m 81

overzichtskaart kloosters & abdijen

natuur & groen

01 t/m 13

52 t/m 61

kerken

spirituele centra

14 t/m 36

62 t/m 73

kruisen & kapellen

wellness centra

37 t/m 47

74 t/m 81

begraafplaatsen

bezinningsaccomodaties

48 t/m 51

82 t/m 98

17 68 21

49

22 75

25

37 venlo 95/98 81

weert 13

maaseik

74/80

23/24 aarschot 55

brussel

Ga voor een interactieve kaart met alle deelnemers naar www.onthaasten.eu

66

05 diest 87 93 34

90 60 leuven 77 tienen 50 39

53 41 04/08 hasselt 42

18

genk

07 63

roermond 35 14/62 54 01 16

36 sittard 44

69/72

64

52 heerlen 28 26 09 33 78 29/84 15 51 27 43 73/76 88 maas tricht 48 06/94 70/85 st truiden 30/65 19 12 10/79 02/40/56/57/58 82 86/91 92 38/46 tongeren 45/47 71/96 03/83 11 32 31 59/89/97 20

voorwoord Voor u ligt de brochure ‘Onthaast gids, stilte en bezinningsplekken in beeld’, een onderdeel van het grensoverschrijdende project ‘Onthaasten en Stilteplekken’. Een publicatie om trots op te zijn. Waarom? Het speelt in op de diverse interesses die er zijn voor het prachtig historisch erfgoed in de grensregio Vlaanderen-Nederland en het maakt in één oogopslag inzichtelijk wat de regio’s te bieden hebben. Een grensoverschrijdende samenwerking tussen de provincies Vlaams-Brabant, Belgisch Limburg en Nederlands Limburg is hierbij belangrijk: alleen samen maken we er een gezamenlijk succes van. Daar heb ik vertrouwen in! Wat deze publicatie ook bijzonder maakt, is dat het ingaat op onze huidige hectische samenleving waarin we steeds meer behoefte hebben aan bezinning en onthaasten in stilte. Stiltemomenten, die vroeger op een natuurlijke manier een plaats hadden in ons leven, moeten we nu opzoeken en bewust inbouwen. Voor iedereen herkenbaar. Zie het daarom als een steuntje in de rug om dat rustof ontspanningsmoment op te zoeken. Deze publicatie zorgt ervoor dat de unieke identiteit van de steden, dorpen en wijken in de grensregio Vlaanderen-Nederland versterkt wordt. Het geeft de grensregio Vlaanderen-Nederland een eigen gezicht. Ik nodig u uit om dit boekje volop te gebruiken! Ik ben ervan overtuigd dat het een waardevolle bijdrage en aanvulling is voor ons hectische maar vooral dynamische samenleven. De provincie Vlaams-Brabant ligt als een mantel rond Brussel. We staan er samen in de file en spotten de vliegtuigen op weg naar Zaventem, onze nationale luchthaven. ‘Stilte’ en ‘onthaasten’ zijn geen vanzelfsprekendheid. Toch zijn er vele plaatsen die stilte uitademen. Ze zijn meestal onbekend bij het brede publiek en dat is ook net een grote troef: de stilte wordt niet verstoord door een stroom van bezoekers. In Vlaams-Brabant hebben we drie uitzonderlijke locaties een nieuw elan gegeven. De kloostertuin van de Engelenburcht in Tildonk, de Stiltetuin aan de basiliek van Scherpenheuvel en de Necropolis in Tienen zijn in ere hersteld. Het zijn plekken geworden waar massa­toerisme niet op zijn plaats is, maar waar mensen kunnen bezinnen en tot rust komen. Daarnaast heeft Toerisme Vlaams-Brabant veel interesse gevonden bij toeristische aanbieders die op hun eigen manier reeds bezig waren met het concept, maar dit nu onder één noemer kunnen aanbieden. Onthaasten is in onze snelle en drukke samenleving voor vele mensen belangrijk: even stil staan en herbronnen. We zijn blij dat we ook van­ uit de provincie Vlaams-Brabant hier ons steentje konden bijdragen.

Het hectische leven veroorzaakt een toe­nemende behoefte aan rust- en stiltemomenten. Het rijke historisch en religieus erfgoed van de Grens­regio Vlaanderen-Nederland biedt een uniek kader voor de invulling van deze behoefte tot ‘onthaas­ ten’. Met Europese en provinciale ondersteuning heeft het interreg Vlaanderen-Nederland project ‘Onthaasten, stilte en bezinningsplekken in beeld’ concreet bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van historisch waardevolle onthaas­ tingplekken in Belgisch Limburg, Nederlands Limburg en Vlaams Brabant. Een mooi voorbeeld hiervan is de Abdijsite van Herkenrode, die al acht eeuwen lang deel uitmaakt van het religieuze en culturele leven in Hasselt, Limburg, Vlaanderen en zelfs Europa. De abdij was de eerste en de grootste voor vrouwelijke cisterciënzers, die het innerlijk leven en de mystiek benadrukten. Sinds 1972 is de abdij de thuisbasis voor de Kanunnikessen van het Heilig Graf, die het huidige klooster en bezinningscentrum hebben opgericht. Via de activiteiten van de abdij benadrukken de zusters op een actuele manier de spirituele waarden van de cisterciënzerbeweging: stilte, soberheid, rust, zingeving en herbronning. Zoals vele eeuwen geleden, vormen cultuur en gastvrijheid ook vandaag een sterke basis voor de maatschappelijke functies die de abdij vervult. Dankzij de actieve deelname van het Patrimonium Herkenrode vzw en de Stad Hasselt aan dit project is de toegangsweg van de kloostersite Herkenrode heraangelegd, is een nieuwe tentoonstelling over 900 jaar Orde van het Heilig Graf gerealiseerd, zijn functionele ruimtes beter uitgerust en is er grensoverschrijdend samengewerkt aan de inventarisatie en vermarkting van onthaastingsplekken. Bovendien zijn er diverse thematische activiteiten, workshops en opleidingen voor cultuurhistorische gidsen georganiseerd. Dankzij deze brochure beschikt het grote publiek over een actueel overzicht van waardevolle plaatsen van bezinning en rust in Limburg en de nabije omgeving. Wij danken zeer uitdrukkelijk de Kanunnikessen van het Heilig Graf om in het project te participeren waardoor nog meer mensen kunnen genieten van de spirituele kracht van het bezinningscentrum.

Europese Unie

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

inleiding Hectiek & Stilte In onze huidige hectische samenleving is er steeds meer behoefte aan bezinning en onthaasten in stilte. Stiltemomenten, die vroeger op een natuurlijke manier een plaats hadden in ons leven, moeten we nu opzoeken en bewust inbouwen. Naast deze belangstelling voor spiritualiteit is er ook een merkbare toename van de interesse voor het historisch erfgoed. De combinatie van deze beide interesses biedt nieuwe economische kansen in de vorm van ‘stiltetoerisme’. Een grensoverschrijdend project Om die kansen te benutten hebben verschillende partners in de grensregio Vlaanderen-Nederland de handen ineen geslagen. Het is immers een regio die ontzettend rijk is aan historisch erfgoed zoals kloosters, kerken, abdijen, kapellen en kruisen evenals historische tuinen en landschapsparken, begraafplaatsen en kloosterdomeinen. Erfgoed dat bovendien vaak in stiltegebieden is gelegen. Om al deze historisch waardevolle onthaastingsplekken in Vlaams-Brabant, Belgisch Limburg én Nederlands Limburg in kaart te brengen én beter toegankelijk maken voor het publiek is een coalitie van partners uit de grensstreek in 2011 het project ‘Onthaasten stilte en bezinnings­ plekken in beeld’ gestart. Partners De partners in dit grensoverschrijdende project waren: Provincie (Nederlands) Limburg , Limburg, cluster cultuur; Patrimonium vzw Herkenrode; Stad Hasselt; Stichting Bezin in Limburg; Toerisme Vlaams-Brabant; Stad Tienen; Kerkraad Scherpenheuvel; Immo Kwaliteitsfonds; Bisdom Roermond; Kerkbestuur parochie H. Petrus Bergen; Sociëteit van het Goddelijke woord Steyl; Kerkbestuur parochie H. Bernardus Ubachsberg; Bisschoppelijk Centrum Rolduc, Kerkrade; Stichting Renovatie Kathedraal Roermond; Kerkbestuur Basiliek H. Bartholomeus Meerssen; Stichting Abdijkerk Thorn; Kerkbestuur O.L.Vrouw Troosteres der bedrukten Klein Lourdes Tienray; Kerkbestuur St. Petrus Banden Venray; Klooster Redemp­­ toristen Wittem en Congregratie der Passionisten Munstergeleen. Nadat het belang van dit project ook was ingezien vanuit Europa en er een interreg-subsidie van € 788.000 was toegekend – op een totale projectsom van € 1.700.000 – kon het project van start gaan op 1 september 2011. De einddatum was 31 augustus 2014. Inhoud project In drie jaar tijd zijn er vele zaken gerealiseerd binnen het project: binnen de drie provincies heeft een uitgebreide inventarisatie van be­­ zinningslocaties en -aanbieders plaatsgevonden. Het resultaat daarvan vindt u terug in deze brochure en op de website www.onthaasten.eu. Ook de fysieke bereikbaarheid van een aantal locaties werd verbeterd, er werden beveiligingsmaatregelen genomen, er kwam(en) beweg­ wijzering en informatieborden, museale routes, tentoonstellingen,

multimediapresentaties, wandel- en fietsroutes, enzovoorts. Ook werden bezinningsaanbieders geholpen bij het professionaliseren van hun aanbod en werd veel kennis en ervaring uitgewisseld. Dat bleek erg belangrijk in een sector die van zingeving veel verstand heeft maar van bedrijfsplannen en financiën lang niet altijd… Naar de toekomst Door dit project heeft het bezinnings- en stiltetoerisme in VlaamsBrabant, Belgisch Limburg én Nederlands Limburg een geweldige impuls gekregen. Deze nieuwe vorm van toerisme is daarmee stevig op de kaart gezet voor de toekomst. In deze rijk geïllustreerde bro­ chure vindt u alle aanbieders in de grensregio. Voor meer informatie verwijzen wij u graag door naar de website www.onthaasten.eu of de eigen websites van de aanbieders. Op de website www.onthaasten.eu vindt u uitgebreide informatie over de mogelijkheden tot bezinnings- en stiltetoerisme in de drie provin­cies. Ook voor ondernemers op het gebied van stilte- en bezin­nings­toerisme is een handige bron van informatie. Zij vinden er onder andere een handreikingen om hun marketingactiviteiten te verbeteren middels een marketingplan en een blauwdruk om nieuwe pmc’s te ontwik­ke­ len. Voor ondernemers in de grensregio Vlaanderen- Nederland is het mogelijk gedurende de looptijd van het project gratis opgenomen te worden in de website www.onthaasten.eu.

Ga niet naar buiten, keer terug in jezelf, in het innerlijk van de mens woont de waarheid Augustinus

kloosters & abdijen

01 abdij lilbosch echt

02 abdij mariënlof borgloon

In 1883 vestigden zich Cisterciënzer (Trappisten) monniken op de eenzame hoeve ‘Lilbosch’ in de huidige gemeente Echt-Susteren. Aan deze kleine hoeve bouwden de monniken hun klooster, dat in 1912 officieel tot abdij verheven werd. Officieel luidt de naam ‘Abdij O. L. Vrouw van de H. Joseph’, maar de naam van de oude hoeve bleef meer gebruikelijk: ‘Abdij Lilbosch’. Vroomheid, eenvoud, gastvrijheid en nederigheid zijn de kenmerken van de laagdrempelige gastvrijheid van de monnikengemeenschap van 16 personen.

Volgens de overlevering hebben vooral vrouwen met een grote kinderwens baat aan een bezoekje aan de abdij Mariënlof. In de abdij staat namelijk de 12de-eeuwse koorstoel van de H. Lutgardis van Tongeren. Volgens de legende raakt elke vrouw die op deze stoel zit binnen één jaar zwanger. Maar ook voor anderen is deze abdij zeker een bezoekje waard.

Vanwege de kloosterlijke levenswijze worden alleen verblijfsgasten in de abdij toegelaten. Voorbijgangers kunnen wel de Mariakapel (in een voormalige oorlogsbunker), het buitenverblijf van de boerderijdieren en de omliggende landerijen bekijken. Ook zijn ze welkom in de abdijwinkel en tijdens de kerkdiensten op zon- en feestdagen. De abdij voorziet in haar levensonderhoud door een eigen modelboerderij (akkerbouw, Livar-varkens, zoogkoeien en een imkerij). De landbouw en veehouderij zijn zoveel mogelijk biologisch. De monniken van Lilbosch trachten de essentie van het leven puur en onverbloemd te beleven. Pepinusbrug 6, 6102 rj Echt +31 (0)475 48 12 53 www.abdij-lilbosch.nl

In de sacristie bevindt zich het Sint-Odiliaschrijn dat sinds 1292 de relieken van de Heilige Odilia bewaart. Het klooster mag sinds 1990 de titel ‘abdij’ voeren. Colenstraat 1, 3840 Borgloon www.borgloon.nl

© Toerisme Borgloon

Omgeven door bossen en weilanden rijzen het kloostercomplex en de bijbehorende kloosterkerk en boerderij op aan het eind van de bebouwde kom in Pey-Echt. Vele rustzoekers en retraitegangers volgen jaarlijks de lommerrijke oprijlaan er naar toe. Om zich een weekend of midweek onder te dompelen in het kloosterleven. Hoewel mensen op Lilbosch in vrijheid te gast zijn – deelname aan de 5 dagelijkse gebedsdiensten is niet verplicht – wordt wel verlangd dat gasten de leefwijze van de monniken accepteren. Voor degenen die zich enige tijd in stilte en in eenvoud willen bezinnen, of, zoals ze dat in Lilbosch zeggen: ‘oriënteren op hun levenswandel’, biedt het gastenhuis 7 verblijfkamers. Gasten kunnen delen van het abdijcomplex, zoals de kloosterkerk en de boerderij betreden. Zij beschikken over een eigen binnenplaats, gastenbibliotheek en eetzaal. Het ontbijt en de vegetarische warme middagmaaltijd zijn in stilte (met muziek).

In de volksmond wordt deze abdij ook de ‘Abdij van Colen’ genoemd. Deze naam verwijst naar Maria van Colen die de abdij in 1438 stichtte voor de kruisheren. Vanaf 1822 wonen er echter al cisterciënzerzusters in het klooster.

03 abdij sint benedictusberg vaals Op een beboste heuvel aan de weg van Gulpen naar Vaals, niet ver van de oude pelgrimsweg tussen Maastricht en Aken ligt de abdij Sint Benedictusberg. Of, zoals ze in heel katholiek Limburg zeggen: ‘Mamelis’, naar de naam van de buurtschap waarin de abdij zich bevindt. Hoog boven de bomen zijn bij Mamelis de ronde torens zichtbaar van de abdij, een fraai voorbeeld van een gebouw waarvan vorm en functie een harmonieuze eenheid vormen. Hoewel Mamelis geen toeristische attractie wil zijn, hebben de monniken zich altijd geroepen gevoeld tot gastvrijheid. Sint Benedictus (480-547), heeft er zelfs een hoofdstuk in zijn leefregel – de Regula Benedicti – aan gewijd. Benedictus stichtte zijn eigen gemeenschap. De monniken moesten drie geloften afleggen: die van stabiliteit, monastieke levenswandel en gehoorzaamheid aan de abt en zich toeleggen op ‘ora et labora’: bidden en werken. De regel van Benedictus betekent een afgewogen ritme van acht uur bidden, acht uur werken en acht uur rusten. Abdij Sint Benedictusberg is mede bekend vanwege de alom geprezen spirituele architectuur van monnik-architect Dom Hans van der Laan (1904-1991). Dom van der Laan ontwierp de kerk en aanpalende gebouwen: atrium, spreekkamers, bovenkerk, crypte en bibliotheek. Alle ruimten zijn van een ongekende architectonische strakheid en kleurmonotonie. Met als enige onderbreking het sobere, maar massieve, door Van der Laan ontworpen meubilair. Van dichtbij kennismaken met het kloosterleven kan alleen tijdens een kort verblijf. Van de gasten wordt verwacht dat zij de sobere vorm van gastvrijheid respecteren. Na contact met de gastenpater kunnen ‘herengasten’ enkele dagen van de gemeenschap van broeders deel uit maken. Dames helaas niet, want de 8 gastenkamers bevinden zich in het slot, het gedeelte waar ook de monniken verblijven. Het is de bedoeling dat gasten zich naar de dagindeling en de levenswijze van de monniken richten. Ook meewerken in de eigen wasserij, keuken, bakkerij, timmerwerkplaats, smederij of de vermaarde boekbinderij en steenhouwerij behoort tot de mogelijkheden. Wat Abdij Sint Benedictusberg retraite- of bezinningsgasten kan bie­den is stilte, rust en een mogelijkheid tot verinnerlijking. ‘In de hoop dat de confrontatie met het monastieke leven hen in de gelegenheid stelt tot zichzelf te komen en het een aanleiding mag zijn tot bezinning op een echt christelijk leven’, voegt abt Adrianius Lenglet er voor toekomstige gasten aan toe. Mamelis 39, 6295 na Lemiers +31 (0)43 306 13 53 www.benedictusberg.nl

04 abdijsite herkenrode De Abdijsite Herkenrode in Hasselt, dat is een boeiend verleden in een prachtige omgeving. De oude hoevegebouwen van de abdij Herkenrode en de omliggende 100 hectare natuurgebied worden ontwikkeld tot een domein waar heel wat te beleven valt. Symbool voor Herkenrode is de mythische eenhoorn. De eenhoorn is een fabeldier, een kruising van een paard en een bok met een leeuwenstaart. Op zijn voorhoofd draagt het beest een enkele hoorn. Volgens de legende is een eenhoorn zo sterk, dat geen jager hem kan vangen. In familiewapens is de eenhoorn het symbool voor kracht en dapperheid, maar in het wapenschild van de abdij van Herkenrode verwijst hij naar de christelijke symboliek, de kuisheid en de maagdelijkheid. Vandaag staat de opspringende eenhoorn ook in het logo van de Abdijsite Herkenrode voor het herrijzen van de site in zijn tot de verbeelding sprekende glorie. In het belevingscentrum wordt in een authentiek historisch kader het verhaal van een van de eerste en vooral ook rijkste vrouwenabdijen in de Nederlanden gepresenteerd. Het verhaal volgt een chronologisch parcours door de boeiende geschiedenis van 600 jaar vrouwen op Herkenrode, in voor- en tegenspoed. De tijdlijn verbindt het verhaal van de abdij met de grote maatschappelijke gebeurtenissen en de lokale Limburgse verhalen. Het verhaal van de abdij stopt niet na deze 600 jaar, bij het gedwongen wegtrekken van de zusters. Ook de periode erna, waarbij industrie en landbouw de site verwonden, en de nieuwe start voor de abdijsite, krijgt een plaats in het parcours. Buiten de abdij liggen de inspiratietuinen – twee hectare groot – die je het best kan omschrijven als een hedendaags kruidenpark. Verwacht dus geen abdijtuin of een reproductie ervan. Centraal in de tuinen staat het verhaal van de kruiden en hoe mensen van alle tijden en culturen die tot op vandaag gebruikt hebben en gebruiken. De kruidentuin bestaat uit twee grote delen: de hortus officinalis en de campus officinalis. In beide tuinen staan telkens ongeveer 250 verschillende kruiden en kruidachtige planten. Het geheel wordt omgeven door grachten, die aan de binnenzijde afgeboord zijn met een berm van graskussens. Je kunt er niet alleen de mooie tuinen, maar ook de indrukwekkende omgeving bewonderen. Herkenrodeabdij 4, 3511 Hasselt +32 (0)11 23 95 42 www.abdijsiteherkenrode.be

© Toerisme Vlaams-Brabant

05 abdij van averbode De abdij van Averbode is een Premonstratenzer abdij, die al in 1134 werd gesticht op initiatief van de toenmalige graaf van Loon, Arnold II. De Premonstratenzers zijn vernoemd naar hun oprichter: de heilige Norbertus van Xanten die 1121 in het dal van Premontré (Frankrijk) een eerste gemeenschap oprichtte van gelijkgestemde monniken. De orde, die het beschouwende leven en de liturgische dienst verenigt met het actieve leven, zoals zielzorg en onderricht, kwam spoedig tot grote bloei. De stichting van de abdij van Averbode in 1134 – reeds 13 jaar later – is hier een direct bewijs van. Norbertijnen worden ook wel witheren genoemd omdat ze een wit habijt dragen. De abdij biedt tegenwoordig verschillende mogelijkheden tot bezinning. Zo organiseert de abdij in het bezinningscentrum een brede waaier aan vormings- en bezinningsactiviteiten voor diverse doelgroepen. Voor jongeren en schoolklassen is er een speciaal jongerenverblijf. Voor volwassenen is er een gastenkwartier waar mensen tot maximaal 1 week kunnen blijven voor rust en/of bezinning. Gasten kunnen als ze dat willen deelnemen aan de gebedsbijeen­komsten van de kloostergemeenschap. In de schaduw van de abdij werd in 1935 ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de aartsbroederschap van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart een Mariapark met Lourdesgrot aangelegd. De wandelpaden leiden langs de Lourdesgrot, een Fatimatafereel, de zeven staties van Onze-Lieve-Vrouw van Smarten en een uitbeelding van de ‘Hof van Olijven’.

© Toerisme Vlaams-Brabant

Abdijstraat 1, 3271 Averbode +32 (0)13 78 04 40 www.abdijaverbode.be

06 klooster wittem Schuin tegenover zijn kasteel in Wittem liet rijksgraaf Ferdinand von Plettenberg (1690-1737) adviseur in dienst van de Duitse keizer, tussen 1729 en 1733 een klooster bouwen. Ferdinand was erg gehecht aan Wittem; hij werd begraven in Wenen, maar zijn hart werd bijgezet in de grafkelder van Wittem. En niet allen Von Plettenberg heeft zijn hart aan Wittem verpand. De leefgemeenschap van paters en broeders en voormalige priesteropleiding heeft zich ontwikkeld tot een veelzijdig centrum voor pastoraat en christelijke spiritualiteit. Het doel is om mensen in een breed spectrum van inspirerende en culturele activiteiten gelegenheid te bieden voor bezinning en bespiegeling. Voor de meeste mensen is Klooster Wittem nog vooral de bedevaartplaats ter ere van de Heilige Gerardus Majella (1726-1755). Iedere dag is het er een komen en gaan van mensen die even een kaarsje willen opsteken in de Gerarduskapel, de kloosterkerk of – ter ere van Maria – in de sobere Smartenkapel. Met name in de zomermaanden wordt Klooster Wittem veelvuldig bezocht door bedevaartgangers, pelgrims en toevallige toeristen. Zoals Gerardus een raadsman was die veel men­ sen, vaak op wonderlijke wijze hulp bood, zo speelt Klooster Wittem al ruim 180 jaar een belangrijke pastorale rol in het Heuvelland. Met een barokke kloosterkerk, kapellen, zalen, een kloostertuin, de monumentale kloosterbibliotheek en kloosterboekwinkel is ‘Wittem’ prima toegerust, voor een breed aanbod, dat uiteen loopt van lezingen tot liturgie en van pelgrimstochten tot exposities en concerten. Klooster Wittem is meer dan een monument. Het is een plek vol historie en devotie, maar bovenal een herkenbaar boegbeeld dat mensen wil verbinden en op dynamische wijze inspireren. Of, zoals een boekomslag in de kloosterbibliotheek de ambitie helder weergeeft: ‘Een bron die blijft stromen’. Wittemer Allee 32, 6286 ab Wittem +31 (0)43 450 17 41 www.kloosterwittem.nl

07 kloosterdorp steyl In de grote eetzaal van Kloosterdorp Steyl lijkt de voertaal Engels. ‘Het zijn mensen uit alle delen van de wereld die elkaar hier ontmoeten voor hun jaarlijkse reünie’, weet woordvoerder Winfried Timmers. ‘Ze hebben elkaar hier ooit ontmoet en keren elk jaar op een vast tijdstip terug.’ De vraag waarom ze hier kwamen en waarom ze ieder jaar weer terugkeren, vindt niemand aan de bewuste tafel relevant. ‘Dat is de essentie van Steyl’, zeg Timmers. ‘We stellen weinig vragen. Iedereen heeft zijn eigen redenen om hier te zijn. Iedere aanvliegroute is goed. Wij willen vooral landingsplaats zijn, of, zo je wil, aanlegsteiger. Eenieder die van de gastvrijheid wil genieten krijgt de sleutel.’ Die aanlegsteiger ligt voor Kloosterdorp Steyl direct aan de Maas, waar een veerpontje de verbinding van oever naar oever onderhoudt. Nederland was vanaf 1875 een toevluchtsoord voor Duitse religieuzen. Zij moesten hun vaderland verlaten vanwege de Kulturkampf. De in­­ middels heilig verklaarde pater Arnold Janssen stichtte een missiehuis in Steyl, dat uitgroeide tot een indrukwekkende kloosterenclave waar drie kloosterordes zijn gehuisvest. Kloostergebouwen, kapellen, het Missiemuseum en weelderige kloostertuinen bepalen het beeld in dit inmiddels tot beschermd dorpsgezicht verheven, unieke kloosterdorp. Wie er in slaagt wereldwijd 37 missiehuizen op te richten, talrijke drukkerijen, een maandblad en liefst drie congregaties die 100 jaar na zijn dood in bijna 70 landen nog 10.000 leden tellen, heeft wat in zijn mars. Op het deksel van zijn bronzen tombe staan de woorden Pater (vader), Dux (leider) en Fundator (stichter), een ‘mission statement’ die een zakenman niet misstaan zou hebben.

