Loca%e & Erfgoed Aggrega%edag 5 juni Presenta%e – Amersfoort Tine van Nierop & Ralph Stuyver S%ch%ng Digitaal Erfgoed Nederland 5 juni 2013
Loca%e…
• Belangrijk voor beschrijving én ontslui%ng van cultureel erfgoed. • Varieert van bijv. woonplaats kunstenaar tot een dossier over meerdere eeuwen van één loca%e (bijv. monument). • Vrijwel geen erfgoed database of digitale erfgoed dienst zonder loca%egegevens.
Doel E&L
• Ontwikkelen van een na%onale digitale infrastructuur voor het vergroten, verbreden, betrekken en inspireren van gebruikers van digitale erfgoedcollec%es, door:
– het gestandaardiseerd bundelen van het aanbod (tekst, beeld, kaartmateriaal, audiovisueel materiaal, toepassingen, etc.), – de nieuwe mogelijkheden voor deelnemers te faciliteren die (mobiele) media bieden voor loca%eve digitale informa%e.
Waar staan we nu? Ini%a%efase (2012)
>>> Project Ini%a%e Document (PID: januari 2013)
Realisa%efase (2013-‐2015) • • • • • •
Bestuur STAP: eindverantwoordelijk DEN: uitvoerend RCE: projectpartner & exploitant van de resultaten WAAG: projectpartner (conceptontwikkeling) BNL: projectpartner (infrastructuur) Deelnemers: dienstenontwikkeling, content aggrega%e, netwerken
Juni 2013 >>> afronden concep^ase, start pilots, ontwikkeling programma van eisen (werkgroepen & klankbordgroepen)
Partners E&L 1 Projectpartners (RCE, BNL, Waag, STAP, DEN) Investeren, beslissen en realiseren (ontwikkelen) mee. 2 Kennispartners Investeren en beslissen mee. 3 Strategische partners Partners (bv. locale projecten, regionale portals, landelijke webservices) wisselen via hun pla^orms content, collec%es en geo-‐informa%e uit met het project. 4 Contentleveranciers Leveren digitale collec%es en gestandaardiseerde metadata, bij voorkeur als open data. 5 Waarde toevoegende par<jen (crea%eve industrie, dienstenleveranciers en onderwijs)
Uitgangspunten E&L • Hergebruik of opschaling van bestaande ini%a%even (toepassingen, halffabricaten en infrastructuur) • Gedistribueerd (vernetwerkt) waar het kan, centraal (bijv. aggrega%e en indexering) waar het moet • Publiek-‐private samenwerking s%muleren: wat door de markt opgepakt kan worden aan de markt overlaten • Cultureel ondernemerschap s%muleren en faciliteren van bij Nederlandse digitaal cultureel erfgoedhouders • Groeimodel bieden naar open content en open data (meer dan meta-‐data) • Aanzet tot open ontwikkeling loca%eve erfgoed sobware, (duurzaam beheer, open-‐source community, etc.)
E&L beoogt:
• Duurzame uitwisseling te verbeteren tussen historische geo-‐informa%e onderling (ErfGeo), en met andere geo-‐informa%e (GisGeo) • Gebruik en hergebruik te s%muleren voor erfgoedinstellingen, crea%eve industrie, kennisinstellingen, toerisme, publiek…
Dus er is een standaard?
• Ja, nee, teveel, te generiek, specialis%sch en complex, ontbreekt nog... • ‘GisGeo’: geo-‐standaarden en normen voor digitaliseren, georefereren, vectoriseren, opslag, uitwisseling en presenta%e. (IMGeo, INSPIRE, PDOK, OCG, etc.) • ‘ErfGeo’: geo-‐standaarden en normen voor opslag, uitwisseling en presenta%e nog worden uitontwikkeld. (IMKICH, Europeana).
‘GisGeo’
Wat als…
De gebruiker kan hier zelf een historische erfgoed collec%e toevoegen van… Tijd 1811
2012
+
Historische Kaarten
‘ErfGeo’
‘ErfGeo’
Standaarden GisGeo ErfGeo •
Bestaat niet/soms/onduidelijk
•
Bestaat niet/soms/onduidelijk
•
Bestaat niet/soms/onduidelijk
•
Bestaat niet/soms/onduidelijk
GIS/GEO: Seman<sche en conceptuele harmonisa<e
ISO HOE
Piramide van domein standaarden
ISO standards
INSPIRE
European guidelines
NEN3610
Na%onal standards
Data Exchange
IMRO
IMWA IMLG IMNAB IMBAG IMKL IMKAD IMKICH IMWE IMGeo IM0101 IMBRO IMTOP IMOOV IM . . .
