m 18 augustus

16

26

87

54 Kunstmanifestatie

Place d’Ary Alle weekenden van 13 juli t/m 18 augustus

7 JULI DORDTSE

6

22

46

70

BOEKENMARKT ke

ag e !

Welkom bij het Kunstrondje Dordt! 2013 / 2014

www.kunstrondje.nl

PAGINA

6

Erik Andriesse heeft een zonnebloem in

26 Sommige mensen kiezen niet de weg die

zaadvormend stadium getekend. Deze

men zou verwachten op grond van hun

grote ingekleurde tekening wordt bekeken

beperkingen. Zo ook Ralf Heynen. Hij heeft

en beschreven terwijl variaties in daglicht

een aangeboren vorm van staar waardoor

en schemer het werk veranderen.

zijn gezichtsvermogen beperkt is.

van het schilderij. Robert Rost heeft het een ander voor u op een rijtje gezet. 46 Op de diverse academies in Nederland wordt nauwelijks meer ambachtelijke en schilderkunstige zaken onderwezen. De laatste tijd lijkt echter

10

de belangstelling voor klassieke schilderkunst in Nederland te groeien. 50 In het voorjaar kom je bijna tijd tekort om alles te bewonderen of te schilderen en ineens is het dan zomer. ‘Fijn is het om in de zomer buiten te schilderen, omdat het licht dan zo mooi is’ aldus Aly 10 Aquarelleren is pure magie! Xavier Swolfs is

32 Jannes Koetsier is opgeleid aan de Minerva

medestichter van het Aquarelinstituut van

academie en houdt van schilderen. Hij

België en van de ‘European Confederation

speelt met verf en geeft de schilderijen

of Watercolor Societies’. Een interview.

daardoor een avontuurlijk uiterlijk.

Schutte. 58 We vinden dat kunst het beste gedijt tegen een witte achtergrond. Maar is dat wel zo? Komt een kunstwerk niet beter tot zijn recht tegen, pak

16 De figuratief werkende kunstenaar Juane

36 U heeft ze ongetwijfeld ook wel, mislukte

Xue komt uit China. Haar unieke stijl ba-

aquarellen. Verwijs deze kneusjes niet au-

seert zich zowel op Oosterse tonaliteit als

tomatisch naar de prullenbak, maar gun ze

Westerse kleuren.

een nieuw leven. Kees van Aalst verteld

doordachte thema’s kenmerken de werken van

waarom.

Busse Weidema Zijn schilderijen hebben iets ma-

22 Romeins glas en Chinees brons vormen voor Jan Kootstra een rode draad in zijn

palet 365 I juni/juli 2013

62 Heldere, intense kleuren, figuratieve vormen en

gisch. Wat verbeeld wordt, klopt eigenlijk niet. En 42 Als het schilderwerk erop zit en het eindre-

werk. Zo realistisch dat je het van het schil-

sultaat op de ezel prijkt, rest het een schil-

derij af wil pakken.

der nog na te denken over het vernissen

Inhoud 4

weg, een rode muur?

dit roept vragen op. 70 Twaalf winnaars in de traditionele Schildercompetitie van Palet met als thema “Stilleven”. De jury was vol lof over de inzendingen. De prijswinnaars plaatsen wij in het – publicitaire – licht. 87 Een bijlage over het Kunstrondje Dordt. Roodwitte vlaggen kleuren daar de straten. Het is nog steeds mogelijk om voor een uiterst billijk bedrag een bijzondere aankoop te doen. Het brede palet aan leden maakt het Kunstrondje tot een heel bijzondere kunstmanifestatie.

6 Erik Andriesse, De lijnen draaien maar 10 Xavier Swolfs, Aquarelleren is pure magie 16 Juane Xue, Bevriend met de schaduw 22 Jan Kootstra, Lente licht 26 Ralf Heynen, Verstilde schoonheid 32 Jannes Koetsier, Nat en snel 36 Kees van Aalst, Falen met succes 41 Aankondiging Ootmarsum 42 Robert Rost, Aan de slag met vernis 46 Christina van Lingen, Klassiek Realisme 50 Aly Schutte, Zomer in de tuin 54 Irma van de Zande, Ik teken zoals ik adem 58 Sandra Jongenele 62 Busse Weidema, Werkelijkheid met een twist 66 Gerdi Wind, Liefde voor de natuur 68 Boekenwinkel 70 Uitslag studiecompetitie 76 Deventer Kunstmarkt 77 Aankondiging Studiecompetitie 78 Kunstagenda 84 Creatieve adressen 86 In het volgend nummer 89 Kunstrondje Dordrecht

uitgave 365 juni/julii

Jannes Koetsier Geke aan het zwembad 30x26 (gespiegelde afbeelding)


5

Tekst & Beeld Eric Beets

De lijnen draaien maar

geval. Ik ontdekte in Erik een zekere branie, en

ook volgens mij. De composities van Erik zijn

ook iets duisters dat volgens mij overeenkwam

niet spectaculair of verrassend. Hij maakt af en

met zijn werk. Het lijkt licht, speels, toegankelijk,

toe gebruik van Japanse invloeden. Het ge-

vol levenslust, maar de lijnen draaien maar, en

heim van de rake of vervreemdende composi-

draaien maar, zo teken je geen contourlijn, ze

tie is Erik niet gegeven of hij heeft die bewust

vormen een wereld op zich, een lijn wordt een

niet gezocht. Zijn thema’s: “gewoon leven en

bezwering. Die bezwering is het duistere aan

dood, dat soort dingen”. Niks bijzonders. Ook

zijn werk, het toont aan dat de losgemaakte

dat werd hem wel eens aangewreven. Geen

krachten (die wellicht ook met een oerangst te

maatschappelijk relevante zaken die ken- en

maken hebben) bij het tekenen ternauwer-

zichtbaar onder de loep werden genomen.

nood in bedwang kunnen worden gehouden.

