NIEUWSBRIEF
VAN
HET
H.-H A R T Z I E K E N H U I S N R . 3 5 - J U N I 2 0 1 1
Ziekenhuishygiëne: “artsmoeilijk”? De ziekenhuisomgeving is rijk aan bacteriën. Patiënten hebben een ondermijnde af weer en zijn daardoor extra vatbaar voor besmettingen. Voor het H.-Hartziekenhuis is handhygiëne daarom een essentieel onderdeel van ziekenhuishygiëne. Het ziekenhuis doet er dan ook alles aan om correcte handhygiëne te bevorderen en infecties te bestrijden. Na eerdere ziekenhuiscampagnes die vooral verpleegkundigen viseerden, lenen nu ook meerdere ziekenhuisartsen hun gezicht aan een campagne. Zij pleiten, vooral ook bij hun collega’s, voor een ontsmetting van de handen voor en na elk patiëntencontact.
In dit nummer 4 Samen voor het leven samen voor Kingandu
4
Website in nieuw kleedje
6
Van de neuropsychiatrie naar de opera
7
1
Europa zet vrijwilligers in de bloemetjes
8
Uitreiding medisch korps
VERHOOGD RISICO DOOR ZWAKKE WEERSTAND Anesthesist dr. Bart Oris werkt op de dienst Intensieve Zorg, een dienst waar handhygiëne primordiaal is. “Iedereen heeft kiemen”, steekt dr. Oris van wal.
“Een gezond persoon wordt er niet ziek van, maar zwakke patiënten wel. Op de dienst Intensieve Zorg liggen alleen patiënten met een verminderde weerstand. Handhygiëne is er noodzakelijk om infectieverspreiding te voor-
Driemaandelijks - Afgiftekantoor Lier 1
Lierse Ziekenhuisbrief
komen.” Ook de dienst Geriatrie benadrukt het belang van infectiepreventie. “Ouderen hebben sowieso een zwakkere weerstand”, vertelt geriater dr. Cathy Mertens. “Ze lopen meer risico op een besmetting, waardoor we extra aandacht moeten besteden aan handhygiëne.” Collega-geriater dr. Liliane Nestor vult aan: “Handhygiëne is meer dan alleen een onderdeel van ziekenhuishygiëne. Het is een vorm van beleefdheid tegenover de patiënt. Voor ouderen betekent fysiek contact, zoals een schouderklopje of een handdruk, erg veel. Je kan besmettingen niet voorkomen door patiëntencontact te vermijden. Daarom moeten we onze handen stelselmatig ontsmetten.” Ook op de dienst Neurochirurgie is handhygiëne een prioriteit.
Neurochirurg dr. Bart te Rijdt vertelt: “Wij hebben vaak met wondverzorging te maken en komen dagelijks in contact met patiënten die een verhoogd risico hebben op een besmetting met de ziekenhuisbacterie MRSA. Handhygiëne is een basisvoorwaarde voor de bestrijding van infecties. Het is wetenschappelijk bewezen dat handhygiëne tot een verminderd aantal besmettingen leidt. Waarom zou je het dan niet toepassen?” Dr. Oris wijst op het gebrek aan kennis over de gevolgen van een slecht gerespecteerde handhygiëne: “Vaak ben je pas overtuigd als je ziet wat een infectie kan veroorzaken. Alleen dan zal je je handen vaker en bewuster ontsmetten. Ook kennis van de algemene richtlijnen over handhygiëne is essentieel.”
Handhygiënetrofee 2010 voor het team van heelkunde 5 (D5): Annie Van Asch, Els Engelen, Rita Verwerft, Lut Van den Eynde, Christine Van der Linden, Rita Wagemans, Els Dillen, Hilde Voets, Ilse Bogers, Ingrid Lambrechts, Maria Celis, Dimitri Lambrechts Ontbreken: Liesbeth Celis, Ann Horemans, Nancy Lysen, Diane Symaes, Veerle Van den Broeck, Maria Van Houdt, Anja Van Hout, Faith Walravens.