‘We bevinden ons tussen reeds en nog niet’, zegt Winfried Timmers als de mogelijkheden voor bezoek en bezinning ter sprake komen. ‘Aan de ene kant gebeurt er van alles: ontmoetingen, programma’s en activiteiten. Anderzijds neemt de vraag naar spiritualiteit, bezinning en stilte toe. Daar spelen we nu op in met uitbreiding van het aanbod.’ In het bezinningscentrum Sint Michaël worden programma’s aan­ geboden voor individuen, groepen en organisaties. Mensen kunnen deelnemen aan stilteweekenden, retraites, meditatiegroepen en be­­ zinningsdagen. Op het programma staat ook een midweek bezinning en ontspanning voor 55-plussers. Voor wie Steyl, ‘de kathedraal van stilte’, wil ontdekken herbergt het Missiehuis een eigentijds gastenverblijf. Er zijn 16 tweepersoons en 10 eenpersoons kamers (met douche en wc) voor mensen die komen voor individuele retraite, rust en meditatieve stilte. In het gebouw bevinden zich ook de eetzaal en diverse vergaderzalen. Centrum Sint Michaël beschikt in het totaal 55 bedden. Bezinningscentrum Sint Michaël en Missiemuseum Sint Michaelstraat 7 5935 bl Steyl-Tegelen +31 (0)77 326 13 26 www.steyl.eu

08 kloostersite herkenrode In de 16e-eeuwse kelders van het klooster in Herkenrode kun je kennismaken met de boeiende geschiedenis van de Orde van het Heilig Graf. Deze religieuze orde ontstond ca. 900 jaar geleden in Jeruzalem en verspreidde zich nadien over heel Europa. De zusters Kanunnikessen van het H. Graf wonen sinds 1974 in de Herkenrodeabdij te Kuringen-Hasselt. Zij kochten een gedeelte van de toen vervallen cisterciënzerinnenabdij, renoveerden de 18e-eeuwse abdisresidentie en stelden het huis open als bezinningscentrum. Nadien bouwden zij een nieuw klooster op de ruïnes van het 16e-eeuwse abdiskwartier en een moderne, sobere kerk. Het is in deze kerk dat het bezoek aan de tentoonstelling begint. Een korte presentatie geeft meteen een duidelijk beeld van de inplanting van de nieuwe gebouwen in de oude abdijstructuur. In de kerk staat ook het lege graf van Jeruzalem, symbool en uiterlijk teken van de verrijzenisspiritualiteit van de zusters. Via de historische kloostergangen kom je in de binnentuin terecht waar je onder de eeuwenoude toren afdaalt naar de 16e-eeuwse kelders van het klooster. In drie opeenvolgende gewelfde ruimtes kan je het verhaal volgen van de Orde van het H. Graf vanaf de stichting in Jeruzalem tot het leven van de zusters vandaag. De zusters willen met deze tentoonstelling niet alleen hun geschie­ denis vertellen aan de bezoekers maar vooral hun spiritualiteit en hoopvolle levensvisie meegeven: niet de dood maar de Liefde heeft het laatste woord. Herkenrodeabdij 1, 3511 Hasselt +32 (0)11 23 95 42 www.bezinningscentrumherkenrode.be

09 savelbergklooster heerlen Het Savelbergklooster in het centrum van Heerlen dankt zijn naam aan de gelijknamige kapelaan Petrus Joseph Savelberg: een getalenteerde intellectueel die eind 19de eeuw wordt geraakt door de noden van de lokale bevolking en daar met daden concreet iets aan wil doen. Savelbergs start is bescheiden, in een klein huisje waar hij wezen, armen en ouden van dagen opneemt. Het verlangen groeit om een congregatie te starten, wat in 1872 concreet invulling krijgt als hij met zes vrouwelijke volgelingen de basis legt voor het latere wereldwijd vertakte netwerk van de ‘Kleine Zusters van de Heilige Joseph’. De kloosterorde groeit gestaag en ze worden voorlopers op het gebied van de huidige ziekenzorg, bejaardenopvang, geestelijke gezondheids­ zorg en onderwijs. Vanaf 1922 verrichten ze ook missiewerk in o.a. China, Indonesië, Nieuw-Guinea, Kenia en Tanzania; tegenwoordig bieden ze nagenoeg overal ter wereld hulp, en richten ze scholen in en ziekenhuizen op. Het Savelbergklooster is inmiddels door de zusters opengesteld voor het publiek. U kunt er de tentoonstelling ‘Een leven lang’ bezoeken, waarin u kennis kunt maken met de unieke levens van deze groep vrouwen die zich altijd voor hulpbehoevenden hebben ingespannen. In de voormalige Kapel van het Savelbergklooster worden wisselende culturele activiteiten georganiseerd. Gasthuisstraat 2, 6411 ke Heerlen +31 (0)45 571 98 20 www.savelbergklooster.nl

10 abdijstad sint-truiden

par k

16

eg

at ra

a at

22 n7

aa t tr ls ze ka

ma

rk

t

tr a

at

ut

22

a

ridderstraat

n la a rij hel ton

at ms

ev e

st

ger

s es

tee

nw

eg

or omd oo l e i st din eli g jke

tr a

na a

lstr

t aa

tic

u gs

tr

els

grote markt

e ebr

i ss

no

na a

ans

hu

a

st dij

a at

nw e st e e

spa

aa ht t l ac s

ab

f b

ra

at

at

st

st r

ho

a

ek

pel

ra

e

g

n3e

tst

aa t

c

tr

ar t

n7

st r

at s

ha m

nd

zou

ee

ne

sta

lepe

ss

at st de gil

k st

on

at

na

e

www.toerisme-sint-truiden.be

ra

be

zer

n3

br

n3e

d ii

st r

a at

aa t

po l

tr

ka

ts t

st e

r a at

n3e zo u

a at

nstr

ss

leo

on

vi

ra

at ra gs t we or s po

an

mse

n3e

st at i

mole

stadspark sint-truiden

n7

a at st r den a ar mg boo m et

e r st

r a at

s

ti ta

prin

on

s al

a at

d

n3e

tla ber

g st r

n3

En voor wie na al dit moois nog niet genoeg heeft: Sint-Truiden heeft ook nog twee sites die op unesco-werelderfgoedlijst staan: het belfort op de Grote Markt en het Sint-Agnesbegijnhof. En dan vergeten we nog de ondergrondse crypte, het Provinciaal Museum Begijnhofkerk, de Minderbroederskerk. Enfin, gaat u zelf maar kijken!

a  Abdijsite met abdijtoren & ondergrondse crypte, Diesterstraat 1 b  Onze-Lieve-Vrouwekerk met schatkamer, Grote Markt 1 c  Sint-Maartenkerk, Stapelstraat d  Sint-Gangulfuskerk, Diesterstraat e  Minderbroederskerk, Minderbroedersstraat f  Belfort, Grote Markt g  Begijnhof, Begijnhof

gazo

De geschiedenis van Sint-Truiden is volledig bepaald door de aanwezigheid van haar abdij. Alleen al de naam van de stad in Haspengouw is direct afgeleid van de stichter van de abdij: Sint-Trudo. In het jaar 655 stichtte hij een klooster van monniken dat later zou uitgroeien tot een indrukwekkende abdij. Na een geschiedenis van meer dan 1000 jaar werd deze abdij in 1794 – in de nasleep van de Franse revolutie – opgeheven. Twee catastrofale gebeurtenissen hebben sindsdien geprobeerd de abdij volledig uit het straatbeeld van Sint-Truiden te verwijderen: in 1798 werd de abdijkerk gesloopt in 1975 vond er een zware brand in het abdijcomplex waar, die grote delen ervan in de as legde. Maar gelukkig is er nog steeds voldoende bewaard gebleven van de abdij om te bewonderen. De kerktoren torent nog steeds – hoewel zwaar gehavend – machtig boven de stad uit. 196 Trappen en vijf rust- en ervaringsplatforms leiden je naar een adembenemend panorama over stad en streek. Ook de abdijsite – ooit het domein van monniken – is tegenwoordig toegankelijk voor het publiek. Te bezichtigen zijn onder andere de imposante crypte en de Academiezaal die met zijn hemelse akoestiek vandaag één van de mooiste concertzalen van België is. Ook de Keizerszaal – ooit ontvangstzaal van de abt – bezichtigd worden. En het mag gezegd worden: de man had smaak. De prachtige plafondschilderingen van de hand van de Italiaan G.A. Caldelli vormen een schitterend decor voor de genodigden van vroeger én de bezoekers van vandaag. Een bezoek aan de abdijsite op zich is daarmee al meer dan een bezoek aan Sint-Truiden, maar voor de religieus toerist heeft de stad nog veel meer te bieden. Allereerst de drie parochiekerken die – door de abdij – binnen de voormalige stadsmuren werden gesticht: de Onze Lieve Vrouwekerk, de Sint Galgulfuskerk en de Sint Maartenskerk. De indrukwekkende schatkamer van de olv kerk heeft een unieke collectie religieus erfgoed: in de sfeervolle kelder ontdekken bezoekers een prachtige verzameling van schrijnen, reliekhouders, altaargerei en antieke religieuze gewaden. Een bezoek meer dan waard! De SintGangulfuskerk – een schoolvoorbeeld van romaanse bouwkunst – is het oudste en mooiste kerkje van Sint-Truiden. De Sint-Maartenkerk in Sint-Truiden is een opvallend bouwwerk in de Stapelstraat, met een 16e-eeuwse renaissancetoren en laatgotische elementen.

11 begijnhofstad tongeren De Onze-Lieve-Vrouwebasiliek is zonder twijfel een van de mooiste gotische religieuze bouwwerken van België. Aan dit monument werd meer dan 300 jaar gebouwd. De toren domineert de wijde omgeving en de schatkamer doet zijn naam alle eer aan. Aan de oostkant van deze unieke kerk bevindt zich de 12de-eeuwse Romaanse kloostergang, een van de zeldzame getuigen van Romaanse bouwkunst in België. Maar de basiliek is absoluut niet het enige monument dat de toerist zal aanspreken bij een bezoek aan deze gewezen Romeinse neder­ zetting. Ook meer dan de moeite waard is het Begijnhof, dat samen met de Begijnhof in Sint-Truiden op de unesco-werelderfgoedlijst staat. Het begijnhof van Tongeren is het oudste van de Nederlanden. Dit ‘stadje in de stad’ overleefde de Grote Brand van Tongeren in 1677. De meeste authentieke begijnenhuizen bleven bewaard en werden samen met de oude straatjes fraai gerestaureerd. Dat geldt ook voor de prachtige Sint-Ursulakapel, die wordt gebruikt voor tentoonstel­ lingen en andere culturele evenementen. De bochtige straatjes van het Begijnhof voeren je ook naar de Sint-Catherinakerk, beter bekend als de Begijnhofkerk, één van de mooiste hoekjes van Tongeren. Tijdens een bezoek aan het Begijnhofmuseum ontdekt u o.a. de thematentoon­ stelling ‘Schatten van de begijnen’, een filmvoorstelling ‘Begijnen in de Lage Landen’, een bezoek aan de woonkelder met een begijnenbiertje, een museumwinkeltje en een kruidentuintje.

n st at

st r

ich

ter

me

cla

lin

g

ge

Een bezoekje aan Tongeren is tenslotte natuurlijk niet compleet zonder het Gallo-Romeins museum bezocht te hebben, waar de geschiedenis van de Galliërs en Romeinen opnieuw tot leven komt.

ns tr

vr ijt

rid

ho

de

r st

ra

at

aa t

at

er mb

bred

mo

ede

r ss

tr a

at

d

tr

st ra

t aa

rd

ss

ga ut

an

f

b ro

t aa

er ind

tr

at

re

ns

tr

aa t

at

esint-catharinast

ss

tr

g

ds

ra

oe

t aa

er

ar

st

ra

m

tr

ra

nb

ga

nt

at

ns

st te

ka

j an st

al ew

k as

t r aa sint-rosastr aat

a at estr

bsula

sin

l t-

-j nt

mu

st

r t-u

sin

si

m

en

ra

at

pe

rs

t r aa

el

st

tr a

re

e rv co ne

jn

st

ag

wi

p ut

ed

en

ens

f

at

kt

ra

pr

er

ki

ar

st

f

m

nd

an

ho

t

as

ho

gr a

k ma r

vl

grote ma

rkt

t aa

www.tongeren.be/toerisme

a

v

jt ri

h ik

riss

tan

al j ew

c

l

ra

he

a ma

dwa

ule

po l

me

leo

ver

Ook een bezoek waard zijn het Agnetenklooster – één van de weinige kloosters waarvan de gebouwen nog altijd het Tongerse straatbeeld sieren – en de Sint-Janskerk, die waarschijnlijk werd gesticht door de leerlooiers die er zorg voor droegen dat de kerk aan hun patroon Sint-Jan werd toegewijd. De kerk bevat tal van waardevolle kunstvoor­ werpen en was na de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en de verdwenen Sint-Niklaaskerk de derde parochiekerk van Tongeren.

a  Onze-Lieve-Vrouwebasiliek, Vrijthof b  Begijnhof & Begijnhofkerk, Sint-Ursulastraat c  Sint-Ursulakapel, Sint-Ursulastraat 11 d  Begijnhofmuseum Beghina, Onder de Linde 12 e  Agnetenklooster, Sint-Catharinastraat 10 f  Sint-Janskerk, Sint-Janstraat g  Gallo-Romeins museum, Kielenstraat 15

at

12 arnold janssen klooster wahlwiller Als je het leven van alledag buitensluit, open je een deur naar jezelf. Het is verrassend hoeveel ruimte de Missiezusters beschikbaar stellen om jezelf te kunnen zijn of jezelf te ontdekken. Als je op zoek bent naar een plek waar ruimte en tijd voor jezelf perfect gefaciliteerd is, rijdt dan tot aan het enige serieuze kruispunt van wegen in Wahlwiller. Sla de richting van Mechelen in en enkele honderden meters verderop aan de linkerkant van de weg ligt het zusterklooster. Daar kun je vinden wat je zoekt en ontdekken dat leven een geschenk is. In het klooster van de Dienaressen van de Heilige Geest kan tegenwicht of omgang met het leven van alledag gevonden worden. De zusters proberen, als de behoefte er is bij de gasten, de nood van de mensen te doorgronden. In de wetenschap dat ze niet alle antwoorden hebben maar wel samen op weg kunnen in de geest van God. Niet alleen in de verschillende zalen, zithoeken of 1- of 2-persoons­ kamers, maar ook in grote, ommuurde tuin wordt rust en stilte gevonden. Het jaarprogramma voorziet ruimschoots in retraites, bezinning of meditatie. Daarnaast is het klooster ook een open huis voor groepen met een eigen programma. Gastvrijheid is een van de waarden van het huis en de zusters is er alles aan gelegen dat de gast zich thuis voelt en op adem kan komen. Capucijnenweg 9, 6286 ba Wahlwiller +31 (0)43 407 74 72 www.arnoldjanssenklooster.nl

13 birgitinessenabdij maria hart weert Blijmoedigheid is één van de deugden van de zusters Birgittinessen. Je zou ze dan ook de altijd glimlachende zusters van Weert kunnen noemen. In hun binnenstedelijke klooster geen streng stilteregime, wel een verstilde sfeer, passend bij contemplatie, vroomheid en verering. Met het binnengaan bij de Birgittinessen­ abdij in hartje Weert betreedt de gast een andere dimensie. De serene stilte achter de kloostergevel staat in schril contrast tot het rumoer van het winkelend publiek in de altijd levendige Maasstraat. Maar Weert en de zusters zijn na meer dan 160 jaar aan elkaar gewend. Hun apostolaat wordt geïnspireerd door het ideaal van de Birgittinessen ‘Ut unum sint’ (Dat zij allen één mogen zijn). De zusters bidden dagelijks voor de eenheid van alle Christenen. Zuster Olga Maria: ‘Eenheid is onze missie. Mensen die een tijdje binnen ons klooster verblijven hopen we in de nabijheid van God te brengen. Gasten voelen zich geraakt door onze getuigenis’. En de zusters ontvangen graag gasten. Hun in 2006 gerenoveerde gastenverblijf, met een eigen receptie, omvat 12 één- en 5 tweepersoonskamers. Uniek is de riante kloostertuin, met Mariagrot en uniek uitzicht op de toren van de Sint Martinuskerk. Alles tezamen een ideale omgeving om te onthaasten en op adem te komen. Maasstraat 17, 6001 eb Weert +31 (0)495 453 045 www.birgittinessen.nl

Vergeet wie je dacht te zijn, en accepteer wie je bent Dalai Lama

kerken

Het Midden-Limburgse Thorn is behalve het beeldschone ‘witte stadje’ ook een plek met een schat aan cultuurhistorie. Hoe vaak je er ook komt, het blijft imponeren en charmant. Het zonnetje nét in de juiste hoek. En tot verrassing blijken wegwijzer, kastelein en pannenkoekenbakker in één dienstbaar persoon verenigd. Maar daar kwamen we later die dag pas achter. Thorn blijft een ontdekking. De witte gevels en de middeleeuwse straatjes dwingen je tot slenterende tred. Iedere hoek die je omslaat biedt een verrassing. ‘Thorn heeft iets plechtigs, maar het is zeker geen openluchtmuseum’, vertelt ons de vvv-medewerkster. ‘Het is een gezellig stadje, met alles wat daar bijhoort. Een levendige gemeenschap, veel jeugd, veel jonge gezinnen en een bloeiend verenigingsleven.’ In de historie van het Land van Thorn gingen geloof, spiritualiteit, kunst en schoonheid altijd hand in hand. Een vrouwelijke hand, want het witte stadje dankt zijn ontstaan aan de stichting van een abdij die uitgroeide tot een rijk wereldlijk stift voor dames van hoge adel. Aan het hoofd stond de vorstin-abdis, die in het toenmalige Duitse keizerrijk een bevoorrechte positie innam en zitting had in de Rijksdag. Ze was tevens vorstin van het Land van Thorn. Daartoe behoorden o.a. Stramproy, Grathem, Baexem, Ittervoort, Ell, Haler en Beersel. Ruim acht eeuwen lang was Thorn de hoofdstad van deze miniatuurstaat. Het gehele jaar door bezoeken mensen Thorn. De historische schoonheid en de spirituele sfeer van Thorn kan het beste op een gewone doordeweekse dag worden ervaren. Wandelen is daarvoor natuurlijk de beste manier. Het witte stadje is omsloten door natuur. Kies zelf de momenten om even stil te staan. De meesten zullen dat doen in de Kapel Onder de Linden, geliefd trouwkapelletje, maar ook een plek van devotie en rust. ‘Een geliefde halte tijdens uw spirituele zoektocht’ staat in de brochure. Een stelling die in het gastenboek door velen wordt onderschreven. Eén van de hoogtepunten van Thorn is ongetwijfeld de tijd die wordt doorgebracht in de St. Michaëlskerk of Stiftskerk, met een crypte (mét mummies!) en een schatkamer aan kerkelijke kunst. De Stiftskerk is het enige gebouw dat overgebleven is van het oorspronkelijke kloostercomplex en de paleisgebouwen. De komst van de Fransen maakte een eind aan de vrouwelijke heerschappij. Maar de sierlijke, barokke abdij bleef behouden, waardoor we ons nog even kunnen onderdompelen in die devote, voorname sfeer van een glorieus verleden. Abdijkerk/St. Michaëlkerk Hoogstraat 5, 6017 ap Thorn www.parochiethorn.nl

Gemeentemuseum ‘Het land van Thorn’ Wijngaard 14, 6017 ag Thorn +31 (0)475 56 13 80 www.museumhetlandvanthorn.nl

Foto’s vvv Midden-Limburg

14 abdijkerk thorn

15 basiliek meerssen Meerssen, Ulestraten, Geulle, Rothem, Bunde. Stipjes op het palet van het Heuvelland, met een indrukwekkende historie. Keizers, koningen, vorsten, pausen, bisschoppen en monniken lieten er hun sporen na, in de vorm van vestingen, kastelen, landgoederen en vooral kerken. Fraaie kerken, door de Paus verheven tot basilieken zelfs. Neem Meerssen, dorp met een welhaast grootstedelijke basiliek, die in steden als Keulen of Aken niet zou misstaan. Dankzij een schenking van koningin Ger­ berga in 968 overigens. De dochter van keizer Hendrik van Saxen en echtgenote van Lodewijk, koning van Frankrijk. Wie Meerssen bezoekt, kan niet om het indrukwekkende gebouw, de Basiliek van het Heilig Sacrament heen. Het is dan ook niet voor niets dat de kerk, door kenners hét pronkstuk van de Maasgothiek genoemd, in 1938 door Paus Pius xi tot Basiliek werd verheven. De Basiliek kent een rijke traditie van de verering van het Heilig Sacrament. In 1222 zou een bloedwonder hebben plaatsgevonden. Tijdens de consecratie ont­ dekte de celebrant dat hij vergeten was water en wijn in de kelk te doen. Bij het breken van de hostie stroomde hieruit water en bloed dat werd opgevangen in de kelk. Door dit wonder kwam een pelgrims­stroom op gang, die al gauw leidde tot uitbreiding van de kerk. De in 1988 volledig gerestaureerde Basiliek is een indrukwekkend biden stiltemonument. Met oogstrelende details, zoals de Theoteca, een sacramentstoren van negen verdiepingen. Richt de blik naar boven en geniet van de glas-in-loodramen van de Roermondse glazenier Charles Nicolas, wiens zoon Joep hem later in bekendheid voorbij zou streven. Natuurlijk ontbreekt ook Meerssens eigen zoon Charles Eyck niet. Van hem bevinden zich in de Basiliek prachtige gebrandschilderde ramen.