Geen dubbelzinnige beelden. Nee, gewoon

Erik moet met een zeer losse pols getekend

een zonnebloem die sterft en zaad vormt. Erik

hebben om de lijnen zo te zetten. Probeer het maar,

kocht nooit afgesneden bossen bloemen, maar altijd bloemen met bol. Erik hield van de natuur op een hartstochtelijke manier. Milieuvervuiling greep hem zeer aan. Het hele artikel staat in Palet Magazine.

ERIK ANDRIESSE (1957-1993) HEEFT OP 17 AUGUSTUS 1992 EEN ZONNEBLOEM IN ZAADVORMEND STADIUM GETEKEND. WIJ GAAN DEZE GROTE INGEKLEURDE TEKENING (74X104 CM) BEKIJKEN EN BESCHRIJVEN TERWIJL VARIATIES IN DAGLICHT EN SCHEMER HET WERK VERANDEREN.

het is heel lastig. Het zijn felle lijntjes, zeer felle lijntjes, op het zenuwlijerige af. Erik lijkt onder hoogspanning te staan als hij tekent.

1

Wij hebben een tekening gekozen omdat Erik

kend met het van hem bekende puntige lijntje.

De lijnen doen denken aan de lijnen die Cy

zich daar helemaal in thuis voelt, meer dan in

De lijn die Erik zet tast niet af, maar zoekt zelf-

Twombly (1928-2011) in zijn werk

een schilderij waar hij vaak tekenachtige oplos-

verzekerd krassend zijn weg. Op een andere

gebruikt. En over hem gaat het verhaal

singen zoekt. Erik heeft de zonnebloem gete-

manier dan zijn idool Picasso (Erik: “ik heb twee

dat mensen die hem piano

meter Picasso in mijn atelier”) dat deed.

hebben zien en horen spelen

Picasso zette een lijn in één beweging, zonder

getuigden dat het leek alsof hij

onderbreking, manlijk recht op het doel af. Erik

onder stroom stond. Zo tekende en

krast met vaak cirkelachtige bewegingen zijn

schilderde hij

contourlijnen(1). Hij lijkt als het ware de lijn tot leven te dwingen met rituele ronddraaiende bewegingen. Het is kenmerkend voor al zijn werk, de beginperiode - en vooral de Ateliers ‘63 (prestigieuze opleiding na de academie)periode niet meegerekend. Ik heb Erik een aantal keren ontmoet, en wij beiden waren tot onze verrassing fan van de vrij onbekende Noord-Hollandse schilder Dirk Breed die met kleine meditatieve toetsen zijn wonderlijke schilderijen vulde. Zo iets schept een beetje een band. Bezwering Ik ben altijd benieuwd of werk en persoon elkaar verdragen of beter: elkaar spiegelen, en nog beter: één zijn. Dat is lang niet altijd het 6



7

Tekst Gustav de Ridder Beeld Xavier Swolfs

Aquarelleren is pure magie! XAVIER SWOLFS IS MEDESTICHTER VAN HET AQUARELINSTITUUT VAN BELGIË EN VAN DE ‘EUROPEAN CONFEDERATION OF WATERCOLOR SOCIETIES’ (EUROPESE CONFEDERATIE VAN AQUARELVERENIGINGEN). PALET STELDE HEM ENKELE VRAGEN. Xavier Swolfs

Bassin d’eau de Cucuron, aquarel 76 x 56

10


Waarom heeft u deze twee organisaties opge-

de samenwerking tussen nationale en regio-

richt?

nale aquarelverenigingen bevorderen.

Samen met drie andere aquarellisten stichtte ik

De partnerverenigingen gaan ons ook aan het

in 1978 het Aquarelinstituut van België. Op ini-

hart. We promoten dan ook de artistieke activi-

tiatief van deze vereniging werd ECWS opge-

teiten.

richt op 14 maart 1998. Het ECWS is een

In het kader van het ECWS organiseren we op

artistieke, culturele en vrije samenwerking van

regelmatige activiteiten, zoals internationale

aquarelverenigingen zonder winstoogmerk. Wij

tentoonstellingen, workshops en ontmoetin-

hebben als doel de kunst van het aquarelleren

gen. Wij zijn er heel trots op om te zien dat

internationaal te promoten. Ook willen wij graag

deze koepelvereniging gestaag groeit en dat palet 365 I juni/juli 2013

11

Hoe maakt u het blad klaar voor uw werk (fixe-

over hoe het moet zijn, voel ik me vrij om het

strak. Je moet wel het concept kennen, de ba-

schilderen los te laten en de spontane kwalitei-

sisstroom en tekening. Je moet in termen van

ren, natmaken, enzovoort)?

