond ten dienste van de W R R bij het opstellen van het Rapport aan de R egering over het massamediabeleid . Doze studio is afgesloten per 31 december 1981 .
Dr . ir . A . P . Bolle is adjunct-directeur van het dr . Neher laborato ri um van de PTT. De redectionele bewerking van doze publikatie is verricht door ir . G .K .F . van der Woud , adviseur van de directie van het dr . Neher laboratorium .
M11
1982
Het gebruik van glasvezelkabel in lokale
telecommunicatienette n
Voorstudies en achtergronden mediabeleid
A . P . Boll e
' s - Gravenhage , Staatsuitgeve ri j 1982
INHOUDSOPGAVE
1
INLEIDING
5
2
TOEPASSING VAN GLASVEZELSYSTEMEN IN DE TELE-
6
COMMUNICATI E
9
3
NIEUWE DIENSTEN
4 .
PROBLEMEN BIJ INVOERING NIEUWE DIENSTEN
10
5.
INFORMATIE-EX?LOSIE EN "INFORMATION OVERLOAD"
11
6 .
INTERNATIONALE ACTIVITEITEN EN SAMENWERRING
14
6 .1
Internationale conferentie s
6 .2
Internationale standaardisatie
14 15
6 .3
Gemeenschappelijk onderzoek binnen Europa
15
7 .
PRAKTIJRPROEVEN
17
7 .1
Inleiding
17
7 .2
HI-OVIS
7 .2 .1
Maatschappelijke doelstellingen van HI-OVIS
19 19 22
7 .2 .2
Opzet van HI-OVI S
7 .3
Andere experimenten in Jaoan
7 . 3 .1
Inleidin g
7 .3 .2
VRS
7 .3 .3
CCIS
7 .3 . 4
Yokosuka-projec t
7 .4
Evaluatie van Japanse experimenten
7 . 4 .1
VRS
7 . 4 .2
CCIS
7 . 4 .3
HI-OVIS
7 . 4.4
Bezoek aan Japan
31
7 .5
QUBE-system
34
7 .6
Experimenten in andere landen
7 .6 . 1
Inleidin g
36 36
7 .6 .2
Nederland
7 .6 .3
Overige experimenten
7 .6 . 4
Canad a
7 .6 .5
Denemarken
7 .6 .6
Duitsland
7 .6 .7
Frankrijk
7 .6 .8
Slotopmerking
39 41 42-
8.
SAMENVATTING EN CONCLUSIE
42
9.
LITERATUUR
27 27 27 28 29 30 30 30 30
37 38 39 39
45
3
1 . INLEIDING I n h e t b eg i n van de ze stig er j are n wer d door de I .T . T .
in E ng ela n d v oo r h et ee r st melding gemaakt van he t
gebr u i k va n gl a svez el voo r d e overdracht van inform a ti e .
De
eerst e e xpe rime nten leverd e n nog ni e t erg hoopvolle r e sultat e n . Voor a l d e ver zw akking van de optisch e dracht ove r e en glasv ez el was nog
signal e n bij de ove r -
zee r hoop, t e rwijl de nood -
zake l ijke e l ektrische - optische (E/0) en de optische-elektrische (O/E) omz e tters nog in e e n zee r onrijpe
st a at van ontw ik k eling
verk e erd e n . In d e op de eerste publikatie volgende jaren heeft er zich een storm a chtige ont w ikk e ling voorg e daan met als ge volg dat e r nu in vele landen glasv e z e lsystem e n met e en betrouw ba a rheid, zoals ge wenst voor telecommunicati e , in proefbedrijf of
ze lfs reeds
in werkelijk bedrijf zijn . Men is er namelijk in geslaagd glas met e en de rmate hope
z uiver -
heid (1 op 108) to fabric ere n d a t de demping of ver zwa kkin g per k ilometer aanzienlijk g e reduce e rd is t .o .v . voorhe e n geproduc e erde glassoorten . Waarden van 4 ,5 dB/km of zelfs nog lager zijn niet ongebruike lijk, t e rw ijl ook de E/O en de O/E omzetters ni e t on a anzi e nlijk verb e terd zijn .
De glasvez e l als transmissi e medium heeft enk e le in h e t oog springende voord e l e n bove n d e
traditio nel e mid d elen
(koperkabels, draadloze ether we g) . H e t basisma teri aa l (nand) is in vrij we l ongelimitee r de worm aanw ezig en dus goe dk oop . Daarbij moet w el aangetekend worden dat he t proce s om gla s in de gew enst e
zuive r heid en s a menstelling to krijg e n, mode
doo r de uit erst g e ringe afmetingen van de to e g e past e veze ls nog vrij gecomplicee r d is,
w a ardoor het a rgume nt v a n het goed -
koop zijn van de glasvezel vooralsnog genuanc ee rd b e zien moet worden . In de tw eede pleats is d e overdrachtscapacit e it in v e rgelijking met be st a ande media z e er groot ,
althans ge re k end p e r individuee l
ov er d racht s pad . Ook h e t g er ing e
ge wi cht e n de g eringe afmetingen
zijn aan t rekkel ijk e pu n te n . E e n met e en glask a be l van 25 k g verg e lij kbare c o ax ia l e ka be l wee gt in de orde v an 50 0 0 k g :
Een
gevolg hiervan is da t d e h a spellengte ve e l groter kan z ij n dan bij de kop erk abe ls, hetgeen leidt tot ee n re d uc ti e van het a antal laspunten in ee n v erbinding . Voorts i s de g la sve z el ong e voelig voor ste r k e elek trom a g netis c h e storing e n van buitenaf,
wat mede als gevolg hee ft
dat nab ijgeleg e n glasvezels elk a ar onderling n auw elij k s beinvloeden (geen "overspr aak") . Do or de l age optisch e demping kunn e n m e t d e hui d ig e s tand van de techniek zonder tu ss e nv e rst erki n g af s tande n tot ru i n 1 0 km ove r brugd worde n . Ve l e tus senvers t erke rp unte n me t al hun probleme n,
z o a ls vo e di n g ov e r afst a nd kunn en a cht erwe g e blij ven .
S
De langstbek e nde gl asveze l was van het s te p index typ e . De kern van d e v ez el he ef t h ierb ij
een bre kingsind ex
nil verschil onge-
nil de omhulling een brekingsindex n2 (n 2 <
veer 1%) . Bij de overdracht van optische golven tr eedt dispersie op, hetgeen leidt tot pulsverbreding "naastligg e nde "
w aarbij belnvloeding v a n
pulsen ontsta a t (i n te rsymb o ol - i nterferent i e ) .
Er zijn in een gl a svez e l verschill e nde vormen v an d i s persie aan to gev e n .
Men kan d ez e, de c ap a citeit v an een gl a s vezel begrenze n -
de, dispersie op verschillende mani e ren bes trijden .
Er n e rv a n ov e r
is d e brekingsind e x ni e t abrupt v a n de @ ne op de an3ere wa ar de
to laten gaan, maar het verloop v an binne n n ear buite n to e ze er geleidelijk (p a rabolisch) t o doen plaatsvind en . van e en g r aded-index multimode vezel .
Me n sp r e ek t dan
Me t deze m e th ode is ee n
cap a citeitsw inst van ongev e er 50 A 100 maa l goed t o re ali seren . Een nog betere met hode i s g e bruik to w aken van ee n vez e l m e t een derm a te dunne kern, da t e r in feit e slechts 66 n v oortpl anti ngs w ij ze of mode kan optr e de n waardoo r d e v ermede n wordt . In dit g eval
int erm oda l e d i s pe rsie
spre e kt m en van ee n mon omode g las-
vezel . De intr amod a le d i spers i e ka n g ereducee rd wo rde n doo r ee n w at langere
golf l engte to k i ezen d an bid
de eer ste s y s tem e n
gebrui k elijk w as (0,85 Mm : het ee rste v e nste r) . Als bij z on de r gunstig dient zich aan : 1,3 in (t weede v e nst e r) ; een golfl e ngt e die ook nog het voordeel bi e dt van een nog g e ringer e demp i n g ca . 0,2 dB/km) . Het is dan ook niet ver w ond e rlijk dat alle on d erzoekingen erop gericht zijn optische bronn e n en de t e cto re n voo r dez e golflengte to ontw ikkel e n . Als optische bronn e n (E/O om ze tters) kom e n in aanmerking de LED's en de lasers . De LED's hebben e e n wa t g rot ere betrouwbaarheid dan de
lasers . D aar e ntegen is het opti s ch
zen d-
vermogen van de lasers (1 mW) grot e r d a n dat van ee n LED (100 pW) . De bandbreedte van een laser (500 MHz) i s
ook groter d an van ee n
LED (50 MHz) . Betrouwbare bronnen voor de golf l engte in d e bu u r t van 0,85 um zijn beschikb a ar . Het onderzoe k richt z i ch nu op bronnen werkende in het gunstige gebied van 1,3 µm . Als optische ontvangers (0/E omzett e rs) kom e n in aa nmerk i n g de PIN - diode en de lawine fotodiode .
D e l aa tst e is doo r aanwez ig e
inw endige verst e rking gevoeliger da n de eerste e n dus v oor communicatietoepassingen
tele-
aa ntrekkelijker . Optis che o ntvanger s
in het gebied tuss e n 0,8 en 0,9 µm z ijn beschi kb aar .
Het onder-
zoek richt zich nu op het verkrijg e n v an b e t r ouwbare ontv angers in het golflengtegebied v a n 1,3 µm .
2 . TOEP ASSI N G V AN GLASVEZE LSYST EMEN IN D E TELEC OMIIdUNI CATIE Vooraf moet v a stg es t e ld w o rden dat optische system n alleen d a n in beschouw ing zulle n kunnen worden genomen wanneer zi j ten opzichte van and e re tr an s mi s a i e syste me n,
wa t technische pres-
taties, b etrouw ba a rh e i d, k o s ten e n nood z ake lij k onderhoud betre f t, op zijn minst gelijkwa ardig zijn .
Me t
and e re w o orden de glasveze l
zal " z ich wa ar moeten w ak e n" . D aarb ij moe t
aan g e t ekend w o rde n da t
6
d e gl a sv ezel st ee d s v a nuit een wa t on gun stig uitgangs punt be gi nt, v an we g e de noo dzake lij ke E/O e n
O/ E omzet ters .
In vrij wel el k ne t v l ak zijn e r n ameli j k andere dan op t ische syst e me n d e nkbaar d i e wa t p r es t a t ies be t re ft nie t vo or daze optis che system e n o n der doen . In vrij w el de gehele wereld worden experiment e n ged aan in de vers c hillen d e netvlakke n om i nz i cht to verkri j ge n in en e r v ar i n g op to d o e n me t g l a sv eze lsy s t emen . In N ederl a nd w orden a l s de
ee rst e mog e lij ke toe p ass i n gsgeb ie d v an
glasv e z e l de koppelk ab e ls tuss e n lok ale c e n tra les in de
grot e re steden g e z i en . In v e rb a nd m e t d e talisering van d e lokal e c e nt r al e
is d e
op h a rde n zijnd e digi to e p a ssing van ee n
digitaa l syst ee m op de k oppe lkab e ls z ee r a antr e k keli j k .
De gl a s -
vezel is bij uitst e k voo r de ove rdr a cht v a n s ign ale r in d igi tale wo rm .
B ove ndi e n zijn de a fst anden dea r v a n di e n acr d d at b ij
g e bruik va n gl a sv ez el geen tussenv e rste r king nodig is . In de kabel behoeven derh a lv e g e e n kop e rg el eid e rs voor a fst a nds voeding to w orde n a a nge br a cht . Een t wee de
toep a s s ings geb ie d z ijn d e s ecu n daire ka bels
tusse n
ein d centra le s e n knooppuntc e nt ra l e s . Vaak z ijn de a fst a nd e n o o k hier zo danig dat v a n tussenverst e rking k en w orden a fge zien . De v e rlangde capaciteit e n zijn voor deze beide gebie d en b e tre k k e lijk g er ing : 2 Mbit/s, 8 Mbit/s of 3 4 Mbit/s . Voor de se cundaire v e rbindingen (tussen knoopp u nt e n district) en d e interdistrict verbindingen lij k t h e t gew enst to wachten op e en b e trouwbaar systeem we rk e nde in het twee de venste r (1,3 pm) omdat d e dear voorkomende l a ng e re
a fst a nde n den i n vele
g e vall en z onder tussenverst e rking kunnen w ord e n overb r ugd . Te nslotte k ont het abonneenet aan de ord e .
Aan d e
to ep a ss i ng va n
de gl a s vezel in dit lok a l e net w or dt op ee n be t rekk elij k a a nt a l pla atsen in de w er el d v e el Japan, Ve renigd e
g r oo t
aand a cht gescho nke n . Voo ral
Staten, Duitsland e n F rankr i jk ku nn e n ve rm e ld
worden . Ook N e de rland blijft niet
a cht er .
In h e t k ade r van he t
DIVAC - project (digital e ve r binding tussen a bon nee e n ce nt rale orde r gebruikmaking van gl a svezels)
w ord e n i n ors
la nd in e en
s a menw erkingsverband v an PTT, Philips en de T H' s d e mogelij kh e den b e st ud e erd . In a lle g evallen gaa t he t om meer den a ll een de mog e lijkhe de n va n b e st a and e di e nst e n op
g l asvezel .
Dui de lij k
w orden st eeds ni euwe di e nst e n in be schouwin g genome n . Het to ep a ssi n gsg eb i ed re ik t du s vee l
ver d er den i n e l k van de an dere
toepa s sin g sg eb i ede n . In d e eers t e p l ea ts streeft men integrati e v an nu reeds ge leverde di e nsten op v ersch illende ne tt en
(t e-
lefoonnet en kabel-TV-net) na, doch daarenboven over weegt men de introductie van nieuwe diensten (inter actieve video, beeldt ele foon ,
enz .
e n z .) .
Ook i n di t g e val mo at geconstateerd w o rden da t er met dit weidse perspectief voor h e t loka le abonn e net toch oo k ande re mog e lijkhede n zijn dan de g lasveze l en me t n a me kabel . Dit w i l ze gg en da t n ie t bij is ten g unste v a n
de gl a sv e z el .
i n de worm van de coax i a l e
voorb aa t he t pl ai t b es l ec h t
I n Jap an w o rd t dit h e y duid el ij k st
7
onderkend en heeft men Binds enkele jaren e xperime nten i n de praktijk ter h and g e nome n . E r n, g e n aamd H I- OVI S , me t b e hu lp van glasvez el ;
ee n tw e e de , genaamd CCI S , m et be h ulp v a n c o ax i a le
kabel . E e n ee rste e valuatie is nu b e schikb aar niet allee n t e n aanzien v a n de t e chnische prestati e s, m aa r ook v a n h e t pub lieksgedrag ten o p zicht e van voo ra l d e
ni e u we di e nst e n .
Be id e
n et te n
hebben een b e sch e iden omvang van e nkel e hond e rd e n aa nsluiti n ge n . In Frankrijk b e stonden ambitieuze pl a nne n om een proefnet me t vele duizenden aansluitingen in Bi a rritz t o realis e r e n in gl a s vezeluitvoering . Het lijkt erop d a t d e F ra ns e n inzien da t z ij zich zeer sterk verkeken hebb e n op de kost e n v a n een de r gelij k net . Er zijn n amelijk aanwij z ingen d a t
z ijn hun pl ann e n
aa nzi e n -
lijk aan het reduceren zijn tot g er ing ere a fine ting e n, voor a l in het begin . Onlangs is bekend geworden dat de Bundespost z e s telecommunica tie firma's in Duitsland opdr a cht heeft g e geven een specific a ti e e n een offerte op to stellen voor een lok a al a bonneenet in gl a s vezeluitvoering . E e n voorlopige off e rt e mo e t g e re e d zijn in december 1980, de definitieve in maart 19 81 . Ged a cht word t aan acht netjes v an bepe rkte o mv a ng (30 a 50 aansluitingen) in Munchen, Berlijn (3x), Hannov e r (2 x ) ,
Duss el dorf e n St u ttg art .
Of aan deze experimenten in d e praktijk nog in - hous e proj e ct en zullen voor a fg aa n is niet bek e nd . Men stelt a ls doel d a t de ne t ten eind 1983 in bedrijf kunnen g aa n . Oo k bij dez e
n e tte n s tel t
men zich voor nieu w e diensten (int e r a cti e f e tc .) in h e t ond erz o ek op to nemen en de re a cti e va n het pub li e k op d e ze ni e uwe die n s ten to ob s erveren . Voor a lle netten to
za men i s
150 miljoen Ma r k
t e r b es chikking g e st e ld . In N ederland best a at een unieke situ a ti e . int e g r atie v a n
Bi j ee n event ue l e
a lle bekende en to ve rwacht e n di en s te n ,
i s het
welha a st ondenkb aa r dat e r verschill e nde ex ploit ante n voo r de verschillende di ensten
z ouden zijn . A l le s wijst da n i n de r i cht ing
v a n 66n e xploit ant (PTT?) . Dit hee ft j ur i d ische consequenties . Immers het eig e ndom e n de ex ploitati e v a n d e huidig e kab el-TVnetten is in handen van and e r e n d an PTT vi a een s tel se l v an machtiging e n, afg e zien d a n v a n door de C ASEMA , e e n d o cht er van de NOZEMA (PTT + fed e ratie v a n Omroepve r enigingen), gee xp l oi tee rde n e tten .
Van land tot land is de situ a ti e in dit opzicht vers ch il l end . uit de Ve renigde St a ten e n C anad a we inig op z i e nb are nd s ,
Dat
wa t betre ft
een g ei ntegreerde ben a dering, n ear vor e n komt ken dee ls verklaa rd w ord e n u it het f e lt dat d ea r voor t e lefoni e r ee ds ee n
aantal
exploit a ti emaatschappijen (ATT, GTE e n de ind e p e nden t com p a n ie s) bestaa n ; voor kabel - TV is dat nog ste r k er h e t geva l e n oo k op het gebi ed v an d a t a communic a ti e , zijn er versch i ll e nd e
al of ni e t v ia satellie t en ,
"oper a ting c o mp a ni e s " .
Di t heeft waar schijn -
lijk tot g e volg d a t ee n g e int e gr ee rde aan p a k we t mce il i j ker to r e aliser e n is .
8
3 . NIEUWE DIENSTEN Uit he t voorgaande bli j kt dat b ij het onderz o e k va n d e to epas si ng s mo g e lijk he i d va n gla s veze l s i n het loka l e net e e n ster ke n a druk w or d t g e l egd op d e daa rd oor on tst ane mogelijkh e i d va n d e invo e ring v a n n i euwe d i e nste n naas t d e reeds best aa n de , t ra dit i onele, di e nst e n z o a ls telefonie, telex , facsimile etc . De z e mog e lij k h e id komt bin n en h e t gez ichtsveld d oor de grot e info rma ti e- overd r a chtsc a p a citeit v a n d e gl a s veze l a ls t ransmi s sie medium . Zonder gedet a illeerd op de verschillende vormen van nieuwe di e n s t e n in to ga a n k a n we l be hor e n to t de
a l verm el d w o rden da t
z ij vee l a l
c a tegori e v an int e r a c t i ev e bee ldverb i nd i nge n z oa l s
d e b e eldte l e foni e . He t is we l z invol op d e z e p lea ts to pl aa ts e n ov e r ni e u we
een opmerking
dienst e n in h e t a lgemee n e n we l aa n de
h and van h e t View d a t a-s yste em da t door de Ne d er l and se PTT a ls e en d ie nst onder de naam Vidit e l g eex ploit ee r d w or d t . Vi ewda t a
is
ee n systeem d a t in En gel a nd is ontst aa n e n d aar on de r de na am P res te l w o rdt g eexploit ee rd . Net Vi ewda t a-s ysteem bi edt de aa nge s lotenen d e moge l ij kheid toe ga ng to verkr ijg e n tot d e informatie die in 66n of ve r sch e id ene g e g even s b ank e n is opg e sl agen . Daartoe wo r dt ee n ve rbind i ng opg e bouw d me t e e n g egev ensb a nk op dez elfde w ijze als ee n tel e foonverbinding wo r dt opgebo uw d . N a d a t de gebruiker g ei d e ntific e erd is
a ls to zijn g e rechtigd
on info rma tie op to vr a g e n ka n hij door mi d d el van
ee n bep aal de
zo e kp roc e d u re ste e ds d i e per
d oord r ing e n
in het ge g e v e nsbest a nd
tot hi j de ge wen st e i nfo rmn ti e op h e t vang er zie t ver schijne n . het
s ch e rm va n
zi j n TV- ont -
Uit dez e ko rte bes c hr i jv in g v ol g t d a t
s y s teem g eba s eer d is op ee n sa menwe r k ing v an h e t t e l e foo n-
toest e l ( v oor d e ver b indingsopb ou w )
e n h e t TV - toestel (voor de
w eerg a ve v a n d e info rma ti e ) . De e erste d r ijf veer voor d e
int r oducti e v a n Vi ewda ta wa s in
E nge l a nd d e omsta ndigh e id dat de lok a l e aa nsl u itlijn v a n de abonnee ze e r ste rk
ond er beze t is , al th a ns g emi d deld
gemidd e ld e te lefoon abonn ee g ebru ik t z ijn
ge z i e n .