Markt 17, 6231 lr Meerssen +31 (0)43 364 22 55 www.basiliekmeerssen.nl

16 sint-amelbergakerk susteren Tijdens de laatste Heiligdomsvaart in september 2007 verhief Paus Benedictus xvi de Amelbergakerk van Susteren tot de status van pauselijke basiliek (basilica minor). Met Susteren erbij heeft Limburg er nu zes en kent Nederland 21 kerken die deze pauselijke eretitel te beurt is gevallen. Het gebeurt niet meer vaak dat een kerk in Nederland tot basiliek wordt verheven. Hiervoor moet een kerk voldoen aan bepaalde voorwaarden. De belangrijkste: ze moet oud zijn, bijzonder mooi zijn, als bedevaartplaats gelden, grote devotie voor een of meerdere heiligen kennen en een grote betekenis voor de regio hebben. Dat alles zit volgens pastoordeken Wiel Geurts in Susteren wel goed. ‘Onze parochiekerk, nu dus basiliek, is in oorsprong een Romaanse kerk uit de elfde eeuw en maakte deel uit van een klooster. Eerst van de Benedictijnen, daarna van een vrouwenklooster en aansluitend van een stift met adellijke dames, zoals ook in Thorn. De kerk werd vanaf de 19e eeuw verschillende keren gerestaureerd, de laatste keer in 1993. Ook de hand van bouwmeester Pierre Cuijpers is nog terug te zien. Het is een mooie kerk, met veel kunstschatten, zoals o.a. een waardevol evangeliarium, die bewaard worden in de schatkamer in het bezoekerscentrum. Ook onze buitencrypte is bijzonder uniek.’ Bij de 19e eeuwse restauratie en nieuwe functie van de oude kloosterkerk als parochiekerk van Susteren, werd de kerk toegewijd aan de heilige Amelberga. Zij was de eerste abdis van het vrouwenklooster en dochter van koning Swentibold en lag in deze kerk begraven. Sinds eeuwen kennen de Susterense heiligen – waartoe ook de Utrechtse heiligen Gregorius en Alberik behoren – een grote verering onder de bevolking. De relieken van al deze heiligen bevinden zich tegenwoordig in de schatkamer bij de kerk. Tijdens de zevenjaarlijkse Heiligdomsvaart worden de relieken getoond. De Heiligdomsvaart is van oorsprong een pelgrimstocht naar plaatsen waar relieken van heiligen worden bewaard en vereerd. Een traditie die in Susteren al in 1447 moet hebben bestaan, zo valt af te leiden uit een oude, pauselijk brief. De Heiligdomsvaart van Susteren is een fascinerend evenement, waarin bezinning en feestelijkheid samengaan. Deken Geurts: ‘De Heiligdomsvaart is natuurlijk belangrijk voor onze kerk. Maar de Amelbergakerk is al een bezienswaardigheid op zich. Mensen komen speciaal daarvoor naar ons toe. Zij vinden het fijn om gewoon even in de kerk te zitten, maar ook de geschiedenis van onze kerk vinden velen fascinerend. Bedevaartplaats Susteren is meer dan de 7-jaarlijkse Heiligdomsvaart.’ Salvatorplein 2, 6114 he Susteren +31 (0)46 449 21 71 www.amelbergakerk.nl

17 sint-petrus & kapel van heukelom bergen

18 kerkschatten sint-catharinakerk maaseik

De kerk van Bergen en de kapel van Heukelom zijn beide gewijd aan belangrijke heiligen: Sint Petrus en Antonius Abt.

De neoclassicistische Sint-Catharinakerk uit 1840-1841 herbergt heel bijzondere kerkschatten. Naast zilversmeedwerk, reliekhouders en -schrijnen, kun je er het oudste evangelieboek van de Benelux bewonderen, de Codex Eyckensis (8ste eeuw). Je vindt hier ook de oudst bewaarde Angelsaksische weefsels van Europa (9de eeuw). Ook de kerk zelf, met haar opvallende kopergroene toren en prachtig stucwerk, is een aanrader en een bezoek waard.

De geschiedenis van Bergen gaat terug tot het boerendorp ‘Bergon’, dat in 887 in de archieven wordt genoemd. De geschiedenis van de Petruskerk begint in het jaar 1230. Sindsdien is de kerk verschillende keren verbouwd. Alleen de toren van de huidige kerk herinnert nog aan die perdiode. De oorsprong van de kapel van Heukelom is recenter: in 1669 wordt voor het eerst melding gemaakt van deze kapel. Maar het ontstaan is in nevelen gehuld. Ook de kapel heeft al de nodige verbouwingen achter de rug. Maar ook zij heeft de tand des tijds glansrijk doorstaan. Sint Petruskerk Kerkstraat 6, 5854 ak Bergen +31 (0)485 34 12 85

Kapel van Heukelom Heukelom 26, Bergen www.katholiekbergen.nl

Markt 45, 3680 Maaseik +32 (0)89 56 68 90 www.museamaaseik.be

19 sint genovevakerk zepperen Al in 650 was hier een bedehuis, gewijd aan de heilige Genoveva. De kerk bezit, behalve een opvallende toren uit de 12e eeuw, bijzondere muurschilderingen uit de 16e eeuw. Sint-Genovevaplein z/n, 3800 Sint-Truiden www.toerisme-sint-truiden.be

20 sint heribertuskerk remersdaal Remersdaal ligt in het oosten van de Voerstreek. Hier vertoont het landschap al volop de kenmerken van het Land van Herve. Naast de kerk merk je de resten en de hoeve op van het vroegere kasteel ‘Het Hoes’. Een veel beter bewaard kasteel bevindt zich enkele kilometers buiten de dorpskom. Het kasteel ‘Obsinnich’ stamt uit de 17de eeuw en is nu een vakantieverblijf voor jeugdgroepen. Op de gemeentegrens met Sippenaeken staat een merkwaardig monumentje. Het werd opgericht ter ere van de slachtoffers van de elektrische draad die in de Eerste Wereldoorlog België en Nederland scheidde. En als je dan toch in de buurt bent, neem je ook best een kijkje in Sippenaeken zelf, thuishaven van het indrukwekkende kasteel Beusdaal. Remersdaal-Dorp, 3791 Voeren www.voerstreek.be

21 petrus banden kerk venray Wat geen enkele Venraynaar voor mogelijk had gehouden, gebeurde toch op die 16e oktober 1944. In blinde razernij blies de Duitse bezetter de toren op van de Grote Kerk van Venray. Toren, dak en gewelf van de kerk stortten in. Vergeelde foto’s, bijvoorbeeld in oude jaargangen van de Katholieke Geïllustreerde, getuigen nog van het feit dat frontstad Venray in de laatste wereldoorlog zwaar werd getroffen. De oude kern werd als gevolg van de voortdurende beschietingen bijna volledig weggevaagd. Met als laatste wanhoopsdaad van de terugtrekkende vijand de verwoesting van toen al één van de meest indrukwekkende kerkgebouwen van het land. Eeuwenoude gebrandschilderde ramen, muur- en gewelfschilderingen en het monumentale orgel gingen voorgoed verloren. Ontelbare kunstschatten werden zwaar beschadigd, een groot deel werd echter teruggevonden en snel in veiligheid gebracht. Venray bleef na de oorlog niet bij de pakken neerzitten. Met vereende krachten en talent van gepassioneerde kerkarchitecten ging men aan het werk. Na diverse ingrijpende verbouwingsperioden en geslaagde restauraties herrees de Sint Petrus’ Banden Kerk, zoals de Grote Kerk officieel heet, weer uit zijn as. Nu, bijna 70 jaar na de verwoesting, heeft de kerk zijn statuur weer op glorieuze wijze ingenomen als een plechtige, weelderige kerk. Een trotse kerk ook, die niet voor niets respectvol de ‘Kathedraal van de Peel’ wordt genoemd. Uitvoerig bejubeld, beschreven, gefotografeerd en gefilmd. De St. Petrus’ Bandenkerk heeft een lange historie. In een oorkonde uit 1224 van Gerard iv, graaf van Gelre, zijn praalgraf bevindt zich in de Munsterkerk in Roermond, staat vermeld dat de abdis van de Roermondse Munsterabdij het patronaatsrecht (het recht om de pastoor te benoemen) heeft verworven voor de parochiekerk van Venray. Het bewijs dat er voor 1224 al een kerk heeft gestaan in Venray. De Grote Kerk, auteur/historicus Rien van den Brand betitelde de kerk in zijn boek als ‘de rijkste kerk van Nederland’, bezit een grote en waardevolle collectie aan religieuze kunstvoorwerpen. In 1566 bevonden zich in de kerk 16 gilde-altaren met daarop de patroonheiligen van elk gilde of broederschap. Veel van die vaak middeleeuwse beelden zijn bewaard gebleven en vakkundig gerestaureerd. In de Grote Kerk kunnen we ze in al hun detaillering bekijken. En als je verwonderd schuifelt langs alle beeltenissen, eeuwenoude altaren en liturgische objecten, kijken ze verheven en belerend (want als evangelisten afgebeeld!) op je neer. Wetend dat zij er voor de eeuwigheid zullen zijn. Grote Markt 24, 5801 bl Venray +31 (0)478 58 44 15 www.petrusbandenkerkvenray.nl

22 klein lourdes tienray Tienray is een pelgrimsdorp. Mensen werden en worden geraakt door de boodschap van Lourdes. Ze willen die verbondenheid met Maria ervaren of, als ze in Lourdes zijn geweest, opnieuw ervaren. ‘Met geloven is niets mis. We mogen er blij mee zijn. Onze kerk staat in het midden van de gemeenschap. Natuurlijk vooral als parochiekerk, maar de gehele sfeer is er een van de toewijding aan Maria. Eerst als de Troosteres der Bedrukten, en sinds 1874 ook als Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Vandaar dat onze parochie sinds 1877 – met pauselijke instemming – de eretitel “Klein Lourdes” kreeg’, aldus pastoor Ruud Verheggen die niet verbaasd is over de onverminderde belangstelling van pelgrims voor de Tienrayse parochiekerk. Liefst 30.000 gelovigen bezoeken jaarlijks de kerk, waarin o.a. de religieuze kunst van Charles Eijck en het fraaie, eeuwenoude genadebeeldje van de Heilige Maagd opvallen. Bijzonder zijn ook de in de kerk gelokaliseerde Mariagrot, waarin enkele originele rotsblokken uit de Franse Lourdesgrot zijn verwerkt, en de buitenkruisweg. In de kerk tref je altijd wel mensen aan. Vooral tussen mei en oktober, met als hoogtepunten de Mariafeesten en de lichtprocessie rond 15 augustus, maar verbaast u dus ook niet over de vele biddenden op een gewone doordeweekse dag. ‘Onze kerk is een bidkerk’, zegt pastoor Verheggen. ‘De kerk, kapel en Mariagrot zijn iedere dag toegankelijk. Je mag hier tot rust komen. Mensen voelen zich aangetrokken tot de devote sfeer, de stilte en vooral de nabijheid van Maria. Het is hier geen massale verering, zoals in Kevelaer of in Lourdes. Hier komt men voor een soort bezinnende meditatie.’ De pelgrimages naar Tienray vinden plaats vanuit alle windstreken, zowel individueel als in groepen. Sommige groepen maken gebruik van de mogelijkheid om met pastoor Verheggen een speciaal programma te maken. Waarbij volgens de pastoor Verheggen de weg er naar toe even belangrijk is als het reisdoel zelf. ‘Met onze kerk, Mariaverering en onze mooie buitenkruisweg willen we de mensen inspireren, een stuk beleving bieden. Mensen het gevoel geven dat ze hier met hun levensvragen welkom zijn. Waarbij een ‘fietstoerist’ die even een kaarsje komt opsteken ons even lief is als een bus vol bedevaartgangers. Als bedevaartkerk willen we voor alle gelovigen een soort herberg zijn, een herberg waarvan de deur altijd open staat.’ Kloosterstraat 1, 5865 aa Tienray +31 (0)478 69 12 17 www.kleinlourdes.nl

23 mijnkathedraal sint-theodardus beringen

25 o.l.v. tenhemelopnemingkerk veulen

De term ‘mijnkathedraal’ wijst op de grote en rijk aangeklede kerken die de verschillende mijnmaatschappijen in de Limburgse Kempen lieten bouwen in hun arbeiderswijken. De St. Theodarduskerk is on­getwijfeld één van de mooiste in Limburg. De kerk werd tussen 1939 en 1943 opgetrokken in Byzantijnse stijl, onder leiding van architect Henri Lacoste. Let zeker eens op de bouwstijl en de prachtige glasramen in beton!

Deze gotische kruiskerk uit de 13de eeuw is uniek omwille van het prachtig beschilderde cassettenplafond. Gravin Marie d’Argentau zou zelf nog mee geschilderd hebben aan dit religieus kunstwerk dat taferelen bevat uit het leven van Onze-Lieve-Vrouw, heiligenfiguren en de zestien blazoenen van het geslacht d’Argentau. Deze kerk is bovendien een mooi voorbeeld van de manier waarop in het begin van de 20e eeuw een landelijk kerkinterieur werd ingericht.

Koolmijnlaan (hoek Kerkstraat 1), 3582 Beringen +32 (0)11 42 15 52 www.toerismeberingen.be

Kerkstraat z/n, 3870 Heers +32 (0)11 48 01 22 www.heers.be

24 sint-pietersbandenkerk beringen In het centrum van Beringen tref je de Sint-Pietersbandenkerk. Deze laat-gotische kruiskerk dateert uit de eerste helft van de 15de eeuw en is ingrijpend veranderd in 1839 toen de klokkentoren neerstortte op het aanpalende scholengebouw. De kerk werd gerestaureerd en kreeg een spitse toren die vandaag een uniek accent geeft aan het centrum van Beringen. De Sint-Pietersbandenkerk bezit een zeer rijkelijk en waardevol interieur waaronder een barokaltaar, een communiebank en een preekstoel uit de 17de eeuw. Deze prachtige kerk werd enkele jaren geleden gerestaureerd en is zeker een bezoekje waard. Markt z/n, 3580 Beringen +32 (0)11 42 15 52 www.toerismeberingen.be

26 sint bernardus ubachsberg

27 romaans kerkje wintershoven

De Bernarduskerk van Ubachsberg heeft van de zijkant gezien een ietwat vreemde vorm: redelijk klein aan de voorkant, maar met een enorme achterkant. Die vreemde architectonische vorm kan gemakkelijk verklaard worden aan de hand van de bouwgeschiedenis van de kerk: het oorspronkelijke kerkje werd gebouwd in 1841 toen Ubachsberg een aparte parochie werd. Uit dat jaren dateren het schip en de westtoren. In 1924 werden vervolgens het transept en het koor aangebouwd.

Dit Romaans kerkje is één van de eerste kersteningplekken in Haspengouw. De heilige Amandus stichtte hier in 647 een kerk en klooster­ gemeenschap. Binnen ontdek je er de relieken van de Wintershovense heiligen, een uniek Keltisch offer­ altaar en een uitrolbare preekstoel.

De kerk is gewijd aan de heilige Bernardus, wiens naam onlosmakelijk verbonden is met de orde van de Cistercenziërs. 17 Jaar nadat deze orde was opgericht in de abdij van Citeaux (in het Latijn: Cistercium, vandaar Cisterciënzers), kreeg Bernardus de opdracht om een dochterklooster te stichten in Claire Vallée, oftewel ‘Clairvaux’. Bernardus werd er abt en sindsdien staat hij bekend als Bernardus van Clairvaux. Hij was van enorm belang voor de promotie en uitbouw van de orde (en kloosters van) de Cisterciënzers. Hij was tevens een belangrijke christelijke theoloog en kerkleraar.

Sint Lambertusstraat z/n, 3722 Kortessem +32 (0)11 37 93 30 www.kortessem.be

Kerkstraat 30, 6367 je Ubachsberg +31(0)45 544 18 18 www.parochiesimpelveld.nl

28 sint servaaskerk diepenbeek De imposante Sint-Servaaskerk van Diepenbeek is al eeuwenlang de plaats voor bezinning, waar de dorpelingen danken voor een nieuw leven, maar ook troost zoeken wanneer afscheid van geliefden wordt genomen. Kerk en toren zijn beschermde gebouwen, de toren is meer dan vijfhonderd jaar oud. In de kerk vind je mooie houten, gepolychromeerde beelden: ze zijn meer dan 300 jaar oud. Marktplein 1, 3590 Diepenbeek +32 (0)11 35 02 28 www.diepenbeek.be

29 st. gerlachuskerk houthem (nl) De holle eik van St. Gerlachus staat er niet meer. Op de plek waar de heilige in de 12e eeuw zijn laatste jaren doorbracht werd een klooster gesticht dat uitgroeide tot een adellijk Norbertinessenstift. Nu is het een 5-sterren heerlijkheid van moderne snit, dat echter met de naam Château St. Gerlach eer en respect betoont aan Gerlachus. Krijger, pelgrim, godsvruchtig kluizenaar en weldoener. De prachtige barokkerk van St. Gerlach met haar unieke fresco’s is op­­ gedragen aan de eenvoudige kluizenaar naar wie zij genoemd is. Het is alleen dankzij de toewijding en verering van velen dat de Gerlachus­ kerk uitgroeide tot wat zij nu is: een van de belangrijkste monumenten van Nederland. Maar gelukkig ook nog steeds pelgrimskerk. Waar men komt om even te ontvluchten aan het jachtige leven van alledag en de luidruchtige buitenwereld. Om in de sacrale sfeer van de Gerlachuskerk even tot rust te komen. Omgeven door stilte, devotie en mystiek. De Gerlachuskerk, waarvan de bouw teruggaat tot 1720, is voor het laatst grondig gerenoveerd in 2007-2008. De monumentale kerk is uniek door de schitterende fresco’s uit de 18e eeuw – de eerste en enige in de lage landen – in 1751 geschilderd door de rondreizende Oostenrijkse schilder Johann Adam Schöpf. De schilderingen op wanden en gewelf beelden o.a. het levensverhaal uit van St. Gerlach. Bij het binnenkomen van de kerk komt de bezoeker eerst in een atrium, met beelden van Gerlachus en de Heilige Maagd. De ruimte verbindt de kerk met de separate stiltekapel. In een gedeelte van de oude kruisgangen is een klein museum met schatkamer ingericht, waar de geschiedenis van het heiligdom St. Gerlach wordt verteld en alle door de eeuwen heen bewaarde kerkschatten geëxposeerd. De vaste expositie wordt ondersteund door een filmpresentatie. Pronkstuk van de collectie is de tunica van Gerlachus, aangetroffen in zijn reliekschrijn, waar het diende om zijn gebeente in te wikkelen. Bijzonder is ook de zilveren buste van Gerlachus met daarin zijn schedel. De buste wordt jaarlijks in augustus meegedragen in de pelgrimstocht van de St.Gerlachuskerk naar de basiliek van Sint Servaas in Maastricht. Laatste aanwinst van de schatkamer zijn twee kopergravures uit de 18e eeuw, waarmee in die tijd devotieprenten werden gedrukt die als souvenir verkocht werden aan de vele pelgrims. Foto’s Etiënne van Sloun

Norbertinessenhof 1 6301 km Houthem +31 (0)43 604 09 50 www.st-gerlach.nl

30 sint servaas maastricht Wat ook de reden is voor een bezoek aan het altijd bruisende Maastricht, voor veel mensen is een dagje ‘Mestreech’ niet compleet zonder een stiltemoment in de Sint Servaas. ‘Mestreech haet de geis, Sintervaos de zeel’ luidt een bekend gezegde in Maastricht. Hintend naar het al ontluikende carnavalsgedruis, als in Maastricht de geest pas goed uit de fles komt. De basiliek van Sint Servaas is gewend aan bezoek. Ze is niet alleen parochiekerk maar ook pelgrimskerk, zowel voor groepen uit binnenen buitenland, alsook voor de eenzame fietstoerist aan het begin van zijn heuvellandroute. Mensen uit Maastricht en omgeving weten niet alleen veel over hun heilige Servaas, ze laten ook merken alles te weten over de aan hem gewijde kerk. De Sint Servaas, in 1985 door Paus Johannes Paulus ii tot basiliek verheven en in de 80-er en 90-er jaren met de inzet van tout Mestreech gerestaureerd, heeft een bijzondere plek in het hart van de stad én van de Maastrichtenaren. Verbazend is dit niet, bij een kerk wier historie zo innig verweven is met die van de stad en de stedelingen zelf. En welke kerk is zo belangrijk dat zij in 1993 door liefst 12 bisschop­ pen opnieuw werd ingewijd? De basiliek van Sint Servaas is van buiten imposant en monumentaal en van binnen een schatkamer vol traditie, historie, religieuze cultuur en bouwkunst. De echte schatten van de Sint Servaas zijn de heiligen. In de museale schatkamer worden met zorg de relieken bewaard. De schrijn van Sint Servaas, ook ‘noodkist’ genoemd, is de meest kostbare. Want daarin bevindt zich een deel van het gebeente van Sint Servaas, naar verluidt dus de eerste bisschop in de Nederlanden. In tijden van grote nood en nu eens in de zeven jaar, bij gelegenheid van de Heiligdomsvaart, wordt de noodkist nog door de straten van Maastricht gedragen. Voor het eerst weer in 2011. Onder het priesterkoor begint de geschiedenis van Sint Servaas. In de crypte bevindt zich de plaats waar de heilige in 384 begraven werd. Hier kwamen de gelovigen tezamen om bij het graf van hun heilige bisschop te bidden. Ook nu nog, elke maandagochtend na de H. Mis van 09.00 uur in de crypte, wordt er gebeden bij zijn graf. De cultus duurt voort, want wat zou Mestreech zijn zonder Sintervaos? Keizer Karelplein 3, 6211 tc Maastricht +31 (0)43 321 20 82 www.sintservaas.nl

31 sint martinuskerk veurs Onder de 13de-eeuwse kerktoren van de Sint Martinuskerk ligt het graf van pastoor Veltmans. Hij speelde een belangrijke rol in het behoud van het Nederlandstalige karakter van de Voerstreek. Een 23 meter hoge spoorwegbrug domineert hier het dorpsbeeld. De brug maakt deel uit van de lijn Tongeren-Aken, die de Duitsers tijdens woi aanlegden. Ze sluit aan op de langste spoorwegtunnel van Vlaanderen (2070 meter) tussen het gehucht Veurs en Remersdaal. In Veurs zelf vind je nog verschillende oude maar goed bewaarde vakwerkhuizen uit silex. Onder de 13de-eeuwse kerktoren ligt het graf van pastoor Veltmans. Hij speelde een belangrijke rol in het behoud van het Neder­landstalige karakter van de Voerstreek. Veurs z/n, 3791 Voeren www.voerstreek.be

32 olv tenhemelopnemingkerk moelingen Het meest westelijke dorp van Voeren ligt in het Maasdal. Hier stroomt het riviertje de Berwijn. De Romaanse kerktoren uit de 12de eeuw is een beschermd monument. Ze combineert verschillende stijlen. Aan het oud gemeentehuis staat het dorpskruis uit 1768 en enkele grenspalen uit de 18de eeuw, met de wapens van Oostenrijk en de Nederlanden. Waar de Berwijn in de Maas uitmondt, stond ooit het kasteel van Elven. Nu zie je alleen nog de resten van ‘De Schans’, een versterking die de Spanjaarden in 1674 bouwden en van een Oostenrijks tolkantoor uit de 18de eeuw. Vlakbij ligt een stuwdam, die het peil van de Maas stroomopwaarts regelt. Aan de oostelijke kant drijft het water een hydro-elektrische centrale aan. Hier werd een nieuwe brug over de Maas aangelegd. Kerkplein z/n, 3791 Voeren www.voerstreek.be