ten van de waterverf het te laten overnemen.

licht en donker de vlakken duidelijk in je geest

Het papier voorbereiden is tijdverlies. Als je een

In mijn schilderijen vloeien het abstracte en het

zien. Weten waar de hoogtepunten vallen en

blad van 600 gram gebruikt, is een speciale

figuratieve als vanzelf ineen.

welke invloed het licht op je onderwerp zal

behandeling niet nodig. De structuur van het

hebben is essentieel. Net als het bewaken van

papier hangt af van het werk dat je wil uitvoe-

de transparantie en het beheersen van het wit.

ren. Ik gebruik de nat-in-nattechniek en maak

Uw kunstwerken laten heel veel ruimte voor verbeelding. Hebt u een idee van het eindresultaat als u begint te schilderen?

het papier gewoon nat met een verfborstel.

Kunt u uw schilderij corrigeren als er iets fout

Het belangrijkste en meest cruciale aspect is

loopt?

het werk in je hoofd te zien voor je het penseel

Ja dat kan ik. Je kunt sommige ‘fouten’ verbe-

nat maakt.

teren door het papier nat te maken, het te

Dit betekent niet dat het schilderij teveel over-

laten drogen en er een nieuwe laag over te

dacht, te beredeneerd is, of de visualisering te

leggen.

Het hele artikel staat in Palet Magazine.

Strandwandeling in Cadzand, aquarel 58 x 120

Poes, aquarel 76 x 56

artistieke verenigingen van negen Europese landen deelnemen aan de jaarlijkse tentoonstellingen. In 2011 namen we deel aan de internationale aquarellententoonstelling in Turku (Finland) en in 2012 participeren we in Genova (Italië).

Wat denkt u over de plaats van de aquarel in de hedendaagse kunst?

In mijn schilderijen vloeien het ‘abstracte en het figuratieve als vanzelf ineen’

Aquarel behoort tot de moeilijkste technieken om te leren en te beheersen. Hoewel aquarelleren een onafhankelijk genre in de schilderkunst is, hebben olieverfschilderijen een hogere prestigewaarde. Je ziet zelden een tentoonstelling van aquarellen in de musea.

Is er een verschil in benadering en esthetica van aquarel tussen Europa en de Verenigde Staten? De Europese aquarelkunst heeft haar eigen traditie en persoonlijkheid. In de verscheidene Europese landen zie je een verschillend gebruik en andere keuze van kleur en onderwerpen. In Oost-Europa is er een meer grafische manier van schilderen. In de Verenigde Staten had het aquarelleren uitstekende beoefenaars, zoals Andrew Wyeth. Ik beschouw hem als een van de grootste aquarellisten. Amerikaanse aquarellen zijn dikwijls technisch perfect, maar ze zijn te strak en hebben een gebrek aan spontaneïteit.

Hoe kunt u uw werkproces omschrijven: als gepland of spontaan? Ik houd van spontaan schilderen. Bij een idee 12



13

Tekst & Beeld Juane Xue

Bevriend met de schaduw DE FIGURATIEF WERKENDE KUNSTENAAR JUANE XUE KOMT UIT CHINA. HAAR UNIEKE STIJL BASEERT ZICH ZOWEL OP OOSTERSE TONALITEIT ALS WESTERSE KLEUREN. DE KUNST VAN DE FRANSE IMPRESSIONISTEN EN DE DUITSE EXPRESSIONISTEN EN HUN SCHERPE GEVOEL VOOR KLEUR RAKEN HAAR DIEP.

Atelier Juane Xue

Alles wat ze ziet benadert Juane als een sa-

Als zevenjarig meisje liep Juane vaak de tien

menspel van kleur. Stillevens, interieurs, men-

kilometer naar het werkkamp, waar haar

selijke interactie, stadsgezichten, cafés en

vader tijdens de Culturele Revolutie zat opge-

alledaagse objecten inspireren haar. Bij elk

sloten.

schilderij draait het erom door middel van licht

Als professor vertegenwoordigde hij de intel-

en schaduw haar kunstzinnige ervaring uit te

lectuele bovenlaag die volgens de

drukken. Zij hanteert haar eigen kleurtechnie-

Maoïstische machthebbers een gevaar voor

ken om een bijzondere ruimte, diepte en een

de samenleving vormde. Om hen weer in het

stralende kleurenwereld te creëren.

gareel te krijgen stelde het regime dit soort

Verjaardag, olieverf op doek 70 x 70

‘rechtse kapitalisten’ te werk op het Chinese

16

apalet 365 I juni/juli 2013

Chinese Culturele Revolutie

platteland. Ook Juane’s moeder moest zich

Haar jeugd bracht ze door in de schaduw van

laten heropvoeden en op de universiteit

de Chinese Culturele Revolutie (1966-1976).

