M I N E R V A W A T E R F R O N T

M I N E R V A

W A T E R F R O N T

A m s t e r d a m

Beeldkwaliteit

Utrecht, april 2006

OKRA Landschapsarchitecten bv

i.o.v. Haven Amsterdam

Projectgroep Minervahaven

R u i m t e l i j k e h o o f d s t r u c t u u r, A r c h i t e c t u u r e n o p e n b a r e r u i m t e

Beeldkwaliteitsplan: Amsterdam Minerva Waterfront

colofon

Beeldkwaliteitsplan: Amsterdam Minerva Waterfront Utrecht, april 2006 in opdracht van:

Haven Amsterdam Projectgroep Minervahaven Sector Infrastructuur en Milieu De Ruijterkade 7 1013 AA Amsterdam Postbus 19406 1000 GK Amsterdam beeldkwaliteitsplan:

OKRA Landschapsarchitecten bv Oudegracht 23 3511 AB, Utrecht

Inhoud 1.

Minervahaven

1.0

Inleiding

5

1.1

Vitaal werkgebied aan het IJ

5

1.2

Beeldkwaliteitsplan

7

1.3

Nieuwe ruimtelijke hoofdstructuur Minervahaven 11

2.

Beeldkwaliteit bouwblokken en architectuur

2.0

Bouwblokken en architectuur 19

2.1

Programma van eisen bouwblokken

20

2.2

Spelregels bouwblokken

23

2.3

Parkeren en expeditie

27

2.4

Materiaalgebruik gevels

27

2.5

Kern en pieren

31

3.

Beeldkwaliteit openbare ruimte

3.0

Ambitie

41

3.1

Openbare ruimte

41

3.2

Programma van eisen openbare ruimte

43

3.3

Kades

49

3.4

Kernring

49

3.5

Profielen

51

3.6

Plekken

53

3.7

Groeninrichting

55

3.8

Materialisering

55

3.9

Bewegwijzering Minervahaven

59


1 . Mi nervahaven 1.0

Inleiding

Het veranderd gebruik van het bedrijventerrein wordt door de gemeente Amsterdam beleidsmatig gestimuleerd, doordat in het Structuurplan het gebied

Minervahaven wordt in de komende jaren getransformeerd van een gebied met

is aangewezen als transformatiegebied van grootschalig werkgebied naar

grote houtbedrijven naar een stedelijk bedrijventerrein. Deze transformatie en

stedelijk bedrijventerrein. Hierbij gaat het om een geleidelijke transformatie.

de huidige inrichting van het gebied vragen om een sturing van het proces. Ten behoeve van deze sturing is een Ontwikkelingsvisie opgesteld. Op basis

De centrale ambitie voor Minervahaven is het realiseren van een transformatie

van deze Ontwikkelingsvisie is het Beeldkwaliteitsplan opgesteld. Hierin zijn

naar een vitaal stedelijk bedrijventerrein. Minervahaven is bij uitstek een

randvoorwaarden en eisen opgenomen die vanuit de beeldkwaliteit aan nieuwe

bedrijventerrein dat een grote diversiteit aan bedrijven kan bevatten. Een terrein

ontwikkelingen worden gesteld. In dit hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de

dat vrijheid kan uitstralen en flexibel kan zijn. Door kleinschaliger ondernemen

Ontwikkelingsvisie en het Beeldkwaliteitsplan.

kan tevens gekomen worden tot een intensivering van het ruimtegebruik in het gebied. Dit betekent dat Minervahaven goed bereikbaar moet zijn en optimaal

1.1

Vitaal werkgebied aan het IJ

gebruik maakt van de locatiekwaliteiten, zoals de ligging nabij de binnenstad en aan het water.

Minervahaven, gelegen ten noordwesten van het centrum van Amsterdam,

In de ‘Ontwikkelingsvisie Minervahaven, Vitaal werkgebied aan het IJ’ (INBO en

binnen de ring A10, behoort tot de oudste gedeelten van het havengebied van

gemeentelijk Havenbedrijf Amsterdam) zijn de mogelijkheden en transformatie

Amsterdam. Het grenst aan gebieden met een verschillende ruimtelijke invulling.

naar een vitaal en stedelijk bedrijventerrein onderzocht. In deze paragraaf

Zo grenst het aan de zuidkant aan de 19e eeuwse Spaarndammerbuurt en

wordt deze visie kort samengevat, aangezien het het kader vormt voor het

aan de oostkant aan het Houthavengebied, dat ontwikkeld wordt tot een nieuw

Beeldkwaliteitsplan en andere ontwikkelingen in dit gebied.

woon- en werkgebied. Aan de westkant is er de havenindustrie van het Coenen Vlothavengebied. Minervahaven neemt een bijzondere positie in tussen de

Economisch profiel

oprukkende stad enerzijds en de haven anderzijds. Het bedrijventerrein vormt

Het profiel van Minervahaven als gebied voor houtbedrijven dekt allang de

een buffer tussen de stad en de echte havenactiviteiten.

lading niet meer. Er is een nieuw economisch profiel vastgesteld dat aansluit bij

De recente ontwikkeling van Minervahaven uit zich in de vestiging van vaak jonge

de bestemming van een stedelijk bedrijventerrein.

innovatieve bedrijven. Hieronder bevinden zich ontwerpbureaus en bedrijven in

Er is een toenemende druk op de schaarse ruimte in Amsterdam. Een

de audiovisuele media. Voor deze bedrijven is Minervahaven een attractieve

belangrijke tekortkoming in de huidige situatie in Minervahaven is het relatief

locatie. Dit soort bedrijven vestigt zich op een authentieke werkplek: ‘new ideas

extensieve en laagwaardige ruimtegebruik. De ligging nabij de stad vereist juist

require old buildings or locations’. Minervahaven is een gebied met historie,

een zorgvuldig en intensief ruimtegebruik.

aan het water en in de stad.

De ligging van Minervahaven nabij de stad en aan het water heeft aantrekkingskracht op verschillende doelgroepen. Minervahaven kan een

In het verleden was het profiel van het gebied helder; er vonden houthandel,

belangrijke functie vervullen voor de structurele vraag naar kleinschalige

-overslag en –opslag plaats. Minervahaven is aan het verouderen, wat zich

bedrijvigheid

vooral uit in een verslechterde bereikbaarheid, parkeerproblematiek, en een

Minervahaven is de aanwezige milieuruimte. Deze is ruim ten opzichte van

geringe uitstraling van de openbare ruimte en bebouwing. Het gebied voldoet

andere lokaties nabij de binnenstad. Voor de specifieke groep bedrijven

steeds minder aan de eisen van de gebruikers, waardoor leegstand ontstaat

die op zoek zijn naar een bijzondere sfeer en ligging nabij de binnenstad is

en het bedrijventerrein in een neerwaartse spiraal terechtkomt.

Minervahaven ook een uitstekende vestigingslokatie. Dit zijn veelal bedrijven die

Veel havengerichte bedrijvigheid is vervangen door stadsgerichte bedrijvigheid,

zich in de creatieve segmenten van de economie bevinden. Door vertrek van

waarbij nieuwe gebruikers andere eisen stellen aan de kavels omgeving en

overslagbedrijven en mogelijkheden voor demping zijn er goede kansen om de

bereikbaarheid. Het is gewenst de ruimtelijke en functionele structuur van

nieuwe bedrijvigheid een plek te bieden.

Minervahaven aan te passen aan de eisen en wensen en nieuwe gebruikers

Kleinschalige nautische bedrijven blijven een doelgroep voor Minervahaven.

in

Amsterdam.

