Lijst van ziekten in de āyurveda

Lijst van ziekten in de āyurveda In de klassieke geneeskundige werken worden 140 ziekten onderscheiden: 80 Vāta-ziekten, 40 Pitta-ziekten en 20 Kapha-ziekten. Ninivaggi (An Elementary Textbook of Ayurveda) geeft op p. 235-239 een overzicht van deze ziekten. Natuurlijk is men in de loop der eeuwen veel meer ziekten gaan onderscheiden en er komen er nog steeds nieuwe bij. Dat gebeurt vrijwel altijd door samenstellingen van bestaande woorden te maken. In de onderstaande lijst staat achter de ‘klassieke ziekten’ een aanduiding: V 35 bijvoorbeeld. Dat betekent dan dat het de 35e Vāta-ziekte is volgens Ninivaggi. De lijst maakt geen enkele aanspraak op volledigheid. Het is wat ik tot nog toe ben tegengekomen. De spelling van de benamingen van de ziekten die ik aantrof in Ninivaggi en in andere handboeken, is door mij gecheckt. Ik heb daarvoor de woordenboeken van Monier-Williams en Macdonell geraadpleegd. De gecontroleerde spelling is door mij in paars aangegeven. Sommige ziekten (waaronder enkele die ik in Vāgbhaṭa tegenkwam) kon ik niet in de woordenboeken terug vinden. Als ik de juiste spelling niet heb kunnen vinden, maar toch vermoed dat die min of meer correct is, dan is dat woord in zwart opgenomen. Om de vaak moeilijke benamingen voor ziekten wat begrijpelijker te maken heb ik woorden toegevoegd ter verduidelijking. Vaak gaat het om het eerste woord van een samenstelling. Als het een lichaamsdeel betreft is dat woord in rood aangegeven (vb. akṣi), als het een ander woord betreft heb ik het in blauw aangegeven (vb. agni). Een wortelteken voor een woord duidt aan dat er sprake is van een werkwoord (vb. √ chṛd). Ik heb de klanken zo nauwkeurig mogelijk weergegeven. De lange a, i en u zijn te herkennen aan een streep boven de letter (ā, ī en ū). Voor de velare nasaal (de n vóór een g of k) heb ik het teken ṅ gebruikt. De palatale n, d en t zijn weergegeven door: ṇ, ḍ en ṭ. De genasaleerde klinker is herkenbaar doordat hij wordt gevolgd door een m met een punt erboven (ṁ). De drie s’en hebben hun gebruikelijke transcriptie: ś, ṣ en s, evenals de syllabevormende ṛ (die in westerse spelling vaak als ri of ru wordt geschreven). De aspiratieklank (visarga) is, zoals gebruikelijk, aangegeven met een h met een punt eronder (ḥ). De volgorde van het Sanskrietalfabet wordt aangehouden. Volgorde van de letters: a - ā – i - ī – u - ū – ṛ - ḷ - e – ai – o – au k–g–ṅ–c-j–ñ–ṭ–ḍ–ṇ–t–d–n–p–b–m– y–r–l–v-ś-ṣ–s–h

akṣi akṣipāka akṣibheda akṣiroga akṣivyudāsa akṣiśūla agni agnisāda januari 2009

p 35 v 41 v 58 v 57

oog oogbindvliesontsteking, conjunctivitis oogpijn oogklachten hangend bovenste ooglid stekende pijn in het oog spijsverteringsvuur zwakke spijsvertering © 2009 Maaike Mulder

eye conjunctivitis

n. i-stam m. a-stam

eye pain eye disease ptosis of eyeball pinching pain in eye digestion fire weakness of digestion

m. a-stam m. a-stam m. a-stam m./n a-stam m. i-stam m. a-stam 1

aṅga aṅgagandha aṅgabādha aṅgamarda aṅgamejayatva aṅgāvadharāṇa

p 12

p 13

a-, anjīrṇa ajīrṇa āmājīrņa (āma-ajīrņa) vidaghdājīrņa viṣṭabdhājīrņa

sthūla atisthaulya, sthaulya atisveda tṛpti atṛpti

v 76

k 17 p 11 p 32

adhiadhimantha adhimāṁsa adhyarbuda an-anta anantavāta anala

analasāda an-avasthita anavasthita-citta anavasthitacittatva

v 80

anīśvara anīśvaratva utsāha anutsāha antar(a) antardaha anna -ja januari 2009

limb, body

n. a-stam

unpleasant body odor cracking pain or sores on the body scafing of the limbs trembling of the body cracking pain or sores on the body not digestion, old age indigestion

m. a-stam m. a-stam

door kapha/ama veroorzaakt door pitta veroorzaakt door vata veroorzaakt

ajīrṇi atipralāpa atipralāpa √ vṛdh ativṛddhi sāra atisāra, atīsāra

lichaamsdeel, ledemaat, lichaam nare lichaamsgeur pijn of zweren over het hele lichaam schaafwonden trillen van het lichaam pijn of zweren over het hele lichaam hebbend niet spijsvertering, ouderdom slechte spijsvertering

p8

slechte spijsvertering extreem, erg gezwets delirium groeien, vermeerderen extreme groei, ascites beweging (chronische) diarree, dysenterie dik obesitas, zwaarlijvigheid overvloedig zweten voldoening, tevredenheid niet een verzadigd gevoel kunnen krijgen, onverzadigbaarheid in, naast, bij acute glaucoom poliep regionale uitzaaiing van kanker (metastase) eindeloos (lett.: geen einde) migraine spijsverteringsvuur dyspepsie, problematische spijsvertering onzeker (m.n. in gedrag) labiel van geest labiliteit, borderline-achtig gedrag geen heerser hebbend verlies van controle over de spieren energie, besluitvaardigheid gebrek aan energie en besluitvaardigheid van binnen brandend gevoel in de borst, interne hitte, koorts voedsel ontstaan door, geboren uit © 2009 Maaike Mulder

m. a-stam n. a-stam adjectief prefix n. a-stam n. a-stam n. a-stam n. a-stam n. a-stam

indigestion extreme incoherent speech delirium to grow extraordinary growth motion diarrhoea

f. i-stam prefix m. a-stam m. a-stam verbum f. i-stam m. a-stam m. a-stam

thick obesity excessive perspiration satisfaction inability to feel satiated

adjectief m. a-stam m. a-stam f. i-stam f. i-stam

in, near acute glaucoma polyp metastase

prefix m. a-stam n. a-stam m./n. astam adjectief m. a-stam m. i-stam m. a-stam

endless migraine digestion fire dyspepsia unsure mental disorder mental disorder and agitation without a superior loss of control

adjectief adjectief n. a-stam

energy lack of energy

m. a-stam m. a-stam

intern burning sensation in the chest food born from

adjectief m. a-stam

adjectief n. a-stam

n. a-stam adjectief 2

annajaśūla √ pac apakti apa + √ cī apacī

abhi + √ ṣyand abhiṣyanda, abhisyanda

(koliek)pijn door teveel eten koken, verteren indigestie verzamelen vergroting v.d. lymfeklieren v.d. nek (lymfadenitis) weg van, naar beneden epileptische aanval, spasme arm zere arm herinnering epilepsie, bewustzijnsverlies met betrekking tot, bij, ook opgedroogde slijm in de neus; reukverlies lopen, stromen (vloeistoffen) oogontsteking, ophtalmia

amla amlapitta amlikā

p6

zuur maagzuur, reflux, gastritis zure smaak in de mond

aṁsa aṁsadaha

p9

k 12

apaapatānaka bāhu apabāhuka smāra apasmāra apiapīnasa

a-rasa arasajñatā ruci aruci arūṇṣi arocaka √ ār arti, ārti ardita ardita

v 48

v 64

arbuda arbuda kaphaja arbuda pittaja arbuda māṁsaja arbuda medoja arbuda raktaja arbuda vātaja arbuda

a-lasa alasaka k6 śabda januari 2009

m. a-stam verbum f. i-stam verbum

down convulsion, spasm arm bad arm remembrance epilepsy

prefix

dryness of the nose, loss of smell to run towards or along inflammation of the eye, ophtalmia sour acid gastritis, acid reflux acidity of the stomach, sour tase in the mouth shoulder burning sensation in the shoulders without taste impairment of taste taste, appetite disgust, aversion, lack of taste nasty sores disgust to injure pain injured, tormented facial paralysis, facial palsey, Bell’s disease, pain serpent-like demon tumor, cancer

door kapha veroorzaakte tumor door pitta veroorzaakte tumor tumor uitgaande van spierweefsel tumor uitgaande van vetweefsel tumor uitgaande van het bloed door vata veroorzaakte tumor

arśa arśas alaji, alajī

alāsya

schouder brandend gevoel in de schouders geen smaak hebbend smaakverlies smaak, eetlust verlies van smaak, verlies van eetlust, tegenzin in eten vurige zweer gebrek aan eetlust verwonden pijn gepijnigd spasme van de kaken, tetanus, enzijdige gezichtsverlamming (hemiplegia), Bell’s disease, pijn slangenduivel in de Veda’s tumor, zwelling, kanker

colic pain to boil inability to digest food to gather glandular boils

schade aambeien ontsteking van het oog (hoornvlies), diabetische zweer niet actief flatulentie, opgezette buik, middenoorontsteking lethargie geluid © 2009 Maaike Mulder

m. u-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam prefix m. a-stam verbum m. a-stam adjectief m. a-stam f. ā-stam m. a-stam m. a-stam adjectief f. ā-stam f. i-stam f. i-stam m. a-stam verbum f. i-stam adjectief n. a-stam

m. a-stam m./n a-stam m./n. a-stam m./n. a-stam m./n. a-stam m./n. a-stam m./n. a-stam m./n. a-stam

damage hemorrhoids, piles inflammation of the eye, diabetic boil

m. a-stam n. as-stam f. i/ ī -stam

inactive flatulence, tympanitis

adjectief m. a-stam

lethargy sound

m. a-stam m. a-stam 3

aśabda srāvaṇa

v 51

aśman

steen, rots nierstenen, niergruis nierstenen, niergruis

aśman aśmarī kaphaja aśmarī

vātaja aśmarī śukraja aśmarī

aśmarī-mūtra aṣṭhīlā aṣṭhīlā sātmya asātmya asātmyendriyārtha saṁyoga asṛj asṛgdara