2
NIEUWE CAMPAGNES Het H.-Hartziekenhuis wil handhygiëne zoveel mogelijk toelichten en zijn medewerkers motiveren de handen te ontsmetten na elk patiëntencontact. Daarom organiseerde het ziekenhuis voorlichtingslessen over het belang van infectiepreventie en handhygiëne. Daarnaast is er ook een hygiënecommissie die handhygiëne promoot door middel van jaarlijkse campagnes, zoals
de ‘Handhygiënetrofee’. Het ziekenhuis plaatste enkele jaren geleden een pompje met handontsmetting in elke patiëntenkamer, zodat artsen, verpleegkundigen en andere verzorgenden er vlot gebruik van kunnen maken. Dit initiatief betekende voor velen een sprong voorwaarts.“Voor de pompjes op elke kamer beschikbaar waren, plaatsten we er een op onze kar”, legt dr. Nestor uit. “Anders
Missie “Schone handen”, team hoofdverpleegkundigen.
moesten we telkens terug naar de middengang. Velen gebruikten dit als argument om de handen niet te ontsmetten. Nu je op elke kamer een pompje met alcoholgel vindt, zijn er geen tegenargumenten meer.” Dr. Oris voegt toe: “Vaak meent men dat ontsmetten van de handen te veel tijd in beslag neemt. Op de diensten kan het erg druk zijn, maar tijdgebrek mag geen excuus vormen.” Regelmatig hoor je dat de alcoholgel voor huidirritaties zorgt. “Dat is evenmin een argument”, pleit dr. Mertens, “want op elke afdeling is er een flesje handcrème aanwezig die de huid zacht en soepel houdt.” Dr. te Rijdt gaat akkoord: “Vandaag zijn alle middelen aanwezig om handhygiëne te respecteren. Het zou dus een routine moeten zijn. Elke medewerker van het ziekenhuis zou automatisch zijn handen moeten desinfecteren na elk contact met een patiënt, zonder daarbij stil te staan.”
3
IEDEREEN MOBILISEREN De artsen merken op dat vooral de verpleegkundigen al op het goede pad zijn. “Op de dienst Geriatrie passen verpleegkundigen handhygiëne op
een proactieve manier toe”, weet dr. Mertens. “Eigenlijk zijn daar geen werkpunten meer te vinden. Alleen de artsen zouden nog een tandje kunnen bijsteken.” Dr. te Rijdt onderstreept bovendien dat infectiepreventie een onderdeel is van de performantie van een operatiekwartier. “Handhygiëne maakt deel uit van de morbiditeit (aantal ziektegevallen) bij een chirurgische ingreep. Het heeft geen nut om iemand succesvol te opereren, zonder voldoende aandacht te besteden aan de preventie van wondinfectie.”
ME
ziekenhuis v o o r ziekenhuis
©
Wist u dat het H.-Hartziekenhuis sinds 2005 het project ziekenhuis voor ziekenhuis van Memisa (medische missie samenwerking) steunt voor de opbouw van de gezondheidszorg in de regio Kingandu in Congo? Op 15 en 16 februari 2011 organiseerde de werkgroep Memisa in het Lierse Sint-Gummaruscollege een culinair Congolees feest dat zijn succes bewees door twee avonden volledig uitverkocht te zijn. 10.000 euro is het prachtige resultaat dat we aan ons partnerziekenhuis zullen kunnen overmaken mede dankzij giften van het Sint-Gummaruscollege en van
MISA
Samen voor het leven samen voor Kingandu
Zorgnet Vlaanderen. Matondonange (dankjewel) aan de werkgroep, de talrijke vrijwilligers, het Sint-Gummaruscollege voor de locatie en aan al diegenen die het hun wel lieten smaken.
Enkele vrijwilligers van de restaurantdagen. Van L naar R: Helena Buys, Ann Arnouts, Ann Gryp, Marie-Anne Lambert, Martine Van Pelt.
Website in nieuw kleedje De website van het H.-Hartziekenhuis zit sinds kort in een nieuw kleedje. Zowel naar inhoud als naar vorm kreeg de site (www.hhzhlier.be) een drastische verjongingskuur.
4
In de digitale wereld, nog meer dan elders, geldt het adagium dat ‘stilstaan’ synoniem staat voor ‘achteruit bollen’. Een zichzelf respecterende website moet zich dan ook op tijd en stond aanpassen en vernieuwen. Sinds kort beschikt het H.-Hartziekenhuis over een nieuwe en moderne website. Daarbij streefden de drijvende krachten
achter de modernisering van de site, Annik De Langh en Tom Feyt samen met het website-team, ernaar zowel inhoudelijk als esthetisch tegemoet te komen aan de normen en vereisten van vandaag. “Structureel staat de nieuwe site in het teken van overzichtelijkheid en gebruiksvriendelijkheid”, legt Tom Feyt
uit. “Het gebruik van zowel horizontale navigatiebalken, headers als standaardnavigatie verhoogt niet alleen de overzichtelijkheid van de site, maar zorgt tevens voor thematische coherentie: verwante rubrieken worden op eenzelfde navigatieniveau gepresenteerd.” Ook de lay-out - die uiteraard mooi oogt - staat in dienst van een goede leesbaarheid en draagt aanzienlijk bij tot de overzichtelijkheid van de website.
