De invloed van arbeidsmarkt en persoonskenmerken op de studiekeuze
Lex Borghans Johan Coenen ROA 1
Opbouw van de presentatie 8 8
8
8
8
Inleiding Ontwikkelingen in studiekeuze van schoolverlaters De invloed van arbeidsmarktontwikkelingen op studiekeuze De invloed van persoonskenmerken op studiekeuze Persoonskenmerken en de arbeidsmarkt 2
Ontwikkelingen in studiekeuze (1) HAVO 8
Meest gekozen opleidingen in 2005: 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
HBO Lerarenopleiding basisonderwijs HBO Bedrijfskunde HBO Maatschappelijk werk en dienstverlening HBO Commerciële economie HBO Accountancy en bedrijfseconomie HBO Communicatie en journalistiek HBO Informatica HBO Verpleegkunde HBO (Fysio)therapie HBO Recht en bestuur 3
Stijgers en dalers hbo commerciële economie hbo bedrijfskunde hbo recht en bestuur hbo communicatie en journalistiek hbo maatschappelijk werk en hulpverlening hbo informatica hbo personeel en arbeid hbo verpleegkunde hbo (fysio)therapie hbo werktuigbouwkunde hbo uitvoerende en beeldende kunsten hbo lerarenopleiding economie en maatschappij hbo lerarenopleiding talen hbo elektrotechniek hbo lerarenopleiding basisonderwijs hbo accountancy en bedrijfseconomie -10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
%
4
Ontwikkelingen in studiekeuze (2) VWO 8
Meest gekozen opleidingen in 2005 8 8 8 8 8 8 8 8
WO Sociale wetenschappen WO Rechten en bestuurskunde WO Wiskunde en natuurwetenschappen WO (Dier)geneeskunde WO Letteren WO Bedrijfskunde WO Econom(etr)ie WO Werktuigbouwkunde 5
Stijgers en dalers wo sociale wetenschappen wo (dier)geneeskunde wo bedrijfskunde wo wiskunde en natuurwetenschappen wo werktuigbouwkunde wo rechten en bestuurskunde wo letteren wo econom(etr)ie hbo accountancy en bedrijfseconomie -8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
%
6
De invloed van arbeidsmarktarbeidsmarktontwikkelingen op studiekeuze 8 Scholieren
kijken bij het maken van de studiekeuze naar lonen en werkloosheid in beroepen waar ze terecht komen? 8 Koppeling data instroom hoger onderwijs met lonen en werkloosheid afgestudeerden hoger onderwijs 7
Resultaten Loon
Werkloosheid
B
t
B
t
VMBO 1.284567
1.04
-4.359675
-0.52
HAVO .5520602
3.63***
.2456623
0.51
VWO
2.20**
-.3495863
-0.92
.2826682
8
De invloed van persoonskenmerken op studiekeuze 8 Persoonskenmerken
van scholieren zorgen ervoor dat zij zich tot bepaalde soorten opleidingen aangetrokken voelen 8 Koppeling tussen SIS en een supplement waarin persoonskenmerken gemeten worden bij respondenten 9
Persoonskenmerken 8 8 8 8 8 8 8 8
Discount rate Locus of control Anxiety Zelfbeeld Zelfvertrouwen Risico-aversie Toekomstbeeld IQ 10
Belang van werkaspecten 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
Autonomie Baanzekerheid Sociale status Mogelijkheden om bij te leren Hoog salaris Uitdaging Carrièreperspectieven Genoeg tijd voor vrijetijdsbesteding Maatschappelijk nut Mogelijkheden tot combinatie met gezinstaken 11
Resultaten WO (1) sterkst positief effect
sterkst negatief effect
Discount rate
Gezondheidszorg
Gedrag & Maatschappij
Locus of control
(n.s.)
Natuur
Anxiety
Natuur
Gedrag & Maatschappij
Zelfbeeld
Recht
Natuur
Zelfvertrouwen
Natuur
Taal & Cultuur
Risico-aversie
(n.s.)
(n.s.)
toekomstbeeld
Gezondheidszorg
Techniek
IQ
Techniek
Taal & Cultuur 12
Resultaten WO (2) sterkst positief effect
sterkst negatief effect
Autonomie
Taal & Cultuur
Economie
Baanzekerheid
(n.s.)
Economie
Sociale status
Recht
(n.s.)
Mogelijkheden om bij te leren
(n.s.)
Recht
Hoog salaris
Economie
Natuur
Uitdaging
Techniek
Gezondheidszorg
Carrièreperspectieven
Techniek
Taal & Cultuur
Genoeg tijd voor vrijetijdsbesteding
Gedrag & Maatschappij
Economie
Maatschappelijk nut
Gedrag & Maatschappij
Economie
Mogelijkheden om werk en gezinstaken te combineren
Economie
(n.s.)
13
Resultaten HBO (1) Sterkst positief effect
Sterkst negatief effect
Discount rate
Techniek
Onderwijs
Locus of control
(n.s.)
(n.s.)
Anxiety
Techniek
Gedrag & Maatschappij
Zelfbeeld
(n.s.)
Economie
Zelfvertrouwen
(n.s.)
(n.s.)
Risico-aversie
(n.s.)
Techniek
toekomstbeeld
Onderwijs
Techniek
IQ
Techniek
Gedrag & Maatschappij 14
Resultaten HBO (2) Sterkst positief effect
Sterkst negatief effect
Autonomie
Gedrag & Maatschappij
Techniek
Baanzekerheid
Onderwijs
Economie
Sociale status
Onderwijs
Gedrag & Maatschappij
Mogelijkheden om bij te leren
Gezondheidszorg
Onderwijs
Hoog salaris
Economie
(n.s.)
Uitdaging
Onderwijs
Economie
Carrièreperspectieven
Economie
Onderwijs
Genoeg tijd voor vrijetijdsbesteding
Economie
Onderwijs
Maatschappelijk nut
Gedrag & Maatschappij
Economie
Mogelijkheden om werk en gezinstaken te combineren
Onderwijs
Economie
15
Persoonskenmerken en de arbeidsmarkt 8 De
invloed van persoonskenmerken op de keuze voor opleidingen met bepaalde arbeidsmarktkenmerken 8 Opleidingen gekarakteriseerd naar gemiddeld loon, gemiddelde werkloosheid, variantie loon binnen opleidingen, variantie loon tussen jaren 16
Resultaten (1) Gemiddeld loon Maatschappelijk nut IQ Discount rate Carrièreperpectieven Toekomstbeeld Gemiddelde werkloosheid IQ Maatschappelijk nut Hoog salaris Anxiety Zelfbeeld
HBO
WO
+ + +
+ +
+ + -
+ + +
-
17
Resultaten (2) Variantie lonen binnen cohort opleidingsrichting IQ Maatschappelijk nut Zelfbeeld Baanzekerheid Anxiety Variantie lonen tussen jaarcohorten opleidingsrichting IQ Carrièreperspectieven Autonomie Anxiety Hoog salaris
HBO
WO
+ -
-
+
+ +
+ -
18
Conclusies 8 Lonen
van HBO- en WOafgestudeerden van bepaalde opleidingen hebben effect op de keuze voor deze opleidingen door gediplomeerden van HAVO en VWO 8 Persoonskenmerken en aspecten van werk zijn van invloed op studiekeuze 19