‘Revolutionaire Kritiek’ uiten op haar man. palet 365 I juni/juli 2013

17

Douche 3,

Schaduw

Juane speelde als meisje vooral binnenshuis.

olieverf op doek 95 x 120

Juane Xue (1962) hield er een bijzondere

Dat gaf de aanzet tot Juane’s “sterk ontwik-

vriendschap met de schaduw en een groot

kelde verbeeldingskracht’’, zoals Christine

schilderkunstig talent aan over. Xue, van wie

Elkhuizen schrijft in haar voorwoord van de

de ouders de tijd ontbrak om voor hun eigen

bundel Chinese thee in een Westerse kom

kinderen te zorgen, schrijft daarover in haar

(Amersfoort, 2007). De kleine Juane blijkt over

tekst Mijn vriendschap met schaduw. “Het is

een fotografisch geheugen te beschikken.

de schaduw die mij door de zwarte jaren van

Vaak tekent ze uit het hoofd beelden na uit

de Culturele Revolutie heeft geleid.” Niet al-

films op de binnenplaats, iets wat in de loop

leen figuurlijk, maar ook heel letterlijk op haar

van de tijd veel publiek gaat trekken. Al op

vinden, omdat zij in de Chinese traditie gelijk

kunstenares en gewilde tekenen schilderle-

tochten naar het werkkamp van haar vader.

haar zesde volgt ze haar eerste lessen in de

staat aan het Kwaad. Ook gaat het in de Chi-

rares in China. In 1993 richt ze zelfs een privé-

“Er was geen trein, er reed geen bus, ik had

Chinese traditionele schilderkunst en in kalli-

nese schilderkunst niet zozeer om het aange-

kunstacademie op in Zhengzhou. Maar ze wil

ook geen horloge. Ik moest naar mijn scha-

grafie.

ven van een plaats of ruimte, maar meer over

graag in het Westen haar schildertechniek

tijdloosheid, vrede, harmonie en onthechting.

perfectioneren. In 2002 gaat ze aan de Ko-

Voordat mijn schaduw verdwenen was moest

Westerse schilderkunst

Juane combineert het beste van beide werel-

ninklijke Akademie van Beeldende Kunsten in

ik terug naar huis. Anders was ik bang om in

Twee jaar na het einde van de Culturele Revo-

den in haar werk: licht en schaduw spelen de

Den Haag studeren.

het donker mijn weg niet te kunnen vinden.”

lutie begint ze op haar zestiende haar studie

hoofdrol, maar tegelijkertijd ademen haar doe-

aan de kunstacademie van Henan. Hier maakt

ken een typisch Oosterse harmonieuze sfeer.

duw kijken om te weten hoe laat het was.

18


Teruggetrokken bestaan

ze kennis met het gebruik van licht en scha-

Door de omstandigheden gedwongen, leidde

duw in de Westerse schilderkunst. In een tra-

Teken- en schilderlerares

het gezin Xue een teruggetrokken bestaan.

ditioneel Chinees schilderij is geen schaduw te

Na haar opleiding wordt Juane een bekende

Vader met kind, olieverf op doek 180 x 180



19

Tekst & Beeld Jan Kootstra

Expositie Lente licht ZO REALISTISCH DAT JE HET VAN HET SCHILDERIJ AF WIL PAKKEN, DAT IS EEN VEEL GEHOORDE OMSCHRIJVING VAN HET WERK VAN JAN KOOTSTRA. VAN 30 APRIL TOT EN MET 30 JUNI IS ZIJN EXPOSITIE “LENTE LICHT’’ TE ZIEN IN DE GALERIE VAN BEELDENTUIN HET VEEN, VEENWEG 12, 8181NL TE HEERDE. Romeins flesje, olieverf op paneel 37 x 34

De weerspiegeling en de speling van het licht in

plaatsen in Nederland en Duitsland. Het glas

glas fascineren Jan Kootstra. Romeins glas en

kreeg in veel gevallen een prachtig patina. Dat

Chinees brons vormen dan ook een rode

is een laagje in verschillende kleuren, afhanke-

draad in zijn werk. Zo schildert hij Romeins

lijk van de bodem waarin ze lagen.

glaswerk, gevonden in de grond op diverse

Zijn passie hebben stillevens. Materiaal met

Jan Kootstra Chinees Brons, olieverf op paneel 80 x 52 22



23

Glasbokaal met pruim, olieverf op paneel 64 x 52

Galerie en beeldentuin vormen samen een schitterende locatie, dat een bezoek alleszins loont. In de maand mei is de kunstenaar zelf aanwezig.

Openingstijden van het beeldenpark en expositie: Woensdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur Voor de feestdagen gelden dezelfde openingstijden.

een verleden of een verhaal maken vaak onderdeel uit van zijn werk. Zo kan in opdracht een persoonlijk voorwerp in een compositie worden verwerkt tot een uniek schilderij. Koning Willem Alexander Tijdens de expositie ’’Lente licht’’ zijn schilderijen te zien met Romeins glas en Chinees brons, maar ook schilderijen met bramen en appels. Een portret van Koning Willem Alexander valt te zien in de maand juni. In 2012 toonde de galerie van beeldentuin Heerde zijn expositie ’’Beeldschoon“. Zijn figuratieve kunst Romeins glas met appel, olieverf op paneel 65 x 65

werd zo enthousiast ontvangen, dat hij besloot om hieraan een vervolg te geven. Toen hij