De
tele foon l i jn voor sl ech t s
ongevee r 1% v an d e b e schikb a re tijd . W a nn ee r door ni e u we di e nste n de b eze tti ng sgr aad va n deze aa nsl u iting
lokale
z ou to en em e n wordt d aa rdoor het r en d eme nt v a n di e
lijn v e rhoogd wa t l e i d t tot
ee n ver hoging v an d e
h e t g ei nves te e rde ka pit aa l .
Wel i swaar za l
o pbrengs t v a n
ee n door de n i euwe
di e n s ten ver oo rzaakte to enam e van he t verkeer i n an dere delen van het net, met n ame in de centr a les, wellicht leaden tot de nood z aa k v an extra v oorz i e ni nge n on st agna t ie a ldaar Het i s ech t er niet ond e nkbaar dat er vr ij
t o vermi j den .
spoed i g conges ti e-
probl eme n g aan r ij zen bij d e T V-on tvang er . E r i s namel ij k een tendens merkb aa r d a t h e t aant a l da gelijkse z e ndu re n (pe r progr affin a ) zal gro eie n, t e rw ijl e r daarnaas t rekeni n g
zal moeten wo rden
gehoud e n m e t ee n uithreiding van he t aanta l programmer' s (satelliettelevisie!) . Net za l n ie t lan g meer duren o f de nu reeds
in de
9
Verenigde St a ten bestaande toest and z a l zich ook in N e d e rl a nd voordoen . Dit heeft ten gevolge d a t de TV-ontv ang er ste ed s m&&r gebruikt z a l w orden voor de eigenlijke t ask waarvoor hij is ontw orpe n en er d u s het ver r ichten v an
steeds min d er t i j d beschikbaar
i s voor
"ne v e nfuncti e s " .
Hetzelfde geldt voor het geval v an het g ebruik v a n gl a svezel in h e t l o k al e n e t . V anwe g e de gro t e
informatiecapa-
citeit van d eze v e z e l zu llen zich op d eze vezel nie t z o sne l congestieproblemen voo rd oen .
We l z a l zich conges ti e voordo e n
wanneer de nieuwe diensten, waarv an vele a an ontv angzijde een to c h imme r s
weerg ave op ee n beeldscherm v e reisen, gebr u ik v a n h e t , re e ds aanw ezig e ,
TV- toeste l ga a n w a ken .
Door de in het voorga an d e
a ang eduid e ont w ikkeling van d e T V z elv e
zal het gevaar levensgroot zijn d a t de ni e u we di e nst e n als h e t w are in de ki em g e smoord w ord e n en niet tot ontplooiing k omen . On dit gevaar to be zw er e n z a l het noodza ke lijk
z ijn
ee n
s p e ci a le
"home-termin al " to ontwikkelen b e st aa nd e uit een b e eldsch erm , een "hard- copy" w eergeef - app a r aa t en ee n alf a num e ri e k toetsenbord . Er zijn aanw ijzing e n d a t dit inde rd aa d g aa t geb e uren . H e t is e ch t er zinvol op dez e ple a ts nog eens op de noodz aak hi e rv a n ster k de nadru k to leggen,
w il men e en goede ontplooiing sm ogelijkh e id v an d e
nieuw e dienste n ni e t in de we g st aa n .
E v enee n s zond er di epe r o p
de nieu w e di e nsten in to gaan i s het goed op t o me rk e n da t h e t andere uiterste, namelijk een eigen
e indto e st e l voor e l k e n ieu we
dienst, evenmin erg aa nlokkelijk is . Dit kan al g a uw leiden tot een rek geheel gevu l d me t
a ll erl ei
eindtoestellen bij d e aa ngeslotenen in d e w oo nkam er .
E r za l naar
gestreefd m oe ten w orden on to komen tot e n erzi j ds ee n mogelijk aa nt a l e indtoestell en m e t
z o k l ein
ee n d u sda nig e g eb r u i ksverd el ing
over de ni euwe di e nste n d a t e r a nderz ijds
gee n hind er l i j ke cong e sti e-
probleme n ontst aan .
4 . PROBLEM EN BIJ INVOERIN G NIEU WE DI EN ST EN In het voorga ande is betoog d d a t Ne de r l a n d
ni e t
a chterblijft bij h e t ond e r z oek v a n d e toepasbaarheid va n gl a sv eze l in het lokale net (DIVA C) . On in de
p a s to blij ve n met on tw i kk e -
lingen in h e t buit e nl and di e nt e r n aa r gestreefd t o wo rd en da t ook in N ed er l a nd e e n pr o e f in d e pr ak tij k me t een n et me t ee n beperkt a a ntal a ansluiting e n in de loo p va n 198 3 v a n st a rt Het kiez e n v a n de
loka ti e v an d e z e praktijkproef
za l g aa n .
za l me t de n od ige
omzichtig he id moeten gebeure n , v oo ra l me t h et oog o p een
z inv o l
beproeven v a n de op di t proefnet gerealiseerde nieuwe diensten . uit d eze p rakt i jk pro e f
De
o f t o leade n c o nclusies ten aanzien van de
publi ek s reacti e op deze nieu we di e n s ten moe te n rep resentatie f zijn e n a ls h e t war e in ee n 66n - op- 66n v er houding van toepassing zijn o p de
to ek omsti ge
Wanne e r de e r v ar i ng ,
situ a ti e .
in de pra ktijkp r o e f opg edaan, zodan i g i s dat
de gl a svezel ten op z icht e va n an dere tra nsmiss i emiddelen wat t e chnische p r est a ti e s,
be t r ou wbaarhei d,
houd bet r eft g e lij kwaard ig of be t e r is ,
k o s ten en noodzakeli j k onderd a n st aa t nie ts een
toe-
10
p a ssing o p grot e schaal i n de prak tij k weer in de we g . de wens e lijkh e id v an ni e uw e d i e nst e n,
de pub l iek sreact i e in de pr a ktij kp r o e f, middel alleen de
co axi a le
ka bel
Me t he t o og o p
zo deze du i de lijk b lij k t ui t komt als e n de r t ra nsmissi e-
i n aa nmerking (J ap a n :
HI- OVIS
versus CCIS) . Men zou de nk e n a an ee n begin van toep a ssing v a n de g la s vezel in de lokale netten in de n e gentiger ja r en . H e t lig t voor d e hand dat b e gonn e n eve ntu e el in nieu we
z a l w ord e n i n ni e uw op to
r i chte n w i j k e n,
st e den . In d e n be s ta ande be bouw ing
v a n introductie spr a ke ku n n en z ijn al s
za l p a s
de bes t aa n de lokale
a an v er v a nging toe zijn, resp e ctie ve lijk e conomi s ch
n e tte n
a fg es ch re ven
zijn . Een snellere invoering z a l onmidde ll ij k le i de n tot de best aa nd e voorzieninge n versneld o f t o
nood za ak
schrijve n en dit l e idt
onhe rroep e lijk tot hogere kosten v a n de
ni e u we voor z i e ni n g e n .
Verwacht ken worden dat het St aa t s b ed rijf der
PTT a ll ee n to t
snell er invo ere n z al w illen overg aa n wann ee r 6f he t pub lie k be r e id is d ez e hoger e kosten op zich to n e me n b f e r va nuit "de politiek" een g r ote aan d rang w o r dt uitgeo e fend, gekoppeld aa n de b e r e id heid om va nuit de ze hoek de extr a-k oste n op
z ich to neme n . He t is
wel b e l angrijk deze taken a and a chtig in b e schouw ing t o het we lslagen van nieuwe
n e men omd a t
di e nst e n, voora l als dez e e en int e r a ctief
kar a kt e r hebben, sterk afh a nkelijk is va n de tot a l e omvang v an de nieu we glasvez e lnetten .
B ee l dte l e foni e bijvoorbeeld
za l n a uwelijks
van de grond komen w ann e er er z ich z o hi e r en dea r i n Ne d e rl and klein e gl a sv e zelnetj e s bevinde n waaraa n m a ar aarze l e n d
ultbreiding
wordt ge geven . I e ts v erg e lijkbaars duet zich voor bij de op g ang zijnde introducti e van p roc e ssorb e stuurde t e l e foo nc e ntr a l e s . De ze wake n e nerz ij ds de toepassing van dr uktoestell e n mogelij k ,
an de rzijda t a l v an ni euwe
ge r i eve n ( wekdi e nst, kost e nopg ave , opg a ve ve rv a nge n d telefoo nnummer etc .) .
Al d e ze voor het publ iek aan t rekke l i j ke taken bl ij -
ven be p e r k t binn e n he t g e bi e d b e streke n do or de ni e uwe processorbestuurde centrales . D e over ig e abonn ees "hun "
centrale a a n vervanging to e
proc es sor bestuurde
zull e n moeten wa cht e n tot
is . E e n v er sne lde invcer ing v a n
ce ntra le s is om fin a nci e l e rede n e n moe ilij k t o
ve rweze nlljken . D aar de ni euw e g er iev e n gee n i ntera cti e f kar a k t e r he bbe n is de i nvloed van deze
l an gza me
invo ering op de o ntploo ii ng
van de ze geri e ven niet erg groot .
5 .
I NFORMATIE -E XPLOSI E EN
"I NF ORMAT ION
OVERLOAD "
Als g ev o l g va n de on tw i kke l inge n op h e t g ebied van d e inf orma t ica ,
met name mog e li jk gemaakt door he t o p komen
v an n ie uwe t e ch n ologie en ( m ic r o-e l e ktr onic a ,
g l asveze l et c .) , wordt a lle rwe ge g eweze n op d e gevare n d i e een to g r ot e hoe veelheid
i nformati e op d e g e h ele
s ame n le ving
t owe l in de be dr ij fs-
h ui shoudin g en a ls de gezi n s h u ishoudin ge n
zou kunnen i nhouden . Men is het er in het a lg e meen over ee ns d a t informa tic a be tr e kk ing h ee ft op h e t ku n nen beschikken over informatie, he t verwe rken v an inf orma tie en h e t
trans por t eren van inforr3 atle . I n
11
onze gecompliceerde sam e nlevi n g is d e info rmati c s ee n o nmisbaar element voor een goede functionering v a n d i e
s amenleving .
Ve e lal w ordt informa tics d aa rom g ezie n als de vijfde p rod ukti efactor . Een goede infrastructuur voor de info rma tics is even on misba ar als ee n goed e
infrastruct uur voo r h e t go ederen tran s p o r t ( a u to-
wegen, spoorwegen e n w at e rw egen) .
B ui t e nl andae o nderneming en
zullen bij de oprichting v an n e de r ze t tingen in den v reemde daarom niet all ee n a cht slaan op de aanwe zig he i d van een goede infrastructuur voo r het m a ss a tran s po r t maa r ev e n zeer op d e aa n wezigheid van een goede infr a structuur voor de info rma tic s . Op goede grond e n w ordt w el d e stelling v erk ondig d da t d e u it de economie bek e nde w et van Gr e s h am ook van to e oas si ng i s op de informatics . De w et van Gre sh a m st e lt (in d e econom i e ) d a t sle cht geld de neiging h ee ft goed g e ld t o ve rdrij ven . van papieren guldens zullen d e
B ij
de i ntroducti e
zilv e r en gul d en s vri j sn e l uit d e
geldci rcu latie ver dwijnen . Overgebr ac ht op de inform a tic s Gresham d e volg e nd e .
is de be t eken i s van de we t v an
N e emt h e t a antal info r mat i eb r on ne n (b . v .
aantal b e schikbaz e T V - progr a mma's) toe
dan
z u llen de b r onn e n
van sl e chte of mind e r goed e informa ti e d e n eigi n g hebbe n de br o nnen van goede inform a tie t o verdringe n . Dit
za l voo r e en bel angr ij k
deel v er oorzaakt w ord e n doordat d e consument d e n e ig i ng h ee f t zijn keus to lat e n vallen op d e minder goede, ge mak k e lij k v e rteerba r e, info rmati e bronn e n e n de goede info rma tiebr onn e n die meer ge e stelijk e
inspanning vragen lat er voor wa t z ij
z ijn .
Dit kan toegelicht w orden aan de h a nd van h et voo rbee l d van d e TV- omro e p . Door het omroepbestel in
N ed e rla nd,
waarbij het
aa nt a l ze n d uren
van een ze ndg emachtigde bepa a ld w ordt door he t a ant al lede n van die gemachtigd e ,
z ullen d e
zendge ma c h tig den erna ar
hun p rogr anuna ' s zov e el mogelijk le d e n wer vend to doer kan dan ook geconstateerd w ord e n d at d e
s t reve n
z ij n .
Er
g emak k elij k ve r teer-
bar e programma's ("slechte" progr amma's) op de gunstig e k ij k ur e n w orden uitgezonden e n d e meer geestelijke inspanning vr a ge nde programma's ("goede" programma ' s) n ear d e ong unstige (vroeg of la s t in de avond) Bij het nagaan van d e
k ij kure n
w ord e n v e rschov e n .
invlo e d van de to verwach te n inf orma t ie-
explosie is het goed onderscheid t o m ake r t us s e n b ed r ijf s hu i shoudingen (in de meest ruime zin opgev a t)
en gezinshu i sh oudi n g en .
Wat de bedrijfshuishoudingen b e tr e ft k an ge st e ld w o r d en da t d e to verwachten info rmati e-e xplosie (op d e ze lf de w ij ze a ls nu reeds de binnenkomende inform atie w ordt b e h andeld ) ord er bep aalde v oor waarden behe e rst z a l k unnen wo rd e n . De instanties w aa r d e informa tie nodig is e n waar van de in f ormat i e gebruik wordt g e ma a kt ,
bijvoorbe e l d vo o r he t nemen van besliss i ngen ,
zijn imme r s omg e ven door st a fo r ga ne n d i e u it de bi nnenatr o mende grote hoev e elh e id informatie de voo r bove n ge n ce mde instan t ies beperkte h ce veelheid r e l e v a nte informa t ie a f le i de n .
Al s deze zee f -
werking goed fu nctio n e er t - e n d it is ee n e ss entiele voorwaarde -
12
k a n e en groter e ho e v ee lh e id b es chi kba r e
informa ti e a ll ee n m a a r te n
gcede komen aan een ver be tering va n de bedrijfsvoering d oor een g ro ter e e ffici e n t i e .
D oo r de m ode rn e inf o rma t i c a i s de nu tti ge
in f orm a t ie dan allee n maar s ne l ler
te r be sc h i kk in g .
" info rma tion ove rl oad" zal dan d us bi j Be e n sprake be hoevento A nd e rs
l igt de z aak
de bedr ij fs h u i s h oud i ngen
z ijn .
in d e gezinshuishoudingen .' De lede n van ee n
g ez in z ijn a ls h e t wa re onbe s c h era id e n kr ijg e n g ehe l e info rm a ti e stroom o ve r zic h ge stor t . informa ti e- e xpl o si e
Van ee n
le a d en
tot ee n
re c ht s treek s de
H i er k a n du s de V oo ra f
" informat ion ov e rlo a d" .
moe t opg e me r k t w orden dat e r nu r ee ds
s prake is van e en s tr oom
v a n informatie di e de woning e n bin n enk omt vi a de bri e venbus, TV - ontvanger en telefoon . Toch zijn e r g ee n aa n w ijzing e n d a t d i t tot prob l em e n l e idt . Ond a nks d e vel e dr ukwe rk e n en a ndere ong evraagde
z ak e n die door de bri e venb u s bi nne n komen, ondan ks
ong e-
wenste t e l e foonoprcepen op d e mee st vre emde og e nblikk en ( s oma madd e n in d e
nacht : tel e foonplage r ijtjes), ondan k s het toe ne me nd e
aantal TV - progr amma's, zijn er ge en
aa n w ij z ingen dat er sprake
zou
g e zinshuishoudingen in die
z ijn v a n ee n ontwrichting in de
zin dat me n b e dolven r aa kt onder de ho e ve elh e id informati e e n e r ge e n weg me e wee t . Onh e ilsprof e t e n w illen nog we l ee ns d e mening ve r kondigen dat d e toekomstige inform a ti e- explosi e tot e e n de r mate grote "information overlo ad" binn e n d e gezinshuishoudingen zou k u nn e n l e aden dat men zich isol e ment
a fkee rt e n z ich t e rugtr ek t in een
z odat pre cies het omge ke e rd e b er ei k t w o rd t v an wa t men vo or
zich algemeen
ogen ste lt :
een groter e b e t r okkenhei d
van h e t grote publie k bij het g e heel v an he t maa tsc happ el ijk ge beuren door he t beschikke n over mee r
infor m a tie .
de informati e consume nt dat met de e ze l d i e ,
Me n verg e lijkt
z itten de
tw ee hooibe rgen, niet wee t van We lk e hooib er g hij
tus se n
z ijn vo ed s el z al
bet re kken e n tenslotte v an honger omk omt . Om hi e ra a n e en w et e nschappelijk tintje t o geve n word t d it a ls vo l gt toegelicht : Een me ns kan order gunstige omst a n d igh ede n m e t be h ul p van
z ijn
zintuigen ni e t meer d an ee n hoe v eel h e id info r ma ti e va n e n kel e hond er d en bit/s opne men en v e rwer ke n e n d a t n og nie t eens de
langere tijd
a cht e re e n .
gedu r e n -
W at is d an d e z in van het tcevoe ren
aan de w oningen v a n een hoe v e e lh e id informat ie van e n ke le hond e r den M bit/s? De ho e veelheid informati e
op e e n geh ee l met
t ek s t
ge w lde krante np a gina is ong e vee r 1 Mbit . Ee n info rma ti es t r oom van 1
Mbit/s be t eke nt d u s 66n kran t e np ag in a p e r s ec on de . He t is
de rh a l ve duidelijk d at vee l in de w o n i n g e n binnenkomende ve r lor e n za l g a an re ap . ni e t g ebruikt zal w o rde n . d e inform a t ie
op g r ot e s ch aa l
huisho u d inge n n a uw elij k s
i nfo rm a tie
He t ops la an va n
in g e h eu ge ns heeft i n d e gez i n s -
z in omda t het ui t ei n de li jk toc h de
led e n
van de gezins h u ish ou di n g e n me t hun beperk t e capac i tei t
z i jn d ie
er ie t s mee mo e t e n
terw ill e
"do e n" . Het
i s we l du i de lij k da t er
van de a ltij d noodzakel ij ke redundant i e in de i nf orma ti e doch voora l ook terwille va n het mogeli j k make n va n een keuze of se l e cti e u it de ge h ele
toevloed va n in f o rm at i e van gewenste e n voor de
13
ge b ru iker n u ttige informati e , d e toe ge vce r de h oe v eelhe id gro ter zal moeten z ijn d a n de ho e v eelh e id d ie d i re ct opge nome n e n verwerk t kan worden door de leden van het huisgezin . Overigens
z a l verw acht en g e hoopt molte n w o rde n da t de cons umen t
door e en go e d g eb r uik van en ee n verst an d ig e k e uze uit de besch i k bare g r ote ho e veel heid informa ti e , Er hoeft in d a t ge v a l d an oo k
z ich s t a and e za l we t e n to h oude n .
in de ge z in shuishou dinge n ni e t
g e vre e sd t o w ord e n voor d e n ade lig e g evolg e n van
ee n i nf o rma ti e-
e x plosie .
6 . INTERNATIONALE ACTIVITEITEN EN SAMENWERKIN G
6 . 1
International e confe renti e s De grote pot e ntiele moge l i jk h e de n van d e
gl a sve z el
a ls t ransmissi e m i dde l voo r d e overdra c h t va n informa tie
worden all e r wege duid e l i jk onderke nd . He t wek t da n oo k geen ve r bazing d a t tal v an onder z oekcentr a op h e t g e bi e d va n d e
tele-
communicatie to w el in d e industriele sfeer a ls ook in d e over heidssfeer (o . a . PTT - laboratori es ) in toen emende ma te aa nd a cht besteden a an onderzoekingen op h e t t e r rei n van de optische communic a tie . Op internationale conferenties vindt uitwisseling pl aa ts v an ervaringen en r e sult a t e n v a n de z e o nderz o ek i n g en . Ee n twee t a l conf e renties is speci aa l
aa n d e
optische c omm u ni ca tie gew ij d :
de ja a rlijkse Europe an Conference on Optic a l Commu n ic a tion ( E COC) en de tw eej a arlijkse Int e rnation a l Confer e nce on Optic a l Communication (ICOC) . Eind 1979 vond h e t ICOC gecombinee r d met de
5 e EC OC in
Amste r d a m pl a ats, te rw ij l in s ept embe r 1 98 0 de 6e ECOC in Yo rk in Engel ang pl aa ts he e ft gevonden . Net deze conferenti e s is
aan t a l deelnemer s aa n
zeer grout e n bedraagt vri j wel a ltij d o nge-
veer 600 A 800 per son e n . De geho u den v oo rdrac hte n be st r ij ke n he t gehele gebied v an compon e nt e n ( v e ze l s , l aser s ,
LED's,
de t ec-
toren), me e tmethode n e n s ystem e n . Opv a ll end i s s t eed s he t gr ou t aant a l bijdr a gen in de v o rm va n voo rd r ac hte n van de z ij de van J a pa n .
