LUCHTVAART ROND SCHIPHOL
22072014 versie 7
1
Inhoudsopgave Schiphol landingsbanen . . . . . . . . . . . . . . .3 Links . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 iVLUT waypoint Eemnes . . . . . . . . . . . . . .4 LiveATC.net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 LiveATC groepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 LiveATC frequenties . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 Hoe begon LiveATC? . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Luisteren naar LiveATC . . . . . . . . . . . . . . .8 Papi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Twee torens Schiphol . . . . . . . . . . . . . . . . .9 Frequentiegebruik Schiphol . . . . . . . . . . .10 Afkortingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Links . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Overige frequenties . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Transistion altitude . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 Approach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Departure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Landingsbanen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Hogere luchtwegen . . . . . . . . . . . . . . . . .13 Waypoints . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Airport Communications . . . . . . . . . . . . .14 ATIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Digital ATIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 EHAM Schiphol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 EHAM ATS Communications . . . . . . . . . .16 Hogere luchtwegen . . . . . . . . . . . . . . . . .16 Landingsbanen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 Luchthaven Schiphol, verkeerstorens . . .18 KNMI weergegevens . . . . . . . . . . . . . . . .19 LiveATC.net website . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Luisteren naar radioverkeer . . . . . . . . . . .22 Luchtverkeerswegen . . . . . . . . . . . . . . . .23 ARR / DEPT Schiphol Airport . . . . . . . . . .24 TMA NL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 CTA NL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 CTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 TMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 Acroniemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 Afkortingen en acroniemen . . . . . . . . . . .26 Kaart Schiphol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 Schiphol gates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Polderbaan detail . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Canada info . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 Bereikzone radio . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 Spelalfabet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Links . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Windsnelheid knopen . . . . . . . . . . . . . . . .30 Airline codes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 ATS-routes NL kaart NL . . . . . . . . . . . . . .31 ICAO Star designators . . . . . . . . . . . . . . .32 Standaard ARR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 TMA's NL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Vluchtinfo Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 Antennes vliegtuig . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 VNLG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 LightAware ADS-B . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 FlightFeeder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Nieuw AOCS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 CAPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 Grond radar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 Global navigation . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Plane & Pilot magazine . . . . . . . . . . . . . . .38 Richtingszoeker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Antennes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 Flightradar24 Schiphol . . . . . . . . . . . . . . .39 Kijken en luisteren . . . . . . . . . . . . . . . . . .39 Transponders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40 Schiphol Google Earth . . . . . . . . . . . . . . .42 TCA NL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 TC AIM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 Radar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 planefinder.net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 ATCBox . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 Audio ATC box . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 Squawk instellingen . . . . . . . . . . . . . . . . .46 Luchtruim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47 FIR, CTA, TMA, CTR . . . . . . . . . . . . . . . . .47 Waypoints overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . .49 Nav-points - ARR & DEPT kaart . . . . . . . .52 Skyvector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53
2
SCHIPHOL Landingsbanen Oostbaan Schiphol Oostbaan (04-22) is de oudste uit 1945 en tevens de kortste. Vandaar dat alleen kleine vliegtuigen zoals privé-, zaken- en de kustwacht hierop mogen en kunnen landen. Bij extreme wind kunnen ook middelgrote vliegtuigen worden toegelaten. Polderbaan De nieuwste baan (18R-36L) loopt parallel aan de Zwanenburg- en de Aalsmeerbaan. Het is de langste start- en landingsbaan van Schiphol met 3.800 meter. Wordt alleen gebruikt om in noordelijke richting op te stijgen en in zuidelijke richting te landen i.v.m. geluidsoverlast van Hoofddorp. In 2003 in gebruik genomen en in 2014 geheel opgeknapt. Meest gebruikte baan van Schiphol. Zwanenburgbaan Loopt parallel aan de A5 snelweg en wordt alleen ingezet als de overige mogelijkheden niet meer toerijkend zijn voor de afwikkeling van het verkeer. Op de Oostbaan na is dit de kortste baan. Voor-
18 R
18 C 36 L 18 L
36 R 22
36 R 24 36 C 04
36 R 06 3
namelijk in gebruik van en naar het noorden. Aalsmeerbaan Deze baan is 3.400 meter lang en mag niet worden gebruikt voor opstijgen in noordelijke richting. Buitenveldertbaan Van oost naar west met een kruizing ten oosten met de Aalsmeerbaan. 3.450 meter lang en van 1967. De aanvliegroute loopt over Pampus, deel Weesp en Amsterdam. Kaagbaan Deze baan is van 1960, 3.500 meter lang en wordt nog wel eens ‘s nachts gebuikt van en naar het zuidwesten.
http://www.westwijkinfo.nl/dokuwiki/doku.php? id=schiphol Landingsbaan: http://www.schiphol.nl/InDeSamenleving/Junior/SchipholNu/Banenstelsel1.htm Welke start- landingsbaan is in gebruik? En waar zijn de spottersplekken te vinden? http://www.airliners.nl/Schiphol/banen.htm Welke start- landingsbaan is in gebruik? http://www.lvnl.nl/nl/airtraffic groen = landingsbaan blauw = startbaan grijs = baan niet in gebruik
Wikipedia http://nl.wikipedia.org/wiki/Luchthaven_Schiphol Spotters info met goede Google Maps kaart voor de locaties http://www.vliegtuigenspotter.nl/spottersinfo/a msterdamschiphol.html
Online systeem vliegtuigspotten http://www.pilootenvliegtuig.nl/2013/01/05/online-systeem-maakt-vliegtuigspotten-op-schiphol-makkelijker/
IVLUT waypoint midden in de polder Eemnes. Op enkele honderden meters afstand van de in aanbouw zijnde nieuwbouwwijk ‘Nieuwe Oogst’. Zie ook pagina 24 voor de kaart. De route is inmiddels iets gewijzigd, al het oostelijk outbound verkeer gaat nu over IVLUT.
4
LiveATC.net Internet site waarbij vrijwilligers hun diverse scanners beschikbaar stellen om aan te koppelen bij de LiveATC.net site. De scanners luisteren één gesprek rechtstreeks vanaf de luchtverkeersleiding en de vliegeniers af op de aangegeven radio frequenties. Deze gesprekken worden in groepen gebundeld, zie de licht blauwe balken met deze onderwerpen: 1.
2.
3.
4. 5.
EHAM Approach / Departure Algemene eerste contactpunt bij aankomst in ATC gebied Nederland en eerste contactpunt voor vertrek. Vanaf mei 2014 is hier op MP3 player (iPad) niets meer te horen. Onder de twee groene balken met Listen is het audio archief op te roepen. EHAM Approach / Radar De algemene site voor de diverse sectoren, plus twee Schiphol Departure frequenties. Hou er rekening mee dat tijdens één gesprek er geen andere informatie uit deze groep hoorbaar is, waardoor sommige berichten niet gehoord worden. Meer informatie bij http://www.dutchmil.nl/liveatc/ met laatste nieuwtjes via Twitter. EHAM Ground Met andere frequenties dan bij 2. Waarbij Ground algemeen, Noord, Zuid, West en startup kunnen worden beluisterd. EHAM Ground/Tower Met andere luister frequenties, deze wordt beter beluisterd dan bij punt 3. EHAM Tower De toren alleen met 118.950 als hoofd frequentie en verder onderverdeeld in Main, secondary en West. Wordt niet veel beluisterd.
OVERZICHT punten 1 t/m 5 op volgende pagina. Uitleg over het luisteren pagina 8, 12 en 22.
• Uitzendingen zijn niet altijd gegarandeerd. De ontvangst is gebaseerd op vrijwilligers die hun apparatuur ter beschikking stellen voor de ontvangst van de uitzendingen. En om allerlei redenen kan daardoor de uitzending tijdelijk of gedurende langere tijd niet beschikbaar zijn. Regelmatig wordt deze pagina ververst met de nieuwste gegevens, onderstaand zo maar een voorbeeld van de wisselende teksten. ICAO: EHAM IATA: AMS Airport: Schiphol International Airport City: Amsterdam Country: Netherlands Continent: Europe EHAM METAR Weather: EHAM 110555Z 26007KT 240V300 CAVOK 16/13 Q1024 NOSIG EHAM Flight Activity (FlightAware) http://nl.flightaware.com/live/airport/EHAM (live vlucht tracking)
Uitleg: EHAM METAR Weather: EHAM 110555Z 26007 KT 260 graden windrichting en 07 knopen windsnelheid 240V300 CAVOK 16/13 Q1024 Q van luchtdruk in millibar (QNH-waarde) NOSIG 5
http://www.liveatc.net/search/?icao=eham 1. EHAM Approach/Departure Audio Archives • Schiphol Approach • Schiphol Departure
121.200* TMA 119.050* TMA
2. EHAM Approach/Radar Amsterdam Radar (East Sector, PAM) Amsterdam Radar (Northeast Sector, ANDIK, SPY) Amsterdam Radar (Northwest Sector, BERGI) Amsterdam Radar (Southeast Sector, LEKKO) Amsterdam Radar (Southwest Sector, REFSO/VALKO) • Schiphol Departure • Schiphol Approach
124.875 134.375 123.700 123.850 125.750 119.050* 121.200*
RDR-2 Oost Outbound RDR-1 Noord RDR-5 Noord-west RDR-3 Zuid RDR-4 Zuid-west TMA TMA
3. EHAM Ground • Schiphol Ground • Schiphol Ground (North) • Schiphol Ground (South) Schiphol Ground (Startup) • Schiphol Ground (West)
121.975 121.800* 121.700* 121.650 121.900*
CL/DEL GND-Noord GND-Zuid SUC GND-West
4. EHAM Ground JetCenter Schiphol East KLM De-icing Control KLM Gate De-icing KLM Remote De-icing • Schiphol Ground (North) • Schiphol Ground (South) • Schiphol Ground (West) • Schiphol Tower (Main) • Schiphol Tower (secondary) • Schiphol Tower (West)
121.925 121.600 131.775 121.300 121.800* 121.700* 121.900* 119.225* 118.100* 118.275*
K-Apron Schiphol Oost KLM PAD-control deicing KLM Snowdesk (gate) KLM Snowedesk (remote) GND-Noord GND-Zuid GND-west TWR-1 TWR-2 TWR-West (rwy 18R-36L)
5. EHAM Tower Schiphol Tower • Schiphol Tower (Main) • Schiphol Tower (secondary) • Schiphol Tower (West)
118.950 119.225* 118.100* 118.275*
TWR (rwy 06-24) TWR-1 TWR-2 TWR-West (rwy 18R-36L)
* OOK BIJ ANDERE NUMMERGROEPEN ACTIEF 6
http://www.liveatc.net/search/?icao=eham
op volgorde frequenties
118.100
4. 5.
TWR-2
Schiphol Tower (secondary)
118.275
4. 5.
TWR-West (rwy 18R-36L)
Schiphol Tower (West)
119.050
1. 2.
APP/DEP TMA OOST
Schiphol Departure
119.225
4. 5.
TWR-1
Schiphol Tower (Main)
121.200
1. 2.
APP/DEP TMA WEST
Schiphol Approach
121.300
4.
KLM Snowdesk (remote)
KLM Remote De-icing
121.600
4.
KLM PAD-control deicing
KLM De-icing Control
121.650
3.
