levensbeschouwing

ten behoeve van docenten en studenten van het Theologisch Instituut en van de voortgezette vorming van de permanente diakens, de pastorale werk(st)ers en geestelijke verzorgers

opleiding tot permanent diaken, priester, pastorale werk(st)er, geestelijke verzorger en docent godsdienst/ levensbeschouwing in het BISDOM ROERMOND

STUDIEJAAR

2014 2015

Secretariaat: Heyendallaan 82 6464 EP Kerkrade T: (045) 546 69 99 (045) 546 68 10 (045) 546 69 30 F: (045) 546 69 27 E: [email protected]

Studieprefect: A.J. Batens, perm. diaken Privé: Ganzeweide 76-A, 6413 GH Heerlen T.: 06 15 85 80 42 E.: [email protected]

INHOUDSOPGAVE I.

THEOLOGISCH INSTITUUT

1. Het Theologisch Instituut Rolduc.................................................... .7

2. Opzet van de opleiding.................................................................... 7

Basis........................................................................................... 7 Duur............................................................................................ 7

Geestelijke en kerkelijke vorming............................................... 8

Wetenschappelijke en praktische vorming.................................. 8

Moderator.................................................................................... 9

Perspectief op functie in de Kerk............................................... 9

3. Voorwaarden voor toelating tot de opleiding.................................... 9

4. Procedure van toelating tot de opleiding........................................ 10

5. Examenregeling............................................................................. 10

6. Bijzonderheden m.b.t. ambten en functies..................................... 10

Priester...................................................................................... 11 Permanent diaken..................................................................... 11

Pastoraal werk(st)er en geestelijk verzorger............................. 12

Docent godsdienst/levensbeschouwing.................................... 13

7. Praktische gegevens...................................................................... 13

Plaats van vestiging.................................................................. 13

Onkostenvergoeding................................................................. 14

Verhindering en afmelding........................................................ 14

II.

PERSONEN VERANTWOORDELIJK VOOR DE OPLEIDING

1. Bestuur........................................................................................... 15

2. Stafmedewerkers........................................................................... 15

3. Docenten studiejaar 2014-2015..................................................... 16

4. Overige bij de opleiding betrokken personen................................. 20

1

Studiegids 2014 - 2015

Inhoud

III.

DE GEESTELIJKE VORMING

1. Verwachting ten aanzien van de studenten................................... 23

2. De spirituaal................................................................................... 23

3. Bezinningsdagen en retraite.......................................................... 24

Algemeen....................................................................................... 24 Plaats............................................................................................. 24

Data van de bezinningsdagen........................................................ 24

Jaarlijkse retraite............................................................................ 24

Wijdingsretraite.............................................................................. 24

4. Dagordes........................................................................................ 25

IV.

OMSCHRIJVING VAN DE COLLEGES

1. Het oriëntatiejaar (jaar I)................................................................ 27

Inleiding in het christelijk geloof..................................................... 27

Inleiding in de Heilige Schrift.......................................................... 27

Inleiding in de theologie en fundamentele theologie...................... 28

Inleiding in de kerkgeschiedenis.................................................... 29

Inleiding in de filosofie.................................................................... 30

Kerkelijke documenten................................................................... 30

Ambten, functies en taken in de Kerk

a. Inleiding in de ambten en bedieningen van de kerk.............. 31

b. Inleiding in andere ambten, functies en taken in de kerk...... 32

Practicum voor het eigen liturgisch handelen

a. Inleiding in het gebruik van Getijdengebed........................... 33

b. Liturgisch handelen............................................................... 34

c. Kerkmuziek........................................................................... 34 d. Logopedie............................................................................. 34

2

Inleiding in de studie van de filosofie en theologie (werkcollege)....... 35

Theologisch Instituut Rolduc - Bisdom Roermond

Inhoud

2. De driejarige cyclus (jaar II t/m IV)................................................. 36

Exegese - Inleiding tot het Nieuwe Testament II.

Het corpus Johanneum.................................................................. 36

Inleiding in het canonieke recht ..................................................... 36

Kerkgeschiedenis- Middeleeuwen en nieuwe tijd.......................... 37

Sacramententheologie: Eucharistie, wijding en huwelijk................ 38

Scheppingsleer en christelijke antropologie................................... 39

Algemene liturgie........................................................................... 40

Moraaltheologie.............................................................................. 40

Metafysica, filosofische godsleer, filosofie v/d de religie

en filosofische ethiek...................................................................... 41

Werkcollege: Spirituele theologie: Het christelijk gebed................ 42

3. Inleiding in de praktijk (jaar V)........................................................ 43

Praktische homiletiek..................................................................... 43

Theoretische homiletiek................................................................. 43

Canoniek recht voor de pastorale praktijk...................................... 43

Praktische liturgie........................................................................... 45

Voorleeskunde (practicum)............................................................ 45

Klinische pastoraal......................................................................... 46

Algemeen sociaal pastoraat........................................................... 47

Pastorale psychologie.................................................................... 48

Pastorale gespreksvoering............................................................. 48

Pastoraal theologie........................................................................ 49

Pastoraal sociologie....................................................................... 50

Groepsdynamica / groepsdynamica en vergadertechniek............. 51

Stage supervisie............................................................................. 51

Wereldreligies ............................................................................... 53

3


Inhoud

4. Inleiding in de praktijk – specialisatie (jaar VI)............................... 55

Pastoraal in zorginstellingen.......................................................... 55

De heilige Schriften van de Joden en de Christenen..................... 56

Sacramentencatechese doop/vormsel........................................... 57

Volwassencatechese...................................................................... 58

Inleiding Godsdienstpedagogie...................................................... 59

Ouderenpastoraal.......................................................................... 60

Identiteit Katholiek Onderwijs......................................................... 60

Inleiding parochiecatechese........................................................... 61

Godsdienstsociologie..................................................................... 62

Liturgie in instellingen..................................................................... 63

Liturgie in scholen.......................................................................... 64

Didaktiek........................................................................................ 65

Stage supervisie............................................................................. 65

Licht op mijn pad............................................................................ 67

V. PASTORALE STAGE (jaar V) (jaar VI)

1. Stage paper.................................................................................... 69

1.a Doelstelling............................................................................... 69

1.b Begeleiding in de parochie of instelling.................................... 69

1.c Supervisie in de opleiding........................................................ 69

1.d Tijdsbesteding.......................................................................... 70

1.d Stage activiteiten...................................................................... 70

1.e Beoordeling.............................................................................. 70

VI. DE VOORTGEZETTE VORMING

1. Voor wie en hoe?........................................................................... 73

2. Data en programma....................................................................... 74

3. Praktische gegevens...................................................................... 78

4. Onkostenvergoeding...................................................................... 79

4


Inhoud

VII. DAGEN VOOR DE ECHTGENOTES EN GEZINNEN VAN DE DIAKENS

1. Opening van het studiejaar............................................................ 81

2. Bezinningsdagen voor echtgenotes van wijdelingen e.a............... 81

3. Gebeds- en gespreksbijeenkomsten.............................................. 82

4. Studiedag diakens en echtgenotes e.a.......................................... 82

VIII. CALENDARIUM

1. Overzicht en lesrooster.................................................................. 84

2. Docentenvergadering..................................................................... 92

3. Bijzondere data 2014-2015............................................................ 92

IX. DAGORDEN EN LESUREN

1. Opleiding, dagprogramma studieweekend..................................... 93

2. Supervisie stage............................................................................. 94

3. Voortgezette vorming..................................................................... 94

a. studieweekends......................................................................... 94

b. studiedag van diakens met echtgenotes e.a.............................. 94

4. Stille dagen en retraites ................................................................ 94

5. Gebeds- en gespreksbijeenkomsten.............................................. 95

6. Opening studiejaar......................................................................... 95

7. Info-ochtend................................................................................... 95

X. ADRESSEN 1.

Studenten aan het Theologisch Instituut Rolduc ................................. 97

2.

Deelnemers aan de voortgezette vorming........................................... 99

5


6


I. theologisch instituut 1. Het Theologisch Instituut Rolduc Het Theologisch Instituut Rolduc is een kerkelijke onderwijsinstelling voor katholieke theologie, ontstaan uit een verbreding van de Diakenopleiding van het Bisdom Roermond, die sinds 1976 de opleiding van de kandidaten voor het permanente diaconaat verzorgt, opgericht door de bisschop van Roermond. Het stelt zich ten doel een filosofische, theologische en pastorale opleiding te verzorgen voor hen die als priester, permanent diaken, pastorale werk(st)er of geestelijke verzorger willen gaan werken in of vanuit de Kerk, of voor hen in het middelbaar onderwijs het vak godsdienst/levensbeschouwing (erbij) willen doceren (indien reeds onderwijsbevoegd). Ook staat de opleiding open voor hen die uit interesse cursussen in katholieke theologie willen volgen. Het Instituut is een zelfstandige onderwijsinstelling, maar wel verbonden met het Grootseminarie Rolduc, de priesteropleiding van het bisdom Roermond. Hierdoor worden het contact en de eenheid tussen toekomstige priesters, permanente diakens, pastorale werk(st)ers, geestelijke verzorgers en godsdienstleraren bevorderd. De te behalen diploma’s zijn kerkelijke diploma’s op het niveau van het Hoger Beroepsonderwijs. Het bestuur berust bij de bisschop van Roermond. De staf en docenten zijn door hem aangesteld.

2. Opzet van de opleiding Basis De opleiding is gefundeerd op de documenten van het Tweede Vaticaans Concilie, de toepassingsdecreten en de documenten van de Congregaties voor de Katholieke Opvoeding en voor de Clerus betreffende de priesteropleiding, de diakenopleiding en de opleiding voor laïcale functies in de Kerk.

Duur De duur van de opleiding is afhankelijk van het doel dat de student nastreeft. De ‘minor’-opleiding van vijf jaar is bedoeld voor de diakenstudenten die later als “parttime” permanent diaken (niet gesalarieerd) gaan werken en voor

7


I. THEOLOGISCH INSTITUUT

hen die een laïcale pastorale functie als vrijwilliger willen gaan vervullen. Priesterstudenten die de eerste jaren van hun opleiding in deeltijd doen kunnen twee of drie jaren de opleiding volgen. De ‘major’-opleiding van zes jaren is bedoeld voor hen die als fulltime permanent diaken, pastorale werker of geestelijke verzorger gesalarieerd in de Kerk willen gaan werken. Voor hen die voor het middelbare onderwijs reeds een onderwijsbevoegdheid bezitten en die het vak godsdienst/levensbeschouwing (erbij) willen gaan doceren, biedt de opleiding een tweejarige cursus aan. De gehele opleiding omvat een oriëntatiejaar (I), drie roulerende cursusjaren (II-III-IV), een pastoraal jaar (V) (‘minor’) en een specialisatiejaar (VI) (‘major’). Elk opleidingsjaar bestaat uit drieëntwintig weekends (20 studieweekends en 3 bezinningsweekends) en een korte zomerretraite. Voor hen die geïnteresseerd zijn in bepaalde cursussen of zich (verder) willen bekwamen in de katholieke theologie en de pastoraal, maar geen volledige opleiding wensen te volgen, is er een vrij aanbod gedurende één of meerdere jaren.

Geestelijke en kerkelijke vorming In de opleiding wordt de geestelijke, kerkelijke en de wetenschappelijke vorming gecombineerd. De student groeit in het kerkelijke leven en de geloofsgemeenschap van het bisdom. Gedurende de studieweekenden, in het algemeen met een overnachting, wordt gezamenlijk de Heilige Eucharistie gevierd en het morgengebed, middaggebed en avondgebed volgens het kerkelijke getijdengebed gebeden. Daarnaast zijn er jaarlijks drie bezinningsweekends en een retraite van vier dagen. De spirituele vorming vindt plaats in de persoonlijke begeleiding door de spirituaal.

Wetenschappelijke en praktische vorming Het eerste jaar is een oriëntatiejaar. Het biedt een inleiding in het katholieke geloof en het kerkelijke leven, en in de filosofie. De student zich nader oriënteren aangaande zijn roeping tot priester, diaken, pastorale werk(st)er, geestelijke verzorger en docent, en aangaande de opleiding en vorming. Daarna volgt een driejarige cyclische cursus, waarin alle filosofische en theologische basisvakken worden gedoceerd. Het vijfde jaar is overwegend praktisch pastoraal van aard, met een begeleide stage. Het zesde jaar omvat verdieping en functionele specialisatie, eveneens met een begeleide stage. Tevens wordt een eindscriptie gemaakt.

8



Moderator Vanuit de opleiding wordt een moderator aangewezen, die verantwoordelijk is voor de begeleiding van de studenten in algemene zin, om de menselijke, sociale, geestelijke en wetenschappelijke vorming zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Dit gebeurt door middel van regelmatige gesprekken en thuisbezoek.

Perspectief op een gesalarieerde functie in de Kerk Wat betreft de opleiding tot een gesalarieerd ambt of functie in de Kerk (na succesvolle afsluiting van de ‘major’-opleiding) kunnen de opleiding en het bisdom Roermond geen baangarantie geven aan de studenten, wel nemen zij een inspanningsverplichting op zich om mee te zoeken naar een passende pastorale werkplek.

3. Voorwaarden voor toelating tot de opleiding De bisschop van Roermond beslist over de toelating van de student, die de hele opleiding (minor of major) of de tweejarige route voor docenten wil volgen. Toegelaten kunnen worden rooms-katholieke, kerkelijk praktiserende mannen en vrouwen, die onbesproken zijn van gedrag en verleden, en die zich uit roeping en om bovennatuurlijke motieven willen inzetten voor de Kerk. De student dient te leven in overeenstemming met de morele normen van de Kerk. De gehuwde student dient een goed en stabiel christelijk huwelijk te leiden. De echtge-no(o)t(e) dient akkoord te gaan met het volgen van de opleiding en de (latere) uitoefening van het gewijde ambt respectievelijk de pastorale functie. Zijn/haar gezin dient positief met de Kerk verbonden te zijn. Behalve interesse in het leven en de zending van de Kerk, wordt van de student verwacht dat hij/zij in zekere mate op de hoogte is van de katholieke geloofs- en moraalleer en dat hij/zij deze wil onderschrijven; dat hij/zij bekwaam is om met mensen om te gaan en dat hij/zij een behoorlijke algemene ontwikkeling en vooropleiding bezitten (tenminste HAVO / MBO - niveau), c.q. reeds een onderwijsbevoegdheid bezit. Over het algemeen wordt vereist dat de student beroepsmatig werkzaam is of – indien van toepassing - de huishoudelijke zorg draagt voor een gezin. Een goede lichamelijke en psychische gezondheid is vereist. Indien hiertoe aanleiding bestaat kan om een gezondheidsverklaring worden verzocht.

