Lijden onder stress of leiden over stress ? Marc Calders website : www.2mark-‐talent.com Email : marc@2mark-‐talent.com 0495/402 272
Stelling We vinden stress normaal … Normaal is maar gewoon, gemiddeld … Stress is gemiddeld … Statistieken baseren zich op het gemiddelde … Wij wensen niet slechts “gemiddeld” te zijn …
Inhoud * Stress * Wat is stress ? * Oorzaken van stress * Gevolgen van stress * Gevolgen van stress op termijn * Leiding nemen * Energie meten * Probleemkwadrant * Motiverende taken * Het PAV-‐project * Hoe het niet moet
Wat betekent stress voor u ? v Ik heb zelden positieve stress, maar die moet ook wel bestaan v Spanning v Planning respecteren v Situaties die ik niet in de hand heb v Te veel moeten doen in te weinig tijd v Eigen perfectionisme v Mega-‐verantwoordelijkheid
Wat veroorzaakt stress voor u ?
v Talrijke klachten : slapeloze nachten, futloos, pijn rond de borststreek, uren bezig zijn zonder echt vooruit te komen, gedachten niet kunnen verzetten, ... v De controle dreigen te verliezen v Zorgen hebben die je niet meer van je kunt afzetten v Niet goed meer presteren, niet goed meer zijn naar anderen toe v Minder intens kunnen genieten van de positieve dingen v Dossiers die blijven aanslepen, blijven stilstaan
Wat is stress ?
We weten beter wat stress doet, dan wat stress is
Wat is stress ?
* Stressor, stress response * * * *
Fase 0 : normaal niveau Fase 1 : gewaarwording van de stressor en de reactie Fase 2 : opbouw van stress (stressor en weerstand) Fase 3 : het normale voorbij (absolute terugval van de weerstand) * Uitweg ? * Vechten, Vluchten, Verstarren, Volgen
Oorzaken van stress ? * Externe * Omgeving (geluid, warmte, afstand, …) * Andere personen of situaties (familie, vrienden, kennissen, collega’s, …) * Werk (hoeveelheid, tijdsdruk, verantwoordelijkheden, …)
* Interne * * * *
Emoties (angst, boos, triest, geluk, …) …”zijn” Gedachten (zorgen maken, voorgevoelens, …) Gezondheid (ziek of denken ziek te zijn ?) Werk (hoeveelheid, tijdsdruk, verantwoordelijkheden,…)
Gevolgen van stress : Fysiek * Samenspel adrenaline, noradrenaline, cortisol * Versnelde hartslag, verhoogde bloeddruk * Snellere ademhaling * Koude handen, voeten, drogen mond, hoofdpijn, problemen met spijsvertering
* Verhoging cholesterol in het bloed * Transpireren * Slaapproblemen Letten op verandering !
Gevolgen van stress : Mentaal / Emotioneel * Concentratieproblemen * Onlust, onrust, onbegrepen voelen * Zeldeeld, zelfzekerheid * Falen, te kort schieten * Oproepen gekwetste kindmodus Letten op verandering !
Gevolgen van stress : Collectief * Loslaten, apathie * Kritisch, maar vooral negatief geladen * Verandering van humor (ironie, cynisme, sarcasme) * Conflicten, hoog emotionele reacties Letten op verandering !