SUC
Schiphol Ground (Startup)
121.700
3. 4.
GND-Zuid
Schiphol Ground (South)
121.800
3. 4.
GND-Noord
Schiphol Ground (North)
121.900
3. 4.
GND-West
Schiphol Ground (West)
121.925
4.
K-Apron Schiphol Oost
JetCenter Schiphol East
121.975
3.
Schiphol Ground
123.700
2.
RDR-5 Noord-west
Amsterdam Radar (Northwest Sector, BERGI)
123.850
2.
RDR-3 Zuid
Amsterdam Radar (Southeast Sector, LEKKO)
124.875
2.
RDR-2 Oost Outbound
Amsterdam Radar (East Sector, PAM)
125.750
2.
RDR-4 Zuid-west
Amsterdam Radar (Southwest Sector, REFSO/VALKO)
131.775
4.
KLM Snowdesk (gate)
KLM Gate De-icing
134.375
2.
RDR-1 Noord Amsterdam
Radar (Northeast Sector, ANDIK, SPY)
SCHIPHOL FREQUENCIES 118.800 RDR SUGOL
134.375 RDR Noord-Oost ANDIK SPY
134.375 RDR-1 Noord
GND WEST
123.700 RDR-5 Noord West Bergi
120.550 RDR ARTIP
119.050 APP/DEP TMA Oost
118.400 ARR-1 121.200 APP/DEP TMA WEST
118.275 TWR-1 West 18R-36L
131.150 ARR-2
123.850 RDR-3 Zuid-Oost Lekko
119.225 TWR-1 Main
124.875 RDR-2 Oost OUTBOUND 128.575 RDR-2 Oost INBOUND
118.950 TWR 06-24
125.750 RDR-4 Zuid West Valko
GND NOORD
118.100 TWR-2 Sec.
130.950 RDR-3 Zuid Inbound
GND ZUID
134.875 TWR (tow)
GROUND 121.800 121.975
121.650 startup
121.900
121.700
7
Hoe begon LiveATC? I originally launched LiveATC.net as a small place on the web to share live air traffic communications from Boston's Logan Airport. Since then it has grown rapidly and become a popular resource for those who enjoy listening to and talking about Air Traffic Control (ATC)...aviation enthusiasts, student pilots, student air traffic controllers, flight simulation enthusiasts, FBO operators, airline operators, and just about anyone with an interest in aviation communications. It's even used by nervous flyers who want to simply get a peek into a world they don't normally get to experience (unless they're already flying on United Airlines and listening to Channel 9). LiveATC.net, a listener- and advertising-supported site, is growing rapidly and is obsessed with providing live ATC radio traffic from every
corner of the world. We are always looking for volunteers to put new locations on the air (see the Help Wanted section) - if you have a scanner sitting idle why not join the network? LiveATC.Net was the first site to provide both live and recorded ATC audio transmissions with instant archive retrieval. Thanks for visiting and I hope you enjoy listening in as much as we do! Don't forget to tell a friend about us! Please stop by often to see what's new - new feeds are added almost daily. And if you enjoy listening, please make a donation and help keep this a free service! All proceeds are used to expand and improve LiveATC.net. Best regards, Dave Pascoe Founder, LiveATC.net
Luisteren naar LiveATC Bij het luisteren naar de diverse uitzendingen is het handig om enkele termen die daar gebruikt worden nader uit te leggen. Onderstaand een aantal engelse luchtvaarttermen die betrekking hebben op een denkbeeldig vliegveld. Op de volgende pagina de uitleg van de vijf lampen (PAPI) die bij het landen worden gebruikt voor een visuele indicatie van de juiste hoek.
8
PAPI = Precision Approach Path Indicator (is een visuele hulp die de piloot helpt bij het landen. Daarbij krijgt hij goede informatie over de juiste verticale hoek. De foto hiernaast geeft aan als het vliegtuig beneden de optimale dalingshoek / richting is. De verhouding tussen de witte en rode lampen die door de piloot worden gezien is afhankelijk van de dalingshoek.
Als het vliegtuig boven de optimale lijn vliegt dan zijn er witte lichten te zien. Bij de optimale hoek zijn er evenveel witte als rode lampen. En bij een te lage hoek zijn er meer rode lampen te zien. Meestal naast de landingsbaan 300 meter vanaf de Threshold gesitueerd.
Twee torens luchtverkeersleiding op Schiphol De hoofdtoren is midden op Schiphol gesitueerd en beschikt over twee terminals die een 360º zicht garanderen. De West toren ligt aan de zijkant van de Polderbaan. Schiphol-Centrum toren
Schipholtoren C Opening Locatie Coördinaten Hoogte
1991 Schiphol 52º 18' NB, 4º 46' OL 101,17 m
Schiphol: Toren-West Opening Locatie Coördinaten Hoogte
2003 Schiphol 52º 20' NB, 4º 43' OL 59 m
9
http://www.scannerforum.nl/index.php?topic=10622.0
118.075
freq. MHz
APP/DEP (back-up)
R D AP R P TW /D R EP G N D EL SE
freq. MHz
R D AP R P TW /D R EP G N D EL SE
Frequentiegebruik Schiphol e.a. (update 14-07-2014)
131.415
KLM TLO B/C/D
118.100
TWR-2 sec. (rwy 18C/36C)
131.425
KLC (F70)
118.275
TWR-west
131.435
KLM dispatch
131.450
KLM (E190)
131.465
Martinair Handling
131.480
Martinair Operations
131.485
Martinair Maintenance
131.500
EL-AL
131.550
BA engineering
118.350 118.400 118.800 118.950 119.050 119.175
(rwy 18R-36L)
Ameland Radio ARR-1 main (West < 6000 ft) RDR holding SUGOL - sea - stack control TWR
(rwy 06-24)
APPROACH TMA east FIS (northsea north)
119.225
TWR-1 Primary (18L/36R/24)
131.565
Jet-Netherlands
119.500
TWR . . . .
131.575
Aviapartner
119.900
TWR (back-up)
131.605
Aviapartner executive
120.550
RDR holding ARTIP Lake
131.625
KLM Jetcenter
131.650
KLM ops
131.665
Swissport
120.875 121.200
DEF - emergency APPROACH Main TMA west
121.300
KLM Snowdesk (rem.)
131.685
TUI
121.500
Emergency IEF
131.700
KLM de-icing P16
121.600
KLM PAD-control de-icing
131.750
Nayak
121.650
SUC Start Up Control
131.775
KLM snowdesk (gate)
131.800
Menzies
121.715
KLM deicing P10
131.850
Aviapartner cargo
121.740
KLM deicing P1/P3
131.900
Transavia
121.775
APRON-zuid
131.915
WFS
121.700
GND - zuid
121.800
GND - main - noord
131.925
Martinair
121.875
APRON-noord
131.940
KLM maintenance
131.960
KLM TLO E/F/G
K-apron Schiphol-oost
131.975
KLC maintenance
121.975
DEL/CL Schiphol Delivery + Clearence
132.070
Maastricht Radar (DE Delta)
122.200
ATIS DEP info
132.350
Dutch Mill information
121.900 121.925
122.425 123.670
GND - west (rwy 18R)
GND (back-up) Lelystad Radio
132.700
123.700
RDR-5 Noord-west < FL245
133.100
123.850
RDR-3 Zuid outbound
134.375
124.300
FIS (land) Amsterdam Info
A’dam RDR NW
132.975
134.875
ATIS ARR info Adam information RDR-1 Noord NARSO + Holding TWR (tow)
124.875
RDR-2 Oost outbound < FL245
136.650
125.750
RDR-4 Main < FL245
168.590
Brandw./ambul. (back-up)
169.270
NH Hotels
126.200 126.675 127.775
VOLMET, meteo info network APPROACH (back-up) RDR-3 Zuid (back-up)
FIS (northsea south)
171.510
NS tickets & service
171.590
NS tickets & service
128.350
Dutch Mill Radar
171.690
128.575
RDR-2 Oost inbound
231.700
129.300
RDR CTA NE < FL245
NS tickets & service RDR Algemeen
234.400
FIS (northsea north)
130.025
KLM deicing P12
243.000
Emmergency IEF
130.475
AOM French airlines
281.425
Schiphol APPR
130.650
KLM deicing P14
291.150
Schiphol ARR
312.825
Schiphol APPR
338.300
FIS (land)
130.950 131.020 131.150
RDR-3 Zuid inbound RIVER Hoek v. Holland Hilversum Radio ARR-2 (East < 6000 ft)
339.475
APP/DEP
131.350
ATC operational info SIDS/rwy
362.300
TWR backup
131.400
Servisair
369.300
APP/DEP backup
http://www.alfazet.nl/air/
10
freq. MHz
371.125
FIS (northsea south)
447.175
Baankanaal (M=442.350)
448.675
Airside operations (back-up)
449.150
Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL)
450.025
Rangeren hangar KLM
451.1625
KLM deicing (digitaal Nexedge)
451.2125
KLM deicing (digitaal Nexedge)
451.250
KLM deicing (digitaal Nexedge)
454.8875
Airfield maintenance services
455.750
Security taxi's ? 94.8 Hz
freq. MHz
455.810
Sheraton hotel ?
118.200
Rotterdam TWR
455.870
BOCAS ?
123.675
Lelystad Radio
OVERIGE
455.890
KLM maintenance ?
127.025
Rotterdam Approach
455.910
Car-rental Plaza ?
131.025
Hilversum Radio
456.010
KLM maintenance ?
457.290
Technische calamiteiten organisatie (M=467.310) 94.8 Hz
457.310
Technische calamiteiten organisatie (M=467.290) 94.8 Hz
458.510
KLM Jetcenter 100.0 Hz
Luchtdruk
458.570
Transavia maintenance 131.8 Hz
Transition altitude
460.025
Rangeren hangar KLM
460.0875
Rangeren hangar KLM
461.1625
KLM de-icing (digitaal Nexedge)
461.2125
KLM de-icing (digitaal Nexedge)
461.250
KLM de-icing (digitaal Nexedge)
465.770
Havendienst (M=455.770) 241.8 Hz
466.470
Apron control (M=456.470) 241.8 Hz
1032 - 1050 FL 035
467.230
WTC Schiphol (M=457.230) 127.3 Hz ?
> 1050
467.250
AFB park (M=457.250) 218.1 Hz
QNH
TL
< 976
FL 055
976 - 995
FL 050
996 - 1013 FL 045 1014 - 1031 FL 040 FL 030
469.730 (parking service) ? NB. Voor alle frequenties geldt dat een officiële gewaarborgde frequentielijst alleen voor ingewijden beschikbaar zal zijn. Bovenstaande frequenties zijn genoteerd aan de hand van berichten.
Afkortingen Apron
Parking place aircrafts control
* Pilots of departing aircraft shall remain on
AOM
Airside Operations Manager
TWR channel until passing 2000 ft AMSL.
APP
Approach
When passing 2000 ft AMSL change to the ap-
ARR
Arrival
propriate departure channel for the relevant SID
ARTIP
Waypoint near Lelystad 52° 30' 40N 5° 34' 9E
and report altitude in order to verify SSR mode
ATC
Air Traffic Control
C by ATC.