33 sint mauritiuskerk bilzen De Sint-Mauritiuskerk ligt pal achter het stadhuis van Bilzen. Het is één van de zeldzame hallenkerken in de streek. Het interieur is fraai gerestaureerd in neogotische stijl en traditie. Het hele interieurconcept werd herdacht: de mooie laatgotische beeldenschat werd geïntegreerd in barokke elementen. Merkwaardig en opvallend is het rijke neogotische koloriet van glasramen en modern schilderwerk. Onder de toren verwijst de museale ruimte naar de verbondenheid met de landcommanderij Alden Biesen. Markt z/n, 3740 Bilzen www.bilzen.be

Het bedevaartsoord van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel biedt sinds mensenheugenis voor vele pelgrims een thuishaven. Hoe u ook komt – te voet, met de fiets, of gemotoriseerd, alleen, met enkelen of in groep – u mag er thuiskomen bij Onze-Lieve-Vrouw. De devotie tot Onze-Lieve-Vrouw te Scherpenheuvel is ontstaan rond een Mariabeeldje hangend aan een eik in een onbewoond gebied op het grondgebied van de stad Zichem in het hertogdom Brabant. Het is echter niet duidelijk vanaf wanneer deze plaats bedevaarders aantrok. De vroegste bronnen die de plaatsnaam Scherpenheuvel expliciet vermelden dateren uit 1604. Het is echter waarschijnlijk dat het bedevaartsoord vroegere oorsprong heeft. Algemeen wordt aangenomen dat de oudste vermelding van de bedevaartplaats uit 1304 dateert. De Zichemse kapelaan Lodewijk van Velthem schrijft in dat jaar in zijn Spieghel Historiael over een wonderbaarlijke, in kruisvorm gegroeide, eik tussen Zichem en Diest die talrijke bedevaarders aantrok. Het is echter niet precies bekend vanaf wanneer een mariabeeld aan de eik gehangen werd en vereerd in Scherpenheuvel. Dit moet evenwel zeker voor 1514 geweest zijn, want in dat jaar speelt er zich een merkwaardige legende af. Een herder uit Zichem wou het Mariabeeld dat op de grond lag, oprapen en mee naar huis nemen. Toen hij het in handen had, bleef hij als versteend staan en kon geen voet meer verzetten. Omdat de herder zo lang wegbleef ging zijn baas hem zoeken. Toen hij de ongelukkige herder vond met het beeldje in zijn handen, hing de baas dit terug in de eik. Vanaf dat moment kon de herder terug bewegen. Met de troebelen ten tijde van de Reformatie verdween dit beeldje rond 1580 op een onbekende manier. Inwoners van Zichem merkten dat de bedevaarders daarna bleven komen, hoewel er geen beeld meer vereerd kon worden. Daarom hing men in 1587 een nieuw beeldje aan de eik, het huidige beeld van OnzeLieve-Vrouw van Scherpenheuvel. Vanaf het einde van de 16de eeuw werd Scherpenheuvel uitgebouwd tot een prestigieus en tot over de landsgrenzen gekend heiligdom. De ontwikkeling van Scherpenheuvel stond helemaal in het teken van de strijd tussen katholieken en protestanten. Voor de katholieken was het heiligdom het teken van hoop en overwinning, het bewijs van het katholieke gelijk. Voor de protestanten was Scherpenheuvel het bewijs van de katholieke dwaling. Begin 21e eeuw is Scherpenheuvel nog steeds een belangrijk bedevaarts­ oord dat jaarlijks grote aantallen bedevaartgangers mag ontvangen. Isabellaplein 1, Scherpenheuvel-Zichem +32 (0)13 35 56 40 www.scherpenheuvel.be

© Toerisme Vlaams-Brabant

34 bedevaartsoord scherpenheuvel

35 kerkenstad roermond

Even buiten het centrum liggen bedevaartsoord Kapel in ’t Zand en de Oude Begraafplaats met het wereldberoemde graf met de handjes. De handjes verbinden de graven van de echtelieden Kolonel der Cavalerie J.W.C. van Gorkum – van protestantse afkomst – en de katholieke jonkvrouwe J.C.P.H. van Aefferden. Na hun dood werden ze naast elkaar – maar met een muur tussen hen in – begraven. De grafmonumenten rijzen boven de scheidingsmuur uit en uit de monumenten steken een mannenhand en een vrouwenhand die elkaar tot in de eeuwigheid zullen vasthouden.

‘Waar ‘t gouden beeld in ‘t zonlicht staat, Op hogen torentrans. Waar ‘t koepeldragend Munster rijst Met torens rijk gesierd’

a  Christoffelkathedraal, Grote Kerkstraat / b  Munsterkerk, Munsterplein 1, 3 / c  Caroluskapel, Swalmerstraat 100 / d  Kapel in ’t Zand, Parklaan 1 en 3 / e  Oude Begraafplaats, weg langs het kerkhof

0

n28

0 st

tr

aa t

ra

at

gs

dij

tr a at

t r aa

er s

gi

jn

ho

f

sw e go d

or a

nje

la a

n

es t ra at ii sin gel

aust

r a at

in gin

eg

rd ga

el

n ko

ing

nass

re

bredew

r ss ia

lem

ede ma r

wil

b ro

t r aa

der

r st

min

nee

lindanussingel

r singe

at

n st

be

b

ra st na

la

l ia

an

aa

ju

op

se

sch

es

kl

bis

nt

at

ge ri

71

nd

er

n2

he

Ro

n

Op korte loopafstand van de kathedraal ligt de Munsterkerk, een laat romaanse kruisbasiliek, geheel opgetrokken in natuursteen. De kerk maakte onderdeel uit van de cisterciënzerabdij, die in 1218 door graaf Gerard iv van Gelre werd gesticht. De Munsterkerk bevat het 13e eeuwse praalgraf van Gerard iv van Gelre en zijn vrouw Margaretha.

l

og

ts t lar

mu

po l

vo

ra

M

a

ee

st

aa

s

c

erde

n28

st

Twee beginregels uit het Roermondse volkslied die alles zeggen over de prominente positie van de monumentale Christoffelkathedraal en de Onze Lieve Vrouwe Munsterkerk in de bisschopsstad Roermond. Het gouden beeld is de vergulde beel­ tenis van stadspatroon Sint Christoffel die op de kathedrale toren waakt over de stad aan Maas en Roer. De Christoffelkathedraal is ’s werelds enige kathedraal die aan St. Christoffel is gewijd. Naast de vele kunstschatten zijn vooral de glas in loodramen (Roermond is de geboortestad van het kunstenaarsgeslacht Nicolas) en de Sint Jacobskapel met bijzondere armreliek van de heilige apostel Jacobus bijzonder. In de kathedraal bevindt zich ook een bezoekerscentrum en een refugio voor pelgrims op weg naar Santiago de Compostella.

Roer

n 27 1

ka pe ll er la an

rweg

71 n2

lpa

d

e

eg

d

oo

ew

sch

ed

de

br

er

er

ro

Ro

In de monumentale Swalmerstraat bevindt zich de fraaie Caroluskapel, onderdeel van het voormalige Roermondse kartuizerklooster. In 1572, bij de verovering van Roermond vermoordden de Geuzen twaalf kartuizers en een wereldgeestelijke op een gruwelijke manier. De moord werd op mondiaal niveau besproken en afgebeeld op vele schilderijen. Sindsdien spreekt men van de Martelaren van Roermond. In de Caroluskapel worden de stoffelijke resten van de martelaren zorgvuldig bewaard. De Roermondse godshuizen zijn oases van stilte en devotie in de altijd bruisende binnenstad.

a  Mariapark, Oude Markt 16 / b  Ursulinen- & Dominicanenklooster, Oude Markt 1-5 / c  Basiliek van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart, Oude Markt 3 / d  Petruskerk, Kerkplein / e  St. Michielskerk, Markt 24 / f  Klooster & Kapel van Agnetenberg, Plakstraat 24 / g  Sint Rosakapel, Kollenberg

rij

ks

we

g

od

in

ge

l

nw al

tr es

lh

elm

i na

st r

f

aa t

ts

tr

aa t

ag

ne

te

keulse baan

e nt k

wi

pu

al nw

presid

markt

enned ysing

el

pa a

rd

ke

t

e

as

aa t

ne

ep ad

ica

rk

ac rk

d

tr aat

min

ma

br ands

ga ts

do

de

se

st

ra

at

b ou

Zo blijft het kerkelijk verleden in de Sittardse binnenstad springlevend. Iedere kerk is ontstaan uit de religieuze behoefte in zijn eigen tijd. Daarom is de historie van de kerken niet los te zien van de historie van de stad. De 80 meter hoge toren van de St. Petruskerk, oftewel voluit de Sint-Petrus’ Stoel van Antiochiëkerk, is de hoogste toren van ZuidLimburg. En tevens het visitekaartje van de oudste, middeleeuwse kerk van Sittard. Wat uw gids u ook ongetwijfeld gaat vertellen, is dat hier in de ‘grote kerk’, ingrijpend gerenoveerd in 1999, ooit nog de zuigeling Antoine Gerard Theodore Hermans werd gedoopt. Eén van de beroemdste zonen van Sittard, die overigens ook in Sittard ligt begraven samen met zijn Rietje.

www.rk-kerken-sittard.nl

el

En als de binnenstad een religieuze erfenis dreigt te verliezen, zoals het voormalige Ursulinen- en Dominicanenklooster of het pelgrimsoord Mariapark, zorgen de initiatiefrijke Sittardenaren voor nieuwe ideeën en bestemmingen. Met luxe hotel/restaurant, winkels, wonen en ondergrondse kantoren krijgt het monumentale Kloosterkwartier een nieuwe toekomst. Mét respect voor de oorspronkelijke sfeer en het kloosterverleden. Een kans op spiritueel wonen en werken lezen wij zelfs in de brochure. Of er belangstelling voor bestaat? Tijdens een open dag, voor aanvang van de renovatie, kwamen meer dan 2.000 Sittardenaren een kijkje nemen…

sp

Wie een moment van religieuze bezinning wil combineren met cultuur, historie en een gezellige binnenstad, schiet in hartje Sittard midden in de roos. De kerkdichtheid van Sittard wordt in elke publicatie beschreven, evenals het gehalte aan werelds vertier. Alleen al in de altijd levendige binnenstad ontdekt de bezoeker op korte afstand van elkaar liefst vijf verschillende Godshuizen. Sittardenaren lopen dus altijd in de schaduw van een kerktoren.

De rondgang door Sittard brengt ons ook in de kapel van Agnetenberg, in de oosthoek van het centrum. Aan het barokke interieur is de relatie met de Michielskerk te zien. De Basiliek van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart is de pelgrimskerk van Sittard. In 1875 werd de eerste steen van de basiliek gelegd. De kerk werd op 10 mei 1883 door paus Leo xiii als eerste in Nederland verheven tot basiliek. Binnen korte tijd werd zelfs de Basiliek te klein en werd het tegenover de basiliek gelegen Mariapark gebouwd om de vele pelgrims op te vangen. Het onlangs fraai gerestaureerde Mariapark heeft geen bedevaartfunctie meer, maar Maria ontvangt nog dagelijks pelgrims in haar Basiliek.

ha

36 kerkenstad sittard

lah

r st

ra

at

l ko len ber g

beu ken bo om we

leyenbro

ekerweg

g

De St. Michielskerk of Paters-kerk kwam in 1668 gereed en werd gebouwd door de paters Dominicanen. De kerk bezit interessante barok- en renaissance-kenmerken. Op de laatste zondag in augustus trekt vanuit deze kerk al ruim 325 jaar de jaarlijkse Sint Rosa processie naar de Sint Rosakapel in de Kollenberg.

g

Homo nosce te ipsum Mens, ken jezelf

kruisen & kapellen

Kepelke van Genuë wea geit as –echte-Venlonaer – allein of smeis mit vrouw of kind neet gaer enne kiér doahaer. Deze dichtregels van de Venlose dialektdichteres Mien Meelkop duiken met regelmaat op in verslagen van Pieterpad-wandelaars die op hun marsroute langs het fraaie Genooier kapelletje worden geleid. Iets ten noorden van Venlo-centrum, waar aan de Maasboulevard hard wordt gewerkt aan het nieuwe stadssilhouet, bevindt zich een oase van rust en devotie. Een stille, groene oase waar velen zich dagelijks aan laven. ‘Om je een indruk te geven: per maand worden er gemiddeld 30.000 kaarsen opgestoken’, zegt Theo Geven van de Stichting Vrienden van de Kapel. In dit geval wél de moderne, milieuvriendelijke kaarsen, én ook nog onder een stevige afzuiginstallatie. ‘Anders zou er van ons mooie kapelletje al snel niet meer zoveel over zijn.’ De Kapel van Genooi is springlevend. Al 375 jaar wordt Maria er vereerd. Eeuwenlang al bidden mensen bij het kleine genadebeeldje voor troost, genezing, vergeving of bemoediging. En nog steeds hebben beeld en kapel niets aan zeggingskracht ingeboet. Het is dagelijks een komen en gaan van bezoekers, jong én oud. Lieve Vrouw Hulp der Christenen, zoals de officiële titel van Maria van Genooi luidt, is niet uit de Venlose volksdevotie weg te branden. Dankzij de grote toeloop is de kapel altijd een parel in de kroon in de Sint Martinusparochie geweest, of – om de woorden van de laatste verbouwer Pierre Cuypers te gebruiken – een ‘monumentaal juweeltje’. Zelfs de prinsen van Oranje lieten op hun bloederige veldtochten kapel en Mariabeeldje vanwege de pure schoonheid ongemoeid. Om de vele bezoekers, wandelaars vooral, extra gastvrijheid te bieden heeft het kerbestuur van de Sint Martinusparochie, waartoe de kapel, behoort een oude boerenschuur getransformeerd tot ‘Koffieschenkerij De Genuujerie’. In deze laagdrempelige horecavoorziening worden de gasten bediend door mensen met een verstandelijke beperking. ‘Ook dat ervaren onze bezoekers als een beleving. Het past goed bij de inspirerende boodschap en vertederende uitstraling van deze plek’, zegt Theo Geven. ‘Dat moeten mensen gewoon eens komen mee­ beleven. Je kan iedere dag binnenlopen. Maar het beste is om één van de heilige missen bij te wonen. Dat kan bijvoorbeeld iedere zaterdag om 17.00 uur en iedere zondag om 08.30 uur. Als je een plaats wil: kom op tijd, want de ruimte is beperkt. Wil je nog meer verrast worden en hou je van Maria-liedjes, blijf zondag na de mis dan iets langer.’ Genooyerweg 58, 5914 ha Venlo +31 (0)77 351 19 96 www.kapelvangenooy.nl

Foto’s Johannes Timmermans

37 kapel van genooi venlo

38 heilig grafkapel riemst

40 kapel van helshoven borgloon

Herman Jekermans bouwde in 1647 deze mergelzandstenen kapel naar het voorbeeld van de Heilig-Grafkapel in Jeruzalem. Het is het enige barokke gebedshuis in Riemst. De bediening van de kapel werd in 1653 toevertrouwd aan de kanunniken van Hoogcruts. Zij bouwen in 1656 een rectorshuis tegenover de kapel, volledig in mergelzandsteen. Vandaag de dag is het een hotel.

De Kapel van Helshoven of Kapel Onze-Lieve-Vrouw van de Blijde Vrede is een eeuwenoud gebedsoord in het gehucht Helshoven (nabij Hoepertingen). De kapel werd gebouwd door de Johannieters als kapel met gasthuis. Vanaf de 17de eeuw bevond er zich achter de kapel een kluis. Tijdens een periode van 234 jaar, woonden hier in totaal 14 mannen. De laatste broeder verbleef hier tot aan zijn dood in 1908. Zijn standbeeld staat buiten. In de kapel ontdek je een mooie preekstoel uit 1550. Schenk zeker ook aandacht aan het 16de-eeuwse schilderij ‘Het laatste avondmaal’.

Muizenberg 10, 3770 Riemst (Kanne) +32 (0)12 44 03 75 www.toerismeriemst.be © Toerisme Vlaams-Brabant / Dominic Verhulst

Helshovenstraat z/n 3840 Borgloon (Hoepertingen) +32 (0)12 67 36 53 www.borgloon.be

39 heilig kruiskapel neerwinden

41 kapel en kluis bolderberg

Deze merkwaardige veldkapel, even buiten de dorpskern op de weg vanuit Neerwinden naar Neerhespen, vormde eeuwenlang het kruispunt van zes wegen. Inmiddels worden kapel en omgeving beschermd als monument. Geen wonder, want gelegen op de hoogvlakte die Molenbeek en Kleine Gete beheerst, biedt deze mooie oase van groen en rust een mooi uitzicht en je kan tientallen kilometers ver turen. Naar een middeleeuwse legende vond een ploegende boer een kruisbeeld op de plaats waar later een kapelletje werd gebouwd. Al in de 16de eeuw werd de kapel bij naam genoemd. Bedevaartsgangers kwamen van heinde en verre naar de kapel om er te bidden voor vruchtbare akkers. De kapel vormde ook het decor van de eerste veldslag van Neerwinden (1693). In 1793 werd op dezelfde vlakte de tweede veldslag van Neerwinden uitgevochten.

De Bolderberg, een overblijfsel van een groot duinengebied dat zich miljoenen jaren geleden in de regio uitstrekte, heeft een ondergrond van bruine Diestiaanse ijzerzandsteen. Op de top 60 m boven de zeespiegel staat de Kluis en kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Loreto Deze kapel werd in 1673 gebouwd door kluizenaar Lambert Hoelen, die er zijn intrek nam. Tot 1880 woonden er 12 kluizenaars. Daarna werd de kapel verhuurd en vanaf 1960 stonden de gebouwen leeg en werden ze een prooi voor vandalen. De eigenaar, baron de Villenfagne de Vogelsanck besloot om het complex te herwaarderen en te herstellen. In 2000 nam het gemeentebestuur het goed in erfpacht voor 27 jaar en liet het restaureren (2004- 2006). Momenteel wordt de eigenlijke kluis opnieuw bewoond en is de kapel voor het publiek toegankelijk. Bezoek dit oord van rust te midden van ongerepte natuur.

Kruiskensstraat, 3400 Neerwinden +31 (0)11 88 34 68 www.toerismehageland.be

Kluisstraat 90, 3550 Heusden-Zolder +32 (0)11 80 80 88 www.heusden-zolder.be/toerisme

42 kapel van spalbeek hasselt

Spalbeekstraat 67, 3510 Hasselt +32 (0)11 23 96 96 toerisme.hasselt.be

Foto Eddy Daniëls

De kapel van Spalbeek is een unieke getuigenis van Romaanse architectuur. De muurschilderingen schetsen het leven van de mystica Elisabeth van Spalbeek. Tijdens een bezoek aan Herkenrode leerde de abt van Clairvaux Elisabeth kennen. Hij beschrijft dat zij als gestigmatiseerde iedere vrijdag bloedde uit de vijf wonden die Christus aan het kruis waren toegebracht. Zeven keer per dag beleefde zij in een ware extase het lijden van haar Heer. De beroemde mystica verbleef rond 1275 in de omgeving van de abdij. Willem van Rijkel, abt van de Sint-Trudo abdij in Sint-Truiden en oom van Elisabeth van Spalbeek, liet naast haar ziekenkamer een kapel bouwen, zodat zij de mis kon volgen. Tegenwoordig is de gerestaureerde kapel is toegankelijk voor publiek.

43 kluis van vrijhern hoeselt De kapel van deze kluis werd in 1710 gebouwd exact naar het model van het Heilig Huisje van Nazareth in het Italiaanse bedevaartsoord Loreto. Tot 1904 woonden hier nog kluizenaars. Vandaag is de kluis van Vrijhern een druk bezochte bedevaartplaats voor Onze-LieveVrouw van Loreto. Bij de kluis start een ‘Greenspot’-wandeling,die je door een gevarieerd landschap bronnen, bossen en weilanden brengt. Dit is op en top vochtig Haspengouw. Op verschillende plekken word je beloond met prachtige panorama’s. Kluisstraat 1, 3730 Hoeselt +32 (0)11 31 38 98 www.rlh.be

© rlh

44 pater karel munstergeleen Een onopvallend bordje met het opschrift ‘Pater Karel’ wijst in Munstergeleen de weg naar het geboortehuis van de Heilige Pater Karel. In de vroege ochtend kom je er al bezoekers tegen. Een oudere dame met boodschappentas steekt in de kapel een kaarsje aan. Een moeder zit met kind in gedachten verzonken voor het altaar. Een echtpaar bidt, eerbiedig gebogen, voor het beeld van de heilige, in de aan hem gewijde kapel aan de rand van het dorp. De hele dag door komen mensen, meestal van dichtbij, soms van heel ver weg, naar de eenvoudige boerderijwoning met watermolen, om in de Pater Karelkapel even rust en vrede te vinden en te bidden. Eenvoud. Het is een woord dat in alle gesprekken en geschriften over Pater Karel steeds weer opduikt. Ook woorden als hoop, kracht en troost keren veelvuldig terug in de omschrijving van wat mensen drijft naar deze rustieke plek aan de Geleenbeek. Hier werd Pater Karel Houben in 1821 geboren als Andreas Houben. Hij groeide op in een gezin met elf kinderen. Na zijn intrede bij de Passionisten, in het Belgische Ere in 1845, nam hij de kloosternaam Karel van Sint Andries aan. In 1850 werd hij tot priester gewijd. In 1852 vertrekt Pater Karel naar Engeland, om uiteindelijk in 1857 in Ierland zijn werk voort te zetten. Werk te midden van de allerarmsten, wier lot hij deelde. ‘Father Charles’, zoals hij werd genoemd, ontdekte een nieuwe vorm van pastoraat: de luisterende nabijheid. Bij hem vonden de mensen gehoor voor al hun pijn, hun nood en verdriet. Hij zegende hen en legde velen de handen op. Aan zijn handoplegging werden genezende krachten toegeschreven. Na zijn overlijden in 1893 schreef de overste van het klooster in Dublin aan de familie: ‘De mensen

hebben hem al heilig verklaard’. Officieel gebeurde dat pas in juni 2007, door Paus Benedictus xvi. Maar al ver voor die heiligverklaring was de kapel van Pater Karel voor heel veel mensen een plek van troost en bemoediging. ‘En nu nog steeds. Een oase van rust op hun zoektocht door het leven’, zegt Leon Goertz, Pater Passionist en auteur van het boek Pater Karel Houben, de Heilige uit Munstergeleen. ‘De deur van Pater Karel staat altijd open. Iedereen is hier welkom.’ Pater Carolus Houbenstraat 9 6151 et Munstergeleen. 046 4525242 www.paterkarel.nl

45 sint annakapel voeren

47 steenboskapel voeren

Deze kleine kapel is gelegen op het kruispunt van de Dorpsstraat, Waterval en de weg naar Veurs. De kapel is opgetrokken in ongeveer dezelfde stijl als de commanderie en de Sint-Pieterskerk. De oorspronkelijke kapel, een gebouw van silexblokken, is waarschijnlijk ouder dan de gedateerde voorgevel (1730). De gevel is waarschijnlijk het werk van een restauratiecampagne doorgevoerd door kapelaan Frans Scheven. Uit een testament van 1755 leren we dat vroeger, ter gelegenheid van de ‘kleine bronk’ van Sint-Martens-Voeren, hier in de kapel de zegen moest worden gegeven. De kapel werd in 1974 geklasseerd als monument. Voor de kapel bevond zich vroeger een met linden beplant pleintje.

Op een kruispunt van veldwegen staat de kleine Steenboskapel. Het bouwmateriaal van de kapel is grotendeels afkomstig van een GalloRomeinse villa uit de 2de eeuw na Christus. Op de fundamenten van de villa verrees later een Karolingische koningshoeve. De restanten van de villa werden blootgelegd en met de gevonden stenen en brokstukken werd een kapelletje opgetrokken.

