Londen wil ‘duurzame’ Olympische Spelen 2012
AUTEUR:
ruud peys
www.actueleonderwerpen.nl
sociaal maatschappelijk
AO 2950
Geef AO cadeau U zoekt een inspirerend cadeau voor familie en vrienden? Geef dan een abonnement op AO cadeau! Uw relatie ontvangt dan 18 uitgaven met uitgebreid de ins en outs over boeiende onderwerpen. Nadere informatie: zie colofon op pagina 26.
BESTELLEN Via Anita Koolen:
[email protected] of per post: postbus 283, 8250 AG te Dronten
VOORWOORD In 2006 maakte ik deel uit van een gezelschap dat onder leiding van de toenmalige minster van ruimtelijke ordening, Sybilla Dekker, een bezoek bracht aan het deel van London, waar in 2012 de Olympische Spelen zullen plaatsvinden. We vroegen ons in gemoede af hoe de organisatoren zo’n desolate plek hadden kunnen kiezen. Maar onze gastheren spraken voortdurend over de ‘legacy’: dat wat London/ Groot-Brittannië aan de Spelen zal overhouden. Dit AO gaat over alle voorzieningen die voor de Spelen worden getroffen en wat daarvan en daardoor de feitelijke opbrengst van dit mega-evenement zal zijn. Natuurlijk zijn het imposante gegevens, maar wat vooral indruk maakt, is hoe men er groene Spelen van wil maken. Terzijde: er zijn nu al 100.000 mensen die kaarten hebben besteld voor evenementen in alle 26 takken van sport!
Andries Greiner hoofdredacteur
6 The Games 2012 goes to…London 9 De Olympische locaties en stadions 14 De erfenis na de OS 2012 17 kader: Jacques Rogge 10 jaar IOC-voorzitter 18 Groene Spelen 20 Het fi nanciële plaatje
Voorlopig is er nog niet veel te zien in het centrum van Londen. Geen vlaggen, geen souvenirs met de vijf Olympische ringen in de vele kleine stalletjes of winkels langs Oxford Street of Queensway. Het duurt nog tot juli 2012 voordat de (30e) Olympische Spelen en Paralympische Spelen van Londen beginnen. En dan duurt het hele festijn ook nog niet lan-
AO 2950
4
Olympische Spelen 2012
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
ger dan een week of zes, dan is het allemaal weer voorbij. Maar in het oosten van de stad, in oude stadsdelen die bekend staan als Hackney en Tower Hamlets, is meer te doen. Daar bevindt zich het enorme Olympische Park waar de stadions, het mediacentrum, het Olympisch Dorp en de meeste andere faciliteiten verrijzen. Daar ontstaat ook een
5
Het Olympisch stadion in aanbouw (voorjaar 2010) en het Wembley Stadion (voor het voetbal) in een artists impression
6
groot park met heuvels, waterpartijen en duizenden bomen en struiken. Dat alles is niet voor die paar weken maar voor nog jaren daarna. Dat is de ‘legacy’, de erfenis die de Spelen van 2012 in Londen moeten achterlaten. Want Londen wil wat over houden aan de Spelen. Dat is niet alleen een prachtig park met een reeks hoogwaardige faciliteiten die hopelijk de recreatie en het sportleven een grote oppepper geven, maar ook fi nancieel. De tijd dat Olympische Spelen alleen maar geld kosten, is al een tijd voorbij. Dankzij de enorme sponsorbijdragen en de hoge mediarechten worden de miljarden die een stad in het evenement stopt ook weer terugverdiend. Dat is ook de reden waarom steden over de hele wereld, waaronder Amsterdam, graag in de toekomst zo’n evenement naar zich toe willen trekken.
Voor Londen begon het allemaal op 6 juli 2005 in Singapore. Of eigenlijk een paar jaar eerder, toen de Britse stad in 2003 een dik zogenaamd bidbook (aanbiedingsboek) voor het organiseren van de Olympische en de Paralympische Spelen van 2012 bij het International Olympic Committee op tafel legde. Eigenlijk was dat bidbook een geactualiseerde versie van een eerdere poging, want Groot-Brittannië heeft in recente tijden al drie keer eerder geprobeerd de Spelen binnen te halen, toen met Birmingham en Manchester. Londen moest tijdens de beslissende 117e vergadering van het IOC concurreren tegen soortgelijke biedingen uit Madrid, Parijs, New York en Moskou. In de laatste stemmingsronde versloeg Londen de favoriet Parijs met een nipte meerderheid van 54 tegen 50 stemmen, zoals de Belgische IOC-voorzitter Jacques Rogge kon aankondigen. Daarmee werd de Britse hoofdstad tevens de eerste stad ter wereld die de Spelen drie keer organiseert want ook de afleveringen van 1908 en 1948 vonden in Londen plaats. De vreugde was oorspronkelijk van heel korte duur, omdat Londen precies de volgende dag werd getroffen door een golf terroris-
AO 2950
’The Games 2012 goes to... London’
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
Olympische Spelen 2012
Artist impression van het Olympische dorp
tische aanslagen in het openbaar vervoer. Inmiddels hebben de Britten de Olympische droom echter volop opgepakt en wordt vooral in Londen maar ook elders in het land gewerkt om die droom waar te maken. Dat er regelmatig toch negatieve verhalen en rapportages opduiken, lijkt meer te maken te hebben met de van nature kritische instelling van de Britse media dan met een ingezakt enthousiasme.