ATIS
Automatic Terminal Information Service
DEP
Departure
DEF
Discrete Emergency Frequency
FIS
Flight Information Service
GND
Ground control
Holding
Waiting route appr. 1 minute
IEF
International Emergency Frequency
NARSO
Waypoint near Hoogeveen 52° 42' 55N 6° 42' 34E
http://www.lvnl.nl/m/nl/over-ons/veiligheid/vei-
RDR
Radar
ligheidssystemen.html
RIVER
Waypoint near Maasvlakte Rotterdam 51° 54' 46N 4° 7' 57E
http://skyvector.com/airport/EHAM/Amster-
SSR
Secondary Surveillance Radar
dam-Schiphol-Airport
SUC
Startup Control
TMA
Terminal Control Area - Controled area near departure and arrival routes
TWR
Tower
https://afdelingen.kivi.nl/mediaafdelingen/DOM100000198/Presentaties/Schip hol_Radiofrequenties_EZ-NFO_12-092012_def-_.ppt
11
APPROACH
DEPARTURE
Gang van zaken tijdens het naderen van de luchthaven Schiphol.
Gang van zaken tijdens het opstijgen van de luchthaven Schiphol.
Via de hogere luchtwegen zijn er invoegpunten (waypoints) met Holding points.
Vanaf de plek van de Gate wordt toestemming gevraagd om de rode lijn over te gaan met “push back approved”. De Transponder staat nu meestal al aan. De motoren worden gestart en er wordt aan Ground gevraagd wanneer en op welke wijze kan worden getaxiet naar de actieve startbaan.
Voor vluchten vanuit Schotland, IJsland, Amerika Noord en Canada is dat SUGOL in de Noordzee. Voor vluchten vanuit Italië, Spanje, Portugal, Afrika, Frankrijk en België via RIVER (Maasvlakte Rotterdam). Voor vluchten vanuit Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, China, Rusland, Polen, Duitsland, Oostenrijk etc. via ARTIP (nabij Lelystad). De aanvlieghoogte van deze invoegpunten bedraagt ca. 10000 ft. ( 3,048 kilometer). Bij het invoegpunt wordt contact gelegd met Schiphol Approach op 121.200 MHz. Deze begeleidt de afdaling tot ca. 6.000 ft, waarna de rest van de afdaling en de landing wordt begeleidt door ARRIVAL. ARR is gesplitst in een westelijk deel en een oostelijk deel met als snijpunt Schiphol. Het westelijke verkeer krijgt ARR 1 toegewezen en het oostelijk verkeer krijgt ARR 2 toegewezen. Resp. 118.400 MHz en 131.150 MHz. Op ca. 5 nm vanaf de landingsbaan wordt contact gezocht met EHAM Ground welke de uiteindelijke clear to land afgeeft. En tegelijk de windsnelheid en richting plus de uiteindelijke gate doorgeeft. Tijdens het taxiën kan het voorkomen dat een andere GND frequentie nodig is om bij de Gate te komen. In veel gevallen wordt daar de Transponder uitgezet.
De route wordt aangeduid met letters. Waarbij de crossingpoints belangrijk zijn, vliegtuigen moeten daar nogmaals eerst toestemming voor vragen om deze te mogen oversteken. Ook wordt regelmatig gewaarschuwd voor achteroplopend taxie verkeer, of verkeer van de zijkanten, aangezien het zicht vanuit de cockpit beperkt is. Veel gehoorde en gebruikte punten zijn Y1 (Yanki one) bovenaan de 36C Zwanenburgbaan. Of W5 in het midden van de Zwanenburgbaan richting Polderbaan 36L. De taxiwegen zijn met letters aangegeven. GND geeft de belangrijkste route op de grond door, de slottijd en de Squack code voor de Transponder plus de te volgen route in de lucht. Bij het kruizen van de 36C naar de Polderbaan 36L moet van frequentie worden gewisseld. De tweede verkeerstoren vlak naast de Polderbaan neemt het daar over. (Tower West 118.275 MHz). Deze begeleidt de vliegtuigen naar de opstelpunten (v4 bij Polderbaan) en zorgt voor een goede volgorde en slottijd. Plus de clearance voor opstijgen. De opstijgende vliegtuigen moeten vanaf 2000 ft contact zoeken met Schiphol Departure (119.050 MHz). Deze begeleidt de vliegtuigen bij het opstijgen en het volgen van de vaste routes naar de diverse invoegpunten of waypoints. Bij ca. 7000 ft wordt de begeleiding doorgeschoven naar Amsterdam Radar, welke verdeeld zijn over de belangrijke uitvoegpunten: PAM, oostelijke sector ANDIK, SPY, noordoost BERGI, noordwest LEKKO, zuidoost REFSO / VALKO, zuidwest Vandaar wordt verbinding gezocht met het verkeersgebied van het betreffende land en/of Eurocontrol.
12
Hogere luchtlagen (Eurocontrol) Bij overvliegen zijn tientallen vastgelegde verkeerswegen vastgelegd. Deze lopen via waypoints met namen als LAMSO, SOMVA, GORLO, TULIP, TOPPA, LONAM, EEL, DOBAK, AMSAN, NAVAK etc. In de laatste tien jaar zijn daar
nog vele tientallen aan toegevoegd om het overvliegend verkeer zoveel mogelijk van dienst te zijn met kortere reistijden. De begin- en eindpunten liggen in de Noordzee tot aan België, Luxemburg, Duitsland en Denemarken aan toe.
13
ID
Name
NAVAIDS
Freq
Sort
Radial /
Range
SPL
AMSTERDAM SCHIPHOL
108.40 MHz
DVOR/DME
160°
1.5
AMS
SCHIPHOL
113.95 MHz
DVOR/DME
125°
2.6
PAM
PAMPUS
117.80 MHz
DVOR/DME
263°
12.2
SPY
SPIJKERBOOR
113.30 MHz
DVOR/DME
194°
14.3
CH
AMSTERDAM Camping Hof v. Eeden
388.5 kHz
LOC 06
235°
9.3
NV
AMSTERDAM Nieuw Veen
332
LOC 36R
179°
9.4
kHz
OA
AMSTERDAM Oud Assendelft
395
kHz
LOC 18C
357°
9.8
WP
AMSTERDAM Weesp
376
kHz
NDB
083°
10.0
RTM
Rotterdam
110.40 MHz
DVOR/DME
110.550 MHz 329.450 MHz 109.500 MHz 332.600 MHz 110.100 MHz 334.400 MHz 109.150 MHz 331.250 MHz 376 kHz 111.550 MHz 332.750 MHz 108.750 MHz 330.350 MHz 111.950 MHz 330.50 MHz
LOC 96 GP 06 LOC 18C GP 18 C LOC 18R GP 18R LOC 22 GP 22 LOC 27 LOC 27 GP 27 LOC 36C GP 36C LOC 36R GP 36R
KAG KAG ZWA ZWA VPB VPB SCH SCH WP BVB BVB MSA MSA ABA ABA
Lijst via internet met andere opstelling en ordening van de frequenties
For practical use of frequency list page 10.
Aiport Communications Type
Name
Freq 1
Freq 2
Freq 3
Approach Control
APP/DEP
119.05 MHz (Oost)
121.2 MHz (West) 126.675 MHz (Backup) 339.475 MHz
Arrival Control
ARR
118.4 MHz (Arr 1)
131.15 MHz (Arr 2)
Tower
TWR
119.225 MHz (T 1)
118.1 MHz (T 2)
Ground Control
GND
121.7 MHz (Zuid)
121.8 MHz (Noord) 121.9 MHz (West)
Automatic Terminal Information Service
ATIS
132.975 MHz
122.2 MHz (Dept)
131.35 MHz
Clearance Delivery
CLNC DEL
121.975 MHz
121.65 MHz
131.35 MHz
118.275 MHz (West)
Freq 4
118.95 MHz
Freq 5
369.3 MHz
362.3 MHz
( 108.4 MHz ? ARR )
ATIS Automatic Terminal Information Service, is een continue uitzending van opgeslagen luchtvaart informatie (meestal van een luchthaven). Daarin staat welke landingsbanen actief zijn, de beschikbare naderingsroutes, weer infomratie en andere info die van belang zijn voor piloten waaronder de belangrijke
NOTAM's. Verder ook de luchtdruk bij het vliegveld (QNH code in Hectopascal). Een piloot bekijkt meestal eerst de ATIS info, alvorens contact op te nemen met de verkeersleider. Als er een belangrijke wijziging is dan wordt de opgesla14
gen info aangepast, waarbij een letter van het alfabet aangeeft welke versie er actief is. De verkeersleider vertelt welke versie er op dat moment actief en van toepassing is. Een extra controle of de piloot ook over dezelfde actuele informatie beschikt.
EHAM (Schiphol) JeppView 3.7.5.0 Airport Information Communications Info (PDF)
Bij Heathrow en Manchester met twee landingsbanen worden twee afzonderlijke ATIS frequenties gebruikt, één voor Arrivals en één voor Departures. Digital ATIS Veel vliegvelden beschikken over de digitale versie (D_ATIS), een tekst gebaseerde digitale uitzending van de mondelinge ATIS uitzending. De digitale uitvoering wordt via bv. ACARS (Aircraft Communication Addressing and Reporting System) doorgegeven en afgebeeld op het display in de cockpit. Daarbij is net zoals bij een ander netwerk een “Ping” bericht uitgevoerd, het netwerk test of het vliegtuig nog antwoord, na een bepaalde tijd kan het zijn dat het grondstation een extra ping naar het vliegtuig stuurt om te controleren of deze nog op de ping reageert. In wezen een controle naar de aanwezige apparatuur en de handshaking hardware. De pings speelden een cruciale rol in het gedoe rond het MH370 vliegtuig, waarbij Inmarsat (Engeland) te laat zou hebben gereageerd aldus de Maleisische overheid. Volgens de Daily Telegraph wordt elk uur een ping verstuurd via de satellieten van Inmarsat, deze dienen alleen voor de synchronisatie van de tijd info en niet zozeer voor ACARS, welke handmatig bij deze rampvlucht werd uitgezet. http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/malaysia/10720009/MH370-Britain-finds-itself-at-centre-ofblame-game-over-crucial-delays.html <script height="315px" width="560px" src="http://player.ooyala.com/iframe.js#pbid=ZTIxYmJjZDM2NWYzZDViZGRiOWJjYzc5&ec=FyYzNkbDofp0Lb9KtV9yjM3Nf_K2FMx">
http://www.arinc.com/sectors/aviation/aircraft_operations/commercial_aviation/inflight_apps/deck/d_atis/ Digital Automatic Terminal Information Service (D-ATIS)
Luchtvaart frequenties http://www.v1-rotate.com/frequencies.html geeft andere omschrijvingen mee aan de frequenties. http://www.qsl.net/pd1e/schiphol/Frequentielijst%20Amsterdam%20Airport%20Schiphol%20copyright%20PD1 E.html https://skyvector.com/airport/EHAM/Amsterdam-Schiphol-Airport
ATIS 132.975 Arrival Service ATIS 131.35 ATIS 122.2 Departure Service ATIS 108.4 Arrival Service Schiphol Start-Up Tower 121.65 Schiphol Tower 119.9 Schiphol Tower 119.225 Schiphol Tower 118.95 Schiphol Tower 118.275 Schiphol Tower 118.1 Schiphol Tower 362.30 Military Schiphol Ground Control 122.425 Schiphol Ground Control 121.9 Schiphol Ground Control 121.8 Schiphol Ground Control 121.7 Schiphol Clearance Delivery 121.975 Schiphol Approach Control 126.675 Schiphol Approach Control 121.2 Schiphol Approach Control 119.05 Schiphol Approach Control 118.075 Secondary Schiphol Approach Control 369.30 Military Schiphol Arrival Control 131.15 Schiphol Arrival Control 118.4 Schiphol Departure Control 118.075 Secondary Schiphol Departure Control 121.2 Schiphol Departure Control 119.05 Schiphol Departure Control 369.30 Military Amsterdam Radar 134.375 Amsterdam Radar 130.95 Amsterdam Radar 120.55 Amsterdam Radar 118.8
For practical use of frequency list page 10.