5
PATIËNTVRIENDELIJK Wat meteen opvalt bij de nieuwe website is de prominente plaats van de zoekfunctie. Niet alleen op de homepagina, maar op elke pagina van de site. “Een bewuste keuze zodat de gebruiker steeds het roer in handen blijft houden. We dwingen hem niet om de logica van de website te volgen, maar laten de website de logica van de gebruiker volgen.” De website is bewust erg patiëntvriendelijk gemaakt. “Wanneer de patiënt een onderzoek moet ondergaan, kan hij zowel informatie opvragen over de ingreep die hij moet ondergaan als over de artsen die hem hiermee kunnen verder helpen. Erg uitgebreid is ook de financiële informatie waar de patiënt onder andere een antwoord vindt op tal van vragen over zijn factuur”, vertelt Annik De Langh. “Indien een patiënt naar het ziekenhuis moet, dient hij een aantal zaken mee te brengen. Voortaan volstaat het een blik op de website te werpen om meteen te zien wat de patiënt allemaal best meebrengt. De downloadbare patiëntenbrochures verstrekken onze patiënten nog meer informatie.” De website voorziet meer plaats dan vroeger voor enkele omkaderende diensten voor patiënten zoals daar zijn de pastorale-, de socialeen de ombudsdienst. HUISARTSEN Ook voor de huisartsen heeft de website een aantal nuttige wijzigingen in petto. Heel praktisch is de zogenaamde preoperatieve flowchart. Door zeven vragen over zijn patiënt te beantwoorden, weet de huisarts perfect welke preoperatieve onderzoeken voor die patiënt noodzakelijk zijn. Het antistollingsschema is eveneens erg handig voor de huisarts die een patiënt te zien krijgt nadat beslist is dat die een totale heupprothese moet krijgen. Handig voor de artsen in het ziekenhuis is dan weer het document waarop de patiënt en zijn huisarts samen kunnen aanduiden welke geneesmiddelen deze patiënt gebruikt.
DE LIJN Veel aandacht gaat naar de bereikbaarheid van het ziekenhuis. Makkelijk af te printen plannetjes geven aan hoe de patiënt uit alle windstreken in het ziekenhuis geraakt. Erg handig is de
applicatie van De Lijn die op de website werd geplaatst. De patiënt of een andere bezoeker geeft zijn adres in (de bestemming, het ziekenhuis, is al automatisch ingevuld) en duidt aan hoe laat hij in het ziekenhuis moet zijn. Daarop krijgt hij automatisch te zien welk openbaar vervoer hij hoe laat moet nemen. Voor wie toch zelf met de wagen komt, is er naast informatie over de eigen parking een overzicht van de betalende en niet-betalende parkings in de onmiddellijke omgeving. Wie naar het ziekenhuis komt, kan voortaan ook vooraf een plan van het ziekenhuis afprinten. Om alle nieuwigheden te bekijken, raden we u aan om zelf eens naar de website (www.hhzhlier.be) te surfen en op ontdekkingstocht te gaan. En u kan dat best herhaaldelijk doen, want op de website zal regelmatig nuttig nieuws verschijnen.
Van de neuropsychiatrie naar de opera In oktober van vorig jaar ging dr. Leo Jonckheer met pensioen in het H.-Hartziekenhuis. Hij was er 35 jaar actief als psychiater en neuroloog. Naast de privépraktijk die hij nog op beperkte schaal voortzet, gaat zijn tijd nu vooral uit naar zijn grote passie: opera.
6
Nadat hij zijn basisstudies geneeskunde in 1971 afrondde aan de KU Leuven, ging dr. Leo Jonckheer zich specialiseren in wat toen neuropsychiatrie heette, een specialisatie die in die tijd vier jaar duurde. Hij kreeg zijn opleiding zowel in Leuven, Brugge (Sint-Jan) als Nijmegen (Radboud ziekenhuis). Vanaf 1975 vormde dr. Jonckheer een associatie met wijlen dr. Edwin Morreel en vervoegde hem in het Sint-Elisabethziekenhuis. “Het eerste wat je er zag, na de inkom, was de kapel”, herinnert dr. Jonckheer zich. De eerste vijftien maanden combineerde hij dat met zijn legerdienst in
het militair hospitaal in Soest (Duitsland) en Antwerpen. “Op de afdeling neuropsychiatrie hadden de artsen weliswaar hun subspecialisatie - neurologie of psychiatrie maar de neurologische en psychiatrische patiënten verbleven er wel op dezelfde afdeling. Ik nam de neurologie voor mijn rekening, maar kwam tijdens wachtdiensten natuurlijk ook in contact met psychiatrische patiënten. Enkele van de initiatieven die ik nam, waren de fysieke opdeling van beide diensten, de oprichting van de PAAZ (Psychiatrische Afdeling in een Algemeen Ziekenhuis), de introductie van nieuwe
onderzoekstechnieken en de verdere ontwikkeling van de bestaande technieken.”