7
8
ORGANISATIE
De Britse overheden hebben een totaal budget van 9,3 miljard pond voor de realisatie van de Spelen uitgetrokken. Dat geld komt voor een groot deel uit de nationale loterij en daarnaast van diverse ministeries, van de gemeenten in Londen en van de London Development Agency, de regionale ontwikkelingsmaatschappij. Dat overheidsbudget is voornamelijk bestemd voor het realiseren van de ‘hardware’, de stadions en andere voorzieningen, alsmede voor de beveiliging. De centjes voor het houden van het evenement zelf, geschat op 2 miljard pond, moeten opgebracht worden door de Olympische instellingen die de Britten daarvoor in het leven hebben geroepen. Een grote bijdrage komt van het IOC zelf, de rest komt van de sponsors, de merchandising van 2012-souvenirs en de verkoop van de tickets. De Britse overheden gaan er van uit de Spelen binnen het gestelde budget te kunnen realiseren, mede doordat in de begroting een fors bedrag voor onvoorziene uitgaven is opgenomen.
AO 2950
Aan de kant van de rijksoverheid wordt het project geleid door een aparte minister op het ministerie voor cultuur, media en sport. Die bewindspersoon staat ook aan het hoofd van de Government Olympic Executive. Daarnaast spelen de – gekozen - burgemeester van Londen en zijn staf een grote rol. Voor de Spelen zelf zijn twee organisaties verantwoordelijk. De Olympic Delivery Authority (ODA) moet het Olympische Park met alle stadions, het Olympisch Dorp en de voorzieningen elders in het land realiseren. Het London Organising Committee of the Olympic Games and Paralympic Games (LOCOG) is verantwoordelijk voor de organisatie van beide Spelen zelf, maar moet bijvoorbeeld ook de sponsors bij elkaar zien te zoeken, een taak die zo’n twee jaar voor de Spelen grotendeels is afgerond. Beide organisaties zetelen tot vlak voor de Spelen niet op de Olympische locatie maar in een glanzende kantoorwolkenkrabber in de zakenwijk Canary Wharf.
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
Olympische Spelen 2012
De Olympische locaties en stadions De feitelijke werkzaamheden op de Olympische locatie in Oost-Londen zijn begonnen in april 2006, dus ruim zes jaar voor de offi ciële opening. Als eerste klus moest een dwars over het terrein lopende hoogspanningsleiding onder de grond worden gebracht waarvoor een meer dan zes kilometer lange tunnel nodig was. Kort daarna begonnen twee aannemers met het reinigen en recyclen van de vervuilde grond van de tientallen jaren vervuilde oude industrieterreinen. In het kader van de duurzame Spelen wordt elke spa van die vervuilde grond niet gestort, maar voor hergebruik bewerkt. In mei 2008 ging vervolgens de eerste spa de grond in voor het grote Olympische Stadion en daarna volgden achtereenvolgens de andere voorzieningen. Het Olympische Park is een 2,5 vierkante kilometer groot terrein dat, om veiligheidsredenen, volledig is omgeven door een hoog hek met schrikdraad. Het park, dat wordt doorkruist door de River Lea, bevindt zich in vier Londense deelgemeenten, Hackney, Tower Hamlets, Newham en Waltham Forest en ligt vlak bij het vervoersknooppunt Stratford. Het enorme terrein huisvestte vroeger een groot aantal kleine bedrijfjes zoals autosloperijen, bandenwinkels, garages, metaalwerkplaatsen en dergelijke. Al die ondernemingen zijn verplaatst of als ze dat niet wilden uitgekocht, wat de overheid alles bij elkaar een fl ink kapitaal heeft gekost. Het Olympische Park biedt plaats aan alle hoofdvoorzieningen: Het Olympische Stadion met tijdens de Spelen een capaciteit van 80.000 toeschouwers. Het stadion omvat onder meer 700 kleedkamers en 14 zestig meter hoge lichttorens en is omringd door een waterpartij waarbij de toeschouwers over vijf bruggen binnen komen. Het stadion krijgt geen afsluitbaar dak, zoals de Amsterdam Arena, maar wordt voor tweederde overdekt met een dak dat is gemaakt uit een speciaal ontworpen stof die op het stalen skelet wordt gespannen.
9
10
Enkele van de locaties van de Olympische Spelen in Londen, 4: basketbalarena, 5: de handbalarena -en (6) de roei- en kanobaan nabij Eton.