Een

belangrijk

concurrentievoordeel

van het gebied.


van

Het gaat om bedrijven die een directe relatie hebben met het water:

worden uitgevoerd. Grootste deel van de transformatie is pas mogelijk op het

havengerelateerde dienstverlenende bedrijven, stadsdistributie en ondersteuning

moment van beëindiging van huur-erfpachtcontracten of bij bedrijfsmutaties.De

van de recreatieve vaart. Kadegebonden bedrijvigheid en grootschalige overslag

interventies hebben betrekking op de nieuwe aansluiting op het hoofdwegennet,

wordt op termijn geweerd. Het aantal wacht- en ligplaatsen in Minervahaven

het openbaar maken van de kades als ontsluiting van het gebied en als ‘adres

blijft behouden voor binnenvaartschepen, kustvaarders en duwbakken.

van de bedrijven’ en een herprofilering van het haventerrein bij vertrek van

De ondersteunende kwaliteiten van het economisch profiel zijn kleinschaligheid,

havenfuncties.

diversiteit, flexibiliteit en vrijheid. Het heldere economische profiel werkt zelfversterkend: beeldbepalende bedrijvigheid trekt andere bedrijvigheid aan.

Bedrijven Minervahaven gaat zich richten op kleinere bedrijven waardoor de verkaveling

Minervahaven zal gaan concurreren met stedelijke bedrijventerreinen (Amstel

in de loop van de tijd fijnschaliger wordt. De bedrijven die passen in het profiel

III en Sloterdijk I) en gebieden die een aantrekkingskracht hebben op creatieve

kunnen zich overal in het gebied vestigen. Hiermee ontstaat een divers en

bedrijvigheid. Minervahaven ligt gunstig ten opzichte van de binnenstad en

gemengd gebied. Minervahaven wordt een plek die bedrijven in verschillende

ontsluiting met het openbaar vervoer.

stadia van hun levenscyclus trekt: pioniers, maar ook bedrijven die al van

Minervahaven wordt een stedelijk bedrijventerrein. Dit betekent ‘zorgvuldig’

oudsher in de stad zijn gevestigd. De diversiteit is belangrijk voor de vitaliteit

ruimtegebruik, onder andere door intensivering en menging van functies. Op

van het gebied.

het stedelijk bedrijventerrein kunnen geen woningen of zelfstandige kantoren worden gevestigd. Het maximale kantoorvloeroppervlak bedraagt 30 % van

Ontsluiting Minervahaven

het totale vloeroppervlak. Voor de creatieve industrie mag de verhouding 70%

Ondanks de nabije ligging van de A-10 is de bereikbaarheid van de Minervahaven

kantoor en 30 % een andere invulling krijgen.

niet optimaal. Door realisatie van het project Houthavens verdwijnt een externe ontsluiting en ontstaat één aansluiting van de Minervahaven op

Ontwikkeling

de Spaarndammerdijk. Op termijn moet een tweede openbare aansluiting

De ontwikkeling van het bedrijventerrein is een geleidelijke transformatie naar

gerealiseerd worden aan de westzijde van het gebied. De huidige interne

een vitaal stedelijk bedrijventerrein. Dit betekent dat er kavelsgewijs ontwikkeld

ontsluiting wordt gekenmerkt door de oorspronkelijke havenstructuur van

wordt. Hierdoor ontstaat vrijheid en flexibiliteit waarbinnen Minervahaven kan

doodlopende openbare wegen en niet toegankelijke kades. Dit wordt veranderd

transformeren.De bestaande bedrijven in het gebied krijgen de kans om mee

in een eerder beschreven heldere lussenstructuur.

te doen in de transformatie. Een deel van de maatregelen kan op korte termijn

© Gem. Amsterdam, GVI

Plan Houthavens

1.2

Beeldkwaliteitsplan

Leeswijzer Het beeldkwaliteitsplan is als volgt opgebouwd. In het vervolg van dit hoofdstuk

De ruimtelijke kwaliteit van Minervahaven is op dit moment gering. De bebouwing

wordt op hoofdlijnen de ruimtelijke structuur van de nieuwe Minervahaven

is een ratjetoe van bouwvolumes en stijlen. De bebouwingstructuur is rommelig

beschreven. Vervolgens wordt in het tweede hoofdstuk het bouwkundig deel

doordat de rooilijnen verspringen. De openbare ruimte heeft geen kwalitatieve

nader uitgewerkt en in hoofdstuk drie de openbare ruimte voor Minervahaven

uitstraling en draagt niet op een positieve manier bij aan het vestigingsklimaat.

nader toegelicht.

Routing is niet eenduidig en profielen verspringen vaak. Dit levert een rommelig

Hoofdstuk twee en drie worden ingeleid door het programma van eisen

totaal beeld op.

voor respectievelijk het bouwkundig deel en het openbare ruimte deel. Het

Voor het richting geven van de ontwikkeling van Minervahaven wordt een

programma van eisen voor het bouwkundig en het openbare ruimte deel wordt

beeldkwaliteitsplan vervaardigd waarin randvoorwaarden voor stedenbouw,

vervolgens vertaald naar een ruimtelijk beeld.

architectuur en openbare ruimte zijn vastgelegd. Onderliggend rapport is het beeldkwaliteitsplan. Dit beeldkwaliteitsplan gaat nader in op de gewenste ruimtelijke kwaliteit van Minervahaven. Het schetst de beoogde kwaliteit voor bebouwing en openbare ruimte in Minervahaven. Het geeft houvast, is richtinggevend en dient als inspiratiebron voor ondernemers, ontwikkelaars en architecten. Aan de hand van dit plan worden toekomstige bouwplannen getoetst. Het bevat daarnaast uitgangspunten voor het ontwerp van de openbare ruimte en wegprofielen. Het geeft een beeld van de ideeën op dit moment, en is een drager naar de toekomst met voldoende flexibiliteit.

Ontwikkelingsvisie Minervahaven

KAARTUIT/NTWIKKELINGSVISIE-INERVAHAVEN

Plan IJ-oever centrum Amsterdam Beeldkwaliteitsplan: Amsterdam Minerva Waterfront

Kern en pieren

N

Circuits rond kern en pieren

N

1.3

Nieuwe ruimtelijke hoofdstructuur Minervahaven

Circuits rond kern en pieren Om Minervahaven als vestigingsplaats voor stedelijke bedrijven uit te buiten,

Voor het toekomstige profiel van Minervahaven is een nieuwe ruimtelijke

wordt een heldere ruimtelijke- en verkeersstructuur ontwikkeld. Er wordt

structuur noodzakelijk. Een structuur gebaseerd op een nieuw economisch

een lussenstructuur geïntroduceerd die kern en pieren ontsluit. Door de

profiel dat betere bereikbaarheid en meer ruimtelijke kwaliteit vergt. Daarbij

lussenstructuur ontstaan duidelijke circuits, die de oriëntatie en vindbaarheid

worden de bestaande kwaliteiten van de locatie, zoals het water, de haven

sterk verbetert. Tegelijkertijd wordt het water zichtbaar wat bijdraagt aan de

en de nabijheid van de stad, benut en versterkt. De basis uit het bestaande

ruimtelijke kwaliteit en beleefbare identiteit van het gebied. Door randen van

ontwikkelingsplan biedt hiervoor onvoldoende houvast. Nadere uitwerking

de pieren openbaar te maken wordt de relatie tussen bebouwing en het water

van de ruimtelijke hoofdstructuur ten behoeve van het beeldkwaliteitsplan is

helder. De pieren worden uitgevoerd als groene stadskades. De lussenstructuur

hiervoor noodzakelijk. Dit om aan te geven waar welke kwaliteit de basis is en

wordt op twee plekken aangetakt op het netwerk van Amsterdam. De huidige

welke locatiekwaliteiten daarbij worden benut.