15
EHAM AD 2.18 ATS COMMUNICATION FACILITIES Service designation 1 ACC: Arrivals via holding ARTIP
Call sign 2
Hours of operation
3
Remarks
4
5
120.550
H24
RSR at ATC discretion
ACC: Arrivals via holding NARSO
134.375
H24
RSR at ATC discretion
ACC: Arrivals via holding RIVER
130.950
H24
RSR at ATC discretion
ACC: Arrivals via holding SUGOL
118.800
H24
RSR at ATC discretion
Schiphol Approach/
119.050
H24
TAR at ATC discretion
Departure
118.075
H0
intermediate approach
369.300
H0
121.200
H24
TAR at ATC discretion intermediate approach/ departures
118.400
H24
TAR at ATC discretion
131.150
H24
intermediate and final approach main Runway
Schiphol Approach
126.675
H0
At ATC discretion
Schiphol Tower
119.225
H24
Primary, SMR, VDF
118.100
H24
_
118.275
H24
_
118.950
HO
At ATC discretion
119.900
HO
At ATC discretion
362.300
HO
At ATC discretion
Schiphol Delivery
121.975
H24
Clearance delivery Startup control VFR ONLY
Schiphol Start-up
121.650
H24
Start-up control
Schiphol Ground
121.700
H24
Ground control (see EHAM
121.800
H24
AD 2.20, EHAM AD 2.22
121.900
H24
and AD 2.EHAM-GMC)
122.425
H0
At ATC discretion. ALTN for Ground, Start-up, Delivery
ATC Operational Info
131.350
H24
Broadcast of information about expected RWY combi related to SIDs, during peak hour
Schiphol Arrival info
132.975
H24
* ATIS service also AVBL by ACARS for ACFT equipped with ACARS-MU (AEEC 622 and 623 compliant)
108.400
H24
Schiphol VOR (SPL)
Schiphol Departure Info
122.200
H24
Same as *
As appropriate
121.500 243.000
H24 H24
Emercengy Emercengy
APP
Amsterdam Radar
Channel/ Frequency (MHz)
Schiphol Arrival
TWR
ATIS
_ For practical use of frequency list page 10.
16
NB Aircraft may only continue to climb above FL 060 after an ATC clearance has been received. ANDIK, BETUS, NOPSU, SPIJKERBOOR and TORGA Departures UM105/UN125 If the requested flight level is above FL 245, cross 10 EEL 081 at or above FL 250. UN873 If the requested flight level is above FL 245, cross 60 DHE 223 at or above FL 250. Caution, VFR flights without ATC clearance are permitted beyond KEKIX below FL 065. (U)Z708 Cross KEKIX at or above FL 095; cross AGISU at or above FL 250. Caution, VFR flights without ATC clearance are permitted beyond KEKIX below FL 065 MON-FRI 0800-1600 (0700-1500); below FL 095 FRI 1600 to SUN 2300 (FRI 1500 to SUN 2200) and HOL. (U)Z733 Cross ANDIK at or above FL 095. Caution, VFR flights without ATC clearance are permitted beyond UNEXO below FL 065 MON-FRI 0800-1600 (0700-1500); below FL 095 FRI 1600 to SUN 2300 (FRI 1500 to SUN 2200) and HOL.
RWY 04 ANDIK 2F contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 ARNEM 2F contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 BERGI 1F
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200
GORLO 2F contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200 LEKKO 1F
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
LOPIK 1F
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
LUNIX 1F
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
RWY 04 ANDIK 1N
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
ARNEM 2N contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 BERGI 2N
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200
GORLO 2N contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200 LEKKO 1N contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 LOPIK 1N
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
LUNIX 1N
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
VALKO 3M contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200 ARNEM, ELPAT and NYKER Departures UL620 If the requested flight level is above FL 245, cross SONEB at or above FL 210; cross OLDOD at or above FL 250. Caution, VFR flights without ATC clearance are permitted beyond NYKER below FL 065.
RWY 18L ANDIK 2E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
ARNEM 3E contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 BERGI 2E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200
LEKKO 2E contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 EDUPO, IVLUT and LUNIX Departures (U)Z738 * If the requested flight level is between FL 145 and FL 205, cross EDUPO at or above FL 150. * If the requested flight level is between FL 205 and FL 245, cross EDUPO at or above FL 150; cross DEPAD at or above FL 210. * If the requested flight level is above FL 245, cross EDUPO at or above FL 150; cross DEPAD at or above FL 210; cross AMOSU at or above FL 250. Caution, VFR flights without ATC clearance are permitted at LUNIX below FL 065.
LOPIK 2E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
LUNIX 1E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
VALKO 2E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200
RWY 18C AMGOD 2X contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200 BETUS 3Y DENAG 2X
ARNEM 3E contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 BERGI 2E
LARAS, LEKKO and WOODY Departures UN872 If the requested flight level is above FL 245, cross WOODY at or above FL 240; cross 5 NIK 025 at or above FL 260. LOPIK, OGINA and ROVEN Departures Caution, VFR flights without ATC clearance are permitted beyond LOPIK below FL 065.
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200
LEKKO 2E contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050 LOPIK 2E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
LUNIX 1E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 119.050
VALKO 2E
contact 2000 ft AMSL Schiphol DEP 121.200 17
Luchthaven Schiphol heeft twee verkeerstorens: De grote verkeerstoren op Schiphol-Centrum ('TorenCentrum') en een kleinere toren ('Toren-West') bij de Polderbaan. In beide torens zijn verkeersleider van Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) werkzaam. Toren-Centrum is het grootst op 90 meter hoogte, er kunnen maximaal acht verkeersleiders tegelijk werken. De kleinere Toren-West (50 meter hoogte) biedt plaats aan maximaal vier verkeersleiders. De Toren West is aangelegd om een beter zicht op de Polderbaan te krijgen (2003). Er was toen al een 36 meter hoge radartoren, die als steunpilaar werd gebruikt. De toren werd snel en zonder bouwvergunning opgetrokken. De frequenties voor de Polderbaan zijn: 118.275 TWR-West (rwy 18R-36L) Schiphol Tower (West) 121.900 GND-West Schiphol Ground (West)
Polderbaan
Toren West 183 ft AMSL De parkeerplekken bij het begin van de Polderbaan 36 L. V VS, P6, P7 De startbaan begint met V4 het vliegtuig taxiet daar naar toe, aftakkingen zijn V1 t/m V3. 18
KNMI weergegevens luchtvaart http://www.knmi.nl/actueel/metar.html Elk half uur wordt er een nieuwe METAR geproduceerd door het KNMI dddffGfmfmKT windgegevens en windsnelheidsindicator voorbeeld: 260 07KT, de G en fm zijn hier niet opgenomen. ddd gemiddelde richting in graden t.o.v. ware noorden (altijd 3) ff windsnelheid (2) G indicator voor maximale windstoot (G) fmfm maximale windsnelheid (2) KT indicator voor windsnelheid in knopen (2) dndndnVdxdxdx 240V300 CAVOK 16/13 V is het scheidingsteken om de uiterste waarden van de windrichting van elkaar te scheiden. CAVOK is de afkorting ter vervanging van het zicht, het actuele weer en de bewolking. Staat voor Cloud And Visibility OK G is Gust (windvlagen) METAR = METeorological Aeronauticcal Report http://www.knmi.nl/actueel/kaart_waarnemingsstations.html waarnemingsstations zie afbeelding stations hieronder. voor de kleine luchtvaart: http://www.knmi.nl/waarschuwingen_en_verwachtingen/luchtvaart/weerbulletin_kleine_luchtvaart.ht ml
aanvullende info: http://www.knmi.nl/cms/content/19988/luchtvaart
19
Nederlandse vereniging voor luchthavens.org https://www.luchthavens.org/
20
21
Luisteren naar radioverkeer voor de luchtvaart
Roep de internet pagina op:
http://www.liveatc.net/ search/?icao=eham En kies uit een groene balk “LISTEN”. De bovenste is voor Flash georiënteerde browsers, vaak bij laptops, computers en Androïd mobiele apparatuur. De onderste “LISTEN” is de MP3 speler voor ondermeer Apple iOS mobiele apparatuur. Daaronder is nog een speciale WMP voor Windows uitgevoerd (Windows Media Player).
22
Belangrijkste luchtverkeerswegen rondom Schiphol
23
ARR/DEPT Schiphol Airport TMA = Terminal Control Area vroeger Terminal Manoevering area SID = Standard Instrument Departure
SUGOL = Invoegpunten voor ARR in Noordzee bij Castricum
LEKKO = Invoegpunten voor DEPT
6000
EH603
EH601
EH602
ANDIK
Hoorn
NARIX
BERGI 4000 NRSI
Engeland, Ierland, USA, Canada, IJsland
7000
4000
EH600
POBAN
EH604
EH607
EH006
EH013 EH608
SUGOL
18L
REGSU EH083
3400 SPY
ARTIP
18R 18C OA
EH015
EH621
midden- en Zuid Duitsland, soms Zwitserland en Italië
EH606
EH016
24
EH057
EH028
EH612
7000
27
EH61 AMS SPL
09
WP
VOLLA
7000 PAM
8 MILE 4000
SOKSI
LISDA EH610
Eemnes in de polder
EH032
06
EH036
EH051
CH EH613 EH614
2900
36L
in Noordzee Scheveningen
IVLUT
ARNEM
EH046 EDUPO Oosterbeek
36C
VALKO
EH082
EH085
EH622
EH026 EH050
36R NV EHSB
EH605
EH616
EH033
LOMKO EH617
MONUT
EH617 Zwitserland, Italië, Portugal, Frankrijk, Spanje
RIVER SPL SPY
EHRD
LEKKO
LOPIK
Schiphol VOR/DME 1.5 nm from SPL to field Spijkerboor VOR/DME 14.3 nm from SPY to field
RUNWAYS 04 39.2 true heading 22 219.2 true heading
18C 36C
181.2 true heading 1.2 true heading
06 24
56.2 true heading 236.2 true heading
18L 36R
181.2 true heading 1.2 true heading
09 27
85.2 true heading 265.2 true heading
18R 36L
181.2 true heading 1.2 true heading
24
TMA en control indeling NL
CTA NL A control area (CTA) is an aviation term that describes a volume of controlled airspace that exists in the vicinity of an airport. It has a specified lower level and a specified upper level. It usually is situated on top of a control zone and provides protection to aircraft climbing out from the airport by joining the low-level control zone to the nearest airways. In the UK they are generally class A, D or E. Control areas are particularly useful where there are busy airports located close together. In this case a single CTA will sit over all of the individual airports' CTRs. In larger-scale cases, this is known as a terminal manoeuvring area (TMA). Zie ook pagina 47. 25
CTA Is de Control Area (CTA) van een bepaald gecontroleerd gedeelte van het luchtruim, in de buurt van een vliegveld. Het heeft gespecificeerde niveaus, zowel hoog als laag. CTA's definities zijn bijzonder handig als er meerdere luchthavens relatief dicht bij elkaar in de buurt liggen, daarbij kan een enkele CTA over de individuele CTR's worden gelegd. Bij grotere schalen is dat bekend onder de naam van Terminal Manoeuvring Area (TMA).
