Advies Inkoop 2017 Werkgroep -10 maanden t/m 6 jaar Vanuit 16 zorginstellingen die gespecialiseerde behandeling bieden m.b.t. de doelgroep -10 maanden tot en met 6 jaar zijn we tot het volgende advies gekomen vanuit deze drie uitgangspunten: 1.
Professionalisering, luisteren naar de cliënt en met respect kijken wat er nodig is.
Deze doelgroep vraagt om iets andere benadering, kind is tot 7 jaar geen individuele gesprekspartner. Deze doelgroep moet je daarom anders bekijken dan de andere doelgroepen. Net als bij verstandelijke beperking en autisme speelt bij kleine kinderen dat problemen meer geïnterpreteerd moeten worden omdat ze niet voor zichzelf kunnen opkomen. Veel problemen worden bij kleine kinderen gesomatiseerd. Bij deze doelgroep is vooral de ouder/ opvoeder de gesprekspartner. Voor goede zorg t.a.v. de doelgroep is van belang: • • • • • • •
Iemand die naast je staat, die meedenkt en je de tools in handen geeft Respectvolle bejegening, gezien worden Continuïteit hulpverlener, flexibel zijn voor jou als klant Steun van ouders/ zorgvragers onderling, ouders hebben vaak door problematiek en levensfase een beperkt netwerk waar ze steun uit kunnen krijgen. Kennis, kunde, expertise hebben en uitstralen Niet alleen, kind of ouders maar hele systeem bekijken. Contextueel, holistische benadering Goede vragen kunnen stellen. En weten/ erkennen waar eigen deskundigheid ophoudt en doorverwijzen naar adequate hulp.
2. Vroegsignalering: vroeg begonnen is veel gewonnen1 Een aantal trends die wij afgelopen jaar hebben gezien en willen benoemen: •
• •
•
Vroegsignalering en scholing werkt; de leeftijd bij aanmelding van de kinderen die aangemeld worden voor gespecialiseerde hulp is aanzienlijk verlaagd, de problematiek is ernstiger en wordt beter geïndiceerd; De vraag naar diagnostiek blijft onverminderd hoog maar komt eerder, nu door betere signalering op jongere leeftijd (vroeger kwamen ze op latere leeftijd in zorg); Versterking van kennis in de eerste lijn is langzaam iets meer merkbaar, er is minder vraag naar lichte behandelingen, meer naar specialistische behandelingen zoals specifiek gericht op hechtingsproblematiek en vroegkinderlijk (vaak chronisch) trauma, (niet alleen mishandeling en misbruik, maar ook de chronische traumatisering van emotionele verwaarlozing, regulatieproblematiek), en psychiatrische behandelingen; Er is meer vraag naar zorg op maat passend bij kind, gezin, school/opvang en regio waarin ze wonen. Hierin hebben we laten zien innovatieve programma’s te kunnen ontwikkelen, die goed aansluiten bij scholen, VvE’s en KDV’s. Zo zijn er bijv. groepsbehandeling programma’s met minder dagen in de week ontwikkeld in nauwe samenwerking met hulp op scholen, VVE en meer begeleiding thuis. Zowel specialistische
1
We verwijzen hiervoor graag naar het document 1001 kritische dagen, waarin het belang van vroegsignalering helder staat onderbouwd met wetenschappelijke feiten.
Pagina 1 van 5
geïntegreerde zorg als ook laagdrempelige korte interventies, consultatie en advies (SOVA, KDO en Okido, wijkteams) worden toenemend gevraagd vanuit scholen, VvE’s en KDV’s. Dit drukt de kosten en is meer geïntegreerd in de eigen omgeving. Zowel de samenwerkende ketenpartners als cliënten middels cliënttevredenheidsonderzoek evalueren deze innovaties zeer positief. 3. Optimale samenwerking in de keten, domein overstijgend, over regio’s heen Het is nu nog niet reëel om te denken dat er door een betere vroegsignalering minder jonge kinderen in de specialistische zorg terecht gaan komen. De verwachting is dat kinderen die nog niet onderkend waren en nog niet in zorg zijn gekomen nu wel gesignaleerd worden door een betere samenwerking in de keten over de zorgdomeinen heen. Vanuit de specialistische zorg kan door een verbeterde samenwerking meer ambulante zorg ingezet worden. Deze trajecten kunnen doordat ze eerder worden gestart, korter en goedkoper. En er kunnen relatief meer kinderen geholpen worden. Ook kan door de verbeterde samenwerking in de keten meer kennis ontwikkeld worden rondom effectieve interventies voor deze doelgroep. Er moet meer over de domeinen heen samengewerkt worden. De gemeente kan netwerken op lokaal niveau stimuleren en samenwerkingen faciliteren. Dit kan tot uiting komen in samenwerkingsovereenkomsten waar men zich committeert aan de concreet geformuleerde resultaten. De gemeente kan verregaande