aansluiting op de Archangelweg blijft gehandhaafd. Door intensivering van

De intensivering van Minervahaven moet voor een belangrijk deel gerealiseerd

het gebied is op termijn een tweede ontsluiting waarschijnlijk noodzakelijk. De

worden door het toepassen van innovatieve vormen van ruimtegebruik. Dit komt

locatie voor deze aansluiting hangt onder andere af van de verdere ontwikkeling

onder andere door het toepassen van intensieve bouwvormen en uitgekiende

van de Houthavens. Dit beeldkwaliteitsplan beperkt zich tot de uitspraak dat er

parkeeroplossingen.

uiteindelijk een extra ontsluiting nodig zal zijn. De uiteindelijke locatie moet in een later stadium worden bepaald.

Kern, pieren en waterprogramma De intensivering van Minervahaven leidt ook tot meer activiteiten in het gebied. Om toename van deze activiteiten goed te reguleren heeft het gebied behoefte aan een heldere ruimtelijke hoofdstructuur. Deze nieuwe hoofdstructuur bestaat uit drie elementen, namelijk een kern, pieren en het waterprogramma. Deze driedeling geeft de gebruiker en bezoeker overzicht. De kern vormt het hoofdelement van het gebied. Hieraan wordt een drietal pieren gekoppeld. De twee westelijke pieren zijn de bestaande pieren (Danzigerpier en Archangelpier) die transformeren naar het nieuwe ruimtelijke beeld voor Minervahaven. De meest noordelijke pier is een nieuwe demping waardoor mogelijkheden ontstaan voor het vestigen van nieuwe bedrijven. Bindend element is het alom aanwezige waterprogramma van Minervahaven. Het water en waterprogramma grenst direct aan de kern en aan de pieren. Water is een sterk imago-bepalend element voor bedrijven in Minervahaven en zorgt voor eenheid in het gebied. Het water geeft het gebied een zodanig sterk imago, dat bedrijven veel mogelijkheden hebben om een eigen identiteit te hieraan te onttrekken. De verschillen tussen kern en pier worden in ruimtelijke zin uitgewerkt. De verschillen worden aangezet en versterkt in zowel het bouwkundig deel als in de openbare ruimte. Het bouwkundig deel heeft betrekking op stedenbouwkundige en architectonische aspecten. Het openbare ruimte deel wordt gereduceerd tot profielen en het definiëren van plekken.


11

Bouwblokken

Bebouwing en profielen De rand van de kern van Minervahaven manifesteert zich als een gesloten bouwblok. Om dit blok vorm te geven worden de bedrijfsgebouwen die aan de buitenrand staan aan elkaar geschakeld en vormen gezamenlijk een gesloten wand. Deze gesloten wand wordt doorsneden door een aantal bedrijfsstraten. In de bedrijfsstraten zijn de bedrijfsgebouwen niet aan elkaar geschakeld en staan zij los in de rooilijn. De bedrijfsstraten bieden plek aan bedrijven die toekunnen met een minder representabele vestigingslocatie in de Mindervahaven. In dit beeldkwaliteitsplan zijn de binnenstraten indicatief aangegeven. De vormgeving van deze straten is niet gebonden aan enige cultuurhistorische waarden. Het uiteindelijke aantal binnenstraten en de vorm daarvan zal daarom volgen uit de verdere ontwikkeling van het gebied. De pier krijgt een lossere bebouwingsstructuur. De gebouwen staan los van elkaar aan de kade. Op sommige plekken is het zo dat je tussen de gebouwen door de andere kant van de pier ziet. Profielen bepalen voor een belangrijk deel het ruimtelijk beeld van Minervahaven. Er zijn drie principeprofielen voor Minervahaven uitgewerkt. Dit zijn een profiel voor de pier, kern en bedrijfsstraten. De profielen van de pieren krijgen een groene uitstraling. Groene kades versterken het beeldmerk van Minervahaven. Het profiel van de kern geaccentueerd het meer stedelijke gedeelte van dit gebied. Het profiel van de ring rond de kern is slechts enkelzijdig beplant waardoor het gesloten blok van

Nautisch programma Minervahaven

de kern manifest wordt. Het profiel is breed en stedelijk.

Dempingsmogelijkheden De dempingsmogelijkheden zijn door het intensieve gebruik, de waterdiepten en de gesteldheid van de waterbodem beperkt. In de Nieuwe Houthaven bestaat de mogelijkheid om te dempen, deze demping zal als derde pier worden gerealiseerd. In de ontwikkelingsvisie is aangegeven dat demping wenselijk is om meer ruimte voor en meer opbrengsten uit stedelijke bedrijvigheid te genereren. Precieze vorm en locatie van de demping staat nog niet vast, maar zal wel de uitstraing krijgen van een pier met de bijbehorende structuur en kwaliteit. Op pagina 16 en 17 wordt hier nader op ingegaan. Een tweede dempingmogelijkheid betreft een strook water in de Nieuwe Houthaven langs de Danzigerkade. Deze demping aan de bestaande kades is wenselijk zodat infrastructuur en bedrijvigheid naar behoren ontworpen kunnen worden. Het zal zich beperken tot het rechttrekken van de kade waardoor de hoofdstructuur versterkt wordt. Hier is sprake van kleinschalige nautische functies die hierdoor in noordelijke richting zullen verschuiven. Daarnaast vervult het Houtveemkanaal geen nautische functie meer en wordt gedempt.

Cultuurhistorische waarden

Door de ontwikkeling van de nieuwe pier wordt de Nieuwe Houthaven in

De cultuurhistorische waarden in het gebied zijn beperkt. Het ontbreken van

tweeën gesplitst. In het nieuwe Houthaven deel voor stadsdeel Westerpark

cultuurhistorische aanknopingspunten ter versterking van de beeldkwaliteit leidt

worden twee steigers gerealiseerd voor de binnenvaart. Aan de IJ-zijde van de

tot de conclusie dat de houtfuncties van het gebied niet als beeldkwaliteitseisen

strekdam wordt een ligplaats gerealiseerd voor een bunkerstation en één voor

terug komen. Daarnaast gaat het gebied teveel van karakter veranderen om

gevaarlijke stoffen.

een dergelijke uitstraling te kunnen handhaven.