9



4. Procedure van toelating tot de opleiding De student meldt zich aan bij de bisschop of bij de rector van de opleiding. Aannamegesprekken worden gevoerd met de bisschop, de rector en de spirituaal. De student reikt een korte levensloop aan (curriculum vitae), een doop- en vormselbewijs en, indien van toepassing, een kopie van de huwelijksakte, en kopieën van de relevante diploma’s. Ook een “Verklaring omtrent gedrag” dient aangereikt te worden. Verder dient de student de namen van enkele referentiepersonen te noemen. De eigen pastoor wordt ambtshalve gevraagd. Indien de student wordt toegelaten, ontvangt hij een schriftelijke bevestiging.

5. Examenregeling

De cursussen worden (verplicht) getoetst in een schriftelijk of mondeling examen, naar gelang de afspraken die de docent met de student maakt. Dit geldt voor alle opleidingen zoals in deze gids beschreven alsook voor de los gevolgde cursussen. Een mondeling examen dient te worden afgelegd binnen één maand na het afsluiten van een bepaalde cursus. Een schriftelijk examen, opdracht of werkstuk dient bij de betreffende docent te worden ingeleverd binnen één maand na het ontvangen van de opgaven. Uitzonderingen worden met de studieprefect besproken. De student ontvangt voor elk examen dat in een studiejaar moet worden afgelegd een examenbriefje. Dit is door hem/haar in triplo in te vullen en bij het examen aan de docent af te geven. Indien het examen met goed gevolg is afgelegd, ontvangt de student één van de formulieren terug. Een tweede blijft in het bezit van de docent. Het derde wordt door de docent aan het studiesecretariaat (studieprefect) doorgegeven en in het archief bewaard.

6. Bijzonderheden m.b.t. de verschillende ambten en functies Het Theologisch Instituut leidt op tot verschillende ambten en functies. Over enkele ambten en functies onderstaand wat meer bijzonderheden.

10



Priester De ongehuwde man die priester wil worden, kan, indien de omstandigheden dat raadzaam maken, het eerste gedeelte van zijn opleiding in deeltijd volgen aan het Theologisch Instituut Rolduc (een tot drie jaren weekendopleiding). Deze opleidingsroute is o.a. mogelijk voor iemand op rijpere leeftijd, die in een baan werkzaam is. Na enkele jaren weekendopleiding vindt het vervolg van de priesteropleiding plaats in voltijd aan het Grootseminarie Rolduc, de regulaire priesteropleiding van het bisdom Roermond. De duur van de navolgende voltijd opleiding is afhankelijk van het al geabsolveerde programma, maar omvat in de regel drie studiejaren. Het totaal van de opleidingsduur is zes of zeven studiejaren (waarvan het laatste studiejaar grotendeels als diaken in de parochie). Voor het programma van de voltijd opleiding wordt verwezen naar de studiegids van het Grootseminarie Rolduc. Permanent diaken Een permanente diaken is een gehuwde of ongehuwde man die door handoplegging en gebed van de bisschop deelt in het sacrament van de wijding en daarmee in het bijzonder priesterschap. Hij is een helper van de bisschop en de priesters. De Catechismus van de Katholieke Kerk (CKK) vat de omschrijving van het diakenambt als volgt samen: “De diakens zijn bedienaars die gewijd zijn om in de kerk taken van dienstbetoon te verrichten; zij ontvangen niet het ambtelijk priesterschap, maar de wijding verleent hun belangrijke functies in de bediening van het woord, de goddelijke eredienst, het pastorale bestuur en de liefdadigheid, taken die zij onder het pastoraal gezag van hun bisschop moeten vervullen” (CKK 1596). De kandidaat moet op het moment van de wijding tenminste 35 jaar oud zijn (Art. 18 Kaderwet van het permanente diaconaat in Nederland, gegeven door de Nederlandse bisschoppen op 5 juni 1975). Een ongehuwde kandidaat moet bereid zijn celibatair te blijven omwille van de Heer en Zijn Kerk. Een gehuwde kandidaat moet, volgens de bepalingen van de Kerk, bereid zijn na zijn wijding niet te hertrouwen wanneer zijn echtgenote onverhoopt zou komen te overlijden. Het diakenambt wordt in het bisdom Roermond meestal parttime uitgeoefend op basis van vrijwilligheid, naast en met behoud van de eigen maatschappelijke functie. De kandidaat dient daarom in een beroep werkzaam te zijn. Hij volgt de ‘minor’-opleiding. De gesalarieerde diaken, die fulltime pastoraal werk in de Kerk wil gaan verrichten, is (beperkt) mogelijk. Hij volgt de ‘major’-opleiding.

11



Na gebleken geschiktheid wordt een diakenstudent na het oriëntatiejaar, bij het begin van studiejaar II, aangenomen als kandidaat voor het diaconaat. Als voorbereiding op de wijding ontvangt de diakenkandidaat de aanstellingen tot lector en acoliet. In het vijfde studiejaar loopt de diakenkandidaat stage in een parochie of parochieverband. Als de kandidaat met goed gevolg de ‘minor’-opleiding heeft voltooid, kan hij na jaar V tot diaken gewijd worden en een pastorale zending van de bisschop ontvangen. De concrete taken die de diaken op zich neemt, worden in een benoemingsbrief vastgelegd.

12

Pastoraal werk(st)er en geestelijke verzorger De pastorale werk(st)er is een gehuwde of ongehuwde man of vrouw, die op grond van doopsel en vormsel en de gevolgde ‘major’-opleiding, met een kerkelijke zending van de diocesane bisschop (missio canonica) benoemd wordt in een pastorale functie in een parochie, parochieverband of dekenaat, of in een instelling (ziekenhuis, zorginstelling, huis van detentie, militair ordinariaat). De pastorale werk(st)er in een instelling wordt ook wel ‘geestelijke verzorger’ genoemd. De pastorale taken liggen algemeen op de terreinen van de verkondiging, de heiliging en de leiding en opbouw van de geloofsgemeenschap, volgens de normen van de nota ‘Meewerken in het pastoraat’ van de Nederlandse bisschoppen (vgl. 121, kerkelijke documentatie, 1999, 27, nr. 8). De functie van pastorale werk(st)er of geestelijke verzorger kan parttime en op basis van vrijwilligheid worden vervuld. In dat geval volstaat de ‘minor’opleiding. De gesalarieerde fulltime of parttime functie vereist de ‘major’opleiding. In het vijfde en zesde studiejaar doet de student een begeleide stage in een parochie of parochieverband resp. instelling. De bedoeling van deze stage is de student te scholen in het praktisch pastoraal handelen met het oog op de functie van pastorale werk(st)er of geestelijke verzorger. Opzet en inhoud van deze stage worden geregeld aan de hand van een afzonderlijk stageprogramma, dat met de kandidaat en de begeleidende pastoor wordt opgesteld. De kerkelijke zending (missio canonica) wordt door de bisschop gegeven voor de concrete functie waarvoor de pastorale werk(st)er of geestelijke verzorger wordt benoemd. Dit gebeurt de eerste keer in een liturgische viering. De kerkelijke zending houdt op wanneer de functie wordt beëindigd. Bij een daarop volgende nieuwe of andere benoeming wordt de kerkelijke zending (opnieuw) schriftelijk verleend.



Docent godsdienst/levensbeschouwing De leraar die reeds onderwijsbevoegd is voor het middelbaar onderwijs kan via een tweejarige cursus aan het Theologisch Instituut Rolduc een kerkelijk diploma behalen om (ook) het vak godsdienst /levensbeschouwing aan middelbare scholen te kunnen geven. De leraar die onderwijsbevoegd is voor het basisonderwijs kan zich via deze cursus specialiseren in het geven van catechese. Omdat het Theologisch Instituut een kerkelijke onderwijsinstelling is, kan het geen civiel erkende onderwijsbevoegdheid verlenen, maar wel aan leraren die reeds onderwijsbevoegd zijn een aanvullende opleiding of specialisatie aanbieden. Het curriculum omvat twee studiejaren, die qua omvang en inrichting gelijk zijn aan de studiejaren van andere opleidingen. Het eerste cursusjaar is vrijwel gelijk aan oriëntatiejaar I. Het tweede cursusjaar is overwegend praktisch van aard. Naast een cursus exegese en een cursus niet-christelijke levensbeschouwingen en interreligieuze dialoog, komen een aantal korte cursussen aan bod: inleiding godsdienstpedagogie en didactische principes, religieuze ontwikkelingspsychologie, geloofscommunicatie, methoden en technieken in de catechese, bijbelcatechese, sacramentencatechese, rituelen en liturgie in de catechese, media in catechese, identiteit katholiek onderwijs, jongerenpastoraat. De meer praktische cursussen worden in samenwerking met KAIROS (de zaterdagopleiding in Roermond) verzorgd. In het tweede jaar begint men ook het vak godsdienst/ levensbeschouwing op school te geven, bij wijze van stage. Het verlenen van het diploma kan, indien gewenst, worden verbonden met een kerkelijke zending (missio canonica) van de bisschop.

7. Praktische gegevens

Plaats van vestiging Het Theologisch Instituut Rolduc is gevestigd in de gebouwen van het Grootseminarie Rolduc. Hier worden de studieweekends gehouden. De bezinningsdagen worden in Thorn gehouden. Adres: Heyendallaan 82 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466999 (receptie) F.: 045-5466927 (gedelegeerde voor de opleiding) E.: [email protected]

13



Onkostenvergoeding De eigen financiële bijdrage per studiejaar aan de opleiding omvat het collegegeld en de kosten voor de maaltijden en de overnachting tijdens de weekenden en de retraite. De student die beoogt later gesalarieerd in de Kerk te gaan werken (en dus de ‘major’-opleiding volgt), levert een eigen bijdrage in de opleidingskosten van € 1000, - per studiejaar. Voor de priesterstudent geldt eveneens deze bijdrage (zolang hij de weekendopleiding volgt). Datzelfde geldt ook voor degene die docent godsdienst/levensbeschouwing wil worden. De student die beoogt als vrijwilliger in de Kerk te gaan werken (en dus de ‘minor’-opleiding volgt), bedraagt de eigen bijdrage € 500, - per studiejaar. Voor de student die nog niet besloten heeft welke afstudeerrichting hij/zij kiest, bedraagt de eigen bijdrage vooralsnog € 500,- (met regeling achteraf). De student die slechts bepaalde cursussen volgt, betaalt een eigen bijdrage naargelang het aantal gevolgde cursussen en de eventuele maaltijden en overnachtingen. Indien hiertoe aanleiding bestaat, kan de student met de rector spreken over een andere financiële regeling dan de bovenstaande. Het bedrag kan worden overgemaakt op de rekeningen van het Grootseminarie Rolduc: NL81 INGB 0673 00 93 94 of NL95 INGB 0004 19 55 00 ten name van: Econoom Grootseminarie Rolduc, Heyendallaan 82, Kerkrade.

14

Verhindering en afmelding Er is college- en aanwezigheidsplicht. Indien een student verhinderd is een weekend of gedeelte daarvan mee te maken dient hij/zij tijdig de gedelegeerde hiervan op de hoogte te stellen. In het algemeen kan slechts om bijzondere redenen in de aanwezigheid worden gedispenseerd.

II. PERSONEN VERANTWOORDELIJK VOOR DE OPLEIDING 1. Bestuur Mgr. F.J.M. Wiertz, Bisschop van Roermond Paredisstraat 10, 6041 JW Roermond T.: 0475-386888 Secretariaat: Mr. G.H. Smulders T.: 0475-386740 E.: [email protected]

2. Stafmedewerkers Mgr. Dr. J.G.M. Vries, Gedelegeerde voor de opleiding Heyendallaan 82, 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466810 M.: 06-51187863 E.: [email protected] Secretariaat: Mevr. Lux-Zinzen T.: 045-5466930 F.: 045-5466927 E.: [email protected]

Dr. G.Th.A. Wilkens SJ, Spirituaal Heyendallaan 82, 6464 EP Kerkrade, T.: 045-5466802 E.: [email protected]

15


II. Veranwoordelijken voor de opleiding

Mgr. Dr. P.W.F.M. Hamans, Moderator Kerkplein 11, 6077 AA St. Odiliënberg T.: 0475-527825 M.: 06-49986120 E.: [email protected] A.J. Batens, Studieprefect Ganzeweide 76 A, 6413 GH Heerlen M.: 06-15858042 E.: [email protected]

3. Docenten studiejaar 2014-2015 Mw. M. Barenbrug-Pijpers van Schelbergenstraat 35, 5913 TX Venlo T.: 077-4631884 A.J. Batens Zie stafmedewerkers Drs. J. Beckers Groeneweg 35, 6271 BR Gulpen M.: 06-24392586 E.: [email protected] J. de Bruin, pr. Sankt Klaraplatz 5-9 D-47623 Kevelaer T.: 0049-2832-9720128 M.: 0653-228662 E.: [email protected] Mgr. Prof. Dr. S.F. van Calster O.L. Vrouweplein 3, 6245 JN Eijsden T.: 043-4091301 M.: 06-20023104 E.: [email protected]

16



of: Heijendallaan 82, 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466814 of: Papenhulst 4, 5211 LS ’s Hertogenbosch T.: 073-6123155 Drs. E.H. Etminan Meelenbroekerweg 3, 6291 NE Vaals T.: 043-3065089 E.: [email protected] Mgr. drs. A.G.M. Franssen Kapelweg 37, 6267 BT Cadier en Keer T.: 043-8515602 E.: [email protected] Dr. J.W.G. Geelen Bongerd 2, 6176 AW Spaubeek M.: 06-34152248 E.: [email protected] Mgr. Dr. P.W.F.M. Hamans Zie stafmedewerkers M.F.P.J. Heemels Veldhofstraat 19, 6471 CA Eygelshoven T.: 045-5351271 E.: [email protected] Dr. B.K. Hegge Heyendallaan 82, 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466806 M.: 06-51202221 E.: [email protected] of: Vijlenberg 133, 6294 AT Vijlen T.: 043-3061500

17



Mw. MJ.F. van Helvert-Willeme Randenborgweg 2, 6118 GE Nieuwstadt T.: 0475-386888 M.: 06-51360202 E.: [email protected] Lic. M.H.J. Hooijschuur Mgr. Savelbergweg 93, 6097 AE Heel T.: 0475-386895 M.: 06-53772996 E.: [email protected] Mgr. Dr. H.G.M. Janssens St. Maternusstraat 4, 6212 BV Maastricht T.: 043-8516260 M.: 06-53407375 E.: [email protected] Mgr. Dr. E. de Jong, hulpbisschop Neerstraat 57, 6041 KB Roermond T.: 0475-386888 E.: [email protected] Secretariaat: Mw. F.F. Lapoutre T.: 0475-386831 E.: [email protected] Drs. R. Landré Calsstraat 37, 5707 JN Helmond T.: 0494-553832 E.: [email protected] Dhr. J.J.G.M. Marx p/a Bisdom Roermond, Postbus 75, 6040AB Roermond T.: 0475-386771 M.: 06-53891307 E.: [email protected]