Chinese pot met rood doosjes,

nogmaals werd gevraagd in Heerde te expo-

olieverf op paneel 120 x 90

seren hoefde hij niet lang na te denken. 24



25

Tekst Ralf Heynen en Iris Sportel Beeld Ralf Heynen

Verstilde schoonheid SOMMIGE MENSEN KIEZEN NIET DE WEG DIE MEN ZOU VERWACHTEN OP GROND VAN HUN BEPERKINGEN. ZO OOK RALF HEYNEN (1978). HIJ HEEFT EEN AANGEBOREN VORM VAN STAAR WAARDOOR ZIJN GEZICHTSVERMOGEN BEPERKT IS. Door het in totaliteit vertroebeld raken van het beeld ziet Ralf Heynen geen scherpe lijnen. Slechts een vervaagd beeld van licht en kleur neemt hij waar. Dit valt terug te zien in zijn realistische olieverfschilderijen. Ondanks de eerste indruk van een verfijnd en gedetailleerd schilderij, zie je bij nadere beschouwing een duidelijke toets. Juist deze sterke lichtwerking en het subtiele gedoseerde kleurgebruik vormen de drijvende krachten achter zijn werk. Armenië Vanuit zijn voorliefde en interesse voor vreemde culturen, met name uit de Oriënt, koos hij voor een studie Culturele Antropologie in Nijmegen. Ondanks het feit dat hij Ralf Heynen

ook hier met zijn visuele beperkingen werd geconfronteerd, besloot hij om te gaan schilderen. “Ik beleefde altijd al plezier aan schilderen. Volgens de tekenleraar van mijn middelbare school zou ik

26


Baden in de Waal, 80 x 60, olieverf op doek palet 365 I juni/juli 2013

27

‘Ik probeer echt iets van de persoon te laten zien’

Baden in de Waal, 100 x 80 olieverf op doek

Baden in de Waal, 90 x 60 olieverf op doek

28


daar toch wel weer verder in gaan.” Als autodi-

Armeense architectuur

dact leerde Ralf het vak door het bestuderen

Vanaf 2006 legde hij zich toe op het schilderen

van 17e-eeuwse meesters als Vermeer. Ook

van Armeense architectuur, waarbij hij veel

het werk van Russische realisten en Singer

kennis opdeed over lichtwerking en structuur.

daar niet begrijpen dat ik als buitenlander juist

model en de omgeving. Ralf werkt in zijn atelier

Sargent waren een inspiratiebron. Vele kopieën

Met deze serie schilderijen exposeerde hij in

hun kloosters en kerken als onderwerp voor

in Nijmegen, maar ook op allerlei locaties in de

en experimenten volgden en stukje bij beetje

binnen en buitenland. Naar aanleiding van een

mijn schilderijen gebruikte.”

omgeving.

ontwikkelde hij een eigen stijl. Tijdens reizen

expositie in de Armeense hoofdstad Yerevan

naar het Midden-Oosten en Azië raakte Ralf

vertelt Ralf: “ik kreeg ontzettend veel media

Rust en contemplatie

geïnspireerd door verschillende bouwstijlen en

aandacht. Bij aankomst was er een persconfe-

In 2011 keerde Ralf Heynen terug naar zijn

patronen. Vooral vervallen en verlaten kerk-

rentie. Ik werd zelfs gevraagd voor twee ont-

oude liefde; portret en model. Hij laat zich

ruïnes en afgelegen kloosters raakten hem.

bijtshows op de nationale televisie. Men kon

vooral inspireren door de interactie van het



29

Tekst Gustav de Ridder Beeld Jannes Koetsier

Nat en Snel JANNES KOETSIER ( GRONINGEN 1979) IS OPGELEID AAN DE MINERVA ACADEMIE EN HOUDT VAN SCHILDEREN. HIJ SPEELT MET VERF EN GEEFT DE SCHILDERIJEN DAARDOOR EEN AVONTUURLIJK

Geke aan het zwembad,

UITERLIJK. WE KIJKEN ER MET PLEZIER NAAR. HOE KOMT HET WERK VAN

olieverf op paneel 2011, 30 x 26

JANNES TOT STAND WE VRAGEN HET HEM.

Werk van Jannes Koetsier is o.a. te zien bij: Smelik en Stokking Galeries, Amsterdam

Hij geeft als voorbeeld het schilderavontuur

had tijd voor nog een schilderij. Vanwege de

met model Geke Hankel. “ Zij zat aan een

hitte zou ze niet lang meer kunnen blijven zit-

zwembad in Zuid-Frankrijk. Vanaf de kant van

ten, dus moest ik opschieten. Vanaf de over-

het zwembad schilderde ik haar op een och-

kant van het zwembad had ik een ander

tend na. Dat werd een redelijk schilderijtje. De

aanzicht en zag ik direct hoe ik het zou schilde-

zon brandde heftig, ze zat al een tijdje. Maar ik

ren. Binnen een uurtje was het af. De voorbereiding voor het tweede schilderij zat

Nat en snel

Het schilderij is geïnspireerd op een zonsop-

in het schilderij dat ik die ochtend maakte.