Voor het nautischprogramma worden geen beeldkwaltiteitseisen ontwikkeld. Waakzaamheid over de uitstraling van dit gebied geschiedt op basis van

Nautisch programma

beheer. De noodzakelijke elementen ten behoeve van het nautischprogramma,

In het gebied bevinden zich twee havenbekkens: de Nieuwe Houthaven en

zoals steigers en dergelijke, worden uitgevoerd in de basiskwaliteit die geldt

Minervahaven. Minervahaven wordt intensief gebruikt voor duwbakken,

voor de openbare ruimte.

sleepschepen, binnenvaartschepen en kustvaarders. Deze ligplaatsen worden grotendeels gebruikt door de bedrijven in de Vlothaven en Mercuriushaven

milieukwaliteit

(IGMA en Cargill). Er is dus een functionele relatie met deze havens. De

Minervahaven fungeert op meerdere vlakken als buffer tussen de stad en de

wachtsteiger voor de kustvaart in Minervahaven behoort tot de meest intensief

haven. Ook op het gebied van de milieukwaliteit. Minervahaven staat blood aan

gebruikte ligplaats van de Amsterdamse haven. Vanwege de benodigde ruimte

emissies van geluid, geur en stof vanuit het havengebied. Hoewel de nabijheid

voor het manoeuvreren is vrijwel het gehele wateroppervlak in Minervahaven

van de haven van oorsprong een karakteristiek vormt van het gebied kan dit

voor de scheepvaart benodigd. De ligplaatsen in de Nieuwe Houthaven en

ook tot overlast leiden. Voor de nieuwe bedrijven vormt dit een belangijke

Minervahaven dienen behouden te blijven. Bovendien signaleert het havenbedrijf

randvoorwaarde bij vestiging. Men moet zich er van bewust zijn, en dus

een toenemende druk op het aantal ligplaatsen voor de binnenvaart, kleine zee-

accepteren, dat er geur- en stofoverlast vanuit het aangrenzende havengebied

en kustvaart.

kan voordoen. In dit beeldkwaliteitsplan worden geen eisen gesteld met

Het nautische programma voor Minervahaven is aanzienlijk. Nautische

betrekking tot de milieukwaliteit. Dit hoort bij het programma van eisen dat

activiteiten dragen voor een belangrijk deel bij aan de kwaliteit van de beleving

speelt bij de specifieke ontwerpen in het gebied.

van Minervanhaven. Bedrijventerrein en nautisch programma versterken elkaar op een positieve manier. Het huidige nautische programma wordt geïntensiveerd. Langs de strekdam in de Nieuwe Houthaven wordt het aantal ligplaatsen voor duwbakken uitgebreid. Aan de andere zijde van de Nieuwe Houthaven worden langs de Danzigerkade kleine schepen parallel aan de kade afgemeerd. Op de kop van de nieuw te creëren pier wordt een kleinschalig nautische kwartier ingericht. In

Minervahaven

wordt

het

huidige

nautisch

programma

eveneens

geïntensiveerd. Aan de Minervahavenweg wordt voornamelijk binnenvaart afgemeerd. In de toekomst wordt dit uitgebreidt langs de overige binnenkades; langs het huidige Stora en Hoogland terrein. Op de kop van de Danzigerkade worden de ligplaatsen voor het aantal coasters vergroot. Omdat manoeuvreerruimte klein is in Minervahaven wordt aan de andere zijde parallel aan de kade slechts kleinschalig nautisch programma afgemeerd.


13

Kaart Beeldkwaliteit Minervahaven

LEGENDA Bebouwing op koppen Bebouwing pier Bebouwing kern Gras

Het beeld dat hier getoond wordt bevat een streefbeeld na volledige transformatie. De hoofdelementen zijn hierin samengebracht zoals de kern, pieren en de structuur. Daarnaast toont het de situatie in de gehele context. De belangrijkste ruimtelijke opgaven worden hierin getoond: de realisatie van

Bomen Omliggende bebouwing

de oost-west verbinding, realisatie van een dempingslocatie en een extra

Omgeving buiten plangebied

nautische opgave. Deze kaart is geen Stedenbouwkundigplan; de vorm en

Trottoir

functie staat nog niet vast. Onder andere de locatie en de vorm van de demping,

Parkeren

het aantal en de ligging van de binnenstraten en de vestiging van Stora op de

Voetpad

Archangelpier vormen elementen die in een later stadium per gebied verder

Boten

ontwikkeld en ontworpen moeten worden.

Water informatieplaats richting wegen

LEGENDA Plangebied Houthavens Demping Nautisch programma


15

Model A

N

Studie dempinglocatie Zoals in hoofdstuk 1 aangegeven, staat de vorm en locatie van de nieuwe dempingslocatie nog niet vast. Op deze pagina wordt een aantal mogelijkheden geschetst hoe de demping gerealiseerd kan worden. De dempinglocatie wordt voorgesteld als een derde pier. Deze pier dient samen met de andere twee pieren een eenheid te vormen, zowel in beeld als in gebruik. Daarvoor is gekozen voor een langgerekte vorm. Met deze vorm doet de demping mee in de vormtaal van de overige twee pieren en wordt de kwaliteit van het water optimaal benut.

In dit Beeldkwaliteitsplan staat de demping telkens getekend op de

Model B

N

Model C

N

Model D

N

locatie zoals op de vorige pagina. Het is echter ook goed mogelijk deze te verschuiven waardoor de demping aantakt op de noord-westelijke deel van de kernring. Model A en B zijn dusdanig gesitueerd dat de demping aantakt op een knik van de kernring. Hierdoor ontstaat eenzelfde idioom als bij de overige twee pieren. Deze andere twee pieren zijn ook in het verlengde van de kernring gesitueerd. De verschuiving in model B creëert de meeste ruimte tussen Minervahaven en het Houthavensproject. Bij model C is de demping in het midden van de kernring geplaatst. Bij deze tussen locatie vormt de demping een autonoom element, los van de overige structuur van Minervahaven. Bij model D is de demping gedraaid waardoor het haaks op de kernring komt te staan. Ook hier is de demping opgenomen in de totale verkeersstructuur van de kernring. In dit model wordt echter een nieuwe richting in het water geïntroduceerd. Bij model A, B en C doet de vorm van de demping mee in de lijnen van de omgeving.


17

2 . Beeldkwal ite it b ouwb lokken en ar c h i t e c t u u r 2.0

Bouwblokken en architectuur

Dit hoofdstuk ‘Beeldkwaliteit bouwblokken en architectuur’ gaat nader in op de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Het is een inspiratiebron maar ook toetsingskader aan de hand waarvan bouwplannen beoordeeld kunnen worden. Het geeft de uitgangspunten voor de bouwblokken en de architectuur aan. Aan de hand van dit plan worden toekomstige bouwplannen getoest. Het Beeldkwaliteitsplan geeft houvast en is richtinggevend voor de uitwerking van verder plannen. Deze uitgangspunten worden uiteindelijk in het bestemmingsplan vastgelegd.


19

2.1

Programma van bouwblokken

Bebouwingsdichtheid De bebouwingsdichtheid van Minervahaven wordt intensiever. Voor de kavels

Het programma van eisen met betrekking tot bouwblokken en architectuur

wordt uitgegaan van een floorspace-index van meer dan één. Dit dwingt

is gericht op een aantal aspecten: korrelgrootte van de terreinen,

toekomstige bedrijven de kavels intensief te bebouwen.

bebouwingsdichtheid (FSI), morfologie van wanden en bouwblokken, bouwhoogte en rooilijnen, architectuur, kleur en materialen, parkeren en

Morfologie van de wanden en de bouwblokken

expeditie, groen op het bedrijfsterrein, reclame-uitingen en erfgrenzen. In

De organisatie van de bouwblokken is eenvoudig. De blokken zijn zoveel

deze paragraaf worden de programmaonderdelen beschreven die in de

mogelijk gesloten zodat een krachtige rand naar de openbare ruimte

volgende paragraven vertaald worden naar een ruimtelijk beeld. Behalve

ontstaat. De kwaliteit van de openbare ruimte wordt op deze manier zoveel

algemene eisen zijn er ook eisen specifiek voor bijvoorbeeld de kern en

mogelijk bepaald en vormt de representatieve kant van Minervahaven.

pieren. Deze zijn vanaf paragraaf 2.5 aangegeven.