samenwerking met de zorgverzekeraars aangaan zodat op aangrenzende domeinen samenwerking bewerkstelligd kan worden. Het zou goed zijn om het concept expertisenetwerk jonge kind uit te breiden voor zowel Zaanstreek Waterland, als Amstelland. Waarbij wel de regionale verschillen in samenwerking met de wijkteams en lokale ketenpartners leidend zijn en er wel een verbinding tussen de diverse expertisenetwerken bestaan. Hierdoor wordt de kennis en ervaring meer verdeeld aan de hand van volume en mogelijkheid tot specialisatie. Vanuit dit expertisenetwerk jonge kind kunnen we richtlijnen met elkaar vaststellen. In de keten elkaar meer erkennen in subspecialisaties, net als bij de Ziekenhuizen. Zo kunnen we de geringe expertise die er is beter waarborgen. De gemeente kan ons stimuleren om hier organisatie overstijgende afspraken in te maken. Denken vanuit een integratieve visie, waarin wijkteam, ‘schil’ van advies en consultatie/ diagnostiek en specialistische zorg ontschot worden. Komen tot een geïntegreerd contextueel perspectiefplan op meerdere domeinen. Kind in context moet centraal staan en niet de organisatie of het behandelaanbod. De kennis omtrent zwangeren en jonge kind in context moeten we beter begrijpen en analyseren. Aan de hand hiervan kunnen prioriteiten gesteld worden en interventiestappen worden verbeterd. 4. Advies •
Triagekennis m.b.t. deze doelgroep moet in alle wijkteams vertegenwoordigd zijn. Belang van onderbuikgevoel, signalering wanneer er meer aan de hand is. Dit vraagt om vergroten van competenties door zowel bijscholing als coaching on the job. Hier nadrukkelijk in samenwerking met wijkteams en specialistisch netwerk toe komen
Pagina 2 van 5
•
Het is van belang dat kind en gezin niet onnodig ‘overgenomen’ wordt door specialisten maar dat specialisten wel snel kunnen meekijken wanneer dat nodig is. Er komt een verbeterde website/ portal met een goed zoeksysteem/ routekaart, zodat wijkteams makkelijker kunnen zien wat routes zijn en bij wie welke expertise te vinden is. We adviseren de gemeente daarom om ruimer in te kopen op de functie advies en consultatie.
•
Expertiseteam inrichten (aanpassing van huidig expertiseteam van het expertisenetwerk jonge kind). Dit team moet breed kunnen kijken over de verschillende domeinen heen. o Werkt vanuit de visie kind in context o Heeft kennis van -10 maanden tot 6 jaar en van ouderschap o Kan systemisch en in trajecten denken, vertegenwoordigt netwerk van zijn of haar expertise in de stad o Opleiding niveau HBO + o Flexibel, ondernemend en outreachend o Stressbestendig o Goed kunnen samenwerken, reflectie op eigen handelen o Cultuursensitief werken o Innovatief bv waarde van ‘maatjes’ voor jonge gezinnen, vrijwilligers in de wijken, huiskamers etc. o Is zich bewust van eigen normen en waarden o Is bewust bekwaam en staat open voor een nieuwe manier van samenwerken
•
De huidige vorm van het expertisenetwerk jonge kind is nu een Amsterdams netwerk. Dit concept zou eigenlijk zowel in de regio’s Zaanstreek Waterland, Amstelland en Amsterdam een netwerk moeten worden, zodat expertise meer gebundeld is en doorontwikkeling van kennis over deze doelgroep sneller bereikt kan worden.
•
Alle visiestukken -10 maanden- 6 jaar zijn geschreven (incl. visie kind in context, vroegsignalering, screeningslijst, beslisboom, triage etc.), maar vragen sturing vanuit de gemeente, om implementatie, attitude verandering van instellingen en medewerkers, feedbackloops en vraagt om daadwerkelijk werken vanuit 1 visie over de instellingsgrenzen heen. Integrale visie en richtlijnen doorontwikkelen in de keten op wat juiste interventies zijn voor deze doelgroep. Veel kennis is al beschikbaar maar moet nog gebundeld worden en op een overzichtelijk gepresenteerd worden. De website/portal kan hiervoor gebruikt worden zodat deze kennis ook voor de wijkteams beschikbaar is.
•
Heldere definities met elkaar maken over wat complexiteit is bij -10 maanden t/m 6 jaar en daarbij behorende stappenplannen. bv wat is een multi problem gezin, wat is licht en complex bij zwangere en jonge kinderen in context. Dit onderscheid is bij zeer jonge kinderen moeilijk te maken, het een kan bijdragen bij het andere.
•
Meer specialistische ambulante (groeps)modules voor ouders inkopen (psycho-educatie over autisme, ADHD, groepen voor (LVB)-ouders met (huil)baby’s etc.), wat tevens goedkoper is.