āṭopa ā + √ dhmā ādhmāna ānāha

āma āmajvāra āmaya āmarakta āmavāta januari 2009

tinnitus and partal hearing loss stone, rock kidneystones kidneystones

door kapha veroorzaakte nierstenen door pitta veroorzaakte nierstenen door vata veroorzaakte nierstenen door sperma veroorzaakte nierstenen

pittaja aśmarī

asthi asthivivara asthisandhiśūla svapna asvapna, asapna bāhu avabāhuka vipāka avipāka ākañcuka ā + √ kṣip ākṣepa, ākṣepaka

tinnitus en gehoorverlies

v 79

v 68

nierstenen, niergruis in de urinewegen ronde steen, bal prostaatvergroting gezond, passend bij iemand algemeen: te lage of verkeerd gerichte immuniteit; allergie onder- of overprikkeling van de 5 zintuigen. bloed, menstruatiebloed, gestold bloed menorrhagia, overvloedige menstruatie, onregelmatige menstruatie bot, been gespleten bot pijn in de gewrichten slaap slapeloosheid arm schouderpijn, stijve schouders spijsvertering slechte spijsvertering kramp samentrekken stuiptrekking, epileptische aanval flatulentie,opgezwollenheid met lucht opvullen zwelling van het lichaam, flatulentie te veel ama en/of faeces in het spijsverteringskanaal, waardoor normale darmbeweging onmogelijk is; obstipatie, winderigheid. onverteerde voedselresten, toxinen koorts door slechte spijsvertering ziekte dysenterie reumatoïde artritis © 2009 Maaike Mulder

n. a-stam m. n-stam m. n-stam f. ī-stam f. ī-stam f. ī-stam f. ī-stam f. ī-stam

kidneystones

n. a-stam

round stone, ball swelling of the prostrate wholesome low immunity

f. ā-stam f. ā-stam adjectief m. a-stam m. a-stam

blood excessive menstruation, irregular periods

n. cons.stam m. a-stam

bone fissure in a bone pain in the joints sleep insomnia arm pain in shoulder digestion indigestion cramp to convulse (clonic) convulsion

n. i-stam m/n. a-stam m/n. a-stam n. a-stam m. a-stam m. u-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

flatulence, puffing, swelling to fill with air, blow swelling of the body, flatulence constipation, surpression of urine

m. a-stam

verbum m. a-stam

verbum n. a-stam m. a-stam

n. a-stam fever by indigestion

m. a-stam

disease

m. a-stam m. a-stam m. a-stam

arthritis, rheumatism

4

āmasūla āmātisāra ārti ālasya āsyapāka, āsyavipāka āsyavairasya āsrava āsrāva ucca uccaśruti √ kliś utkleśa

p 33

v 52

udara udara udarakṛmi udaragranthi udaradāra udararoga udaraveṣṭa udaravyādhi udarānāha

v 29

udarāveṣṭa ud + √ ard udarda

k 19

āvarta udāvarta

v 22

udāvartta uḍumbara udumbara, uḍumbara ud + √ gṛ udgāra ud + √ vij udvega mada unmada (< ud+mada), unmāda upaupakuṣa upaghāta upatyakā januari 2009

koliekpijn door slechte spijsvertering dysenterie of diarree door ontstoken slijmvliezen pijn verzwakking ontsteking van het monslijmvlies, stomatitis rare smaak in de mond pijn, stress diabetes insipidus luid hardhorendheid pijn doen verstoring van de lichaamsvochten (dosha’s), ziekte, misselijkheid, pijn buik opzwelling van de buik (door vocht vasthouden bijv.) schadelijke micro-organismen in de buik (wormen, bacteriën, schimmels, parasieten) miltaandoening (lett.: knoop in de buik) buikaandoening buikklachten krampen en pijn in de buik buikklachten zwelling van de buik, obstructie in de buik lintworm zwellen, rijzen, golven wondroos, belroos, erysipelas, verkoudheid draaiing, ommekeer obstipatie (door darmafsluiting), darmziekte, colitis ulcerosa koliekpijn (door aambeien) koper soort melaatsheid (huidaandoening?) met koperkleurige vlekken overgeven, uitspuwen overgeven, boeren opgewonden zijn angst, opwinding, stress opwinding, inspiratie krankzinnigheid, psychose, woedeaanval, vergiftiging naar, bij, onder tandvleesaandoeningen, gingivitis verwonding, beroerte, ziekte depressie © 2009 Maaike Mulder

m. a-stam diarrhoea

m. a-stam

pain debility inflamed mouth, stomatitis

f. i-stam n. a-stam m. a-stam

bad taste pain, disstress diabetes insipidus loud hard of hearing to hurt disorder or corruption of the humors of the body, sickness, nausea, pain abdomen enlargement of the belly, abdominal swelling micro-organisme

n. a-stam m. a-stam m. a-stam adjectief f. i-stam verbum m. a-stam

disease of the spleen

m. i-stam

disease of the abdomen abdominal diseases spasmodic abdominal pain abdominal diseases distension

m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. i-stam m. a-stam

tapeworm to swell, rise, wave uticaria or erysipelas, cold

m. a-stam verbum m. a-stam

turning, winding peristaltic disfunction

m. a-stam m. a-stam

colic (due to hemorrhoids) copper a species of leprosy with coppery spots

m. a-stam n. a-stam m. a-stam

to vomit vomiting, belching to be agitated anxiety, agitation, disstress excitement, inspiration Insanity, mental disorder, psychosis to, under, near gingivitis, gum disease

verbum m. a-stam verbum m. a-stam m. a-stam m. a-stam

injury, troke, disease depression

m. a-stam f. ā-stam

n. a-stam n. a-stam m. i-stam

prefix m. a-stam

5

daṁśa upadaṁśa √ rudh uparodha upa + √ lip upalepa uṣman uṣmādhikya ūru ūrugraha ūrusāda ūrustambha ṛśya jihva ṛśyajihva, ṛṣyajihva eka ekakuṣṭha aṅga ekāngaroga

v 10 v 13 v 12

v 65

ojas ojaḥkṣaya oṣṭha oṣṭhabheda √ uṣ oṣa

v 40 p1

kakṣa kakṣa

p 26

kaṭi kaṭikuṣṭha kaṭigraha kaṭiśūla kaṇṭha kaṇṭhakubja kaṇṭhapāka kaṇṭhapīdā kaṇṭharoga kaṇṭhoddhvaṁsa (< kaṇṭha uddhvaṁsa) kaṇṭhopalepa (< kaṇṭhaupalepa) kaṇḍū kapāla kapāla kapha kaphaja kaphodara (< kaphaudara) kampa januari 2009

v 38 k 14

beet, steek SOA-aandoeningen: genitale herpes, syfilis, gonorroe blokkeren obstructie, probleem, verwonding besmeren, bedekken obstructie door slijm hitte verhoogde temperatuur dijbeen verlamming van het dijbeen zwakte van de dijbenen stijfheid/stramheid of verlamming van de dijbenen gevlekte of witvoetige antilope tong soort melaatsheid één ichthyosis, visschubbenziekte lichaamsdeel, ledemaat verlamming in een van de ledematen {monoplegia} lichaamskracht, immuniteit auto-immuunziekte, aids lip lippijn branden zweetaanval oksel herpes of huidaandoeningen heup, lendengebied soort huidaandoening spit, spondylitis, lumbago, lage rugpijn ischias, steken in de zij keel, stembanden, larynx soort koorts keelontsteking (pharyngitits) keelpijn keelklachten heesheid keel die door overmatig slijm verstopt zit jeuk schedel huidaandoening slijm veroorzaakt door kapha buikklachten door verhoging van kapha trilling, tremor © 2009 Maaike Mulder

bite, sting venereal diseases: genital herpes, syphilis, gonorrhea to stop, to arrest obstruction

m. a-stam m. a-stam

to besmear, cover obstruction by phlegm heat increased temperature thigh paralysis of the thigh thigh pain and weakness stiffness, arthritis, or paralysis of thigh antilope tongue kind of leprosy one ichthyosis limb monoplegia

verbum m. a-stam m. n-stam m. a-stam m. u-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

immunity, corporeal vigour auto-immune disease, aids lip lippain to burn sensation of inordinate body heat armpit herpes or skin abscesses hips skindisease lumbago

n. as-stam

sciatic pain throat, larynx fever inflammation of the throat pain in throat throat disorders hoarseness

m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam f. ā-stam m. a-stam m. a-stam

phlegm adhering to the throat itching skull skin disease flegm caused by kapha abdomen disease

m. a-stam

shaking

m. a-stam

verbum m. a-stam

m. a-stam m. a-stam m. a-stam numerale n. a-stam n. a-stam m. a-stam

m. a-stam m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam m. a-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam m. a-stam

f. ū-stam n. a-stam n. a-stam m. a-stam adjectief n. a-stam

6

kampavāta karṇa karṇakaṇḍū karṇagūtha(ka) karṇakrośa karṇakṣveḍa karṇadhvanana karṇanāda karṇapāka karṇapālīroga karṇaśūla karṇa(saṁ)srāva karṇahīna kaṣāya kaṣāyāsyata (< kaṣāya āsyata) kākaṇa

v 50

v 46

kākaṇa kāca kāca kāmala kāmala (roga) kāmalā (roga) kārśya kārśya √ kās kāsa (roga) kāsā (roga) kaphaja kāsa kṛmija kāsa kṣataja kāsa kṣayaja kāsa pitttaja kāsa raktaja kāsa vātaja kāsa

kiṭi kiṭibha kiṭibhavāta kiṭima kilāsī kilāsa kukṣi kukṣiroga kukṣiśūla kuṇḍa 1

p 27 p 27

ziekte van Parkinson uitwendige oor jeuk aan het oor overvloedig oorsmeer dat zich verhardt oorsuizen, tinnitus oorsuizen, tinnitus oorsuizen, tinnitus oorsuizen, tinnitus ontsteking van het uitwendige oor zwelling of ontsteking aan de oorlel oorpijn lopend oor doof samentrekkend, wrang wrange smaak in de mond