Hoek Sint-Pieterstraat/Waterval/Veurs , 3792 Voeren www.voerstreek.be

46 sint severinuskapel riemst In 1611 bouwde graaf de Méan hier een gotisch zaalkerkje. Dat verving het oorspronkelijke romaanse kerkje. Alleen de toren uit 1133 bleef behouden. In 1856 werd een klooster opgetrokken tegen de oorspronkelijke mergelstenen kapel. De vierkante Westtoren uit mergelzandsteen is een van de oudste gebouwen uit de regio. In de Sint-Severinuskapel vind je maar enkele heiligenbeelden. De meeste beelden staan vandaag in de zolderkamer van de vergaderzaal. Bergstraat 1, 3770 Riemst www.toerismeriemst.be

Schophem, 3798 Voeren www.voerstreek.be

Alles wordt, niets is Plato

begraafplaatsen

48 amerikaanse begraafplaats margraten 8.301 Amerikaanse soldaten liggen begraven in Margraten. 8.301 verhalen. De meesten waren net twintig en stierven voor onze vrijheid. Ze kwamen veelal uit dorpen of kleine stadjes en waren meestal niet veel verder gekomen dan de openluchtbioscoop in de dichtstbijzijnde grotere stad. Je kon voor 1925 nog geboren worden, leven en sterven en verder niets van de wereld zien dan de omgeving van je geboorteplaats. Ze lieten de productielijn van Ford in Detroit achter zich, de katoenvelden in Alabama en de boortorens in Texas en misten hun moeders, vaders, broers en zussen, vrienden, hun hond en hun oude truck en vooral hun vriendinnen. Op de stranden van Normandië maakten zij kennis met de dood. Ze spelden elk woord dat ze van het thuisfront kregen. Ze legden te voet lange en zware tochten af, zwaar bepakt en onder barre omstandigheden. Soms keken ze de vijand recht in de ogen, vaak leeftijdsgenoten lijkend op hen, maar ze schoten desondanks. De Amerikaanse regering haalde jonge jongens weg van huis en bracht oude mannen terug. Er was nog eer te behalen als soldaat en het thuis­ front was trots op de G.I.’s. Maar niet allen kwamen terug. Op de stran­ den van Normandië en in de Ardennen overheerste de angst, ze waren ziek van ellende, ze huilden van de pijn, riepen om hun moeder en stierven. Duizenden Amerikanen sneuvelden in de bossen van de Ardennen en een paar maanden later in de Eifel ten zuiden van Aken. Ongeveer 16 miljoen Amerikaanse mannen en vrouwen zaten tijdens de Tweede Wereldoorlog in het leger. 671,485 Amerikaanse soldaten raakten gewond en 450,670 Amerikaanse soldaten stierven. Ruim

18.000 werden er begraven in Margraten, (‘It was like a production line in a factory. The dead bodies came in on trailers, like logs of wood’), de meesten werden overgebracht naar de Verenigde Staten. 8.301 Amerikaanse soldaten liggen er tegenwoordig nog begraven onder de rijen van witte, marmeren kruizen en davidsterren op de enige Amerikaanse begraafplaats in Nederland. De namen van 1.722 soldaten die nooit zijn teruggevonden of geïdentificeerd konden worden, staan vermeld op de ‘Muren der Vermisten’. Op de graven van de onbekende soldaten staat de indrukwekkende kruistekst: ‘Here rests in honored glory, a comrade in arms, known but to God’. Amerikaanse Begraafplaats 1 6269 na Margraten +31 (0)43 458 12 08 www.abmc.gov www.margraten.org

49 duitse militaire begraafplaats ysselsteyn De inscripties vermelden slechts de naam, de geboortedatum, meestal de datum van overlijden en de militaire rang en soms alleen ‘Ein deutscher Soldat’. Het zijn er veel… Bijna vier keer zoveel als op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten: 31.598 gesneuvelden uit de Tweede Wereldoorlog vonden op dit achttien hectare grote kerkhof hun laatste rustplaats. Sinds 1946 werden alle Duitse gesneuvelden in Nederland begraven op het Duitse soldatenkerkhof in Ysselsteyn, een van de grootste Duitse soldatenkerkhoven in Europa. 3.000 Duitse sol­­ daten, die nog in de laatste oorlogsmaanden in het Hürtgenwald achter Aken en bij het Ardennenoffensief vielen liggen ook hier begraven. Georgiërs die aan de Atlantikwall werkten en Nederlanders die vrijwillig bij de SS gingen vonden hier hun laatste rustplaats. Onder een aantal kruizen voor onbekende Duitse soldaten schijnen in werkelijkheid ook beruchte SS’ers te liggen, zoals de na de oorlog gefusilleerde Hans Rauter, de ‘Generalkommissar für das Sicherheitswesen’ en tevens ‘Höhere SS-und Polizeiführer’ in het bezette Nederland. Opvallend veel oudere soldaten liggen er, zo lijkt het als je langs de graven loopt. Langs een willekeurige rij soldaten in de leeftijden van 29, 33, 50, 23, 39, 26, 35, 34, 42, 35 en 32 jaar. Het lijkt alsof ze gemiddeld ouder waren dan de Amerikanen in Margraten. Maar er liggen ook 17- en 18–jarigen die al binnen enkele maanden nadat de Wehrmacht ze had opgeslokt de dood vonden. Zoals Karl-Heinz Rosch, kanonnier, geboren op 3 oktober 1926, overleden op 6 oktober 1944. Hij werd in Riel-Goirle, ten zuidwesten van Tilburg aan flarden

geschoten door de boordmitrailleur van een Engelse jager. Hij was een held en de enige Duitse bezetter voor wie Nederlanders een standbeeld oprichtten. Rosch wordt aanvankelijk in een veldgraf begraven en Leo Vermeer (1931) die als 13-jarige getuige was, verzorgt het graf een aantal jaren. Hij nam het initiatief voor een monument, dat het gemeentebestuur van Goirle echter niet wil plaatsen op een publieke plek in de gemeente. Daarom staat het nu in de voortuin van Leo Vermeer. De inwoners van het dorp brachten er meer dan € 10.000,– voor bij elkaar. Het is gemaakt door de kunstenares Riet van der Louw. Een circa 80 cm hoog in brons gegoten Duitse soldaat met Stahlhelm op een natuurstenen sokkel, die in zijn armen twee kinderen draagt. Rosch rust in vrede in Ysselsteyn. Timmermannsweg 75 5813 am Ysselsteyn +31 (0)478 54 12 62

© Lander Loeckx

50 necropolis van grimde De Necropolis van Grimde is een uniek monument in België. Aan de buitenkant een kerk, aan de binnenkant een begraafplaats. Hier liggen de stoffelijke resten begraven van 140 Belgische militairen die het leven lieten tijdens de Eerste Wereldoorlog. In augustus 1914 brak de ‘Groote oorlog’ uit. Op zoek naar een doorgang naar het vijandelijke Frankrijk overweldigden Duitse troepen België. Hierbij kwam het op 18 augustus 1914 in Grimde en St.-Margriete-Houtem (stad Tienen) tot een treffen tussen het op­­ rukkende Duitse leger en Belgische militairen. De Duitsers wonnen, de Belgen wachtte de taak hun gesneuvelden te begraven. In een streven om hen een respectabele begraafplaats te geven werd op 12 november 1914 de ‘Gemeentelijke Ontgravingsdienst’ in het leven geroepen. Als begraafplaats werd een niet direct voor de hand liggende locatie gekozen: de ruïnes van de oude Sint-Pieterskerk in Grimde. Vrij snel evolueerde de begraafplaats tot een plaats van bezinning en herdenking. Al in volle bezettingstijd vonden hier onder het toeziend oog van de Duitse bezetter herdenkingsplechtigheden plaats. Die bestemming heeft de begraafplaats tot op de dag van vandaag behouden. Jaren na de oorlog werd de kerk gerestaureerd en kreeg de oorspronkelijke parochiekerk een definitieve invulling als begraaf­ plaats voor Belgische militairen.

51 oude sint-rochuskerk wellen

Pastorijstraat z/n, 3300 Grimde (Tienen) +32 (0)16 80 56 86 www.tienen.be

Dorpsplein Ulbeek z/n, 3832 Wellen +32 (0)12 67 07 11 www.wellen.be

De oude Sint-Rochuskerk van Ulbeek is een prachtig staaltje van herbestemming van oude kerkgebouwen. Het is omgebouwd tot een unieke overdekte begraafplaats en won in 2012 de Vlaamse monumentenprijs.

© Lander Loeckx

Ook tegenwind gaat liggen Bond Zonder Naam

natuur & groen

52 blotenvoetenpark brunssum

53 duizendjarige eik lummen

In Brunssum, temidden van het Schutterspark, ligt op een terrein van tien hectare grootte het BloteVoeten Park. In werkelijk elk jaargetijde zijn de deuren er gastvrij geopend. Om in bezinning geconfronteerd te raken met de innerlijke levensvragen. En beter nog: er ook een eigen antwoord op te vinden. Op blote voeten natuurlijk. Het BloteVoetenPark is een initiatief van Wil Bekker die na zijn 4-jarige opleiding aan de Academie voor Natuurgeneeswijzen in Eindhoven en diverse coaching-opleidingen hier drie jaar geleden het initiatief toe nam, in navolging van reeds bestaande parken in Duitsland en België.

Een recent gerenoveerd domein met een meer dan duizend jaar oude eik. De infoborden leren je alles over eiken en over het rijke verleden van deze oude reus. Hou een gezellige picknick onder zijn immense bladerdak en beklim de uitkijktoren: het prachtige zicht over de Vallei van de Zwarte Beek is een onvergetelijke bonus voor elk natuurliefhebber.

In het park leidt de spirituele coach de bezoekers over het vier kilometer lange pad door een natuurlijke, bosrijke omgeving. Wandelen gaat over verschillende ondergronden. Die variëren van mos, bosgrond en kiezel tot steenkool, zand, houtknuppels, boomschors, kleikorrels, water en modder. Elk met een eigen beleving én lichamelijk effect. Tijdens de wandeling ‘masseert’ de natuur namelijk onze voeten. Onder de voet komen immers 30.000 (!) zenuwbaan-uiteinden samen die gelijktijdig worden gestimuleerd. Het is vergelijkbaar met voetreflexologie die 4.000 jaar geleden werd ontwikkeld in China en India en die veel weg heeft van acupressuur. Daar komt nog bij dat lopen door water en modder leidt tot het zogeheten ‘Kneipp-effect’, als in de gelijknamige kuurbaden met wisselende temperaturen. Het park zelf nodigt zijn bezoekers uit tot verschillende activiteiten, verwerkt in symbolische uitdagingen zoals bijvoorbeeld het Labyrint, Triade of de oneindige cirkel. Zij vinden er ook een onthaastingscirkel. Ganzepool 9a, 6443 wz Brunssum +31 (0)6 38 20 63 02 www.blotevoetenpark.nl

Dikke eikstraat z/n, 3560 Lummen + 32 (0)13 35 56 89 www.duizendjarigeeik.be

54 naaktstrand isabellagriend herten Bij de woorden ‘plek van bezinning’ zullen de meeste mensen zich een kerk, een kapel of een klooster voorstellen. Een strand ligt veel minder voor de hand, en een naakstrand al helemaal niet. Maar toch is dat wat er gebeurt op het Naakstrand Isabellagriend: bezinnen in de natuur. In je blootje welteverstaan. In Ool bij Herten aan de westkant van de Oolderplas ligt Naaktstrand Isabellagriend. Al meer dan 30 jaar lang is het een plek waar naturisten in Limburg hun hart ophalen. Het is prachtige plek met zowel open terrein als schaduw. Bezoekers kunnen er wandelen, zwemmen, vliegeren, genieten van de natuur, een praatje met elkaar maken, of gewoon helemaal niets. Alles in respectvolle gemoedelijkheid. En bloot natuurlijk. Onlangs is het terrein aantrekkelijker gemaakt door enkele struinpaden aan te leggen in bijzondere stukjes aanwezige natuur. Op het struinpad ‘In the Middle of Nowhere’ stapt u heel avontuurlijk het ongewisse tegemoet en treft u bovendien inspirerende teksten aan, die oproepen tot overdenking en bezinning. Kortom: ga ook eens blootgewoon natuurlijk genieten op het Naaktstrand Isabellagriend. Het zal u op allerlei wijzen goed doen! Isabellagriend bereikbaar via oprit dijk tegenover Broekstraat 1, Herten www.naturisme-isabellagriend.nl

55 kloostertuinen van tildonk

56 memento borgloon

In 1818 stichtte pastoor Joannes Lambertz in Tildonk het eerste Ursulinenklooster met school sinds de afschaffing van de orde tijdens de Franse Revolutie. Op de huidige locatie startte in 1822 de bouw van een immens complex dat op het einde van de 19de eeuw min of meer zijn definitieve vorm kreeg. De site was volledig ommuurd en bestond uit onder andere een klooster, een internaat, een boerderij, een kapel, een kerk, een feestzaal, tuinen, ... De neogotische kapel en kerk werden gebouwd in respectievelijk 1822 en 1880. De laatste Tildonkse kloosterzusters verlieten het moederhuis van de Belgische Ursulinen in 2006. In 2011 schonk de orde de beschermde kloostersite aan Immo Kwaliteitsfonds, een vzw van ‘Ons’. Het voormalige klooster wordt momenteel omgebouwd tot een sociale campus, een bedrijvencentrum voor organisaties die werk­zaam zijn in de sociale, toeristische en culturele sector. De nieuwe naam van het complex is ‘Engelenburcht’.

Memento is een sculptuur op de Centrale Begraafplaats van Borgloon. Het kunstwerk van Wesley Meuris is een ankerpunt in het glooiende landschap en nodigt bezoekers uit om het te betreden. De architecturale structuur van het werk zorgt voor een speciale ervaring van kijken en dwalen. De uit staal opgebouwde ruimte kan door de bezoeker op verschillende manieren geïnterpreteerd worden en daagt de verbeelding uit. Wie zich in de ruimte bevindt, ervaart de intimiteit ervan. Deze reflecteert de herinnering van haar omgeving.

De oude kloostersite krijgt verschillende nieuwe functies: een belevings­centrum van de Eerste Wereldoorlog; een multifunctionele ruimte voor socio-culturele evenementen in de kloosterkerk; vergader- en seminarieruimtes; collectief autonome dagopvang voor ouderen en zorgbehoevenden; een restaurant in de kloosterkapel; een themacafe in de refter; kantoren en ontvangstruimtes voor organisaties in de welzijnssector; een gastenverblijf en tot slot een stiltetuin en park met moestuin. Kruineikestraat 5, 3150 Tildonk (Haacht) www.engelenburcht.be Collectie Jan Gordts

Lambertusstraat z/n, 3840 Borgloon +32 (0)12 67 36 53 www.borgloon.be

57 untitled #158 borgloon In het landschap vlakbij het Klooster van Colen in Kerniel staat het kunstwerk ‘Untitled #158’. De ronde constructie met een prachtig uitzicht van 360° word afgelijnd door uniforme verticale houten latjes. Het kunstwerk betreden is een speciale ervaring die refereert aan het religieuze en doet denken aan rondwandelen in een klooster. Volgens de kunste­ naar, Aeneas Wilder, functioneert zijn werk als een lens waardoor de bezoeker zijn gedachten en emoties kan focussen met het landschap va Kerniel als achtergrond. Colenstraat 1, 3840 Borgloon +32 (0)12 67 36 53 www.borgloon.be

58 tranendreef borgloon Langs de dreef naar het kasteel van Hex vind je vier boomtenten waarin je kan overnachten. De traanvormige sculpturen hangen aan hoogstammen en vormen een alternatief onderkomen om een nacht in Haspengouw door te brengen. Het werk van de Dré Wapenaar (nl) bevindt zich steeds op de grens tussen architectuur en beeldhouwkunst, tussen verblijven en ontmoeten. Zijn sculpturen zijn hoofd­ zakelijk tentconstructies die tijdelijk geplaatst worden. Ze nodigen uit om ze te bezetten, erin te verblijven of eronder te schuilen. De sociale interactie rond het werk is voor de kunstenaar van groot belang. Alfonstraat 66, 3840 Borgloon + 32 (0)12 67 36 53 www.borgloon.be

59 bezoekerscentrum rufferdinge landen Het bezoekerscentrum Rufferdinge is hét oriëntatiepunt bij uw ontdekkingstocht door de stad Landen vroeger en nu. Het complex herbergt naast de ruimten van het bezoekerscentrum en de toeristische dienst, ook een prachtige gerestaureerde oude watermolen en een stemmige taverne. De oude watermolen aan de Molenbergstraat 4 werd in 2006 volledig heringericht als streekbezoekerscentrum. Het historisch belang van de stad, vooral bekend door de figuur van Pepijn van Landen, wordt er op een aanschouwelijke manier voorgesteld. In het bezoekerscentrum kan iedereen interactief op avontuur via een kaart van Landen en met een scherm waarop bezienswaardigheden en fiets- en wandelroutes bekeken kunnen worden. In de ‘schatkamer’ worden bezoekers onder­­ gedompeld in het verleden van Landen aan de hand van archeolo­gische vondsten en een aantal mooie maquettes. Een objectentafel roept herinneringen op aan belangrijke gebeurtenissen in Landen. Ook de archeologische site Sinte Gitter krijgt de nodige aandacht. Het bezoekerscentrum Rufferdinge is de ideale uitvalsbasis voor een verkenning van de streek en het vertrekpunt van heel wat recreatieve wandel- en fietstochten. Molenbergstraat 4, 3400Landen +32 (0)11 88 34 68 www.landen.be

60 acteam kessel-lo acTeam staat al 15 jaar lang voor een aantal concepten binnen het kader van het onthaastingstoerisme met als leidraad het ‘Back to basics’ en ‘Back to nature’ gevoel. Een teamevenement hoeft niet altijd flashy te zijn om de mensen te boeien. Eén van de populairste activiteiten is bijvoorbeeld onze Hoegaarden Farm trophy. Bestijg een paard, bestuur een tractor, speel boerengolf en test uw kennis van het platteland! De groep met het meeste gezond boerenverstand zal zegevieren. Het evenement kan afgesloten worden met een maaltijd in een typische Brabantse vierkantshoeve. Abdij Vlierbeek 3, 3010Kessel-Lo +32 (0)16 61 84 00 www.acteam.be

61 stiltegebieden limburg (nl) Verspreid over de provincie Nederlands-Limburg – van noord naar zuid – liggen 31 stiltegebieden. De stiltegebieden zijn allemaal – de naam zegt het al – rustige en geluidarme gebieden. Daarmee zijn ze perfect geschikt voor de rustzoekende mens. Alle landschapstypen komen aanbod: Maasdal & heuvelland, lössgrond en zandgrond, loofbos en naaldbos, en ga zo maar door. Vele gebieden kenmerken zich ook door een specifieke flora en fauna en of de aanwezigheid van historisch erfgoed. In het noorden van de provincie vindt u bijvoorbeeld de stiltgebieden Sint-Jansberg, Zelderse Driessen en Broedersbos. In Midden-Limburg Kranenbroek, Meinweg en Roerdal. En in het zuiden Meertensgroeve, Gerendal en Vijlenerbos. Door veel van de gebieden lopen wandel- en/of fietsroutes. Voor een volledig overzicht van de stiltegebieden en alle mogelijkheden om deze te verkennen, ga naar www.onthaasten.eu Op de website www.onthaasten.eu vindt u naast voorafgaande locaties ook een groot aantal speciale bezinningswandelroutes in de grensregio Vlaanderen-Nederland.

Bestaan is een feit, leven is een kunst Ravi Shankar

spirituele centra

62 foyer de charité thorn De hang naar rust en bezinning komt voort uit het feit dat het huidige bestaan veel van ons vergt. Mensen dreigen daardoor hun fundament kwijt te raken. In de Foyer de Charité weer wat stevigheid en structuur geboden. Tijdens een stilteweekend of een meerdaagse krijgen dingen weer een betekenis. Iedereen is van harte welkom. Iedereen die zoekt naar de zin van zijn/haar leven of zichzelf afvraagt: ‘Ben ik bezig zoals ik bezig wil zijn?’ André Pierik is katholiek priester en de foyervader van de Foyer de Charité, die in 1980 domicilie koos in een voormalig landgoed, met villa, tuin, bos en weiland aan de rand van Thorn. Een Foyer de Charité is een (kerkelijk erkende) lekengemeenschap van mannen en vrouwen. Samen met een priester vormen zij een ‘gezin’, waarvan de priester de Foyervader is en Maria de Moeder. Wereldwijd zijn er zo’n 75 Foyers, gevormd naar inspiratie van de Franse stichteres Marthe Robin (19021981) – haar zaligverklaringsproces is gaande – en Père Georges Finet. De eerste leek, de tweede priester. Vader Pierik: ‘We zijn een bezinnings- en vormingshuis, dat beschutting wil bieden aan hen die in de drukte van hun leven een pas op de plaats willen maken. In stilte, in meditatie of gebed kunnen mensen weer tot zichzelf komen. Ons huis is daarvoor de basis, maar andere peilers zijn de natuur, de gezamenlijke gebedsmomenten, onze samenzang en de schoonheid van het totale landgoed.’ Gun elkaar de stilte, is het credo binnen de Foyer de Charité. Een heel belangrijk aspect van de retraites is de sfeer van stilte waarin zij plaats-

vinden. De retraitanten spreken niet met elkaar. Dit lijkt een hele opgave (en is het aanvankelijk ook), maar gedurende de retraite ontdekken de gasten dat de stilte hen helpt zich te openen en dichter tot elkaar te komen. Vader Pierik: ‘Het gemeenschapsaspect van ons geloofsleven krijgt juist dankzij die stilte vorm. Mensen die bij ons te gast zijn, delen in ons gezinsleven, maar ook in ons gebedsleven. Een Foyer de Charité is weliswaar geen kloostergemeenschap, maar er is wel een dagindeling waar we ons aan houden. Daarbij krijgen de gasten alle ondersteuning. Met dagelijkse inleidingen bieden we bijvoorbeeld een stukje inspiratie tot overdenking. De rust en de natuur die we op ons eigen terrein te bieden hebben, maakt dat alleen maar gemakkelijker.’ Onder de Bomen 2, 6017 al Thorn +31 (0)475 562770 www.foyer-thorn.nl

63 de leonardushoeve belfeld De Leonardushoeve is een spiritueel cursus- en retraitecentrum, gesitueerd in een voormalige kloosterboerderij waar veel aandacht is voor rust, stilte en meditatie. Zorgzaamheid en aandacht staan centraal, zowel op het innerlijke als op de omgeving gericht. Het wezenlijke uitgangspunt is niet één stroming, godsdienst of religie. Universele spiritualiteit gaat over de essentie: je laten inspireren en raken door de universele bron van liefde, schoonheid en waarheid. Uiteindelijk gaat het erom de balans te vinden tussen het wezenlijke in jezelf en de dagelijkse realiteit, en de mogelijkheid om daar uitdrukking aan te geven. Hóe je dat doet, is uiteraard afhankelijk van wie en waar je op dat moment bent. De Leonardushoeve staat open voor eenieder die bezig wil zijn met persoonlijke groei, bezieling en bewustwording. Je kunt er puur voor jezelf terecht, maar ook om te leren hoe je anderen kunt begeleiden in hun bewustwordingsproces. Het streven is een plek te zijn om ‘thuis te komen bij jezelf’ en terug te keren tot de kern. Je kunt even de sfeer komen proeven, tot rust willen komen, jezelf opladen, geïnspireerd willen worden, gewoon zijn… Het kan op verschillende manieren, en varieert van een kort tot een langer en intensief verblijf met be­­ geleiding. Zo is er bijvoorbeeld de keuze voor een retraite van één of meer­dere dagen, of voor een verblijf waarin het dagprogramma wordt gevolgd, het kiezen voor een massage, meedoen met een familieprogramma, het boeken van een consult. Kortom: er zijn talloze mogelijkheden.