De kern krijgt aan de buitenrand een volledig gesloten bebouwingswand met af en toe een ingang van een bedrijfsstraat. Aan de bedrijfsstraten

Korrelgrootte van de terreinen

in de kern is de bebouwingsstructuur van de wand opener van karakter.

Minerhaven kent een specifieke kavelsgewijze ontwikkeling. Kavels en

Bedrijfsgebouwen staan in een losse setting op één lijn. Op de pieren krijgt de

bedrijven worden opgekocht, uitgeplaatst of verplaatst. Dit betekent dat de

bebouwingswand tevens een open karakter.

huidige infrastructurele lijnen min of meer gefixeerd zullen zijn. Er is immers geen sprake van een tabula rasa (leeg wit vel). Er zal lange tijd sprake zijn van

Bouwhoogte en rooilijnen

een gecombineerde oud en nieuwe situatie.

Om Minervahaven een dynamisch stedelijk beeld te geven wordt een

In de nieuwe situatie wordt uitgegaan van een verfijningslag van de

aanzienlijke fluctuatie in bouwhoogte toegestaan. De bouwhoogte mag

korrelgrootte van de bedrijfskavels. Op de pieren beslaan de oppervlakten van

variëren van 9 tot 18,5 meter. De voordelen zijn tweeledig. Een grote variatie

de bedrijfskavels van 1000 tot 5000 m2. In de kern beslaan de oppervlakten

in bouwhoogte en een dynamisch stedelijk beeld.

van de bedrijfskavels van 3000 tot 15000 m2.

Eenzelfde principe wordt toegepast voor de rooilijn. Er wordt een dubbele rooilijn geïntroduceerd.

Organisatie bouwblokken

Individuele kavels

De eerste rooilijn bevind zich op maaiveld en vormt de lijn waarin de


gebouwen staan met hun voetprint. De tweede rooilijn is de maximale lijn

Parkeren en expeditie vind plaats op het eigen terrein. Voor parkeren zijn

waarin de uitkraging mogelijk is. Deze lijn wordt gevormd door de eerste (of

verschillende oplossingen denkbaar. Parkeren wordt in ieder geval niet

volgende) verdieping(en) van de gebouwen. Bedrijfsgebouwen die op de rooilijn

zichtbaar in de plint opgelost. Alle andere oplossingen zijn denkbaar.

een plint hebben van 4,5 meter mogen daarboven 2,5 meter uitkragen. Door het spel van uitkragingen en wisselende bouwhoogten ontstaat een

Reclame-uitingen

dynamisch stedelijk beeld.

Bedrijfslogo’s en kleuren moeten een ondergeschikte rol spelen bij de architectuur van het gebouw. Het is niet gewenst om logo’s als uitgangspunt

Architectuur

in het architectuur ontwerp verwerken. Een reclame-uiting moet worden

De stijl van de architectuur is ingetogen en industrieel. Kwaliteit in

opgenomen in het gevelvlak. Met betrekking tot de bedrijfskleuren (vaak

gevelmateriaal versterkt de uitstraling van het gebied. Grote gesloten vlakken

signaal kleuren) is een grote mate van terughoudendheid geboden. De

bepalen het beeld. 30% Van de gevels is doorschijnend wat de relatie

architectuur dient het visitekaartje van het bedrijf te zijn en niet de gele luifel

van gebouw en haven versterkt (translucent). De gebouwen hebben een

en blauwe overhead deur. 10% Van het gevelvlak mag gebruikt worden als

monolithisch karakter.

reclameaanduiding.

Kleur en materialen

Erfgrenzen

Het materiaalgebruik en kleurgebruik voor Minervahaven is ingetogen.

Onbebouwde erfgrenzen van de bedrijven sluiten vrijwel nergens aan op

Duurzaamheid is het meest wezenlijke onderdeel voor het toepassen

de openbare ruimte. Bebouwingswanden bepalen in vrijwel alle gevallen

van materialen. Er worden materialen gekozen die op een fraaie manier

de grens tussen de openbare ruimte en het bedrijfsterrein. Waar dit niet

verouderen. Het kleurgebruik is ingetogen. Er wordt een duidelijk verschil

het geval is ontsluit een poort het terrein. Aan deze poort worden in het

gemaakt tussen de kern en de pieren.

beeldkwaliteitsplan eisen gesteld. Aan alle andere erfgrenzen worden geen eisen gesteld. Dit wordt aan de individuele ondernemingen overgelaten. Hoofdstuk 3, paragraaf 3.8 Materialisering, gaat verder in op de esthetische kwaliteit van deze erfgrenzen.

Rooilijn

Segmentatie


21

Rooilijn uitkragingen

Gevelrooilijn

2.2

Nieuwe

Spelregels bouwblokken

bebouwing

wordt

op

één

rooilijn

geplaatst,

waardoor

de

bebouwingsstructuur haar helderheid krijgt. Om een ruimtelijke kwaliteit en intensivering te bereiken is de eis een minimale bouwhoogte van 9 meter en een maximale bouwhoogte van 18,5 meter op Minervahaven. De bedrijven zijn met hun voorzijde naar het water en de straat georiënteerd. Bedrijven gebruiken de begane grond als bezoekersentree, werk-, atelier-, showroom- of expositieruimte. De plint van het gebouw wordt dus niet gebruikt om te parkeren. De bebouwing wordt zoveel mogelijk geschakeld. De gevellijn heeft visuele onderbrekingen om de fijnmazigheid te benadrukken. De massaopbouw van het gebouwen is als volgt. Voor het primaire bouwdeel geldt minimaal 9 meter/ 3 lagen en maximaal 18,5 meter/ 5 bouwlagen ten opzichte van maaiveld. Als de begane grond minimaal 4,5 meter plint heeft dan mag het gebouw daarboven maximaal 2,5 meter uitkragen. De plint en onderste verdieping mogen niet blind zijn. Het gebouw moeten ogen op de straat hebben. De maximale bouwhoogte is exclusief opbouwen ten behoeve van liften en installaties en dergelijk. De bouwblokken zijn op de gevellijn minimaal 20 meter en maximaal 60 meter breed. Op de pieren is het mogelijk de begane grond van het gebouw 1,50 meter op te hogen. Het gebouw komt daardoor op een sokkel te staan. Dit heeft als voordeel dat je vanuit kantoorruimten op de begane grond over de auto’s heen kijkt.


23

gevelbeeld Danzigerkade, minimale blokbreedte 15 meter, maximale blokbreedte 65 meter, tussenruimte blokken maximaal 7 meter

30% gevelvlak transparant

aanzicht oud

aanzicht nieuw 7m tussenruimte


25

2.3


Parkeren voor eigen gebruik wordt op de eigen kavel aan de achterzijde opgelost. Er zijn verschillende varianten denkbaar. Schematisch zijn een aantal oplossingsrichtingen uitgewerkt: parkeren op het gebouw, parkeren op eigen terrein onder een gebouw, in het gebouw, op het achterterrein, dubbel halfverdiept parkeren met een dek daarboven en volledig parkeren onder een gebouw. Expeditie vindt niet plaats in de openbare ruimte. Expeditie in dit domein zorgt voor een rommelig beeld met docking bays en veel geparkeerde vrachtwagens. Het openbare domein vormt juist het representatieve deel van Minervahaven. Expeditie vind plaats op het achterterrein of in het bedrijfsgebouw. Ontsluiting van deze plekken vind plaats vanaf de openbare weg. In de bijgevoegde schema’s zijn twee principes opgenomen voor de Danzigerkade en de Minervahavenweg. Uitzondering vormen de bedrijfsstraten in de kern. Hier mogen wel docking bays komen.