AO 2950
Het zwemstadion, met tijdens de Spelen ruimte voor 17.500 toeschouwers, valt vooral op door het 160 meter lange golvende dak dat ondanks z’n gewicht van 3.000 ton slechts aan drie betonnen pijlers is bevestigd. Dit Aquatics Centre staat vlak langs de grote brug die als voornaamste toegangspoort tot de Spelen zal dienen en die deels ook over het dak van dit stadion heen loopt. Het complex omvat drie zwembaden die gevuld zijn met alles bij elkaar 10 miljoen liter water. Bij het zwemcomplex komt een aparte, tijdelijke waterpoloarena. Het Wielerstadion of VeloPark dat plaats biedt aan 6.000 toeschouwers, met naastgelegen een BMX-baan met ruimte voor nog eens 6.000 bezoekers. Een handbalarena die ook plaats biedt aan het onderdeel schermen van de moderne petathlon en die tijdens de Spelen 7.000 zitplaatsen telt. Dit complex valt vooral op door de koperen bekleding van de hele buitenwand. De halve fi nales en fi nales van het handbal vinden echter plaats in de basketbal hal. Een (tijdelijke) Basketball Arena die bestaat uit een met een speciale stof overdekt stalen skelet. Dit stadion biedt plaats aan 12.000 toeschouwers en is daarmee één van de groot-
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
11
Olympische Spelen 2012
4 ste tijdelijke stadions die ooit voor een Olympische Spelen is neergezet. Een tijdelijk hockey stadion met twee velden en een totale capaciteit voor 20.000 toeschouwers. Het Internationale Mediaen Perscentrum, inclusief een grote parkeergarage. Dit liefst 275 meter lange gebouw omvat 52.000 vierkante meter aan studio’s en nog eens 8.000 vierkante meter aan kantoren. Het Mediacentrum wordt zo groot dat er vijf jumbojets in geparkeerd kunnen worden. Daarnaast staat het Internationale Perscentrum met nog eens 29.000 vierkante meter (kantoor) ruimte. Tussen beide gebou-
5
6
12
wen is er een zaal voor persconferenties en soortgelijke bijeenkomsten die plaats biedt aan 800 mensen. Het centrum krijgt een eigen cateringafdeling die dagelijks 50.000 maaltijden kan verzorgen. Dat alles wordt gecompleteerd met een eigen elektriciteitscentrale, een waterpompstation en andere voorzieningen. Daarnaast worden op het eerder kaalgeslagen terrein alles bij elkaar dertig nieuwe bruggen gebouwd, een reeks waterlopen en –partijen aangelegd en meer dan 4.000 bomen en 500.000 weilandplanten geplant. Aan de rand van het Olympisch Park staat het Olympisch Dorp bestaande uit elf torenflats met samen 17.000 wooneenheden. Deze locatie betekent dat de atleten, althans als ze in het Park zelf moeten zijn, hooguit vijftien minuten hoeven te lopen om aan de start te verschijnen. Buiten de hekken van de Olympische locatie zelf, maar daar wel direct aan grenzend, verrijst een nieuw grootschalig winkelcentrum met recreatievoorzieningen, één van de grootste van Groot-Brittannië, dat zowel voor de sporters als de bezoekers een interessante extra attractie kan vormen. ‘’De sporters hoeven zich hier in ieder geval tussen hun optredens niet te vervelen,’’ verwoordt een Olympische official.
Een aantal sporten wordt afgewikkeld op locaties buiten het Olympische Park, soms zelfs (ver) buiten Londen. Dat heeft als bijkomend voordeel dat er minder nieuwe accommodaties nodig zijn waardoor de kosten toch nog enigszins binnen de perken gehouden kunnen worden. Tennis gaat, vanzelfsprekend naar Wimbledon en cricket naar de voor liefhebbers van die sport al even bekende Lord’s Cricket Ground in St. John’s Wood in het noordwesten van Londen. Het boksen, judo, tafeltennis, worstelen, gewichtheffen en enkele Paralympische sporten worden afgewerkt in het ExCel Exhibition Centre, de Londense equivalent van de Amsterdamse RAI. Verder is voor het zeilen een centrum aangelegd in de badplaats Portland bij Weymouth aan de Engelse zuid-
AO 2950
ANDERE LOCATIES
13
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
kust. Het kanoen en roeien vindt plaats in Eton Dorney in Windsor, het wildwaterkanoën nog wat verder weg in Broxbourne ten noorden van de hoofdstad waar onder meer een nieuwe baan inclusief een meer van 10.000 vierkante meter is aangelegd. Voor het schieten is de Royal Artillery Barracks in Woolwich, Zuid-Londen aangewezen. Voor badminton en ritmische gymnastiek zou oorspronkelijk een tijdelijke zaal worden gebouwd maar die sporten gaan nu naar de Wembley Arena in Noord-Londen. Een deel van de paardensport, zoals het eventing, en de meeste onderdelen van de moderne pentathlon worden afgewerkt in Greenwich Park. De voetbalcompetitie tenslotte wordt afgewerkt in de bestaande stadions van Manchester United, Newcastle United, het Millennium Stadium in Cardiff, Hampden Park in Glasgow en het Wembley-stadion in Londen zelf terwijl de voetbalfi nale ook in dat laatste complex wordt gespeeld.