Het aanbod aan workshops en opleidingen bestaat onder meer uit relatie- en creatieve weekenden, reinigingsdagen, een energieweek of creatieve weekenden. Er is keuze uit twee opleidingen: tot spirituele therapeut of tot docent spirituele therapie. Bij beide wordt uitgegaan van het uit India afkomstige chakra- en auramodel. Het complete aanbod vindt u op onze website. Een zelfstandig opererend onderdeel van de Leonardushoeve is TransVorm. De opzet is identiek, doch Trans-Vorm richt zich op het geven van trainingen, cursussen, bedrijfsadvies en coaching op het gebied van bewustwording en zelfontplooiing in het bedrijfsleven. De werkwijze van Trans-Vorm is erop gericht om contact te maken met zowel de zichtbare als onzichtbare krachtvelden, waardoor een heldere diagnose kan worden gesteld en een op maat gesneden traject kan worden aangeboden/gevolgd. Hoverheideweg 2, 5951 nb Belfeld +31 (0)77 475 15 66 www.leonardushoeve.nl

64 maharishi european research university vlodrop Net als je denkt dat er geen eind komt aan de slingerende bosweg doemt de Maharishi European Research University (meru), voor je op. Eerst nog langs de gehavende façade van het complex van het voormalige klooster Sankt Ludwig. Direct daarachter openbaart zich al snel de evenwichtige pracht van de Vedische Bouwkunde, door meru-stichter Maharishi Mahesh Yogi in de jaren ’90 opnieuw geactualiseerd voor deze moderne tijd. Het meru-complex bevat een flink aantal gebouwen die gebouwd zijn volgens de Vedische principes. meru hoopt na de sloop van de oude kloostergebouwen een volledige modelcampus te bouwen. De Vedische Bouwkunde benut de meest fundamentele wetten van de natuur om volkomen gezondheid en voorspoed te bevorderen. Te midden van de weelderige natuur van Nationaal Park de Meinweg wonen, werken, studeren en mediteren in meru gemiddeld 300 men­ sen uit alle landen van de wereld. meru Vlodrop het internationale centrum van waaruit wereldwijd grote projecten worden geleid op het gebied van spiritualiteit, vrede, onderwijs, natuurlijke gezondheid, biologische landbouw, armoedebestrijding en architectuur. Alles in overeenstemming met fundamentele natuurwetten. meru heeft tot doel tijdloze Vedische kennis te combineren met mo­­ derne wetenschap en deze aan te bieden aan iedere geïnteresseerde in de wereld. De specifieke kennis betreft o.a. ontspanningstechniek (Maharishi’s Transcendente Meditatie), natuurlijke gezondheidszorg (Maharishi Ayurveda) en architectuur (Maharishi Sthapatyaveda).

‘Ieder mens is een zoeker’, zegt meru-woordvoerder Gerard Rieter. ‘Om jezelf te vinden, moet je je waarneming verfijnen. meru biedt verschillende spirituele technieken om je transcendente bewustzijn te vergroten. Transcendente meditatie verstilt je denken en vergroot de capaciteit van je bewustzijn. Het doel is verlichting. Wij noemen dat: thuiskomen bij jezelf, tuning with nature.’ Ayurveda is de oude Vedische leer van balans in het lichaam en preventie van ziektes. De methodes die Ayurveda daarvoor aanwendt zijn o.a. polsdiagnose, leefroutines, dieetadviezen, kruidenpreparaten en verschillende therapieën, die het zelfgenezend vermogen van het eigen lichaam stimuleren. Alles gebaseerd op oeroude principes. Het tm- en tm Sidhi programma is het meest aanbevolen programma, dat men twee maal daags beoefent voor een betere gezondheid en waaraan vele andere positieve effecten worden toegeschreven. Naast de meerdaagse cursussen, een combinatie van mediteren, bezinning en welzijn, met verblijf op de campus of een naburig hotel, zijn ook kortere leerprogramma’s mogelijk. Station 24, 6063 np Vlodrop +31 (0)475 539 539 www.meru-vlodrop.nl

65 o2 e consultancy maastricht Om te komen tot een duurzame en humane samenleving is er op het mentale vlak een drastische omslag nodig. Op alle maatschappelijke niveaus vraagt dit om bewustwording van alles wat groeit en bloeit. O2 E Consultancy biedt een uitgebreid aanbod voor vorming en op­leiding op het gebied van bezinning, levensbeschouwing en creatieve vorming. Het gaat over alles wat een mens beweegt over persoonlijke en innerlijke ervaringen, over hetgeen wat betekenis geeft aan het leven en hoe je het leven van alle dag ervaart. Ontwikkeling van het bewustzijn is een liefdevolle verbinding aangaan met alles om je heen, het is een sleutel tot transformatie. Hierbij groeit ook de aandacht voor de immateriële zaken van het leven, zoals kunst, volksgebruiken, overtuigingen, zorg, vrije tijd, flora en fauna. Zelfontwikkeling en zelfontplooiing is een continu proces, waarmee er altijd nieuwe inzichten worden ervaren die je verder helpen op je levenspad. Het doel is dat de cursussen en workshops ideële kennis met sociale en zingevende strekking het individu naar een hoger bewustzijnsniveau tillen en dat ervaringen met anderen kunnen worden gedeeld, beleefd en ervaren. Deelnemers kunnen kiezen uit een scala van mogelijkheden om zich te bezinnen, tot zich zelf te komen, te onthaasten (weg zijn uit het ritme van de dag) en hun persoonlijke groei verder te ontwikkelen. Wanneer meer mensen dit innerlijke bewustzijn ontdekken en uitdragen wordt er uiteindelijk een vliegwiel van bewustwording in gang gezet dat niet alleen de mens verandert maar ook van positieve invloed is op zijn (leef)omgeving. +31 (0)43 347 98 54 www.aadorgelist.nl

66 ontmoetingscentrum eenheid rotselaar-wezemaal Het Onmoetingscentrum Eenheid is een vormingscentrum van de Focolare-beweging, een nieuwe beweging ontstaan binnen de Katholieke Kerk. Het hart van de Focolare-spiritualiteit is het ideaal van de eenheid, de droom van de universele broederlijkheid. Het ontmoetingscentrum heeft een aangenaam interieur waar achter iedere hoek wat nieuws te ontdekken valt van vormgeving, lichtspel en kleuren. Bovendien zijn de zalen praktisch ingericht met alle technische mogelijkheden die nodig zijn om uw activiteiten te organiseren. Het is een perfecte locatie om bezinningsdagen te organiseren met goede gelegenheid om te overnachten. Voor wie tot rust wil komen is er de mogelijkheid tot stilte, gebed en dagelijkse Eucharistieviering in de kapel. Bovendien kunt u uw bezinningsdagen combineren met een bezoek aan Scherpenheuvel of de abdij van Averbode die op 25 min per auto bereikbaar zijn. Vanuit het centrum kunt u ook genieten van de fietsroutes door het Hageland, de ideale uitvalbasis voor fietstochten. De Begijntjesroutes (28-40km) een gemeentelijke fietsroute uitgestippeld door de dienst Toerisme van Begijnendijk, is een ideale manier om het gebied tussen het Hageland en de Kempen te ontdekken. De Brabantse Kempenroute (55km) is een grensoverschrijdend traject. Op Vlaams-Brabantse bodem fiets je o.a. langs het Damiaanmuseum in Tremelo of de molen en het meer van Keerbergen. Aarschotsesteenweg 381, 3110 Rotselaar-Wezemaal +32 (0)16 20 48 16 www.ontmoetingscentrum-eenheid.be

67 van asselt inspiratie & coaching

68 zendo maasduinen wellerlooi

Stap voor stap dichter bij jezelf. Als je wandelt met Dirk van Asselt loop je het risico jezelf tegen te komen. Sterker nog, de wandeling is er op gericht om dat vroeg of laat te laten gebeuren. Je gaat op stap maar of je in overdrachtelijke zin ooit weer daar terugkomt waar je vertrokken bent en of je nog steeds dezelfde bent die daar bij de Gerardushoeve in Epen de stoute schoenen aantrok, dat antwoord is aan de wandelaar.

Sarah Bänziger en Sjef Geurden zijn de trotse eigenaars van Zendo Maasduinen in Wellerlooi. Het meditatiecentrum, met Nationaal Park De Maasduinen in de achtertuin, staat open voor iedereen die zen­ meditatie beoefent of wil leren. De meditatie van Zendo Maas­dui­nen is gebaseerd op het zenboeddhisme en ingebed in de westerse cultuur, waarbij elementen uit o.a. de christelijke traditie geïntegreerd zijn.

De intacte wereld en de weidse schoonheid van het land dat lui ge­drapeerd tegen de uitlopers van de Ardennen rust, nodigen uit. Geen terras, zelfs dat van de Gerardushoeve in Epen, is bestand tegen de verleiding die van het panorama uitgaat. Dirk van Asselts bewuste keuze. Het vertrekpunt en de eerste stappen zijn voor de hand liggend. Het Limburgse land is het geschikte decor en de eerste stappen, bergafwaarts, aangenaam. De zwaartekracht volgend is een wetmatigheid die de natuur vanzelfsprekend naderbij brengt. Inspiratiewandelingen noemt hij de manier waarop de deelnemer(s) op ontspannen en natuurlijke wijze tijd en aandacht voor zichzelf hebben/heeft. Dirk van Asselt helpt u op weg. Of dat tijdens workshops of inspiratielezingen of -wandelingen is. U gaat actief onderzoeken en uitwerken wat uw wensen en idealen zijn. Waar uw kracht, passie talenten en kwaliteiten liggen en hoe u deze concreet kunt inzetten. Vind de kracht in de natuur. De natuur, die verlichte geesten op andere gedachten en tot oplossingen kan brengen. Koninginneweg 73, 1241 cw Kortenhoef www.volgjehartnu.nl

‘Je hoeft echt geen boeddhist te zijn of te worden om in stilte te mediteren’, zegt zenleraar Sjef Geurden. ‘De aanleiding om met mediteren te beginnen is voor iedereen persoonlijk. In onze zendo is in elk geval iedereen welkom. Zowel beginners als gevorderden. Als je maar in gezamenlijkheid stil kunt zijn. Ons doel is om samen met anderen regelmatig te mediteren, zittend in stilte. Zazen noemen we dat.’ Zen is gericht op ontwaken tot diegene die je werkelijk bent. Vanuit het Boeddhisme heeft de zen-traditie zich ontwikkeld tot een spirituele ervaringsweg van universele waarde. Sjef: ‘Zazen-meditatie is tot rust komen, terugkeren tot jezelf. Voor ons persoonlijk is de zenweg iets religieus, het heeft consequenties voor je dagindeling, je manier van leven. Wij hebben bijvoorbeeld een dagelijks meditatieritme. In onze zendo kan iedereen daaraan meedoen. Het mooie van de natuurlijke ligging is dat zenmeditaties zowel binnen als buiten op de veranda of zelfs in het bos kunnen plaatsvinden. ‘De ligging van de zendo is ideaal voor wat wij doen. De stilte, de ruimte, het is er allemaal van nature.’ Westerweg 5, 5856 eb Wellerlooi +31 (0)478 63 19 77 www.zendomaasduinen.nl

69 adidam centrum & the ‘bright’ room gallery maria hoop Het fundament onder de weg van Adidam is de spiritueel leermeester Adi Da Samraj (1939-2008). Het belangrijkste doel van Adi Da was – en is – om de moderne mens bij wie alles lijkt te draaien om wetenschap en materialisme weer in contact te brengen met de grotere werkelijkheid, een zijnstoestand die permanent is, eindeloos gelukkig, en vrij. De permanente zijnstoestand, die Adi Da het ‘stralende’ (the ‘Bright’) noemt, is er altijd al en kan onder geen enkele omstandigheid verloren gaan, ook niet bij de dood. Tegelijkertijd maakt hij ons bewust hoe wij het merendeel van de tijd die Zijnstoestand niet voelen, en ook de reden waarom niet: ons leven wordt bepaald door een niet-geïnspecteerde actie die hij de ‘zelf-verkramping’ noemt. Deze zelfverkramping is een gebaar van dissociatie en zich terugtrekken van alles om ons heen. Het geeft ons de illusie dat we afgescheiden zijn, onafhankelijk zijn van alles en iedereen. Deze zelfverkramping is de essentie van het ego en dé oorzaak van ons eindeloze gezoek, van onze dilemma’s en van onze dagelijkse stress.

In het Adidam Centrum worden regelmatig lezingen, retraites en cur­ sussen gegeven over de leer en de weg van Adi Da. Met zijn leerlingen heeft hij beide ontwikkeld als een levensexperiment met een diepgaand en praktisch gericht levensonderzoek. De centrale vraagstelling is hoe je je dagelijks leven moet inrichten als je uitgaat van een grotere werkelijkheid, en hoe je je energie en aandacht kunt vrijmaken om die werkelijkheid diepgaand te ervaren als een onlosmakelijk deel van je dagelijkse leven. De benedenverdieping van het klooster in Maria Hoop is omgebouwd tot een prachtige galerie die zijn kunst tentoonstelt. Deze herbergt de wereldwijd grootste collectie van zijn werken: spirituele kunst in de ware zin des woords; als een zelfportret van ondeelbare werkelijkheid, vormgegeven met ultramoderne digitale middelen. En waar die middelen nog niet bestonden, werden ze in zijn opdracht ontwikkeld. Adi Da nodigt de toeschouwer uit tot participatie in zijn kunst. Zo krijgt deze de mogelijkheid om zichzelf te verliezen in die grotere werkelijkheid. De stilte en rust van het klooster vormen hiervoor de perfecte omgeving. Annendaalderweg 10 6105 at Maria Hoop +31 (0)475 30 13 99 www.adidam.nl

70 energytime kerkrade Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen leven en zijn eigen gezondheid. Daar moet tijd in worden geïnvesteerd. energytime helpt om dat proces te stimuleren. Het vraagt namelijk om een geleidelijke verandering van iemands bewustzijn, om een hernieuwde definitie van het begrip ‘eigen verantwoordelijkheid’. ‘In onze westerse wereld verwachten mensen dat een arts alle antwoorden heeft en met de oplossing – een recept – komt’, verduidelijkt Charlotte Cortooms. ‘In het Oosten krijgt iemand juist een spiegel voorgehouden: 70% van je gezondheid wordt bepaald door je voeding. Neem die eerst maar eens goed onder de loep. Je moet de oorzaak wegnemen, geen symptoom bestrijden. Dat geldt heel breed en heeft ook betrekking op je eigen levensenergie. Die kun je namelijk zelf beïnvloeden.’ Wat de alomvattende kernvraag terugbrengt tot een eenvoudige tweedeling. Wat moet je doen om gezond te worden als je ziek bent? Of liever: wat moet je doen om gezond te blijven als je het al bent? Die denkwijze vormt in feite de basis onder energytime. ‘Iemand blijft te allen tijde zélf verantwoordelijk voor zijn doen en laten. Die verantwoording ligt niet bij mij omdat zij eenvoudigweg niet bij mij hóórt. Ik breng hooguit een bewustwordingsproces op gang.’

71 insenzo qi therapie vijlen

Deze filosofie, dit uitgangspunt, ligt verankerd in de oprechte stellingname van energytime. Waarbij de meetlat overigens niet louter langs mooie woorden wordt gelegd. ‘Mensen en gebeurtenissen komen niet zomaar op mijn pad. Daar is een reden voor. Zij hebben mij iets te leren of ik hen.’

In dat avontuur vielen Andy en Isabel van de ene verrassing in de andere en creëerden een houten huis vol verwondering. Die verwondering is in natuurlijke materialen, moderne inzichten en oude wijsheid gevangen. Zon, bron van het leven en de in steen gevatte mineralen zorgen voor energie en balans.

Speciaal voor bezoekers aan Limburg biedt energytime aparte workshops aan, bijvoorbeeld in Qi Gong. Neem gerust contact op met Charlotte Cortooms voor alle informatie.

Andy en Isabel nodigen je uit om plaats te nemen in de ‘verwonderstoel’ van hun huis en je op die plek over jezelf te verbazen. Dompel jezelf in een ontspannende nieuwsgierigheid…

Marjolein 27 6467 hm Kerkrade +31 (0) 6 51 53 10 21 www.energytime.nl

Rott 63 6294 nl Vijlen +31 (0)6 53 19 51 06 www.insenzo.com

Soms valt alles samen op een mooie plek. Je bouwt er je huis en je toekomst; het huis van de toekomst. Dicht bij de natuur en verwarmd door de zon. In Rott bij Vijlen vonden Andy en Isabel midden in de stilte de juiste balans en schiepen een avontuur.

72 madama art consultancy maria hoop In Madama’s zonnige atelier met uitzicht op rustgevend groen maakt kunstenares-coach Madama al ruim 30 jaar geïnspireerde én inspirerende schilderijen. Als je haar ervaring van deze drie decennia zou willen duiden, dan is ‘betrokkenheid’ ongetwijfeld de grote, motiverende kracht voor haarzelf en haar partner Dr. Ida Guinée. Kunst = Communicatie en Communicatie = Kunst is de complementaire benaderingswijze. Dit vormt het essentiële fundament onder Madama Art & Consultancy. Onder de bezielende leiding van Madama en haar partner worden de drie uitgangspunten ‘bezieling, bezinning en beleving’ gesmeed tot een onlosmakelijke eenheid. En daarin vallen alle activiteiten van Madama integraal samen – met ‘bewustzijn en bevrijding’ als uiteindelijk doel. De Madama Art Salon waarin haar werken worden geëxposeerd, staat dan ook volledig in het teken van deze ‘drie-eenheid’. Het centrale uitgangspunt bij de invulling van haar cursussen, workshops en opleidingen is de krachtige werking die uitgaat van spiritualiteit en creativiteit. Deze beide moeten op hun beurt uitmonden in zelfwerkzaamheid. Alle kracht zit namelijk in jezelf in ‘het Zijn’, ofwel het universele ‘Ik Ben’. Madama geeft er op oorspronkelijke wijze invulling aan met ‘Sophia Amor’, (wijsheid/liefde) dat de spirituele koers zet in haar Sophia Amor Academy. De onlosmakelijke verbondenheid – en inspirerende wisselwerking – tussen Madama’s kunst en haar spirituele inspiratiebronnen is vervat in twee verhelderende websites: www.madama.nl en www.sophiaamor-acadamy.nl. En komt tot uiting in haar boeken: ‘Hemelpoorten’ en ‘Ik ben Maria Hoop’. Zij gelden beide als naslagwerk én als werkboek voor de verschillende seminars. Zo geeft Madama in haar atelier onder meer masterclasses ‘Bezield Schilderen’ en ‘De Kracht van Creativiteit’ waarin onder andere wordt gewerkt met zogeheten krachtcirkels. Bij haar unieke revitalisatie­ trajecten worden bovendien haar muzikale en bovenzintuiglijke gaven ingezet. Spelend achter haar vleugel ontstaat geïnspireerde muziek. Met deze inspiratie schildert zij vervolgens in trance zogeheten ‘energie-beelden’ van de betreffende persoon. Madama’s boeken en publicaties zijn onder meer uitgangspunt om een diepere reflectie te bewerkstelligen. Dat kan in consulten of in een cursus van drie, zes, negen of twaalf dagen rondom thema’s. Ook ‘Bedrijfsbezinning’ en teambuilding is mogelijk. Op de website www.sophia-amor-academy.nl is uitgebreide informatie opgenomen. Diergaarderstraat-West 15 6105 cj Maria Hoop www.madama.nl

73 mergel carving valkenburg Duitse , Spaanse, en Franse legers voerden oorlog om Kasteel Valkenburg, totdat stadhouder Willem iii er een ruïne achterliet. Gedurende die gewelddadige episoden zochten de burgers in en rond Valkenburg veiligheid en beschutting in het gangenstelsel onder de Heunsberg. Daar waar eens de mergel werd gewonnen voor de bouw van het kasteel. En daar, waar vandaag de dag Peter Meurders zijn grottenatelier heeft ingericht en vele duizenden geïnteresseerden kennis heeft laten maken met de kunst van het beeldhouwen met mergel. Mergelcarving is de moderne benaming die wordt gebezigd, niet ver van de ondergrondse kapel waar de omwonenden ten tijde van de opmars van de troepen van Napoleon in het geniep hun geloof bekenden en aan het misoffer konden deelnemen. Of in stilte genieten van de kunst van het mergel bewerken in ruimtes waar het daglicht niet binnen kan dringen en de geest van lang vervlogen tijden in het onderbewustzijn schijnt. Het is die wonderlijke mengeling van spiritualiteit, rust en ontspanning die zijn aantrekkingskracht uitoefent op iedereen die aanwezig is. Peter Meurders laat ook elke bezoeker, elke deelnemer aan zijn beeldhouwsessies eerst die rust en spiritualiteit ervaren. Hij vertelt over mergel, alvorens hij uitleg geeft over het gereedschap waarmee aan de slag gegaan moet worden. Waar voor groepen en/of individuen het beeldhouwen in mergel in het verleden vrij simpel werd gehouden en het resultaat van eigen noeste mergelarbeid vaak houders voor theelichtjes of asbakken opleverde, bewandelt deze kunstenaar heel andere paden met zijn groepen. ‘Uiteraard is het vaak een kwestie van budget, maar ik probeer de lat voor iedereen zo hoog mogelijk te leggen. Het voordeel van het werk in groepen is dat het veel meer mogelijkheden biedt. Vanaf tien mensen en meer dat is het aantal waarmee goed te werken is. Meestal duren die sessies dan één tot enkele uren. Met een groter aantal kun je in een redelijk tijdsbestek aardige dingen doen. Een schaakspel maken of een kerststal met figuren. Je kunt het zo gek niet bedenken. En daar waar durf en aanleg wat ondersteuning behoeven, spring ik bij. Alleen al het samenwerken anders dan bijvoorbeeld op kantoor of bedrijf, als het een personeelsactiviteit is of iets dergelijks, geeft enorm plezier en is goed voor teambuilding en saamhorigheid.’ Daalhemerweg 27, 6301 bj Valkenburg aan de Geul +31 (0)45 524 34 01 www.mergelcarving.nl

Een mooie carrière is nog geen mooi leven Olaf Hoenson

wellness centra

74 la myrrhe dilsen-stokkem

75 thermaalbad arcen

Stress is gelukkig geen ziekte, maar een natuurlijke aanpassingsreactie van het lichaam op veranderingen die druk met zich meebrengen (werksituatie, familiale omstandigheden…). Voor een gezond lichaam is het belangrijk dat u regelmatig probeert te ontstressen. Bij La Myrrhe is men zich er van bewust dat de hedendaagse levenswijze een teveel van ongezonde stress in ons lichaam veroorzaakt. Als u graag uw lichaam en geest wilt laten verwennen, bent u bij La Myrrhe aan het juiste adres.

Kuren in Arcen. Natuurgebied De Hamert, Nationaal Park De Maasduinen: de natuurlijke omstandigheden zijn er zeker gunstig voor. Voeg er thermaal water aan toe en de ruimschoots aanwezige verblijfsaccommodaties en Arcen is hét ideale kuurdorp. Wandelaars en andere natuurliefhebbers kiezen Arcen graag als vertrekpunt voor urenlange wandelingen of meerdaagse recreatie. Met als hoogtepunt van het verblijf één of meerdere bezoeken aan Thermaalbad Arcen.