Een van de voornaamste dingen die schilderen

komst. Er is echter nergens een poging ge-

Mede daardoor kon het tweede zo snel tot

interessant maken, zijn de verschillende stofuit-

daan door de schilder de illusie van een

stand komen.

dukkingen - het water, de huid en de kleding-

werkelijke zonsopkomst te wekken. Het schil-

Die vaart zie ik graag in mijn schilderijen.”

en hun relatie tot de verf. Op welk punt gaat de

derij is pure kleur en expressie. Die abstracte

verf over in dat wat de schilder wil weergeven.

kwaliteit van verf vind ik heel belangrijk in mijn

en Den Haag Galerie Van Strien,

Het kleine schilderijtje van Geke aan het zwem-

Jannes toont zich een echte schilder. “Die

eigen werk, ongeacht de voorstelling moet de

Nieuw-Amsterdam

bad was voor Jannes de aanleiding voor een

spanning tussen verf en stofuitdrukking vind ik

verfhuid er fris en lekker uitzien. Daarom maak

Galerie Den Andel,

serie vrouwfiguren aan het water. “ Ik maakte

iets magisch, het is net een goocheltruc. Zie je

ik schilderijen het liefst in een keer, nat in nat en

een klein vijvertje in mijn atelier. Liever had ik

de truc of de illusie? Een goochelaar ziet waar-

snel.”

een mooi blauw zwembad – op warme dagen

schijnlijk de truc waar jij en ik de illusie zien. Zo

zou dat ook een leuke afwisseling kunnen

betrap ik mezelf, als schilder, er vaak op dat ik

geven met het schilderen – maar het vijvertje

niet naar de voorstelling van een schilderij kijk

van een halve centimeter diep reflecteerde net

maar alleen naar de verf.

zo goed. Ik liet een aantal keer een model po-

Verf kan zo lekker op het doek zitten dat het

seren bij het water om een scene

water me in de mond loopt. Een van de sma-

te creëren voor een schilderij. Geïnspireerd

kelijkste schilderijen die ik ken is Rosy-Fingered

door de reflectie van licht en kleur is hier een

Dawn at Louse Point van Willem de Kooning.

aantal geslaagde werken uit voort gekomen.”

Zoals die verf daar zit lijkt het net romige vla.

Den Andel

Jannes Koetsier

32




33

Tekst & Beeld Robert Rost

Meestal wordt een slotvernis aangebracht ter bescherming van de verflaag tegen verkleuring door UV in het zonlicht of tegen vocht, schimmel, rookaanslag etc. Een UV vernis absorbeert de UV uit het zonlicht en kan de verflaag zo niet bereiken en aantasten. Na tientallen jaren zal een vernis verzadigd zijn en kan dan geen UV meer absorberen; het is dan zaak de vernislaag te verwijderen met een oplosmiddel en een nieuwe aan te brengen. Door een werk te vernissen kan vuil nooit op

Aan de slag met Vernis

de verflaag zelf terechtkomen. Is de vernislaag

ALS HET SCHILDERWERK EROP ZIT EN HET EINDRESULTAAT OP DE EZEL PRIJKT, REST HET EEN SCHILDER NOG NA TE DENKEN OVER HET VERNISSEN VAN HET SCHILDERIJ. WAAROM ZOU MEN EEN WERK VERNISSEN EN IS HET EIGENLIJK WEL NOODZAKELIJK? WELKE VERNIS HEEFT MEN NODIG EN HOE DIENT MEN VERNIS AAN TE BRENGEN? WELKE REGELS DIENT MEN IN ACHT TE HOUDEN BIJ HET VERNISSEN? IK HEB HET EEN ANDER VOOR U OP EEN RIJTJE GEZET.

lichte delen worden vaak iets afgezwakt en nu-

echt heel erg verontreinigd, dan kan men deze dus verwijderen en vervangen. Een vernis kan ook dienen om matte en glan-

Strijk de overtollige vernis van de kwast

zende delen te verbinden; plekken die zijn ingeschoten kunnen worden opgehaald met een vernis. Na een vernislaag ogen donkere delen altijd mooi diep en uiterst donker, uiterst ances worden mooi zichtbaar. Verf krijgt haar oorspronkelijk briljantie terug door een vernislaag aan te brengen. Glans of Mat? Of men een glansvernis of een matvernis kiest is een kwestie van smaak, maar ook het karakter van het werk zelf kan meewegen in deze keuze. Het is zelfs mogelijk om glansvernissen en matvernissen met elkaar te vermengen om een gewenste glansgraad te bereiken.

Glanzende Vernis in poreseleinen kom

Vernissen kunnen globaal worden opgedeeld

Men kan een vernis verdunnen met terpentijn

in 2 soorten: tussenvernissen en slotvernissen.

om deze vet of magerder te maken, al naar

Tussenvernissen horen eigenlijk nog bij het

gelang de onderlaag.

schilderproces; zo wordt een tussenvernis ge-

Vernis is ook op te brengen in meerdere lagen.

bruikt om opgedroogde onderschilderingen

Echter over een matte vernislaag kan geen vol-

weer van een laag te voorzien waarin kan wor-

gende vernislaag worden aangebracht; over

ruimte, zodat er geen vuil, pluis of stof kan

den gewerkt en is een retoucheervernis ge-

een glanzende vernis kan dit wel.

neerdalen op de vernislaag en zich hierin kan

schikt om gedroogde delen te corrigeren.