A ls voorbee ld ka n de ECOC in Y or k vermeld w orde n .
de tot aa l 11 4 voo rdr acht e n ware n 30
Va n
a fkomstig uit J a pa n (in
w eerwil v a n het f e lt d a t het e en Eu r op e s e C onf eren t ie b etrof :) e n "slechts "
21 uit de Ve r enigd e St a t e n . H e t re st ere nd e dee l
v a n de voordr a chten w as o ve r d e overige
la n de n verdeeld .
N ie t
a lleen u i t het aa nt a l lez ing e n v an d e z ij de van Japan , d och voor a l uit d e inhoud daa rv an b lijkt e e ns to we e r dat Japan een sterke positie heeft w eten to veroveren, niet technologische h oek
( l icht- bronn e n,
a lleen in de
g l as v eze l s )
doch obk op he t
gebied van de experimenten me t syst eme n . U i t de li teratuu r was dit voor in gew ij de n ook r eeds
du i del ij k g eword e n ;
de g e no emd e
confere nti e s h ebb e n die indru k na druk ke lij k b e v es tig d .
He t is
d a arom dat op d e ze plaats gewa g w o r dt g emaak t van de be ide series conferenties .
14
In Japan heeft men wellicht eerder dan elders het grote bel a ng van d e optische communicati e on derken d .
He t f e it da t de
optisch e comnunic a ti e mi l i eu vri en d el ijk i s in d ie z in d at h e t ge bruik van d u re e n schaar se gr ondstoff e n t ot ee n m in i mum bepe r k t w ord t , g ekoppe ld aan de omstandighe id da t Japan wat deze gr ondstoffen be t r eft sch aar s b e deeld is,
zal n ie t vreemd z ijn
aan de omst andigheid d a t J a p a n in ee n we lh aas t verb l uff end e, nationaal g e bundelde, insp a nning zich in e en vr oe g st ad ium ree d s g ew orp e n h ee ft op de p r ob l e me n v a n de o p tis che communi c at ie .
6 .2
Inte rnation ale st a nd a ard i s a ti e De Union Int er na ti ona l e de T6l6c oimnun ica tion
(U .I .T .) heeft a ls
de n van h a a r doelstellingen de nor m a li sa t ie
en de st a ndaard is a ti e van t ele co mmun ic a t ie sy s tem e n voo r a l me t het oog op d e r ealis e ring van e e n goed f u nction e rend mondiaal tel e communicatienet . Daartoe w orden niet a ll e en systemen d oor midd e l van aanbevelingen (recommen da tion s ) v a stg e l e gd doch ook procedure s . D e
U . I .T . h e eft o .a . t wee voo r dit be toog be la ng -
rijke organe n ond e r zich
e n w el d e
CC I TT e n de
CC I R .
De CCITT (Comit y Consultatif Interna t ion al de T 6l6gra p h ique e t T6l6phonique)
h oudt zich v oora l b ez ig me t k a be l s y s t em e n e n de
CCIR (Comity Consult a tif Internationa l d e Ra diocommunic a tions) voora l met syst em en waarbij
de overdra cht v i a de ra di owe g plaa t s-
vindt . Binne n d e CCITT is m e n r e eds b ez i g po gi ng e n aan t o we nden om o p het geb ie d v an de optis ch e comnu n ica ti e tot af s pr aken t o komen . In ee n zich
zo s n el on twik kelend g e bi ed a l s da t v a n d e
optisch e communic a ti e
is dit ee n ui t e rm a te moe i l ij ke za ak :
een v ro e gtijdige n orma lis a tie l e idt al g auw tot ee n a f r emm i ng van de ve rd e r e ontw ikk el ing te rw ijl e en to l a te no rmalisati e h e t ontstaan van v e l e verschill en d e syst emen, lijk met elk aar k u nn e n same nw erk en ,
d i e slechts mo e i -
in d e h a nd we r k t . Vanda a r
d a t de b e treffend e studiegro e p van d e CC ITT met de nodi ge om z ichtigheid to werk gaat om op h e t juiste moment b e s l i ss inge n
to nemen .
6 .3
Gemeenschappelijk ond er zoe k binnen Europ a B inn e n Europa h ee ft reeds in een vr oeg st adium
de me ning postgevat dat e r, om in Europa e nig t e g e nw ich t to kunn e n vormen op het gebi e d van de optisch e com munic a ti e tegenover de "grootmachten "
Japan en de Verenigde Staten, een
grote mate van s ame nwe r k i ng op h e t ter rein v a n on d er z o e k gebod e n is . I mmer s e e n enigszins
d i ep g aand onde r z oe k
in d it ve ld
vere ist
z ov ee l ma n k r a cht e n fin an ci e le mi dde l e n da t d it de d ra agk r ac ht van ve l e E u ropese land en
to b o ve n gaat ,
w il men al th orns op
d e zelfd e s cha a l als Jap a n e n de V ere nigd e S ta t e n we rk e n . n Bi nn en d e EEG wa s r e e d s ee n o rga ni sa t i e aanwezi g d i e ee res ear ch - sam e n wer king moge l ij k maak t . H et is op deze pl ea ts niet z invol om di e p i n to gaan o p de organieke opbouw va n dez e or g anisa t ie b i nn e n de EE G . Vo l st aan w o rd t me t aan to
g eve n
15
dat d e genoemde o r ganisatie
aa n gedu id wo rdt me t de le t ters C OS T
e t S ci e ntifi qu e) . V an
(Coop eration T e chnique
deze C O ST- o rga ni sa t ie
kunn e n ook Europe s e ni e t - E EG l a nd en deel u i tmaken .
In he t kad e r
v a n de COST - organisati e w ord e n di vers e g emeen s c ha pp e lijk e o n d e r zoeksprog r amma ' s aangevat
on
he t terre in van mete oro l ogi e ,
diepzee- onderzcek etc . doch ook
- e n d a t is voor d it betoo g
v a n be lang -
telecommuni ca ti e .
in h e t veld v a n d e
Een van de a angevatt e
proj e cte n in de
betrekking op d e optisch e duid met de
tele commun i ca ti e hee ft
co mnunic a ti e .
Dit proj ect wo rd t aang e-
a f k o r ting COST - 20 8 . B i nnen h e t
C OST-208 pr oj ec t
zijn aanvankelijk t we e we rkgrcepen acti e f di e we rkter r ein b estrij ke n .
c eder ee n b e p a a ld
De e e rst e wer kg r o ep houdt z ic h bez ig
me t het onderzoek na ar d e mogeli j k h e id v an de
t oepas sin g va n d e
g'lasve ze l in lokale communic a ti e n e t te n voor telef on i e,
t elevisi e
en andere nieuwe di e nsten . De twe ed e werkgroep h oud t z ich bez ig me t h e t ond e rzoek op h e t terr e in v a n de
l anger e go l fl e ngte
(1300 pm en hoger) die g ek enschetst w ord en , z oa l s in d e
in l ei -
ding reeds is vermeld, doo r e e n lag e re demping e n ee n g ering e r e dispersie in vergelijking me t de gangbar e golf le ngt e v an 850 dun (eerste generati e systemen) . Het is to b e tr eur e n d at voora l de e erste w erkgroep in feit e nie t v e rde r komt d an e en uitw isseling v a n ervaringen,
k ennis en voo rneme ns . Ho ewel dit op
z ich r ee ds
z ijn, vooral ook doordat de onderzoekers e lk a a r w eder -
nuttig kan
zijds l e ren k e nnen,
be tek e nt dit ee n v e r onachtzaring
va n d e
a anvankelijke opzet on tot een g eme e nsch a ppe lijk ond e r z o e k to ger a ken . Als verklaring voor deze i e t wat t e l eurstell e nde g a ng v a n
zak en
kunn e n t wee r edenen a angeg e ven w orden . In de ee rst e pl aa ts spelen nation a ls gevoeligheden nog een grote r ol ondank s
de
met w oorden beleden w ens tot Europ e se s ame nwerk ing . In d e t weeds plaats lijkt h e t waa rschijnlijk d a t in vrij w el ced e r Europees land al e e n worm v a n s am enwerk ing o p h e t g e bi e d va n d e optische communic a ti e
tot st a nd i s ge kome n tu sse n de
communicatie -administr a ties en de n a ti o n a l s door de mog e lijkheden tot int e rn a tiona l s
t e l e-
in d u str ie e n , waar-
( Eur ope s e ) s a menwer king
a anzienlijk gereduce e rd w orden (industri e l e e ige ndom :) . D e tweeds w erkgroep (langere golfl engt e ) probleem .
kampt me t he t z elfde
B innen de z e groep h ee ft me n ond anks da t toch we l
e en s amen we rk ing k unne n r eal i s er e n . Een proto type van een gla s vezel v a n e e n b e paalde l e ngte is l a ng s d e d i verse dee l ne m en de l aboratori es gez onden om de method en va n me t en aan vezels onder l ing west hu n r e s u lt a t e n be tr ef t to k unnen ver ge l ij ken . De bedoeling is aan de be st aa nd e twee we r k groe p en n o g ee n aan t a l toe to voegen onder w e er 66n me t b e trekking t o t be trou wbaa rh e i d van glasve ze lsyst e me n e n 66n met b etrekki ng t ot "i n t e gr a ted optics" .
Met opzet z i jn hi e r ond e r we rp e n g ekoze n d i e ee n " l o ng-
t e rm" kar a kter h e bbe n , z oda t wel l i cht minder hinder wordt ondervonden v a n r ee d s
b es t aande
ind us tr iele bindi ng en .
16
7 . PRAICTIJRPROEVEN
7 .1 Inleiding On derz o e k n ear de moge lij kheden die ontstaan b ij
he t g ebrui k van glasvezels in lokale ne tten vi nd t p lea t s
i n ve le landen .
Dit onderz o e k g e b eur t ni e t a l leen
laboratoria v an de P TT -organi sa t ie s
i n de
d och ook in indus t r i ele
laboratoria, veelal in goede onderlinge s amen w erking . Door d e g r ot e info r mat i e- o ve r dra cht s c a p ac itei t van g l a sv eze l s z ijn in een in t e g ra ti e
d e potentl e l e mog e lij kh e de n g e l e g en e nerz ij ds v a n h u idig e dienstve r l e ning e n in 66n n e t,
d oc h
a n de r z ij d s ook
in een toevoeging van nieuwe dienstverleningen, zo a ls reeds ee rd er v e rmeld . On der de hu id i g e di enstv e r le ni nge n va l len de n d e di enstv e rle ning en di e op de b e staande
n e tt e n - te l e f oonn e t e n
kabelte levisien e t - aan het publiek geboden wo rde n . Nieu we dienstverl e ninge n h e bb e n v rij we l all e het kar a kt er v a n
i nt e r -
a cti e ve b e eldverbinding e n waa r toe oo k de b e eldtelefonie e n verge l ijkbare syst e men be hor e n . De basis v a n de onderzo e king e n is vooral g e legen in het innoverend karak ter v an het g e bruik v a n gl a svezel k abe ls in loka le n e tten . Dit innoveren d
kar a kter
is tweeledig . Ener z ijds is het ge l e gen in de mogelij k e nieuwe
di e nstve r -
l e ningen . Wann ee r d e z e ni e u we dienstv erl en ing e n bij he t publiek in e en l atente re el e b e ho e fte voo rz i e n d en za l daa ruit al s een nuttig bijprodukt een b elangrij ke indust r i e l e a ctiviteit kunnen voortkome n (nieu we
abonn ee- apparatuur e .d .) .
And er-
zijds heeft het glasvezelk abe lsystee m op zich ze lf oak ee n sterk innov e rend a spe ct . Immers in een te lecomnunic a tiest e ls el in het lokale gebied uitgevoerd in d e alleen gl a sve zelk abels voor,
glasveze lt e ch n ologi e kom e n ni e t
d och ook a l lerh and e
appara t u ur
als verst e rkers, optisch -e l e ktri s ch e e n elektrisch-optische omz ett e rs (O/E en E/O omz e tter s) .
A ll e s ys teem c ompon en ten z ijn
technologisch en ook technisch hoog wa ardige v a nw ege d e grot e aantallen di e tot e e n g r ote, hoogw a a rdige
e l e ment e n d i e,
juist
in l ok ale ne tt en z u l l en v oorkomen
industri e l e a ctivite it aan le iding
z ullen k unnen geven . Zoals me t zov e l e
z ake n g e l d t ook hi e r :
h e t la nd dat h e t eerst me t e en de ugde lij k sy s teem o p de m ark t k omt h eeft d aarmee op de were l dmark t ee n voor s p rong die n i e t d e n met vee l mo e ite d oor ende rs l a n den za l kunne n worden i n ge h a ald . He t za l de n oo k duide lij k zi jn da t in v ele best a at om de
l a n de n de bed o e li n g
l a boratoriu m f a s e z o sne l mo gel ij k to d o e n v o lge n
door ee n p r oe f in de p r ak tij k, va n meer of mi nder gr o te omvang, met " werkeli j ke " abonn ee s .
De ac h tergr o nd va n deze bedoelingen
i s d uidel ij k uit h e tg een hi ervoo r reed s gezegd is . b i ed t e en de rgel ijk e pra k t i j k p rce f uitera a rd
Daarnaas t
ook de mogel ijk -
hei d ee n s ociologisch ond erzcek t o doe n n ear de a cc e pt a t ie doo r h e t p u bl iek van de nie uwe d i ens tve r l enin gen . Het i s beken d da t
in v ele landen, zoals geze g d, ac t iviteit
w o rd t ontp l ooid .
17
In het int e rna tionale ov e rleg w or de n h ie ro v e r mond el ing , vaak z ee r snmmier, me de deling e n geda an .
h e l aa s
He t is echt e r vr ij wel
onmogelijk een duidelijk inzicht to krijc*en in hetgeer, precie s aan de hand is . Zo is het wel bekend dat met name in Frankrijk en Duitsland b e pa a lde pl a nn e n b e st aa n . Maar e r is g ee n mogelijkheid on meer e n bet e r e
inf orm a tie to
verkrijgen dan de meest a l uit e rst g l ob a le m e d e d e lingen di e terloops op interna tional e bij e enkomst e n w o r den g e d aa n behulp waarvan het niet mogelijk is
e n me t
ee n juist inzicht i n e n
oordeel over het geheel to krijgen . De achtergrond v a n de t e rughoud endheid is niet gehe e l duidel ij k ; wellicht zijn de p r oblemen di e men bij h e t on de rzoek t e g en het lijf loopt nog zo g e complic ee rd d a t ee n dui de lijk bee ld v a n hoe een dergelijk lok aal gl a sn e t e r uit z a l moe te n
z i e n nog voor e en
deel ontbreekt . De erv a ringen die in Ned e rl and zijn en worde n opgedaan wijzen er in ieder geval w e l op da t voor e en redelijk gefundeerde praktijkproef heel wa t probl emen opgelost di e n e n to w orden . Bij de bespreking v a n de
N ed e rl ands e praktijkproe f
in voorbereiding" zal d a ar n a der op ingeg aan wor de n . Een uitzondering op h e t voorg aande wordt g ev o rmd d oor J a pan . Dit geeft al duidelijk aa n ho e
groot de t ec hn o logische voor s prong
is die Japan h e eft op het terr e in v an de gl asveze l c ommunic a tl e . Hiervan is re eds ge wag gemaa kt in het voorg aande hoofdstuk ov e r internationale a a ngelegenheden . Over de pr aktijkproeven in J a pa n is veel gepublice e rd en zijn ook op dive r se
intern a tion a l e
symposi a
en conferenties uitvoerig e mededelinge n ge geve n . H e t int e r e ss ante v a n de pr a ktijkproeven in J a p a n is geleg e n in h e t f e lt d a t e r een vergelijking is ingebou w d tus se n de t oe p a s si ng v a n gl a sve zelkabel en de toep as sing va n co ax i a l e k ope rkabe l i n he t loka l e net . Zoals re e ds e erd e r v e rmeld is er wa t de
t ec hnia c h e mo g e l ijk -
heden en f a cilit e iten b e tr e ft, geen signi fi c a nt ver schil tu s s en een lokaal gl a sv eze lk a belnet e n ee n co axi aa l k o perkab el ne t . H et gl a sv e zelpro e fnet wor d t aa ng e duid met de symboliek HI- O V IS , h e t coax i al e kab e l proefne t me t de symboli ek CCIS . HI - OVIS staat dan voo r Hig a shi - Ikom a Optic a l Vi sua l Infor ma tion System en CCIS voor Co axi a l C a ble Informa tion Sy s tem . Voor z ov er kan w orden n a geg aan z ijn bei de syst e me n wa t de g e l ever de faciliteiten betr e ft niet hel e maal gelijkwaardi g , z od a t ee n volledig e onderlinge a f we ging n ie t hel em aal m og e lij k zal z ijn . De Japanners pl aa tsen hun e xp e rim e nt e n in het ka der v a n d e komende
i nformati e ma a tsch a ppij,
waa rb i j
aa n " he t pub l iek " e en
grote hoeveelh e id inform a tie v an a l l erlei ca rd ver st rek t moeten worden en e r d aa rn aa st ook
za l
ee n stijg e n de be hoe f t e aan
informatie-uitwisseling z al kome n . Zij spre k en d a n ook v an e e n ov e rgang van ee n
" ind u stri a l s o cie ty
naar Zen "information society" . D e e conomisch e a chteru itg ang in het hoog - ontw ikk e lde we st e n van de tr a dition ele ind us t r i ele a c tiviteit e n (kleding, staal etc .) zou dan gecomp e n see rd ku nnen w orden - e n z e lfs m eer dan d at - door een ni e uwe k wa lit a t ief
18
hoogw aardige a ctivit e it op het gebied van de "info r ma ti e- ind u strie" . Als argument zal echt e r ongetw ijf e ld me espe l e n de ov erwe ging de t e chnologische voorsprong to will e n handha ven om o p deze w ij z e een belangrijk
aand e el v a n de were l dma rk t t o ver ov ere n , zoa ls
het op a ndere te rr e inen ook het g eval is (horloge s, zakcomputers, audio - apparatuur etc .) .
auto ' s,
Ree ds e e rd e r is ge w e ze n op
de typische omstandigheden die b e sta a n in de Ve ren i gde State n en ook in Canada . De exploitatie van de te lefoonn e tte n zowe l als van de k ab e l televisienetten is in deze nemingen,
l and en in h ar de n v an .p ar tic ul i ere onde r -
W elke onderneming en op grond v a n we tte lij ke bep a ling e n
(o .a . anti - trust we t) zich ni e t op e lk a ars w e r kt e r re in m og e n begev en . De F .C .C . (F e deral Commission of Communic a tion) houdt daar nau w lettend toezicht op . Dit is waarschijnlijk de
a chte r -
grond dat dienstenintegratie (telefonie, kab e lt e levisie etc . ) in beide genoemde larder niet w ordt ov e r wogen . Er zijn zingen dat F .C .C . de regelingen heeft verscepeld,
aa n wij -
w aardoor de
integratie aspecten naar voren zoud en kunne n k omen .
We l is reeds
bekend dat vele e xploitanten van kab e ltelevisi ene tt e n in de Verenigde Staten zich beg ev e n op het terre in van d at acomnunicatie, naast en gedeeltelijk als aanvulling op hun oo rspron kelij k e taak, namelijk de verspreiding van omroepp r ogr anuna's . Het mee st sprekende -
althans omgev e n met de m e e st e ru chtbaarh e id - voor -
beeld is in Columbus (Ohio),
w aar op ee n k a b e ltelevisi e net be -
st a ande uit coa xial e kabels - d och dit i s niet essentieel
z o a ls
reeds eerder betoogd - e en aantal datacommunicati e toepa ssingen van een interactief karakter is gelntroduc ee rd . Het syst e em in Columbus wordt aangeduid met de symboliek QU B E . Hoew el strikt genomen buiten het kader van deze verhandelingyelegen za l ook aan dit syste em enige aandacht w orden ge schonken . A chtereenvolgens
z al een over z icht geg e ven w orden v an de Japanse
systemen HI - OVIS, CCIS, VRS, Yokosuk a- proj e ct en het Ame r i k aanse QUBE systeem . Vervolgens kome n d e planner binn e n Ne derland op het t e rrein van d e lokale glaskabelnetten ter sprake w a arna it s geschreven z al worden over planner - voor zover b e k e nd - in a ndere larder . 7 .2 HI-OVIS (Japan )
7 .2 .1 Maatschappeliike_doelstellingen_van_HI_OVI S HI - OVIS staat voor Higashi - Ikoma Optical Vi sua l Information System . Ook wor d t d e afkorting w el gebr uikt v oor Highly Int e ractive Vis ua l Info rmation Syst e m ; Hig as hi -Ik om a is de st a d w ear het experi m ent is opgezet . Dit gr ootsch ee ps e Japanse e xperiment is niet u itsluitend e en proe f voor h e t uit proberen van nieu we technologi ee n e n techni eke n (gl a sv eze l s en micro - electronica)
e n het toetsen v an ni e u we d i en stve rl en i ng en
aan het publi e k . Het e xperime nt i s d aare nbov e n v oor al t o pl aa ts en teg e n d e
a chte rgrond van ee n f i los o f i e omtre nt de o ntw ik keli ng
van ma a tscha ppij e n s a menl ev ing i n de hoog -o ntw ik kelde We s ter s e
19
wereld ( wa artoe onget w ijf e ld J a pan (>o k behoo r t) .