18



Dr. H. v.d. Meer SJ Heyendallaan 82, 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466805 Paredisstraat 10, 6041 JW Roermond T.: 0475-386888 0475-317619 E.: [email protected] H.M.H Quaedvlieg Bloemenmarkt 13, 6163 CE Geleen T.: 046-4743420 E.: [email protected] Dr. D. Rohling Heyendallaan 82, 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466822 E.: [email protected] G. Sars Hagelkruisweg 7-A, 6077 HA St. Odiliënberg T.: 0475-537765 E.: [email protected] Dr. Th.M.M. Schepens P. Breugellaan 35, 5056 CB Berkel-Enschot T.: 013-5333295 E.: [email protected] Vic. gen. Mgr. Dr. H.J.G.M. Schnackers Kerkstraat 2, 6063 AR Vlodrop T.: 0475-400341 0475-386888 E.: [email protected] Secretariaat: Ir. J.J. Moonen T.: 0475-386746 E.: [email protected]

19



Bacc. E. Smeets Kerkberg 7, 6374 ES Landgraaf T.: 045-5312378 M.: 06-50624483 E.: [email protected] Drs. J.J.M. van Tulder, Kanaalstraat 88, 5986 AH Beringe T.: 077-3071338 Prof. Dr. J. van der Vloet MSc p/a Bisdom Roermond, Postbus 75, 6040 AB Roermond T.: 0475-386833 M.: 06-53251994 Drs. H.J.J.M. Vossen Van Goghstraat 3, 6165 VG Geleen T.: 046-4105885 M.: 06-24488442 E.: [email protected] Mgr. Dr. J.G.M. Vries Zie stafmedewerkers Mgr. Dr. Th.G.J. Willemssen Hoofdstraat 18, 6075 AG Herkenbosch T.: 0475-531373 M.: 06-25584044 E.: [email protected]

4. Overige bij de opleiding betrokken personen Secretaresse van de gedelegeerde: Mw. G P H Lux-Zinzen T.: 045-5466930 E.: [email protected]

20



Econoom: P.J.J.A. Wilms Rolduc (dinsdag, woensdag en donderdag) T.: 045-5466837 F.: 045-5466919 Roermond (maandag en vrijdag) T.: 0475-386754 F.: 0475-331944 E.: [email protected]

Huishoudelijke organisatie: F.L.G. Veugen Hordaeuslaan 1, 6132 BN Sittard T.: 046-4517414 M.: 06-54906893 Heyendallaan 82, 6464 EP Kerkrade T.: 045-5466820 045-5466999 F.: 045-5466919 E.: [email protected]

Huismeester: M. Senden T.: 045-5466999

Secretaresse van het seminarie: Drs. J.B.J.M. Berntzen-Frijns T.: 045-5466819/821 E.: [email protected]

21


22

III. Geestelijke vorming 1. Verwachting ten aanzien van de studenten Naast de wetenschappelijke en praktisch pastorale vorming wordt aandacht besteed aan de geestelijke begeleiding. Van de student wordt verwacht, dat hij/zij in zijn/haar thuisomgeving actief de Heilige Eucharistie meeviert op zon en feestdagen, indien mogelijk ook door de week. Hij/zij zorgt er voor in de loop van de opleiding een persoonlijk gebedsleven op te bouwen. Daarbij wordt het bidden van minimaal de voornaamste onderdelen van het getijdengebed (lauden en vespers) aanbevolen. De diaken- en priesterstudent leert in de loop van de opleiding deze onderdelen van de getijden een vaste plaats te geven in zijn dagritme. (Van de overige studenten/studentes wordt dit minimaal verwacht van lauden en/of de vespers.) Ook wordt verwacht, dat de student leert het sacrament van boete en verzoening een vaste plaats te geven in zijn/haar geestelijk leven. Als biechtvader kan de spirituaal van de opleiding gekozen worden of een andere priester in overleg met de spirituaal. Van belang is ook de toeleg op de ontwikkeling van die menselijke deugden, die het gewijde dienstambt en de pastorale functies moeten kenmerken: dienstbaarheid, bescheidenheid, hartelijkheid en goedheid.

2. De spirituaal Door de bisschop wordt een spirituaal aangewezen voor de opleiding. De student onderhoudt regelmatig contact met de spirituaal van de opleiding en bespreekt met hem wat nuttig is voor de groei van het geestelijk leven en de rijping van de roeping. De contacten met de spirituaal zijn vertrouwelijk. De contacten met de spirituaal behoren tot het gebied van het persoonlijk geweten. De spirituaal heeft geen inspraak bij de beoordeling van de studenten door de staf met betrekking tot het advies om de opleiding te voort te zetten of te stoppen. Evenmin, wat betreft de diakenstudenten, met betrekking tot de opname onder de diakenkandidaten, de toelating tot de aanstellingen en de wijding.

23


III. De geestelijke vorming

3. Bezinningsdagen en retraite Algemeen Drie keer per studiejaar zijn er bezinningsdagen, die in het teken staan van gebed en bezinning op het eigen leven en de roeping. Zij worden in stilzwijgen doorgebracht. Zij beginnen op vrijdagavond 18.00 uur (facultatief H. Eucharistieviering om 17.30 uur) en eindigen op zaterdagmiddag 15.30 uur. Eenmaal per jaar is er een vierdaagse retraite. De organisatie van deze dagen ligt in handen van de spirituaal. Hij geeft inleidingen op het gebed en is beschikbaar voor gesprekken en voor het sacrament van boete en verzoening. Plaats De bezinningsweekends en de jaarlijkse retraite worden gehouden in de “Foyer de Charité Marthe Robin”, Onder de Bomen 2, 6017 AL Thorn T.: 0475-562770. E.: [email protected] (N.B. Voor het verblijf in Thorn dient men zelf handdoeken en lakens mee te nemen).

Data van de bezinningsdagen 10 en 11 oktober 2014, voor de hele opleiding (moderator P.Hamans) 12 en 13 december 2014, voor de hele opleiding en de voortgezette vorming (moderator rector J. Vries) 27 en 28 maart 2015, voor de hele opleiding en de voortgezette vorming (moderator rector J. Vries)

Jaarlijkse retraite Woensdagavond 1 juli 2015 van 18.00 uur (facultatief H. Eucharistieviering om 17.30 uur) tot zondagmorgen 5 juli 2015 met ter afsluiting H. Mis om 8.00 uur (eventueel ook voor “afhalers”).

(Wijdings)retraite Zondagavond 19 april 2015 van 18.00 uur tot vrijdagmorgen 24 april 2015 9.30 uur

24


III. De geestelijke vorming

4. Dagordes Deze worden steeds ter plaatse bekend gemaakt.

25


26


IV. omschrijving van de colleges 1. Het oriëntatiejaar (jaar I) In dit jaar maken de studenten kennis met de betekenis van het diaconaat, het presbyteraat en het pastoraat in het leven van de Kerk. Zij worden ingeleid in het geloof van de Kerk, de H. Schrift, de theologie, de filosofie, de liturgie en het geestelijk leven. De aangegeven literatuur is ter verdere oriëntatie. Verplichte literatuur wordt door de docent aangegeven. •

Inleiding in het christelijk geloof (23 contacturen) 3 EC

Aan de hand van de ‘Catechismus van de Katholieke Kerk’ geeft deze cursus een beknopt overzicht van het christelijk geloofsgoed. Aan het begin wordt stilgestaan bij het geloof als het antwoord van de mens op de (zelf-) openbaring van God, waarbij deze openbaring en het aanvaarden ervan beantwoordt aan het diepste verlangen van de mens. Vervolgens behandelt de cursus de ‘Twaalf artikelen van het geloof’ (vgl. CKK Deel I, Tweede Sectie) en de ‘Zeven sacramenten van de Kerk’ (vgl. CKK Deel II, Tweede Sectie). Het derde en vierde deel van de Catechismus, over ‘Het leven in Christus’ en ‘Het christelijk gebed’ komen kort ter sprake. Literatuur: ¾¾ Catechismus van de katholieke Kerk, Brussel/Kampen 1995, 20082 ¾¾ Catechismus van de katholieke Kerk. ¾¾ Compendium,Brussel/Kampen2008 ¾¾ De geloofsbelijdenis van de Kerk. Katholieke Katechismus voor volwassenen, Turnhout/Utrecht 1986 Docent: Dr. B. Hegge •

Inleiding in de Heilige Schrift (22 contacturen) 3 EC

Hierin komen aan de orde: een algemene inleiding in de studie van de Heilige Schrift; de voornaamste begrippen en termen; een kennismaking met de historische en culturele achtergronden van de Schrift; globale kennismaking met de verschillende bijbelboeken.

27


IV. Omschrijving van de colleges

Literatuur: ¾¾ De wereld van de Bijbel; inleiding tot het lezen van de Heilige Schrift, Utrecht 1957 ¾¾ De Bijbel verkennen; dl I: Oude Testament; dl II: Nieuwe Testament, Leuven 1980 Docent: Drs. J. van Tulder •

Inleiding in de theologie en fundamentele theologie (24 contacturen)

Het eerste deel van de cursus biedt een inleiding in de wetenschap die ‘theologie’ wordt genoemd: wat is theologie en welke zijn de theologische disciplines? Vervolgens komt de theologische discipline ter sprake die momenteel ‘fundamentele theologie’ heet. Het christelijke geloof heeft vanaf het begin op een verstandelijk wijze rekenschap gegeven van het geloof en de vraag naar de waarheid gesteld. Het tweede deel bevat een inleiding in het fenomeen ‘religie’, in de toegangswegen tot God (godsbewijzen), het godsbegrip, de religiekritiek, het probleem van het kwaad (theodicee), scheppingsgeloof en evolutie. Het derde deel behandelt de openbaring, in het bijzonder de openbaring in Jezus Christus en de Kerk van Jezus Christus. Het vierde deel omvat enkele onderdelen van de theologische kenleer: geloven, geloof en geloofsdaad; de theologische vindplaatsen van de openbaring; het dogma; het leergezag; missie en interreligieuze dialoog. Een reader wordt in het college uitgereikt. Verplichte literatuur: ¾¾ Catechismus van de Katholieke Kerk, Gooi en Sticht / Licap 2008 ¾¾ Constituties en Decreten van het Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie (Katholiek Archief, Amersfoort 1967), Leusden 1995 (Stichting Ark, 2e ongew. druk) Overige literatuur: ¾¾ J. Ratzinger-Benedictus XVI: Geloof, waarheid en tolerantie. Het christendom en de wereldgodsdiensten, Tielt 2005 (Lannoo) ¾¾ J.Morales, Inleiding tot de theologie, Utrecht 2011 ¾¾ A. Léonard, Redenen om te geloven, Averbode 2013

28

Theologisch Instituut Rolduc - Bisdom Roermond ¾¾


S.Paas, R. Peels, God bewijzen. Argumenten voor en tegen geloven, Amsterdam 2013

Docent: Dr. J. Vries •

Inleiding in de kerkgeschiedenis (23 contacturen) 4 EC

De kerk, door Jezus op de apostelen gegrondvest en door de Heilige Geest tot groei gebracht, gaat onder de voortdurende leiding van diezelfde Geest door de tijd. Hoogtepunten en soms ook diepe dalen wisselen elkaar af. Stormen van innerlijke verdeeldheid en agressie van buiten hebben de voortgaande ontplooiing van de Kerk niet kunnen tegenhouden. In de Kerk ontplooit zich zo het mysterie van de levende Christus. In deze cursus wordt een panorama getekend van tweeduizend jaar kerk en het leven in haar. In de kennis van de wortels van de kerk, kan het inzicht groeien voor het verstaan van de kerk in onze dagen. Literatuur: ¾¾ Th. Bokenkotter, A Concice History of the Catholic Church, New York 1979. ¾¾ A. Franzen, Kerkgeschiedenis in kort bestek, Helmond 1966. ¾¾ R. Fröhlich, Lebendige Kirchengeschichte. Die Erfahrung von 2000 Jahren, Freiburg 1990. ¾¾ P. Hamans, Geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland, I, Van missionering tot het herstel van de hiërarchie in 1853, Brugge 1992. ¾¾ W. Helwig, De katholieke kerk in de loop der eeuwen, Haarlem z.j. ¾¾ H. Jedin (Hrsg.), Handbuch der Kirchengeschichte, I-VII, Freiburg 1962-1979. ¾¾ J. de Jong/R. Post/G. Abbink, Handboek van de kerkgeschiedenis I IV, Utrecht 1962 1965. ¾¾ F. Ladouès, Brève Histoire de l’Église Catholique, Parijs 1988. ¾¾ L. Rogier/R. Abert/M. Knowles, Geschiedenis van de kerk in tien delen, Hilversum 1963 1974. ¾¾ C. Snelder, Riskante pelgrimage. Beknopte kerkgeschiedenis, Hilversum 19722. Docent: Dr. P. Hamans

29


•


Inleiding in de filosofie (21 contacturen) 3 EC

De cursus biedt een gecomprimeerd overzicht over de filosofie als een theoretische en praktische wetenschap, waarbij aan de hand van belangrijke denkers de verschillende filosofische disciplines ingeleid worden. Daarnaast worden handvaten aangereikt om het filosoferen als een belangrijke en fundamentele menselijke activiteit te waarderen, en de mogelijkheid van het denken tot een vaardigheid van het na-denken te ontwikkelen. Vanuit een historisch perspectief worden van de oudheid tot de tegenwoordige tijd verschillende filosofische stromingen en toegangswegen belicht. Literatuur (naast de aangegeven literatuur): ¾¾ Elmar Holenstein, Philosophie–Atlas; Orte und Wege des Denkens, Zürich 2004 (3e editie). ¾¾ Nora K. – Vittorio Hösle, Das Café der toten Philosophen; Ein philosophischer Briefwechsel für Kinder und Erwachsene, München 2004 (3e editie). ¾¾ Philosophen des Altertums – Philosophen der Gegenwart (8 Banden; verschillende auteurs), Darmstadt 2000. ¾¾ Plato, Dialoge; verschillende uitgaven in moderne talen. Docent: Dr. D. Rohling •

Kerkelijke documenten (22 contacturen) 3 EC

Welke soorten officiële kerkelijke documenten zijn er en welke personen of gremia in de Kerk kunnen gezagvolle documenten publiceren? Overzicht van de documenten van Vaticanum II en lezing en behandeling van de belangrijkste thema’s uit Sacrosanctum Concilium, Dei Verbum, Lumen Gentium, Gaudium et Spes, Apostolicam Actuositatem, Nostra Aetate en Dignitatis Humanae. Enkele documenten uit de tijd na Vaticanum II. Verplichte literatuur: ¾¾ Mgr.Dr. J.W.M. Hendriks, Kerkelijke documenten. Inleiding en repertorium (1965-2010), Vogelenzang 2010 ¾¾ Constituties en Decreten van het Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie, Leusden 1995, 2e ongew. druk (Stichting Ark) ¾¾ J.Hendriks, Vaticanum II en verder … Inleiding tot de teksten van