2.4

Materiaalgebruik gevels

Gekozen is voor modern, kenmerkend materiaal en kleurgebruik met een zakelijke of industriële uitstraling. Duurzaamheid is een belangrijk ijkpunt voor de materialisering van de gevels. Materialen als glas, beton, staal, baksteen en hout verouderen op een mooie manier. Op den duur ontstaat fraai patina en niet het beeld van een verloederd bedrijventerrein. De gevels van de bedrijven op de pieren krijgen een antraciet pallet in combinatie met hout. Het antraciet pallet varieert van gebroken wit tot zwart. De gevels in de kern krijgen een rood pallet variërend van terra tot donkerrood. In de uitwerking van de architectuur kan aansluiting gezocht worden bij de sfeer van de huidige havenbebouwing. Er wordt gestreefd naar eenvoudige ingetogen architectuur met een modulmatige opbouw.

Ruimte-aanduiding bij laden en lossen Danzigkade Beeldkwaliteitsplan: Amsterdam Minerva Waterfront

27


29

2.5

Kern en pieren

Gebouwen op de pieren vormen een representatieve begeleiding van de kades. De kades vormen het representatieve deel van de openlijke en zakelijke werkomgeving van Minervahaven. Het beeld wordt bepaald door hoogwaardige en herkenbare gebouwen met veelal een hoge plint. Dit beeld wordt bereikt door een aantal aspecten vast te leggen: zoals plaatsing van de gebouwen, continuïteit van de wand, materiaalgebruik, massa- en gevelopbouw en parkeeroplossingen. Kern en pieren zijn van elkaar te onderscheiden in de structuur van de bouwvolumes. Op de pier zijn de volumes van elkaar geschieden en staan in een rooilijn aan het water. De bouwvolumes in de kern zijn aan elkaar geschakeld en vormen zo een gesloten bouwblok. De gaten in het gesloten bouwblok vormen de entree naar het achterterrein.


31

Parkeren op het achterterrein

Bouwblokken kern De bouwvolumes van de gesloten bouwblokken in de kern zijn duidelijke herkenbare gebouwen die één wand vormen. De gevellengten kunnen variëren van 20 tot 60 meter. Kenmerkend voor de gevel is dat het bestaat uit één groot basisvlak. Dit vlak beslaat 70% van het totale gevel en toont de massa van het gebouw. 30% Van het gevelvlak is translucent en bestaat uit glas of een ander doorschijnend materiaal. Met deze verdeling wordt meer dynamiek

Bomen op het achterterrein

in het straatbeeld gebracht. De gevels staan in één rooilijn op maaiveld. Dit versterkt de continuïteit in bebouwing en vormt een stevige wand langs de promenade. De plasticiteit en de levendigheid in de gevel ontstaat door vanuit het basisvlak verspringende delen te maken.

Gesloten kern

Deze vlakken komen maximaal 2,5 meter

uit de gevel. Er mogen enkel vooruitspringende vlakken gerealiseerd worden wannner de begane grond een hoogte van 4,5 meter heeft. De gevel wordt ontworpen als één vlak, zonder horizontale of verticale gevelverdeling. Toegangen tot de gebouwen en het achterterrein bevinden zich in de gevel. Het zijn deuren en poorten die onderdeel vormen van het vlak van het gebouw. Op deze manier ontstaat aan de rand van de kern een visueel gesloten blok.

Bedrijfstraten

In dit gesloten bouwblok van de kern bevinden zich bedrijfsstraten. De bedrijfsstraten hebben een open karakter. Gevelwanden staan ongeschakeld op de rooilijn. De gevellengte varieert tussen de 20 en 60 meter. De tussenruimte is maximaal 7 meter. De bedrijfsstraten worden gereserveerd voor bedrijven die

Bouwhoogte 9 à 16,5 meter

qua uitstraling en bedrijfsgrootte niet passen op de pieren en in de kernring. Aan de inrichting van de binnenterreinen wordt vooralsnog geen eisen gesteld.

,%'%.$!

"E

"E

"E

"E

Entrees achterterrein

"E

"E

"E

'R

"O

/M

/M

4R

0A

Uitkragingen openbare ruimte

6O

6O

"O

7 GE

P GARA

P

0A

IN

RIC

Aanduiding gesloten bouwblok Beeldkwaliteitsplan: Amsterdam Minerva Waterfront

33


35

Bouwblokken pieren De bouwvolumes van de bouwblokken op de pieren zijn duidelijke herkenbare gebouwen met een onderlinge verwantschap. Evenals in de kern is kenmerkend voor de gevels op de pieren één groot, aaneengesloten basisvlak. Ook hier beslaat het vlak 70% van het totale gevelvlak. En toont de massa van het Parkeren op het achterterrein

gebouw. 30% Van het gevelvlak is translucent en bestaat uit glas of een ander materiaal. Het gevelvlak staat in de lijn van de rooilijn en staat in ieder geval één keer op de grond zodat ook aan de pier de massa tastbaar is en de continuïteit van de rooilijn visueel wordt ondersteund. De plasticiteit en de levendigheid in de gevel ontstaat door vanuit het basisvlak verspringende delen te maken door bijvoorbeeld vooruitspringende vlakken en luifels. Deze vlakken komen maximaal

Bouwblokken 3 a 5 lagen

2,5 meter uit de gevel. Er mogen enkel vooruitspringende vlakken gerealiseerd worden boven een plint van 4,5 meter. Er wordt ontworpen vanuit één vlak, zonder horizontale of verticale gevelverdeling in de trein van gebouwen. Op de gebouwen aan de pieren zijn mogelijkheden voor zogenaamde ‘vogelhuisjes’. Dit zijn kleine ruimtes die kunnen fungeren als bedrijfsrestaurant, vergaderzaal of representatieve ruimte. De koppen van de Danzigerpier en de Archangelpier krijgen een accent. Een

bouwmassa’s pier

gedefinieerde openbare plek en gebouw accentueren de kop van de pier. Randvoorwaarde voor de bebouwing is dat het nautisch geen belemmeringen mag opleveren. Daarnaast heeft de maat van de bebouwing een begrenzing. Als het gebouw de hele kop van de pier beslaat is het gebouw even hoog als de omringende bebouwing (3 tot 5 lagen). Als het gebouw slechts een deel van de ruimte in beslag neemt mag het hoger maar niet meer dan drie verdiepingen ten opzichte van de omringende bebouwing bij een grondvlak van de helft van

Uitkragingen

de openbare ruimte.

,%'%.$!

"E

"E

danzigerpier

"E

"E

"E

"E

"E

moermanskpier

'R

archangelpier

"O

/M

Gevels transparant

/M

4R

0A

6O

6O

"O

7 GE

P GARA

P

0A

IN

RIC

Vogelhuisjes Aanduiding bouwblokken pier


37


39

3 . Beeldkwal ite it OP EN BARE RUIMTE 3.0

Ambitie

Op grond van de ruimtelijke hoofdstructuur wordt een heldere visie op de openbare ruimte geschetst, waarbij het beeld van de ruimtes is gedefinieerd. Er worden uitspraken gedaan over het beeld en de sfeer van de buitenruimte. De openbare ruimte vervult een essentiële, alles verbindende rol. De inrichting van een goed functionerende openbare ruimte, waarin oplossingen gevonden zijn voor de verkeersruimte, parkeerruimte, verblijfsruimte, water en groen en port security, kan de karakteristiek van een oud haventerrein uitbuiten, zodat het hart van Minervahaven zich door haar karakteristiek van andere bedrijventerreinen onderscheidt. De sleutel tot een succesvolle herinrichting ligt besloten in het aanboren en uitbouwen van deze en andere bestaande kwaliteiten en potenties van het oude havengebied. Het nieuw ingerichte Minervahaven zal dan een wervende sfeer moeten uitstralen, die uitnodigt voor vestiging van bedrijven. Het gaat erom de openbare ruimte tot visitekaartje te maken. In deze paragraaf worden daarvoor richtlijnen gegeven. Het hierna geschetste beeld zal terug komen in het bestemmingsplan en door Haven Amsterdam als leidraad gebruikt worden voor de herinrichting van de profielen.