Parkinson’s disease exterior part of the ear painful itching of the ear hardening of the wax of the ear tinnitus tinnitus tinnitus tinnitus inflammation of the outer ear swelling or inflammation of the ear lobe earache discharge from the ear deaf astringent astringent taste in mouth

m. a-stam m. a-stam f. ū-stam f. ū-stam

zaad (rood en zwart) van de plant Abrus precatorius soort melaatsheid met zwarte en rode vlekken glas, kristal cataract, staar1 woestijn geelzucht geelzucht iets van kleine omvang vermagering hoesten hoest, bronchitis hoest, bronchitis

seeds of the Abrus precatorius kind of leprosy with blach and red spots glass, crystal cataract desert jaundice jaundice thinness, smallness emaciation to cough cough, cardiac congestion cough, cardiac congestion

n. a-stam

door kapha veroorzaakte hoest hoest die door micro-organismen wordt veroorzaakt hoest die door een verwonding veroorzaakt wordt hoest die door een slechte conditie veroorzaakt wordt door pitta veroorzaakte hoest hoest die gepaard gaat met bloed opgeven door vata veroorzaakte hoest

cough caused by kapha cough caused by parasites

m. a-stam m. a-stam

cough caused by an injury

m. a-stam

cough caused by wasting condition cough caused by pitta cough with blood

m. a-stam

cough caused by vata

m. a-stam

varken exantheem artritis psoriatica woekering van littekenweefsel een gespikkeld soort hert vitiligo, leukoderma (witte melaatsheid) bekkengebied, buik ziekten m.b.t. de buik (koliek)pijn in heupen en buik kom, waterpot

hog exanthema artritis psoriatica keloid tumors a spotted deer vitiligo

m. i-stam n. a-stam m. a-stam n. a-stam f. ī-stam m. a-stam

abdomen pain in abdomen pain in hips and abdomen bowl, waterpot

m. i-stam m. a-stam m. a-stam n. a-stam

m. a-stam m. a-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m./n a-stam m. a-stam adjectief adjectief adjectief

n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam f. ā-stam n. a-stam n. a-stam verbum m. a-stam f. ā-stam

m. a-stam m. a-stam

Dit is de uitleg van Tirtha. Het Wdb. geeft als vertaling: ‘aandoening van de oogzenuw’.

januari 2009

© 2009 Maaike Mulder

7

kuṇḍala kubja kubjatvā kuṣṭha

v 24

kuṣṭha2 √ kṛś kṛcchra kṛmi, krimi kṛmi, krimi kṛmikarṇa kṛmigada kṛmigranthi kṛmidantaka kṛmiroga kṛśa kṛśatā keśa keśabhūmisphuṭana kuṣṭha koṭha koṣṭha koṣṭharoga √ klam klama(tha) klamu √ klid kleda √ kliś kleśa √ kṣan kṣata

kṣaya kṣaya √ kṣi

kṣīṇa √ kṣu

kṣava kṣuti √ kṣudh

kṣudh, kṣud, kṣut 2

v 63

verminderde spierspanning in de blaas (urineverlies) gebocheld kyphosis, bochel naam van (gemberachtige) plant die bij huidaandoening gebruikt wordt huidaandoeningen, melaatsheid dun of zwak worden pijn, calamiteit, gevaar, wee micro-organismen (wormen, schimmels, bacteriën, parasieten) schadelijke micro-organismen micro-organismen in de gehoorgang schadelijke micro-organismen ooglidontsteking, strontje kiespijn, tandpijn ziekte veroorzaakt door micro-organismen mager, dun, zwak magerte haar roos of zweren op de behaarde hoofdhuid lendenen impetigo (huidaandoening), ringworm buik, maag, darmen buikklachten moe worden vermoeidheid, uitputting, apathie, seksuele zwakte vermoeidheid, uitputting, apathie, seksuele zwakte vochtig worden, rotten zweer waar etter uitkomt pijn veroorzaken, molesteren pijn, lijden, stress verwonden verwonding, wond vermindering, afname achteruitgang v.d. conditie, atrofie, tuberculose verminderen zwak niezen, hoesten niezen niezen hongerig zijn honger

atony of the bladder

n. a-stam

hump-backed kyphosis plant Costus speciosus

adjectief f. ā-stam m./n. astam

skin diseases, lepra

n. a-stam

to become thin, feeble pain, calamaty, labour micro-organisme

verbum m/n. a-stam m. i-stam

parasites, worm disease worms or lice generated in the external ear parasites, worm disease a disease of the eyes toothache with a decay of the teeth disease caused by worms

m. i-stam m. a-stam

lean, thin, weak leanness, thinness hair dandruff or scalp sores

adjectief f. ā-stam m. a-stam

cavity of the loin impetigo, ringworm

m/n. a-stam m. a-stam

stomach, abdomen to become tired exhaustion

m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam

exhaustion

m. u-stam

to be or become wet, to rot swore to cause pain pain to injure wound, hurt, lesion decay wasting condition, atrophy, tuberculosis to be diminished weak to sneeze, cough sneezing sneezing to be hungry hunger

verbum m. a-stam verbum m. a-stam verbum n. a-stam m. a-stam m. a-stam

m. a-stam m. i-stam m. a-stam m. a-stam

verbum adjectief verbum m. a-stam f. i-stam verbum

Er zijn 7 grote (mahā) en 11 kleinere (kşudra) soorten kuşţha.

januari 2009


8

kṣudroga kṣetra kṣetriya khañja khañjatā khañjatva khavaiguṇa

v 23 v 23

khuḍa, khuḍavāta gaṇḍa gaṇḍa gaṇḍī gada gara gara garaśopha garodara (< gara-udara) gala galagaṇḍa galagraha galapāka galavidradhi galasālūka galaśuṇḍikā

k 16 p 34

galāṅkura galāmāyā gātra gātrakampa guda gudakīla gudapāka gudabhraṁśa gudaroga gudavarta gudāṅkura gudārti guru gurugātra gulpha gulphagraha gulma gulma raktajagulma

januari 2009

p 36 v 15

v 16 k5 v7

pijn van de honger veld, woning, lichaam (als woning v.d. ziel) ongeneeslijke erfelijke ziekte (in dit leven) verlamd, kreupel, kreupelheid, verlamdheid kreupelheid, verlamdheid cellulaire herinnering aan een vroegere ziekte reumatoïde artritis kaak, zijkant van het gezicht kropgezwel, struma kropgezwel, struma ziekte drank, vloeistof, giftige drank vergiftiging door iets wat je gedronken hebt waterzucht idem? nek, keel (lett.: slikker) krop drukkend gevoel op de keel (het grijpt je bij de keel) keelontsteking, faryngitis abces in de keel tumor in de keel zwelling van het zachte gehemelte, amandelontsteking (tonsillitis)? keelontsteking met vergroting v.d. amandelen ruwe, zere keel lichaam, lichaamsdeel trillen van het lichaam rectum, anus aambeien ontsteking van de endeldarm, proctitis verzakking v.h. rectum aandoening van de endeldarm

pain of hunger field, dwelling, body

m. a-stam n. a-stam

incurable disease

n. a-stam

lame limping, lameness limping, lameness

adjectief f. ā-stam n. a-stam m. a-stam

reumatism cheek, side of the face goitre goitre disease any drink, poisonous beverage poisoning

m. a-stam m. a-stam m. a-stam f. ī-stam m. a-stam m. a-stam

edema

m. a-stam

throat, neck goiter throat-choking


pharyngitis

m. a-stam m. i-stam n. a-stam f. ā-stam

tumor in the throat swelling of the uvula

m. a-stam

m. a-stam hoarse throat body, limb trembling of the body anus piles proctitis

f. ā-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

zwaar zwaar gevoel in het lichaam enkel stijve en pijnlijke enkel zwelling vergrote milt, zwellingen in de buik, buiktumor

prolapsed rectum disease of the last of the large intestine constipation piles tenesmus or rectal ulceration heavy heaviness of the body ankle stiff and painful ankle swelling swelling in the abdomen, abdominal lump

tumoren en cysten in baarmoeder en eierstokken

uterine/ovarian tumors and cystes

m. a-stam

constipatie aambeien rectale zweren


m. a-stam m. a-stam f. i-stam adjectief n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