TMA Staat voor Terminal Control Area (TCA in de VS en Canada) ook wel bekend onder de naam van Terminal manoeuvring Area in Europa. Het is een beschrijving rond een belangrijk vliegveld met een hoog volume aan vliegverkeer. Een TMA is vaak als een cirkel rond een vliegveld gesitueerd en is verschillend ten opzichte van een CTA omdat het meerdere niveau's met een telkens groter gebied bestrijkt, waardoor een soort bruidstaart ontstaat die op z'n kop staat. Aan TCA's en TMA's worden Classes toegekend met de letters van het alfabet.
Veel toegepaste afkortingen en acroniemen DME distance measuring equipment ILS Instrument Landing System GNSS Global Navigation Satellite System NDB Non-Directional Beacon PAR Precision Approach Radar TACAN Tactical Air Navigation VDF VHF Directon Finder VOR VHF Omnidirectional Range VORTAC VHF omnidirectional range and tactical Air navigation
Acroniemen in de luchtvaart http://www.eurocontrol.int/articles/relatedacronyms
Uitgebreide informatie over het vliegen boven Canada PDF (23,4 MB) Aeronautical Information Manual uit 2012. tp14371e.pdf
Aera controler in Schiphol Tower.
26
27
Detailkaart van de Polderbaan 36L / 18R Met Holdingpoints en V4 als algemeen startpunt voor departure richting het noorden. De West toren is ook ingetekend met een hoogte van 183 ft AMSL. Geheel rechts onder is VM gelegen net na de kruizing van de Zwanenburgbaan. 28
Voorbeeld van bereikzones van VHF radio communicatie
Noord Atlantische oceaan op 10.000 FT (FL 100). 3,048 km hoogte
Noord Atlantische oceaan op 20.000 FT (FL 200). 6,096 km hoogte
Noord Atlantische oceaan op 30.000 FT (FL 300). 9,144 km hoogte.
29
http://www.flightradar24.com/#52.48,4. 6/9?&_suid=140246854318607223511 176660664
http://www.ausbt.com.au/the-story-behind-airportcodes Achtergrond van de luchthaven codes met drie letters
werkt zelfs op oudere computers zoals bv. Apple G5
One city, many airports
http://www.airops.nl/ Welkom op website van Air Operations Windsnelheid in Knopen ten opzichte van de Beaufort schaal Beaufort 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Knopen <1 1-3 4-6 7-10 11-16 17-21 22-27 28-33 34-40 41-27 48-55 56-63 > 63
In the case of London, the city's three major airports take the first letter of the city's name and append a twoletter code for the airport itself. That's how we ended up with LHR for London Heathrow, LGW for London Gatwick and LCY for London City. But even then things aren't always consistent, with London Stansted Airport – home to many low-cost airlines – tagged as STN instead of L-something. List of airline codes http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_airline_codes
30
31
32
Standaard Arrival Van het westen en noordwesten TOPPA, MOLUX, LAMSO, REDFA naar SUGOL met holding point indien van toepassing
Vanuit het zuidwesten komend via DENUT, HELEN of PUTTY naar Haamstede HSD met Holding point bij RIVE vanuit het noordoosten komend naar EELDE / EEL of NORKU of REKKEN naar algemeen ARTIP bij Lelystad.
33
34
http://www.atc-gilde.nl/ VNLG Vereniging het Nederlandse luchtverkeersleiders Gilde VNLG is een organisatie voor luchtverkeersleidingspersoneel van Luchtverkeersleiding Nederland. Zij behartigt de vaktechnische en vakbondsbelangen van haar leden.
http://nl.flightaware.com/adsb/coverage FlightAware ADS-B coverage map 4e plaats voor NL 4 NL flag Netherlands 13 845.298 27.267 40.788.687 1.315.764 met 13 sites, total, aircraft seen daily average, po / total positions reported en de aily average daarvan Alleen UK, USA en Germany gaan ons voor.
http://nl.flightaware.com/adsb/flightfeeder/ FlightFeeder - Network ADS-B Receiver FlightFeeder is a network ADS-B receiver. It receives ADS-B data directly from airplane transponders via a small antenna. FlightFeeder then makes the real-time data available on the local network to users and also sends it to FlightAware over the Internet. FlightFeeder only requires an external antenna (included), Internet connection over Ethernet, and power (via a USB cable into a wall adapter). FlightFeeder is compatible with virtually all existing ADS-B software packages like PlanePlotter and BaseStation. Users can connect to their FlightFeeder over their LAN to receive all data. Users can also choose to view flight data on the FlightAware.com web site. FlightFeeder is roughly the size of a can of soda and uses less power than a night light. There are no moving parts or temperature restrictions.
35
Nieuw luchtverkeersleidingssysteem AOCS Nw Milligen Het luchtverkeersleidingssysteem van AOCS NM, PHAROS III, is vervangen. Bij deze vervanging is naast de toename van doeltreffendheid en doelmatigheid ook de verbetering van de interoperabiliteit in ogenschouw genomen. Hierbij zal worden samengewerkt met het MUAC.
CAPP Dit nieuwe systeem was reeds door CAPP in gebruik en per 1 oktober jongsleden ook voor Area (lower, tot 20.000 ft) operationeel. Tegelijkertijd wordt de militaire luchtverkeersleiding in het hogere luchtruim, vanaf 20000 ft, structureel verleend vanaf locatie Luchtverkeersleiding Nederland (LvNL) te Schiphol-Oost. Met deze operationele verplaatsing c.q. samenwerking is reeds aangevangen in april 2013.
36
37
Plane & Pilot Magazine http://www.planeandpilotmag.com/
Automatische richtingszoeker http://www.thaitechnics.com/nav/adf.html
mag antenne diverse soorten antennes: http://www.aktuellum.com/circuits/an tenna-patent/
38
iPad & iPhone APP flightradar24 Met deze App kunt u ‘life’ de vliegtuigen volgen, maar niet alleen in Nederland ook daarbuiten. Op de volgende pagina het vervolg van KL 1185.
Kijken en luisteren tegelijk Met de iPad is het mogelijk om op de website met Safari LiveATC.net te beluisteren, dan vervolgens de APP van Flightradar 24 op te starten. Waardoor er een koppeling wordt bereikt tussen verkeersleiders, piloten (communicatie) met de locatie en overige gegevens van de vliegtuigen.
Schermafdruk iPad met links Flightradar24 39
Transponders werken niet altijd optimaal Een transponder zorgt voor de koppeling van de gegevens van het vliegtuig (met ondermeer snelheid, richting, hoogte en geografische plaats). Sommige vliegtuigen zijn uitgerust met GPS apparatuur die duidelijk te wensen overlaat. Op de luchthaven zelf is het niet ongebruikelijk dat de locatie er compleet naast staat. Hier gaat KL1185 via Q, Y1 naar V4 Polderbaan.
Transponder ontvangst in Canada, waarbij de cirkels de ontvangst gebieden aangeven.
Bij de Olympische Spelen 2014 werden de transponders 10 mile voor de luchthaven bij Sotsji op verzoek van de Rusische verkeersleiding uitgeschakeld.
MH370 http://www.nieuws.nl/algemeen/20140324/Maleisisch-vliegtuigMH370-gevonden-in-Indische-Oceaan De Transponder werd handmatig uitgeschakeld.
40
41
De Zwanenburgbaan (36C - 18C) midden in beeld. Tussen de A5 en A4.
Rechts de Kaagbaan (06 - 24).
42
43
planefinder.net met Google Earth optie op computer met modern browser programma.
44
www.ATCBOX.com Naast de al eerder genoemde website van LifeATC net biedt deze website ook de mogelijkheid om vliegtuigen en verkeersleiders te beluisteren. Hierbij is het mogelijk om de bij LifeATC ontbrekende Arrival frequenties hier alsnog te beluisteren. Nadeel bij deze audio site is dat er geen frequenties bij worden vermeld, waardoor alleen kan worden afgegaan op de omschrijving.
http://www.ATCBOX.com
45
SQUAWK Bron: EHAA_Quickview_1407.pdf
Squawk Code tabel 0060 - 0077 Controlled VFR 1000 Algemene IFR code 2000 Uncontrolled IFR 0140 - 0177 E U W L 2101 - 2177 B C K P T M S 2401 - 2470 Other 3130 - 3177 LE LF LP 4301 - 4377 Military 4520 - 4547 Inbound 5401 - 5477 Military 6221 - 6224 Lifeliner 1- 4 6260 - 6277 EG EI 7000 Uncontrolled VFR 7001 - 7011 Domestic IFR 7330 - 7347 EG EI
7500 IVAO Prohibited 7600 Communication failure 7700 Emergency
In relatie met een transponder wordt over “Squawk” gesproken naar de reactie van de Transponder op het opvragen van de gegevens door een ATC. Bij een klassieke Mode A/C transponder wordt er bij navraag slechts een kleine hoeveelheid basis informatie van het vliegtuig verstuurd. Een ‘Squitter’ of ‘Squit’ is een transponder, die continu de ID van het vliegtuig uitzendt, samen met de positie gegevens, hoogte etc. Zonder dat deze specifiek wordt opgevraagd door ATC radar. Bij sommige Mode S transponders en ADS-B apparatuur kan een Squit uitzending meer dan 50 parameters omvatten, zoals richting, snelheid, hoogte, coördinaten etc. www.sea-avionics.com www.sea-avionics.com/faq_search.php?faqnumber=755 De in te voeren 4 cijfers (het getal 7 is het hoogste) worden tijdens het taxiën of daarvoor doorgegeven door de locale ATC. Maar ze kunnen door de piloot om bepaalde redenen zelf worden aangepast indien nodig. Standaard zal de code die door ATC is opgegeven bij de startprocedure in takt blijven tot en met het landen op een andere luchthaven. Niet alle ATC eenheden gebruiken radar om een vliegtuig te identificeren. London information gebruikte in het verleden bv. het Flight Information Service Station, die de onderste helft van Engeland omvatte, ze hadden geen toegang tot radar beelden, maar voorzagen daarin met de Squawk code 1177 voor alle vliegtuigen die een FIS hebben gekregen. Daarmee worden andere ATC eenheden met radar geatendeerd dat dit specifieke vliegtuig op de London Information Radio frequentie bereikbaar is.