Hoewe l deze
filosofie vooral opgebouwd i s rond sp e cifi ek e J apanse probl eme n heeft zij d e sondanks e e n meer alg em e ne bet e ke nis . Voo ra l in tal van hoogontwikkel de west e rs e
ook o md a t
landen ee n si tua ti e best aa t
die vergelijkbaar is met die in J a pan . H e t is daar om n utti g e n noodzakelijk on kennis to
nemen van deze phi l o s ofi s c he a chte r-
grond e n . Vandaar dat alvorens wordt overgegaan tot het geven v an een technische beschrijving van h e t systee m en ee n ov erz icht va n de eerste ervaringen (evaluatie), allereerst een s ame nvatting van de a chtergrondfilosofi e wo r dt ge g e v e n . Door ee n ge l e i de lijk e achteruitgang va n de traditionele in d ustr iel e a cti vi te it e n z ov eel h eb be n bij ge dr age n
(staalindustri e , el e ctronic e tc .) die
tot het verbluffende na - oorlogse economische h e rste l in Japan, is er sprake van economische stagn a tie . H e t antw oord op d e z e ontwikkeling dat men in Japan hoopt to kunnen geven is d e ont wikkeling van nieuwe activiteit e n . Deze nieuwe indu s trie le activiteiten hoopt men to kunn e n baseren op de info r matie verw erking en informatie - communicatie t e chnologic met als d oel stelling to geraken tot een
" informatie - maatschappij " .
In deze gedachtengang zouden d e (chips) de basis vormen van
glasvezel en de mic r o - elect r onic a
e en maatsch a ppij
e n e e n s amen l eving
gekenschetst door een verrijking v a n de info rma ti e v a n e n voor wens en gemeenschap (voor a l region aa l) . Ben tw eede over w eging is de omstandigheid d at de we rkgelegen heid in de tertiaire s e ctor (de "public a nd priv a te " in Jap a n volgens "Economic white p a per "
di e nsten)
(1977) slechts 18%
bedra a gt tegenover 32% in de Verenigde St a ten . De in J a p a n verwachte groei in de terti a ire sector
za l door z ijn invlo e d
op het dagelijks leven mede b e schouw d kunnen word e n
a ls
ee n on -
derdeel v a n de verw ez e nlijking v an d e i nfo rma ti e-maa tsch a ppij . Het geheel wordt s ameng ev at
a ls een ov erga ng va n ee n in d ust ri e-
georienteerde n aa r een informa tie - g e orient e erde same nlevin g en een verschuiving v a n het
zwaa rtepunt v a n physi ek e of ma t e ri e l e
produktie na a r intellectuele of k e nnisprodu k tie . Onomwonden w ordt eveneens a angegeven d a t d e ze g e h e l e ontw ik k eling z a l moeten leiden tot e en produktie v a n gl a sv eze l -a pplic a ti e systemen en a anverwa nt e a pp ara tuur di e z u ll e n kunne n bijdr a g en tot een verbetering va n de J ap ans e ex port - po si t ie . en systemen zijn
zee r gea va nce e rd ("sophi s ti cated ")
Deze pro d ukt e n e n zu ll e n ,
n aa r ver wa cht wordt, t e nminste gedure nd e e nig e tijd nauw e lijks enige concurrenti e ondervinden . De gl a svezel -a pplic a tie technologic z a l ve rd er r e i ke n d an a ll een informatietransport en informati e verw e r king . in het gebied v a n meting e n (telemetri c ) , (displ a y) en ze lf s e n e rgieoverdr a cht en vorme n waa rop de s amenl eving
Z ij
za l ook t rede n
opti s ch e wee rg av e z odo ende he t f undame n t
i n de 2 1e eeuw zal zi j n g ebaseerd .
De gl a svezel e n de mi c ro -e l e ctronic s
( ch i ps )
hebben een aan t a l
b ar ri6r e s di e e en b elemme ring vo rmd en bij een verder gaande ontw i k k e ling v a n de tele communic a ti e e n de
i nformatievezwerkin g ,
20
z o a ls b andb re ed tebepe rk i ng en aant a l ond erde l en per volumeeenhei d, h elpe n d oo rbr eken . Doo r t o v e rwa chten verdergaande ontwi k kelingen i n de r i c hti ng va n ge 3 ntegr e e rde optic s , opt i sch e compu te r s , opti sc h e sc hij ven (disc's) voor informa ti e -opsl a g e n opti s ch e disp la y s met mogelijkh ed e n voo r dri e-d ime n s ion a l e w e e rg ave v a n i n forma t ie, zull e n wee r ande re ba rr i(I r es d oorbr o ke n wo rden . Door dit geh e e l v a n ont w i kk el i nge n verwa cht me n niet al l e en een v e rb e te ring in kwa ntit a t ieve zin v an d e ov e rdra cht ,
zin doch ook i n k wa lit at i eve
verw e rk ing e n w e ergave v a n info rma t ie .
Voor J a p an sp e len in h e t bijzonde r de reeds in h e t voorg aa nde uitvoerig b e sproken voord e l e n v an d e gl a sve ze l
a ls trans -
missi em e dium in v e rg e lijking m e t d e tr adition e le middel e n ( z oa ls kope r)
ee n bel a ngrijke rol, juist v anwe g e de
grondstoffen a r moede v an d a t l a nd . S amenvatt e nd onderscheidt men in J a p a n vijf terreinen v a n de glasvezelapplic a tie te chnologie s a . informati e tr a nsport ; b . telemetri e
(g eb a seerd op optische system e n en optische
sensoren) ; c . inform a ti e v e rwe rking (o . a . optisch e comput e rs) ; d . informatiewe ergave (drie - dimension aa l) ; e . energietr a nsport . In de tijd gezi en
z ullen de toepassingen op de z e t e rr e inen
zich in de z e volgorde pr e senteren, keling v a n technologi e
a fha n ke lij k v a n d e ontw ik -
en technie k voor a l t e n na nzi e n v a n d e
geintegreerd e opt i c s en reversibel e Van de optisch e
fotogevoelige materialen .
computer verwa cht me n
i n ver ge lijking met d e
conv e ntionele comput er de z elfde v oord e le n a l s de g las v eze l bezit t e n opzichte van koperk a bel, n ame lij k hog e r e sne lh e id (grotere bandbreedte), grote gevoeligh e id ,
l age
ruffs,
a fwez ig -
heid van overspr aa k, eenvoudig ond er houd, la ge kost e n en grond stoffen b e sp a ring . De glasv e z e linform a ti e- ind u strie is mi lieu- v r i e nde l ij k w iling, energiebesparend e nz .)
( ge en ve r-
e n k e n nis- in tens i e f, ni e t a f -
h a nk e lijk v a n aan - e n a fvo e r va n g r ot e h cevee l he den gron dsto ffe n en produkt e n e n prod u c e ert apparatuur met een h oge toe gev o egde waa rde e n van weinig f ysi ek gew icht . Dit m aak t het H aa r Jap a nse in z ichten , ze e r
sterk
to
k u nn e n w o rden .
mo ge l i j k deze indu st r i e
spre id e n zod a t i nd us tri ele conc e ntraties ve rme de n Daar door kun n e n d e a cht e r ge bleve n gebiede n in
J a pan gestimuleerd w orden, hetg ee n een be tere b e volkingsspr ei ding ove r h e t g e h e l e
l a nd moge l ijk maak t . J a p an
worstelt nu me t h e t probl e em van gr ote b evolkingsconc e ntra ti es (teg e n de ve rz adiging aa n) in g r ote indu s trie le c e nt ra me t daar naa st e en ontv o l kin g v a n h e t res t erend e deel v an h e t l and . Dit wor dt uit e r aard v eroo r z aak t door ee n o n g el ijkma tig e verde l i ng van de werk gele g e nh e i d ov e r he t l and .
Di t
le i d t weer t ot gr ot e ver-
schi l l e n in in f or mat i ev oor z i eni ngen tussen de gr ot e bevol kte g eb i ede n
st ede n e n de dun
zowe l i n het cu lturele vlak, he t ont spann i ngs -
21
gebied a ls w at h e t industriel e e n e conomi s ch e g e b eur en be t re ft . Dit alles leidt tot d e u itspraa k dat ee n sp r eid i ng v a n d e i nfor m a tievoorziening e e n optimale
be volkingsv er d e ling ove r h e t
beschikbare b ew oonba re gebi e d k a n h e lp e n bevo rde re n . Ee n optische informati e- industri e d i e visuel e info rma ti esyst e men als HI - OVIS voorthrengt k a n d e ze sp r e i ding verwe z e n lijk e n en daarmee is de cirk e l geslote n . Daarentegen ver w acht me n ee n toen e me nde beho e ft e bij de be volking aan inter a ctieve beho e fte aan r e gionale
visuele
communic a tie,
informa ti e sp reiding
waardoor de regional e cultur e l e
ee n toenemende
e n - uitw is se ling
ont wi k ke l ing e n k unn e n word e n
gestimuleerd . Dit alles is in ov e r ee nst e mming me t een in J a p an onder de bevolking levende w ens tot verb e tering v a n de kwa liteit van het bestaan door een k wa lit a tieve (en ni e t ee n k wa ntit a tieve) verrijking van het l e ven en door een groter e pa rticip a ti e i n het maatschappelijk gebeuren . Voorts wordt gesteld dat door de voortbr e ngs e len v an de optische-informatie-industrie minde rh e d e n beter kunn e n dee ln emen aan de maatschapp e lijke proc e ssen . In dit v e rb a nd wo r d e n ond e r minderheden verstaan de groepen van geest e lij k en lichame llj k gehandicapten, ouden van dag en, soci aa l z wak kere n, kinde re n enz . De bestaande informatiesystemen bieden g e en soelaas van we ge hun Si n richtingskar a kter . De nieu we inform a ti e syst e men , die een interactief karakter bezitt en, bieden juist die mogelijk heden waardoor de "stem "
v an d e m ind e rh ede n g ehoo r d kan w or de n .
Dit is in kort beste k de achtergrondfilo s ofie v an h e t HI - OVI S project . Uit a lle beschou w ing e n blij k t d a t me n he ilig
ge loof t
in de geschetste ontw ikkelingen . Het is d a a r om dui d elij k wa t e r toeleidt d at er in Japan sprake
is v a n een gewe l d ige na tional e
inspanning on het gesteld e duel to b e r e i ken . Het Jap anse minister i e van Int er na tion a l e H an de l
e n Industri e
(MITI) heeft tot dat do e l e en Visual Info r mation System Development Association (VISDA) opg e richt, onde r w i er ho ede alle experimenten in het optische v e ld w o r den uitgevoerd e n gecoordineerd en w a a rschijnlijk ook voor e en bel a ngrijk deel gefinanci e rd . Geen enke l ander gl a svezelcommunicatie - p r oject voor he t lok a le net,
w ear ook ter w er e ld ter h and g e nomen, is op de rgelij k e
wij z e ingebed in een maatsch a ppij - fi l osof i e als dit J ap a n s e proj e ct . In geen enk e l
l and ook w ordt zo onomw ond e n het e conomisch duel ,
namelijk het verovere n van de we r e l dm ar k t e n h e t ver krijg e n van een mo nopo l ie - positi e , tot uitdru kk ing geb ra cht .
7 .2 .2
Opz e t _ van _ HI_OVI S HI - OVIS h ee ft - z oa ls
r ee ds in 7 . 2 .1 gedee lt e lij k
is u it ee ngezet - de v olg e nde d ce ls tell i n g e n : a . grotere p a rticipa ti e v an h e t p ubl iek b.
in he t
l ok a l e gebeur e n ;
pe rmanent e edu c ati e ;
22
c.
v e rbet er i n g l ee f om st an d ighe d en o . a . g e handic ap t e n etc . gasl ek e n
d.
van ou d e n v a n da g e n,
e n al arme ring v an brand, di e f s t al ,
an de re cal amit e it e n ;
k e uze mo gel ij kh e id voor het publi ek v oo r he t v erkrijge n v a n informa tie (s e l e cti e d oor publi ek ) .
H I-OV I S is daartoe opgebo uwd a ls e e n o rganieke c omb in a ti e va n c en tr a l e c omputer facili te iten, b r ede-ba n d op t i sche tra n s miss ie en
audio - vis ue l e
ran da pp ara tuur i n de wo n ingen .
D e ontw ikke ling v an H I- OVIS is g e bas ee rd o p : a.
d e vooruit z icht e n van
a udio- vis ue l e t e chnologi e , c ompute r -
techno l ogi e , optis c he transmissi e t echn ologi e zowe l wa t koste n a ls prestati e s (p e rfo rmanc e ) op de pot e nti e l e b.
betre ft,
geb a s e er d
toekomstige markt ;
d e effe ctivit e it en gevolgen v a n ee n t wee-r ichtings vi sue el inform a t i e s ysteem toegepast in de p ra ktijk ;
c . programma voo rzie ning e n i n ov e r ee nst e mming me t de we ns e n van het publi ek , me d e in h e t ka d e r van de g rot e r e par ticipati e van he t p ub l ie k d.
in h e t l oka l e gebe ure n ;
de mog e lij kheid da t HI - OVI S h e t p r ototype w or d t voo r to ekomstig e a lg e me n e
to e pa ssingen .
Uitgaand e van ee n ontw ikk e ling op coa x ial e kabels in de periode 197 2-1 97 4 we rd tegen h e t eind van 1975 d e beslissing g e nom e n ove r t o gaan op g l asve ze l k abels . V a n a f de
z omer va n 1978 zijn in een prcefn e t op b a sis van de
glasv e zelt e chnologie 158 abonnees aanges l oten .
De inschrijving "
plaats van h e t e xpe r im e nt werd bij "open-bare
b e paald . E e n g r oot a a ntal s t e den h eeft ingeschr ev e n .
D e k euze vi el op Hig as hi -I koma (een voorstad van Osa k a) omd a t 70% van de bevolking a angeme rkt k an w ord en t o behor e n tot de gro e p van speci a liste n, manag e rs
en
andere leidinggevend e p e rson e n
v a n w ie e e n grot e informatiebehoefte kan worden verwa cht . H e t kon vastgest e ld w ord e n dat de ge zinnen in deze st a d v ee l w e e r uitgeven aa n h e t verkrijg e n
van informat ie da n het g emidd e ld e
Japanse gezin . Higashi - Ikoma is dus sterk
informa ti e- g e o r ie n -
teerd . Bov e ndien i s het e e n jong e s t ad me t nog g ee n geves tigd cultu u rp a t r oon w a a rbij
ve el med ewerking verwa cht k an w o rden Van bestuurs-
organen en o nd ernemi ng e n b e t r ok ken b i j
de ontwikkel i n g van d e
st a d . Er zijn 158 abonnees aange s lot e n en daarnaa st is e r nog ee n aant a l aansluiting e n in stadhuis, b ra ndwee rk azer n e s, schole n e nz . Ee n vra a g is of d e over we ging e n voor de keuze v a n he t proj e c t w el in ove reenst e mming ge no emd mogen worden me t de eerder ve rme ld e do el stell i nge n met n am e ee n toek omst ige algem ene toep as s in g .
G ezien
de be volking ssamens te lling in H ig ashi- I koma m cet het immers n ie t denkbeeldig ge a cht worden dat een vert e kend b e eld w ordt verkregen d a t ni e t van
to e p a ssing is op d e g e middelde Japanse s itua t ie .
23
H e t syst eem best aa t uit een cen trism ,
versch il len d e
sub - centra en ra ndapp a r a tu ur in de w oninge n, o nde rl i ng verbonden d oor glasvezel kabel . Door h e t indr ukke n va n ee n toets gaa t er vanuit de woning e n ee n s i g naal compute r syst ee m d e vr a gende abonnee .
g ewe n s t e
n aar he t cen t ris m waarna het centra l e
info rm a ti e ops c hakel t naar de
N aast h e t comp u t e rsy s t eem be va t he t c en t rism
app a r a tuu r voor ee n vid e o prog rammadien st , v i de o-casset te a f speel a pp aratuur,
automati s ch e
c ass ett e wi sse l aar ,
een v i deo -
cass e tte opb er g - e n op r oe p s ys teem, voo r s til s t aande beel den (b .v . dia's), wee rg av e-appara tuur,
k a rakt er g ene r a tor vo o r h e t
opbou wen van stilstaande be e ld e n ( weerk aar tj es b .v . tekst A la vi ew data ), oproepapparatuu r
d och ook
a udio - editing app a r a tuur, micr ofich e
(retriva l e quipme nt),
a pp ara tu ur voo r h e t
uitsturen v a n ontvang e n TV - signa l e n, studio -app ara tuur . E r
is
ook een mobi e l centrism met bijbehorende a pp a r a tuur . Ter toelichting di e n e n de volg e nde 2 f i gure n . Figu ur
7 . 1
oou c. de w n mrn •.
'-'- '
(rn - ir 1. ..1
~
hr
t ilr pn,~
--
I~clli ~r „
C ^~ ,mnc . l fi r c~bl•
rte'
~t
1! f
.ab-c m ~ er
~
MspiW
d~pa n msn ~ ftO R
~Wlt -_-
Figuur 7 . 2
Caw s .c ii idk
~ I ~ ~
' H~ ~n lna l ~
. lift ~'H F \•HF
pn M O/E O"E
E /0
~
~n
JHF E/ 0/ inl aW fir Ysd 1..
pfd fi r ofy {. u U.
.adie
- ~Wo . b-l(-hl rdb ~b+1 )
teer~v~d ~o 4n la P
nlll ~ irnn W6 ~ ta~a
0Pf x .fi
ort vo
tvid-
.a~ { od t6., u Mr W H csur h_
24
He t geh e le sys tee m w ordt best uur d en behe e r d door h e t comput er systee m m et nam e
r outering v a n de s ign a l e n
door h e t n e t, het programma-reserveringssysteem (he t p ubli ek k e n van to vo re n een be paalde info rm a tie voor e en bep aa ld tijdstip r e se r v er en) st a tistiek .
w or d en op e en berg v a ngen
e n ook h et b ijhou d en van d e ge brui k ers -
De omroep p r og ramma ' s v a n het syst eem (M ou n t I k oma)
op
4
(TV e n F M)
km van het c e nt rism opge -
en d oo r midd e l van ee n gl a sk abelv er binding n ea r h e t
cent r ism ov er ged rag e n . Om voll e dige twe e - r i cht i ngsinformat ie- ov er d ra cht mogelij k to w ake n b e vindt zich in de woning e n ee n T V -came ra (z wart-w it), e e n mic r ofoon,
ee n toetsenbord en da a r n aa st
no rma le TV en FM- ontvangapp ara tuur . is uitsluitend tus se n a bonn ee s
H e t twee- richtings ve rk ee r
e n c e ntrism dus ni e t tu sse n
a bonne e s onde rli n g . In figuur 7 .3
z ijn d e struct ure n v an de
gebruikt e gl a sve z e lkabels wee rg e g eve n . Hi e ruit blijkt dat in elk e glasv e zelk ab e l nog e e n aant al k oper ade r s is onde r gebr a cht . Fi g uur
7 . 3 ::d`
4
De
signa len w on i ngen i ce ntrism e n ce nt rum~
won i ng e n worde n ove r ve rsc h ill e nde gla sveze ls over g edr age n in ee n f re que nti e li g ging al s aangegeven in figuur 7 .4 . F i guur
7 .4
rr .v~n d &v iKuHi ~m 25
V B S :I V~r TV
- 20 dBv
4-,'Mill
ZDDH F~' - E1dH .
M 64 H s 8. 6YH a wdl o ottrfe r d► u urr{ e r
f
~~7
Opm : Datasignaal bij 6,6 MHz (200 bit/s) alleen in verbinding woningen -Acentrism .
25
Het gehele in de figuu r wee rg e g e ve n signa a l
w o rd t
over een en k ele glasve z el ov e rgedrage n d oo r middel v a n intensi teitsmodulati e
(I . M .) .
