Kijkwijzer HAVO / VWO
Joep Nicolas 11 juni 2014 t/m 11 januari 2015 Pierre Cuypersstraat 1, 6041 XG Roermond, 0475 359102, www.cuypershuis.nl
Welkom in het Cuypershuis Het museumgebouw is een uniek complex in Nederland. In dit voormalige woonhuis en werkplaats kunnen bezoekers kennis maken met architect en ontwerper Pierre Cuypers (1827-1921). Naast deze vaste presentatie zijn ambacht en vormgeving belangrijke kernwaarden in de programmering van het museum. De keuze voor een tentoonstelling waarin een overzicht van het leven en werk van kunstenaar en ambachtsman Joep Nicolas wordt gegeven past in deze lijn. Voor meer informatie: www.cuypershuisroermond.nl Vraag 1: belangrijke informatie Algemene kenmerken: Jouw naam:………………………………………………………… Datum van bezoek:…………….………
Klas:…………………………….
Inleverdatum verslag:…………………………
Gegevens van het museum: Naam: ………………………………………………………………………………..…………………………. Adres:………………………………………. Postcode:…………..… Plaats:……………………... E-mail: ……………………………………………………………………………………………….………...
De tentoonstelling die je gaat bezoeken: Titel van de tentoonstelling:………………………………………………………………….……………… De tentoonstelling is te zien van ………………………….t/m…………………………..….……...
Vraag 2: eerste indruk Hoe ziet de tentoonstelling eruit? Hoe wordt het verhaal verteld? Beschrijf daarvoor kort wat je ziet als je de zaal binnenloopt. Je mag ook foto’s van de zaal maken, maar wel zonder flits. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Eventueel kun je thuis nog een cursus ‘kunstkijken’ volgen via de website: www.kunstkijker.org. Hier staan verschillende tips en woorden die je kunt gebruiken bij het beschrijven van kunst.
Inleiding: Joep Nicolas Met deze kijkwijzer ga je meer ontdekken over de Roermondse schilder en glazenier Joep Nicolas (1897-1972). Hij maakte o.a. koorramen voor kerken en gaf aan de christelijke taferelen zijn eigen moderne stijl. Hij was als glazenier één van de belangrijkste vernieuwers van de Nederlandse glasschilderkunst van de 20ste eeuw. Op verschillende plekken in Roermond kun je nog werk van hem terugvinden. Zo maakte hij o.a. ramen voor het stadhuis en kun je zijn voormalige atelier bezoeken. Tegenwoordig is hier Galerie Mariska Dirkx gevestigd. In levendige lijnen zet Nicolas zijn voorstellingen neer: mythologische figuren, Bijbelse taferelen, portretten en landschappen. Het beroemde Maartensraam vormt het pronkstuk van deze tentoonstelling.
Dit Maartensraam is een van de meest bekende werken van Joep Nicolas. Hij won hiermee in 1925 te Parijs een belangrijke prijs, de 'Grand Prix' bij de 'Salon des Arts Decoratifs'. Joep Nicolas zorgde met dit raam voor een ommekeer in de glasschilderkunst. Het werk vertegenwoordigt een nieuwe, expressieve richting binnen de glaskunst. Nicolas brak met de neogotische traditie, die hij via zijn opa Frans Nicolas en zijn vader Charles Nicolas leerde kennen en beoefenen. Joep volgde eerst een studie rechten, maar koos al gauw voor het vak van tekenen en schilderen. De rustige begaafde jonge man uit Roermond had zijn draai gevonden, zijn roeping en beroep. In een citaat zegt hij hierover: “Ik had nooit advocaat kunnen worden of in een kantoor kunnen werken, ik kan niet stilzitten, ik moet altijd wat doen. Ik ben blij dat ik schilder ben – dat wil zeggen: een soort ambachtsman”. In deze hedendaagse tentoonstelling wordt het bijzondere leven en de indrukwekkende kunstenaarsloopbaan van Joep Nicolas getoond. De uiterst belangrijke en vernieuwende rol die hij voor het glazeniersvak heeft gespeeld, is daarbij het letterlijke middelpunt.
Vraag 3: Joep Nicolas, de vernieuwer. Zoek in de tentoonstelling het neogotische raam dat is gemaakt door de opa van Joep (Atelier F. Nicolas en Zonen) en het Sint Maartensraam van Joep Nicolas. Maak van beide ramen een foto en voeg deze toe aan je verslag. Omschrijf de twee ramen. Let daarbij op de compositie, wat er is afgebeeld en hoe dit is gedaan. Raam 1: Neogotisch ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Raam 2: Modern ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… De kunstenaar Joep Nicolas wordt gezien als één van de belangrijkste vernieuwers in de Nederlandse glasschilderkunst van de 20ste eeuw. Noem twee duidelijke verschillen tussen beide ramen. Verschil 1: ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Verschil 2: ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Welke vind jij het mooiste raam? En waarom? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………
Vraag 4: het raam als vertelvorm. Het werk van Joep Nicolas is expressief, expressionistisch en kleurrijk. Hij gebruikt het lood niet alleen als functioneel, maar ook als onderdeel van de compositie; zo trekt hij bijvoorbeeld de loodlijnen soms dwars door personen heen. Dat is goed te zien in het glas-in-lood raam ‘Angst’ uit 1965. Zoek dit raam.
Wat wordt er afgebeeld? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Leg in je eigen woorden uit wat de kunstenaar wilt vertellen met het werk ‘Angst’. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Joep leeft in een woelige periode, Europa wordt verscheurd door twee wereldoorlogen. De Tweede Wereldoorlog zorgt ervoor dat hij in 1939 met zijn gezin naar de Verenigde Staten vlucht. Aanvankelijk wordt hij als beroemde kunstenaar hartelijk ontvangen, maar het leven daar is zwaar. Het gedroomde succes lijkt uit te blijven. In 1959 keert het gezin weer terug naar Roermond. “Ik moet een nieuw leven uitbouwen, maar alles gaat zo langzaam in Amerika. Men spreekt en spreekt – en het geld verdwijnt alsof het niets is. Als niet heel snel het mirakel gebeurt, ben ik verloren.”
Vraag 5: Joep, Nicolas de kunstschilder. Naast glas-in-loodramen werkt Joep ook aan schilderijen. In de tentoonstelling wordt hierover gezegd: ‘De schilderijen lijken in eerste instantie bedacht in licht- en kleurvlakken terwijl de contouren van de voorstelling pas in het laatste stadium losjes worden aangebracht.’ Zoek een schilderij uit dat volgens jou voldoet aan deze omschrijving en maak er een foto van, voor je verslag. En schrijf de titel en het jaartal op. Leg uit waarom je voor dit schilderij hebt gekozen. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Vraag 6: reflecties van een kunstenaar. In de tentoonstelling zijn ook citaten van Joep te lezen. Zoals deze: “Kunst is als het leven zelf – geen twee menschen interpreteeren het op dezelfde wijze – en ze hebben allen gelijk.” Ben je het met deze uitspraak eens of oneens. En waarom dan? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… Vraag 7: reflectie, jouw mening over de inrichting. Geef jouw mening over de inrichting van de zaal. Welke indruk maakt het op je? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………
