Hoofdstuk 1 Globalisering Paragraaf 15 t/m 19
inhoud • Patronen van de landbouw in de EU (par. 15) • Veranderingsprocessen in de EU-landbouw (par. 16) • Oostenrijk - Nederland: overeenkomsten en verschillen (par. 17) • Verdwijnt de landbouw? (par. 18) • Biologisch, is dat logisch? (par. 19)
Wat zijn de locatie-eisen van de landbouw? Vroeger: natuurlijke omstandigheden en nabijheid afzetmarkt. Nu: door globalisering anders
De globalisering heeft invloed op de locatiekeuze van de landbouw • Natuurlijke omstandigheden niet zo belangrijk meer • Intensieve landbouw in of bij kwetsbare gebieden veel duurder • Transport is gemoderniseerd: afstand bijna onbelangrijk • Gestegen grondprijs maakt schaalvergroting te duur
Niet overal is deze grootschalige, kapitaalsintensieve landbouw winstgevend of wenselijk. Leg dat uit!
Niet wenselijk: bijv. door bescherming van milieu en landschap Niet winstgevend: bijv. door te dure grond
Waarom steunt de EU deze kleinschalige landbouw? • zeer moeilijke omstandigheden • de boeren beschermen het milieu
De landbouw is geglobaliseerd
Hoe zie je dat hier?
De EU heeft het zwaar in de concurrentie
importheffingen
De WTO wil ze afschaffen
exportsubsidies
Waardoor is de prijs van EU voedsel fors hoger dan de prijs op de wereldmarkt?
De WTO stelt dat het protectieve landbouwbeleid van westerse landen schadelijk is. Is vrijhandel beter?
Sommigen stellen dat vrijhandel tot grotere milieubelasting leidt. Hoe redeneert men dan? Vrijhandel leidt tot meer concurrentie. Boeren proberen zo goedkoop mogelijk en dus zo intensief mogelijk te produceren.
Oostenrijk • schilderachtig landschap voor toeristen • traditionele cultuurwaarden • gezond imago • bescherming ecosysteem
Waarom worden bergboeren in Oostenrijk gesteund door de overheid?
Landbouw in Oostenrijk
Een groot deel van Oostenrijk is niet geschikt voor de landbouw Waarom niet?
Is de Oostenrijkse landbouw kleinschaliger dan in Nederland? Moeilijke omstandigheden in grote delen van Oostenrijk
De Nederlandse landbouw onder druk
De grens van de milieubelasting is bereikt Bovendien is de grond te duur voor verdere schaalvergroting.
Waarom?
Gevolg van de druk op de landbouw
Welk gevolg? steeds minder jonge boeren
Waarom stoppen boeren met hun bedrijf?
Redenen daarvoor? • stadsuitbreiding • geen opvolgers • faillissementen
De melkproductie stijgt nog steeds…
Waarom?
… maar voor de boeren een trieste zaak…
Hun werk is hun leven
Gevolgen van de globalisering Vooral: grotere concurrentie
Hoe kunnen boeren in zowel Oostenrijk als Nederland daarop reageren? groter worden slimmer zijn breder werken
intensiveren (bedrijfsverplaatsingen) specialiseren diversifiëren
Welke strategie wordt op deze boerderij toegepast?
diversificatie
Landbouwbeleid steeds door lokale omstandigheden bepaald
Waar besteedt Nederland veel geld aan?
… en waar Oostenrijk vooral aan?
Supermarkten met eigen merk jagen de schaalvergroting aan
Ze kopen allergoedkoopst in, waar ook ter wereld Hoe? Gevolgen?
Gevolgen van schaalvergroting Welke? Faillissementen van boeren (en de voedingsfabrieken die door die boeren worden bevoorraad) Minder keuze voor de consument, eenvormiger assortiment
In Oostenrijk is biologisch voedsel populairder en beter verkrijgbaar.
Hoe wordt het grote verschil tussen Oostenrijk en Nederland veroorzaakt? Biologische landbouw
Nederland
Oostenrijk
% boeren
1,4
10
% areaal
1,5
13
Door verschillen in de lokale omstandigheden Welke verschillen? Verschillen in • tradities en cultuur • overheidsbeleid • marketing van de biologische producten
Regionale verschillen in Nederland Er zijn meer biologische boeren waar • cultuur minder traditioneel is • landbouw meer onder druk staat door… - milieumaatregelen - hoge grondprijs - onmogelijkheid van schaalvergroting
Regionale verschillen in Oostenrijk
Hangen samen met … Verklaring? het reliëf
Van oudsher is de veeteelt er al extensief