Het is aan te raden, als u een schilderij mat wil

hechten. Ook dient de ruimte te worden ge-

Slotvernissen worden toegepast na het schil-

vernissen, eerst een dunne laag glanzende

ventileerd; vernis bevat vluchtige oplosmid-

derproces, als de verflaag goed is uitgedroogd.

vernis aan te brengen als basis voor de matte

delen die niet de hele tijd mogen woden

Begin met het instrijken van de randen

slotlaag. Het hele artikel staat in Palet Magazine.

42


Werk systematisch het gehele

Condities

schilderij af door alle streken in

Zorg bij het vernissen altijd voor een stofvrije


43

Tekst Gustav de Ridder Beeld Karin Bleeker

Klassiek Realisme Klassiek realisme van The Florence Academy of Art

OP DE DIVERSE ACADEMIES IN NEDERLAND WORDT NAUWELIJKS MEER AMBACHTELIJKE EN SCHILDERKUNSTIGE ZAKEN ONDERWEZEN. WE ZIEN DAN OOK STUDENTEN DIE HIER VEEL BELANGSTELLING VOOR HEBBEN HUN HEIL IN HET BUITENLAND ZOEKEN. DE LAATSTE TIJD LIJKT BIJVOORBEELD DE BELANGSTELLING VOOR KLASSIEKE SCHILDERKUNST IN NEDERLAND TE GROEIEN. Zwangere vrouw,

In Amerika is dat al langer het geval. Daniël

Rembrandt, Velazquez en Titiaan te bestude-

Graves kwam naar Italië om de technieken van

ren. In 1984 opende hij met Charles Cecil een

olieverf 65 x 60

studio en in 1991 stichtte hij The Florence Aca-

wat ze geleerd hebben met je te delen. Een

demy of Art. De school heeft de opvatting dat

kunsthistorica leidde ons wekelijks rond door

schilderen een ambacht is en spreekt dan ook

de culturele schatten van Florence. Je hoeft

liever van schilders dan van kunstenaars. Stu-

niet in de rij te staan voor een kaartje; alles is

denten krijgen les volgens de methodes van

geregeld. We zagen in de Brancacci Kapel de

de 19e-eeuwse Franse academies. Men han-

fresco’s van Masaccio en Fillipino Lippi, in het

teert’ sight-size’ en basis van de opleiding

mausoleum van de Medici’s Michelangelo’s

vormt het ontwikkelen van gedegen teken-

Dageraad en Schemer en in het museum van

vaardigheden. Sinds 2006 is er ook een FAA in

de Duomo zijn zelfportret in de in zijn nadagen

Zweden.

gemaakte piëta. Van Andrea del Sarto houtskooltekeningen in het Cenakel van San Salvi.

Introductie Christina van Lingen die zeer geïnteresseerd is in de klassieke schilderkunst vertrok naar Flo-


rence. Christina : “Zowel Florence als Mölndal Christina van Lingen

organiseert een zomerschool. Toen ik voor het eerst naar Italië ging, was ik onder de indruk van de professionaliteit die ik er aantrof en het hoge niveau van instructie. De docenten komen uit eigen kweek en zijn gedreven alles

46



47

Tekst Gustav de Ridder Beeld Irma van de Zande

Ik teken zoals ik adem IK GEEF LES IN DE KAMER. MIJN HELE HUIS IS HET ATELIER. IK WERK IN DE KEUKEN, JE HEBT DAAR MOOI NOORDERLICHT. IN DE KAMER EN ATELIER HANGEN DRIE HAKEN IN HET PLAFOND OM DE LAMPEN OP TE HANGEN VOOR ALS MIJN CURSISTEN KOMEN. IK WOON AL 14 JAAR IN DEZE WONING IN HEERHUGOWAARD. EN HET BEVALT HEEL GOED.

Duet 2012, soft pastel 50 x 30

We spreken met Irma van de Zande. “Ik luister

Als we haar tekeningen bekijken is in ieder

veel naar muziek; jazz vooral”, zegt ze, terwijl

geval duidelijk dat zij een vlotte, stromende lijn

Paul Desmond Feeling Blue speelt. Mooi en

heeft, die zo wel uit vakmanschap als intuitie

sfeervol, passend bij het interieur, maar wat

lijkt te zijn geboren.

minder bij de goedlachse en redelijk flamboyIrma van de Zande

54


ante aard van Irma van der Zee. Je zou bij haar

Vlot

meer ritmisch beladen Jazz verwachten. Haar

Een lijn die je mee wil nemen naar een be-

atelier heeft ook een naam: ‘Pantha Rhei’ (alles

paalde sfeer waarin ritme een belangrijke rol

stroomt, een uitspraak van de Griekse wijsgeer

speelt, en niet zo strak en onderzoekerig is.

Heraclitus) en ook dat is wellicht veelzeggend.