9

mārutagulma

gṛdhra gṛdhrasī guru gaurava granthi granthi

door wind (vata) veroorzaakte buikzwelling of tumor in de buik

v9

asthija granthi

medoja granthi vātaja granthi sirāja granthi snāyuja granthi

√ gras grasta √ grah graha graha grahaṇī grahaṇī grahaṇīgada grahaṇī(pra)doṣa grahaṇīroga grāha grāhi grīva grīva saṁdhigata vāta v 36

glāni √ ghrā ghrāṇānasa cakṣus cakṣuḥpīḍā carman carmadala, carmadalana januari 2009

vulture sciatica heavy heaviness joint nodes

osteoma, zwelling uitgaande van botweefsel door vata veroorzaakte zwelling door pitta veroorzaakte zwelling myoma, zwelling uitgaande van spierweefsel lipoma, zwelling uitgaande van vetweefsel door vata veroorzaakte zwelling angioma, zwelling uitgaande van de bloedvaten myxoma, zwelling uitgaande van slijmvliezen

kaphaja granthi pittaja granthi māṁsaja granthi

grīvastambha √ glai glāna

gier ischias zwaar een zwaar en loom gevoel gewricht, knoop knobbel, goedaardige tumor, cyste, zwelling

m. a-stam

v 49

p 18

opeten, doorslikken bezeten grijpen planeet, demon epileptische aanval (lett.: het gegrepen worden door duivels) gedeelte van duodenum waar gal- en pancreasbuis binnenkomen duodenumklachten, chronische diarree dysenterie dysenterie dysenterie epileptische aanval, verlamming epilepsie (die door een vrouwelijke demon zou worden veroorzaakt) nek nekspondylosis (vorm van osteoartritis) stijve nek uitgeput raken uitputting, vermagering, loomheid uitputting, ziekte, depressie ruiken reukverlies oog pijn in het oog huid huidaandoening, wrat © 2009 Maaike Mulder

m. a-stam f. ī-stam adjectief n. a-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam m. i-stam

to swallow posessed by demons to seize planet, demon seizure

verbum adjectief verbum m. a-stam m. a-stam

part of duodenum

f. ī-stam

related to duodenum, sprue, malobsorbtion dysentery dysentery dysentery seizure, paralysis

f. ī-stam

seizure

f. i-stam

neck

m. a-stam m. a-stam

stiffness of neck to become exhausted lassitude, inertness

m. a-stam verbum n. a-stam

exhaustion, sickness, depression of the mind to smell impairment of smell eye pain in the eye skin itching of the skin, light

f. i-stam

m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

verbum m. a-stam n. us-stam f. ā-stam n. n-stam n. a-stam 10

carmavraṇa carmākhya √ chṛd chardana chardi chitodvega (< chita udvega) jaṭhara jaṭhara jaṭharajvālā jantu jantu jarā jarākāsa jala udara jalodara (< jala udara) jaḍa jāḍya jānāyya jānu jānubheda jānuviśleṣa jihvā jihvā roga jīrṇa jīrņa jīva jīvādāna jīvādāna (< jīva ādāna) √ jṛmbh jṛmbha √ jvar jvara āgantu jvara anyedyu(ṣ)ka jvara (māṁsa) caturthaka jvara (majjā, asthi, meda) jīrņa jvara tṛtīyaka jvara (meda) nava jvara pāli jvara vāta jvara vātakapha jvara vātaśleṣma jvara viśama jvara januari 2009

v 10 v 11

p 38 v 73

huidaandoening, herpes huidaandoening overgeven overgeven overgeven gegeneraliseerde angststoornis, depressiviteit. maag, buik maagpijn, darmziekte (Crohn? colitis ulcerosa?) buikpijn kind, wezen, insect, worm schadelijke microorganismen, wormen ouderdom ouderdomshoest water buik ascites koud, stijf, bewegingsloos kou, stijfheid, ongevoeligheid in de tong steenpuist, syphilis, venerische ziekte, vergiftigde insectenbeet knie o-benen x-benen tong klachten m.b.t. de tong ouderdom, spijsvertering afgeleefdheid leven bewusteloosheid bloed in de ontlasting gapen het gapen koortsig zijn koorts koorts door externe oorzaak (infecties, verwonding etc.) chronische koorts (waarbij de spieren zijn betrokken) koorts die elke vierde dag terugkomt aanhoudende koorts van afnemende intensiteit koorts die elke derde dag terugkomt acute koorts een van de soorten koorts koorts door verhoogde vata koorts veroorzaakt door wind en slijm = griep koorts veroorzaakt door wind en slijm = griep koortsaanvallen afgewisseld met © 2009 Maaike Mulder

form of leprosy, wart skin disease, herpes skin disease to vomit vomiting vomiting mental disorder, depression stomach, abdomen stomach-ache, morbid affections of the bowels belly-ache, colic child, insect, worm worms

m. a-stam n. a-stam verbum n. a-stam f. i-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam f. ā-stam m. u-stam m. u-stam

old age cough caused by old age water abdomen ascites (water-belly) cold, stiff, motionless coldness, stiffness, insensibility boil, bite

f. ā-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam n. a-stam adjectief n. a-stam

knee bow legs knock knees tongue tongue disorders old age, digestion old age life fainting bloody stools to yawn yawning to be feverish fever

n. u-stam m. a-stam

externally caused fever

m. a-stam

chronic fever (causing muscle channel obstructions) fever recurring every fourth day lingering fever with diminishing intensity fever recurring every third day acute fever kind of fever fever fever ascribed to wind and phlegm = flu fever ascribed to wind and phlegm = flu irregular fever

m. a-stam

f. ā-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam m./n. a-stam

n. a-stam n. a-stam verbum m. a-stam verbum m. a-stam

m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam 11

perioden zonder koorts aanhoudende koorts (die het bloed verstoort) aanhoudende koorts (die in het plasma begint) gevaarlijke koorts door verhoging van alle drie de dosha’s

satata jvara (rakta) saṁtata jvara (rasa) saṁnipāta jvara, sannipāta jvara

jvarapralāpa jvarāgni jvarātīsāra √ tañc takman √ tandr tandrā

k2

tandrī √ tam tama

v 70

tamaka tamahpraveśa tālu tālukaṇṭhaka tālugataroga tālupāka tāluvidradhi tikta tiktāsyata √ tim timira

p 39

p 28 v 56

tila tilaka √ tul tūṇa tūṇī, tūnī √ tṛṣ tṛṣ tṛṣā, tṛṣṇā tṛṣṇādhikya tṛṭ trika trikagraha √ tṛp tripti tvac tvagavadaraṇa tvaggada januari 2009

p 31 v 26 k1 p 17

delirium koortsachtige hitte diarree met koorts samentrekken, verschrompelen groep ziekten met koorts en huidaandoeningen vermoeid raken sloomheid, vermoeidheid, uitputting sloomheid, vermoeidheid, uitputting uitgeput raken, naar adem happen oververmoeidheid of flauwvallen bronchiale astma, astmatische bronchitis flauwvallen palatum, verhemelte gespleten verhemelte Klachten m.b.t. het verhemelte palataal abces palataal abces bitter bittere smaak in de mond nat worden staar, ooglenstroebeling, gedeeltelijke blindheid sesamzaad moedervlek optillen huivering, rillingen huivering, aandoening van anus of blaas dorst hebben dorst dorst, verslaving (eten, roken, drinken) overmatige dorst dorst sacrale regio spit, spondylitis bevredigen vol gevoel zonder gegeten te hebben, tegenzin in eten huid barsten, kloven in de huid huidaandoening © 2009 Maaike Mulder

constant fever (deranging the blood) continuous fever (starting in the plasma) dangerous fever

m. a-stam

delirious talk feverish heat diarrhoea with fever to shrink

m. a-stam m. i-stam m. a-stam verbum

fever, skin disease

m. n-stam

to grow fatigued drowsiness, lassitude, laziness, exhaustion drowsiness, lassitude, laziness, exhaustion to be exhausted

verbum f. ā-stam

severe fatigue or fainting

m. a-stam

asthma

m. a-stam

delirium and fainting palatal abscesses palatal abscesses palate disorders palatal abscess palatal abscess bitter bitter taste in the mouth to become wet cataract, partial blindness

m. a-stam n. u-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam f. i-stam adjectief n. a-stam verbum m. a-stam

sesame seed mole to lift up quiver quiver, disease of anus or bladder to be thirsty thirst thirst, craving

m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam f. ī-stam

excessive thirst thirst sacral region arthritis of sacroiliac joint to be satisfied the sense of feeling full without having eaten skin cracking of the skin skin disease

m. a-stam m. a-stam

f. ī-stam verbum

verbum f. cons.stam f. ā-stam f. cons.stam m. a-stam m. a-stam verbum f. i-stam f. cons-stam

n. a-stam m. a-stam 12

tvagdaha

p 16

tvakkaṇḍura daka dakodara (< daka udara) daṇḍa daṇḍaka danta dantabheda dantamūlaroga dantaroga dantavidradhi dantaśaṭhilya dantaśopha dantaśula √ daṁś daṁśa √ dṝ daraṇa √ du davathu √ dah daha, dāha

v 69 v 42

v 43

p4 p3

durdurnāman daurbalya dvirarbuda dvi dvivraṇa dvivraṇīya dhamani dhamani praticaya dhātu dhātumala dhūma dhūmaka nakta naktamāndhya nakha nakhabheda nāḍi nāḍivraṇa √ nah nāha nāsā nāsāgranthi

k 15

p5

v1

brandend gevoel op de huid huidwond, zweer water opgezwollen buik (door vocht vasthouden) stok spasme, convulsie tand tandpijn of tandverlies tandvleesaandoeningen tandpijn of tandverlies abces bij tand of kies loszittende tanden gezwollen tandvlees tandpijn of tandverlies bijten, gebeten worden beet, steek breken breuk verbranden hitte, pijn, ontsteking (gal, ogen etc.) verbranden brandend gevoel, brandend maagzuur slecht, negatief aambeien zwakte uitzaaiing van kanker op afstand (metastasering) twee zweer in het tandvlees (aan de twee kanten) ontstoken zweren3 bloedvat aderverkalking lichaamsweefsel vervuiling van de lichaamsweefsels rook gevoel van rook inhaleren nacht nachtblindheid nagel brosse, afbrekende nagels lichaamskanaal, luchtpijp, ader sinusitis vastbinden obstructie neus neuspoliep

burning sensation of the skin skin wound, sore water dropsical belly

m. a-stam

stick tonic convulsion tooth toothache or tooth loss gum disorders tooth disorders dental abscesses loose teeth swelling of the gums tooth disorders to bite, be bitten bite, sting to break rupture to be burnt sensation of boiling

m. a-stam

to be burnt sensation of burning

verbum m. a-stam

bad piles weakness

prefix m. n-stam n. a-stam m./n. astam numerale m. a-stam

two gum boil

m. a-stam m. a-stam n. a-stam

m./n. a-stam

m. a-stam m. a-stam m. a-stam f. i-stam m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam verbum n. a-stam verbum m. u-stam

inflamed ulcers vein hardening of vessels body tissues impurities of the body tissues smoke sensation of fuming night night blindness nail cracking of nails channel of the body, vein

adjectief f. i-stam m. a-stam m. u-stam n. a-stam

sinusitis to bind obstruction nose polypus of the nose

m. a-stam verbum m. a-stam f. ā-stam m. i-stam

m. u-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam n. a-stam m. a-stam f. i-stam