SSR Code Groepen SSR codes zijn onderverdeeld in twee groepen, een ‘non-discrete’ code eindigend op 00 (bv. 1000). De non-discrete code’s die (squawked) door meerdere vliegtuigen tegelijkertijd kunnen worden gebruikt om bepaalde klassen van werking mogelijk te maken. De standaard SSR code voor VFR (zicht) vliegtuigen in Australië is 1200. Ook de algemene noodoproepen vallen onder deze categorie. Bij de ‘discrete’ code wordt de code alleen aan één enkel vliegtuig toegekend. De klassificering vervalt in bepaalde omstandigheden, waardoor tegelijk gebruik van dezelfde coderingen door meerdere vliegtuigen mogelijk is. HetSSR = Secondary Surveillance Radar ontvangst op 1030 MHz en zenden op 1090 MHz. Er zijn verschillende Mode’s A, B, C, D en S die door een radar kan worden gebruikt (resp. identify, identify, altitude, undefined en Multipurpose. In totaal zijn er 4.096 mogelijke codes in gebruik (waarbij cijfers van 0 t/m 7 worden toegepast).
46
Het luchtruim
FIR
FIR CTA TMA CTR
TWR
Het luchtruim is een grote trouwtaart op z’n kop. Het smalste gedeelte is de CTR met daarin de verkeerstoren bij een luchthaven. Daarboven de TMA en daar weer boven de CTA. FIR Bij FIR wordt het luchtruim bedoeld dat bij een bepaald land behoort. Overvliegend verkeer maken gebruik van de FIR (UIR’s) van het bepaalde gebied. Het Nederlandse verkeersgebied wordt Amsterdam FIR genoemd of te wel vluchtinformatiegebied Amsterdam. Het strekt zich uit tot midden in de Noordzee, ten noorden van de waddeneilanden tot aan Limburg en Zeeland aan toe. Aan de onderkant aansluitend op Brussels FIR, rechts op Düsseldorf FIR en Bremen FIR, rechts boven op Copenhagen FIR en geheel links op de rechte lijn London FIR.
CTR TMA CTA FIR TWR
Controle Zone Terminal Control Area Control Area Flight Information Region Verkeerstoren
Scottish FIR -> London FIR -> Adam CTA West FL195/FL095 -> Schiphol TMA2 FL055/3500 AMSL -> CTR3 3000 AMSL /1200 AMSL -> CTR1 3000 AMSL / GROUND. Amsterdam FIR rood omlijnd
De aansluitende FIR’s moeten op de juiste kruishoogte worden benaderd. Een vliegtuig vanuit Boston zal via Scottish FIR aankoppelen op London FIR en dan naar Amsterdam FIR via een van de Waypoints op FL 195 (19500 ft), daar vandaan wordt de daling ingezet richting Schiphol. Deze daling vindt geleidelijk plaats, dus niet zoals Eurocontrol in haar PDF over een nieuw luchtverkeerssysteem laat zien in snelle overgangen en daartussen gelijke hoogtes. CTR met daarin de verkeerstoren is altijd minimaal 5 NM groot (9,3 km) of groter in de richting van de landingsbanen. In Nederland wordt de TMA meestal benaderd vanaf FL 60 (6000 ft) waarbij omgeschakeld wordt van Approach (121.2 MHz) naar Arrival (118.4 MHz ARR-1 West of 131.15 MHz ARR-2 Oost). De AMSL waarde (QNH) (Transistion altitude) wordt op 3000 ft omgeschakeld naar de luchtdruk van de luchthaven zelf. 47
London FIR onderzijde rood omlijnd, bovenaan Scottish FIR.
Copenhagen FIR
Bij Denemarken hebben we de Flight Information Regions (FIR’s) en de Upper Flight Information Regions (UIR’s) met als grenzen Sweden FIR/UIR, Norway FIR/UIR, Scottish FIR/UIR, London FIR/UIR, Amsterdam FIR, Bremen FIR, Hanover UIR en Rhine UIR. Zie ondermeer “Flying in Denmark.pdf”
Eurocontrol Europe FIR’s blauw omlijnd 48
Waypoints, Markers, DME, VOR etc. NL kaart op pagina 52 Identificatie Latitude
Longitude Control Usage
Location
ABA02
52.2576
4.7740
EHAM Terminal
EH558
51.4081
5.3275
EHSB Terminal
ABA03
52.2410
4.7724
EHAM Terminal
EH567
51.5400
5.4756
EHEH Terminal
ABA05
52.2078
4.7692
EHAM Termina
EH568
51.5656
5.5028
EHEH Terminal
ABA11
52.1031
4.7592
EHAM Terminal
EH569
51.5994
5.5075
EHEH Terminal
ABA38
52.2244
4.7708
EHAM Terminal
EH571
51.5792
5.5539
EHEH Terminal
ABA62
52.1878
4.7673
EHAM Terminal
EH578
51.4608
5.3879
EHEH Terminal
ABA93
52.1363
4.7624
EHAM Terminal
EH613
52.2092
4.4625
EHAM Terminal
ABKER
52.1765
3.7002
EHRD Terminal
EHN
51.4678
5.3950
EHAA Low Level
ALINA
51.4457
4.0243
EHAA Terminal
EHV
51.4481
5.3750
EHEH Terminal
AMGOD
52.9753
3.6853
EHEH RNAV
EHV01
51.4349
5.3586
EHEH Terminal
EHV06
51.3693
5.2767
EHEH Terminal
EHV10
51.4622
5.3891
EHEH Terminal
ANDIK
52.7394
5.2706
EHAA High and Low Level
ARKON
51.9478
6.6694
EHAA High and Low Level
Andijk
ARNEM
52.0964
6.0767
EHAA High and Low Level
Arnhem
EHV11
51.3035
5.1950
EHEH Terminal
ARTIP
52.5111
5.5692
EHAM Terminal
Lelystad
EHV13
51.4400
5.0287
EHEH Terminal
BARSI
52.7807
4.8365
EHKD Terminal
EHV15
51.4387
4.9755
EHEH Terminal
BASGU
51.9122
5.8500
EHAM Terminal
EHV24
51.6165
5.4899
EHEH Terminal
BASNO
52.3503
4.5750
EHEH High and Low Level
EHV25
51.3941
5.0949
EHEH Terminal
BATAK
51.5711
4.7883
EHEH High and Low Level
EHV27
51.4419
5.1086
EHEH Terminal
BEDUM
53.3481
6.5889
EHAA RNAV
EHV29
51.5043
5.0958
EHEH Terminal
BEKEM
51.4322
4.5800
EHEH Low Level
EHV30
51.4057
5.3327
EHEH Terminal
BEMTI
50.7722
5.7825
EHBK Terminal
EHV33
51.3326
5.1478
EHEH Terminal
BERGI
52.7489
4.3589
EHAA High and Low Level
EHV34
51.6033
5.5309
EHEH Terminal
BERIR
50.7714
5.7842
EHBK Terminal
EHV36
51.6312
5.3647
EHEH Terminal
BESTI
51.6425
5.4275
EHEH Terminal
EHV60
51.5328
5.4599
EHEH Terminal
BKN04
50.9761
5.8375
EHBK Terminal
EHV98
51.5145
5.0449
EHEH Terminal
BKN06
51.0178
5.8761
EHBK Terminal
EKROS
52.2372
4.6194
EHAA RNAV
Bedum
Bergen
BOBMO
51.1128
5.9967
EHEH Terminal
ELBEK
52.9431
6.7192
EHGG Terminal
BOGRU
51.0519
5.9125
EHBK Terminal
ELDIN
53.1592
3.3522
EHSB Terminal
BOMBO
51.1028
6.0000
EHBK Terminal
BREDA
51.5603
4.8533
EHAA RNAV
BUDIP
51.3792
5.9131
CHNB
52.2206
4.5576
DHR
ENKOS
52.6781
5.2433
EHAA High and Low Level
ETEBO
52.1383
6.8753
EHAA High and Low Level
EHBK Terminal
EVELI
52.6439
3.3719
EHEH High and Low Level
EHAM Terminal
EVOSA
51.1828
5.7697
EHAA RNAV
Den Helder
FLEVO
52.3853
5.6022
EHAA High and Low Level
51.8678
6.5021
EHAA High and Low Level
51.5467
5.6461
EHEH Terminal
Breda
DIBIR
51.2769
6.1244
EHAA Low Level
FOXTO
DIBRU
51.6403
3.4967
EHEH RNAV
FO
DIDAM
52.0342
6.3269
EHEB High and Low Level
GEMTI
Lelystad DME
DIVPA
53.0018
6.1831
EHGG Terminal
GISIM
52.0770
4.2281
EHVB Terminal
DLN
52.0572
5.8728
EHAA Terminal
GOBNO
50.9831
5.9929
EHEH RNAV
DLN01
52.0732
5.8806
EHDL Terminal
GODOS
53.2492
3.4297
EHEH High and Low Level
DLN02
52.0418
5.8628
EHDL Terminal
GORLO
51.9242
3.1719
EHAA High and Low Level
DLN04
52.1210
5.9040
EHDL Terminal
GOTIG
52.1188
6.7640
EHEH High and Low Level
DLN05
52.1345
5.9230
EHDL Terminal
GRONY
53.1056
6.0550
EHAA High and Low Level
DLN06
51.9644
5.8127
EHDL Terminal
GUBAS
52.2233
4.2215
EHVB Terminal
DLN08
52.1848
5.9354
EHDL Terminal
GZR
51.5661
4.9336
EHSB Terminal
DLN13
51.9932
5.9972
EHDL Terminal
HDR
52.9069
4.7658
EHKD Terminal
DLN17
52.1529
5.9197
EHDL Terminal
HDR02
52.9348
4.7961
EHKD Terminal
DLN19
52.0253
5.8572 EHDL Terminal
HDR03
52.8580
4.7496
EHKD Terminal
DLN21
51.9451
5.7560
EHDL Terminal
HDR05
52.9765
4.8405
EHKD Terminal
DLN24
51.9900
5.6863
EHDL Terminal
HDR18
52.8570
4.7668
EHKD Terminal
DLN30
52.1728
5.9804
EHDL Terminal
HDR20
52.9353
4.7943
EHKD Terminal
DLN40
51.9954
5.8327
EHDL Terminal
HDR36
53.0384
4.9112
EHKD Terminal
DLN60
52.1241
6.0599
EHDL Terminal
HDR40
52.9456
4.8182
EHKD Terminal
DOBAK
53.2133
7.2169
EHAA High and Low Level
HDR45
52.9427
4.8236
EHKD Terminal
DOSEX
51.1825
5.9348
EHBK Terminal
HDR52
52.8220
4.7378
EHKD Terminal
EEL
53.1639
6.6667
EHAA High and Low Level
EEL10
53.1868
6.9412
EHRD Terminal
EH171
52.1249
4.7614
EHSB Terminal
HDR72
52.7894
4.7270
EHKD Terminal
EH200
52.2797
6.0261
EHSB Terminal
HDR75
53.0112
4.8796
EHKD Terminal
EH201
52.0375
6.0506
EHSB Terminal
HDR95
53.0390
4.9100
EHKD Terminal
EH550
51.5033
5.4344
EHEH Terminal