Een opmerkelijke omstandigh e id is nog d a t de glasvezelk a bels bovengronds op reeds
a anwe zige palen zijn a ang e b racht .
In het c entrism b e vinden z ich t w ee vid e o - sch ake l matrices . E r n schake lm a tri x met 30 ing a ng e n en 1 6 8 informatie - overdr a cht cent r ism
u itg a ngen v a n
0 abon nee .
Elke ingang kan near el ke uitgang doorverbonden word e n en ook tegelijkertijd near een aant a l uitgangen .
Voor inform a tie -
overdracht a bonnee ri c e ntrism is e r ook een schake lmatrix met 168 ingangen en 2 uitg a ngen . Er zijn 18 woningen aangesloten op 66n aftakdoos (op een paal) . De abonneekabel bevat 2 glasvezels, de toe voer ka bel 36 gl a svezels (18 x 2) .
In tabel 7 .1 is een overzicht van de verstrekte dienstverleningen gegeven .
T a bel 7 . 1
kind of prograsn
ma+ in method
source of program
c s -tr~a 9ch U HITF F
3 ahu°'&'Frogram
local origuutioa 7 4th
program I I s6a ts-&-Prorram
audio production general news fonl informioon me ssages from public facilities lcinus, cultural bride education school Udormation ...,• .: '
servics
video information leisure, cultural and educational request ~ Pro Y-M sti l l picnare information servic e
educational servict I messages fro m public facilities Came' (igo, a hoQ i, c u. )
character general news information local information ~c rvix wa tlw forecast railway tim e table med i al i nformation addresses md telephone numbers of public facilitie s
usage aid
6168
20 at luate use
50 1 d-r---P-[-
1
program reservation Ich prKra tn guid e ]ch !iR information 4ch
.h ue -s-arogt.ml.u t• rMM16
euluc" ur
i Sh ~ -pcogram 4
Ond anks de ophef die door Japan v a n H I - OVIS wor d t ged a a n m aak t h e t een vrij p r imitieve indruk . Telefonie is er niet b ij be t r ok k en, d e over d racht is in a n al og e worm, int e r a cti eve z ijn b e perkt, de
to epas sing en
aanleg van h e t net is op p a l en t o t sta nd gebrac ht .
In vergelij k i n g is d e
dr aa gw ijdte
va n het voo r g e no me n ex per ime nt
in Ned e rl an d (even a ls in Du i tsland e n Fra nkrij k ) v eel r ev olu tio nairder voo ra l door de int e gr a t i e van a l le rl ei diensten me t tel e fonie e n de wi j ze van tr a n s po r t .
26
7 .3
A nd er e exp e r ime nt e n in Japa n Zie ook 7 . 4 . 4
7 .3 .1
Inl e idin g Na a st het door h e t M I T I doo r midd e l v a n de
VISDA on d ernomen HI - OVIS proj e ct zijn in Japa n n og t wee expe rimen ten gaand e , we liswa ar ni e t met beh u lp van g la svez e lkabe ls maa r we l in het ka d er van de onderzo e king e n
in de ri chtin g van de info rma ti e-
maatschappij (n ieuwe dienstv e rle ni ngen) . Het e e rste is h e t VRS (Vi de o Re spon se Sys tem ) pr oj e ct , door NTT (Nippon Te le gr aph
uitg ev o e r d
a nd Te le p h one P ublic Co rpor a tion) ,
dat is b e gonn e n in 1977 . Gebruik wo rd t g emaakt v a n coaxi a le ka bels, gew on e tel e foonpaa r k ab e ls en br e d e- b a nd-p aar k abels . Het t weede i s h e t T AMA CCIS (Coax i a l Cabl e Informa tion Syst e m doch ook : Community Communication a n d
Info rma ti on S y s tem ) proj e ct
uitgevoerd door de Living Infor ma ti o n System Deve l opmen t Associ a tion (LISDA) gest e un d door h et Minister i e van P o s t e n Tele coimn u ni ca ti e . Ho ewel in feite bu iten het kad er v a n de z e b es chouw ing v al l ende (geen gebruik van gl a sve z elk abels), h e eft h e t toch z in enig e aand a cht aan de ze ex pe rim e nt e n t o a che nk en omda t zij b e i de ,
e v e n a ls
HI - OVIS, ge p laa tst moeten word e n te g e n de a chterg ron d va n d e Japans e ver wachti n g e n omt re nt
de op ha nd en z ijn de
info rma ti e-
maatschappij . Z ee r r e centelij k is op de "Intern a tional Con f e re n c e on Communication 1981 "
(ICC ' 81) to Denve r in d e Verenigd e
St a t en
melding gemaakt van een t w eede Jap a ns e xpe riment in h e t lokale n e tvl ak, gehe e l ge ba seerd op gl a s ve zel . Dit e xpe r iment w ordt in Yokosuka uitgevoerd in Welk e pl ea ts het Yokosuk a Electrical Communication L abora to r y ( E CL) van de Ni ppon Telegr a ph a nd Telephone Public Corpo rat i on (N T T) Oo k
i s geve stigd .
aan dit proj e ct zal enig e a and a cht ges chonk e n wor de n .
7 .3 .2
VRS Ook bij dit systeem is sprake van een informatie-
centrum, schakelappar a tuur en randapp a ratuur in de w oningen . Er zijn ongeve e r 100 abonnees . In t a bel 7 .2 is een over z icht gegeven van de dienstverleningen in het VRS -proj e ct .
27
Tabe17 . 2
Category
Servic e
M a teri al s
English gramer for beg inner s Drill in Studying by GI Method
■a thena cic s
1- 4
1-1 0
T r$ ea ry comput e r technique 1- 4 Telephone ne twork pl a n
English conver sa tion fo r travelling
Telephone
abro ad
sa l es
guid e
Guidance by Guide to public inns and lodge s
IR M e thod
Weekly "hibition guid e Table ma nn er s J a pa ne se Quiz
in w es t e rn an d
s tyl e
an d
Study
History in
regio n
Quinc e
G + me lbvi e
How
to
pl ay "GO" 1-1 4
Business knowledge, cult ure, a [c .
In het pakket dienstverleningen TV - en FM- programma's begrepen . De diensten
z ijn ook omr oep
z ijn int e r a ctief in
die zin dat bepaalde inform a tie opgev raa gd kan w o r d en ( information retrival) doch ook ve r d e rga a nd in ee n
s nort v raa g - en a ntwoo rd-
methode b .v . voor studi e doeleind en .
7 .3 .3
CCIS Dit is een volledig coax iaal kabelsysteem me t
500 abonnees . Het e xperiment is begonnen in 1976 in de voorsteden Nagayama , Kaitori en T oyogaoka van Tokyo . Eve nals d e an d e re sys temen is ook het CCIS e e n interactief syste e m m e t onder a nd e re d e volgende dienstverl e ningen :
a . omroep-TV (7 kanalen) ; b . lokaal gegener e e rde TV - progrmma 's ; c . pay -TV (bet a ling p e r ka n a a l e n bet a ling p e r prog ramm a ) ; d . opvrag en stilst aa nde bee ld e n ; e . facsimile - dagbl addi e nst ; f . hulp TV- dienst (voor nood opro ep e n e .d .) ; Uit h e t voorgaande volgt d at de d r i e J ap a n se experi me nt e n n ie t alleen w at technische uitvoering doch oo k wa t h e t di e nst e np akke t bet r eft onderling nog a l v e rschil len .
D it wo r dt en e r z ij d s ver-
ooraa a kt doo r dat d e te chnisc he uitvoering be p a lend
i s v oor de
mogelijkh e den w at dienstv e rl e ningen be tre f t e n a nd erzi j ds da t ook we ar gelijk wa a rdige te chnisc he moge lij k h eden aanwez i g war en men ve rschillende keu z en h e eft g emaak t .
He t h ee ft ec hter wel tot
g e volg dat e en v e rg e lijking voor a l wa t de publ iek s reac tie be tr e f t op de ni e u we
dienstv er l e n i ng e n ni e t eenv oudi g
is .
Ook i s
i n de
Japans e ex p er imen ten de tel e foni e buiten bes chouwing ge l aten e n is er dus geen sprake van een volledige dienst e nintegr a tie zoals on de r a n dere in Neder l a n d
in d e bedoeling l i g t .
28
7 .3 . 4
Y okosuk a _p roi e c t He t is een vrij simel l aboratnriun system met Min aboaviee-
aa ns l uiting (he t Yokosuk a E l e ctr i ca l Comm u n ic a tion L ab ora tory : ( afs t and 8, 5 km ) . Ook b in ne n het
EC L) op de cen trale va n Yokos uka
E C L zij n pr o jec te n opgeze t ("in - h ouse" ) .
WD M ) .
C o nsequent i s geb ru ik
( waveleng th di vis ion mu l tiplex :
g emaak t van g olfl engte mult i p lex
De keuze v an W DM is doelbewu st gedaan .
TDM
(time d i v i s ion
multi p l ex ) is ve rworpen, omda t versch illende s ignalen n ame ) nog a naloog ov er g e drag e n w o rde n . m u l tiplex )
FDM
( TV me t
(frequency d i v i si on
e i ge nlij k om deze lf de redenen d e a r F DM onvermij del ijk
tot in t ermodula ti e a anl ei ding g ee f t .
( s p a c e d i v isi on mul ti p lex )
SDM
is ve rwor pen op g r ond van de hog ere k o s te n d o or h e t ge b ru ik van WDM h ee ft h e t voordeel v a n ee n grote f l e x ibi l it ei t
mee r vezel s .
w at be t ref t u it bre idbaar h e id v an d i ens t e n v oor a l wa nneer deze betrek k ing h e bb e n op v er schillend e s ign aal typ e s . de be scho uwde
B ov e ndi e n h ee ft
toep a ssing bet rekki n g o p onv e rst e rk te v er bind inge n .
In het gol f lengte g e bied tu ss e n 0,7 en 0,9 ti un is e e n golfl e ngteafstand (t u s se n de gebrui k t e golfl e ngte)
van 30 nm b e r e i k t (in d e
to ek omst 2 0 nm ) ; i n he t golflengt egebied tuss e n
1 e n 1,8 um is
ee n
golfle ngt e-a fstand v an 50 nm be r e i k t ( i n de toe komst v a n 30 n m ) . Men z i e t twee toe p a ssingsgebi e d e n :
" busi n e s s - u se- system" e n
"home-use-system" . Voo r h e t eer ste toep as singsg e bi e d word e n vi er ka n a l en g e br u ikt u m (l ase r diode s) .
B ij
een o verdr a cht va n
e en d igitaa l sign aa l van 6 ,3 Mb it/s e n
ee n
4 MHz
tu sse n 0,80
e n 0, 8 9
a na lo o g s ig n a al (per
kanaa l)
i s de maxim ale
( N TSC)
TV
l eng te 9 km .
Voo r
he t t weede toepassingsgebied w orde n 6 ka n al en g eb ru ik t :
4
gebi e d van 0, 8 0 e n 0, 8 9
um
( LE D)
e n 66n bij
1 ,3 um
um ( lase r di ode s) ,
66n bij 1 , 0 6
in h e t
( LE D) . Op i eder kanaal w o rd t een 1 ,5 M bit/s
d igit aa l sign a al a l smede ee n De max ima le l e ngte is 8 ,5
4 MH z
( NTSC)
TV s ign aa l over g ed rage n .
km .
B ij h e t " business - us e-s ystem " wo r d e n de vo l gend e d i e n s t ve rl e ningen in be sc houw ing g en ome n : tel efo n i e , dat a , still picture,
mult i p lex PBX, hoge- s n elh e id
I .T .V . , T V -con f erent ie e n Video Re t r i ev a l
Syst ems (V R S) . Bij h e t "home -u s e- syst em " wor den de v ol gende d i ens t verlen i ng e n i n bes chouw ing gen ome n : f ac simi le ",
te lefon i e ,
" home-
be el d tele f oni e e n Video Re tr i e v al Service
T V -omrce p diens te n ,
( VRS ) .
Dit s y s t eem is ten op zi ch te va n H I- OV IS geavance e rder v an op ze t voo ra l v anwege de v e rderg aa nde d ien st en in tegra t ie e n de t oep ass ing van WD M .
He t is opv a ll end da t de ove rdra cht van de TV-s ign a l en
in a n a loge wo rm pl aa t svi ndt . Wel wordt me ldi ng gemaak t v an de TV s i gnaal over dr ac h t v oor he t
to e p assing van hi gh-de fi ni t ion
" bus i ness-use-sys tem" .
Over i ge ns d i ent opgemerkt t o worden dat het Yoko suka-pro j ec t z i ch nog i n de labora t orium f ase bevindt . T o epassing in de prak t ijk wordt pas over 5 t ot 15 j aar verwacht .
29
7. 4
Evaluatie van Japanse e xperimente n
7. 4 . 1
SRS gebrui k e r s we rd e n de ni euwe di e n s tver l e nin -
Door d e
gen als zeer nuttig erv a r e n . In figuur 7 .5 is
nu voor 6 E n
jeer
het gebruik in proc e nte n v a n de verschill end e d i enste n door een groep van 500 de e lnemers w e e rge geve n . Figuur 7 .5
ue ic , r . S nrorL l vine Sn[ o cmaclan
mot i on 7 .01
Ed u c a ci on , culture, hobbl e s 14 .7 2
~ez c,-. .
Leisure information 1a . 6:
q u lxea 8 . 02
S ho ppin g i n f orma t io n
10 .72
Raserv a C iooc
' Tr a ffic informa tion Medi a l .72 forma tion 11 12 .0:
Sam p le :
17 .95
50 0
Voorts is gebleken dat een maandelijkse bij dr a g e voo r d e ni e uwe dienst e n in de orde van $ 32 voor het publiek aan vaard b aar is .
7 .4 . 2
CCIS Ook hier w ordt gesteld d a t he t g eb ode n e door h e t
publiek positief gewaardeerd werd . De cijf ers beve sti ge n dit e c h t e r niet duid e lijk : ongev e er 63% spr a k a ls zijn oorde el uit
"si gnifi ca nt " .
He t
r e st erende deel wa s van m ening d a t de ni euwe d i ens t en ni e t van b e lang wa ren (insignific ant) . Overigens bl ee k uit h e t on d erz oe k d a t h e t b e dr a g dat de gebruik er s van de d ie n s tver l e ni ngOn b ij een definitieve invo e ring z ou de n w ensen t o betalen, afh anke lij k v an de di e nstver le ning,
s l e chts
10 3
50% va n de we r keli j ke
k osten belopen .
7 . 4 .3
HI - OVI S Oak wa t dit e xperiment b e t re ft gee ft de eva lu a ti e
e en positief r e sultaat .
I n t ab e l 7 .3 w o rdt he t resul t ant v a n
e e n e nqu8te onder de abo n n e es gegev e n me t betrekki ng t o t de n oodzaak of wens e lij k heid v an n i e uwe die n stv e r len i nge n . Hieruit b lijkt d a t 8 0 A 90% v a n de ge e nq u dteerden de aan gegeven di e n s tv e rl e ningen al s n oodz ak el ij k be schouwde .
He t kostenas p ect
( w erkelij k e k osten alsm e de het bedrag w at me n voor d e b e tre ff e nd e dienst we nste to b e t a len) is bij de z e enqu8te niet in
b e sch o uwing
g e nome n .
30
T a bel 7 .3
" Hoc ~au ry " ( a n sver )
Ge nr e
o n-d uty
Medical Practitioner holiday Medical
i
on 92 .8
I
health Snforna [i o n frog 92 . 8
hospitals and public health centers Kedical facilities address and telephone numb e r
92 .6
Muni cipality , polic e fir e station g uide Lou ]
news
station an d 91 . 3
s peci a l
89 . 0
Local cul tu r a l proportion and eight seeing
g uid e
85 . 2
Shopping Transport
guide
83 . 6 83. 3
facilities guide
Iii-01'15 p r ogr am guide
80 . 5
Loc a l experts answer to
citizen s
questions Weather
79 . 3
guid e
79 . 1
Voorts w ordt a angegeven da t a, de betrouwba a rheid en d e " performa n ce " in al
v a n het HI - OVI S p r oject
z ijn a specten aan de ver wachtingen volda an hebben en de
toe k omstmogelijkheden bevestigd zijn ; b . de t weerichtingsmogelijkheden van het systeem vol l edig to t hun recht ge k omen zijn voor a l wat lokal e en educatieve programm a' s betreft . (Een ruim gebruik werd gemaakt van de in de woningen aanwezig e camera's en microfoons) ; c . van de lokale programma's voor gemiddeld 20% gebruik wer d gemaakt, met een maximum van
75% .
Vele lokale autoriteiten e n
instellingen hebben gebruik gemaakt van de in het systeem aan wezige mogelijkheden . 7. 4. 4
Bezoek_ a an_Japa n Omdat uit de
dui de lijk n aa r vor e n i s
ter
be schi kk ing s taa nde g e g e v e ns
gekomen da t Ja p a n een v oor aa n s t aande
pl aa ts inn eemt in h e t ond erz o e k n a ar d e to e p a ssing van gl a s ve z elk abels in h e t lok al e te le comnnunic a tien e t,
wa s ee n
bezoek a a n dit l a nd om t er pl aa t s e kennis t o n em e n v a n d e op g ang zijnd e expe rime nte n e n me t de bet re ff ende insta nti e s v a n g e d acht e n t o w iss e l e n,
zee r g e r e chtv aard ig d .
D it bez o e k he e ft
pl aats g evonden i n d e tweede helf t van ok t ober 1982 . B ij dit bez o ek w e r d het H I - OVI S -p r oj e ct be zocht en ge spro ke n m e t verschi l l e n de
f u nctionar is se n van de V IS D A-
o r g an i sat ie , W e l k e org a nis a t i e he t HI - O VIS -proj e ct uitvoert . Voo r ts werd ee n bez o ek
ge b r acht aan d e NTT We lk e or g anis a t ie
h e t V RS exper ime nt ui t v oer t . Daarn aast w erd kennis genom en v a n e x periment e n in het ECL (El e ct ri c a l Communication
Labora t or y )
van het NTT to Yokosuka
e n ges p roken me t versc hi llende me dewerkers van het RITE ( Researc h
In s t i tu t e o f Telecommuni c a t ions and Economics ) , We l k
31
institu u t onder a ndere ges po n sord w or d t d oo r he t Min i ster i e v an Post en Telecommunicatie e n de NTT
(Ni ppon Te l egraph and
Telephone ) . De ov e rheers e nde ind ruk uit h e t b e zoek is we l d a t er binn e n Japan e e n tege ng e ste lde opv a tti ng b e st aa t tussen e n erzi j d s het Ministerie va n Post ander z ijds het
e n T el ec o mmu n i c a t ie, NTT e n R I TE e n
Minist e r ie va n I nt e rnat iona l e Hand el en In dust r i e
(MITI) en VISDA . Ho ewe l be ide "pa r tij e n" dat voo r de gl a sv eze l kabe l een g r ot e
erva n over t ui gd wa r en
t o e k omst
de lok a le tel e communic ati e ne tt e n,
wa s
van e e n verschi l l e nd e ops t e lling .
MITI
is wegg elegd i n
e r dui de l i j k sprak e e n VIS DA z ij n over tuigd
van de noodza a k v an intr oductie v a n ni euw e di ens tver l e n in g en op het terrein van int er a ctiev e vi d eo, zo a ls besch rev en in d e voorga a nde par a grafen, vooral di e h andelen over het HI - OVIS project . Dez e ove rtuiging is ni e t alle e n g eba seerd op het g eloof in de komende info rmati e m aa tschappij waarb i j aa n d e aanw ez i ge en to enemende behoeft e bij de bevol k ing aa n me er e n beter e
informati e on actief to kunn e n deelnemen aan h e t soci a le ,
politiek e
en cultu r ele leven tegemoet ge k omen k a n w o rde n door
een ad e quaat glasve z elk a belnet , d och ook op de op vatting da t in een*niet al to verre toekomst het ene r giegebr e k
aa n le iding
zal geven tot een afn emende mogelijkheid tot physiek e ver plaatsing va n personen e n de tel e communic a tie in
i nt e r acti ev e
worm dan een altern a tief moet bi ede n (thuis w erken, vi de o conferenties, electronische kra nt en post e tc .) . D eze ov er tui ging wordt door mede we rkers aan d e VISDA - orga nisatie net een w elha a st religieus fanatisme v e rd e digd . Het HI - OVIS - e x periment w ordt door h e n b es chouw d al s ee n eer s te stap on de infr a structuur voor een der g e lijk b re de maa ts chap pelijke dcelstelling to l e veren . H e t HI-OVIS-project is d an ook ruim opgez e t . Het is een b i j zo nde r k ostba ar proj ec t . jaarl a sten bedragen ong e veer
De
1 miljoen Amer ik aa nse d o ll a r s
en wo rden geheel gedragen door h e t MITI . Omge rek e nd is dit ongeveer f 25 .000, -
per abonnee .
kosten bij . Het experime nt zal in
D e abonn e es drag e n ni e t
i n de
1 9 8 3 b ee indigd w o rde n . V erde r e,
meeromvattende, proj e cte n (HI - OVIS IS e n I II)zull en al l ee n d an ter hand genomen word e n a ls in 19 8 3
a ang e toon d
is
da t H I- OVI S
gecomme r cialis eer d k a n w o r den . Hi e rva n z i j n de VISDA-medewerkers overigens ove rtuigd . Bij
e en demonstr a tie tijd e ns h et bez o e k
bleek echt e r d a t het me r e ndeel v a n de aa nge slote ne n g e bru i k maakte van het syste e m d oor he t k ijk e n n aa r d e "no rmale" d i s tr i butieve televisieprogr amma 's (na tion aa l,
l ok aa l en op v i de o-
band vastgel e gd e n door de aang e slot e nen gek o ze n
p r o g rammn 's) en
slechts een ze sta l (onge v ee r 3%) n ear ee n Enge ls e les, d i e vanuit de studio in he t centr a l e pu nt werd ui tgezonden en waa rv oor e en t eam besta and e uit 2 re gi sseurs , en een twee t a l ar ti e st e n wa s
2 camerame n sen,
i ng esc h akel d :
1
lerare s
B ij deze Engels e
les we rd de inter a cti eve mogelijkhe id gedem o n str eerd . k e n b ep aa ld e leerlingen oproepen waarna op he t
De lerares
scherm in h et
32
c e nt rism 6n bij l erare s e n
de aang e s lo t e n e n een dubbelbee l d vers ch ijnt v an
lee rli n gen .