3

Deze kunnen een interne en een externe oorzaak hebben. Vandaar de letterlijke betekenis: ‘m.b.t. de twee soorten zweren’. januari 2009


13

nāsāpāka nāsānāha nāsāraktapitta nāsārbuda nāsārśas nāsāśoṣa nidrā nidrādhikya

k3

nīla nīlaka, nīlikākāca

p 25

nīlikā

p 25

netra netrapāka netraroga netrāmaya pakṣa pakṣavadha

v 67

pakṣāghāta paṅgu paṅgula, paṅgūyita paṭala paṭala parvan parvabheda

v14

pavana pavana √ pac pāka pācana pāṇḍu pāṇḍu pāṇḍu-roga pāṇḍvāmaya pāda pādabhraṁśa pāda śūla pāda suptatā pāda suptatva pādaharṣa √ pai pāman pāmā pārśva pārśvaruk pārśvaśūla pārśvāvamarda januari 2009

v4 v3 v5

v 28

ontsteking van de neus obstructie van de neus neusbloeding neuspoliep neuspoliep uitdroging v.d. neus slaap buitensporige hoeveelheid slaap donkerblauw donkere vlekken in het gezicht; ook: ooglensvertroebeling donkere vlekken in het gezicht; ook: ooglensvertroebeling oog oogontsteking oogaandoening oogontsteking zij eenzijdige verlamming, herseninfarct eenzijdige verlamming, herseninfarct kreupel verlamming bedekking,membraan cataract, staar gewricht gewrichtspijn wind, vāta artritis reumatoïde koken, verteren ontsteking, abces, bloedvergiftiging, sepsis bloedvergiftiging, sepsis wit, geelachtig bloedarmoede (anemia) bloedarmoede (anemia) geelzucht voet aandoening van de zenuwen in de kuitspieren pijn in de voet slapen v.d. voet / doofheid slapen v.d. voet / doofheid tintelen v.d. voet drogen, uitdrogen eczeem, herpes eczeem, herpes ribbengebied, flank pijn in de flanken (koliek)pijn in de flanken pijn in borst of flanken © 2009 Maaike Mulder

inflammation of the nose obstruction of the nose bleeding of the nose polypus of the nose polypus of the nose dryness of the nose sleep excessive sleep

m. a-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam n. as-stam m. a-stam f. ā-stam m. a-stam

dark blue blue or black marks in the face; disease of the lens of the eye blue or black marks in the face; disease of the lens of the eye eye ophthalmia disease of the eye ophthalmia side hemiplegia, stroke

adjectief m. a-stam

hemiplegia, stroke

m. a-stam

cripple paraplegia cataract cataract joint violent pain in the joints, joints crack wind rheumatism to boil inflammation, abcess, ulcer sepsis white, yellowish anemia anemia jaundice foot peroneal nerve pasly

adjectief n. a-stam n/m. a-stam n/m. a-stam n. n-stam m. a-stam

pain in foot numbness of foot numbness of foot foot tingle to dry eczema eczema flank pain in flanks pain in flanks pain in chest or flanks

f. ā-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam n. a-stam adjectief m. u-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam f. ā-stam m. a-stam m. a-stam verbum m. n-stam f. ā-stam m. a-stam cons.stam

m. a-stam m. a-stam 14

piṇḍaka, piṇḍikā piṇḍakodveṣṭaṇa, piṇḍikodveṣṭaṇa (< piṇḍikā-udveṣṭaṇa) pitta

v8

pittarakta pittāsra pittodara (< pitta udara) piḍaka yauvana piḍaka tāruņye piḍika

piḍakā pīnasa puṇḍarīka pūti pūtikarṇa pūtigandha pūtināsā pūtimukhata pūtivaktra pūya

p 30

pūyarakta pṛṣṭha pṛṣṭhagraha paittika pranāda praṇāda pratamaka pratipratināha pratiśyāya pratiśeda prapratūṇī, pratūnī, pratūni pradara prameha4 (zie: meha) 4

v 27

m./n. a-stam; f. ā-stam

kuit

calf

kuitkramp

calf cramps

gal; het biologisch principe van de transformatie bloedziekten die veroorzaakt worden door een verstoorde pitta (b.v. hemofilia purpura) verhoogd bloedvolume buikklachten door verhoging van pitta zweertje, pukkel, puistje

bile

n. a-stam

disease of the blood

n. a-stam

disease of the blood disease of the abdomen

n. a-stam n. a-stam

boil, pimple, pustule

m. a-stam

acne acne

acne acne

m. a-stam m. a-stam

zweertje, pukkel, puistje neusslijmvliesontsteking, kou, neusklachten, rhinitis soort melaatsheid (huidaandoening?) stinkend lopend oor slechte lichaamsgeur neusverkoudheid (rhinitis); slechte geur uit neus en mond slechte adem slechte adem pus, etter

boil, pimple, pustule rhinitis, catarrh

f. ā-stam m. a-stam

kind of leprosy

n. a-stam

foul-smelling

adjectief m. a-stam m. a-stam f. ā-stam

aandoening v.d. neus waarbij bloederig pus wordt afgescheiden rug stijfheid en pijn in de rug veroorzaakt door pitta voor, voorwaarts, weg, voorafgaand klank, geluid tinnitus, oorsuizen astmatische aanval terug naar obstructie, constipatie kou, verkoudheid keelpijn, ontstoken keel voorwaarts, voorafgaand, weg zenuwpijn tussen rectum en scrotum en darmen menorrhagia, overvloedige menstruatie, onregelmatige menstruatie urinewegaandoening (incl. diabetes, ontsteking v.d.

cold, malodorous smell in the nostrils and the mouth halitosis halitosis discharge from an ulcer or wound disease of the nose with discharge of purulent blood back stiffness and pain in the back caused by pitta before, forward, forth, in front of sound ringing/noise in the ear asthamtic attack back to obstruction, constipation cold, catarrh inflamed mucus membranes of the throat before, forward pain of the nerves in the abdomen excessive menstruation, irregular periods urinary disease

adjectief m./n. a-stam

m. a-stam n. a-stam m. a-stam adjectief prefix m. a-stam m. a-stam m. a-stam prefix m. a-stam m. a-stam m. a-stam prefix f. ī-stam m. a-stam m. a-stam

Er zijn 20 soorten diabetes: 10 kapha-vormen, 6 pitta-vormen en 4 vata-vormen.

januari 2009


15

prameha piḍaka pramoha pravāhikā praseka plihan, plīhan plihan, plīhan plīhodara √ pluṣ plosa

p2

phakka phakkaroga baddha baddhodara (< baddha udara) bala balakṣaya

kreupel rachitis hard buikklachten

balapakṣāghāta balabhraṁśa balaśada balāsa balāsa

k 11

balāsa balāsaka balāsabasta √ bādh bādha badhira bādhirya (of: vādhirya) bāhu bāhuśoṣa bidālikā bradhna bradhna bhaga bhagaṁdara, bhagandara √ bhañj bhagna bhasman

v 53 v 35

bhasmaka (agni) bhasmāgni √ bhid bheda √ bhram bhrama bhrū bhruvyudāsa maṇḍala januari 2009

plasbuis, gonorroe etc.) diabetische zweren of puist verwarring, bewusteloosheid amoebendysenterie, diarree overvloed aan speeksel (of slijmafscheiding) milt miltaandoening miltaandoening verbranden gevoel van verbranding

v 71 v 60

kracht burnout, CVS, chronisch vermoeidheidssyndroom, ME poliomyelitis gebrek aan energie ernstig verlies van kracht slijm (synoniem van kapha) dichte keel door slijm, zwelling erysipelas (huidziekte) oogziekte (gele plek in het wit v.h. oog) oogziekte pijnigen, verwonden, storen pijn, wond doof doofheid arm zwakte van de arm tonsillitis pijlpunt liesbreuk (hernia inguinalis) heer, zon, geslachtsorgaan anale fistel of fistel in vulva breken beenbreuk door vuur verpulverde materie, as ziekte van Graves-Basedow (overmatige werking v.d. schildklier) ziekte van Graves-Basedow splitsen, splijten ziekte ronddwalen duizeligheid wenkbrauw neerhangende wenkbrauw cirkel © 2009 Maaike Mulder

diabetic boil/pimple confusion, fainting dysentery, diarrhoea

m. a-stam m. a-stam f. ā-stam m. a-stam

spleen disease of the spleen disease of the spleen to burn sensation of body being scorched by fire cripple rachites hard disease of the abdomen

m. n-stam m. n-stam n. a-stam verbum m. a-stam

power burnout

m. a-stam m. a-stam

poliomyelitis lack of energy severe loss of strenght flegm swelling

m. a-stam m. a-stam

erysipelas (skindisease) disease of the eye

m. a-stam m. a-stam

disease of the eye to hurt pain, trouble, injury deaf deafness arm atrophy of arm tonsillitis point of an arrow inguinal hernia anal fistula anal fistula to break bone fracture, broken leg ashes

m. a-stam verbum m. a-stam adjectief n. a-stam m. u-stam m. a-stam f. ā-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam verbum n. a-stam n. n-stam