•
Integrale benadering van de gezinnen, waarbij kind in context centraal staat. Een gezin een plan, rol van de specialisten en belang van transfer en traject begeleiding. Daarnaast denken aan Early Intervention, eventueel flexibel / langdurig/ op maat, Intensief wanneer
Pagina 3 van 5
nodig en op afstand wanneer nodig. Specialisme is iemand met brede kennis. We adviseren de gemeenten om zorgtrajecten in te kopen, domein overstijgend. •
Aan de hand van (goedkopere) succeservaringen met ketenpartners in bepaalde regio’s, deze ook uitrollen in de andere regio’s (waar passend en vraag naar is). Bijvoorbeeld samen met VVE groepsmodules geven en de eendaagse groepsmodule in het kader van diagnostiek en observatie met (SBO)scholen. Verbinding maken met het Integraal Kindcentrum. Bundel procesdiagnostiek
•
Er is te weinig aanbod voor een bepaalde doelgroep kinderen rond 3-4 jaar. Deze kinderen zijn te zwaar voor KDV-en en VVE en te goed functionerend voor KDC of klinische jeugdGGZ. Het gaat hier om kinderen met ernstige emotionele- en gedragsproblemen en/of (vermoeden van) verstandelijke beperking en lichamelijke klachten vaak ook in combinatie met ernstige ouder problematiek. Vanaf 4 jaar is er voor deze groep vaak wel zorg te combineren met een speciaal onderwijsschool, maar kinderen onder de 4 jaar zitten thuis tot ze 4 jaar zijn. Dit trekt een wissel op ouders en kinderen vallen terug, uit gebrek aan stimulatie, in verdere ontwikkeling en gebrek aan oefening van aangeleerde vaardigheden in groepssetting. Dit is een doelgroep die wij door betere samenwerking in de keten moeten gaan bedienen.
•
Samenwerking met partners: GGZ volwassenzorg (waardoor ouders sterker kunnen staan in hun ouderschap en er vroegtijdig hechtingsproblemen en trauma gesignaleerd kunnen worden tijdens de zwangerschap), met multiculturele psychiatrie (gezien het hoge (48%) percentage multiculturele populatie) en met ketenpartners voor kinderen met somatische problematiek om vroegsignalering en behandeling van ontwikkelingsproblematiek, hechtingsproblematiek en (lichamelijke en emotioneel) psychotrauma bij deze kwetsbare doelgroep te kunnen bieden.
•
Bij kinderen in deze jonge doelgroep waarbij helaas soms sprake is van (tijdelijke) uithuisplaatsing altijd streven naar gezinsplaatsingen en betere en eerdere afspraken rondom al dan niet terugplaatsing en perspectieven. Dit vraagt betere zichtbare ketensamenwerking.
•
Verplichte scholing (niet eenmalig) rondom zwangere, jonge kind in context). Maak deskundigheidsbevordering rond zwangeren en jonge kinderen niet vrijblijvend (als je niet weet waar je naar moet kijken zie je het ook niet, onbewust onbekwaam leidt niet tot een leervraag).
•
Veel bereikt op JGZ nog (te) weinig op psychische zorg voor de zwangere en jonge kind, zeker niet onder de één jaar, ‘weinig baby deskundigen’ (manifest 1001 kritische dagen).
•
Van belang dat gemeenten duurzamer inkopen. Bijvoorbeeld er worden 10.000 baby’s per jaar geboren, 5% daarvan heeft zorg nodig. Dan koopt gemeente zorg voor 500 baby´s in.
Pagina 4 van 5
Doris Vidda
directeur
Nina Draaisma/ Katinka Knook Sanne Iris Lentjes Ellen Vedel
manager
Heidi Schmidt
[email protected] [email protected]
Akwaaba
[email protected] [email protected]
Altra
[email protected]
Arkin
[email protected]
Arkin
[email protected]
Bascule
Inge Smit
psycholoog
[email protected]
Cordaan
Christa Schrödeur
integral leidinggev.
[email protected]
Intermetzo
[email protected]
De Ster Kindercentrum
Ans Appelman
Mirjam Bos
Unitmanager unit 8 Regio West
[email protected]
Kentalis
Joke Koevoets
GZ-psycholoog
[email protected]
Parnassia
Güler Kasaroglu F. Rienstra
zorgcons.clientbur.
[email protected] [email protected]
Philadelphia
Eveline Willems
gedragdeskundige
[email protected]
Prinsenstichting
[email protected]
Reg.Onderst.Team AA&ZW
Adelien de Koster Mieke Verschure / Ellly Houtenbos
directie
Marga Nieuwenhuijse
[email protected] [email protected]
Spirit
[email protected]
Stichting Omega
Jocelyn Didde
Projectleider Rondom de
[email protected] Geboorte/Beleidsadviseur
Marja Rexwinkel
Namens vrijgevestigden
[email protected]
Namens rijgevestigden en Kabouterhuis
Marian Sluys
Manager zorginnovatie
[email protected]
MOC ´t Kabouterhuis
Marit Blom
Bestuurssecretarisprojecteleider expertisenetwerk jonge kind
[email protected]
MOC ´t Kabouterhuis
Lilian Tham
Trekker werkgroep directeur-bestuurder
[email protected]
MOC ´t Kabouterhuis
Pagina 5 van 5
SAG