Olympische Spelen 2012
DE SPELEN IN CIJFERS
De Olympische Spelen van 2012 worden gehouden van 27 juli tot 12 augustus. De Paralympische Spelen zijn vervolgens van 29 augustus tot 9 september. Aan de Olympische Spelen zullen 10.500 atleten uit meer dan 200 landen deelnemen. Zij strijden in 26 takken van sport, verdeeld over 34 verschillende disciplines. De Paralympische Spelen tellen nog eens 4.200 deelnemers die meedoen aan 20 takken van sport op 21 verschillende plaatsen. Bij deze Spelen samen worden meer dan 12.000 offi cials ingeschakeld. Op het hoogtepunt van de bouwfase, media 2010, waren bijna 14.000 bouwvakkers en andere mensen op de locaties aan de slag. De overgrote meerderheid van hen komt uit Groot-Brittannië zelf. Meer dan 2.000 van de bouwvakkers komt uit de arme stadsdelen rondom het Olympisch Park. Zij krijgen in het kader van een speciaal programma een gerichte opleiding in een voor dit doel opgericht trainingscentrum. Voor de verschillende evenementen van de Olympische Spelen zijn in totaal acht miljoen kaartjes beschikbaar. De
14
Paralympische Spelen kunnen nog eens door 1,5 miljoen mensen worden bekeken. Halverwege 2010 hadden al meer dan een miljoen mensen via een aparte website aangegeven graag een kaartje te willen kopen. Meer dan 100.000 van hen willen het liefst evenementen in alle 26 takken van sport bijwonen. De Olympische Vlam zal op 18 mei 2012 op Britse grond aankomen. De vlam maakt vervolgens een trip door het hele land die 70 dagen zal duren. Daarbij komen meer dan 8.000 dragers in actie.
In haar pogingen om de Spelen binnen te halen heeft Londen vanaf het eerste moment vooral de legacy, de erfenis van na de Spelen, centraal gesteld. Die legacy speelde dan ook in het bidbook en de verdere onderhandelingen een doorslaggevende rol. De Britten wilden de Olympische autoriteiten laten zien dat de benodigde miljarden goed besteed zijn en dat de stad, het land en de inwoners wat aan het evenement overhouden. Zij wijzen er daarbij steeds op dat driekwart van het miljardenbudget in feite aan deze erfenis wordt besteed. Volgens de Britse autoriteiten ‘gaan we met de legacy veel verder dan bij enige andere Spelen tot nu toe.’ Om de erfenis voor maar zeker na de Spelen tot werkelijkheid te maken, is een speciale Olympic Park Legacy Company opgericht, die een jaar of wat na de Spelen zelf het Olympisch Park in beheer zal krijgen. De Britse hoofdstad heeft daarom nadrukkelijk een van de meest verwaarloosde en verouderde gebieden van de stad, zelfs van het hele land, uitgekozen als locatie voor het Olympisch Park. Hier bevinden, of bevonden, zich de armste stadwijken van Londen, van heel Groot-Brittannië zelfs. Dit is te vergelijken met het woon- en werkgebied van Del Boy en Rodney, de Trotters uit de bekende tv-serie Only Fools and Horses die op veel tv-kanalen nog steeds keer op keer vertoond wordt. Hier vind je dichtgetimmerde en halfver-
AO 2950
De erfenis na de OS 2012
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
15
vallen panden, grauwe flats en enorme braakliggende sloopterreinen, hier vind je halfuitgebrande auto’s die dienen als speelplaats voor de jeugd die veelal in hoodies rondzwerft. Natuurlijk zijn er aan de andere kant ook leuke winkelstraten waar het best gezellig is maar waar het toch ook soms bedreigend aanvoelt.
Olympische Spelen 2012
De skyline van Londen. Na de Spelen wil Londen de meeste voorzieningen een goede bestemming geven.
Dit arme stadsdeel krijgt door de Spelen een grote opkikker. Midden in de wijken waar groen tot nu toe een schaars goed is, verrijst één van de grootste stadsparken van Europa. Dat park telt bovendien een groot aantal moderne voorzieningen waar de bewoners straks gebruik van kunnen maken. Om die bruikbaarheid te vergroten en geen spookstadions achter te laten, speelt de ‘erfenis’ een doorslaande rol bij het ontwerp en de uitvoering van alle nieuw te bouwen Olympische voorzieningen.
Zo is het grote Olympisch Stadion zo geconstrueerd dat na de Spelen hele ringen vol zitplaatsen zo van het stalen skelet ‘afgepeld’ kunnen worden. Uiteindelijk kan er zo een stadion met 18.000 plaatsen overblijven, maar dat kunnen er ook meer zijn als bijvoorbeeld één van de Londense voetbalclubs de accommodatie als thuisbasis gaat gebruiken. Een ander voorbeeld is het zwemstadion. Dat heeft tijdens de Spelen 17.500 zitplaatsen waarvan het grootste deel zich bevindt in twee vleugels die na de Spelen met weinig moeite weggehaald kunnen worden zodat er een handzaam zwempaleis met ruimte voor 2.500 toeschouwers overblijft. Het basketbalstadion gaat nog verder want dat is, ondanks de capaciteit van 12.000 toeschouwers, een tijdelijk bouwwerk dat na de Spelen helemaal weer wordt afgebroken en door de leverancier – die het tijdens de Spelen verhuurt - zo weer elders opgericht kan worden. Het wielerstadion blijft staan met ook dezelfde toeschouwerscapaciteit van 6.000 plaatsen. Daar naast krijgt de lokale gemeenschap bovendien een speciale baan voor mountainbiking. Met de handbalarena, die eveneens blijft staan, krijgt Oost-Londen er een grote nieuwe sporthal bij. Het hockeystadion blijft weliswaar bestaan, maar wordt na de Spelen verplaatst binnen het Olympisch Park naar een ‘hoek’ die bekend staat als Eton Manor. Tenslotte worden de 17.000 wooneenheden in het Olympisch Dorp straks omgebouwd tot 2.800 nieuwe woningen. Die worden verhuurd of verkocht waarbij de helft als ‘betaalbaar’ op de markt moet worden gezet. De verkoop van de huizen is al ver voor de Spelen zelf gehouden worden begonnen. Hetzelfde geldt voor de 80.000 vierkante meter aan kantoren in wat tijdens de Spelen als Mediacentrum zal dienen. De organisatoren in Londen benadrukken daarbij steeds dat de erfenis niet direct na de Spelen geheel bewaarheid zal kunnen worden. Sommige zaken gaan sneller, bij andere duurt het jaren voordat alle economische, sociale en andere voordelen volop tot hun recht zijn gekomen. De economische crisis heeft die periode alleen maar verder verlengd. Zo zal het verkopen van de woningen in het Olympische Dorp