Graves-Basedow disease

n. a-stam

Graves-Basedow disease to split disease to wander giddiness or dizziness eyebrow ptosis of eyebrow

m. i-stam verbum m. a-stam verbum m. a-stam f. ū-stam

adjectief m. a-stam adjectief n. a-stam

m. a-stam m. a-stam

n. a-stam 16

maṇḍala

huidaandoening met ronde vlekken

mada mada madāḍhya madātyaya manyā manyāstambha manda mandagni, mandāgni

v 37

mandāgnitva mala malādhikya

k 10

saṅga malasaṅga maśaka maśaka manda māndya māṁsa māṁsakleda marut mārutaroga mukha mukhatva mukhapāka mukhamādhurya mukharoga mukhalepa mukhaśoṣa mukhasrāva mūtra mūtrakṛcchra mūtrakṣaya

p 15

v 44 k7

v 47 k8

opwinding, inspiratie toestand van verdoving, alcoholvergiftiging, verslaving dronkenschap kater, alcoholvergiftiging spiermassa van de nek torticollis, stijfheid van de nek langzaam slechte (te langzame) spijsvertering slechte spijsvertering afvalstoffen, uitscheidingsproduct grote hoeveelheden afvalstoffen producerend hoop ophoping van afvalstoffen muskiet, ieder vliegend insect dat bijt of steekt huidaandoening met donkere boonvormige pukkeltjes langzaam loomheid, zwakheid vlees, spieren spieraandoening wind, windgod een door vata (wind) veroorzaakte ziekte, meestal artritis mond afasie ontsteking in de mond zoete smaak in de mond (speekselafwijking) mond- en tandaandoeningen slijmafwijking in de mond droge mond speekselovervloed urine moeilijke, pijnlijke urinatie, dysuria te geringe urineproductie

mūtrajaţhara

zwelling v.d. buik als gevolg van urineretentie

mūtranirodha mūtraśarkara mūtraśūla

urine-obstructie urineweggruis, niergruis koliekpijn m.b.t. de urinewegen urinewegstenen, nierstenen urinewegproblemen, urinewegobstructie (vele

mūtrāśmarī, mūtra-aśmarī mūtrāghāta

januari 2009


a sort of cutaneous eruption or leprosy with circulair spots excitement, inspiration intoxication

n. a-stam

drunk intoxication neck torticollis slow dyspepsia

m. a-stam m. a-stam f. ā-stam

dyspepsia bodily wastes

m. a-stam

excessive excretion of bodily wastes heap heap of bodily wastes mosquito, gnat

m. a-stam

skin disease

m. a-stam

slow lazyness, weakness muscles, meat musculair disorder wind wind-disease

adjectief n. a-stam n. a-stam

mouth aphasia inflammation in the mouth sweet taste in the mouth

n. a-stam n. a-stam m. a-stam

mouth and tooth disorders

m. a-stam

dry mouth salivation urine urinary diseases, pain while urinating insufficient secretion of urine swelling of the abdomen in consequence of retention of urine obstruction of urine urinary gravel urinary colic urinary stones urinary diseases, urine obstruction disorders

m. a-stam m. a-stam

adjectief m. i-stam n./m. a-stam


m. cons.stam

m. a-stam

n. a-stam m. a-stam m. a-stam m/n. a-stam m. a-stam n. a-stam f. ī-stam m. a-stam

17

mūtrāghātadi mūtrātīsāra mūtrārti √ murch mūrchā meḍhra meḍhrapāka meḍhraroga meda medas medas medoroga meha 5 meha (of: prameha) ikṣu (= suikerriet) meha udaka (= water) meha piṣţa (= gemalen) meha lala (= speeksel) meha śanair (= langzaam) meha śīta (= koud) meha śukra (= zaad) meha sāndra (= visceus) meha sikatā (= gravel, zand) meha surā (= bier) meha amla (= zuur) meha kṣāra (= zout) meha nīla (= blauw) meha mañjiṣţhā (= helderrood) meha rakta (= rood) meha haridrā (= geelwortel) meha madhu (= zoet) meha vasā (= vet) meha 5

p 37

soorten) urineretentie een soort diabetes pijn bij het urineren flauw vallen, stijf worden bewusteloosheid penis ontsteking van de penis geslachtsziekte vet vet zwaarlijvigheid zwaarlijvigheid plasbuis, urine urinewegproblemen, diabetes

urine retention diabetes pain in discharging urine to faint fainting penis inflammation of the penis venereal disease fat fat obesity obesity urine diabetes

kapha-diabetes: urine die zoet en zoutig is, spijsverteringsdisfunctie {glycosuria} kapha-diabetes: diabetes insipidus met waterige urine {polyuria} kapha-diabetes met alkalische urine, dik en wit {fosfaaturia} kapha-diabetes met prostaatvloeistof in de urine (lijkt op speeksel) kapha-diabetes waarbij frequent geürineerd wordt met langzame stroom (soms door BPH) kapha-diabetes: niergerelateerd waarbij de urine niergruis bevat {glycosuria} kapha-diabetes met sperma in de urine {spermatouria} kapha-diabetes met troebele urine (soms door albumine) kapha-diabetes met kristalletjes in de urine {lithuria} kapha-diabetes met alcohol in de urine; na een nacht ziet het eruit als bier {acetonuria} pitta-diabetes met zure urine {aciduria} pitta-diabetes met alkalische urine {alkalinuria} pitta-diabetes met paarsblauwe urine {indicanuria} pitta-diabetes met helderrode urine door bloed (hemoglobinuria} pitta-diabetes met rode urine door bloed {hematuria} pitta-diabetes met diepgeel gekleurde urine {bilirubinuria} vata-diabetes met zoete urine (diabetes mellitus I en II) vata-diabetes met vetdruppeltjes

m. a-stam f. i-stam verbum f. ā-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam n. as-stam n. as-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

Er zijn 20 soorten diabetes: 10 kapha-vormen, 6 pitta-vormen en 4 vata-vormen.

januari 2009


18

in de urine {lipiduria} vata-diabetes met chyle druppeltjes in de urine, waardoor die eruit ziet als ghee {chyluria} vata-diabetes met extreme hoeveelheden (adstringerende) urine in een grote straal

sarpi (= ghee) of majja (= merg) meha hasti (= olifant) meha

moga √ muh moha yakṛt yakṛt janya raktalplata yakṛt plīhodara yakṣma yakṣman yoni yonidoṣa rakta raktakoṣṭha raktapitta raktamaṇḍala raktarāji raktavisphoṭa √ rāj rājayakṣma rājayakṣman √ ruj rujā rūkṣa rūkṣa √ ruj roga (ruk, ruc, ruj) √ rudh rodha rohin rohiņī rūkṣa raukṣaparuṣya lalāṭa lalāṭabheda

p 19 p 21 p 22 p 20

v 77 v 61

√ lup lopa lohita lohitagandhāsyata lohitā lohitākṣa √ vakṣ vakṣas vakṣoddharṣa, vakṣauddharṣa januari 2009

p 29

v 32

waterpokken flauw vallen bewusteloosheid, delirium, lijdend aan waandenkbeelden lever sikkelcelanemie lever-/miltziekte pulmonaire tuberculose pulmonaire tuberculose buik, vagina, baarmoeder sexuele aandoening bij de vrouw bloed(serum) netelroos, urticaria bloeding rode vlekken op de huid oogaandoening rode blaasjes, waterpokken heersen over tuberculose (v.d. longen) tuberculose (v.d. longen) breken, verwonden, pijnigen ziekte, pijn droog droogheid, ruwheid breken, verwonden, pijnigen ziekte blokkeren obstructie, blokkade opstijgend, dik wordend keelontsteking droog algemene droogheid, ruwheid voorhoofd pijn of breuk in een frontaal schedelbeen breken, verwonden, grijpen verwonding bloed geur van bloed komend uit de mond rood gekleurde huid rood oog groeien, sterker worden borst, boezem pijn in de borst, komend van binnenuit © 2009 Maaike Mulder

m. a-stam

m. a-stam

chicken pox to faint loss of consciousness, fainting, delirium, delusion liver sickle cell anemia pulmonary consumption pulmonary consumption womb, vagina, uterus defect of the female organ blood urticaria bleeding tendency, choleric blood red wheals disease of the eye red vesicles to reign, to govern pulmonary tuberculosis pulmonary tuberculosis to break, injure disease, pain, illness dry dryness and hardness to break, injure illness, disease to stop, to arrest obstruction mounting, growing inflammation of the throat dry dryness and hardness forehead pain or fracture in frontal skull bone to break, injure, seize injury blood smell of blood from the mouth reddish skin red eye to grow breast, chest dull chest pain felt as coming from inside

m. a-stam verbum m. a-stam n. cons.stam

n. a-stam m. a-stam m. n-stam m./f. i-stam m. a-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. i-stam m. a-stam verbum m. a-stam m. n-stam verbum f. ā-stam adjectief m. a-stam verbum m. a-stam verbum m. a-stam f. ī-stam f. ī-stam adjectief m. a-stam n. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam n. a-stam m. a-stam f. ā-stam m. a-stam verbum n. as-stam m. a-stam

19

vakṣoparodha, vakṣauparodha

v 33

vakṣatoda vakṣaṅga

v 34 v 45

vakṣaṇā, vaṅkṣaṇā vaṅkṣaṇānāha

v 19

vandana √ vam vamathu vami vartman vartmabandha vartmaroga vartmastambha

v 54

vartmasaṁkoca

v 55

√ vā vāta vāta vātakaṇṭaka vātakhuḍakā vātakhuḍata vātagulma vātagraha vātaparyāya vātapitta vātarakta vātaroga vātavikāra vātavyādhi vātaśūla vātaśoṇita vātasaṁcāra vātahata vātāṇḍa vātātisāra vātāpya vātāṣṭhīlā

januari 2009

v6

belemmering in de bewegingen van de borst, voelend alsof het van buitenaf komt stekende pijn in de borst stotteren borst, boezem, buik, flanken, liesstreek pijn en spanning in lies- en schaamstreek huidtuberculose overgeven misselijkheid, overgeven misselijkheid, overgeven ooglid ooglid dat niet meer kan bewegen aandoening v.d. oogleden verlamming v.h. ooglid entropion (waarbij het ooglid naar binnen gekruld is) blazen (als de wind) wind, lucht, het biologisch principe van de beweging flatulentie, jicht, reuma enkelpijn reumatische ziekte horrelvoet (klompvoet) en pijnlijke voet acute jichtaanval epileptische aanval oogontsteking (speciaal soort) soort artritis jicht of artritis een door vata veroorzaakte ziekte, meestal artritis een door vata veroorzaakte ziekte, meestal artritis een door vata veroorzaakte ziekte, ziekte van het zenuwstelsel koliekpijn met winden gepaard gaande jicht hik ooglidaandoening zwelling van de testikels dysenterie door verhoogde vata zwelling goedaardige prostaatvergroting