La Myrrhe is het kuuroord van Hotel ‘De Maretak’ met schoonheidsverzorging, spa-jet, hotspring, sauna, hotstone en arrangementen mét overnachting in een hotel. Watermolenstraat 20, 3650 Dilsen-Stokkem +32 (0)89 75 78 38 www.hoteldemaretak.be

Thermaalbad Arcen dankt zijn naam aan de baden met thermaalmineraalwater van 35-36ºC, dat opwelt vanuit een 892 meter diepe bron. Het thermaalwater heeft door de unieke samenstelling een heilzame werking. De aangename warmte zorgt ervoor dat alle spanning uit het lichaam wegvloeit. Bovendien is het er daardoor in zomer en winter heerlijk toeven, niet alleen in het binnenbad, maar vooral in de buitenbaden. In Thermaalbad Arcen merk je ineens niets meer van de drukke buitenwereld. De sfeer van binnen is ongehaast en professioneel. De bezoeker kan kiezen om gebruik te maken van de thermale baden of voor het omvangrijke saunalandschap. Zes Finse sauna’s staan de bezoeker ter beschikking: alpenkruiden sauna, eucalyptus sauna, limoen sauna, rozemarijn sauna, een sauna van 80ºC en een van 90ºC. Naast al die weldaad kan er worden gekozen uit allerlei extra faciliteiten, zoals voetenbaden, dompelbaden, douches en een buitenbad met thermaalmineraalwater van 29ºC, stoomcabines, rozenbaden of snelbruiners? Kortom: Een surplus waarmee vermoeide kuurgasten hun energiepeil absoluut weer tot een aanvaardbaar maximum kunnen opvoeren. Klein Vink 11, 5944 ex Arcen +31 (0)77 473 24 24 www.thermaalbad.nl

76 thermae 2000 valkenburg Thermae 2000 moet je ervaren. Sauna, massage en beauty staan er centraal. Wat Thermae 2000 uniek maakt is dat het één van de weinige plekken in Nederland is waar je de weldadige, verfrissende, verzorgende werking van oergezond thermaal water kunt ervaren. Niet voor niets groeide Thermae 2000 in twintig jaar uit naar de toppositie in Wellness Nederland. Het wellnessparadijs is gebouwd op drie eeuwenoude thermische bronnen, waarvan het water wordt opgepompt naar de grote baden, het hart van Thermae. Relaxen in het warme (35°), weldadige mineraalrijke water is al een beleving op zich. Zeker als whirlpools, whirlbanken en onderwaterstraalmassages nog voor extra impulsen zorgen. Weldadig is ook het kernwoord voor het imposante saunalandschap van Thermae 2000. Traditionele sauna, Romeinse stoombaden, een Turks stoombad of een Finse houtgestookte (buiten) sauna, het kan er allemaal. Het aanbod is zo omvangrijk dat zelfs persoonlijke arrangementen kunnen worden samengesteld. Een combinatie van bijvoorbeeld sauna, massage, schoonheidsbehandeling, gezonde maaltijden en overnachting zijn bijvoorbeeld mogelijk. De Thermae-website biedt hiervoor volop inspiratie. ‘Zintuiglijke perfectie’, besluit Margot ter Horst, is zoals het begrip al zegt: het optimaliseren van al je zintuigen. Zien, voelen, ruiken, proeven. Wij hebben onze mensen er constant op getraind. Het is zoals de kok die weet dat ieder bord dat de keuken richting gast verlaat er perfect uit moet zien.’ Cauberg 25-27 6301 bt Valkenburg aan de Geul +31 (0)43 609 20 00 www.thermae.nl

77 ’t zinnenrijk kumtich Er is een aangename weg naar een gezonde levensstijl: ‘t Zinnenrijk is een uniek concept van wellness in het aanbod van onthaasten. Verlangzamen naar ‘in je element zijn’. Een mini-trip naar genieten en ontspannen. Zinnen die strelen en masseren. Een gelukplaats waar passie en ervaring het verschil maken. Het engagement ligt in het om­­armen van de natuur. Een oude hoeve kreeg een tweede leven als privé-sauna, massagepraktijk en Wellness. Het is een aparte belevenis om te ervaren hoe hypermodern wellnesscomfort, de ziel van de voormalige boerderij intact heeft gehouden. Bij ‘t Zinnenrijk beland je in een warme, gezellige omgeving. Achter zowat elk detail gaat hier een verhaal schuil. Leuke dingen zijn vaak ongezond en gezonde dingen worden dan weer gekoppeld aan in­­spanning. Met een sauna ben je zeker van een gezonde ontspanning. Ontdek ook in het aanbod een zinnenprikkelende reis naar genoegens. De massages en behandelingen uit verre exotische oorden heb je hier op een boogscheut van elkaar. Iedereen kan lichaam en geest hier ontspannen, verlangzamen en onthaasten. Tassinstraat 98, 3300 Kumtich (Tienen) +32 (0)496 25 29 78 www.zinnenrijk.be

80 kuuroord mosa nostra dilsen-stokkem Kuuroord en beautyfarm ‘Mosa Nostra’ heeft is gespecialiseerd in energetische lichaamsbehandelingen en verjongende gelaatsverzorgingen. Ook massages, sauna’s, sanarium, hammam (stoombad), solarium, luxe parelbad en verwarmd buitenzwembad. Kempstraat 31, 3650 Dilsen -Stokkem +32 (0)89 75 23 30 www.mosanostra.be

78 aquamarijn lanaken In de gewelven van de charmante Hostellerie ‘La Butte aux Bois’, vindt u ‘Wellness Center Aquamarijn’. Dit tot omgebouwde kasteel ligt midden in een majesteitelijke tuin met een vijver en idyllische paadjes. Het is een sprookjesdomein dat ideaal is om u in alle rust te laten verwennen. Bij Aquamarijn kan u terecht voor gelaatsverzorgingen van Shiseido, massages, ontharingen, wellness rituelen, manicure, pedicure, dag- of meerdagse arrangementen enz. (www.aquamarijn.be voor al onze andere verzorgingen). Om de verwennerij volledig te maken, beschikt ons Wellness Center ook over een zwembad met whirlpool, jetstreams, 2 sauna’s, een buitenterras met paviljoen waar bij mooi weer de massages en manicures buiten gebeuren. Paalsteenlaan 90, 3620 Lanaken +32 (0)89 73 97 72 www.aquamarijn.be

79 aquatron sint-truiden Te midden van de Haspengouwse fruitstreek laat Aquatron je in een gezellige sfeer kennismaken met de weldaad van thermen, sauna en verwendagen. Aquatron biedt niet alleen lichaamsverzorgingen en massages aan maar ook de echte saunaliefhebbers kunnen genieten van het saunacomplex met meerdere sauna’s en binnen- en buitenbaden. Ook op zomerse dagen is Aquatron top. Maak maar eens kennis met de tuin, buitenlounge, zonneterras en ligweide. Terwouwenstraat 119, 3800 Sint-Truiden +32 (0)11 68 08 90 http://aquatron.be

81 privéwellness casa cura overpelt Casa Cura is een luxueus privéwellnesscentrum, gelegen te Overpelt in het mooie Vlaamse Limburg. In ons huis (casa) willen wij u met de grootste zorg (cura) begeleiden in uw tocht naar totale rust en ontspanning. 7 dagen op 7 kan u bij ons genieten in een huiselijke omgeving met alle denkbare ‘feel good’ facilteiten: indoor balneo massagebad voor 2 personen, infraroodsauna, finse sauna, sweet spa xl stoomcabine, buitendesign douche, jacuzzi, binnen loungeruimte diverse terrassen en privétuin. Daarnaast is er een uitgebreid scala van arrangementen, schoonheidsbehandelingen, hapjes en drankjes. Ook is er de mogelijkheid te overnachten. Wij zullen alles in het werk stellen om er een tweede thuis voor jullie van te maken! Lindelsebaan 114, 3900 Overpelt www.casacura.be

Ik sta even stil, en dat is een hele vooruitgang Bertold Brecht

bezinnings accomodaties

82 beaujean vacances Het selecte aanbod van Beaujean Vacances omvat een breed scala van veelal historische (vakwerk)woningen die met aandacht voor de allerkleinste details zorgvuldig zijn gerestaureerd. Naast een rijke historie hebben zij allen met elkaar gemeen dat zij op unieke plekjes liggen, met ongerept natuurschoon in de directe omgeving, het perfecte decor voor uitgestrekte wandeltochten. In de afgelopen twee decennia groeide Beaujean Vacances uit tot een aanbieder van naam waar het de verhuur betreft van monumentale en karakteristieke vakantiehuizen. De huizen – die variëren van gerestaureerde hoeves en landgoederen tot authentieke kasteeltjes – liggen allen in het schitterende Limburgse land en in de aangrenzende Belgische Voerstreek. In deze natuurlijke omgeving heeft Beaujean Vacances verschillende accommodaties die speciaal geschikt zijn voor ontspannende groepsverblijven. Het karakter van zo’n verblijf kan een spirituele grondslag hebben, maar evenzeer een zakelijke doel beogen. Zo is er bijvoorbeeld een accommodatie in het Land van Herve met een multifunctionele atelierruimte en ontspannend saunalandschap. Met zuidelijk uitzicht vanaf het terras op de glooiende heuvels, een waar genoegen voor lichaam en geest. Voor zijn gasten heeft Beaujean Vacances diverse activiteiten ontwikkeld voor een ontspannend verblijf. Zo zijn er de cross-golf (golf op het boerenland), picknicks of wijnproeverijen in de wijngaard van Crindael, een tocht op Italiaanse scooters door het heuvelland – of een persoonlijk ingevulde cocktail-workshop in uw eigen vakantieverblijf. Molenweg 13, 6271 jn Gulpen +31 (0)43 455 90 75 www.geuldal.com

83 bilderberg kasteel vaalsbroek vaals Afreizen naar Kasteel Vaalsbroek is allerminst een opgave. Temidden van het feërieke heuvelland met zijn kabbelende beekjes, vakwerkhuizen en holle wegen ligt Kasteel Vaalsbroek. Wanneer bezinning de perfecte randvoorwaarden vereist. Het prachtige kasteel dateert in basis uit de vijftiende eeuw. Het werd in 1762 aangekocht door de rijke Akense lakenhandelaar Johan Arnold van Clermont en in zijn opdracht verbouwd. Zelf woonde Van Clermont er slechts korte tijd; de ontspannende omgeving zal ongetwijfeld een van de redenen zijn geweest om elders domicili te kiezen. Kasteel Vaalsbroek hield hij echter aan: als zomerverblijf en om er tot rust te kunnen komen. Van Clermont en zijn familie hebben het schitterende buiten nimmer hoeven verlaten. Verscholen op het terrein liet hij een eigen mausoleum bouwen waar hij met zijn geliefden de eeuwige rust vond. ‘Spero in vidiam’ – Ik hoop benijd te worden, was zijn lijfspreuk bij leven. Dat doen de huidige bezoekers van zijn fraaie landgoed ook heden nog! Bilderberg heeft de locatie namelijk getransformeerd tot een uitge­ lezen plaats voor bezinning. En dan geldt bezinning in de meest r uime betekenis van het woord. Aan alle randvoorwaarden die aan een ongestoord verblijf gesteld kunnen worden, is hier in optima forma voldaan. Lichaam en geest onderhouden een onderlinge wisselwerking, dat wisten de oude Grieken al. In Kasteel Vaalsbroek is alle aandacht voor beide in een maximale ontspanning. Zowel onder eigen dak als in de directe omgeving. Vaalsbroek 1, 6291 nh Vaals +31 (0)43 308 93 08 www.bilderberg.nl

84 château sint gerlach spa & welness, houthem (nl) In Houthem, gemeente Valkenburg aan de Geul, lonkt Château Sint Gerlach naar de gehaaste passant. Hotelier Camille Oostwegel transformeerde het voormalige, monumentale kloostercomplex tot een landgoed met daarop een luxueus hotel met een restaurant, Spa & Wellness, Romeins bad en een heerlijk park. Van de eigenaar is bekend dat hij iets goed doet of helemaal niet. Diverse residentiële hotels in de omgeving zijn het bewijs van zijn bijzondere scheppingsgave en bezieling. Met – en in het kleine Houthem zijn ze daar best trots op – Château St. Gerlach als lieflijkste exponent. Het vredige Geuldal, natuurgebied Ingendael, het eigen uitgestrekte park, de stijlvolle baroktuinen, een boerenkruidentuin, een bomentuin met hoogstamfruit, een rozenhof, een wijngaard. Alleen al dit decor maakt Château St. Gerlach tot dé buitenplaats van het zuiden. Een unieke plek om even te ontsnappen aan de alledaagse hectiek. In de historische bouwwerken op het landgoed zijn een prachtig hotel, met 112 kamers, suites en hotelappartementen, een à la carte restaurant, de intieme Bistrot de Liège en diverse zalen en vergadersalons gecreëerd. Op het landgoed bevinden zich ook een museum en de wonderschone Sint-Gerlachuskerk. Complementair aan die al zeer genietbare aspecten zijn de faciliteiten van Spa. & Wellness St. Gerlach. Het wellness-centrum, met een mooi overdekt Romeins zwembad, sauna en Turks stoombad, biedt gasten het hoogste ontspanningsniveau. Dat kan voor enkele uren, maar is vooral aan te raden aan mensen die enkele dagen in een rustgevende, spirituele omgeving willen onthaasten. Dan ervaar je maximaal de totale beleving van Château St. Gerlach. Een plek voor totale rust en ontspanning.

Een onderdeel van Spa & Wellness St. Gerlach is Kneipp Spa., de enige gespecialiseerde Kneipp Spa. in Nederland. Resultaat en beleving vormen hier de sleutelwoorden. De Kneipp-behandelingen die tot gehele ontspanning leiden, bestaan uit baden, begietingen en massages, al dan niet met de toevoeging van kruidenoliën. Spa staat voor ‘gezond door water’. De belofte is dat u zich na een bezoek of kuur als herboren voelt. Een bewijs voor kwaliteit? Spa & Wellness St. Gerlach werd in 2009 uitgeroepen tot Netherlands Leading Spa… Joseph Corneli Allée 1, 6301 kk Valkenburg aan de Geul +31 (0) 43 608 88 88 www.chateauhotels.nl

85 abdij rolduc kerkrade hotel, auberge, conferentieoord Ooit schreven ijverige monniken hier met de ganzenveer perkamenten documenten, klonken de gezangen van vrome abten en koorheren, daalden kompels af in de oudste mijngangen van ons land en bewerkten kloosterbroeders het land. In later eeuwen namen studenten hier de kroontjespen ter hand en bestudeerden ze dikke boeken in de eeuwenoude bibliotheek. Aan de rand van Zuid-Limburg ligt – pal op de grens met Duitsland – de eeuwenoude Abdij Rolduc. Al meer dan 900 jaar is dit een centrum van gastvrijheid, zingeving, kennis en cultuur. Waar vanaf de Middeleeuwen monniken, pelgrims en studenten onderdak vonden, genieten nu toeristen, dagjesmensen en congresgangers van de rust en de stilte van Abdij Rolduc. U bent er altijd welkom voor een meerdaags verblijf, een rondleiding of een heerlijke maaltijd in Kloosterbrasserie De Kanunnik. U kunt natuurlijk ook met een eigen abdijbiertje of een glas wijn uit de eigen wijngaard neerstrijken op het terras in de prachtige pandtuin. Abdij Rolduc is de perfecte uitvalsbasis voor wandel- en fietstochten in de omgeving. Niet alleen zijn er in de direct omgeving van het abdijhotel diverse schilderachtige tochten te maken, bekende wandel- en fietsgebieden als de Brunssummerheide, het Zuid-Limburgse Heuvelland en het Duitse Wormdal liggen letterlijk om de hoek. Een uitgekiend routenetwerk zorgt ervoor dat u de mooiste plekje niet mist. De oude keizerstad Aken is vanuit Abdijhotel Rolduc heel makkelijk te bereiken. Natuurlijk kunt u er ook een prachtige fietstocht van maken. Wie wandelen en fietsen met meer stedenbezoekjes wil combineren, kan ook naar Heerlen, Maastricht, Valkenburg of Vaals. En wat te denken van een tocht langs de oudste kerken kloosters van ons land. Vanuit Abdij Rolduc allemaal binnen handbereik. En heeft u een dagje geen zin om ver weg te gaan, dan is het absoluut de moeite waard om de sfeervolle abdij te verkennen of deel te nemen aan een rondleiding. Dwaal door de middeleeuwse kruisgangen. Word even stil in de eeuwenoude abdijkerk met haar Romaanse crypte en kleurrijke plafondschilderingen. Laat u rondleiden door de prachtige zalen, waaronder de enige rococobibliotheek van Nederland. Kortom Abdij Rolduc is een inspirerende plek voor wie echt tot rust wil komen. Heyendallaan 82, 6464 ep Kerkrade +31 (0)45 546 68 88 www.rolduc.com

86 hotel brull mechelen (nl) Hotel Brull ontwikkelt namelijk maatwerk-arrangementen waarin de streek, kunst, muziek en cultuur de rode draad vormen. Het zijn er jaarlijks meer dan 50 en ze hebben een telkens wisselende invulling en thema. De grote aantrekkingskracht van Hotel Brull is niet alleen de schitterende vakwerkhoeve in Mechelen, maar zonder twijfel ook de persoonlijke band die Jo en Mariet Kockelkoren en hun medewerkers met hun gasten opbouwen. Wellness krijgt er een geheel eigen invulling, waarbij begrippen als kleinschaligheid en persoonlijkheid vanzelfsprekend zijn. Hotel Brull ontwikkelt namelijk maatwerkarrangementen waarin de streek, kunst, muziek en cultuur de rode draad vormen. Het zijn er jaarlijks meer dan 50 en ze hebben een telkens wisselende invulling en thema.

‘Wij denken vanuit onze gasten, wij leven ons in hen in’, vertellen zij. ‘Je kunt onze gasten het beste omschrijven als ontwikkeld en qua leeftijd als vijftig-plus. Die groep wil zich blijvend ontwikkelen, de geest verrijken en dat is iets wat nog wel eens uit het oog wordt ver­loren. Wij scheppen de mogelijkheid om tijd te nemen. Tijd voor een lezing over bijvoorbeeld een muzikale compositie of kunstwerk. Waarmee de diepere zin erachter wordt blootgelegd en in een concertzaal of museum het totale werk kan worden opgenomen. Juist dát is een manier van verrijken, van bezinnen.’ Hoofdstraat 26, 6281 bd Mechelen +31 (0)43 455 12 63 www.hotel-brull.nl

87 b&b de meren langdorp Daar waar het Hageland eindigt ende Merode begint, daar vind je b&b De Meren. Hier laat je de drukte van iedere dag achterwege en geniet je volop van de rust van de natuur. Wandelaars of fietsers kunnen hier hun hart ophalen. Maar ook gewoon om uit te blazen of te genieten van een rustig weekendje weekendje weg. b&b De Meren ligt verscholen middenin de Langdorpse bossen, net buiten Aarschot. De naam van de b&b verwijst naar het achterliggende natuurgebied dat in 2008 werd aangekocht door Natuurpunt en dat sindsdien door hen wordt beheerd. Net voor de deur ligt knooppunt 256 van het gloednieuwe Wandelnetwerk de Merode. Van hieruit stippel je dus heel makkelijk je wandel- of fietsroute uit naar bijvoorbeeld de Abdij van Averbode, het Kasteel van de Merode in Westerlo of de Basiliek van Scherpenheuvel. De grootste troef van De Meren is ongetwijfeld de unieke lounge en het zicht op de bossen. Ruime sofa’s, knusse dekentjes en een houtkachel maken dat je er zelfs bij stormweer kunt genieten van een prachtig uitzicht. Hier kun je nagenieten van je ontdekkingstocht met een heerlijk streekbiertje in de hand. Ook tijdens het ontbijt zit je hier midden in het groen. Merenstraat 40, 3201 Langdorp +32 (0)16 56 99 82 www.demeren.com

88 kortenbos mental balance center meerlo ‘Verwondering is de eerste emotie die mensen overvalt als ze bij ons het terrein op rijden. Waar komen ze voor? Voor rust, stilte, ruimte en wellicht een stukje bezinning. En als de poort dan dichtgaat ontdekken ze zoveel meer.’, aldus de eigenaars vanhet Kortenbos Mental Balance Center: Iris en Robert Teulings. Zoals de naam al zegt biedt het Mental Balance Center gasten alle randvoorwaarden om weer terug in balans te raken; mentaal én fysiek. De afwezigheid van afleiding, de oorverdovende stilte, maar ook de faciliteiten, zoals bedden ontwikkeld door fysiotherapeuten, een gezellige eetkeuken en een wellness met jacuzzi, sauna en de beste massages en nog zoveel meer. Het geheel is hier meer dan de som der delen. ‘Mensen kunnen kiezen voor één overnachting, maar we bieden ook meerdaagse arrangementen aan met wellness, mindfulness of gewoon een heerlijke wandeling en (h)eerlijk eten. Vanzelfsprekend maken wij ook arrangementen op maat. Het bedrijfsleven vindt hier een ideale atmosfeer voor strategische sessies, teambuilding of groepstrainingen. Onze doelstelling is onze gasten rijker weg te laten gaan, dan ze zijn gekomen. En daarin zijn we tot nog toe erg succesvol. In alles wat we doen zijn we eerlijk en authentiek.’ Authenticiteit zie je 100% terug in de aanwezige paarden op het landgoed. Iris gebruikt de paarden namelijk bij haar coachingsessies. ‘Paarden spiegelen het gedrag van de mens. Ze hebben een sterk ontwikkelde intuïtie en voelen van nature feilloos aan wat er écht in mensen omgaat. De huidige maatschappij dwingt ons vaak tot een bepaalde rol, vanwege functie of omgeving. Paarden prikken hier feilloos doorheen en gaan puur op jouw gevoel af en reageren niet op woorden of gedragingen: puur, onbevooroordeeld en eerlijk. Je krijgt feedback op natuurlijke wijze. Voor de meesten een volledig nieuwe ervaring. Het confronteert je met jezelf, zonder dat het pijn doet, omdat het zo puur en eerlijk is.’ Landgoed Kortenbos beslaat een riant perceel in het groene buitengebied van Meerlo. Hier realiseerde het bevlogen echtpaar een accommodatie die in alles onderscheidend is, of zoals ze zelf zeggen: ‘Een

plek die er toe doet. Enerzijds word je hier één met de natuur en anderzijds weet je je omringd door wellness en weelde.’Het landgoed is dan ook van alle luxe voorzien, zoals sauna, wellness- en massageruimte en een fraaie relaxtuin met ligbedden, jacuzzi en zwemspa. Voor groepsgesprekken of andere bijeenkomsten is er een stijlvolle lounge met rustieke open haard. De 2-persoonkamers zijn uitgerust met fysiobed, stoomdouche en relax fauteuil. Centraal op Kortenbos staat de eetkeuken. De ontmoetingsplek van alle gasten, waar de maaltijden worden gebruikt. Op tafel komen authentieke gerechten, bereid zoals ze ooit bedoeld zijn. Met gebruik van eerlijke ingrediënten en zoveel mogelijk streekproducten. De keuken is ook de plek waar aan de grote gezellige eettafel informele gesprekken plaatsvinden en vooral ook veel wordt gelachen, licht Iris een tipje van de sluier op: ‘We maken prachtige dingen mee.’ Alle faciliteiten hebben als doel de gast te omringen met aandacht’, zegt Iris: ‘Of je hier nu een programma volgt, met een groep gecoacht wordt, een strategische managementmeeting hebt, of met een groep gewoon gezellig kerst viert, je hebt de accommodatie altijd exclusief. Die privacy en beslotenheid passen bij de ambiance en de rust die we willen delen.’ Kortenbos 9, 5864 cw Meerlo www.kortenbos.nl

89 station racour landen Station Racour, geen haast… want je trein staat steeds aan het juiste perron.Station Racour te Landen in Vlaams-Brabant, een voormalig treinstation op lijn 147, heeft voor zijn passanten een vakantiewoning (5 pers) of een treinvakantiewoning (6 pers) in petto. Het station werd door zijn bewoners gerestaureerd en is ondertussen geklasseerd als een beschermd monument. In het oude werkatelier van het spoorweggebouw is een luxueuze vakantiewoning (5 sterren) ondergebracht die werd ingericht als een loft. De site rond het station, waar vroeger treinen gelost en geladen werden, is nu ingericht als een landschapstuin van 1,3 ha. Ongeveer 200 meter spoorweg werd recent terug aangelegd om twee oude M2 rijtuigen van de Belgische spoorwegen te plaatsen. Na volledige ontmanteling werden deze rijtuigen ingericht als vakantiewoningen. Station Racour ligt op de grens van het Hageland en Haspengouw en is omgeven door wijdse velden die rust uitstralen. Op een paar honderd meter bevindt zich de Platte Tombe van Waasmont, een voormalige versterkte kampeerplaats van de Kelten. Op het perron van het station hoeven gasten zich niet te haasten om de trein te nemen. Vertraging heeft de trein ook niet. De trein staat er gewoon te wachten op zijn reizigers die genieten van de natuur of kuieren op de oude spoorweg. Doe gewoon waar je zin in hebt en beleef de historische site en haar omgeving op het ritme van een stilstaande trein.