AO 2950
16
17
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
en het verkopen of verhuren van kantoren in het Media Centrum zeker niet op korte termijn gerealiseerd kunnen zijn. Een rapport dat de uiteindelijke voordelen in kaart brengt, gaat daarom in eerste instantie uit van een tijdslijn tot minstens 2020. JACQUES ROGGE 10 JAAR IOC-VOORZITTER
Olympische Spelen 2012
Jacques Rogge (1942) werd in 2001 gekozen tot voorzitter van het Internationale Olympische Comité. De Belgische arts was eerder zelf deelnemer aan de Olympische Spelen, en wel bij het zeilen in de Finnklasse bij de Olympische Spelen van 1968, 1972 en 1976. Als zeiler werd hij eenmaal wereldkampioen en haalde tweemaal een tweede plaats, en werd zestien keer Belgisch kampioen. Verder was hij lid van het Belgische rugbyteam. Tussen 1990 en 1992 was hij voorzitter van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC). In 1991 werd hij volwaardig lid van het Internationaal Olympisch Comité (IOC). In 2001 volgde Rogge Juan Antonio Samaranch op als voorzitter van het IOC. De Olympische Winterspelen 2002 in Salt Lake City waren zijn eerste Spelen. Rogge drong het aantal disciplines tijdens de Zomerspelen terug en beperkte het aantal deelnemers op die Spelen tot ongeveer 10.000. Hij kreeg al snel de bijnaam mister clean om zijn harde aanpak van het dopinggebruik. De Britten streven er verder naar de voordelen zo veel mogelijk over het hele land uit te spreiden. Vanzelfsprekend trekt alles tijdens de Spelen zelf naar Londen - of naar de enkele voorzieningen elders in het land waar diverse specifieke sporten plaatsvinden. Maar daarnaast hebben de organisatoren met meer dan 600 instellingen, van ruiterscholen tot
18
atletiekbanen en zwembaden, afspraken gemaakt over het gebruik als trainingsfaciliteit voor buitenlandse deelnemers. In veel gevallen betekent dit dat de faciliteiten een grondige verbetering zullen ondergaan. Daarnaast is er bijvoorbeeld ook een groot nationaal sportprogramma in gang gezet om Britse jongeren meer voor sport te interesseren en toekomstige Olympische sterren te ontdekken. Bij de erfenis gaat het immers bepaald niet alleen om ‘harde’ voorzieningen. De Britten grijpen de Spelen aan om, althans dat is het streven, één van de beste en meest succesvolle sportlanden ter wereld te worden, onder meer met een groot aantal specifieke trainings- en andere programma’s. Daarnaast moeten de Spelen de jongere generatie inspiratie bieden om mee te doen aan sport-, culturele en vrijwilligersactiviteiten. Het evenement zou daarmee Groot-Brittannië op de wereldkaart moeten zetten als een creatief, ‘inclusief’ en verwelkomd land om in te wonen, te bezoeken of zaken te doen. Die doeleinden gaan, vanzelfsprekend, nog sterker op voor Londen zelf. Een interessante invalshoek biedt de internationale zakelijke dimensie. De Britse handelsbevorderingsdienst UK Trade & Investment probeert actief nationale bedrijven wegens hun al dan niet vermeende Olympische ervaring in beeld te brengen bij soortgelijke toekomstige evenementen zoals de Olympische Winterspelen in het Russische Sochi in 2014 of de volgende Olympische Spelen zelf die in 2016 in Brazilië gehouden zullen worden. Organisatoren van die evenementen worden nu al naar Londen gehaald om daar kennis te maken met Britse collega’s en om zelf eens rustig op het Olympische Park en in de stad rond te kijken.
Londen wil niet alleen een erfenis achterlaten, maar probeert ook de meest groene en duurzame Spelen uit de geschiedenis te organiseren. Om dat te bereiken is voor de eerste keer een duurzaamheidplan gemaakt waarin de totale CO2-voetaf-
AO 2950
Groene Spelen
Olympische Spelen 2012
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
druk van het hele evenement – van de eerste spa tot het laatste stukje erfenis – is berekend. Enkele voorbeelden van duurzaamheid in de praktijk zijn: In de ontwerp- en bouwfase staat bij de materialenkeus de duurzaamheid voorop. Al met al is daarmee bereikt dat de bouw vijftien procent minder CO2 veroorzaakt dan anders het geval zou zijn geweest. Zo is bijvoorbeeld het Olympisch Stadion het lichtste dat ooit is gebouwd, wordt het Wielerstadion voor bijna 100 procent op natuurlijke wijze geventileerd en is voor de vloeren van de zwembaden gerecycled beton gebruikt. Een groot deel van de zware bouwmaterialen wordt over het water aangevoerd, waarvoor door een (Nederlandse) aannemer een buiten gebruik zijnde sluis weer in werkbare staat is hersteld en een aantal oude kanalen in dit deel van Londen bevaarbaar zijn gemaakt. Tijdens de Spelen zal dankzij het opvangen van regenwater, toiletten die weinig water verbruiken en dergelijke maatregelen het totale waterverbruik 40 procent lager uit kun-
19
De locatie voor boksen, judo, tafeltennis, taekwondo, gewichtheffen, worstelen, paralympische tafeltennis en gewichtheffen en het rolstoelbasketbal.