Bij d e NTT, het Mi nist er ie v a n Post e n t ele communic a tie e n h e t RITE is de opst e l lin g ten opzichte v an ni e uw e di enst e n naa st d e tr a ditionele (t el efoni e , ge r eserv ee rd .
TV en geluids d istributi e e tc .)
ze er
Me n const a t e ert ee n g rote a cht er stand in d e accep-
t a tie door de g eb r ui ke r s van ni euwe d ienste n t e n op z icht e van w at te ch n ologisch e n t e chnisch mog e lij k i s . T e chn i sch z ijn ve le ni e u we zake n to r e a lis e ren maar de gebruiker s zijn e r(nog?) ni e t rijp voo r en tonen e e n grot e t er ughoud endh eid . De e rv ari ng is dat d e v e r and ering in h e t g ed r a gspatroon va n d e g e b ru i ke r s v eel l a ngzame r g aa t d an d e
t e chnolog is che
ontw i kke l i ng .
Het is daarom d a t bove ng e noemd e inst a nties h e t st a ndpunt innemen d a t w an n eer bij
expe riment e n op h e t g e bi ed va n
nieuwe lokale t e lecomnunic a ti e systeme n to v e e l de nad r uk gelegd w ordt op nieu we
interactieve vi de o -d i e nst ve rl e ning e n,
die experiment e n e en tel e urst e llende erv aring z ullen opl e ve r e n . Het CCIS, w aa ra an in h e t voo r g aande e n ige aa nda cht
i s geschon-
ke n e n w elk exper iment ee l syst e em vee l g e lij ke nis vert oon t met HI - OVIS, voor a l wat be t re f t ni e u we d i e nst en ,
is d a n ook
op een teleurstelling uitg e lopen . Er kon niet wo rden aa nge toond d a t een commerciel e e xploit a tie h aa lb aar wa s . Om di e r eden is het CCIS, dat uitg e vo e rd is in een s ame n werking van N TT en het Minist e ri e van Post e n Teleco mmu nic a ti e, 1980 b e eindigd . In e e n e indr appor t zijn de
in oktober
co ncl u si e s v a n h et
CCIS - project neerg e legd . Het RITE is speciaa l opge richt (door o . a .
NTT en h e t Minist er i e
va n Post e n Telecomnunic a tie) om h e t gedrag s p a tr oon van gebruik e rs op t e chnologische verni euw i n gen op h e t terrai n van de telecommunicatie m e de in de st u die to be tre kke n . onder meer de
Men onderzocht
" ma r k et dema nd" en tracht een vo o rs pe lling to
doen over de maatschappelijk e be hoeften aan t e l ec omnun ic a ti ediensten in de toekomstig e maa tsch a ppij . daar om naast d e st u di e w ikk e ling van d e aa n
B in n e n he t R I TE wo rd t
te n aa n z ie n van de technologis c he ont-
t ele communic at ie ve e l aandach t gescho nke n
" socioscientific r es e arch " .
De o ver t u i g i n g bestaat da t
de soci a le accept a ti e in ho ge mat e b e p a l en d is voor de bereikb a re omvang v a n de in nova ti e
op h e t gebied van de te leco mmunica t ie .
Te rloops wordt opgemerkt d a t cok in Fr ankrijk een dergel ij k instituut b e staa t genaamd I DATE (in de buur t va n Mon tpe l lier ) wear e veneens de soci a l e we tensch appen
(g edrags p a t roon van ge-
br u ik er s) bestudeer d wordt in r el a ti e met de
te c hnol ogisch e
voortgang . Op 5 en 6 oktobe r 198 1 h ee f t e r in T okyo een gemeens ch ap pelij k Japa n s-Ducts s emi na r ov e r d e vond e n ,
I nf o rma ti e-maa t s ch a pp i j plaa tsge-
op welk s emin ar u it vo erig va n gedac hten is gew i sse l d
ove r d e int erac tie tus s en de so cia l e acceptatie en de tec h nolog isch e mog e lij kh eden e n vern i euwingen . Ui t h e t vers l a g van d i t
semin ar b l ij k t du i deli j k ho e gevaarli j k he t
zake n, d ie t ec h n ol og is ch mo geli j k geworden
is ni euwe
z i jn, to i ntroduceren
33
zonder een voor a fgaa nde diepgaande studie v an de soci a le
acc e pt a tie .
Teleurstelling en bl i jv e n d an ni e t uit . E r n v a n de re su lt a t e n v a n d i t
semi nar wa s , z o werd
medegedeeld, dat binn e n de Duitse B ondsr e publiek he t Heinri ch Hert z
Instituut (HHI) to
B er lijn in de k om e n de tij d z i c h mede za l
gaan w ijden aan socio - economi sch e studi e s . Vertegenw oordig e rs van de N TT e n het R ITE z i jn v a n me ning d a t HI - OVIS e e n z e lfd e
lot besc h or e n za l
hun mening zal HI - OV I S in
198 3
z i j n al s he t CCI S .
gebreider e e n verbeterde vo rm (HI-OVIS omdat evenmin
Naa r
bee in d i gd worden e n ni e t i n een u it II e n z .)
worde n v oor tg eze t,
aa ngetoon d zal ku nn e n wo rden d a t commercialisering
nu reeds mogelijk is . Het enige systeem dat men voorlopig a ls
l e v ensv a tbaar b esch ouw t
is het ook reeds in h e t voorg aa nd e v erme ld e V R S ( v i de o re spons e system) . Bij dit syst e em w ord en d e aang e s l otene n s t i lst aa nde beelden (TV - k waliteit : NTC) , en bewe ge n de b eelde n ( TV - prog raim a's op verzoek 6n volg e ns tijdschem a ) bij
aa nvr aa g t er be schi kk i n g
gesteld . V a n de stilst aa nde b ee l de n ka n o ok ee n
"har d copy " ver-
kregen worden . De aanvr a ag g e schi e dt d oo r ee n k ie spr oc edu re v i a de norma le tel e foonlijn . De programma-toevoer
g aa t ook vi a d e
normale telefoonlijn . Zolang de aa nsluitdichth eid ni e t hog e r is den 10 A 20% kunnen door een k e u ze uit d e b e sch ikbare a de rpa re n voldoende overspraakvrije v er binding en g ek oz e n w orde n, met versterke r s ond e rw eg .
z ono dig
Nee mt de aansluitdi cht h eid to e de n
zull e n speci a l e tra nsmissiemi dd e l e n in d e r icht ing c e ntnun n ear a bonnee noodz a kelijk w ord e n . hoogwaa rdig e
A ls
z oda ni g dien e n
zich de n
aan
symme trisch e ade rp a r e n, co axi a l e g ele id i n g en e n g l a s -
vezelkab e ls . In het c e ntrism z ijn a ls br onne n aanwez ig s til s t aande beelden (o . a . microfiche s) ,
de
een videothe ek di e ongevee r
"openb are" TV-omroe p s i g n a l en e n
12 0 TV -pr o graaunn's op de v i deotape
omvat .
7 .5 QUB°_system Dit syste e m,
aa ng ekon di gd ond e r he t motto
"Interactive video on the mo v e", Cable Communic a tion Inc .
i s ont w i kke ld doo r W a rne r Amex
e n ing e voerd in Columbus (Oh i o) in de
Ver e nigde Stat e n met ing a ng v a n 1 de c e mber systeem is
1977 . D e b as i s v an he t
ee n s amen we rking tus se n computer-technologie m e t
kabeltelev isie wa a rdoor een wo rm va n i nt e r a ct ieve video on ts taa t . M et behulp v an
ee n comma ndo-pan ee l (hom e t erm ina l),
ve r b onde n
a a n de TV - ontvang e r , ken d e abonn ee ee n ber i cht s tur e n near he t syste em- centrism . He t ber i c ht ken be trekk i ng h ebbe n o p h e t op vr a g e n van ee n b e paa ld T V - p r ogramm e
( k i es-TV) , dee ln ame aan
een TV - Quiz, een waarsc huw ing nea r e en po l i tiebureau e tc . . In het centrism b ev inde n
z i ch naa st d e gebru i keli j ke a pp ara tuur
voor de ontvangst v an TV-pr og ramme ' s st raa lverbinding e n of kabe l)
(aangevoerd v i a sa t el l ie t ,
en de doorgifte van deze pr ogramma' s
aa n het net, ook twee afzo n der lij ke computers en wel een datave rwerkend e c ompu t er e n een
"polling"
computer . Me t deze twee
34
c omputers w ordt de info rma ti e stro om v a n e n n aa r de ho me te rm inal be s tuur d e n oo k de verwerk i n g va n de informa ti e a l smede de t ar i fier ing,
d at w i l zegg e n k o s te n -bereken i ng en -opgave v an d e
ge lev e rde d i e nst e n per aa ng e s lotene e n per programme (of d i e nst), to t st a nd g ebrac ht . kabe ls
He t net
- doc h d i t is
is opge b ouwd u it coaxial e
zoal s reed s eerder opgemerk t ni et
esse nti ee l - voorzien va n versterkers voor beide transmi ss i erichtingen in e e n bepa alde configuratie ("upstr eam en downstre a m") . De hom e t e rmi na l be staat u it ee n b as i seenheid en een afs tand be st u urs ee nh e id .
Me t deze laa tste
ee n he id ka n de aan ges lote n e
ee n k euze waken uit de beschikbare p rogr ammer' s o f d i e nst e n . De b as is ee nhe i d be v a t u ni eke adre s ser ingsinf orma t ie voor de iden ti fi cat i e v a n de aan g e s l ot en e .
B ove ndien b evat de bas i see nh e i d ee n
2 56 k b/s d a tamod em v oor de on t vangst en het ui t zende n van di g it aal g e cod eerde b e richte n . Geb r uik ma ken d va n de
id e nt i fic a tie v a n de aan geslotene n vanu it
h e t ce nt r ism kun nen ve rschi lle n de d o ele i nde n bereik t worden .
Ni e t
a l le en k ostenbereke n i ng v oo r g e l e verd e p rogrammer's o f diensten wea r ook de v as t s t el lin g va n de bevoegdheid bep aalde programmer' s o f di en sten to
o n tva ng en,
kern g eschi e d en .
Di t laa ts te bi ed t de
m og e lij k h e id doelgroepen voor be pa alde prog ramma's same n to s te l l e n . De b a si see nh ei d k an o o k de to e st and van me l de rs e .d . doo r geven n ea r he t c e nt r is m .
ala rmsysteme n, br a nd -
D it c e nt r ism g ee ft de
informati e weer door aan de bevoegde in st a nti es wee r)
(politi e,
br and -
me t a l l e rel evante g e gev e ns C a dr es e tc .) .
V e r s chillend e se nsor en, in de woning (vers p re i d ) z ijn d .m .v .
aan gebr a cht ,
ee n hui s net op de ba sis ee nhe id aa nge s l ote n . Ook stelt
de b a sis ee nhe i d de aa ng e slote n e in s t aa t cm eenv ou d i ge an t w oorde n (b . v . j a,
n ee of gee n mening) t o g eve n op v ra ge n g e s te l d i n h e t
kad er v an e e n T V -p rog ramm er of
and e rs z in s
(opi nie pei l in g) .
H et TV- dienstenp a k ke t van QU B E best aa t uit dri e niv e aus op b a sis van 30 TV - k a na l en . De b a s is- di e nst best aa t ui t
10
a lg e me ne d i stri -
buti e- TV - signa l e n ("off -t h e-a ir") . Daare nbov e n 10
T V -ka n a l e n op ba sis van k ie ste lev i sie in de wo rm
van pay- TV (d . w .z . met ver r eke ning per p r ogramma ) . Vo o r t s
10 TV -
kana len voor lokale to e p a ssingen ( s chool, lo ka l e autorit eiten etc . ) . Vi e r v an de ze laatste prog ra mm er' s zijn be st emd voo r een se l ec ti e ve vers pr e iding d . w . z . sl e chts t oegankel ij k vo or e en va n tevore n bepaa lde doelgr oe p . Uit h et voorg aa n de volgt da t he t mo t t o
" I nteractive v i de o on the
mov e" e e n v la g is die d e lad ing nie t h elem aa l dekt . In w ezen is he t syste em, voo r z ov e r h e t uit de s chaarse g e g e vens i s n a t o g aan, niet w eer dan ee n co mb i na ti e van di s tr i buti ekabe l -TV ( 1 0 p r o g r am mer' s) , pr o grammer's )
pay -TV in de w orm va n k i es-TV
( 10
e n 10 programma's van plaa ts eli j ke interesse .
Daar n aas t i s ee n mog el ij kheid t o t o p i niepeil i ng ingebouwd, a l smede een alarms y s t eem tegen brand,
i nbraak e .d . .
Er zi jn verge berich t e n da t Warner Amex Cable Communications I nc . bezi g i s een nie u we h ome computer
( QU BE III )
to ontwikkelen waarmee
het mogel ij k z o u z ijn ee n 1 10-tal T V -kanalen to ontvangen, te rw ijl
35
ook d e mog e lij kh e i d v a n ee n t ele t ekst-sys t eem kra nt)
aanwe zig zou
( elektron i sche
z ijn .
Ondertussen heeft een onderzoek verricht door het pe r sbure au A P/Dow Jon e s
aan g e t oo n d d a t QUBE nie t di e verander i ng in de
levensstijl heeft gebracht di e de enthousi as te org anis a toren v a n h e t syst e em e r oors p ron keli j k v a n had d en verwacht . De gebruikers zijn wel ver rukt over de ruime keuze uit het TV-progr aim¢e-ar sen aa l met n a me P a y - TV ( be t aa lte l evis i e )
en h e t bewakingssya teem .
M a a r v a n de e x tra mog e l i j k h ede n van het twee-weg verkeer, b ij v oo rbee ld onm i dd e llij k e op i n i e peil ing als bakerma t va n een n i euwe w o rd t bet rekke l i j k we ini g gebruik gemaak t .
" inst a nt -democr a ti e" ,
Ook van d e mogelijkh e id tot he t o nmi dde llij k geve n van een oo rdeel over d e kwa lite it va n produkten e n di enste n van le v eran ci e r s w ordt ma a r aarzelend gebrui k wederzijds to zijn :
gem aa kt . De t er ugho udendh e i d s chijnt
e nerzijds van d e
z ijde van de aangeslotenen
(vr a agstelling vaak onno z e l ) , a nd erz ijds va n de z ijd e van de vraagstellers (resu lt a te n v an opin ie pe il i n ge n
zeer afhankel ij k
van momentel e gemo e dsg e st el dh e id va n onde rvraagd e n) . 7 .6 Experimenten in
a ndere l a nde n
7 .6 .1 Inleiding In v e l e l a nd e n vind e n onderzoekingen e n experime nte n ten a a nzi e n van het g e b r uik v a n gl a sv eze lkab e ls in loka le tel ecommunicatienetten p laa ts . Voor
z ov e r kan w o rd en n a g e g aa n is
er
echter nergens sp ra k e v a n ee n gecoo r din ee rde na tio nale ac tivit e it gepl aa tst in het k a d e r v an een varstr e kke n de doe l s telli n g . In ve r gelijking met wa t in Japa n gebeu r t we k ken de activ it e i te n eld er s va ak de indruk van kr uime lwe r k . De e nig e lande n waar
op e n i g e
schaal get r acht w ordt ee n nation a l e aa n pak to r ea l iseren
( al hoewe l
niet op een met Jap a n v er gelijkba r e s c haa l) , z ijn Frank r i j k e n Duitsland . Het is echt er m o e ilij k g e bl eke n om m eer dan opp erv l akkig e informatie uit d eze b e i d e
la n de n t o v erkr ijg e n .
He t e nig e
w at bekend is - en wa t wordt bev e stigd doo r erv ar i n g e n i n Nede rl and scha a l,
is d a t de k ost e n van e en exper i men t , ze lf s o p bescheiden u iterma te hoop
z ijn .
Waar s chi jn li j k
i s d i t de rede n da t
men slechts aarzelend tot e xpe rimen te n dur ft o ver to gaan, v ooral in dez e
tijd v a n e conomische te r u ggang .
He t bli j k t name l i j k da t
voor e e n bescheiden proefnet v a n omstreeks vijftig abonnee s de kosten (inclusief ont w i k k e ling) in de o r de va n 1 miljoen gul de n pe r abonn ee
liggen . Er m oet dus nog a l wa t geb e u re n w il le n de k o ste n
per abonnee komen in de o r de v a n de kos ten v a n ee n t radi t ionele te l efo o n aansluitin g te z ame n me t een t radi t i o nele kabeltelevisieaansluiting ( e nkele du i zende n guldens ) . PTT-adm inistr a ties
Di t d ue t n atuurlijk vele
i n E ur op a h u i ver e n om me t experimenten to
beginn e n . D aarbij k omt nog d a t vanw e ge de
techn o l o gisc h e voorsprong die
J a p a n op d it t e r rai n bezi t geavanceerde componenten voor een de rg e lij k proefnet vaak u i t Japan betrokke n .zuilen mce t en wo r den . D it ge ld t v oora l voor de E / O en O / E omzette r s voor de veelbelovende
36
lang e r e go l f le ngte n . H et
l i j kt erop da t Japan 66 n van zijn dcel-
e in den g e r e aliseen9h ee ft en wel h e t ve r kri j ge n van een monopo l i epositi e . Na deze algemen e i n leiding vo lgt een kor t e op somming van experimenten waarvan wel gegevens ter beschikking staan .
7 .6 .2 Nederland In Nederland is sinds enige j a ren een 5 amenw erk ing s v er b and t u s s en PTT, Ph il ip s e n de Te ch nische Hog es c hoo l De lft en Eindhoven actief met als doel tot een e xpe ri me nteel proefnet in het lok a l e ne t o p b a sis van glasvezelkabel to komen .
Na ee n
studi e f a s e is ee n la bora to r iumf a s e gekomen waa rbi j in de ve rschillende l aborato ria syst eem onde r de l en zijn onde r z ocht e n op hun b r uik baar heid g e to e tst . D e v olg e nd e "inho u se "
st a p is
proef om alle rlei probl em e n die
ee n
z og enaa mde
zich in de pr ak tijk
zouden kunnen voordoen en die bij de a bonnees ergernis zouden k unn e n opwek ke n, in e en n ag e bootst e In e e rste aanl e g r icht me n
situ a ti e t o kunnen oploss e n .
z ich op ee n d i e n s t e np akke t d a t
overeenkomt m e t b e st aa n d e di e nst e n op h et t e l e f oonn e t en h e t kabeltel e vis i e n e t . int e r a cti e ve
n ie uwe
Daa rn aa st blijft de mogeli j kheid ope n v oo r (vid e o)
d i e n s t e n d o ch
a ll een tus s en
a bo nn ee s
en centrale . Doo r de b e scheid e n op ze t v a n he t p r oj e ct h eb be n nieu we int e r a cti e ve d i enste n tus se n abonnees we inig z in,
z o a ls
r e eds e erder is b e toog d . In Jap an he e ft m e n dan ook d ez elfd e we g bewan de ld .
E e n typisch
ond e rscheid me t J apan is d a t m e n in Nederland de te l e fon i e (en wa t daa rmee
s ame nhangt)
w i l op n eme n in he t g ehe l e pakke t .