Gevolgen op termijn * Korte termijn (enkele weken hoge stress) * Overwerkt * Enkele weken rust
* Lange termijn (min 12 maanden van hoge stress) * Burn-‐out * Uitputtingslag * Enkele maanden rust * Uitnodiging om enkele zaken in het leven anders aan te pakken (te bekijken)
Gevolgen op termijn * Opgepast * Burn-‐out ≠ Depressie * Burn-‐out ≠ Bore-‐out
Leiding nemen We hebben geen stress, we maken stress
Energie
* Meten van energie Balans : Draagkracht Draaglast
Niets is constant
Energie Meten Positief
Negatief
Fysiek
Sport doen, bewegen, genieten, …
Chronisch ziek, soms niet eten, vaak kou hebben, …
Mentaal
Koppig zijn, doelgericht, gemakkelijk beslissen, …
Piekeren, lage eigenwaarde, …
Emotioneel
Kunnen functioneren in chaos, stabiel zijn, empatisch, …
Anstig zijn, off-‐day hebben, gevoel anderen overnemen, …
Collectief
Houden van verandering, begaan zijn met de anderen, …
Zichzelf verliezen, graag alleen zijn, minder goed in de groep voelen, …
Energie Energie boosters
Energie lekken
Iets mogen afwerken van A tot Z op onze manier
Iets moeten afwerken volgens stricte, opdragen regels
Degelijk voorbereid aan een taak beginnen
Improvisatie van het laatste ogenblik met hoge verwachtingen
Het gevoel krijgen vooruitgang te boeken
Het gevoel krijgen achteruitgang te bereiken
Even een echte pauze genieten (weg van alle problemen)
Toe zijn aan een pauze en geconfronteerd worden met de problemen van anderen
Degelijke feedback krijgen
Geen of onconstructieve feedback ontvangen
Familie, vrienden, collega’s, …
Familie, vrienden, collega’s, …
Vrijheid tot controle
Naar motivering Geen verbonden heid
Actief
Passief
Vervelend
Mo/verend en mogelijkheid om te leren
Risico op Stress Vereisten van de taak
Probleemkwadrant
Opnemen
Wegduwen
Hoe omgaan met problemen ?
Alleen
Samen met anderen
Probleemkwadrant Alleen
Samen met anderen
Wegduwen
Solitaire spelen op de computer Televisie kijken tot ik erbij in slaap val
Gaan shoppen met enkele vrienden Uitgaan, lol maken en vooral niet over problemen praten Teamsporten
Opnemen
Informatie zoeken op het internet en een schema uitwerken met oplossingen Een dagboek bijhouden van ervaringen en aanpak
Bespreken van het probleem met kennissen, vrienden, experten, … Mensen ontmoeten die in eenzelfde situatie verkeren
Probleemkwadrant * Het probleemkwadrant is een toolbox; hoe meer gereedschap, hoe beter gewapend tegen problemen * Voorzie voldoende activiteiten in alle delen van het kwadrant * Zorg dat ze * Eenvoudig te activeren zijn * Eenvoudig te controleren zijn * Wacht niet tot een bezorgdheid, een ongemak, een belemmering, een obstakel, een probleem wordt voor het te bespreken
Het PAV-‐project
1) Pauze – uit de stress keren (Vb. ademhalingsoefening, het probleem even weg te duwen) 2) Analyse – beoordelen van de ernst op een schaal van 0 tot 10 Wat is werkelijk de impact ? 3) Verdergaan – uitwerken van een schema om verder te kunnen Plan van aanpak
Algemeen
* * * * *
Ik-‐momenten inlassen Oppassen voor multitasking Evenwicht draagkracht / draaglast Probeemkwadrant uitbouwen Levensstijl * Dient de strengheid nog ? * Lijden of leiden ?
* Beweging * Gezonde voeding
De hulpkreet Mijn droom, een nachtmerrie … Ik geraak niet meer in slaap … Ik dacht dat het zou verbeteren … Tot ontspanning kom ik niet meer … Perfectionistisch … controle freak … Ik zou dat toch moeten kunnen … Ik doe deze job heel graag … Ik twijfel aan mijzelf … ik heb gefaald … De kwaliteit van mijn job neemt af …
Aan u de keuze
We kijken niet naar de dingen zoals ze zijn, we kijken er naar zoals wij zijn Anaïs Nin Het hangt er allemaal van af hoe we naar de dingen kijken en niet hoe die eigenlijk zijn Carl Gustav Jung
Hoe het niet moet * Voer altijd uit wat mensen u vragen om te doen, liefst zonder hierover na te denken of ooit te durven overwegen om “nee” te zeggen * Luister naar iedereen zijn problemen en tracht daarna ook al die moeilijkheden voor hen op een duurzame wijze te lossen * Draag eerst zorg voor de ander, voel u schuldig wanneer u iets voor uzelf doet * Aanvaard geen complimenten, maar concentreer u op de dingen die u fout heeft gedaan en op de uitdagingen die voor u liggen * Tracht altijd bereikbaar te zijn, ook ‘s nachts en tijdens de vakanties * Kijk televisie, zelf als het niet interessant is, vecht tegen de vermoeidheid, blijf volhouden !
Lijden onder, leiden over ? Aan u de keuze …