impairment of thoraic movement felt as imposed from ouside

m. a-stam

stabbing pain in chest hesitant, stammering speech breast, chest, sides, flank, groin pain and tenseness in groin

m. a-stam m. a-stam

skintuberculosis to vomit vomiting vomiting eyelid obstruction of the movement of the eyelids disease of the eyelids ptosis or paralysis of eyelid eyelid inversion

n. a-stam verbum m. u-stam f. i-stam n. n-stam m. a-stam

to blow wind

verbum m. a-stam

flatulence, gout, rheumatism pain in the ankle rheumatic disease club and painful foot

m. a-stam

gout seizure inflammation of the eyes form of rheumatisme gout or rheumatism wind-disease

m. a-stam m. a-stam m. a-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam

wind-disease

m. a-stam

wind-disease

m. i-stam

colic with flatulence

m. a-stam

gout hiccough disease of the eyelid swelling of the testicles dysentery produced by vitiated wind swelling enlarged prostrate

n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

f. ā-stam m. a-stam


m. a-stam f. ā-stam m. a-stam

m. a-stam f. ā-stam

20

vātāsṛj vātāsra vātika vātīkāra vātodara (vāta + udara) vāmana vāmanatva vi-

v 25

vi + √ kṛ vikāra vi + √ carc vicarcikā viṣ (nom. viṭ) viṭśūla viḍbheda √ dah vidāha

v 21 p7

vidāhyagni √ dṛh vidradhi pāda vipādikā bandha vibandha viṣa viṣa viṣama viṣama ceṣṭa viṣad (< vi + √ sad) viṣāda viṣūcī viṣūcikā, visūcikā vi + √ skand(h) viṣkandha vi + √ sphuṭ viṣphoṭa(ka) stambha

januari 2009

v2

v 75

jicht of artritis jicht of artritis veroorzaakt door vata oogaandoening buikklachten door verhoging van vata dwerg dwerggroei weg, uiteen, afzonderlijk, in verschillende richtingen, veranderen van vorm (vaak in slechte zin) verstoring van de natuurlijke staat, kwaal, ziekte zich verspreiden, op pijnlijke wijze bedekken psoriasis, jeuk faeces (koliek)pijn in buik diarree verbranden brandend maagzuur, ontsteking brandend maagzuur groeien, stevig worden abces (diep of inwendig), laatste stadium van kanker psoriasis palmaris en plantaris psoriasis palmaris en plantaris band, obstructie obstipatie, obstructie vergif vergiftiging oneffen, onregelmatig RSI; abnormaal spiergebruik uitgeput zijn, verdrietig zijn krachteloosheid, lichaamszwakte, depressiviteit, angststoornis wat in verschillende condities of richtingen gaat ontsteking van het maagdarmkanaal, cholera, diarree met overgeven in verschillende richtingen weggaan progressieve musculaire atrofie open barsten blaar, puist obstructie


gout or rheumatism gout or rheumatism caused by vata disease of the eyes

n.cons.stam n. a-stam adjectief m. a-stam n. a-stam

dwarf dwarfism away, in different directions to change, transform

m. a-stam n. a-stam prefix

disorder

m. a-stam

to cover, injure

verbum

psoriasis feces pain in abdomen diarrhoea to be burnt burning sensation in the chest burning sensation in the chest during digestion to grow abscess

f. ā-stam f. cons.stam m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam

palm of the hand, sole of the foot cracks in palms and soles

m. a-stam

obstipation, obstruction poison poisoning

to be exhausted, sad asthenia

verbum

m. i-stam verbum f. i-stam

f. ā-stam m. a-stam m. a-stam n. a-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam f. ā-stam

gastro enteritis, cholera, diarrhoea with vomiting

f. ā-stam

to go away

verbum

progressive muscular atrophy to burst or split open blister, boil obstruction

n. a-stam verbum m. a-stam m. a-stam

21

viṣṭambha sarpa visarpa, vīsarpa, vaisarpa vīrya vīryālpata vṛkka vṛkkaroga √ vṛdh vṛddhi antarajavṛddhi mūtravṛddhi

vṛṣaṇa vṛṣaṇakṣepa vedana vedanā √ vip vepana vepathu varṇa vaivarṇya

v 17

v 72

svara vaisvarya √ vyath vyathā vyādhī vyādhi √ vraṇ vraṇa śakṛt śakṛdbheda śaṅkha śaṅkhabheda śata āruka śatāruka śarkarā śarkarā śālūka śālūka śal(y)a śalya śiras śiraḥpāka śiraḥpīḍā

januari 2009

v 59

constipatie kruipende, slang erysipelas (bacteriële infectie in huid en onderliggende weefsels), gordelroos mannelijkheid, energie impotentie nier nieraandoening groeien, vermeerderen zwelling, vergroting van het scrotum

constipation snake erysipelas, herpes zoster, shingles. spreading rash


menliness, power, energy impotency kidney disease of the kidneys to grow swelling of the body, enlargement of the scrotum

n. a-stam

liesbreuk (hernia inguinalis) hydrocele, vocht in het scrotum

inguinal hernia hydrocele, fluid in scrotum

f. i-stam f. i-stam

scrotum (testikels) pijn of breuk in het scrotum waarneming, kennis, gevoelservaring pijn trillen tremor, trillen tremor huidskleur, verschijningsvorm verandering van huidskleur, verkleuring stem verlies van stem trillen, angstig worden, pijn voelen pijn, paniek, angst zorg, vrees ziekte, klacht verwonden zweer, wond ontlasting diarree schelp, tempelbeen pijn of breuk in het tempelbeen (een van de schedelbeenderen) honderd verwondend, pijn doende huidaandoening gruis, kiezelsteentjes niergruis kikker gezwel in de keel speer, pijl pijn door splinter, speerpunt, niersteen e.d. hoofd klacht m.b.t. het hoofd hoofdpijn,

scrotum, testicles pain or hernia in scrotum perception, knowledge, sensation pain to shake tremor tremor colour discolouration

m. a-stam m. a-stam n. a-stam

voice loss of voice to tremble, to feel pain, to panic pain, anxiousness disease disease to wound sore, wound feces diarrhoea temporal skull bone pain or fracture in temporal skull bone

m. a-stam n. a-stam verbum

a hundred hurting, injuring skin disease gravel, pebbles gravel frog tumour in the throat spear, arrow pain by a splinter, point of an arrow etc. head head disorder headache

numerale adjectief m. a-stam f. ā-stam f. ā-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam m/n. a-stam


m. a-stam m. a-stam verbum f. i-stam

f. ā-stam verbum n. a-stam m. u-stam m. a-stam n. a-stam

f. ā-stam m. i-stam m. i-stam verbum m. a-stam n. cons.stam

m. a-stam m/n. a-stam m. a-stam

n. as-stam m. a-stam f. ā-stam

22

śiraḥśūla śirogada śirograha śiroruj

v 62

śiroroga

v 62

śirovedanā śīta śītāgnitva

k 18

śītarūra śukra śukrāśmarī śūla śūla (mv.: śūlāni) śepha śephastambha √ śuc śoka śoṇita śoṇitakleda śoṇitapitta śoṇitamehin

v 18

p 14

śoṇitāmaya √ śvi, śū śotha śopha √ śuṣ śoṣa √ śram śrama śroṇi śroṇībheda ślī ślīpada śleṣman śleṣmakṣaya śleṣmagulma śleṣmaśopha śleṣmāpihitalocana

januari 2009

v 20

chronische pijn, hoofdpijn, migraine. klacht m.b.t. het hoofd klacht m.b.t. het hoofd klacht m.b.t. het hoofd, hoofdpijn klacht m.b.t. het hoofd, hoofdpijn hoofdpijn koud slechte vertering en verlies van eetlust koorts met afwisselend warmten koude-aanvallen sperma spermatokèle, zaadcyste puntig voorwerp zoals speer, lans, spit, staak, drietand etc. stekende (koliek)pijn, hoofdpijn, migraine penis aanhoudende erectie branden, heftige pijn lijden hitte-aanval, zorgen, pijn bloed bloedziekte bloeding urine vermengd met bloed plassend bloedziekte zwellen zwelling, tumor, oedeem zwelling, tumor, oedeem uitdrogen uitdroging, longtuberculose moe worden vermoeidheid, uitputting heup, lendenen, billen pijn in het bekkengebied olifant? filariasis (draadworminfectie) leidt vaak tot elephantiasis (dikke benen, olifantsziekte) slijm verminderde slijmproductie zwelling in de buik door slijm tumor voortkomend uit overtollig slijm ogen die door slijm dicht zitten


headache, migraine

m. a-stam

head disorder head seizure head disorder, headache

m. a-stam m. a-stam f. cons.stam

head disorder, headache

m. a-stam

headache cold suppression of digestive power and loss of appetite a fever marked by cold and burning heat (alternating) sperm seminal stones spike, spear, spit, lance

f. ā-stam adjectief n. a-stam

olic pain, migraine

m./n a-stam

penis stiffness of penis to burn, suffer pain burning, heat, sorrow blood hematological disorder bleeding urine mixed with blood

m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam m./f./n.