Een punt van studie in Nederl a nd is nog of men de TV-sign a len a naloog of digit a al
za l ov erd ra ge n . In J apan hee ft m e n ana l o g e
overdracht g ek ozen e n is d aar door t erecht gekome n op ee n oploss in g die a angeduid ken worden me t ki e st e l e vis ie : overg e br a cht op b e stelling v an de ab o nne e .
er w or d t 66n prog ra mm e W il men op a nal oge
wijze meer programma's tegelijk overbr en gen d en rijzen grote probleme n in verba n d m e t d e compo n en ten
niet-lineairiteit van de gebru ik t e
( s p e ci aa l E /O e n O/ E omze tters ) .
v oo r i s den h e t geb ru ik v a n d igitale
Een oplossing daar-
t ech n ieke n die e c h ter wee r
digit aa l-a n a loog o mz e tter s nod ig w aken . En den nog i s het de vraa g of he t me t d i g it ale t e ch n ieken moge l i j k is ee n even grout aantal TV -p r og ramme 's aan t o b i e d en als nu in CATV-ne t ten mo ge li jk is
(12 tot 30 kanalen ) .
Ee n
c ombi n atie van kiestelevisie e n
par all e lle p rogramma voor z i en i n g
is
noodzakelijk .
Een a spe ct v a n k i e st e l e visi e i s da t h e t waarschijnlijk nodi g zal z ijn e e n aant a l indivi due l e aa n sl uitinge n per moon ing t o realiseren (b .v .
vi j f) om de mog e lij khe id to hebben in versch i l le n de ver t rek-
k en n ea r ver sch i l lende programme's
o f diensten t o k ij ken . Hierv oor
kan d e n de para l lell e voorzie n i ng be nut worden . U it het hierboven vermelde volg t dat de zaak Ne d erland we l b reder word t bekeken den in Japan :
in
in de eers te
plea ts do o r de in corporati e va n de te l e f onie en in de tweede pleats
37
de wijze van voorziening van TV-sign a len . Dat dit la a tste in Nederland een bel a ngrijk e rol spee lt in d e
ov erwe gi n gen wo rdt
voor een b e langrijk d ee l ve r o o r zaakt door d e uni eke s it ua tie in
N ederl a nd met ee n op vrij grote sch aa l
aa nwezi g k ab e l -
televisienet met een bij h e t p u blie k v e rtrouw de w ij ze v a n programmavoorziening . Allerl e i technische p r obl em en mo e t e n nog opgelost w orden, de operationel e
waarbij da n nog komt d e vraa g s te lling hoe
op ze t
Een inter e ss a nte,
za l mo e t e n zijn .
e n mogelijk goedk o pere ,
hybride systeem . Voor d e kies - en abonnee - TV)
o p l os s i n g i s ee n
omro e pdistributi e
( e vent u e e l inc lu sief
w ordt gebruik g ema akt v a n h e t coax i a l e
mini - sternet w a arbij de zogen aamde mini - ster re n w e l gevoe d (dat w il z e ggen van progr amma ' s voorzi e n)
w orden d oor het gl a s-
kabeltoevoernet . Tuss e n mini - sterpunt en de abonn ee w or d t dus voor distributieve toep a ssing e n v a n h e t g ebru ike lij ke a bonne ekabelnet, bestaande uit co a xi a l e k ab e ls, g e br u ik gemaak t . Voor a l l e andere dienste n w o rden d a n nog 66n of meer dere gl a s vezels v an a f het mini - sterpunt de w oning e n ingevoerd . Uit het voorg aa nde is wat werk verzet moet w orden om, 198 4
d uidel i j k da t nog h ee l
z o al s de b edoeli ng is, o m str eek s
een proefnet op gang to krijg e n . Voorlopig e s c ha ttin gen
hebben al aangetoond dat de k osten zeer hoop niet ve el
7 .6 .3
zulle n
z ijn e n
lager dan 1 miljoen guld e n per abonn ee zulle n l iggen .
Overi g e_e xperim e nte n Voor zover mogelijk zal aan de h a nd van d e
schaarse g e gev e ns, afgeleid uit d e l i t er a t u ur, een ko r t ove r z i cht w orden ge geven van de ex per im e nte n di e ,
naa st de reeds
ve r melde, elders worden ondernome n . In het alg emeen k an worden opgemerkt dat,- z oals r ee ds e erder g eze gd ,
in f e it e nergens ee n
situa tie b e staat a ls in N ede r l and . In Ned erland bes t a at een ingeburgerde praktijk met k abe l te l e visie me t ee n w ij z e van programma voorziening waa rbij het g e h e le pa k k et v a n TV- en FMprogramna 's a a n de w oning e n wordt toegevoerd en d e abon nee met de
in d e woningen a anw e z ige on tv a ng app a r a t uur ee n keuze doet .
In de literatuur wordt dit w el
a angeduid me t de t erm CU S
(customer s e l e ction) . H e t me t behulp v an gl a sve ze l kab e ls can in alle o p z i chten verg e lijkb a r e s it ua tie v e rwezen l i j ke n is g een eenvoudige opg a ve
z o a ls r e eds ee rde r ge z egd . H e t is du i de lijk
da t juist in ons l a nd v anw eg e de bestaande situ a t i e in ee r s t e aa nleg moeit e g ed aan moet w o r d en om hi eraan aansluit i n g
to ver-
krijgen . In andere la nd en ka n men z i c h v aa k, ni e t gehin derd door e e n g ev e stigd e p rak tijk,
vrij e r opst e ll en en dir e ct over-
gaan op een worm v an ki est e l e vi s ie (C ES :
c entr a l se lecti on),
d .w .z . d a t de abonnee door e e n kiesproc e dur e op a fsta nd b e paal t we lk progr amma v a nu i t e en c en traa l p u nt n aar z ijn aan slu i ting gevoerd kan worde n .
Z o a ls
r e ed s
eerd er be to ogd vere ist da t in
het algemeen we er on afhank e li j ke aanslui t ingen per wo n i n g .
Een
38
der gelij k C E S - s y st eem i s voor a l s nog be t er aange pa st aan de moge l i j k h ede n d i e d e gl as vezelkabel bi ed t .
I n b eg in se l
i s dit
oo k g eda an in d e ve rmeld e J a p a ns e exper imen t en .
7 .6 . 4
Can ad a In Canada wo rd t m e l d ing g emaakt van dr ie
e xperime nte n, Yo rk vill e
a ll e v a n h e t CES - syst eem t yp e .
( T o r onto) me t
H e t TV - sign aa l
40
He t eer ste is in
a bonn ee s .
z ow el a ls h e t tele foni es i gn aa l worde n ove rge -
dr agen in ana loge vorm ; voo r d e bei de
t rans mi s si erich ting e n
w ord e n a p a rte v e z e ls g e bruikt . Er wordt g een mel ding gemaakt van FM- signa len . Het twee de is in Elie ( Ma nitoba) me t 150 a bonn ee s (m ax im a le abonneelijnl e ngte 5
km) . De abonnees kunnen kie z en uit 9 TV-
ka nalen en 7 FM- geluids ka n a len . D aa rn aa st is er de mog e lijk heid van telefonie (in digitale worm) is spra k e van 66n ve zel per w oning .
e n d a t a tr ansmissie . Er
D it e xp er ime nt zou in de
loop v an 1981 van st a rt moet e n gaa n . H e t d erd e a ang ek ondigde syst ee m zal opge z et w or den door de
Al bert a Gove rn men t Tel e pho ne .
H e t is
syst eem v oor T V - e n FM- dist r ibu ti e .
evenee ns ee n CES -
Daarnaas t zijn voor z i e ninge n
voor dat a tr ansmis s ie en tweeri cht i ngs v i de o- ov e r dr a cht . Me n voorziet een gl a sve z el p e r abonn e e .
B ij dit p r oj e ct zijn .ernstige
problemen gerezen door het grot e v e rschil tuss e n" de ve rwa cht e kost e n en de w erk e lijke k osten,
waa rdoor d e uitvoering dubieus
schijnt to worden .
7 .6 .5 Denemarke n Hi e r w ordt door d e
Jutl and Tel e phon e
Comp any i n
sam e n we rking m e t de T e chnical Univ e rsity of D enm a rk een systeem bestudeerd met digitale tr a n s missie voor a lle d i e nst e n . oogt een CES - systeem voor TV,
en t weerichtingsvid e o . De abonne e s
k unnen kie ze n uit 16 TV- k anal e n ;
men voorziet drie glasvezels per w oning : 66n " dow nstre am" .
M en hoopt in
Me n be -
ee n CUS - syste e m voor FM , t e lefonie
" upst ream" e n twee
1 983 met h e t ex p er ime nt to kunnen begin -
nen .
7 .6 .6
Duitsl a n d In hoofdstuk 2 is ree d s v e rme ld da t in D uitsl a n d
aa n zes telecommunicatiefirma's e en opdracht i s v erst r ekt om een specific a tie en e en offe r t e op t o s t e ll e n voo r ee n
lokaal abonn ee-
ne t in glasvezeluitvoering . Op de Int e rn a tional Confe r ence on Communic a tio ns 198 1 ( I CC 81) t o De nve r is v an de zijde v a n 66n van inzicht g e geve n in de pl a nn e n,
d i e f i rma's
(Si emens )
nad e r
al th an s va n di e firma . Desgevraagd
werd n ad ruk kelijk g es te ld da t de op ze t v a n de plannen van de a ndere firma's v a n d e
Si em en s - op ze t k unne n vers ch i l len .
he eft de na a m Br e itb and Int e gr i e rte s Gl as f aser F e rnme l de
He t project Or tsn e tz
( BI GFON) .
39
Iedere abonne e krijgt twee gl a sv ezel s in z ijn wo n ing, to e vo e r van signal e n (" d ow n s tr eam")
66 n v oor de
e n 66n voor signaalaf voe r
("upstre am") . Naar de abonnee worden toegevoerd ee n digita a l 8 Mbit/s sign a al bestaa nd e uit 16 kan a le n v an data etc .)
64 kbit/ s
e n 1 Mbit/s voor 4 PCM a udiosign a l en
M et ieder van de
4
(t e lefon ie,
(geluidsdistributie) .
audioka n ale n kan d e ab onn ee can keu ze wake n ui t
2 4 audiokanal e n . Dit wijst op de m og el ij kh e id v a n
4 aud io- hui s-
a a nsluitingen . Op iede r v a n d e aa nsl u iting e n kan door m i dde l van een ki e ssysteem (CES)
e en keu z e g e maakt w ord e n uit 24 ge luidsomroeppro -
granuna' s . Naast het digitale 8 Mbit/s signa al w orden nog in videosignalen overgedr a gen . De ge kozen d r aaggolv e n
ana loge worm vi er z ijn 30
MHz, 70
MH z , 110 MHz en 150 MHz . De ze dra aggolven worde n in fr e qu e nti e
gemo -
duleerd . Het 30 MHz video-kanaal is bedoeld voor vid e o -communicati ek a n a al (interactief video bijv . beeldtelefonie) . De overige drie vide o k a nalen zijn bestemd voor TV - distributie . Op ieder van d e dri e video - kan a l e n k an de abonnee kie z en uit ee n op e en centraal punt aanw ezig aantal van 15 TV - sign aa lbron ne n . De ze opzet wijst in de richting van drie huisa ansluiting e n die c e de r toegang hebben tot 15 TV- programma's door midd e l v a n e e n kieste le visie systeem (CES) . In de richting van a bonnee naar c e ntra l e wordt een 2 Mbit/s
s igna a l
gezonden gevuld met 16 k a n a len v a n 6 4 k bit/s (t e le foni e, da t a, e tc .) . Evenals in de andere richting is d u s e e n ruime res er ve aa nwez ig . Naast dit 2 M bit/s digitale sign a al w ordt nog in a n a log e wo rm ee n video - signaal overgedragen voor het vi d eo- commu nic a tie kan aa l (30 MH z in frequentie gemodule erd) . In de abonne e-ka b e l zijn gee n k op e r d r ade n aanwezig . Het telefoontoestel z a l uit het n e t va n de
abonnee gevoe d
gaan w orden ond e r g e bruikm aking v a n ee n ba tt e rij di e ee n m og e lijk e netuitval a ltha ns ge dur e nde e nige tijd kan ov e rbr u g gen . Het proefnet zal 30 a 4 0 abonnees omvatte n . Van deze ab onnees
zal
ongeveer 25% voor z ien worde n v a n ee n b ee l d t e l e fo o n aan sl u iti ng ( dus gebruik kunnen waken v an de inter actieve vi de o mogeli j kh ei d) .
De
analoge ov e rdracht voor de TV - sign a l e n is g ek o ze n in verba nd met het huidige b e stand van
a naloge TV- ontvang e rs . In ee n later s t ad i um
(1990) stelt men zich voor met ee n voll e dig e d ig i t a l e op los s ing to komen, terwijl in een nog v e rder ve rwij der de to ek oms t g o l fl e n g te multiple x
( WDM - w av e l e ngth division multip lex ) o verwogen za l g aa n
w orden w aardoor d e
tw e e abonn ee veze ls te rugg eb r ac ht ku nnen w orde n tot
sl e chts S in enkele v eze l . Of en w anneer dit l aa tste za l ge b e u ren w o rd t v oll edig bepaal d doo r de kosten . Zoals g eze gd geeft he t voo r g a an de de Siemens-versie van het Bigfon-project . De versies van de andere fi rma ' s k un nen en zul l en v an dez e versie ve r schill en .
He t bas i sdiens t en p akket i s
echter voor a lle d eze lfd e . H e t vers chil
zal voor name lij k l iggen in
de w ijze van ove rdr a gen van de vid eo sign alen . voor een an a loge overd racht,
Siem e ns hee ft g ek o zen
a lth a ns voor h e t mom en t .
Bi j
andere
firma 's w ordt (net a ls in Nede rla nd) g eda cht aan di g itale over d rac ht voor d e vi de osign a len .
Daar bij ka n e l ektr o nische mu l t i plex kan aal)
o f opt i s che mul tipl ex
( 70 o f 140 Mb i t / sec per v ideo-
(golflengtemultiplex)
worden toege-
past (1 4 0 Mb it /s e c p er vide o kanaal ) . Als max ima l e ab o n n eekab e lle ng te w or d t 4 tot 8 km vermeld . De Deuts c h e B und e s p ost h ee ft h e t pl a n a l le B igf on - ne t te n (met u i tz on de ring van Be rlijn) onde r l i ng t o ko ppele n (n a 1984 )
me t beh ul p
v an gl a sv ez elve rbind i n g e n (graded-index vez e l , 1300 nm,
14 0 Mbit/
sec per vezel) : Bigfern . De b e l a n gri j k e
stimul a tor v oor Bigf o n is h e t
B un desministerium fu r Fo rs ch u ng an d
T e chno log ie
m i nisterie he t proj e ct dan ook g e d ee lt e lij k
( BFT ),
we l k
fin anc ier t .
Daa rn aa s t
h ee ft de B unde s post in he t F ernm e l de Te chni sches Ze n tralamt
(FT Z)
t o D armst a dt nog e en me t Bigfo n ver g e lij k b aa r sys teem in s t udie , aan g eduid met h e t
ac r oni e m D OTAN .
7 .6 .7 Frankrij k In s e pt e mb e r 1979 h ee ft de Fr anse re g e ring be slot e n e en glask a b e lnet to
g a an insta l ler e n in Biar r i t z .
Aan vi er firma' s
u it to werke n . I n novemb e r we rd
w e r d g e vr aagd ee n op z et d aa rv an
door de Fr a nse PTT de S .A .T . (Socidtd Anonyme de T6l6communications) uitv er kor e n de uitvoering op d aa rtoe
z i c h to
n emen .
Deze
o nderne mi ng h e eft
ee n overe e nkomst g es lot e n me t Genera l Optronic s ( S ou th New Jers ey, USA) . D e
Pl a nfield,
twee
ondernemin gen h eb be n ee n
gemeensch a ppelijke ondern e ming "Eur optronique " g e vo rmd me t h e t do e l optische systemen to g a an ve rkop e n in het gebi e d v a n E .E .G . He t Biarritz - proj e ct dient a ls basis heid . In verb a nd me t ni euwe
e n steun vo or de expo r tm og e lijk -
di en st e n op h e t t errein va n b r eedba ndig
twee richtingsv e rk ee r moet he t exp e rime nt o ok
als een s oci aa l
e xp e rim e nt word e n be schouwd . Voor het n e t omv a ttend e 1 4 .000)
1500
abon nee s (l ate r 5000 en weer
w o rde n de kost e n geraamd op
l a ter
$ 1 0 0 miljoen da t i s o ng e veer
f 180 .000, -- p e r a an s luit in g : Dit l a g e b edra g - in verge lij k ing me t de
1 miljoen di e a n dere la nde n h ant eren - word t waars c h ijn l i jk
v e roorz aak t doo r he t buiten b esc houwi ng laten van de on twikkelin g skoste n . Het di e nst e np ak ke t k a n in twee e erste br e de-ba n ddien sten
e n toe g a ng tot vid e oth e k e n e n tel e fon ie
catego rlee n ing edeeld word en . Te n
a ls videofonie, vid e o - ver g ader s c h akeli nge n
incl u si e f vid eotex
te n twee d e sm a l le-bandd i e ns te n a ls ( v i ewd a t a ),
de ele ktroni sch e
te le f oon-
gids (annu a ire 6lectronique), teletex en facsimile . Voor de tradition ele te le foni e al s mede he t g e lu id van de v ide of oni e wo rd t 6 4 kHz + & geb ru i kt ( d igi taal ) e e n an al o ge
voor h e t beeld van de videofonie
SECAM-vorm ( TV kwa l ite i t 62 5 li j nen me t kleur ) .
b eide n etten zi jn t echnis c h gescheiden, wa t de
De
t ransmis s i e be tref t
ni e t fysiek, wa t de sc h akelfunct i e betre ft we l f y si ek
( dig i tale
t elef oo n c ent rale en analoge videoce nt rale be i de bestuurd doo r 66n e n dezelfde s ign alerin g en wel CCITT -sys t eem nr . 7) .
Naar de a bonn e e toe w orden - m a st de sm a lle - b anddiensten - drie videosign a len (BEGA N) gevoe rd, 66n voor videofoni e de a ndere twe e
41
voor TV - distribu ti e .
Me n
k an d us t wee on a fh ank e li jke TV -aan s lu i -
tingen p e r w oning rea lis e ren . Ieder der a a nsluitingen k a n op afst an d kiezen uit vijftien (l a ter dertig) op een centr a al p u nt aan wezige TV-bronn e n .
De overdr a cht is
a naloog . On inte rmodu la ti e en an d ere s to ri ng e n z o vee l moge l i j k t o vermijden w ordt gebruik g em aakt v an fr e qu en ti emodu lat i e
( FM ) . .
W at de geluidsomroep b e treft wordt 1 Hifi-stereoprogramma ve r s preid . Op afstand kan de abonnee een k e u ze mak en uit andere richting ( abonnee -
)centrum)
12
bro nne n . I n d e
wordt n aa st de s ma lle-b and-
dienst e n 66n videofoon signaal overg edra g e n (SECAM-standaard : 6 2 5 lijnen + kl e ur) . De g emiddelde ab onn ee k abe l le ngt e is
135 0 m,
de langst e abonn eek ab e l 2 2 00 m . Om deze vrij k ort e ab onnee-kabellengten, noodz ak e lijk door het g eb r uik v a n FM t o be reiken,
word t
gebruik gemaakt van sub - centr a of c o nce nt ra tor e n . Gebru i k wo rd t gemaakt van gr a ded-ind ex glasve zels (2 p e r woning) m e t ee n d emping van 3,5 a
4 dB/km e n e en bandbre edt e grot er d a n
abonnees w ordt gebruik gem aa kt va n LED's
20 0 MH z .
B ij
de
a ls bronnen e n PIN-d iode s
als detectoren . In het c e ntr a l e p u nt d a a re nte g e n v a n l a s erd iodes als bronnen e n l aw in e
fotodiode s
a ls ontva nger s . De maximale
benodigde bandbr eedt e per v e zel bedraagt 8 0 MH z .
7 .6 .8 Slotopmerkin g Vrij we l ieder land g e eft de volg e nde dr i e doeleinden van de project e n op : a . het v e rkrijge n v a n technische erv a r i ng in d e br ee dst e z i n ten a anzi e n van optisch e syst e me n ; b . het stimuleren en onderst eunen van de nation a l e
industri e s
c . het marktonderzoek t e n aanzien van nie uwe diensten . De indruk best a at echter dat de n a druk w ordt gelegd op de beide laatste factoren . Vand a ar dat een snelle realisatie en present a tie v an de projecten w ordt n ag e str ee fd . He t is wellicht da arom da t v oo r de technische uitvoering v r ij cons e rvati e ve oplossingen wo rd en geko ze n , die w einig of geen risico's met zich breng e n .