3.1

Openbare ruimte

Minervahaven wordt gekenmerkt door vijf typen openbare ruimte. Het zijn: 1) de havens, 2) de groene kades, 3) kernring, 4) bedrijfsstraten en 5) openbare plekken op de koppen van de pieren. De openbare ruimte typologie is voor een belangrijk deel gekoppeld aan de ruimtelijke hoofdstructuur waarin pier en kern wordt onderscheiden. De openbare ruimte op de pieren bestaan uit groene

5

kades en plekken op de koppen van de pieren. De kern bestaat uit een kernring en bedrijfsstraten. De havens vormen de bindende schakel in de openbare

5

ruimte. 1 2

3

4

4


41


Kades en segmenten

Laden en lossen

Ontsluitingsstructuur

Parkeren

3.2


Het programma van eisen openbare ruimte vormt de basis voor de inrichting van dit publiek domein. In de volgende paragraven is het programma van de openbare ruimte uitgewerkt tot een ruimtelijk beeld.

Verkeersruimte Minervahaven krijgt een éénduidige lussenstructuur voor de afwikkeling van verkeer. De lussenstructuur takt op een tweeërlei plekken aan op de Spaarndammerdijk. Deze aantakkeningen vormen de entrees tot Minervahaven en ontsluiten de kernlus. De kernlus heeft een 8,5 meter breed profiel en is tweerichtingsverkeer. De kernlus bedient de pieren die tevens met een lus aan de buitenzijde zijn ontsloten. De pieren hebben een éénrichtingsverkeerprofiel Aansluiting Minervaterrein op recreatief netwerk Amsterdam

waardoor veel ruimte overblijft voor parkeren en het realiseren van een groen profiel. Voor de fietsen wordt op de kernlus aan beide zijden fietsstroken aangebracht. Op de pieren is de rijbaanbreedte zodanig gedimensioneerd dat auto en fietsverkeer hier gemakkelijk gecombineerd kan worden.

Parkeerruimte De parkeerdruk op Minervahaven is hoog omdat parkeren in het gebied niet gereguleerd wordt en parkeren gratis is. Het terrein wordt daardoor gebruikt als overloop vanuit de Spaardammerbuurt en andere delen van Amsterdam. Dit zorgt voor een onoverzichtelijke en onveilige situatie. Voor het terrein wordt in de openbare ruimte een systeem geïntroduceerd voor parkeren. Daarom wordt in Minervahaven parkeerbeheer ingevoerd in de vorm van betaald parkeren of een blauwe zone. Het parkeren van werknemers van de bedrijven wordt opgelost op de eigen achterterreinen of in gebouwde constructies. Parkeerterreinen worden steeds vanaf de lussenstructuur ontsloten. Parkeren op

in

de

openbare

bezoekersparkeren.

Op

ruimte de

is

pieren

zoveel wordt

mogelijk langs

toegespitst

de

gebouwen

bezoekersparkeerplaatsen gerealiseerd. Voor zover de ruimte in het profiel dit toelaat wordt gekozen voor haaksparkeren danwel langsparkeren. Op de kernring is ruimte gereserveerd voor bezoekersparkeren aan de binnenzijde van het straatprofiel. Hier worden langsparkeervakken gerealiseerd. Voor de bedrijfsstraten geld hetzelfde principe van langsparkeren langs één zijde.


43

Plekken

Langzaam verkeer

Groenstructuur

Footprint openbare ruimte

Verblijfsruimte

Water en groen

Minervahaven heeft drie typen verblijfsruimten. Dit zijn: voetgangersverbindingen,

Water en groen vormen de verbindende schakel in de openbare ruimte. Het

een recreatieve route langs het water en verblijfsplekken op de koppen van de

is overal en altijd aanwezig. De pieren zijn zodanig smal vormgeven dat ook

pieren.

vanaf de kernring op twee plekken het water zichtbaar is. Het groen vormt

Alle bedrijfsgebouwen worden ontsloten door een vier meter breed trottoir. Het

de omlijsting van het water en begeleid de waterlijn. Op de kernring en in de

trottoir is ruim bemeten en past bij de schaal van de gebouwen en de haven.

bedrijfsstraten wordt deze groene lijn doorgezet.

Langs het water wordt een recreatieve route gerealiseerd tussen het talud aan het water en de bomenrij. Het trottoir is drie meter breed en wordt zodanig

Port security

uitgevoerd dat het onderdeel uitmaakt van de groene kade.

De eisen ten aanzien van veiligheid in havens en havenbedrijven zijn in het kader

De koppen van de pieren zijn semi-openbaar. De openbaarheid en de invulling

van Internationale Port Security aanzienlijk opgeschroefd. Voor Minervahaven

van de plek wordt geregisseerd door het bedrijfsgebouw op de kop van de

geldt dat er geen nieuwe kadegebonden bedrijvigheid komt. Alleen ter plaatste

pier.

van de bestaande kadegebonden bedrijvigheid wordt er in de inrichting van

De nieuwe Minervahaven maakt onderdeel uit van het recreatief netwerk van

de openbare ruimte rekening gehouden met het Port Security-plan. Dubbele

Amsterdam. Het is zo dat vanuit de strategie van bufferfunctie het gebied

ontsluitingsmogelijkheden

toegankelijk is voor wandelaars en fietsers en dat ze gelegenheid moeten

makkelijk toepasbaar.

voor

bedrijven

maken

dergelijke

maatregelen

hebben om havenactiviteiten te beleven. Recreatief medegebruik in de zin van het creëren van een ontmoetingsplek tussen haven en stad. De recreatieve route sluit aan op het langzaamverkeersnetwerk van het Westerpark, de Houthavens, Prinseneiland en Bickerseiland. Het netwerk van Bickerseiland sluit aan op het centrumnetwerk van Amsterdam. Minervahaven wordt aan de IJ-zijde afgeschermd door de strekdam waarlangs aan de binnenzijde duwbakken zijn afgemeerd. Voorwaarde is een partiële recreatieve benutting van de strekdam als informeel wandelpad. Minervahaven krijgt een aantal bijzondere openbare plekken die met name op de koppen van de pieren zijn gesitueerd. Zo versterken de plekken de recreatieve route langs de kades. De plekken zijn semi-openbaar en gekoppeld aan de functie van de gebouwen. Beheer van de plekken wordt gekoppeld aan de gebruikers van de gebouwen.