Domain standards
WAT
Organisa%on standards
Producten van E&L • Een basisinfrastructuur voor harves%ng, indexering en teruglevering • Een seman%sche tussenlaag voor verrijking en contextualisering • Een decentrale dienstenpla^orm (tools, API's, marktplaats) • Mobiele app(s) • Kennisbank voor ErfGeo • Koppelingen met en tussen andere informa%esystemen (totale lijst met productkenmerken: zie eind van de presenta%e)
(v37)
6 Applica%es
App 2 api
App 1 api
App 3 open api
App 4 cust api
E&L 5 Output/ Input
Toolkits
API
4 Middleware: Seman%ek
E&L Seman.
E&L Index
3 Middleware: Structuur
Repository
Registry
2 Input/ Output 1 Digitale Collec%es Instellingen met collec%es
API
Intermediairs/ pla^orms
Archief
Bibl.
Y
X
Mus.
Monu.
Europeana Europeana Europeana
Archeo
LoD
WWWaar
E&L biedt • De mogelijkheid om na%onaal kennis, bereik, par%cipa%e en valorisa%e te realiseren m.b.t. ruimtelijk historisch erfgoed (ErfGeo) • Na%onale infrastructuur (index, Api’s, etc), seman%sche verrijkingen • Gebruik van E&L datasets (incl. historische cartografische data bijv. WatWasWaar) • ErfGeo kennisbank (onderzoeken, standaarden, etc.) • Halffabricaten (mobiele apps, ErfGeoViewer, OpenSource wiki etc)
E&L voordelen • • • • • •
Financiële besparing (1x wiel uitvinden) Verhoging datakwaliteit en uitwisselbaarheid Doelgroepbereik en betrokkenheid Valorisa%e (diensten, producten, samenleving) Standaardisa%e, schaalgroose Hergebruik (half)fabricaten (mobiele apps, ErfGeoViewer, OpenSource wiki etc)
Hoe open willen we zijn? • Open Standaarden voor uitwisseling van gestructureerde data tussen instellingen, marktpar%jen, kennisins%tuten, locale en (inter)na%onale overheden, gebruikers? • Open Data, openbaar, ‘rechtenvrij’, beschikbaar, geschikt voor (her)gebruik? • Open Source standaarden, sobware, doorontwikkeling? • Meerwaarde van samenwerken, valorisa%e, businessmodellen?
Koppelingen tussen aggregatoren Mechanisme (trend) Portal (2012)
>
Cloud (2015?)
metadata
aggregator
content provider
content provider
aggregator
content provider
content provider
content provider
metadata & content
aggregator
content provider
content provider
aggregator
content provider
content provider
content provider
*erfgoedenloca%e.nl projectblog: project ini%a%e document PID *den.nl www.den.nl/project/501
%
[email protected]
?!
1. Basis infrastructuur • ErfGeo standaarden en architectuur • Harves%ng infrastructuur van metadata, thumbnails en links (vgl. DigColl NL, DimCon, Bibliotheek.nl) • Index van geharveste en gestandaardiseerde informa%e • Mechanisme (API) om de geïndexeerde informa%e bruikbaar te maken voor deelnemers in de eigen dienstverlening • Mechanisme (API) om de gestandaardiseerde en seman%sch verrijkte informa%e terug te leveren aan deelnemers • Mechanisme (API) om door gebruikers verrijkte content vast te leggen (crowd sourcing, user generated content) • Datasets ontsluiten van deelnemers
2. Verrijkingslaag • Kennissystemen (thesauri en ontologieën met loca%eve informa%e) ten behoeve van seman%sche koppelingen (vgl. Erfgoedsuite, CATCH+ thesaurus repository) • Mechanisme om door gebruikers ingebrachte kennis vast te leggen en terug te leveren aan erfgoedinstellingen en andere gebruikers
3. Dienstenlaag E&L faciliteert instellingen, crea%eve bedrijven en andere par%jen om zelf nieuwe mobiele apps, websites en andere digitale interfaces te ontwikkelen die gebruik maken van de grote hoeveelheden gestandaardiseerde erfgoedinforma%e. Er worden twee ‘toolkits’ opgeleverd, white label: • 3a. ErfGeoviewer toolkit • 3b. Mobiele tours toolkit Er worden twee apps opgeleverd: • 3c. Dienstenpla^orm E&L • 3d. Mobiele informa%e app E&L