30



het tweede Vaticaans concilie en de documenten van het leergezag, Oegstgeest 2006 Overige literatuur: ¾¾ Themanummer “Het Tweede Vaticaans Concilie”, van: Internationaal Katholiek Tijdschrift Communio 2011, nummers 3-4 ¾¾ Lexikon für Theologie und Kirche (2e Aufl.)-Das Zweite Vatikanische Konzil. Dokumente und Kommentare, Bd. I-III, Freiburg-Basel-Wien 1966-1968 Docent: Dr. J.W.G. Geelen •

Ambten, functies en taken in de Kerk (24 contacturen) 3 EC

a. Inleiding in de ambten en bedieningen van de kerk (12 uur) Deze cursus wil de kandidaten inleiden in de betekenis en de inhoud van het geestelijke en het sacramentele ambt in de kerk. Het gaat hierbij om het ambt van bisschop, priester en diaken. Vanuit verschillende theologische invalshoeken wordt het ambt bezien. De plaats van de diaken in het Nieuwe Testament wordt bestudeerd. Daarbij komt de vraag aan de orde in hoeverre in het Nieuwe Testament van een sacramentele ambten sprake is. De ontwikkeling van het ambt, in het bijzonder van het diakenambt, in de geschiedenis van de kerk zal het concrete functioneren van de diaken in het leven van de kerk in onze dagen belichten. De sacramentaliteit van de wijdingen wordt bezien vanuit de persoon en de zending van Jezus Christus en zijn kerk. Vanuit de kerkelijke richtlijnen wordt het concrete functioneren van de diaken bezien. Hierbij wordt aangegeven welke de inhoud, de omvang en de begrenzing is van het diakenambt in de hedendaagse kerk. Deze reeks colleges biedt handreikingen voor een concrete katholieke levenswijze en voor een spiritualiteit van de gelovige in het algemeen en van de diaken in het bijzonder. In dit kader wordt onder meer uitleg gegeven over het ontstaan van het getijdengebed en de liturgische teksten die gebruikt worden bij de opname, de aanstellingen en de wijding.

31



Literatuur bij de cursus ambt van diaken: ¾¾ Algemene inleiding op het Getijdenboek, Zeist 1990. ¾¾ Congregaties voor de Katholieke Opvoeding en voor de Clerus, - Basisnormen voor de vorming en Directorium voor de dienst en het leven van de permanente diakens, Rome 1998. Zie voor de Nederlandse vertaling: Een-Twee-Een 28(2000) Kerkelijke Documentatie nr. 1. ¾¾ De permanente diaken. Geroepen, gewijd, gezonden tot dienst in en voor de kerk. Uitgave Stichting verkondiging voor het Bisdom Roermond, Roermond 1979. ¾¾ Diakonie, in: Theologische Real Enzyklopädie, VIII, Berlijn 1981, 621683. ¾¾ Hamans, P., Het ambt van diaken in de leer en het leven van de kerk, Brugge 1989. ¾¾ Hermans, J., Het getijdengebed. Liturgie en spiritualiteit van het getijdenboek, Brugge 1995. ¾¾ Internationale Theologische Commissie: Het diaconaat, evolutie en perspectieven, november 2002. ¾¾ Koet, B., Diaken: adjudant van de bisschop of opstapje voor het priesterschap. Kanttekeningen bij een recente studie over de “cursus honorum”, in: Communio 31(2006)232-240. ¾¾ Müller G.-L., Der Emfänger des Weihesakraments. Quellen zur Lehre und Praxis der Kirche, nur Männern das Weihesakrament zu spenden, Würzburg 1999. ¾¾ Rahner, K./Vorgrimler, H., Diaconia in Christo über die Erneuerung des Diakonates, in: Quaestiones Disputatae 15/16, Freiburg 1962. ¾¾ Weiss, A., Der Ständige Diakon. Theologisch-kanonistische und soziologische Reflexionen anhand einer Umfrage, Würzburg 1991. Docent: Dr. P. Hamans b. Inleiding in andere ambten, functies en taken in de Kerk (11 uur) Naast het gewijde ambt, dat het bijzondere of ministeriële priesterschap in de Kerk tegenwoordig stelt, zijn er de laïcale ambten, functies en taken die behoren tot het algemene priesterschap van de gelovigen. Sommige taken hebben een specifiek liturgische inhoud, zoals het lectoraat en het acolytaat, andere hebben een bredere inhoud.

32



Zij impliceren een nauwere medewerking met de gewijde bedienaren op de terreinen van de heiliging, verkondiging en leiding, op basis van een kerkelijke zending door de bisschop: pastorale werkers, geestelijke verzorgers, catecheten, catechisten, parochieassistenten. Profiel en inhoud van deze ambten, functies en taken worden nader bestudeerd. Verplichte literatuur: ¾¾ Congregatie voor de Clerus e.a., Instructie over enige vragen betreffende de medewerking van lekengelovigen aan het dienstwerk van de priesters, in: 121 Kerkelijke Documentatie 25 (1997) 8. ¾¾ Nederlandse Bisschoppenconferentie: Meewerken in het pastoraat. Beleidsnota bij de ‘Instructie over enige vragen betreffende de medewerking van lekengelovigen aan het dienstwerk van de priesters’, 121 Kerkelijke Documentatie27 (1999) 8. Verdere literatuur: ¾¾ Johannes Paulus II., Postsynodale Apostolische Exhortatie ‘Christifideles Laici’ van 30 december 1988, in: 121 Kerkelijke Documentatie 17 (1989) 2. Docent: Dr. J. Vries •

Practicum voor het eigen liturgisch handelen (24 contacturen) 1 EC a. Inleiding in het gebruik van het Getijdengebed (3 uur) De eerste christenen kwamen meermaals per dag bijeen om te bidden. Zo heiligden zij de dag en leidden een godgewijd leven. Het getijdengebed heeft hetzelfde doel. Het is een gebed voor alle gelovigen om het dagelijks bestaan te beleven in oprechte verbondenheid met God. Bij de diakenwijding leggen de kandidaten de belofte af om dagelijks het getijdengebed te bidden ten dienste van de kerk en heel de wereld. Zijn alle gelovigen uitgenodigd de dag te heiligen, elke diaken heeft zich krachtens belofte tot het bidden van het brevier verplicht. Teneinde in het getijdengebed in te groeien, is het ook reeds tijdens de opleiding verplicht om minstens het morgen- en avondgebed uit het brevier dagelijks te bidden.

33



Deze colleges bieden hulp bij het praktische gebruik van het getijdenboek. Zij zijn zodanig gepland, dat zij staan aan het begin van de verschillende liturgische tijden in het eerste studiejaar. Literatuur: ¾¾ Algemene inleiding op het Getijdenboek, Zeist 1990 ¾¾ P. Hamans, Het ambt van diaken in de leer en het leven van de kerk, Brugge 1989 ¾¾ J. Hermans, Het getijdengebed. Liturgie en spiritualiteit van het getijdenboek, Brugge 1995. Docent: Dr. P. Hamans b. Liturgisch handelen (9 uur) De kandidaten worden vertrouwd gemaakt met de praktijk van het liturgische dienstwerk. Hierbij wordt aandacht besteed aan het lezen, de houding, openingswoord en voorbeden maken en het dienen in de liturgische plechtigheden. Docent: A.J. Batens c. Kerkmuziek (6 uur) Enige achtergrond, doel en toepassing van de kerkmuziek Docent: E. Smeets d. Logopedie (6 uur) Wat kan en mag ik met de eigen stem? Ademhaling; stemgeving; verstaanbaarheid. Praktische oefening en beluisteren van de eigen stem. Docent: M. Barenbrug-Pijpers

34


•


Inleiding in de studie van de filosofie en de theologie. 1 EC (Werkcollege 8 contacturen)

In de bijeenkomsten wordt een introductie gegeven in het omgaan met de studie van de filosofie, de theologie en hun hulpwetenschappen. Hierbij wordt aandacht besteed aan de wijze waarop men met de aangereikte stof moet omgaan, hoe men gebruik kan maken van literatuur, internet en bibliotheken. De inleiding in het wetenschappelijk werken wordt toegepast in enkele praktische opdrachten. Docent: Dr. P. Hamans

35



2. De driejarige cyclus (jaar II t/m IV) In de cyclische cursus, gemeenschappelijk aan de drie jaren, worden de volgende colleges gegeven:

•

Exegese - Inleiding tot het Nieuwe Testament II. Het corpus Johanneum (21 uur) De cursus behandelt de inhoud en de theologische accenten van het Corpus Johanneum (Evangelie, Brieven, Openbaring). Daarbij komen aan de orde: kwesties rond auteurschap, de plaats en tijd waarin de redactie tot stand is gekomen en de aanleiding ertoe. Bijzonder aandacht wordt geschonken aan het literaire karakter en de geschiedkundige situering van de werken van Johannes. Literatuur (Achtergrondliteratuur bij de reader die zal worden verstrekt) ¾¾ Beutler, J. Die Johannesbriefe. (Regensburg: Pustet, 2000). ¾¾ Brown, R. E., The Gospel according to John. Introduction, Translation and Notes, I and II, (AncB 29 AncB 29A; Garden City NY 1966). ¾¾ Egger, W., How to Read the New Testament. An Introduction to Linguistic and Historical Critical Methodology (Peabody 1996). ¾¾ Potterie, de la, I., The hour of Jezus. The passion and the resurrectionof Jesus according to John (Middlegreen 1989). ¾¾ Molony, F. J. , The Gospel of John (Sacra Pagina Series 4; Collegeville 1998). ¾¾ Ruyter, de , B.W.J., De Gemeente van de Evangelist Johannes: haar Polemiek en haar Geschiedenis (Delft 1998). ¾¾ Stibbe, M.W.G., John (London 1996). Docent: Drs. J. van Tulder

•

Inleiding in het canonieke recht (22 lesuren)

De algemene inleiding in het canonieke recht geeft antwoord op de vragen wat canoniek recht is, wat de basis ervan is, waar het te vinden is en wat

36



de inhoud ervan is. Na enkele aspecten van de geschiedenis van het canonieke recht, wordt kennis gemaakt met het geldende canonieke recht, zoals dat met name het Wetboek van Canoniek Recht te vinden is. Enkele begrippen uit de algemene normen (boek I), een uitgebreide kennismaking met boek II over het Volk Gods, de belangrijkste rechtelijke aspecten van de verkondigingstaak (boek III) en de heiligingstaak (boek IV) van de Kerk, enkele elementen uit het vermogensrecht (boek V), het strafrecht (boek VI) en het procesrecht (boek VII). Verplichte literatuur: ¾¾ Codex Iuris Canonici – Wetboek van Canoniek recht, Latijns-Nederlandse uitgave, Brussel-Hilversum-Kevelaer: Licap c.v., Gooi en Sticht, Butzon en Bercker 1987 ¾¾ J.Hendriks, Kerkelijk recht. Handboek voor de pastorale praktijk met bijzondere bepalingen voor Nederland, Oegstgeest: Colomba 1998 ¾¾ Een reader wordt in het college uitgereikt. Docent: Dr. J.W.G. Geelen •

Kerkgeschiedenis- Middeleeuwen en nieuwe tijd (24 uur)

De cursus bestaat uit drie delen. Het eerste behandelt de Reformatie, haar voorgeschiedenis en haar gevolgen. Deel twee gaat in op de Verlichting en de betekenis van deze stroming voor kerk en wereld tot in onze dagen. Het derde deel richt de blik op het Tweede Vaticaanse Concilie, haar voorgeschiedenis en haar doorvoering. Er wordt een tekst uitgereikt. Literatuur: ¾¾ Alberigo, G./Wittstadt, K., Geschichte des Zweiten Vatikanischen Konzils, 1959-, I-IV, Mainz 1997 vv. ¾¾ Die Geschichte des Christentums. Religion, Politik, Kultur, J.-M. Mayeur, e.a. (red.), II XIII, Freiburg 1991-2002. ¾¾ Hamans, P., Geschiedenis van de katholieke kerk in Nederland. Van missionering tot het herstel van de hiërarchie in 1853, Brugge 1992. ¾¾ Hamans, P., Wie leidt wie? Elementen van bisschoppelijke leiding in

37


¾¾ ¾¾ ¾¾ ¾¾ ¾¾ ¾¾


Nederland na 1960, in: Communio 29(2004)145-160. Hebblethwaite, P., Johannes XXIII. De paus van het concilie, Haarlem 1985. Iserloh, E., Geschichte und Theologie der Reformation im Grundriss, Paderborn 1980. Jedin, H., Handbuch der Kirchengeschichte, IV-VII, Freiburg 19701979. Jong, J. de/Post, R./Abbink, G., Handboek van de kerkgeschiedenis, III V, Utrecht 1962-1965. Rogier, L./Aubert, R./Knowles, M., Geschiedenis van de kerk in tien delen, VI-X, Hilversum 1966-1974. Schatz, K., Allgemeine Konzilien - Brennpunkte der Kirchengeschichte, Paderborn 1997.

Docent: Dr. P. Hamans •

Sacramententheologie: Eucharistie, wijding en huwelijk (22 uur) In het kader van de sacramententheologie neemt de behandeling van de Eucharistie een belangrijke plaats in. Vooral in dit sacrament wordt immers de relatie tussen Kerk en sacrament het duidelijkst tastbaar. De twee gedeelten van de cursus richten de aandacht op een dogma-historische en op een systematische beschouwing. Daarbij worden niet alleen de theologische hoofdnoties (dankzegging, gedachtenis, eiclese, offer, tegenwoordigheid) inhoudelijk, bijbels, historisch en systematisch toegelicht, maar tevens zal ook aandacht worden besteed aan moderne vraagstukken en oecumenische ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Na enkele inleidende beschouwingen over liturgische wezenskenmerken van de Eucharistie zullen de structuur en de afzonderlijke elementen van de viering van de Eucharistie worden toegelicht. Bij deze bestudering van de liturgie van de Eucharistie zal de aandacht ook uitgaan naar de mogelijkheden tot keuze en aanpassing en naar de spirituele betekenis. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het sacrament van de ordo, het wijdingssacrament. Dank zij dit sacrament wordt de zending, die Christus aan zijn apostelen heeft toevertrouwd, in de kerk voortgezet tot aan het einde der tijden: het is het sacrament van het apostolisch ambt.