20
nen komen dan in vergelijkbare voorzieningen. Het Energie Centrum draait voor een deel op biomassa en een gecombineerde water/koeling/krachtinstallatie. Verder nemen de organisatoren zich voor dat er niets van de naar schatting 8.000 ton afval die de Spelen zal opleveren op een stortplaats terecht komt. Alle eten en drinken dat op het terrein zelf wordt verkocht zal ook verpakt worden in recyclebare materialen. Uitgangspunt is verder dat zo veel mogelijk bezoekers per openbaar vervoer, op de fiets of lopend naar het Olympisch Park komen, niet alleen uit transport- maar zeker ook uit milieuoverwegingen. Om dat te bereiken worden de naastgelegen treinstations Stratford International en Stratford Regional uitgebreid en gemoderniseerd. Tijdens de Spelen krijgt Stratford een hogesnelheidsverbinding Javelin met het centrum van de stad die, althans dat is het plan, elke zeven minuten zal rijden. Daarnaast wordt ook de Dockland Light Railway die langs het Olympisch Park loopt vernieuwd, onder meer met 55 nieuwe rijtuigen, en zijn enkele lijnen van de London Underground en station West Ham vernieuwd en uitgebreid. Wie toch per auto naar Londen reist, kan gebruik maken van P&R terreinen die door 800 bussen worden verbonden met de Olympische locaties. Reizigers die per Eurostar vanuit Parijs, Brussel of Amsterdam naar Londen komen, kunnen vlak bij Stratford International op de Javelin overstappen.
De Britse overheid heeft, zoals gezegd, een budget van 9,3 miljard pond uitgetrokken voor de Spelen. Ruim 6 miljard daarvan is bestemd voor de ‘hardware’, de stadions en andere voorzieningen op en rond het Olympisch Park. Het Olympisch Dorp en het Mediacentrum waren oorspronkelijk niet in deze begroting opgenomen. Het Olympisch Dorp zou geheel gefi nancierd worden door de projectontwikkelaar Lend Lease Corp, die na de Spelen dan ook de wonin-
AO 2950
Het financiële plaatje
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
Olympische Spelen 2012
Het Olympisch stadion gevisualiseerd tijdens de Spelen.
gen kon verkopen, terwijl het Mediacentrum op dezelfde manier naar de kantorenmarkt zou gaan. Die plannen zijn door de fi nanciële crisis echter gedeeltelijk in het water gevallen waardoor de overheid fl ink moest bijspringen. In het budget is verder een kleine twee miljard ingecalculeerd voor onvoorziene uitgaven, een bedrag dat twee jaar voor de start van de Spelen in ieder geval nog voldoende leek. Daarnaast zal de Staat de gelden voor de tegenwoordig vereiste strenge beveiliging, voorlopig geschat op ruim 800 miljoen pond, voor haar rekening nemen. Londen hoopt uiteindelijk ook wat aan de Spelen over te houden. De belangrijkste inkomstenbron zijn de duizenden bezoekers en andere toeristen die hopelijk miljarden extra
21
22
in het laatje brengen voor de hotels, restaurants, souvenirverkopers en andere bedrijven in de toeristensector. Alleen al voor de ‘Olympische familie’ zelf zijn minstens 80.000 hotelkamers nodig, aldus een enkele jaren voor de Spelen geschreven rapport. De Britten kijken daarbij vooral naar het succes van twee voorafgaande afleveringen, die van Atlanta in 1996 en in Sydney van 2000. De toeristische opbrengst van de Spelen van Atlanta is uitgekomen op 3,2 miljard pond terwijl die van Sydney in totaal 4,2 miljard pond waarvan 2,4 miljard als extra inkomsten in het laatje hebben gebracht. Volgens de studie leverde de kosten-batenanalyse van Sydney een overschot op van bijna 3,3 miljard pond, een bedrag dat in andere publicaties echter ernstig wordt tegen gesproken. Door de opnieuw hogere beveiligingskosten en een mogelijk langere naijlperiode schatten de rapporteurs de opbrengsten voor Londen echter voorhands een stuk lager in. MAAKT AMSTERDAM KANS OP DE OS 2028?
Een aantal prominente Nederlanders, onder wie Prins Willem-Alexander en Erica Terpstra, maken zich sterk voor het binnenhalen van de Spelen, precies 100 jaar nadat de eer Amsterdam al eens ten deel viel. Hoewel een offi ciële kandidaatstelling nog moet plaatsvinden - dat zou pas over een jaar of 15 zijn - zou dit niet de eerste keer zijn dat Nederland een tweede Olympiade wil binnenslepen. In de jaren ‘80 was Amsterdam opnieuw kandidaat, dit keer voor de Spelen van 1992. De hoofdstad ging roemloos ten onder, viel al in de eerste stemronde af en Barcelona streek met de eer.