45

Beeldkwaliteit waterprogramma Het huidige waterprogramma van Minervahaven is niet eenduidig georganiseerd. In de nieuwe ruimtelijke structuur voor Minervahaven wordt daarin verandering gebracht. Al het waterprogramma krijgt een specifieke goed beheerbare plek. Het gaat om drie typen nautisch programma: kleinschalige nautische bedrijven, ligplaatsen voor binnenvaart/ sleepschepen en depot voor duwbakken. Mogelijkheden tot het afmeren van duwbakken worden uitgebreid langs de strekdam. Kleinschalige nautische bedrijvigheid krijgt een plek op de kop van de meest noordelijke pier, de dempingslokatie. Deze kleinschalige nautische bedrijvigheid bestaat onder andere uit scheepsreparatie en dekschuitenverhuur. Voor een belangrijk deel is deze bedrijvigheid op de haven georiënteerd (havenondersteunend en dienstverlenend). Ook zijn er enkele nautische bedrijven bij die meer als stadsverzorgend kunnen worden getypeerd. Mogelijkheden voor het afmeren van binnenvaart/ sleepschepen worden uitgebreid in het basin van de Minervahaven. De overgebleven kaderuimte wordt gebruikt voor kleinschalig waterprogramma waarvoor parallel aan de kade ligplaatsen gerealiseerd worden. Voor de kleinschalige nautische bedrijvigheid en binnenvaart/ sleepschepen geldt dat er een duidelijke relatie is met landactiviteiten. Uitzicht op het water

Tussen de pier en de strekdam aan het IJ wordt een haven gerealiseerd voor kleinschalige nautische activiteiten. In de ondergrond zit op deze plek een oergeul waardoor het zeer moeilijk is om deze lokatie te dempen en geschikt te maken als bedrijventerrein.


47

Referentiebeelden kades

3.3

Kades

Karakteristiek voor de openbare ruimte van Minervahaven zijn de kades. Groene kades vormen het beeldmerk van Minervahaven. De beleving van de kade en de opbouw van het profiel is dan ook hier op gericht. Uitgangspunt voor het profiel van de kade is dat deze zo groen mogelijk is. Het profiel is als volgt opgebouwd: ruige oever met stortsteen, grastalud en berm, route aan het water met enkele banken, brede grasberm met bomen, rijbaan (éénrichtingsverkeer), haaksparkeervakken, trottoir en gevels van de bedrijfspanden. De waterzijde van de kade wordt zoveel mogelijk vrij gehouden van parkeren. Het water is daardoor vanaf de ontsluitingsroute steeds zichtbaar en beleefbaar. Karakteristiek voor Minervahaven wordt de linde. Deze boom wordt leitmotief voor de gehele bedrijventerrein.

3.4

Kernring

Het profiel van de kernring heeft haar eigen sfeer en identiteit. Het profiel is zodanig ontworpen dat het gesloten bouwblok aan de binnenzijde accentueert. Het profiel is als volgt opgebouwd (van binnen naar buiten): gevelwand als basis voor de kernring, trottoir, grasberm, langsparkeervakken, fietsstrook, dubbele rijbaan, fietsstrook, grasberm en trottoir.

Referentiebeeld koppen


49

principeprofiel: pier

principeprofiel: kernring

principeprofiel: bedrijfstraat

3.5

Profielen

Voor de ontwikkeling van Minervahaven is een aantal principeprofielen ontworpen. Deze profielen vormen de basis voor de inrichting van de openbare ruimte en vormen de leidraad voor de uitwerking van Minervahaven. Er zijn drie principeprofielen: profiel voor de pier, profiel voor de kernring en een profiel voor de bedrijfsstraat.


51

3.6

Plekken

Op de koppen van de pieren is ruimte voor semi openbare plekken. De plekken zijn gekoppeld aan de publieke routes langs de kades. Aan de publieke ruimte wordt tevens gebouwd programma gekoppeld dat als motor dient voor het gebruik van de plekken. De plekken zijn semi-openbaar en worden beheerd door de gebruikers van het gebouw. ’s-Ochtends wordt het terrein toegankelijk en ’s-avonds wordt het weer afgesloten. Zo functioneert deze plek voornamelijk als buitenruimte bij het gebouw. Op de kop van de Danzigerpier wordt een kleine plek gerealiseerd met een prachtig uitzicht over alle havenactiviteiten. Dit principe wordt op de Archangelkade herhaald.


53

3.7

Groeninrichting

De groenstructuur voor Minervahaven is eenvoudig. De kades en kernring krijgen een groene sfeer. Kernring en kades krijgen een enkele bomenrij. De bomen staan zoveel mogelijk in het gras wat goede groeiomstandigheden garandeert. De boom moet een robuust karakter en mooie bladtextuur hebben en daarnaast goed passen binnen het klimaat op de kade.

3.8

Materialisering

Karakteristiek voor Minervahaven zijn de kernring en de kades. Voor beide profielen zijn inrichtingsdetails gemaakt. De ‘havensfeer’ is randvoorwaarde voor de inrichting van de openbare ruimte. Er is gekozen voor een eenvoudige flexibele inrichting die dit onderstreept. De uitstraling van de materialen is robuust en industrieel. Het pallet bevat: stelconplaten, betonbanden, zwarte betonklinkers, asfalt (zwart en rood), stalen stootbanden, aanduidingen met wegenverf, eenvoudige verlichtingsarmaturen en robuust straatmeubilair. Vormgeving van kavelgrenzen dragen voor een belangrijk deel bij aan de kwaliteit van de openbare ruimte. In Minervahaven worden de kavelgrenzen voor een belangrijk deel bepaald door de gevels. Dit is de grens tussen openbaar en privé en tevens beveiligde grens van het bedrijf. Op die plekken waar geen gevels aanwezig zijn, zijn hekken noodzakelijk om het terrein te begrenzen en te beveiligen. Op deze lokaties liggen de hekken vijf meter terug ten opzichte van de rooilijn van de gevel. Voor de hekken wordt gekozen voor een eenvoudig zwart spijlenhek.

Referentiebeelden openbare ruimte Beeldkwaliteitsplan: Amsterdam Minerva Waterfront

55

A B

max.

Detail A: uitwerking principeprofiel maatvoering en materialen nog nader te bepalen

Detail B: uitwerking principeprofiel maatvoering en materialen nog nader te bepalen


57

3.9

Bewegwijzering Minervahaven

Om op Minervahaven de bestemming te vinden is een duidelijke bewegwijzering noodzakelijk. De ingetogen minimalistische moderne architectuur vereist een eigen bebordingsvormgeving dat niet met de architectuur concurreert. Door eenvoud in vormgeving en het reduceren van het aantal elementen dient een heldere structuur te ontstaan waardoor bezoekers op een prettige manier hun weg door Minervahaven kunnen vinden. Hiervoor kan de bewegwijzering van Minervahaven aansluiten bij de bewegwijzering van Westpoort. In dit systeem heeft ieder bedrijf een westpoortnummer dat op een bescheiden bord aan de gevel is bevestigd. De Archangelweg vormt de hoofdentree van het gebied. Bij de hoofdentree komt een overzichtszuil met informatie over de totale Minervahaven. De zuil bevat een overzicht van de straatnamen, bedrijven en eventueel publieke lokaties. Via dit bord kunnen bezoekers zich oriënteren, en bedrijven zich profileren. De informatie op de aluminium zuil wordt uitgevoerd middels industriële kleurenfolies. Een belangrijke voorwaarde is dat mutaties in bedrijven eenvoudig te verwerken zijn op deze zuil. Daarom worden enkel de bedrijfsnamen vervaardigd uit tijdelijke folie. Deze folie is indien nodig makkelijk vervangbaar door een nieuwe tekst.


59

M I N E R V A W A T E R F R O N T

Recommend Documents