38



Het omvat drie graden: het episcopaat, het presbyteraat en het diaconaat. (KKK 1536) Literatuur: De belangrijkste teksten van het kerkelijk leergezag en documenten die betrekking hebben op de liturgische vernieuwing zijn opgenomen in een tekstselectie die ter handgesteld wordt. Voorts: ¾¾ J. Hermans, De liturgie van de Eucharistie. Inleiding tot het nieuwe missaal, Brugge/Nijmegen 1979 (= Studia Rodensia 1) ¾¾ J. Ratzinger, Gestalte en inhoud van de Eucharistieviering, in: Communio 2 (1977) 327 - 340 (ook als: Gestalt und Gehalt der eucharistischen Feier, in: id., Das Fest des Glaubens, 2e dr., Einsiedeln: Johannes 1981, 31-54). ¾¾ KKK, Hfds. III, art. 6. Blz. 338 tot 353. ¾¾ G. kardinaal Danneels: “Een woord bij …” nr 18, Medewerkers aan uw vreugde. Persdienst Aartsbisdom, Wollemarkt 15, B-2800 Mechelen. ¾¾ Idem; nr 32, Meester, wat moet ik doen? Als voornoemd. Docent: Dr. H. Schnackers •

Scheppingsleer en christelijke antropologie (23 uur)

De scheppingsleer strekt zich uit over twee terreinen die achtereenvolgens onze aandacht zullen vragen. Allereerst komt structuur, zin en inhoud van het scheppingsgeloof in zijn algemeenheid aan de orde. Gevraagd wordt naar de verhouding tussen geschapen werkelijkheid en scheppende God. Binnen de geschapen werkelijkheid neemt vervolgens de mens een bijzondere plaats in. Vandaar dat een tweede gedeelte van de cursus gewijd is aan de zgn. christelijke antropologie: welke is de heel eigen plaats die de mens binnen de schepping inneemt? Literatuur: ¾¾ A. Ganoczy, Schöpfungslehre, Düsseldorf 1983 ¾¾ P. de Haes, De schepping als heilsmysterie, Tielt/Den Haag 1962

39

Studiegids 2014 - 2015 ¾¾ ¾¾ ¾¾ ¾¾


P. de Haes, Schepper en schepsel, Tielt/ Den Haag 1966 L. Scheffczyk, Einführung in die Schöpfungslehre, Darmstadt 1987 J. v.d. Vloet, De schaduw van God, Antwerpen/Baarn 1992 J. v.d. Vloet, De Zingever, Leuven 1995

Docent: Dr. H.G.M. Janssens •

Algemene liturgie (24 uur)

De cursus is een beknopte theoretische inleiding in de liturgie zoals deze in de geschiedenis is gegroeid en na Vaticanum II vormgegeven. Ieder lesblok bestaat uit drie onderwerpen: een algemeen onderwerp, de liturgie van de sacramenten en sacramentaliën en een onderwerp ter verdieping. Literatuur: ¾¾ Er wordt een reader en enkele losse kopieën ter beschikking gesteld. ¾¾ Algemeen statuut van het Romeins Missaal, Liturgische documentatie 3, NRL ’s Hertogenbosch 2004 ¾¾ Algemene standaardwerken uit de bibliotheek Ter verdere informatie wordt ook verwezen naar: ¾¾ drs. Johan te Velde pr.: Thuiskomen in de liturgie, Liturgische catechese voor parochianen, Uitgave van het bisdom Groningen-Leeuwarden ¾¾ www.liturgie.de ¾¾ www.osb.org/liturgy ¾¾ www.icelweb.org Docent: Dr. G. Sars •

Moraaltheologie (22 uur)

In deze cursus wordt eerst aandacht besteed aan de leer in de H. Schrift en in de Overlevering van de Kerk inzake het wezen van huwelijk en seksualiteit en inzake de sacramentaliteit van het huwelijk. Op grond daarvan wordt dan de leer van de Kerk inzake de moraal rond huwelijk en seksualiteit behandeld.

40



Literatuur: Ieder moet ter beschikking hebben: ¾¾ Aan het einde de behandeling van onderdelen van de cursus worden telkens delen van een “reader” uitgereikt. ¾¾ Conciliedocument “Gaudium et spes”, nrs. 47-52. ¾¾ Catechismus van de Katholieke Kerk, nrs. 2331-2400. Ter verdere verdieping wordt aanbevolen: ¾¾ Apostolische Exhortatie “Familiaris consortio”, d.d. 22 november 1982. De bestaande officiële vertalingen (Secretariaat R.K. Kerkgenootschap Utrecht, en Bisdom Roermond) zijn nog slechts antiquarisch verkrijgbaar. Men vindt op internet andere Nederlandstalige en buitenlandse vertalingen. ¾¾ H. van der Meer, “Liefde en seksualiteit. Van de theologie naar de moraal”. Uitg. Thabor, Brugge, z.j. [1984]. ¾¾ Everard de Jong, “En God zag dat het heel goed was. De heiligheid van seksualiteit”. Amsterdam, Uitg. De Boog, 1e dr. 2006, 2e dr. 2008. Docent: Dr. H. van der Meer SJ •

Metafysica, filosofische godsleer, filosofie v/d de religie en filosofische ethiek (25 uur) De cursus biedt een overzicht van filosofische bezinning op het zijn, de oorsprong van het zijn, de aard van de religie en het goede leven in de loop van de geschiedenis, met speciale aandacht voor de filosofie van Thomas van Aquino en de dialoog met de tegenwoordige opvattingen.” Literatuur: er wordt een cursustekst verstrekt. Voor geïnteresseerden zijn de volgende boeken wellicht interessant: ¾¾ L. Elders, De Metafysica van St. Thomas van Aquino in historisch perspectief Brugge: Tabor, 1982 ¾¾ L. Elders, De Metafysica van St. Thomas van Aquino in historisch perspectief II. ¾¾ Filosofische Godsleer Brugge: Tabor, 1987

41

Studiegids 2014 - 2015 ¾¾ ¾¾ ¾¾


J. Ratzinger, Geloof, waarheid en tolerantie. Het christendom en de wereldgodsdiensten Tielt: Lannoo, 2008 L. Elders, De ethiek van St. Thomas van Aquino Oegstgeest: Colomba, 2000 W. Kluxen, Philosophische Ethik bei Thomas von Aquin Hamburg: Felix Meiner, 1980

Docent: Dr. E.J. de Jong •

Werkcollege: Spirituele theologie: Het christelijk gebed (8 uur)

Het gebed wordt genoemd “de verheffing van de geest naar God”(H. Johannes van Damascus); “uitdrukking van het verlangen van de mens ten overstaan van God”(St. Thomas van Aquino); “gesprek en uitwisseling met een vriend” (H. Theresia van Avila). Het is de meest wezenlijke beleving van de persoonlijke relatie tussen de mens en de drie-ene God. Vandaar dat het gebed fundamenteel is voor de christelijke spiritualiteit en een uitermate belangrijk onderwerp voor de spirituele theologie. Het werkcollege wil verschillende aspecten en vormen van het christelijk gebed bespreken. Werkwijze: In de eerste bijeenkomst zal de docent een algemene inleiding geen over het thema. Voor de volgende bijeenkomsten bereidt elke deelnemer een referaat voor (het thema wordt door de docent aangereikt resp. in overleg met hem bepaald) dat zowel schriftelijk aan elke deelnemer ter hand wordt gesteld als mondeling wordt gepresenteerd en vervolgens bediscussieerd door de deelnemers. In een afsluitende bijeenkomst wordt het geheel geëvalueerd. Docent: Dr. B. Hegge

42



3. Inleiding in de praktijk (jaar V) •

Praktische homiletiek (14 uur)

In deze colleges wordt de voorbereiding en uitwerking van een preek in het kader van de liturgie belicht en ingeoefend. Verschillende soorten preken worden gemaakt en in lesverband gehouden, met aandacht voor de doelstelling en context, de opzet en inhoud, de schriftelijke uitwerking, de communicatie met de toehoorders, de voordracht, lichaamstaal en dictie. Docent: Dr. J. Vries •

Theoretische homiletiek (12 uur)

De wetenschappelijke Bijbelstudie blijft ook de laatste jaren een hoge vlucht nemen. Sommige predikanten hebben er vaak nogal moeilijkheden mee en vragen zich af, hoe het allemaal verwerkt kan worden in hun verkondiging. Ook seminaristen en toekomstige diakens vragen zich af, hoe men vanuit de bijbel verantwoord actueel kan preken. De opzet van deze cursus is een brug te slaan tussen wetenschappelijke exegese en concrete praktijk van de verkondiging. Docent: Dr. S. van Calster •

Canoniek recht voor de pastorale praktijk (24 uur)

Voortbouwend op de algemene inleiding in het canonieke recht, behandelt deze cursus het canonieke recht zoals dat voor de pastorale praktijk van permanente diakens en pastoralewerkers of geestelijke verzorgers van belang is. De normen rond de bediening van het Woord Gods en met name de prediking van het Woord Gods in de liturgie en paraliturgie; het sacrament van het doopsel en de opname in de katholieke Kerk; de Eucharistie en de heilige Communie; de huwelijkssluiting; de kerkelijke uitvaart; woorden communievieringen; gewijde plaatsen en tijden. Enkele normen betreffende de oecumene. De verschillende formulieren en registratiewijzen die in de pastorale praktijk gebruikt worden, met name ook bij de huwelijkssluiting, worden behandeld.

43



Verplichte literatuur: ¾¾ Codex Iuris Canonici – Wetboek van Canoniek recht, Latijns-Nederlandse uitgave, Brussel-Hilversum-Kevelaer: Licap c.v., Gooi en Sticht, Butzon en Bercker 1987 ¾¾ J. Hendriks, Kerkelijk recht. Handboek voor de pastorale praktijk met de bijzondere bepalingen voor Nederland, Oegstgeest 2011. ¾¾ J. Hendriks, Huwelijksrecht, Oegstgeest – Brugge: Colomba – Tabor 1995 Aanbevolen literatuur: ¾¾ Nederlandse Bisschoppenconferentie, Meewerken in het pastoraat. Beleidsnota bij de ‘Instructie over enige vragen betreffende de medewerking van lekengelovigen aan het dienstwerk van de priesters’ Secretariaat Rooms-Katholiek Kerkgenootschap, 121 Kerkelijke Documentatie, jrg. 27, nr. 8, Utrecht 1999 ¾¾ Congregatie voor de Clerus e.a., Instructie over enige vragen betreffende de medewerking van lekengelovigen aan het dienstwerk van de priesters, Vaticaan 1997 ¾¾ Pauselijke Raad voor de Bevordering van de Eenheid der Christenen, Oecumenisch Directorium, Vaticaan 1993 = Secretariaat Rooms-Katholiek Kerkgenootschap, 121 Kerkelijke Documentatie, jrg 21, nr. 7, Utrecht 1993 ¾¾ J. Hermans, Zondagsviering bij afwezigheid van een priester, Oegstgeest 1998 (2e druk) ¾¾ Procedure tot ongeldigverklaring van een huwelijk volgens de normen van de RK-Kerk. Uitgave van het Secretariaat RK-Kerkgenootschap in Nederland, Zeist 2001. ¾¾ Blauwdruk 2020 voor het bisdom Roermond “Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwlieden vergeefs”, mei 2010. ¾¾ Analecta Bisdom Roermond. ¾¾ P. Stassen-A. van der Helm, handboek voor parochiebesturen, Heeswijck 2010 (2e druk). ¾¾ P. Stassen-A. van der Helm, Parochie in beweging. Geloven in de plaatselijke geloofsgemeenschappen, Heeswijk 2010. ¾¾ In de lessen zullen ook nog andere boeken, naslagwerken, toepassingsbesluiten e.d. gepresenteerd en toegelicht worden. Een reader wordt in het college uitgereikt.

44



Docent: Dr. J. Geelen •

Praktische liturgie (12 uur)

Doel van de cursus: Het diaconaat stelt Christus als dienaar sacramenteel aanwezig. Het dienend karakter van het diaconaat komt met name in de liturgie en de eigen liturgische taken van de diaken tot uitdrukking. Vanuit deze spirituele achtergrond verkennen we en oefenen we de verschillende vormen van diaconale assistentie bij de vieringen van de sacramenten en andere liturgische vieringen. Literatuur: ¾¾ Basisnormen voor de vorming en directorium voor de dienst en het leven van de permanent diaken, in de reeks: Kerkelijke documentatie, jrg. 28, nr. 1, 2000 ¾¾ Algemeen statuur van het Romeins missaal, in de reeks: Liturgische documentatie, nr. 3, ‘s-Hertogenbosch 2004 ¾¾ Diaconale assistentie tijdens de Eucharistieviering. Mag.Dr. J. Hermans, eigen tekst, 2011 ¾¾ Klein Rituale voor de Nederlandse Kerkprovincie, Nationale raad voor Liturgie, ‘s-Hertogenbosch, 2009 ¾¾ Het doopsel van kinderen, Nationale raad voor Liturgie, Zeist, 1993 Docent: Mgr. Dr. Th. Willemssen •

Voorleeskunde (practicum) (6 uur) Inhoud: Stemgebruik en lichaamshouding zijn essentieel bij het toespreken van mensen in de kerk en voor het leiden van een succesvolle vergadering. In dit practicum wordt de theorie hierover behandeld en vooral geoefend met feedback van mede studenten en de trainster. Microfoongebruik, begrijpend lezen, vergadertechnieken en contact maken, zijn een paar van de onderwerpen waarbij het vooral gaat om bewustwording van eigen gedrag.

45



Verzocht wordt om een preek of Bijbeltekst en een casus uit een vergadering voor te bereiden en deze bij de studieprefect, de heer T. Batens, of bij de secretaresse, mevr. Lux aan te leveren, samen met eigen leerdoelen. Dit voor de voorbereiding van de studenten en van de trainster. Trainer: Mw. H. Bannink Ahornhoven 11 6225 GP Maastricht M.: 06-15015040 E.: [email protected] •

Klinische pastoraal (12 uur) Doel van de cursus: Cursisten zijn in staat in te voelen en te verstaan wat (ernstig) ziek- zijn bij mensen kan oproepen aan gedachten, gevoelens en reacties. Ze hebben kennis van het proces van verliesverwerking (E.Kuebler-Ross e.a.), dat mensen meemaken als ze geconfronteerd worden met een blijvende handicap, ongeneeslijk ziekte of naderende dood. Ze weten zo te luisteren en te communiceren, dat zieken en hun nabestaanden bij hen ‘op verhaal kunnen komen’ en desgewenst kunnen delen wat hen bezig houdt. Ze begrijpen wat ziekte en verliesverwerking kan te weeg brengen in het geloven van mensen en weten om te gaan met gevoelens van teleurstelling, opstandigheid, verbittering en onmacht. Ze hebben kennis van de manier waarop de Bijbel omgaat met de lijdende mens. Ze weten welke kansen en beperkingen er gelden voor het bidden met zieken/stervenden en welke eisen een goede samenwerking met andere (professionele) hulpverleners stelt. Inhoud: De lesstof wordt behandeld in de vorm van college, bespreking van de aanbevolen lectuur en concrete casussen, ingebracht door de docent en de cursisten. Voorts wordt er gereflecteerd over wat er nodig is om te werken aan een goede attitude en een gezonde spiritualiteit. Evaluatie: Persoonlijke verwerking in logboek aan de hand van richtvragen.