Een groot deel van het geld voor het realiseren en houden van Olympische Spelen en Paralympische Spelen moet van de sponsors komen. Londen heeft die sponsors ingedeeld in
AO 2950
SPONSORS
Olympische Spelen 2012
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
drie categorieën, afhankelijk van het aantal miljarden waarmee ze over de brug willen komen. Die inbreng bepaalt aan de andere kant ook wat dat bedrijf met de sponsorrechten mag en kan doen. Een hoofdsponsor kan er ruim gebruik van maken en het logo bijvoorbeeld op z’n producten of bestelwagens afdrukken, de ‘officiële auto’s of andere producten leveren en vooral reclameacties met het logo voeren. Een ‘derde rangs sponsor’ daarentegen krijgt daar maar beperkte mogelijkheden voor. Bedenk: wie niet op de officiële sponsorlijst staat mag niets, het logo niet gebruiken, officieel zelfs de woorden Olympische Spelen van 2012 niet commercieel uitbuiten. De Londense autoriteiten stellen letterlijk alles in het werk om ervoor te zorgen dat de duur-
23
Het Britse Parlementsgebouw met de Big Ben
24
betaalde sponsorrechten ook niet verwateren door illegaal gebruik. Een voorbeeld: bouwers – ook Nederlandse – die bij het project zijn betrokken mogen daar geen melding van maken in persberichten, jaarverslagen of andere publicaties. Als hoofdsponsors voor de Spelen van 2012 treden op Adidas, BMW, BP, British Airways, British Telecom, EDF Energy en Lloyds TSB. De officiële supporters zijn Adecco, ArcelorMittal, Deloitte, Cadbury, Cisco, Thomas Cook en UPS. Daarnaast is er nog een groeiende lijst van zogenaamde officiële leveranciers waaronder Eurostar, hotelketen Holiday Inn, het marketingcommunicatie bureau McCann Worldgroup, adviesbureau Boston Consulting Group en het farmaceutische bedrijf GlaxoSmithKline. Het is goed hierbij aan te tekenen dat het International Olympic Committee zelf ook een aantal vaste wereldwijde partners zijn. Dat zijn Coca-Cola, Acer, Atos Origin, GE, McDonald’s, Omega, Panasonic, Samsung en Visa. Die namen zullen dan ook tijdens 2012 op grote schaal in en rond de Britse hoofdstad zijn terug te vinden.
NOTEN
Vanwege de sterk fl uctuerende koers van het Britse pond tegenover de euro zijn de bedragen in ponden niet omgerekend. Bij het ter perse gaan van AO was het
AO 2950
pond circa 1,17 euro waard
25
SO C I A A L M A AT SC H A P P E L I J K
Referenties FOTOGRAFIE London2012.com Wikipedia WEBSITES www.olympischespelen.startpagina.nl www.olympischespelen.net www.london2012.com
AO 1030
AO 2723
Nieuwe vlaggen in Tokyo
Olympische Spelen
Kl. Siersma
W. de Valk
AO 2136
AO 2806
Amsterdams Olympisch Vuur
De Olympische Marathon
M.C.J. Eyck
A. Steijlen
Colofon AO (Actuele Onderwerpen) is een uitgave van Prosu MediaProducties en verschijnt 18 keer per jaar. Deskundige auteurs informeren compact, gedegen én prettig leesbaar over onderwerpen op de volgende aandachtsgebieden: medisch, biografie, actueel en sociaal-maatschappelijk. AO startte in 1936 als uitgave van de Stichting IVIO (Instituut voor Individuele Ontwikkeling). Prosu MediaProducties maakt deel uit van de Prosu Groep, specialisten in marketing & media (zie www.prosu.nl). Uitgever Drs. Meine Breemhaar Hoofdredacteur Andries Greiner Directeur Aalt den Herder Vormgeving LVBNetworks, Amersfoort Productie Prosu GrafiMedia te Lelystad Informatie over dit AO Titel Londen wil ‘duurzame’ Olympische Spelen 2012 AO nr. 2950 ISBN 9789085871316 Publicatiejaar juni 2010 Cover london2012.com Prosu Media Adres E-mail Internet
Producties Postbus 283, 8250 AG, Dronten
[email protected] www.actueleonderwerpen.nl
Auteursrecht Van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie is het auteursrecht geregeld met Pictoright te Amsterdam. © c/o Pictoright Amsterdam 2008. AO heeft al het mogelijke gedaan om de eigenaars van de reproductierechten op te sporen en verontschuldigt zich voor elke onopzettelijke weglating en zou in zulke gevallen graag in toekomstige uitgaven een vermelding opnemen. Redactie en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventueel in deze uitgave voorkomende onjuistheden.