HDR96
53.0269
4.9409
EHKD Terminal
Eelde
Eindhoven
HDR57
53.0110
4.8797
EHKD Terminal
HDR71
52.7887
4.7681
EHKD Terminal
49
HOP28
52.6508
6.9629
EHAA High Level
OTREB
51.0964
5.9461
HOP31
52.5706
6.7795
EHAA High Level
PAM
52.3348
5.0922
EHAA High and Low Level
HSD
51.7227
3.8582
EHAM High Level
B. Haamstede
PAM22
52.2509
4.5105
EHVB Terminal
PAM25
52.2392
4.4313
EHVB Terminal
Polder Eemnes
PEPEL
52.5853
3.4144
EHAM Terminal EHAM Terminal
INKET
51.8147
4.7719
EHAA Low Level
IVLUT
52.2442
5.2569
EHRD Terminal
EHAM Terminal
KAG
52.3066
4.7849
EHAM Terminal
PESER
51.6147
4.5269
KAG01
52.2793
4.7104
EHAM Terminal
PETIK
52.6150
4.2158
EHAA High and Low Level
KAG02
52.2705
4.6873
EHAM Terminal
PETTI
52.7385
4.6692
EHKD Terminal
KAG03
52.2618
4.6642
EHAM Terminal
PEVAD
51.9153
2.6669
EHAA High and Low Level
KAG05
52.2443
4.6180
EHAM Terminal
PIMIP
51.0406
6.0200
EHBK Terminal
KAG22
52.2879
4.7340
EHAM Terminal
PINUS
50.7575
5.8603
EHAA High and Low Level
KAG62
52.2338
4.5904
EHAM Terminal
POBAN
52.5839
4.5513
EHRD Terminal
KAG92
52.2075
4.5213
EHAM Terminal
PS
51.8643
4.2105
EHRD Terminal
KEGIT
51.4069
3.1067
EHAA High Level
R1811
52.2908
4.7773
EHAM
KEROS
52.2144
3.5828
EHRD Terminal
R1812
52.2891
4.7371
EHAM
KUBAT
53.3364
6.9936
EHAA High and Low Level
R1813
52.3314
4.7400
EHAM
KUVEK
53.7347
6.4994
EHAA RNAV
R1814
52.3184
4.7969
EHAM
LABIL
53.4958
6.8164
EHAA High and Low Level
R2204
50.9189
5.7773
EHBK
LARAS
51.8344
4.6972
EHEH High and Low Level
LEKKO
51.9242
4.7672
EHAA High and Low Level
Lekkerkerk
R2205
52.9264
4.7839
EHKD
R2206
52.1593
4.4040
EHVB
LILSI
52.4733
5.3483
EHAA High and Low Level
R2207
52.1730
4.4320
EHVB
LIMBI
54.5510
6.0617
EHAA RNAV
R2704
51.9619
4.4526
EHRD
LISDA
52.2338
4.3767
EHAM Terminal
RD001
51.9727
4.4819
EHRD Terminal
LNO21
50.9277
5.8253
EHBK Terminal
RD002
51.9942
4.5378
EHRD Terminal
LOMKO
52.0678
4.5967
EHRD Terminal
REFSO
51.8094
2.6669
EHAA High and Low Level
LONAM
53.8390
3.9375
EHAA RNAV
REGNA
52.1525
3.7494
EHRD Terminal
LOPIK
51.9308
5.1292
EHAM Terminal
LLS LUGUM
53.3072
EHAA High and Low Level
Lopik
REGSU
52.5581
4.9203
Lelystad NDB
Lelystad
RELBI
52.1183
6.8136
EHAA High and Low Level
7.0681
EHAA RNAV
RENDI
52.0617
5.6775
EHEH High and Low Level
LUTEX
52.6814
3.4686
EHAM Terminal
RILTI
51.0975
5.8850
EHAA Low Level
LUTOM
51.2656
5.4211
EHAA High and Low Level
RIVER
51.9128
4.1325
EHAM Terminal
LWD
53.2236
5.7519
EHAA High Level
RKN
52.1332
6.7639
EHAA High and Low Level
LWD18
53.0685
5.3254
EHLW Terminal
RKN24
51.9885
6.1598
EHBK Terminal
LWD60
53.3861
6.1724
EHLW Terminal
ROBIS
52.4686
6.4672
EHAM Terminal
MAS
50.9719
5.9604
EHAA High and Low Level
ROMIN
51.2244
5.9603
EHAA Low Level
MAS06
51.0652
5.9036
EHBK Terminal
RONSA
51.5042
4.4417
EHBD Terminal
MAS08
51.1046
5.9420
EHBK Terminal
ROT
51.8976
4.5543
EHRD Terminal
MAS12
50.8894
5.6808
EHAA Low Level
RR
52.0044
4.7691
EHRD Terminal
MAS51
50.9577
5.8985
EHBK Terminal
RTM
51.9737
4.4810
EHAA High and Low Level
MAVAS
52.3986
3.1667
EHAA RNAV
RTM01
51.9825
4.5038
EHRD Terminal
MC2
52.5000
4.0500
EHAA High Level
RTM02
51.9913
4.5267
EHRD Terminal
MC3
52.9992
5.1987
EHAA High Level
RTM03
52.0002
4.5496
EHRD Terminal
MC4
53.5658
6.6071
EHAA High Level
RTM04
52.0079
4.5735
EHRD Terminal
MC9
53.4992
3.6486
EHAA High Level
RTM09
51.9578
4.2397
EHRD Terminal
MITSA
51.2856
5.3528
EHEH Terminal
RTM11
51.9535
4.1753 EHRD Terminal
MOKUM
54.4835
6.0920
EHAA RNAV
RTM13
51.9622
4.4512 EHRD Terminal
MONIL
52.7608
3.7467
EHAA High and Low Level
RTM22
51.9543
4.4307
EHRD Terminal
MONUT
52.0753
4.8769
EHEH Terminal
RTM23
51.9905
4.5367
EHRD Terminal
NAPSI
51.8553
6.0214
EHAA RNAV
RTM24
51.9949
4.5359
EHRD Terminal
NARIX
52.6528
4.9761
EHEH Terminal
RTM28
51.9475
4.4170
EHRD Terminal
NARSO
52.7153
6.7094
EHAM Terminal
RTM36
52.1186
4.6138
EHRD Terminal
NAVAK
50.8272
5.9217
EHAA High and Low Level
RTM40
51.9384
4.3896
EHRD Terminal
NAVPI
52.5472
2.8406
EHAA High Level
RTM48
52.1437
4.7780
EHRD Terminal
NIK08
51.2963
4.1473
EHAA High and Low Level
RTM49
52.0158
4.5941
EHRD Terminal
NIK10
51.3147
4.3004
EHRD Terminal
RTM50
51.9295
4.3667
EHRD Terminal
NIRSI
52.5839
4.5133
EHEH Terminal
RTM60
51.9207
4.3439
EHRD Terminal
NOR40
50.8359
5.6418
EHAS High and Low Level
RTM62
51.9229
4.6265
EHRD Terminal
NOVEN
52.7103
5.8983
EHAM Terminal
RTM65
51.9542
4.1861
EHRD Terminal
NV
52.1514
4.7648
EHRD Terminal
Nieuw Veen
RTM69
52.0334
4.6400
EHRD Terminal
NW
51.0194
5.8783
EHBK Terminal
Weesp
RTM70
51.9118
4.3211
EHRD Terminal
NYKER
52.2303
5.5289
EHAA High and Low Level
Nijkerk
RTM79
52.0422
4.6629
EHRD Terminal
OA
52.4702
4.7533
EHAM Termina
Oud Assendelftl
RTM80
51.9029
4.2983
EHRD Terminal
OKNOG
51.9103
6.6592
EHAA RNAV
RTM84
51.8994
4.2892
EHRD Terminal
OSKUR
52.4906
6.0239
EHAM Terminal
RUMER
51.6205
5.8847
EHBK Terminal
OSTIR
52.9011
6.2186
EHAM Terminal
RUSAL
51.3808
5.1347
EHEH Terminal
Pampus
Rotterdam
50
SASKI
51.5481
2.5000
EHAA High and Low Level
TEMLU
53.4744
6.8636
EHAA High and Low Level
SILVO
51.9828
4.9042
EHSB Terminal
TENLI
52.2464
6.2503
EHAA High and Low Level
SIPSA
53.0294
7.2392
EHAA RNAV
THN
51.1834
5.8334
EHAA High and Low Level
SOKSI
52.2375
4.3644
EHAM Terminal
TILVU
51.5178
5.1039
EHEH Terminal
SOMEL
51.9408
4.0892
EHRD Terminal
TISKI
52.6083
3.6236
EHAM Termina
SOMPO
53.3989
6.9494
EHAA High and Low Level
TOLEN
51.5303
4.0867
EHAA High and Low Level
SONSA
52.3342
6.7453
EHAM Terminal
TOPPA
53.4025
3.5614
EHAA High and Low Level
SPL
52.3321
4.7499
EHAM Terminal
TOTNA
51.7031
5.2606
EHAA Low Level
SPL14
52.4267
4.3720
EHAM Terminal
TULIP
52.3678
3.8572
EHAA RNAV
SPL15
52.1473
4.4762
EHAM Terminal
TWN
52.2745
6.8915
EHTW Terminal
SPL17
52.1549
4.3902
EHVB Terminal
TWN04
52.3024
6.9901
EHTW Terminal
SPL18
52.1392
4.3586
EHVB Terminal
TWN15
52.5636
7.0202
EHTW Terminal
SPL20
52.1224
4.3250
EHVB Terminal
TWN23
52.2374
6.8014
EHTW Terminal
SPL22
52.0962
4.2724
EHVB Terminal
ULPEN
50.7551
5.9266
EHAA RNAV
SPL28
52.3736
4.7848
EHAM Terminal
VALKO
52.0714
3.8397
EHAA RNAV
SPL42
52.3186
4.8463
EHAM Terminal
VBG
52.1614
4.4142
EHAA High Level
SPL43
52.3191
4.8735
EHAM Terminal
VBG08
52.1548
4.3947
EHVB Terminal
SPL46
52.3207
4.9604
EHAM Terminal
VBG14
52.1776
4.4415
EHVB Terminal
SPL56
52.3196
4.9006
EHAM Terminal
VBG24
52.1383
4.3606
EHVB Terminal
SPL72
52.4154
5.1347
EHAM Terminal
VBG30
52.1941
4.4756
EHVB Terminal
SPL97
51.8765
4.5336
EHRD Terminal
SPY
52.5403
4.8538
EHAA High and Low Level
Spijkerboor
VBG40
52.1218
4.3266
EHVB Terminal
VBG45
52.2096
4.5075
EHVB Terminal
Valkenberg
SPY24
52.1453
5.0331
EHAA High and Low Level
VBG59
52.2241
4.5374
EHVB Terminal
SPY65
53.1983
6.2742
EHRD Terminal
VBG65
52.1125
4.3066
EHVB Terminal
SSB
52.1283
5.2756
EHSB Terminal
VEREL
52.5717
3.7764
EHAM Terminal
SSB01
52.1294
5.2485
EHSB Terminal
VEROR
52.9017
6.3828
EHBK Terminal
SSB06
52.0646
5.4005
EHSB Terminal
VKL
51.6556
5.7069
EHVK Terminal
SSB07
51.9511
5.2010
EHSB Terminal
VKL00
51.6649
5.7291
EHVK Terminal
SSB08
52.1275
5.2972
EHSB Terminal
VKL02
51.6718
5.7537
EHVK Terminal
SSB10
52.0220
5.4836
EHSB Terminal
VKL03
51.6274
5.6406
EHVK Terminal
SSB11
52.0114
5.5044
EHSB Terminal
VKL04
51.8856
6.0169
EHVK Terminal
SSB13
51.9901
5.5459
EHSB Terminal
VKL05
51.6836
5.7734
EHVK Terminal
SSB15
51.9566
5.3790
EHSB Terminal
VKL07
51.7117
5.8399
EHVK Terminal
SSB16
51.9581
5.6080
EHSB Terminal
VKL10
51.6474
5.6836
EHVK Terminal
SSB18
51.9367
5.6494
EHSB Terminal
VKL18
51.7584
6.1603
EHVK Terminal
SSB19
52.0298
5.2486
EHSB Terminal
VKL36
51.8311
5.9112
EHVK Terminal
SSB20
52.0375
5.2082
EHSB Terminal
VKL55
51.7770
5.9955
EHVK Terminal
SSB21
51.9834
5.1424
EHSB Terminal
VKL68
51.8251
5.5951