3a. ErfGeoviewer toolkit (white label) • E&L faciliteert instellingen om hun eigen publiek kennis te laten nemen van hun collec%e op basis van loca%e. Instellingen kunnen het eindproduct voorzien van eigen ‘branding’ • Standaard userinterface op de index (laag-‐, zoek-‐, filter en sorteer mechanisme) en technische koppelingen • Standaard interface op het centraal opgeslagen kaartmateriaal waarmee derden (bijv. VVV’s) of erfgoedinstellingen een kaartapplica%e met (selec%es van) de CE-‐collec%e’s kunnen invoegen in de eigen website • Een apps-‐market, waarin zichtbaar is welke apps ingezet kunnen worden om de bijeen gebrachte data te kunnen bevragen en gebruiken • OpenSource service & support dienst (exploita%e fase) mogelijk ism ‘Erfgoed Makelaar’ (CATCHplus)
3b. Mobiele tours toolkit (white label) • Een toolbox voor deelnemers en derden (VVV, Scholen, etc.) om makkelijk een eigen tour op te stellen zonder hoge instapkosten • Professionele afnemers van de tour kunnen tours customizen: eigen POI’s toevoegen en van eigen vormgeving en branding voorzien • De gebruiker kan een serie interessante plaatsen langs een route vinden en bezoeken, en bij iedere plaats een beschrijving en een preview en gekoppelde collec%e-‐items zien. De gebruiker kan een reac%e (tekst, beeld) plaatsen bij een plaats op de route, kunnen zien hoe lang de tour is (km, %jd) en kan de plaats of collec%e-‐item delen via mail en social media. De gebruiker wordt voor verdieping en gerelateerde collec%e-‐items gelinkt naar het dienstenpla^orm E&L of naar andere aan E&L gekoppelde diensten of bronhouders
3c. Dienstenpla^orm E&L Het publiek met een algemene of specifieke interesse in haar leefomgeving kan hier betrouwbare erfgoedinforma%e vinden en deze zelf verrijken met eigen inbreng of materiaal, met de volgende func%es: • Gebruik van alle E&L databases via een laag-‐ (layers), zoek-‐, filter en sorteer mechanisme • Biedt in opvolging van de mobiele app mogelijkheden tot een online vervolg voor meer diepgang • Promo%e pla^orm van verschillende diensten uit de sector zoals (mobiele) tours
3d. Mobiele informa%e app E&L Binnen het project wordt geen eindgebruikersproduct opgeleverd. Erfgoed & Loca%e faciliteert de realisa%e van een Mobiele informa%e app door derde par%jen (crea%eve industrie) met de func%es: • Biedt van thema%sche data en tours o.b.v. loca%e en persoonlijke interesse • Biedt op iedere loca%e en %jd cultureel erfgoed en erfgoedinstellingen in de buurt, de route erheen en achtergrond informa%e • Geïnteresseerde ontwikkelaars kunnen de beschikbare erfgoed data inzesen voor het zelf ontwikkelen van een applica%e • Biedt gebruikers voor verdieping en gerelateerde collec%e-‐items links (E&L dienstenpla^orm, deelnemers, andere diensten of bronhouders)
4. Koppelingen externe dbases en systemen • • • •
Europeana/Carare/EULocal Integra%e WatWasWaar data WatWasWaar > WieWasWie Linked Open Data
5. E&L communica%ekanalen • Tijdens project: – Blog, twiser, facebook;
• Na project: – Vragen en discussieforum (in overleg met RCE).
6. Management en kennis producten • Business case ter onderbouwing van het toekoms%ge beheer van de resultaten. Hierbij bekijkt E&L ook of apps die reeds met publieke middelen zijn ontwikkeld aangepast/gecon%nueerd kunnen worden (vgl. Xwashier) • Richtlijnen voor (her)gebruik van metadata en open source sobware • Digitalisering en verrijking van digitale objecten • Kennisbank met ErfGeo standaarden (DE basis) en uitwisselingsprotocollen. De kennisbank wordt onderdeel van de bestaande DEN/RCE kennisinfrastructuur voor digitaal erfgoed • Communica%estrategie, plan en middelen inclusief huiss%jl • Content-‐ en Collec%estrategie en plan