Abonneeservice e-mailadres:
[email protected] faxnummer: 0320 286 985 post: Abonneeservice AO p/a t.a.v. mw. Anita Koolen, Postbus 283, 8250 AG, DRONTEN Losse uitgaven U kunt verschenen nummers los bestellen. Kijk op www.actueleonderwerpen.nl voor ons archief. U plaatst uw bestelling door een mail te sturen naar
[email protected] Los nummer € 5.75 + € 2.50 verzendkosten Verzamelband € 3.50 + € 2.50 verzendkosten Abonnementen U kunt een abonnement afsluiten door een mail te sturen naar
[email protected] Of schriftelijk o.v.v.uw volledige adres met telefoonnummer naar Abonneeservice AO, t.a.v. Anita Koolen Jaarabonnement (Benelux) € 59 Jaarabonnement (buiten de Benelux) € 95 Special editions, als relatiegeschenk U kunt ieder verschenen nummer in een meeroplage nabestellen en (laten) verspreiden onder uw relaties, zowel zonder als met vermelding van uw bedrijfslogo. Met AO heeft u een uniek, betaalbaar en gewaardeerd relatiegeschenk in huis. U kunt uw vragen mailen naar
[email protected]. Cadeau abonnement U kunt uw familie, vrienden of kennissen verblijden met een cadeau abonnement. Stuur uw aanvraag met uw adres gegevens voor de factuur en de adres gegevens voor de ontvanger naar
[email protected] o.v.v. ‘cadeau abonnement’. Degene zal het abonnement een jaar lang ontvangen (18 uitgaven) en het abonnement stopt automatisch na een jaar. Annulering Ieder abonnement loopt tot wederopzegging, tenzij anders door ons vermeld. Opzegging dient u, minimaal 2 maanden voor verstrijken van de abonnementsperiode, schriftelijk aan Prosu MediaProducties door te geven. Onderwerpsuggestie Heeft u als lezer, auteur of instelling een onderwerp voor een uitgave, mail uw suggestie dan naar
[email protected] t.a.v. de heer Ben Claessens. Brailleleesregel/spraakbox De actuele onderwerpen-reeks is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar via de brailleleesregel/ spraakbox. Nadere informatie hierover is te krijgen bij CBB, Christelijk Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden, te Ermelo, telefoon 0341- 56 54 99.
Recent Verschenen
AO 2949
AO 2948
Stemgedrag bij Tweede Kamerverkiezingen
Alpe d’HuZes Het megasucces van een sponsorevenement
in de 20ste en 21ste eeuw
www.actueleonderwerpen.nl
www.actueleonderwerpen.nl
Voor nadere actueel
actueel
informatie over abonnementen,
AUTEUR:
AUTEUR:
pagina 26.
frank heinen
pieter van wijnen
zie het colofon op
www.actueleonderwerpen.nl
eddie niesten
frank heinen
www.actueleonderwerpen.nl
Uitvaart bij ons en elders, toen en nu
AUTEUR:
AUTEUR:
AUTEUR:
monique gouwerok en renate mashati hamadani
Duurzaamheid is de hype voorbij
AO 2945
Bij Leven en Dood
sociaal maatschappelijk
www.actueleonderwerpen.nl
AO 2946
sociaal maatschappelijk
Beeld van twee eeuwen ontwikkeling
sociaal maatschappelijk
AO 2947
Kinderopvang
Kijk ook op www.actueleonderwerpen.nl
Wilbert Horsting : Al vele jaren fan van AO. “Hij zag AO en was gelijk verkocht.”
Voor nadere informatie over abonnem enten, zie het colofo n op pagina 26.
AO draagt bij aan algemene ontwikkeling en behandelt boeiende actuele onderwerpen, met voldoende diepgang.
Olympische Spelen 2012 De Olympische Spelen van 2012 worden in Londen gehouden van 27 juli tot 12 augustus. De Paralympische Spelen zijn vervolgens van 29 augustus tot 9 september. De moderne Spelen zijn mega-evenementen die miljarden aan investeringen vergen. Aan de Olympische Spelen zullen 10.500 atleten uit meer dan 200 landen deelnemen. Zij strijden in 26 takken van sport verdeeld over 34 verschillende disciplines. De Paralympische Spelen tellen nog eens 4.200 deelnemers die meedoen aan 20 takken van sport op 21 verschillende plaatsen. Bij deze Spelen samen worden meer dan 12.000 officials ingeschakeld. In dit AO blikt journalist Ruud Peys, woonachtig in Londen, vooruit op de Spelen. De prachtige foto’s komen van de site Londen2012.com. In deze uitgave ook kort aandacht voor Jacques Rogge, dit jaar 10 jaar voorzitter van het IOC. En voor de wens van Amsterdam de Spelen van 2028 binnen te halen.
DE AUTEUR Ruud Peys is bijna veertig jaar journalist en tekstschrijver, eerst bij enkele regionale weekbladen en bij Het Parool en sinds 1988 als freelancer. Peys werkte voor opdrachtgevers als het Ministerie voor Economische Zaken, het Haagse voorlichtingsbureau van het Europees Parlement, de KLM en de Provincie Flevoland. De laatste tien jaar is hij vanuit Londen vooral actief als buitenlands correspondent voor Nederlandse vakdagbladen en -tijdschriften in Groot-Brittannie - waar hij woont -, Ierland en Frankrijk. Ruud Peys schreef ook drie boeken: ‘Flevoland, de 12e Provincie’, ‘Na 1992, Europa zonder grenzen’ en ‘Vissersplaatsen in Nederland en België ‘. Hij schreef eerder AO- uitgaven over Staatsvrouwen en over Prins Charles.
ISBN: 978-9085871316
Kijk op onze website voor abonnementen en losse uitgaven:
www.actueleonderwerpen.nl SISO: 616.15; lympische Spelen (2012); economische aspecten
9 789085 871316