ORDE Dr. Jonckheer was voorzitter van het toen pas opgerichte Ethisch Comité en gedurende korte tijd ook voorzitter van de Medische Raad van het Sint-Elisabethziekenhuis. Buiten het ziekenhuis engageerde hij zich ook
voor de Provinciale Raad van de Orde van Geneesheren. Naast zijn activiteiten in de Raad zetelde hij eveneens in de onderzoekscommissie, contractencommissie en de commissie medische activiteiten van de Orde. Dit werk bracht meermaals, na de nodige voorbereidingen, nachtelijke vergaderingen met zich mee. In zijn privépraktijk kan je er niet naast kijken: dé grote passie van dr. Leo Jonckheer is klassieke muziek. “Ik ben al lang met klassieke muziek bezig, eerst passief daarna ook actief. Als liefhebber van opera’s besliste ik om een cursus muziekgeschiedenis te gaan volgen. Gezeten op de laatste bank van het leslokaal, met de gsm naast mij. Het ziekenhuis kon me immers steeds oproepen. Na de cursus muziekgeschiedenis volgde ik pianolessen en notenleer. Deze piano-opleiding volg ik nog steeds.” De grootste muzikale bewondering gaat naar Richard Wagner. Hij ging al meermaals naar de Festspiele in Bayreuth. Recent kon dr. Jonckheer deze passie in een meer actieve rol beleven, namelijk als figurant in de opvoering van Wagners Parsifal in de Muntschouwburg in Brussel. “Daarnaast blijft er nog wat tijd over om te joggen en te lezen en niet alleen voor muziek.”
Europa zet vrijwilliger in de bloemetjes Vrijwilligers nemen een belangrijke, maar vaak onderschatte plaats in de zorg in. Onder meer daarom riep de Europese Unie 2011 uit tot het Jaar van de Vrijwilliger.
7
Vrijwilligers zijn in allerhande sectoren van onze maatschappij actief: in de sportwereld (bijvoorbeeld als steward), in de culturele wereld (bijvoorbeeld als medewerker aan een festival), binnen de jeugdbeweging en ook binnen de
zorg. In een ziekenhuis zijn op nagenoeg alle diensten vrijwilligers actief. Hun activiteiten spelen zich vaak af buiten de schijnwerpers, maar zijn daarom niet minder belangrijk. Om hen voor één keer wel in de schijnwerpers
vrijwilligers actief. Zij werden onlangs door de directie in de bloemetjes gezet. In de volgende editie van deze nieuwsbrief leest u een verslag van deze viering en laten we ook enkele vrijwilligers zelf aan het woord.
te zetten, riep de Europese Unie 2011 uit tot het Europees jaar van de Vrijwilliger. Sinds 2006 wordt de vrijwilliger in ons land wettelijk beschermd. Vrijwilligerswerk wordt daarbij omschreven als “elke activiteit die onbezoldigd en onverplicht wordt verricht, ten behoeve van één of meer personen, ander dan degene die de activiteit verricht, van een groep of een organisatie of van de samenleving als geheel”. Een ietwat bombastische omschrijving die echter duidelijk stelt wat een vrijwilliger wel, maar ook wat een vrijwilliger niet is. Ook in het H.-Hartziekenhuis zijn veel
Europees jaar van het vrijwilligerswerk 2011
Wie meer wil weten over vrijwilligerswerk in het H.-Hartziekenhuis, kan eens een kijkje nemen op onze site: www.hhzhlier.be
Uitbreiding medisch korps
Deze nieuwsbrief wil informatie verstrekken en communicatie bevorderen binnen en buiten het H.-Hartziekenhuis. Redactiecomité Patrick Bellinck Filip Ceulemans Annik De Langh Tom Feyt Anne-Mie Van den Bossche Dirk Van der Auwermeulen Fotografie Marcel Schoeters Redactieadres H.-Hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 LIER Tel. 03-491 20 60 Fax 03-491 20 19 www.hhzhlier.be Verantwoordelijke uitgever Anne-Mie Van den Bossche Mechelsestraat 24 2500 LIER Alle rechten voorbehouden. De informatie is afkomstig van bronnen welke wij als betrouwbaar beschouwen. De inhoud van een artikel blijft echter de verantwoordelijkheid van de betrokken auteur.
8
Raadpleeg voor individuele vragen of problemen uw arts. Er kan derhalve geen aansprakelijkheid worden opgeëist.
Dr. Leen Mortier
Dr. Andrea Pielen
Gastro-enterologe
Neurologe