EHVK Terminal
SSB24
52.0353
5.0194
EHSB Terminal
VKL69
51.5979
5.4275
EHVK Terminal
SSB26
52.0948
4.9830
EHSB Terminal
VKL70
51.6544
5.4124
EHVK Terminal
SSB27
52.1257
5.1132
EHSB Terminal
VKL71
51.6067
5.5669
EHVK Terminal
SSB28
52.1266
5.3215
EHSB Terminal
VKL72
51.5658
5.4504
EHVK Terminal
SSB31
51.9628
5.4029
EHSB Terminal
VKL81
51.8985
5.9902
EHVK Terminal
SSB33
51.9327
5.4259
EHSB Terminal
VKL99
51.8235
6.1070
EHVK Terminal
SSB41
51.9887
5.4680
EHSB Terminal
VOLLA
52.3142
4.1561
EHEH Terminal
SSB50
52.1220
5.4376
EHSB Terminal
WOODY
51.4056
4.3664
EHAA High and Low Level
Woensdrecht
SSB51
52.0819
5.5634
EHSB Terminal
WP
52.3262
5.0330
EHAM Terminal
Weesp
SSB53
52.1187
5.5186
EHSB Terminal
ZANDA
52.3897
4.9225
EHAA High and Low Level
SSB57
52.1244
5.0321
EHSB Terminal
ZL
50.9340
5.7926
EHBK Terminal
SSB58
52.1280
5.2539
EHSB Terminal
ZL004
50.9788
5.8384
EHBK Terminal
SSB59
52.1176
5.5456
EHSB Terminal
ZL006
51.0123
5.8728
EHBK Terminal
SSB60
52.0513
5.1723
EHSB Terminal
SSB81
52.0284
5.2767
EHSB Terminal
SSB95
52.1287
5.3026
EHSB Terminal
SSB96
52.1165
5.5726
EHSB Terminal
SSB99
52.0605
5.6940
EHSB Terminal
STD
51.7413
4.2435
EHAA High and Low Level
SUGAL
52.5247
3.9658
EHAA Terminal
SUGOL
52.5256
3.9672
EHAM Terminal
SULUT
52.4481
3.4211
EHAM Terminal
SUMUM
51.6372
2.1078
EHAA High and Low Level
SUPAM
52.1556
5.3372
EHEH High Level EHEH RNAV
SUPUR
53.0150
3.5642
SUSET
52.1289
5.1317
EHEH High and Low Level
TANGO
53.0648
4.7251
EHKD Terminal
Stad ‘t Haringvliet
51
51º N
52º N
53º N
OA Oud Assendelft 395 kHz 52º 28' 13" N 4º 45' 12" E
AMS DVOR/DME 113.950 MHz 52º 19’ 57” N 4º 42’ 20”
NV Nw. Veen - LOC 36R 332 kHz 52º 09' 05"N 4º 45' 53" E
SPL 108.400 MHz DVOR/DME 52º 19' 56" N 4º 45' 00" E
2º E
PAM DVOR/DME 117.800 MHz 52º 20’ 05” N 05º 05’ 31” E
RIMBU
XAMAN
SPY DVOR/DME 113.300 MHz 52º 32’ 25” N 04º 51’ 13” W
AMSTE RDAM FIR BRUSS ELS FIR
TOPPA
KOLAG
MIMVA
3º E
LUTEX
COA COSTA
DENUT
HSD HAAMSTEDE
DENAG VALKO
VALKO
4º E
HELEN
RIVER
DENAG
SOKSI
EHAM SCHIPHOL
VOLLA
CH
WP
5º E
LUTOM
VELED
EHV
ELPAT
EDUPO IVLUT LUNIX
LUNIX RENDI
NYKER
NAPRO
OTSOP
6º E
ROMIN OSGOS
SOPVI
ROBIS
IAF: River, Sugol, Artip
Intersection point report by fly-over
Intersection point VFR reporting point
FIR LANGEN
7º E
NDB
VOR
DME
VOR/DME report by fly-over
VOR/DME
Hoge luchtwegen
Departure
Arrival
SONEB TEBRO
REKKEN
NORKU
SONSA
FIR BREMEN
Versie 7 - juli 2014 Een gedeelte van de Nav. punten zijn weergegeven.
DOBAK FIR BREMEN
KUBAT LUGUM
SOMPO
NARSO
EEL
TEMLU
BEDUM
ARNEM
OSKUR
NOVEN
GRONY
AGISU
ARTIP
LOPIK OGINA ROVEN
LOPIK
15 NM
IVLUT
PAM
LERAS LEKKO WOODY
LEKKO
NV
BEKEM
NICKY (BE)
PUTTY
WOODY
PESER
ROT
SPY OA LANSU
KEKIX ANDIK
KONOM
UNEXO
NARIX
OLGAX
PEVOS
STD STAD
NIRSI
BERGI
DHR DEN HELDER
TOPPA 2A
ROBVI SUGOL
MONIL
AMGOD
TULIP
SULUT
PEPEL
GORLO
GORLO
NAVPI
LAMSO
MOLIX
SUPUR
GODOS
MOLIX 2A
REFSO
REDFA
SASKI
RINUS
REDFA 1A
SOMVA
LAMSO 1A
WP Weesp NDB 376 kHz 52º 19' 34" N 5º 01' 59” E
CH Camping Hof LOC 388.5 kHz 52º 13' 14" N 4º 33' 27" E
AM STE R D AM FIR
LO N D ON FIR AM ST ER D AM FIR
COPENHAGEN FIR
FIR LA N GE N
http://www.alfazet.nl/air/
52
SkyVector Aeronautical Charts in de browser van uw computer http://skyvector.com/ Met ondermeer de weerstations (en berichten) bij de diverse vliegvelden en de Noordzee. Klik World Hi en u heeft de hogere luchtwegen met de bijbehorende namen. Zie hierbij dat waypoint TULIP een belangrijke sleutelrol speelt, evenals natuurlijk SPY en PAM. World Lo De L, P, UN, UZ, Z, N en Y aanduidingen voor de diverse luchtwegen. Ook hier spelen PAM en SPY plus TULIP een belangrijke rol bij de luchtverkeerskruispunten.
World VFR Met de bekende radiostations voor de belangrijkste landingsbanen.
NAVIGATIE HULPMIDDELEN Zie ook http://www.alfazet.nl/air/ voor aanvullende uitgebreide communicatie PDF. Kompas locator Met zo'n 25 Watt aan zendvermogen in de 190 535 kHz band (lange- en middengolf) voor de buitenste en middelste markers. Het bereik is ongeveer 15 NM (27,8 km). De uitzending is rondom 360º. Een 400 / 1020 Hz sinustoon is op de draaggolf gemoduleerd met modulatie diepte van ongeveer 95%. De laagste toon is het verst van de landingsbaan. De draaggolf wordt in het ritme van de eerste twee letters van de ILS identificatie aan en uitgezet (CW modulatie). Bij sommige locaties worden ook stem gemoduleerde uitzendingen van de toren toegepast. Een Outer marker baken staat op ongeveer 4 - 7 NM van het begin van de landingsbaan. De tweede is de Middle marker tot ongeveer 3.500 ft van de Threshold. Er wordt vertikaal gepolariseerd uitgezonden op 75 MHz. ILS Daarmee wordt de dalingshoek en zijdelingse hoek bepaald. De modulatietoon bedraagt 1300 Hz in een series van punten en strepen volgens de eerste twee letters van de ILS locator. Is de locator ontvangen in het vliegtuig, dan zal een blauwe lamp oplichten op het display. De betreffende ILS is dan ‘gelocked’. Het vermogen is beperkt, ongewenste storingen en reflecties liggen
op de loer. Zowel hangars als grote vliegtuigen die op de taxibaan staan of bewegen. De ILS bestaat uit twee onderdelen: de horizontale geleiding en de verticale geleiding. DME (Distance Measuring Equipment) Dit is de afstandsbepaling, vaak in combinatie met een VOR. Het berekend de afstand tussen het vliegtuig en de DME-antenne op de grond. Het is ook mogelijk om de snelheid aan te geven en de aan53
komsttijd van het vliegtuig naar de DME toe. De uitzendfrequenties liggen in het gebied van 962 - 1213 MHz. Bereik zo’n 60 NM. Een draaggolf vanuit het vliegtuig wordt gemoduleerd met een random code signaal. Het DME grondstation ontvangt deze en zendt een signaal terug op een andere frequentie terug naar het vliegtuig met dezelfde codereeks. De tijd die daarvoor nodig is wordt berekend en omgezet in Nautical Miles. De tijd naar het station toe en de snelheid worden weergegeven op het display in het vliegtuig. Op de afbeelding is de afstand in NM (35.2) te zien, de snelheid in knopen (102) en vervolgens de aankomsttijd bij het DME baken in minuten (21). Het uitgezonden vermogen is aanzienlijk hoger dan bij andere markers nl. bijna 1 kW PP rondom. Bij een ILS kan eveneens een DME worden geïnstalleerd, maar dan met een aanzienlijk lager vermogen, waardoor het mogelijk is om de exacte afstand tot het begin van de landingsbaan in het vliegtuig af te lezen. Vaak worden de DME’s gekoppeld met een VOR en gaat het inloggen na identificatie van de VOR automatisch. http://leagueofextraordinarytechnicians.wikispaces.com/ DIstance+Measuring+Equipment++-+Operation http://www.avweb.com/news/avionics/1832301.html?redirected=1
Luchtruimte Classes
ILS bij London Heathrow airport 27L. Horizontaal gepolariseerde antennes, horizontale geleiding.
DME ontvanger/zender in een vliegtuig met de afstand, naderingssnelheid en tijd op het display. DME
VOR
Class A in het algemeen van 18.000 voet (FL 180) MSL tot aan 60.000 voet (FL 600). Class B In het algemeen van de grond tot 10.000 voet (FL 100) MSL rond drukke luchthavens Class C Algemeen tussen grond en 4.000 voet in AMSL (luchthaven afhankelijk). Gebruikelijk een cirekl oppervlakte tussen 5 NM en 10 NM vanaf de luchthaven van 1.200 voet tot 4.000 voet. Class D Algemeen luchtruimte van grond tot 2.500 voet AMSL (airport elevation) van de grond tot aan 2.500 voet.
VOR en DME antenne in de polder tussen Muiderberg en Muiden, midden in het weiland. Rechts buiten beeld het Muiderslot, geheel rechts het Gooimeer.
VOR bij PEK in Beijing.
Class E Algemeen als het geen A t/m D luchtruimte betreft. Begint op ca. 700 of 1.200 voet boven grondniveau. Class G Niet door ATC gecontroleerd gebied, tenzij ander georganiseerd. 54