Het is daarom niet verwonderlijk dat Irma van palet 365 I juni/juli 2013

55

muziek aan als ik werk. Schilderen kun je uit alle boekjes leren maar het plezier en gevoel moet je in je werk zien te krijgen. Want daar draait het om!! Je emoties moeten je op een gegeven moment gaan leiden, dat vertel ik ook aan mijn cursisten. Ik werk dus allerminst klassikaal. Geen plaatjes maar emoties wil ik zien. Ik kom uit Den Helder en volgde eerst een opleiding tot secretaresse alhoewel ik aldoor de drang tot het maken van kunst in me voelde. Maar ja… wat moet je. Terwijl ik zat te notuleren tekende ik portretten. Ik ben uiteindelijk veel lessen gaan volgen om een echte

Daan 2013, acryl 40 x 40

opleiding te compenseren. Ik ben nu zo’n 40 jaar bezig en ik ben nog steeds op zoek.”

Wie geïnteresseerd is geraakt en meer werk van haar wil zien: www.irmavandezande.nl

Charming 2012, soft pastel 65 x 50

56


Jazz houdt, en vaak musici, en het bijzonder

Geen lor

Jazzmusici uitbeeldt.

Kunst hoeft niet altijd aanleiding te zijn ons be-

Ook dansers en danseressen inspireren haar.

staan in allerlei opzichten te analyseren , het

Irma maakt met hetzelfde vlotte handschrift

kan ook gewoon vreugde en ongedwongen-

echter ook fraaie naakttekeningen ‘tien minu-

heid uitstralen. Irma: “Ik teken zoals ik adem.

ten standen’ die speels en losjes van aard zijn.

Als ik bij muzikanten teken dan gaat het ritme

We laten u enkele voorbeelden zien, zowel

door mijn lijf en dan op een zeker moment inte-

pastels als tekeningen. Het is plezierig naar

resseert het mij geen lor meer of de mensen

haar werk te kijken en we denken dat we de

kijken naar wat ik doe of zo iets. Het is een

Paletlezers er een plezier mee doen.

ware vreugde om zo te tekenen, ik heb altijd

Rug 2011, Siberisch krijt 65 x 50 Sarong 2012, soft pastel 50 x 65 cm palet 365 I juni/juli 2013

57

Tekst Sandra Jongenelen Beeld Teylers museum Haarlem

Kleur die mensen niet doorhebben Hollandse Meesters

DIT JAAR IS HET VIJFENZEVENTIG JAAR GELEDEN DAT WILLEM SANDBERG HET TRAPPENHUIS EN EEN DEEL VAN HET INTERIEUR VAN HET STEDELIJK MUSEUM LIET WIT SCHILDEREN. ZIJN DIRECTEUR WAS OP DAT MOMENT MET VAKANTIE EN REAGEERDE BIJ TERUGKOMST OP DEZELFDE MANIER ALS DE BURGEMEESTER: NOT AMUSED. Maar de kunstwereld omarmde de radicale

goed van Sandberg. ‘Zo dicht kwam Teylers

breuk met de donkere negentiende-eeuwse

Museum bij de white cube’, zegt conservator

muren. Sindsdien vinden we dat kunst het

Terry van Druten.

beste gedijt tegen een witte achtergrond. Maar

Uit recent archiefonderzoek en voorzichtig

is dat wel zo? Komt een kunstwerk niet beter

krabben aan de muren bleek dat de zaal met

tot zijn recht tegen, pak weg, een rode muur?

schilderijen uit de Romantiek mosgroen was.

Wordt wit het nieuwe taboe? Deel III van een

De Haagse School hing tegen terracottarood,

serie over kleur. Met deze keer Terry van Dru-

richting oranje. Die authentieke inrichting keert

ten, conservator bij het Teylers Museum in

dit jaar terug. Een verfkwast komt daar niet aan

Haarlem.

te pas, want de wanden hadden een stoffen bekleding. Wie daar straks overheen wrijft, laat

Grote kans dat Teylers komende zomer wordt

een soort spoor achter.

uitgeroepen tot internationaal beschermd cultureel erfgoed van de Unesco. Het is het enige

Statement

achttiende-eeuwse museum ter wereld dat

Aanvankelijk waren er bedenkingen bij de te-

nog in tact is. Vergelijkbare instellingen verdwe-

rugkeer van de oude kleuren en textuur, vertelt

nen door geldgebrek, revolutie, oorlog en

Van Druten. ‘Gaat vooral het terracotta wer-

brand. Stap over de drempel en glijd als in een

ken? Is het een goede contrastkleur? Komen

tijdmachine terug naar de verlichting.

de verschillende kleuren in de werken wel

Of toch niet helemaal?

over?’ Uiteindelijk viel de keuze op ‘wel doen’,

Mondjesmaat sloop in de loop der decennia in-

mede vanwege het authentieke aspect. Bo-

derdaad een vernieuwing binnen. In de jaren

vendien: zou de combinatie met een bepaald

zeventig van de vorige eeuw kregen de muren

schilderij niet optimaal zijn, dan is er altijd nog

van de twee negentiende-eeuwse zalen met

de lijst die een natuurlijke buffer vormt.

de Romantiek en de Haagse School een soort wit bobbeltjes behang, conform het gedachte58


Het hele artikel staat in Palet Magazine. palet 365 I juni/juli 2013

59

m 18 augustus

Recommend Documents