46



Literatuur: De literatuur zal tijdig aan de cursisten worden toegezonden in de vorm van enkele artikelen. Tevens worden enkele boektitels ter lezing aanbevolen voor verdere vorming. Docent: Drs. A. Franssen •

Algemeen sociaal pastoraat (6 uren)

Waarin aandacht voor o.a. woonwagenpastoraat, opvang van dak- en thuislozen en andere vormen van categoriaal pastoraat. Doel van de cursus: De rooms katholieke kerk heeft het bevorderen van de menselijke waardigheid steeds als een van haar kerntaken gezien. Dit komt o.a. tot uiting in aantal sociale encyclieken. Bij het behartigen van deze menselijke waardigheid in parochies/onze eigen leefomgeving, is het belangrijk om goed te kijken naar welke sociaal maatschappelijke ontwikkelingen in onze maatschappij plaatsvinden. En hoe zich dat verhoudt tot onze eigen leefen woonomgeving. We proberen naar de samenleving te kijken vanuit de ogen van de ‘zwakgemaakte’ medemens. Aan de hand van actuele thema’s gaan we ook kijken hoe parochies zich verhouden tot deze maatschappelijke en sociale problemen. Inhoud: Vanuit de reader; ‘Algemeen Sociaal Pastoraat’, waarin enkele teksten uit sociale encyclieken zijn opgenomen, wordt een pastoraal – inhoudelijke onderbouwing aangereikt. Verder zullen we aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden laten zien hoe deze vorm van ‘sociaal pastoraat/aandachtspastoraat’ vorm en inhoud krijgt en de waardigheid van de mens zo centraal mag staan. Methode: Op deze studiedag zullen we luisteren naar verhalen vanuit de praktijk. Vervolgens is er een groepsgesprek, waarbij de cursisten hun ervaringen, visie en vragen inbrengen en waarop de docenten reageren.

47



Indien mogelijk zullen we diaconaal project ter plekke gaan bezoeken. Evaluatie: Werkopdracht. Een kort verslag van de studiedag, waarin de volgende vragen beantwoord worden: zijn er m.b.t. uw leven en werken in het pastoraat belangrijke zaken naar voren gebracht? Heeft de inbreng uw betrokkenheid bij groepen of personen, die het moeilijk hebben, vergroot? Wat heeft u gemist... wat heeft U bijzonder aangesproken? Literatuur: ¾¾ Een reader: ‘Algemeen sociaal pastoraat’. Wordt uitgereikt. ¾¾ Het tijdschrift ’Diakonie & Parochie’, te bestellen bij SRKK, postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel. 030 2326909, e-mail: [email protected]. Diakonie & Parochie verschijnt vier keer per jaar en kost € 11,35 p.jr. Docent: Drs. H. Vossen •

Pastorale Psychologie (12 uren) Doel van de cursus: Inzicht krijgen in het vakgebied van de godsdienst en pastorale psychologie, de thema’s die daarbinnen bestudeerd worden en de wijze waarop de in dit gebied ontwikkelde inzichten van waarde zijn voor het pastoraal handelen. Telkens zal de theorie verbonden worden met de praktijk en het levensverhaal van de cursisten. Docent: Dr. J. Van der Vloet MSc.

•

Pastorale gespreksvoering (atelier) (6 uren) Doel en inhoud van het atelier: De bedoeling van dit werkcollege is de deelnemers theoretisch en praktisch in te leiden in de pastorale gespreksvoering. Daarvoor wordt eerst de aandacht gericht op wat het gesprek inhoudt als mogelijkheid tot com-

48



municatie. Ook het pastorale aspect wordt beschreven. Dit gesprek onderscheidt zich van de psychologische begeleiding, alhoewel het er veel mee te maken heeft. Vervolgens wordt de aandacht gericht op de “pastorale houding” die bij dit gesprek verondersteld mag worden: goed spreken betekent goed kunnen luisteren. Om dit concreet te illustreren wordt het gesprek bij de rouwverwerking beschreven. Er zijn ook verschillende vormen van pastoraal gesprek. Enkele ervan worden onder de aandacht gebracht. Tijdens dit college wordt er ook een tijd voorzien om enkele vormen concreet in te oefenen. Evaluatie: Volgende werkopdracht wordt opgegeven: Schrijf een verbatim van een gehouden pastoraal gesprek. Geef bij ieder van uw tussenkomsten een korte verantwoording. Wij gaan ervan uit dat het verbatim een 15-tal gesprekstussenkomsten bevat. Geef aan het einde van uw verbatim een globale beoordeling in enkele regels. Docent: Dr. S. van Calster •

Pastoraaltheologie (12 uren) Doel en inhoud van de cursus De cursus wil een korte inleiding zijn in de pastoraaltheologie. Binnen deze discipline van de theologie worden antwoorden gezocht op de vraag naar de mogelijkheden om christen (c.q. kerk) te zijn in een gedifferentieerde samenleving (langs verkondiging, getuigenis, liturgie, gemeenschapsopbouw en diaconie). Met behulp van een beknopt historisch overzicht en de analyse van enkele kerkelijke pastoraaltheologische documenten wordt er gereflecteerd over de opdracht om Kerk te zijn in deze wereld. Literatuur: Wordt zo mogelijk in de colleges zelf aangegeven. Evaluatie: Persoonlijk leerrapport in logboek.

49



Docent: Lic. M. Hooyschuur, pr. •

Pastoraalsociologie (6 uren) Doel van de cursus: Inzicht geven in en aandacht vragen voor het gegeven, dat de sociale situatie van mensen van invloed is bij de pastorale benadering. Kijken door de pastorale bril, maar wel naar de juiste persoonlijke en sociale situatie van mensen. Inhoud: Kort inzicht geven in wat sociologie is en wat die wetenschap beoogt. We gaan kijken hoe we de realiteiten waarin mensen leven, (gezin, leefeenheid, arbeid, vrije tijd etc.) kunnen plaatsen en beoordelen. We kijken vanuit een pastoraal-sociologisch standpunt naar deze werkelijkheden. In dit kijken komt uiteraard de functionalisering en fragmentarisering van onze samenleving komt aan de orde. Zo hopen we te ontdekken dat in die verschillende leefsectoren en functies zich een eigen waarden- en normenpatroon ontwikkelt. Een veelvormige samenleving met “veelvormigheid” in de mens zelf. Ook de kerk kan gezien worden als een functie, als een sector... met haar waarden- en normenpatroon. Het pastorale werk zal steeds in dialoog staan met die veelvormige werkelijkheid. We zullen m.n. leren hoe we een sociale kaart kunnen samenstellen, maar ook hoe we deze kunnen gebruiken en beoordelen. Methode: Korte inleidingen aan de hand van uitgereikte stencils. Daarna groepsgesprek. Cursisten krijgen een model aangereikt voor het beschrijven en waarnemen van hun eigen woon- en leefomgeving. Evaluatie: In logboek: Kijk- en werkopdracht maken. Beschrijving maken van eigen parochie. In deze opdracht geeft de cursist aan of de gegeven stof en de gevoerde discussie de kijk op de maatschappelijke en sociale werkelijkheid verbreedt, verheldert en verdiept is.

50



Literatuur: ¾¾ Een reader met enkele artikelen over (pastoraal)sociologie, en hoe je een sociale kaart kunt maken en beoordelen. Docent: Drs. H. Vossen •

Groepsdynamica/groepsdynamica en vergadertechnieken (atelier) (12 uren) Doel en inhoud van de cursus: Het leren omgaan en onderscheiden van leiderschap, leiderschapsfuncties en leiderschapsstijl. Besluitvorming, cyclische planning. Planmatig werken en methodische aanpak. Evaluatie: Persoonlijke verwerking in logboek aan de hand van richtvragen. Literatuur: ¾¾ Er wordt een cursustekst verstrekt (na de colleges). Docent: Dr. J. Van der Vloet MSc

•

Stagesupervisie (21 uur)

Op de grens van theoretische opleiding en praktijk lopen studenten stage. In de stage ontmoet de student aspecten van de dagelijkse praktijk van de diaken, pastoraal (mede-)werker of catecheet. Door het meemaken van supervisie wordt de ontwikkeling van het professioneel functioneren al gedurende de ondersteund. Supervisie is een vorm van praktijkbegeleiding. Het heeft daar een eigen plaats naast onder meer: * werkbegeleiding (mentorschap en directe ondersteuning bij het feitelijk te verrichten werk) * collegiale consultatie (de consultatievrager krijgt duidelijker zicht op zijn werkproblemen, en wordt op efficiënte en effectieve geholpen bij de aanpak ervan)

51



* coaching (het aanscherpen van bepaalde aspecten van vakmanschap, en zo nodig het demonstreren van gewenst werkgedrag) * stagebegeleiding (integratie van theorie en praktijk in het professioneel functioneren) * counseling (probleemoplossing en exploratie van beleving) In supervisie ligt de klemtoon duidelijk op leren. Het gaat om systematisch leren aan praktijkervaring, die door de (aankomende) pastor wordt opgedaan in zijn concreet professioneel handelen. Er wordt op geregelde tijdstippen en op voldoende afstand van het werk een ‘leergesprek’ georganiseerd, waarin werkervaringen door de betrokkene (op dat moment de ‘supervisant’) worden nageproefd. Dat leerzaam omzien gebeurt onder deskundige begeleiding van een supervisor en volgens afgesproken regels. De supervisant bereidt zich persoonlijk op dit leren-gericht samenspreken voor, speciaal door het uitschrijven van een werkverslag. Hij verwerkt het ook achteraf, enerzijds door in een supervisieverslag te formuleren wat hij uit het systematisch stilstaan bij zijn werkervaring heeft geleerd, en anderzijds door een oprecht pogen het geleerde in praktijk te brengen. (Zie: Stevens, Herrebosch, Vandenhoek, Praktijkbegeleiding van Pastores, Antwerpen, Halewijn 2006 (= Cahiers voor praktische theologie, Faculteit Godgeleerdheid K.U. Leuven), p61) Supervisie wil bijdragen tot het optimaal functioneren van de (aankomende) pastor, en wel door persoonsgerichte beroepsontwikkeling. In de praktijk zal bij supervisie de grens wel eens kunnen vervagen tussen deze vorm van praktijkbegeleiding en werkbegeleiding, collegiale consultatie, coaching, stagebegeleiding en counseling, telkens wanneer dit dienstig is aan het leerproces van de begeleide persoon. Als begeleider staat de supervisor naast een studiebegeleider, stagebegeleider, eindverantwoordelijke of spirituaal van de supervisant. Een supervisor zal nooit mededeling doen over de inhoud van de supervisie. Supervisie begint met een uitgebreid kennismakingsgesprek, waarin de supervisant onder meer zijn voorlopige leerdoelen bepaalt, en waarin hij vertrouwd wordt gemaakt de methodiek en de deontologie van supervisie.

52



Voor de reeks gesprekken die hierop volgt levert de supervisant steeds het werkverslag en het supervisieverslag per e mail in, en wel ten minste een volle week voordat het gesprek plaatsvindt. Supervisor: J. De Bruin •

Wereldreligies (23 uur)

Uitgaande van de Verklaring over de Houding van de Kerk ten opzichte van de niet-christelijke godsdiensten (II. Vaticaans Concilie) én vanuit een godsdienstwetenschappelijke invalshoek gaan we in deze cursus de verschillende godsdiensten in hun essentiële kenmerken onderzoeken. Aan de orde komen de wisselwerking tussen religie en cultuur en de weg van de mens naar God toe. Voor alle belangrijke godsdiensten wordt de spiritualiteit beschreven, maar ook de verschillen die uit het typerende godsbeeld voortkomen. In dit verband wordt ook het belangrijke onderscheid tussen monistische en monotheïstisch visies besproken. Uitgaande van actuele vragen gaan we dan de grote religies bespreken: het Jodendom, de islam, het hindoeïsme en het boeddhisme. Hun typische kenmerken worden belicht, maar ook de overeenkomsten en verschillen met het christendom. Naast deze godsdiensten komt vervolgens ook de secularisatie aan de orde (de verwereldlijking van culturen en religies) en tevens het hieruit voortvloeiende fundamentalisme. We gaan uitgebreid in op het Nieuwe Tijds Denken met zijn typische consequenties voor de moderne spiritualiteit. Talloze nieuwe religieuze bewegingen hebben in de laatste jaren hun plaats op de ´religieuze markt´ veroverd en ook het christendom is intussen door dit denken beïnvloed. Aan het einde van de cursus vindt een terugkoppeling naar het christendom plaats: wat kunnen wij van anderen leren en wat zouden zij van ons kunnen leren? Hierbij staan we dan ook even stil bij de voorwaarden en spelregels voor een (officiële) interreligieuze dialoog.