A l le rl e i g ea v a nc ee rde
oplossingen als bijvoorb e eld volledig e digitalis e ring en wa vel e ngth division multiplex ( WD M )
w orden naar ee n v e rd ere
Het is niet uitgesloten dat het ook in Ne d er l a nd,
toekomst v e rweze n . waar de toep a s -
singen van deze geavancee r de te chnieken we l dir e ct in bp s chou w ing worden genomen, noodzakelijk z a l blijken to
zijn w at dit b e tre f t
e en stapje te r ug to doen .
8.
CON CLUSIE EN S A MENV ATT I NG
Uit het voor g aand e volgt da t i n ee n aan t a l la nde n in h e t k a der van de komend e informa ti epij v e el a and a cht w ordt geschonk e n
of ken nisint e n s i ev e maatschap-
a an h e t on derz o ek Haa r de m o ge-
lijkheden v a n de to e p a ssing v an gl a sv e z e lkab e l s yst emen in he t l o ka l e telecommunicati en e t .
D it onde r z o ek h ee ft t ot doel to k o me n to t
e xperime nten in pr a kt i j k si tu a ti e s . In s om aig e
l a nden z i j n de r geli j ke
experi menten reeds op g ang geko me n ; in a nde r e landen z ijn
zi j in
e en min of we e r ve r g ev or derde staa t van voorbereiding .
42
De a c h te r gronden van deze prak tij k p r o eve n z ij n drieled ig .
In de
eerst e pl ea ts die ne n z ij t e r ve r kr ijgi n g v an kennis en erv a ri ng in te c hnis c h opzicht b ij
de toepa ssing va n nieuwe t echnol og i ee n in
de pr aktijk . In d e t wee de pl aa ts wordt erva ring opgedaa n me t d e reacti e en d e a cc e pt a tie
d oor he t publ i ek van n i euwe dien st ve rl e nin-
gen, naast de t raditione l e d i ens t e n op de bes t aande i nfras t ruc t ure n in l o ka l e om de
te l e c omm unic a ti e ne tt en .
E n tens l otte i s er de doelstelling
e igen nat i on ale ind u str ie d e geleg en heid t o geve n
zi ch to
e t al e ren t ene in de z i c h ee n p laat s t o ver o veren o p de wereldmark t wa t de p r odukten v an de g la s veze lte chni ek in he t loka l e
te l e comm u ni -
ca ti e net b e t re f t . I n v e l e g eval l e n w or d t ee n v o lled ig e d i ens t e nintegra ti e op h e t lo k al e
g la s kabe ln e t n a g e s t ree fd,
he t geen be t eke n t
da t a ll e d i e nst ve rl e nin ge n over 66n en he tz e l fde ne t w o rde n g e leve rd . H e t p akk e t dienstv e r l eninge n omv a t d a n t e l e foni e ,
da ta commun i c a ti e ,
b eeld - en geluidsomroepdistributie, inter a cti eve bee l dcoim nunic a ti e e n andere (nieu we) dienstve rl e ning e n .
Wa t de pr aktijkproeven b e tr e ft loopt J a p an d uid e lijk voorop . Daa r mo e t dir e ct bij opgem e rkt w orden da t e r (nog?) g e en spra ke
is v an e en volledig e di ensteninte gr a ti e . In het HI - OVIS
e x pe riment beper k t men z i ch tot bee ldcoimn unic n ti e ,
weliswaar z o we l
distributi e f (op a anvr aa g) als communic a tief (hee n e n t e rug) . B ij de voorgenomen experim e nten in Europa (b .v . Duitsl a nd, Fr a nk rij k en Nede rl a nd) str ee ft men wel e en volledig e di e nst enintegr a tie n a . Opv al l e nd is d a t er we inig to melden is uit de Ve renigde St a te n op he t be h a nd e lde g e bi e d .
D e a cht er g r ond hi erva n is waars chijn l ijk
d e we tge v ing a ld aa r die " b ranche - over schrijding" d oor de li e re) tel e foon exploita ti e- ,
( pa rticu -
kabelt e l e visie - e xploit a ti e- en d e
d a ta- c o mmun i c a t ie-exploitati e m aa tscha ppij e n v r ij we l onmogelijk m a akt,
w aard oor een ge i nte gre erde aanpa k nie t re a lis ee rba a r l ijkt .
Voo ra l in J ap an - d a t dus voorop l oopt - vindt het gehe l e ge b eu r e n p lea ts in h e t ka der v a n een
a g re ssi e v e e conomi sche ops te llin g on
ee n b e l a ngrijk dee l va n de were l dmarkt op he t t errei n van de p r o du k ten v an d e informa ti emaa tsc ha ppij voo r de e ig e n na ti on ale
i ndus-
tr i e t o v e rover e n . Dit a cht m en d aa r va n bel a ng omda t de " tr a dition e le "
industriel e activite it e n in J a p a n - e n ni e t al l ee n
d ea r - een terugg a ng ver t o n e n
e n de kenni s inte nsi eve i ndus tri e ee n
comp e ns a ti e z al k unn en bi e d en . Net de NTT (d e Japa n se PTT)
z ich
i s mede d aarom bevre emd en d da t
a f z ijdig hou dt van ,
en n ie t deelneemt
aan h e t HI - OVI S exp eri m e nt e n een ge h eel eigen weg bewande l t . De
f i n anci er ing va n d e - zeer kos tbare - experiment e n
ge schi e dt vr ij wel ove r al d oo r o f vanwe g e d e overhe i d - buiten de PT T-be g r oti n g on -
door inst a nti e s d ie b e l as t
z ijn me t h e t bele id me t
b e trekking tot d e be vord e ring v a n nieuwe indus trie l e ac t iviteiten . Net k a n als vaststa and worden aangenomen d a t d e glasvezelkabe lte ch n ologi e in het l okale t o e k omst te gemo e t gaat .
telec omm u ni cat i enet een gro te
Wann eer het t o t operat i one le . toepasainge n
o p gro te schaal zal komen ,
i s ech t er n o g n ie t met zekerheid to zegge n .
Enerzijds moet rekening worden ge houden met de e rv aring d a t acceptati e v an nieuwe d i enstve r leninge n door de gebruikers - in de tijd
43
g e zi e n - n a ijlt op de
te chnische mo ge lij k h ede n .
Anderzi j ds me t de
omst a ndi g he id dat e r b es t aa nde in f r a st ru ctur e n i n he t vlak z ijn, nog ni e t
waa rin grote
somme n g e ld
z ijn a fg e schr e ve n . D a arbi j
loka l e net-
z ijn geinvesteerd die veela l k om t d an nog dat de mogel ij k h ede n
van deze be st aand e infr a str u c t ure n wa t die nstv erlenin gen be t re ft , niet voll e dig benut
z ijn .
Ee n voorlopige ev a l u atie v an l op end e e xp e rime nte n duidt in de richting d a t voo ra lsnog door het p ubli e k uit de n ieuwe mogelijkheden de mee ste waard e w ordt g e h e cht
aa n u itb reid in g e n
verruiming van de mog e lijkheden v a n de besta a n de di e nst ver l e nin g kabeltele visie . Dit b e t e k e nt e en ve rgroting v an he t pr ogr n mma-aan b od bijvoorb e eld in d e worm v a n k iest e levi s i e
of abonneetelevisie,
en
dan niet alleen op h e t g e bi e d van d e ontsp a nning doch o o k e n voo ral op h e t t e rrein van e duc a tie e n voor l i chting .
44
9 . LITERATUU R
1 .
G.
Mogen e n
W i de -band optic al
fib re loca l d i s tr ibu t i o n
syste ms . Opt i cal an d Qu an t um Ele ctroni c s ( 198 0) . 2 .
Ke ith Y Ch ang Fib e r - gu i de s y s t ems ,in th e sub scriber loop Proc e edings of t h e IEEE,
v ol 68 , n o .
1 0, Oct .
198 0 3.
J .F .
Mid wi n ter P ote ntial Broad-band
Se rv i ce s
Proc eedings of t he IE EE , v o l 6 8,
no . 10, Oct .
19 8 0 4 .
J .R . Jone s Fiber optics fo r t e l e communic a tions : T ru n ki n g and l o op a pp l ic a tion s IFOC Sept . 198 0
5.
K . Imazu ka
Users Re spons e s to Exp e rime nt al
Int era c t iv e
Vide o J.
Mur ak ami Informa tion S erv ic es
in Jap an
M . Kawahata Conference Re cords of ICC' 8 0 (Se a ttle W a USA ) 6.
R . Evers
An expe riment a l Interactive Cable T V-Syst em
J . To nn e ma ch er Te chnic a l de t ai l s and a cc e p tanc e resu lts from th e Be rlin Int ern a tion a l B r oad c as t i n g Fa i r 197 9 7.
Ch . Ge rr i sh QU BE
8.
Y . Kitah ara
"In t erac ti ve Vi d e o o n
the Move "
Conference Records of ICC'80 (Se a ttl e Wa USA ) New Telecommunications i n .the Informa ti o n Soci e ty Japa n Tele c o mmunica tion Review,
Jan .
198 0 9.
S . Komatsuzaki J a pa n ese ex p er i enc es 'on C C IS Informa tion Sy stem,
( Coa xi al Cab l e
loch oo k Com munit y
Communi ca ti on and I n f orma ti o n Sy st em ) . Voord rac ht v oo r de Munchn er Kre i s
19 7 9
"Te lekommun ika tion fu r de n Me nsc he n" Sp ri ng e r Verlag, 198 0 10 .
M . Kaw ah a t a
Hi - OVIS p r oj e ct - Towar d Fu tur e I n f orma tion Society . Studi es of B road c a sting no . 1 4 198 0
11 . G .H . Zeid le r Application of Fib er optics in loc a l Subs c ri be r n e t wor k s Conferen ce
Re co rd s o f • I CC '8 1 ( De n ver Colo USA )
12 . K . Y anagimoto Field tri a ls of Fiber Optic Subscriber loops" K.
Asata ni in Yokosu ka
T . Matsumoto Conf eren ce K. 13 .
Re cords of
I CC '81
(Denve r Co l o US A )
N os u
F ina l r ep ort o n Tama CCIS E x pe r imen t P r oj e c t in J a p an maart 1 9 8 1 (living Vis ua l Inform a tion Syst em De ve lopm e nt As s o ci a tion : LVISD A ) .
14 .
Th e I mpa ct o n Communication the or y of th e e volu tion o f media . I nt . Soc . Sci . J, Vol . XXXI II, no . 1, 198 1
15 . Ver sl ag v an J ap an- Ger m any J o i nt Semi nar o n In fo rmat i on S o c i e ty . "Prospe ct of Ad v ance d Inf orm a tion So cie t y " 5 - 6 ok t ober. 198 1 .
45
In de reeks ' Voorstudies en achtergronden ' zijn tot nu toe verschenen : In de eerste Raadsperiode : V1 .
W . A .W. van Walstijn e .a . : Kansen op onderwijs ; een literatuurstudie over ongelijkheid in het Nederlandse onderwijs (1975 `
V 2.
I . J . Schoonenboom en H . M . In ' t Veld-Langeveld : De emancipatie van de vrouw (1976) '
V 3 . G . R . Muste rt : Van dubbeltjes en kwa rtjes : een literatuurstudie over de ongelijkheid in de Nederlandse inkomensverdeling (1976 ) V 4.
IVA/Instituut voor Sociaal-Wetenschappelijk Onde rz oek van de Katholieke Hogeschool Tilburg : De verdeling en de waardering van de arbeid ; een studie over ongelijkheid in het arbeidsbestel (1976 )
V 5 . ' Adviseren aan de overheid', met bijdragen van economische , juridische on politicologische bestuurskundigen (1977 ) V 6.
Verslag Eerste Raadsperiode : 1972-197 7
In de tweede Raadsperiode : V 7.
J . J . C . Voorhoeve : Internationale macht en interne autonomic Een verkenning van de Nederlandse situatie (1978 )
V 8.
W. M . de Jong : Techniek on wetenschap als basis voor industriele innovatie - Verslag van een reeks van inte rv iews (1978 )
V 9.
R . Gerritse/Instituut voor Onde rz oek van Overheidsuitgaven : De publieke sector : ontwikkeling on waardevorming-
Een vooronde rz oek (197 9 V10 .
Vakgroep Planning en Beleid/Sociologisch Instituut Rijksuniversiteit Utrecht : Konsumptieverandering in maatschappelijk perspectief (1979 )
V11 .
R . Penninx : Naar een algemeen etnisch minderhedenbeleid? Opgenomen in rappo rt nr. 17 (1979 )
V12 .
De qua rt aire sector - Maatschappelijke behoe ft en en werkgelegenheid - Verslag van een werkconferentie (1979 )
V13 .
W . Driehuis en P .J . van den Noord : Produktie , werkgelegenheid on sectorstructuur in Nederland 1960-198 5 Modelstudie bij het Rappo rt Plaats en toekomst van de Nederlandse industrie (1980 )
V14 .
S . K . Kuipers , J . Muysken, D . J . van den Berg on A. H . van Zon : Sectorstructuur en economische groei : een eenvoudig groeimodel met zes sectoren van de Nederlandse economic in de periode na de tweede wereldoorlo g Modelstudie bij het Rappo rt Plaats on toekomst van de Nederlandse industrie (1980 )
V15 .
F. Muller, P. J . J . Lesuis en N . M . Boxhoorn : een multisectormodel voor de Nederlandse economic in 23 bedrijfstakke n F. Muller : Veranderingen in de sectorstructuur van de Nederlandse economic 1950-199 0 Modelstudie bij het Rappo rt Plaats on toekomst van de Nederlandse industrie (1980)
46
V16. A .B .T .M . van Schaik : Arbeidsplaatsen , beze tt ingsgraad en werkgelegenhe i d in de rt ien bedrijfstakke n
Modelstudie bij hat Rappo rt Plaats an toekomst van de Nederlands8 industrie (1980 ) V17 .
A . J . Basoski , A . Budd , A . Kalff, LB . M . Mennes , F . RackB en J . C . Ramaer : Expo rt beleid an secto rs tructuurbelei d Preadviezen bij het Rappo rt Plaats en toekomst van de Nederlandse industri e (1980 )
V18.
J . J . van Duijn , M . J . Ellman, C .A . de Feyter , C . Inja , H . W . de Jong , M . L Mogendor ff en P . Verloren van Themaat : Sectorstructuurbeleid : mogelijkheden en beperkinge n Preadv i ezen bij het Rappo rt Plaats en toekomst van de Nederlandse industrie ( 1980 )
V19 .
C . P . A . Ba rt els : Reg i o ' s aan het work : ontwikkelingen in de ruimte l i jke spreiding van econom i sche activiteiten in Nederlan d Studie b ij het Rappo rt Pleats en toekomst van de Nederlandse industrie (1980)
V20 .
M . Th . Brouwer, W . Driehuis , K . A Koekoek , J . Kol , LB . M . Mennes, P . J . van den Noord , D . S i nke , K . Vijlbrief an J . van Ours : Raming van de finale bested i ngen en enkele andere grootheden i n Nederland i n 198 5 Technische note ' s bij het Rappo rt Pleats en toekomst van de Nederlandse i ndustrie (1980 )
V21 .
J . A . H . Bron : Arbe i dsaanbod-projecties 1980 - 2000 (1980)
V22 .
P . Thoenes , R . J . In ' t Veld , I . Th . M . Suellen , A. Faludi : Benade ri ngen van planning (1981 )
V23 .
Beleid an toekomst , verslag van een symposium over hat rappo rt Beleidsgerichte toekomstverkenning deal 1 (1981 )
V24 .
LJ . van den Bosch , G . van Enckevo rt, Ria Jaarsma , D . B . P. Kellen , P. N . Karstanje , K . B. Koster. Educatie en welzijn (1981 ~
V25 .
J . C . van Ours , D . Hamersma , G . Hupkes , P . H . Admiraal : Consumptiebeleid voor de werkgelegenhei d Preadviezen bij het rappo rt Vernieuwingen in hat arbeidsbestel (1982 )
V26 .
J . C . van Ours , C . Molenaar , J .A . M . Heijke : De wisselwerking tussen schaarsteverhoudingen en beloningsstructuu r Preadviezen bij hat rappo rt Vernieuwingen i n het arbeidsbes te l (1982 )
V27 .
A . A . van Du ijn , W . H . C. Kerkhoff , L . U . de Sitter , Ch . J , de Wolff , F . Sturmans : Kwaliteit van de arbei d Preadviezen bij hat rappo rt Vernieuwingen i n het arbeidsbestel ( 1982 )
V28 .
J . G . Lambooy , P. C . M . Huigstoot en R . E . van de Lustgraafi Greep op de stad? Een institutionele visie op stedelijke ontwikkeling an de beinvloedbaarhe i d daa rv an ( 1982)
47
In de serie Voorstudies en achtergronden mediabeleid' zijn tot nu toe verschenen : M1 .
J . M . de Meij : Overheid en uitingsvrijheid (1982 )
M2 .
E. H . Hollander : Kleinschalige massacommunicatie : lokale omroepvormen in West-Europa (1982 )
M3 . U . Heinsman/Nederlandse Omroep Stichting : De kulturele betekenis van de instroom van buitenlandse televisieprogramma's in Nederland - Een literatuurstudie (1982 ) M4 .
LP . H . Schoonderwoerd, W . P . Knulst/Sociaal en Cultureel Planbureau : Mediagebr u ik bij verruiming van het aanbod (1982)
M5 .
N . Boerma, J .J . van Cuilenburg, E . Diemer, J . J . Oostenbrink , J . van Putten : De omroep : wet en beleid ; een juridisch-politicologische evaluatie van de omroepwet (1982 )
M6 .
Intoma rt b .v . : Etherpiraten in Nederland (198 2
M7 .
P . J . Kalff/Instituut voor Grafische Techniek TNO : Nieuwe technieken voor productie en distributie van dagbladen en tijd-
schriften (1982 ) M8 .
J . J . van Cuilenburg , D . McQuail : Media en pluriformiteit ; een beoordeling van de stand van zaken (1982 )
M9 .
K . J . Alsem, M . A . Boorsman, G . J . van Helden, J . C . Hoekstra, P . S . H . Leeflang, H . H . M . Visser. De aanbodstructuur van de periodiek verschijnende pars in Nederland (1982 )
M10. W . P. Knulst : Mediabeleid en cultuurbeleid; Een studio over de samenhang tussen de twee beleidsvelden (1982)
48
De Read hee ft tot nu to e de vo lge n de Rappo rt e n son d e Rege rin g uitgebracht In do e ero t e Raadape riode: 1. 2.
Europeae U ni e S tructuur van do Ned erl a ndae e con omi e 3 . En e rgi ebe l e i d Gebun de l d In 66 n pu b li kati e ( 19 7 4 ) ' 4 . M ili e u be l e i d (1 9 7 4 ' 5 . Bevol kingap rogno se (1974 ' 6. De org e ni aeti e van h e t o pe n baa r bea tuur ( 197 5 ' 7 . Buit e nl a nd se i nvloed e n o p Nede rland : I n te rn ation al e m i g ra ti e (7 9 7 8 ) 8. Buit e nl a n dae invloed e n o p Nederl a nd : Bes chi kbee rh e ld van wet e n a ch a p pe liJ ke an technische k ennis (1976 ) 9 . Comm e nta e r op do Discussienota S ectorre d e n (1976 ) 10. Comm e nt aa r op d e not e C ontouren va n son toekom ati g on de rwij e beat e l (1976 ) 11. Ove aicht ez tem e advi esorge n en van do c e ntr a l s ov erhe id (1976 ) 12 . 6R e m e a dviesor g an e n v a n do central s ove rh e id (1 9 77 ) 1 3 . Waken wij or work van ? Ve rke nninge n omtrent do ve rhoudin g tussen a cti e v e n an niet ectieve n (1 9 77) 1 4 . Intern e a dvi esorga nen va n d e centrals ov e rhei d (1 9 77 ) 15 . De ko m en de vijfentw intig j ee r- E e n toe k om atv e rk e nning voo r Ned e rl a nd ( 19 77 ) 1 8 . Ov e r a oci a le on ge lij k h e id - E e n b e l e id ege richt e proble e mv e rkennin g ( 1977 )
In d e tw eeds Raadsperiode: 17 .
18. 19. 20.
21 . 22 .
Etn i ache m i nde rheden (1979 ' A . Rapport aan do Rege ri n g B. Naar son a l gemeen et n i sch minderhedenbeleid ? Pleats en toekoma t van de Nederi andee industrie ( 1980) Bel ei dageri ch t e toekomstverkenn i ng Deal 1 : Eon poging tot uitlokk i ng ( 1980 ) Democratie en gewel d Probl eeme n a l yae Haar ae nl e idin g van d e ge beurte nicae n in Amste r dam op 30 april 198 0 Vem i euwingen i n het erbe i dabestel (1981 ) Herwaardering van welz ij nabele i d (1982 )
ummk odn
Alle publi kn ti ee va n do Reed ziJn ve rkrijgbaar via d e Staetauitgeverij, Christoffel Plentijnavea t 1, Poatbua 20014, 2600 EA ' a •Grovenhage, tel . 070-789911 of in d e boakhandel .