90 vakantiewoning de uitweg holsbeek

Racourhalte 1, 3400 Landen +32 (0)473 87 07 73 www.stationracour.be

© Lander Loeckx

In de mooie natuur tussen Leuven en Aarschot vind je de vakantie­ woning De Uitweg. Gelegen vlakbij het kasteel van Horst – de thuishaven van de Rode Ridder – heeft deze vrijstaande woning alle troeven om jou en je familie een ontspannend weekendje weg te bezorgen. Dankzij haar ligging aan het einde van een doodlopende straat zijn rust en privacy immers gegarandeerd! De vakantiewoning bestaat uit een grote living, vier slaapkamers, keuken en een volledig uitgeruste badkamer. Kinderbedjes, een uit­ gebreide collectie speelgoed en de grote omheinde tuin maken De Uitweg bovendien uiterst geschikt voor een verblijf met kinderen. Interesse om zeldzame planten als de wilde aronskelk, de salomons­ zegel, dotterbloem, kleine valeriaan of de daslook te ontdekken? Dan is het Dunbergbroek de ideale plaats. Het is er vaak muisstil waardoor al je zintuigen kunnen genieten. Ga tijdens het wandelen op zoek naar de bloemetjes van de moerasspirea of de koningin der weiden en maak er ’s avonds de lekkerste thee mee. De Dutselhoekwandeling, die vertrekt vanaf de vakantiewoning, laat je de mooiste plekjes van de Wingevallei zien. Uitweg 16, 3220 Holsbeek +32(0)496 51 27 78 www.de-uitweg.be

91 stilteplek hof van bommerig mechelen (nl) ‘Stilte heeft een voedende waarde. Stilte is meer dan het ontbreken van geluid. Stilte is ook de nieuwe luxe. Wie heeft dat af en toe niet: een hang naar stilte?’ Voor Herman en Ineke van Keulen is de kracht van stilte geen geheim meer. Zij besloten de natuurlijke stilte zelfs te exploiteren met de bouw van hun eigen stilteplek in het hart van het Zuid-Limburgse Heuvelland. Wat 10 jaar geleden nog een verpauperde varkensboerderij met opstallen was, is getransformeerd tot een gastvrij, comfortabel landhuis met meditatievleugel, een heilzame panoramatuin en een gastenverblijf met vier volledig ingerichte vakantiewoningen. Hun eigen behoefte aan rust en ruimte was voor Herman en Ineke de drijfveer om te volharden in hun droom. Een plek waar mensen zich kunnen herscheppen, recreëren. Een plek die op zichzelf al weldadig is, waar je geïnspireerd vandaan komt. ‘Wij hebben als gastheer en gastvrouw eigenlijk weinig toe te voegen. In feite zijn wij in dienst van deze plek’, luidt het relativerend. Natuurlijk kunnen gasten die van de vakantiewoningen gebruik maken deelnemen aan verschillende activiteiten. ‘Voor mensen die invulling willen geven aan bezinning, hebben we een speciaal arrangement ontwikkeld, met daarin een grote keuzevrijheid. Je kunt ervoor kiezen rust te nemen, in stilte aanwezig te zijn, maar ook om allerlei activiteiten te ondernemen’, zegt Herman. Als voorbeeld noemt hij een weekend- en midweek-arrangement met o.a. begeleide meditatie. De omliggende natuurschoon inspireert tot meditatief wandelen. De wandeling die Herman en Ineke hebben uitgestippeld voert langs bijzondere plekken in de natuur in en om het Geuldal. ‘Wij zitten met onze stilteplek midden in een spirituele regio.

Onze vakantiewoningen kunnen als uitgangspunt dienen voor een bezinningsbezoek aan Klooster Wittem, de Abdij van Rolduc of het Benedictijnenklooster in Mamelis. Ook de kerkschatten van Aken en Maastricht zijn snel te bereiken. En voor wellness kun je in Valkenburg terecht.’ Niet vreemd dat Stilteplek Hof van Bommerig inmiddels in brede kring bekendheid geniet als een paradijsje waar het goed toeven is. Een oase van rust. Prachtige vergezichten, een fraai gebouwde ruimte voor meditatie en workshops, prettige verblijfsaccommodaties, een glooiende weidetuin met prehistorische keien, en bovendien centraal gelegen in de heuvels van Mechelen, in een 5-sterren wandel- en natuurgebied. Bommerigerweg 30, 6281 bt Mechelen +31 (0)43 4553447 www.hofvanbommerig.nl www.stilteplek.nl

92 vakantiewoning ’t koetshuis neerlinter

93 b&b het huis van peter mot aarschot-rillaar

 ‘Wat een lekker ruim huis, van alle gemakken voorzien.’ ‘Sfeer van vroeger met luxe van nu.’ ‘Eersteklassevakantiewoning.’

Geen loeiende luidsprekers, geen flitsende flatscreens, geen spetterende quads, geen voorbijrazend verkeer… ‘Het huis van peter Mot’ is een oord waar stilte en rust heerst en waar niets doen geen zonde is en je de tijd zelf mag laten lopen. Je wordt er ook niet overstelpt met talloze opties waar steeds maar weer keuzes moeten gemaakt worden. Hier wordt gestreefd naar een waardevolle eenvoud zodat er tijd en rust gemaakt wordt om het overbodige werkelijk overboord te kun­ nen gooien en wat echt de moeite loont over te houden. ‘Het huis van peter Mot’ is een charmant, kleinschalig en kwaliteitsvol logies met een viersterren comfortlabel. Doordat er slechts twee kamers zijn wordt het er nooit te druk.

De rode draad door dit vakantiehuis zijn de authentieke meubels van grootouders en familie van de eigenaars. Op uw eigen ritme kunt u hier met uw gezin, familie of vrienden genieten van de toffe, mooie en sfeervolle vakantiewoning met veel lichtinval. Van de eigenaren kunt u ook de nodige tips  verwachten om de geheime, onbekende, authentieke, stille plaatsen van het Hageland te ontdekken. Vanuit de vakantiewoning kunt u te voet kennis maken met de Trage Wegen tussen de Gete – en de Velpevallei. Wegen die je leiden langs kapellen, het museum van heilige beelden, processies met paarden, het oorlogsverleden, velden met streekeigen vruchten als biet en fruit, erfgoed, boerderijen, kerkhoven, kerken, begijnhoven, abdijen, een grot, holle wegen, enz.   Kasteelstraat 44, 3350 Neerlinter +32 (0)16 77 15 71 www.tkoetshuis.be

Mottestraat 88, 3202 Aarschot-Rillaar +32 (0) 475 66 17 44 www.hethuisvanpetermot.be

94 kasteel wittem Waar rust en stilte tot kunst verheven zijn. Tegen het decor van eeuwenoude kasteelmuren en onder de schaduw van machtig loofhout vindt U misschien wel de aangenaamste plek om uw benen te strekken. Even op adem komen, even, voordat de fantasie met u een loopje neemt, terwijl u geniet van een rustpauze. Het behoeft niet eens de lekkernijen uit de brasserie om u te betoveren. Alleen al de omgeving zit vol met genot en verhalen. Een jaar lang hebben Ronald en Silvia de Meij-Rooding ziel en zaligheid gestoken in het kasteel en z’n omgeving. Van binnen gerenoveerd en naar buiten toe weer iets hersteld van het uitnodigende en de gastvrije verleden van deze bijzondere plek. Daar waar een vermoeide geest van oudsher rust en energie vond zijn weg welgemoed te vervolgen. ‘Kasteel Wittem moest weer een plek worden van iedereen. Van zowel de wandelaar, een vluchtige bezoeker, ’n toerist, maar ook voor de mensen uit deze streek. Een plek, om te genieten van rust, privacy en gastvrijheid. Waar gasten zich laten verleiden door de smaak en kwaliteit van producten die deze streek voortbrengt.’ Een mooie locatie en een goede prijs. Dat is wat het ondernemers­ echtpaar voor ogen stond toen ze aan de uitdaging begonnen. Terug naar een traditioneel familiebedrijf waar service en gastvrijheid voorop staan in een regio die van oudsher bekend staat om zijn gastvrijheid. Daarnaast vindt de passant, de wandelaar of fietser ook kleinere gerechten op de kaart. Even bijkomen en genieten, de oprijlaan op richting warmte en verwennerij in Kasteel Wittem. Van drempels is geen sprake. Enkel de vele keuzes kunnen problemen opleveren… Kies je op een mooie zonnige dag het terras aan de voor- of de achterkant van het kasteel bijvoorbeeld? De grachten, gevoed door kristalhelder bronwater of iets verderop de Sinselbeek die het kasteel regelmatig natte voeten bezorgde. Natte voeten aan een snelstromende beek en de rust van kabbelend water. Drie bijzondere hectaren om te onthaasten in een decor dat we kennen uit de geschiedenisboeken van de middelbare school. Dagdromen en genieten in een omgeving die er voor gemaakt is. Levenskwaliteit van eeuwen geleden herontdekt en van nieuw leven voorzien door Ronald en Silvia de Meij-Rooding. Wittemer Allee 3, 6286 aa Wittem +31 (0)43 450 1208 www.kasteelwittem.nl

95 kasteel de berckt baarlo Ambiance en grandeur kunnen Kasteel De Berckt niet worden ontzegd. De ligging temidden van waterpartijen, bos en landerijen komt de aristocratische uitstraling alleen nog maar meer ten goede. Naar hoe het er binnen toe gaat, laat zich niet lang gissen. ‘Een mooi verblijf’, wordt ons spontaan toevertrouwd door twee boswandelaars, die ons eerst de weg hebben gewezen naar Kasteel de Berckt in Baarlo. Kasteel De Berck heeft alles om zich een kasteel te mogen noemen. Oprijlaan, monumentaal kasteelpark met eeuwenoude bomen en slotvijver. Van binnen: grote ontvangstkamers, brede gangen, comfortabele gastenkamers. En net toen we dachten echt alles te hebben gezien, viel ons oog op de kratjes Kasteelbier. ‘Bezint eer ge begint’ lijkt ons een passende tegeltjeswijsheid voor de inpandige tapperij. Want bij de vele groepen die uit heel Europa alleen voor bezinning en verdieping naar Baarlo reisden is het niet gebleven. ‘Ons kasteel staat open voor iedereen die op zoek is naar rust en sfeer’, zegt hotelier Paul Nagels. Maar we koesteren onze reputatie als spirituele plek. De Berckt is niet voor niets 100 jaar lang een klooster geweest. Iets van die sacrale en contemplatieve sfeer ervaar je nog steeds. Mijn eigen kantoor bevindt zich in de voormalige sacristie. De kapel is nu een meditatieruimte. Therapie- en yogagroepen maken er volop gebruik van. Gasten zeggen dat de mystiek hen inspireert. En ook dat ze de geestelijke kracht voelen. Het bruist hier van de energie. Mensen laden hier de batterij op en krijgen nieuwe inspiratie. We hebben dat proces bij veel groepen mogen meemaken en begeleiden’.

Dat laatste is eigenlijk wat Paul Nagels en zijn team doen: begeleiden, ondersteunen en faciliteren. ‘Natuurlijk kunnen we ook feesten organiseren en allerlei maatprogramma’s maken. Maar de meeste gezelschappen die ons bezoeken hebben hun programma al zelf samengesteld. Ze vertrouwen alleen nog op onze professionaliteit op het gebied van ontvangst, huisvesting en maaltijdverzorging. Alles wat wij daarnaast nog bieden aan horecakwaliteit, sfeer en empathie is onze toegevoegde waarde.’ Kasteel De Berckt staat voor alles open. Spiritualiteit kent geen grenzen. Paul Nagels noemt zijn nering dan ook een spirituele kameleon. Een groot meditatief congres? Een bijeenkomst van sjamanen, een trollenweekend of een heksenkring? Bij De Berckt kijkt niemand meer op van op het eerste oog vreemde verzoeken. De Berckt 1, 5991 pd Baarlo +31 (0)77 477 13 85 www.kasteeldeberckt.nl

97 kasteelhoeve wange Kasteelhoeve Wange is een unieke locatie, een bijzondere plaats in de natuur, op het einde van een doodlopende weg. Een plek die terug gaat naar de essentie. De historische hoeve biedt een thuis aan groepen: zowel als seminarie/workshopplek als voor vrienden/ familiegroepen. 16 Kamers, 25 bedden, prachtige zalen met uitzicht op de weiden, knusse gemeenschappelijke ruimtes, een infrarood sauna, een ecologische tuin met zwemvijver, een 12 hectare groot natuurdomein met paarden. Kasteelhoeve Wange bezit de ‘Groene Sleutel’ (een internationaal keurmerk voor duurzaamheid) en heeft  daarbij de hoogste score in België. Waar eet je bio-groenten uit eigen tuin, vlees en honing uit eigen productie, zelfgemaakte terrines, patés, confituren, choco…? De kasteelhoeve is tevens verbouwd met inbreng van een aantal ecologische technieken: waterzuivering, waterrecuperatie, co 2 neutrale verwarming, eigen elektricitietsproduktie…

96 vakantie- en vitaliteitscentrum ‘hoeve rott’ vijlen

Rott 31, 6294 nl Vijlen +31 (0)6 19 15 08 53 www.HoeveRott.nl

Eliksemstraat 26, 3400 Wange (Landen) +32 (0)16 78 84 42 www.kasteelhoevewange.be

© Lander Loeckx

Hoeve Rott is een energiegevende plek voor vakantie, Bed and Breakfast en vitaliteit. U kunt er zelfstandig of onder professionele begeleiding genieten, ontspannen, onthaasten en bezinnen, loslaten en opladen. Op deze krachtplaats met eigen park en panoramisch uitzicht kunt u zich laten inspireren door de schoonheid van het Limburgse Mergelland. Dit vijfsterrenlandschap is een genot voor lichaam en geest. In Hoeve Rott kunt u deelnemen aan revitaliserende, rustgevende en spirituele activiteiten. Zowel groepen, stellen als alleengaanden vinden op deze krachtplek een mogelijkheid om onder professionele begeleiding te genieten, ontspannen, onthaasten, bezinnen, mediteren, los te laten en op te laden. Er is ruimte voor individuele coaching en therapie. Deze inspirerende locatie heeft vakantiewoningen die van alle gemakken zijn voorzien. Op Hoeve Rott komen mensen tot rust, doen nieuwe energie op, laten blokkades los of sluiten een periode in hun leven af. Ze vinden er een oase van rust en een aanbod van allerlei activiteiten waaruit ieder een eigen keuze kan maken. Er zijn vijf soorten activiteiten. ‘Onthaasten & Bezinnen’ is gericht op de innerlijke wereld en ‘Rusten & Reinigen’ meer op het lichamelijke deel. ‘Spelen & Scheppen’ wil creativiteit losmaken. ‘Bewegen en Beleven’ en ‘Eten en drinken’ spreken voor zich.

Een verblijf hier is niet belastend voor de omgeving en brengt rust in lichaam, hart en geest.

98 sandton chateau de raay baarlo Sandton Château De Raay is een uniek, geheel gerestaureerd kasteelhotel waarin luxe, ambiance en kunst centraal staan. Het 13 hectare groot landgoed werd sinds 1236 bewoond door adellijke families. Van 1937 tot 1999 diende het prachtige landgoed als klooster voor de nonnen. Na een ingrijpende renovatie van vier jaar opende het 4-sterren deluxe hotel Sandton Château De Raay in 2005 haar poorten. ‘Locus est!’ – dit is de plek! Zo moet het tweeduizend jaar geleden ongetwijfeld hebben geklonken toen een Romeinse priester en wichelroedeloper de perfecte plaats bepaalden voor een nieuw castellum, een versterkte plaats. Dat kwam uitermate strategisch te liggen tussen Noviomagus (Nijmegen) in het noorden en Mosa Trajectum (Maastricht) in het zuiden. Van het huidige kasteelhotel zijn de rechtervleugel en de kelderruimtes uit 1546 het oudste. Talloze originele elementen, zoals de authentieke gewelven, houten balken en eeuwenoude natuurstenen vloeren zijn tijdens een zes jaar durende restauratie zorgvuldig bewaard gebleven. Tijdens die restauratie werd Sandton Château De Raay getransformeerd tot de perfecte synthese van luxe, kunst en culinair genieten. Bezoekers kunnen er in alle rust de indrukwekkende kunstcollectie bekijken, ont­ spannen verblijven op het landgoed zelf, of de inspirerende omgeving ontdekken aan de hand van speciaal uitgezette fiets- en wandeltochten. Sandton Château De Raay beschikt over 50 hotelkamers en suites die op individuele wijze zijn ingericht. Samen met het naastgelegen meeting center met negen vergaderzalen, is dit dé representatieve locatie voor evenementen tot 700 personen.

Wellicht het meest in het oog springende van het kasteelhotel is de kunst van Art Center De Raay. De indrukwekkende en steeds wisselende collectie is in het hele hotel te bewonderen, van de bijzondere kunstsuites en kamers tot in de gangen. Het Art Center organiseert tevens kunst-evenementen en rustgevende workshops voor gasten; van zeefdrukken tot schilderen. De rust die bezoekers van nature aantreffen in Château De Raay, wordt op verschillende wijzen aangevuld. Zo zijn er de zogeheten ‘wellness inroom treatments’, diverse welness-behandelingen met rustgevende muziek en aromatherapie in uw eigen suite of op uw hotelkamer. Zodat u als gast comfortabel kunt genieten in uw eigen vertrekken. Ook voor zakelijke meetings werkt Sandton Château De Raay uitermate inspirerend. Ervaring leert dat teambuilding in de stijlvol ingerichte zalen haast als vanzelf gaat en dat workshops bij voorkeur worden gehouden aan de waterkant. Wat inmiddels ook een gewilde trouwlocatie in de openlucht blijkt! Raayerveldlaan 6, 5991 en Baarlo www.sandton.eu/baarlo/

deelnemers kloosters & abdijen 01 abdij lilbosch echt 02 abdij mariënlof borgloon 03 abdij sint benedictusberg vaals 04 abdijsite herkenrode 05 abdij van averbode 06 klooster wittem 07 kloosterdorp steyl 08 kloostersite herkenrode 09 savelbergklooster heerlen 10 abdijstad sint-truiden 11 begijnhofstad tongeren 12 arnold janssen klooster wahlwiller 13 birgitinessenabdij maria hart weert kerken 14 abdijkerk thorn 15 basiliek meerssen 16 sint-amelbergakerk susteren 17 sint-petrus & kapel van heukelom bergen 18 kerkschatten sint-catharinakerk maaseik 19 sint genovevakerk zepperen 20 sint heribertuskerk remersdaal 21 petrus banden kerk venray 22 klein lourdes tienray 23 mijnkathedraal sint-theodardus beringen 24 sint-pietersbandenkerk beringen 25 o.l.v. tenhemelopnemingkerk veulen 26 sint bernardus ubachsberg 27 romaans kerkje wintershoven 28 sint servaaskerk diepenbeek 29 st. gerlachuskerk houthem (nl) 30 sint servaas maastricht 31 sint martinuskerk veurs 32 olv tenhemelopnemingkerk moelingen 33 sint mauritiuskerk bilzen 34 bedevaartsoord scherpenheuvel 35 kerkenstad roermond 36 kerkenstad sittard kruisen & kapellen 37 kapel van genooi venlo 38 heilig grafkapel riemst 39 heilig kruiskapel neerwinden 40 kapel van helshoven borgloon 41 kapel en kluis bolderberg 42 kapel van spalbeek hasselt 43 kluis van vrijhern hoeselt 44 pater karel munstergeleen 45 sint annakapel voeren 46 sint severinuskapel riemst 47 steenboskapel voeren begraafplaatsen 48 amerikaanse begraafplaats margraten 49 duitse militaire begraafplaats ysselsteyn 50 necropolis van grimde 51 oude sint-rochuskerk wellen

natuur & groen 52 blotenvoetenpark brunssum 53 duizendjarige eik lummen 54 naaktstrand isabellagriend herten 55 kloostertuinen van tildonk 56 memento borgloon 57 untitled #158 borgloon 58 tranendreef borgloon 59 bezoekerscentrum rufferdinge landen 60 acteam kessel-lo 61 stiltegebieden limburg (nl) spirituele centra 62 foyer de charité thorn 63 de leonardushoeve belfeld 64 maharishi european research university vlodrop 65 o2 e consultancy maastricht 66 ontmoetingscentrum eenheid rotselaar-wezemaal 67 van asselt inspiratie & coaching 68 zendo maasduinen wellerlooi 69 adidam centrum & the ‘bright’ room gallery maria hoop 70 energytime kerkrade 71 insenzo qi therapie vijlen 72 madama art consultancy maria hoop 73 mergel carving valkenburg wellness centra 74 la myrrhe dilsen-stokkem 75 thermaalbad arcen 76 thermae 2000 valkenburg 77 ’t zinnenrijk kumtich 78 aquamarijn lanaken 79 aquatron sint-truiden 80 kuuroord mosa nostra dilsen-stokkem 81 privéwellness casa cura overpelt bezinningsaccomodaties 82 beaujean vacances 83 bilderberg kasteel vaalsbroek vaals 84 château sint gerlach spa & welness houthem (nl) 85 abdij rolduc, kerkrade 86 hotel brull mechelen (nl) 87 b&b de meren langdorp 88 kortenbos mental balance center meerlo 89 station racour landen 90 vakantiewoning de uitweg holsbeek 91 stilteplek hof van bommerig mechelen (nl) 92 vakantiewoning ’t koetshuis neerlinter 93 b&b het huis van peter mot aarschot-rillaar 94 kasteel wittem 95 kasteel de berckt baarlo 96 vakantie- en vitaliteitscentrum ‘hoeve rott’ vijlen 97 kasteelhoeve wange 98 sandton chateau de raay baarlo

colofon Deze brochure is tot stand gekomen in het kader van het project ‘Onthaasten, stilte- en bezinningsplekken in beeld.’ Projectcoördinatie kf inHeritage Teksten Stichting Bezin in Limburg, kf inHeritage & deelnemers Beeldmateriaal Stichting Bezin in Limburg & deelnemers (tenzij anders vermeld) Vormgeving Buro Marcel van der Heyden Druk Die Keure © 2014

De makers van deze brochure hebben getracht om alle eigenaren van de gebruikte beelden op te sporen en hen om toestemming voor het gebruik te vragen. Als u van mening bent dat er een beeld van u op onrechtmatige wijze wordt gebruikt, neemt u dan contact met ons op. Deze brochure is tot stand gekomen met financiële steun van de Europese Unie.

Meer weten over de mogelijkheden om te bezinnen in de provincies Nederlands-Limburg, Belgisch-Limburg of Vlaams-Brabant? Ga dan naar www.onthaasten.eu