Aanbevolen literatuur (in de bibliotheek aanwezig): ¾¾ W.F. Klein & M. Kopuit, De joden in Nederland – een beeld van hun leven na 1945 Van Gorcum 1969 ¾¾ H. Gibb, De Islam – een historisch overzicht Boom 1981

53

Studiegids 2014 - 2015 ¾¾


Erika Helene Etminan, Werner Plate, Het Geheim van de Dood, Het Westers dodenboek: wegwijzer voor het leven na de dood Lannoo 2005, Hoofdstuk: De cyclische zienswijze uit het Oosten (p. 53-64)

Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving ¾¾ Hunkering naar Heelheid – Het nieuwe religieuze verlangen naar een authentiek bestaan, 2000 ¾¾ Reacties op nieuwe Religiositeit ¾¾ I Kwesties rond het zelf, 2001 ¾¾ II Kwesties rond cultuur en Kerk, 2001 ¾¾ III Katholiek omgaan met nieuwe religiositeit, 2005 → Advies aan de Nederlandse Bisschoppen Konferentie (p. 43) → Kiezen voor dialoog (p. 46) Docent: mevr. Drs. E.H. Etminan

54



4. Jaar VI •

Pastoraal in zorginstellingen (22 uren) Doel van de cursus: Cursisten zijn in staat te verstaan wat (ernstig) ziek-zijn oproept aan gedachten, gevoelens en reacties. Ze hebben kennis van processen die zich voordoen bij het verwerken van ernstig verlies of naderende dood. Ze kunnen zo luisteren en communiceren, dat zieken, gehandicapten en hun familie bij hen ‘op verhaal kunnen komen’ en kunnen delen wat hen bezig houdt. Zij begrijpen wat ziekte en verlies teweeg brengen in het geloven van mensen. Ze kunnen omgaan met gevoelens van teleurstelling, opstandigheid, verbittering en onmacht. Ze hebben kennis van de wijze(n) waarop de Bijbel omgaat met de mens die lijdt (bv. Job) Zij kennen de visie van de burgerlijke overheid op zorg in instellingen/ tehuizen, alsmede de visie van de VGVZ, m.n. het beroepsprofiel voor pastores. Zij zijn bekwaam zich te profileren, transparant te zijn over hun taak en samen te werken met andere zorgverleners, zodat de geestelijke/pastorale zorg geïntegreerd is in de totale zorg. Zij kennen het belang, de plaats en de mogelijkheden van liturgie en pastoraal groepswerk in een zorginstelling en doen een passend aanbod. Zij zijn in staat om stervenden nabij te zijn en te begeleiden, alsmede hun dierbaren (rond – en na het overlijden). Zij kennen het pastorale belang van het sacrament van de Zieken, alsmede de kansen en beperkingen voor het bidden met zieken, stervenden en hun naasten. Ze reflecteren op vragen rond euthanasie en hoe je daar als pastoraal (mede)werk(st)er mee omgaat. Het gaat in deze cursus niet enkel om kennisoverdracht, maar ook om het inoefenen van pastorale vaardigheden via rollenspel en een interactieve benadering van de genoemde thema’s. Docent: Drs. A.G.M. Franssen

55


•


De heilige Schriften van de Joden en de Christenen (18 uren)

Wij christenen mogen nooit vergeten dat Jezus van Nazareth een zoon is van het joodse volk, geworteld in de traditie van Mozes en de profeten. Door de ontmoeting met het jodendom gaan wij Jezus beter begrijpen. Niet alleen door de Schriften maar ook door onze theologie en liturgie blijven wij vitaal verbonden met de joodse godsdienst. Joden en christenen leven uit één en dezelfde wortel. Hoe meer wij handelen vanuit dat besef, hoe meer wij zullen bijdragen tot de sjalom die alle volken in het vooruitzicht is gesteld. (NL Bisschoppen, Levend uit één en dezelfde wortel, 1995) Thema’s die aan bod zullen komen: ¾¾ NL Bisschoppen over relatie jodendom-christendom ¾¾ Uitleg van het oude testament in het nieuwe testament ¾¾ Het Joodse karakter van de christelijke bijbel ¾¾ Rabbijnse exegese ¾¾ De bijbelse talen ¾¾ Bijbelse thema’s Rechtvaardigheid, werk en armoede ¾¾ Katholieke bijbelexegese in de laatste twee eeuwen ¾¾ De werking van de Bijbel in het kerkelijk leven ¾¾ Spirituele lezing van de bijbel ¾¾ De feesten in het Johannes Evangelie, m.n. Sabbath en Pesach ¾¾ De Joden in het Johannes Evangelie ¾¾ Paulus en de Wet Literatuur: wordt aangereikt. Eigen bijbel meenemen naar de colleges. Gebruik zal worden gemaakt van: ¾¾ Internationaal Commentaar op de Bijbel, E. Eynikel, E. Noort, T. Baarda, A. Denaux (red.). Kok/Averbode, 2001. ¾¾ The Jewish People and their Sacred Scriptures in the Christian Bible, Rome, 2002. De cursus wordt afgesloten met een schriftelijk examen. Docent: M. Heemels

56


•


Sacramentencatechese doop/vormsel Sacramentencatechese doopsel (15 uren) In deze module krijg je op een geïntegreerde manier methodes en basiskennis aangereikt om op een levensnabije en evangeliserende manier ouders die het doopsel vragen voor hun kind te begeleiden. De module bevat: ¾¾ Wat ervaren ouders die een kind krijgen? Wat kan het doopsel voor hen betekenen? Vanuit de religieuze ontwikkelingspsychologie brengen we enkele aandachtspunten die je kunnen helpen bij de doopcatechese ¾¾ Hoe organiseer je concreet een of meer ouderavonden? Enkele modellen worden aangereikt en er is ook aandacht voor het doopsel van oudere kinderen ¾¾ Didactiek: je krijg een inleiding in de didactische aspecten van catechese Sacramentencatechese: vormsel (13 uren) In deze module krijg je op een geïntegreerde manier methodes en basiskennis aangereikt om op een levensnabije en evangeliserende manier ouders die het vormsel vragen voor hun kind en de kinderen te begeleiden. De module bevat: ¾¾ Help een tiener in huis! Ontwikkelingspychologie van de tiener (en zijn ouders…). ¾¾ Vormselcatechese: een overzicht van bestaande vormselhandleidingen, hoe er mee te werken en specifieke didactische technieken voor deze doelgroep ¾¾ Ouderavonden: vanuit het magazine Groeien leren we hoe we een aantal ouderavonden kunnen opzetten vanuit de vragen die door de nieuwe levensfase van de kinderen bij ouders leven en hoe we deze in een vruchtbaar gesprek kunnen brengen met het geloof ¾¾ Didactiek: je krijg een inleiding in de didactische aspecten van catechese Docenten: Dr. J. Van der Vloet/J. De Bruin/J. Marx

57


•


Volwassencatechese (11 uren) Doelen van de cursus: 1. De cursisten hebben inzicht in de ontwikkeling van de volwassenencatechese in de loop van de eeuwen en in de modellen die hiervoor in onze tijd worden gebruikt. 2. Zij begrijpen de betekenis van de “Oriëntatietekst voor de parochiecatechese in de Nederlandse kerkprovincie”voor de volwassencatechese. 3. Zij weten wat “catechese als initiatie”voor volwassenen inhoudt, in onderscheid met andere catechesemodellen. zij zien in wat het belang ervan is in het licht van de huidige situatie van geloof en Kerk in onze samenleving. 4. Zij weten wat het WeG-project inhoudt en begrijpen de bedoeling ervan. 5. Zij zijn in staat om in teamverband de geloofsvorming “Opnieuw beginnen”te organiseren en te begeleiden. Inhoud: 1. De plaats, de verschillende vormen en de zin van volwassenencatechese in de Kerk. 2. De aard, bedoeling en betekenis van ‘Catechese als initiatie’. 3. De uitgangspunten, bedoeling, structuur en inhoud van het “WeG-project”. 4. De bedoeling, structuur, inhoud, werkwijze en organisatie van ‘Opnieuw beginnen’ en “Jonge wijn in nieuwe zakken”. Methode: (Op welke manier wordt de lesstof behandeld?) Doceren en informeren; inventarisatie en verkenning; uitwisseling van ervaringen, beleving en meningen; vergelijking, reflectie en beoordeling; bekend raken met mogelijkheden tot praktische toepassing; evaluatie en toetsing. Evaluatie: Door middel van uitwisseling van ervaringen en meningen n.a.v. de cursus m.b.v. een evaluatieformulier.

58



Literatuur: ¾¾ Oriëntatietekst voor de parochiecatechese in de Nederlandse Kerkprovincie. SRKK. ¾¾ J. v.d. Vloet, “Meegaan om te zien”, Kok, Antwerpen 2010. ¾¾ “Opnieuw beginnen”, 2e druk (handleiding, cd en werkboekje), Halewijn, Antwerpen 2013. ¾¾ “Kom en zie” (handleiding, cd en werkboekje), Halewijn, Antwerpen 2014. Docent: Drs. R. Landré •

Inleiding Godsdienstpedagogie (8 uren) Doel van de cursus: De cursist wordt vertrouwd gemaakt met de theoretische achtergronden van het godsdienstpedagogisch handelen. Inhoud: Ter inleiding komen enkele aspecten ter sprake van de historische ontwikkeling, de cultuurfilosofische en maatschappelijke context, en de fundamenteel theologische plaatsbepaling van de godsdienstpedagogie. Vervolgens wordt het systematisch handelen van de godsdienstpedagoog beschreven aan de hand van onderdelen uit didactiek, ontwikkelingspsychologie en theologie. Methode: Hoor- en gesprekscollege Verplichte literatuur: ¾¾ J. van der Vloet: Meegaan om te zien. Godsdienstpedagogie op nieuwe wegen. Kampen, Kok 2002 Delen I en II t/m hoofdstuk 4 ¾¾ Congregatie voor de Clerus: Algemeen directorium voor de catechese. Utrecht, SRKK 1998 Evaluatie: Aan de hand van de bij de diverse hoofdstukken geformuleerde verwerkingsvragen.

59



Docent: Zeh J. De Bruin •

Ouderenpastoraal (4 uren)

Na een korte inleiding over Ouderenpastoraat verkennen we ieders eigen praktijksituatie. Wat gebeurt er concreet voor en samen met ouderen? En waar ligt ieders eigen affiniteit? Daarna besteden we ruim aandacht aan een analyse van de eigen praktijk met behulp van de bevindingen van het project Ouderenpastoraat in Venlo. Dat project vervult inmiddels een voortrekkersrol in het federatieproces van de stadsparochies van Venlo en kan ons helpen de eigen mogelijkheden én beperkingen goed in beeld te krijgen. We staan daarbij ook stil bij de eigen beleving, omdat dit voedend kan zijn voor onze eigen affiniteit met ouderen en onze eigen affiniteit met pastoraat. Tenslotte verzamelen we, op basis van verkenning en analyse, een aantal schetsen voor een bescheiden, maar haalbaar plan van aanpak in de eigen praktijksituatie. Docent: Drs. J. Beckers •

Identiteit Katholiek Onderwijs (3 uren) Doel en inhoud: Betekenis en belang van Katholiek onderwijs en hoe geven we hier vorm en inhoud aan. Per cursist, door Kairos aan te schaffen literatuur: ¾¾ Arko-reglement. ¾¾ Bezield en Zelfbewust. Uitgegeven door de Bisschoppenconferentie. Aanbevolen literatuur ter verdere persoonlijke verdieping: ¾¾ Mysterie, gemeenschap en zending van de katholieke school door Mgr. Dr E. de Jong. Gepubliceerd in Communio. 31 nr. 3 mei-juni 2006. Methode: Verdieping en reflectie op literatuur.

60



Docent: Mevr. M. Van Helvert •

Inleiding parochiecatechese (3 uren) Algemeen De studenten hebben reeds een inzicht in de parochiecatechese zoals die in hun parochie of gebied verloopt. Doelstellingen Algemene doelstelling(en) Het gebied van de parochiecatechese verkennen, de basisprincipes van een hedendaagse parochiecatechese verwoorden en in het geheel van onze tijd plaatsen. Concrete doelstellingen ¾¾ Het gebied van de parochiecatechese in kaart brengen door de situatie in de eigen parochie te analyseren ¾¾ Reflecteren op deze analyse en ze verbreden naar de achterliggende opvattingen ¾¾ Deze opvattingen confronteren met een hedendaagse visie op de parochiecatechese als initiatie in het christelijke leven Methode Eigen reflectie door middel van analyse-instrument; doceren en confronteren van nieuwe informatie; reflectie-arbeid; toepassing op concrete velden van de praktijk. Literatuur ¾¾ J. VAN DER VLOET, Meegaan om te zien. Godsdienstpedagogie op nieuwe wegen, Kok Kampen, 2002, p. 295-321 ¾¾ Analyserooster parochiecatechese Evaluatie Toetsing gebeurt door middel van de evaluatie van het analyserooster en de verwerking van de leerstof. Het actieplan dat de student opstelt naar aanleiding van deze cursus op het gebied van de catechese in de parochie.

61



Docent: Zeh J. De Bruin •

Godsdienstsociologie (22 uren)

Deze cursus wil inzicht verschaffen in het functioneren van godsdienst, kerk en levensbeschouwing in onze huidige samenleving. In het eerste – methodische – deel wordt de (godsdienst)sociologie en de relatie tussen sociologie en theologie gepresenteerd. In het tweede – systematische – deel volgt een sociologische analyse van godsdienst, kerk en samenleving, alsmede van de verhouding tussen deze verschijnselen. Het derde deel van de cursus biedt een bondige beschrijving van de ontwikkelingen m.b.t. de samenleving en de met name christelijke en kerkelijk georganiseerde godsdienst. Het laatste deel van de cursus verkent de huidige godsdienstige en levensbeschouwelijke situatie in Nederland. Vorm: Hoorcollege Literatuur: Verplicht aan te schaffen: ¾¾ Dekker, G. en H. C. Stoffels, Godsdienst en samenleving. Een introductie in de godsdienstsociologie, Kampen: Kok, 2009 (of een latere uitgave). Zal tijdens de colleges worden uitgereikt: ¾¾ Schepens, Th., ‘Struggle for Life op de religieuze markt’, in: L. van Dun e.a. (red.), God is Dood! Leve God? Beschouwingen over zingeving, Tilburg: Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing, 1995. Overig: ¾¾ Hart, J.de, Geloven binnen en buiten verband. Godsdienstige ontwikkelingen in Nederland, Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2014 (http://www.scp.nl/Publicaties/Alle_publicaties/Publicaties_2014/ Geloven_binnen_en_buiten_verband). ¾¾ Bernts, T., G. Dekker en J. de Hart, God in Nederland 1996-2006, Kampen: Ten Have, 2007.

62

Theologisch Instituut Rolduc - Bisdom Roermond ¾¾ ¾¾ ¾¾

¾¾


Dekker, G., J. de Hart en J. Peters, God in Nederland 1966-1996, Amsterdam: Anthos, 1997. Hart, J. de, Zwevende gelovigen. Oude religie en nieuwe spiritualiteit, Amsterdam: Bert Bakker, 2011. Kregting, J. en J. Massaar-Remmerswaal, Kerncijfers Rooms-Katholieke Kerk 2012 (Rapport nr. 630), Nijmegen: Kaski, 2013. (http://www. ru.nl/kaski/onderzoek/publicaties/2013/). Schepens, Th., L. Spruit en J. Kregting, De Rooms-Katholieke Kerk in Nederland 1960-2000: Een statistisch trendrapport (Memorandum nr. 326), Nijmegen: Kaski/Tilburg: UvT, 2002 (http://www.ru.nl/kaski/virtuele_map/publicaties/).