disease of the blood to swell, increase swelling, tumor, edema swelling, tumor, edema to dry dryness, consumption, phtisis (= tuberculosis) to become tired fatigue, exhaustion hip pain, possibly bleeding, around the pelvic girdle elephant? filariasis, elephantiasis

m. a-stam verbum m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam

phlegm decrease of phlegm swelling in the abdomen caused by phlegm tumor prduced by phlegm

m. n-stam m. a-stam m. a-stam

blear-eyed

adjectief

m/n. a-stam n. a-stam f. ī-stam m./n a-stam

verbum m. a-stam f. i-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam

m. a-stam

23

śleṣmodgiraṇa √ śvi, śū śvayatha śvayathu √ śvas śvāsa

k9

ūrdhvāśvāsa kṣudrāśvāsa chinnaśvāsa tamakaśvāsa mahāśvāsa

√ śvit śveta śvitra śvetā śvetamūtranetravarcastva

k 20

śvetāvabhāsata

k 20

saṁtapraṇa saṁdhi saṁdhiga saṁdhibhaṅga saṁdhimukti saṁdhirodha saṁdhivāta saṁnipāta saṁnipāta, sannipāta saṁnipātaja, sannipātaja saṁnipātodara nirodha saṁnirodha ni + √ as saṁnyāsa bhrānta

januari 2009

slijmophoping zwellen zwelling zwelling hijgend ademen ademhalingsproblemen, kortademigheid, astma, dyspnoe

mucus expectoration to swell, increase swelling swelling to blow, breath, sigh difficult breathing

ademhalingsproblemen waarbij inademen vrijwel onmogelijk is ademhalingsproblemen na inspanning of na te veel eten Cheyne-Stokes-ademhaling (hyperpneu en hypopneu of apneu wisselen elkaar af) dyspnoe bij bronchiale astma en astmatische bronchitis ernstige ademhalingsproblemen

severe dyspneu with inability to inhale difficult breathing caused by exertion or overeating Cheyne-Stokes-breathing

m. a-stam

bronchial asthma

m. a-stam

severe dyspneu

m. a-stam

wit zijn wit leukoderma, vitiligo, witte vlekken op de huid witte huid bleke huidskleur en witgekleurde urine, ogen en ontlasting bleke huidskleur en witgekleurde urine, ogen en ontlasting groep ziekten, waaronder zwaarlijvigheid en diabetes gewricht soort koorts gewrichtsdislocatie (uit de kom), fractuur in gewricht verstuiking, verzwikking, gewrichtsdislocatie (uit de kom) obstructie in een gewricht

to be white white leukoderma, pigmentation loss white skin pallor and whiteness of urine, eye and feces

verbum adjectief m/n. a-stam

osteo-artritis, degeneratieve artritis achteruitgang, aanval verhoging van alle drie de dosha’s ( de pols gaat heel snel) veroorzaakt door alle drie de dosha’s buikklachten door verhoging van alle drie de dosha’s opsluiting, onderdrukking obstructie zich terugtrekken, opgeven volkomen uitputting, coma ronddwalend, verward zijn


verbum m. a-stam m. u-stam verbum m. a-stam

m. a-stam m. a-stam

f. ā-stam

pallor and whiteness of urine, eye and feces

joint kind of fever joint dislocation, joint fracture joint dislocation

m. i-stam m. a-stam m. a-stam

obstruction of a point of junction osteo-artritis

m. a-stam

attack an illness produced by a complete derangement of the three humours caused by the three humours disease of the abdomen

m. a-stam m. a-stam

imprisonment, surpression obstruction to withdraw, resign coma wandering about, confused

m. a-stam m. a-stam verbum m. a-stam adjectief

f. i-stam

m. a-stam

adjectief n. a-stam

24

saṁbhrānta saṁrambha saṁrambha sarva sarvāṅgaroga sidhma sidhman, sidhmā

v 66

sūrya sūryāvarta √ skand(h) skandana stana stana vidradhi stanya stanya duṣti stanyaroga stambha stambha √ stim, stīm staimitya sthūla sthūlā sthaulya, atisthaulya √ sphuṭ sphoṭa smṛti smṛtibhraṁsa aruṇa syanda syāvaruṇāvabhāsata

k4

k 17

v 78

srotas srotarodha √ svap svapa, svāpa svara svara svaraghna svarabhaṅga svarabheda hata hatādhimantha hanu hanubheda 6

v 39

lijdend aan waanvoorstellingen opwinding, boosheid ontsteking alle verlamming v.h. hele lichaam wit gevlekt soort melaatsheid: psoriasis

delirious

adjectief

agitation, angriness inflammation all polyplegia white spotted kind of leprosy: psoriasis

m. a-stam m. a-stam pronomen m. a-stam adjectief

zon migraine (lett.: loop v.d. zon) gaan, springen bloedklontering vrouwelijke borst abces in de borst moedermelk tekort aan borstvoeding ziekte doordat de borstvoeding niet goed is stijfheid, rigiditeit, obstructie stijfheid, verlamming

sun migraine to move, go clotting female breast breast abscess mother’s milk short of mother’s milk sickness caused by unhealthy mother’s milk stiffness stiffness, paralysis, obstruction to become fixed rigidity

m. a-stam m. a-stam verbum

thick thick skin obesity to burst open spots recollection loss of memory, epilepsy redbrown disease of the eye, ophtalmia dusky red complexion

adjectief f. ā-stam m. a-stam verbum m. a-stam n. i-stam m. a-stam adjectief m. a-stam

canal

n. as-stam m. a-stam

to sleep numbness voice, sound hoarse voice laryngitis

verbum m. a-stam m. a-stam m. a-stam

hoarseness

m. a-stam

hoarse voice struck, beaten blinding eye inflammation

m. a-stam adjectief m. a-stam

jaw jaw pain, dislocation of face bones

f. u-stam m. a-stam

onbeweeglijk worden gevoelloosheid, immobiliteit, rigiditeit, sloomheid dik dikke huid obesitas, zwaarlijvigheid open barsten puist, zwelling, tumor geheugen geheugenverlies, epilepsie roodbruin oogaandoening, ophtalmia roodbruine verkleuring van de huid lichaamskanaal verstopping van lichaamskanalen slapen doof gevoel stem, geluid heesheid laryngitis, ontsteking van het strottenhoofd gebroken articulatie, stamelen, heesheid heesheid geslagen, getroffen door oogontsteking die tot blindheid leidt6 kaak pijn in de kaken; het niet normaal kunnen sluiten van de

m/n. n-stam; f. ā-stam

m. a-stam f. i-stam n. a-stam m. a-stam m. a-stam m. a-stam verbum n. a-stam

Dit is de uitleg van Tirtha. Het Wdb. geeft als vertaling: ‘bevrijd van oogontsteking’.

januari 2009


25

hari haritatva harita netramūtravarcastva hariman harimā haridratva hāridra √ hikk hikkā

p 23 p 40

p 24 v 74

annajāhikkā kṣudrāhikkā gambhīrāhikkā mahātīhikkā yamalāhikkā

hidhmā hṛd hṛtstambha hṛdāyāma hṛdayopalepa (hṛdayaupalepa) hṛddrava hṛdruj, hṛdruk

k 13 v 31

hṛdroga hṛnmoha (hṛd-moha) hṛllāsa (hṛd-lāsa)

v 30

kaken groen, geel groenachtige huidskleur groengelige huidskleur en groengelig gekleurde urine, ogen en ontlasting gele huidskleur t.g.v. anemie gele huidskleur t.g.v. anemie gele huidskleur soort koorts hikken hik

green, yellow green tinge to the skin greenish and yellowish coloration of eyes, urine and feces yellowness, jaundice

adjectief n. a-stam n. a-stam

yellow tinge to the skin kind of fever to hiccup hiccup

m. n-stam f. ā-stam n. a-stam m. a-stam verbum f. ā-stam

hik na te snel of onjuist eten en/of drinken hik na inspanning ernstige hik (samengaand met veel gapen en geluiden) ernstige hik (samengaand met rigiditeit) hik die in paren komt (t.g.v. slechte spijsvertering)

food-caused hiccup

f. ā-stam

exertion-caused hiccup severe hiccup

f. ā-stam f. ā-stam

severe hiccup

f. ā-stam

indigestion-caused hiccup

f. ā-stam

hik hart te lage hartslag, hartverlamming hartvergroting overmatig slijm in de hartstreek te snelle hartslag hartklachten, brandend maagzuur hartklachten, ziekte van de kransslagaders verlaagde hartwerking hartkloppingen

hiccup heart paralysis of the heart

f. ā-stam

extension of the heart fluid buildup in the cardiac region tachycardia heart disease, heartburn

m. a-stam m. a-stam

n. cons-stam

m. a-stam

heart disease

m. a-stam m. cons.stam m. a-stam

bradycardia palpitation of the heart

m. a-stam m. a-stam

Literatuur: Hoernle, August Friedrich Rudolf, The Bower Manuscript. The Bower manuscript : facsimile leaves, Nagari transcript, romanised transliteration, and English translation with notes / ed. by A.F. Rudolf Hoernle. Calcutta (Office of the Superintendent of Government Printing) 1893. Jong, Harry de, “Kanker in de klassieke boeken”. In: Ayurveda Actueel 2005-1, p. 5-12. Kroon, Coen van der, “Diabetes en hyperglycemie: Prameha”. In: Beyond Medicine 8-2 (2004), p. 4952; en 8-8 (2004), p. 50-55. Kroon, Coen van der, Aandoeningen aan de luchtwegen. Holisan Lezing 2004. Macdonell, Arthur Anthony, A practical Sanskrit Dictionary. New Delhi (Munshiram Manoharlal) [1924]. Reprint 2003. Monier-Williams, M, A Sanskrit-English Dictionary. Oxford 1899. Reprint, Delhi (Sri Satguru Publications) 1993. Monier-Williams, M, A Dictionary English and Sanskrit. [1851]. 4th Print, Delhi (Motilal Banarsidass) 1976. Reprint 1999. Ninivaggi, Frank John, An Elementary Textbook of Ayurveda: Medicine with a six thousand year old tradition. Madison - Connecticut (Psychosocial Press) 2001. januari 2009


26

Sharma, P.V., Caraka Samhita (set). Varanasi 7th Ed. 2001 (I), 6th Ed. 2001 (II). Srikantha Murthy, K.R., Vāgbhata’s Aṣṭāñga Hṛdayam (set). [1991-'95] Varanasi. 5th Ed. 2001. Tirtha, Swami Sada Shiva, The Ayurveda Encyclopedia, Natural Secrets to Healing, Prevention & Longevity, Bayville NY USA (Ayurveda Holistic Press Center) 1998. Wujastyk, Dominik, The roots of Ayurveda. Selections of Sanskrit Medical Writings. India (Penguin Books) 1991. Revised Edition 2003.

januari 2009


27

Lijst van ziekten in de āyurveda

Recommend Documents