Tentamen: Schriftelijk Docent: Dr. Th.M.M. Schepens •

Liturgie in instellingen (8 uren)

De colleges beperken zich tot Liturgie in zorginstellingen (cf. categoriale liturgie) zoals zieken-, verpleeg- en verzorgingshuizen, inrichtingen van justitie en instellingen voor geestelijk gehandicapten in Nederland. Naast bestaande vormen van liturgische vieringen worden aangepaste vormen van liturgie besproken. Gerelateerde informatie: ¾¾ Congregatie voor de Goddelijke Eredienst, Actio Pastoralis (15.05.1969) over HH. Missen in bijzondere bijeenkomsten (vgl.: www.liturgie.de richtlinienfgruppenmessen) ¾¾ Liturgie en zorg in: Tijdschrift voor Liturgie, juli 2000 ¾¾ Vieringen in: Nieuw handboek Geestelijke Verzorging (Jaap Doolaard, red.) Kampen 2006, blz. 249 e.v., blz. 550 e.v. & passim. Docent: Dr. G. Sars

63


•


Liturgie in scholen (5 uren) Doel van de cursus: De student overziet de mogelijkheden voor het vieren van liturgie binnen het kader van de school, en de daarmee samenhangende liturgiecatechese. Inhoud: Omschrijving van de begrippen ‘liturgie’ en ‘sacramenten’ in samenhang met het godsdienstpedagogisch handelen binnen de school. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk worden mogelijkheden en grenzen verkend. Methode: Hoor- en gesprekscollege. Literatuur: ¾¾ Dorothy Kosinski Carola, Learning about Liturgy, Catechesis for children and their families. San Jose, California Resource Publcations Inc., 2001 ¾¾ Alexander Saberschinsky, Der gefeierte Glaube. Einführung in die Liturgiewissenschaft, Freiburg, Herder 2006 ¾¾ Martin Stuflesser und Stafan Winter, Wo zwei oder drei versammelt sind. Was ist Liturgie? Regensburg, Pustet 2004 ¾¾ Ulrich Filler, Liturgie. Das Herz der Kirche. Kisslegg fe-medienverlag, 2002 ¾¾ Helmut Geiger, Zeichen der Liebe. Leipzig Benno-Verlag; Paderborn Bonifatius, 2000 ¾¾ Maristella van Elkelenburg en Carolijn van Voorst tot Voorst, Met kinderen het woord vieren. Delen A/B/C. Oisterwijk, SamuelAdvies 2003 ¾¾ John Marx (red.), Het Licht op ons pad. Methode voor doorlopende catechese. Roermond – Baarn, Bisdom Roermond – Adveniat 2012 Evaluatie: Werkopdracht maken. Docent: Zeh J. De Bruin

64


•


Didaktiek (7 uren) Doel van de cursus: a. Na afloop van deze bijeenkomsten zijn de deelnemers in staat om in hun eigen woorden weer te geven: 1. de opbouw van een catechesebijeenkomst; 2. tenminste vijf van de besproken tips (inclusief hun eigen mening hierover). b. We hopen dat ze bereid zijn om met hetgeen hen geboden werd hun eigen huidige (toekomstige) praktijk kritisch te beschouwen en indien nodig te veranderen. Inhoud: Met behulp van de tijdens deze colleges uit te reiken reader worden het didactisch analytisch model (inclusief de Doel-obstakel structuur) en tien tips voor een goede catechese aan de orde gesteld. Methode: College met groepswerk en individuele opdracht. Reader wordt verstrekt. Aanbevolen literatuur ter verdere persoonlijke verdieping: ¾¾ J. van der Vloet, Meegaan om te zien. Godsdienstpedagogie op nieuwe wegen. Kampen, Kok 2002 Evaluatie: Beoordeling van de tijdens het college gegeven individuele opdracht welke als huiswerk dient te worden gemaakt . Docent: J. Marx

•

Stagesupervisie (18 uren)

Op de grens van theoretische opleiding en praktijk lopen studenten stage. In de stage ontmoet de student aspecten van de dagelijkse praktijk van de diaken, pastoraal (mede-)werker of catecheet. Door het meemaken van supervisie wordt de ontwikkeling van het professioneel functioneren al gedurende de ondersteund.

65



Supervisie is een vorm van praktijkbegeleiding. Het heeft daar een eigen plaats naast onder meer: * werkbegeleiding (mentorschap en directe ondersteuning bij het feitelijk te verrichten werk) * collegiale consultatie (de consultatievrager krijgt duidelijker zicht op zijn werkproblemen, en wordt op efficiënte en effectieve geholpen bij de aanpak ervan) * coaching (het aanscherpen van bepaalde aspecten van vakmanschap, en zo nodig het demonstreren van gewenst werkgedrag) * stagebegeleiding (integratie van theorie en praktijk in het professioneel functioneren) * counseling (probleemoplossing en exploratie van beleving) In supervisie ligt de klemtoon duidelijk op leren. Het gaat om systematisch leren aan praktijkervaring, die door de (aankomende) pastor wordt opgedaan in zijn concreet professioneel handelen. Er wordt op geregelde tijdstippen en op voldoende afstand van het werk een ‘leergesprek’ georganiseerd, waarin werkervaringen door de betrokkene (op dat moment de ‘supervisant’) worden nageproefd. Dat leerzaam omzien gebeurt onder deskundige begeleiding van een supervisor en volgens afgesproken regels. De supervisant bereidt zich persoonlijk op dit leren-gericht samenspreken voor, speciaal door het uitschrijven van een werkverslag. Hij verwerkt het ook achteraf, enerzijds door in een supervisieverslag te formuleren wat hij uit het systematisch stilstaan bij zijn werkervaring heeft geleerd, en anderzijds door een oprecht pogen het geleerde in praktijk te brengen. (Zie: Stevens, Herrebosch, Vandenhoek, Praktijkbegeleiding van Pastores, Antwerpen, Halewijn 2006 (= Cahiers voor praktische theologie, Faculteit Godgeleerdheid K.U. Leuven), p61) Supervisie wil bijdragen tot het optimaal functioneren van de (aankomende) pastor, en wel door persoonsgerichte beroepsontwikkeling. In de praktijk zal bij supervisie de grens wel eens kunnen vervagen tussen deze vorm van praktijkbegeleiding en werkbegeleiding, collegiale consultatie, coaching, stagebegeleiding en counseling, telkens wanneer dit dienstig is aan het leerproces van de begeleide persoon.

66



Als begeleider staat de supervisor naast een studiebegeleider, stagebegeleider, eindverantwoordelijke of spirituaal van de supervisant. Een supervisor zal nooit mededeling doen over de inhoud van de supervisie. Supervisie begint met een uitgebreid kennismakingsgesprek, waarin de supervisant onder meer zijn voorlopige leerdoelen bepaalt, en waarin hij vertrouwd wordt gemaakt de methodiek en de deontologie van supervisie. Voor de reeks gesprekken die hierop volgt levert de supervisant steeds het werkverslag en het supervisieverslag per e mail in, en wel ten minste een volle week voordat het gesprek plaatsvindt. Supervisor: J. De Bruin

•

Licht op mijn pad (3 uren) Doelstelling: Na afloop van dit college zijn de deelnemers in staat om in hun eigen woorden een beschrijving te geven van de nieuwe methode “Het Licht op ons Pad” en haar sterke en minder sterke punten. Ook kunnen ze in eigen bewoordingen aangeven welke gebruiksmogelijkheden zij in hun nabije omgeving zien voor deze methode, nu en in de nabije toekomst. Tijdens dit college zullen we kennismaken met een volledig nieuwe methode voor integrale, doorlopende parochiecatechese, verdeeld in vijf leeftijdscategorieën (4-6, 7-9, 10-12, 13-15, 16+). Steeds weer zullen we ons afvragen wat de sterke en minder sterke punten van deze methode zijn en of we gebruiksmogelijkheden voor deze methode zien in onze eigen omgeving. Literatuur: ¾¾ (een selectie van) de methode “Het Licht op ons pad”.

67



Evaluatie: Het schrijven van maximaal 2 a-4-tjes voor in de portofolio aan de hand van de volgende twee richtvragen: 1. Wat is er tijdens dit college ter sprake gekomen. 2. Wat vind ik van het gepresenteerde? Docent: J. Marx

68


V. pastorale stage (stage paper) Doelstelling Gedurende jaar V en jaar VI doet de student een stage in een aangewezen parochie of instelling onder supervisie. De stage heeft als doelstelling: begeleide kennismaking met zoveel mogelijk aspecten van de pastoraal in een parochie of instelling en inoefening van verschillende liturgische en pastorale competenties. Schoolcatechese valt in de regel niet onder de stage, eventueel wel andere soorten van catechese, indien aanwezig.

Begeleiding in de parochie of instelling De stage wordt ter plekke begeleid door de pastoor of een andere verantwoordelijke, die als mentor optreedt. De mentor en de stagiair houden regelmatige werkbesprekingen (bijv. tweewekelijks). Zij plannen samen de activiteiten van de stagiair. Zij evalueren de activiteiten en de ervaringen van de stagiair, zijn/haar houding in pastorale omgang met de mensen, en de eventuele moeilijkheden die zich voordoen. De stagiair houdt de mentor op de hoogte van wat hij/zij doet en brengt daarover verslag uit. De mentor geeft aanwijzingen en eventueel correctieve opmerkingen. Het is bijv. mogelijk dat de stagiair eerst met de mentor meegaat bij een aantal activiteiten, zodat de stagiair kan observeren hoe de mentor in de pastorale praktijk optreedt. Achteraf kunnen zij daarop reflecteren. In het algemeen wijdt de mentor de stagiair in in de verschillende aspecten van de pastoraal.

Supervisie in de opleiding De supervisor van de opleiding begeleidt de stagiair in de supervisielessen. De stagiair maakt daartoe werkverslagen volgens een bepaald model (waarin ook opgenomen verbatims). De eerste vier keer wordt de stagiair apart gesuperviseerd vanuit de eigen verslagen. Daarna kan de supervisie ook groepsgewijs worden vervolgd. Na een eventuele diakenwijding in de loop van het studiejaar gaat de supervisie door tot het einde van het studiejaar.

69


V. Pastorale stage

Tijdsbesteding De stage begint aan het begin van het studiejaar en duurt tot het einde ervan. Het aantal uren per week dat de stagiair aan de stage besteedt, is afhankelijk van de omstandigheden (baan, gezin enz.), maar zou tenminste vier uren per week dienen te bedragen, gedurende het hele studiejaar.

Stageactiviteiten De stageactiviteiten kunnen, naargelang de mogelijkheden ter plekke, zich uitstrekken tot het terrein van liturgie ( als lector en acoliet assisteren in verschillende soorten vieringen; eventueel als cantor of ceremoniarius optreden; inleidende woordjes voor de vieringen en voorbede maken en houden; een ‘overweging’ of ‘woordje’ houden in bepaalde vieringen (bijv. boeteviering of vespers); ziekencommunie rondbrengen; een uitvaart voorbereiden; voorbereiden en meehelpen bij de vooravondwake van een uitvaart en de uitvaart zelf; meegaan naar het kerkhof of crematorium; meehelpen bij de voorbereiding van de liturgie; voorbereiden van hen die taken uitoefenen in de liturgie; rozenkrans voorbidden; woord en gebedsvieringen voorbereiden en houden), van de verkondiging (deelname aan evangelisatie- en vormingsactiviteiten voor verschillende groepen en zelf daarin een aandeel leveren; meehelpen bij kinderen - , jongeren - of volwassenencatechese; meehelpen bij de voorbereiding op de sacramenten; pastorale bezoeken aan nabestaanden bij een overlijden; pastorale bezoeken aan hen wie zij de ziekencommunie brengen en aan andere zieken; pastorale bezoeken aan andere mensen; het schrijven van een artikel voor het informatieblad, de website enz. ), en van de opbouw en leiding (eerste verkenning van groepen die in de geloofsgemeenschap actief zijn en zich op de hoogte stellen van hun leden, werkterrein, werkwijze, organistie; eventueel meewerken in de een of andere groep; deelname aan een of meerdere vergaderingen.

Beoordeling De supervisor bezoekt vóór het begin van het studiejaar de mentor. Daarna zijn er twee gesprekken van stagiair, mentor en supervisor samen om de voortgang van de stage te meten aan de hand van de zelf geformuleerde

70


V. Pastorale stage

doelstellingen. De supervisor beoordeelt of de stagiair een aanvaardbare ontwikkeling in de stage heeft doorgemaakt die vertrouwen geeft naar de toekomst toe en of de stagiair supervisabel is. De mentor geeft aan de rector van de opleiding een beoordeling van de stage. De mentor geeft aan de rector eveneens zijn mening over de geschiktheid van de kandidaat voor de diakenwijding resp. kerkelijke zending. Daarbij wordt gelet op een aantal ‘competenties’ (aanwezigheid van pastorale bewogenheid en interesse; vermogen om in het algemeen met mensen om te gaan; vermogen om te luisteren en adequaat te spreken; inlevings- en meelevingsvermogen; vermogen om situaties en personen in te schatten; vermogen om samen te werken in het pastorale team en met de vrijwilligers; liturgische en spirituele houding; inhoudelijkheid van de verkondiging en aansluiting bij de toehoorders; integratie van de geestelijke dimensie in de activiteiten; discretie; prudentie in aanpak en beoordeling; stressbestendigheid; reflectievermogen; kunnen hanteren van eigen grenzen en mogelijkheden; kunnen aanvoelen van gewenst eigen initiatief; open houding ten opzichte van de begeleiders).

71


72


VI. de voortgezette vorming 1. Voor wie en hoe? Voor hen die de opleiding aan het TIR hebben afgesloten is er de voortgezette vorming. De voortgezette vorming strekt zich uit gedurende vijf studiejaren na het afsluitende studiejaar. (ex Fontys studenten 4 jaar). In die tijd onderhoudt de gedelegeerde contacten met hen en, indien in een parochie werkzaam, met de pastoors bij wie zij werkzaam zijn. Per studiejaar zijn er twee bezinningsweekends, één studiedag samen met de echtgenotes en vier studieweekends. Gedurende de vijf jaren van de voortgezette vorming blijft men ook deelnemen aan de jaarlijkse retraite, door de spirituaal georganiseerd, of in overleg met hem nemen zij deel aan een andere retraite. De voortgezette vorming is verplicht. Zij heeft voorrang boven werkzaamheden in de parochie of instelling. Alleen om dringende redenen kan men hiervan ontheven worden. Verzoeken daartoe dienen bij de gedelegeerde resp. de spirituaal te worden ingediend. Men dient de verhindering ook door te geven aan de studieprefect, dit mede in verband met het gereed maken van kamers en reserveringen van maaltijden. Na het beëindigen van de voortgezette vorming nemen de diakens, pastorale werkers en geestelijke verzorgers deel aan de permanente vorming, zoals die door het bisdom voor de priesters georganiseerd wordt. Zij kunnen ook, op vrijwillige basis, aan het programma van de voortgezette vorming blijven deelnemen, mits zij zich tijdig aanmelden. Voor deelname aan bezinningsdagen en retraites in de Foyer te Thorn worden voor hen de gebruikelijke kosten voor maaltijden en overnachting in rekening gebracht.

73


VI. Voortgezette vorming

2. Data en programma 30 augustus 2014 Opening studiejaar (zie IX.6)

17 en 18 oktober 2014 Studieweekeinde (zie IX.3a) Thema: Evangelii Gaudium - De Vreugde van het Evangelie. Exhortatie van Paus Franciscus. Paus Franciscus schreef met Evangelii Gaudium - De Vreugde van het Evangelie - een bijzonder document. In deze exhortatie, of aansporing, gericht aan bisschoppen, priesters, diakens en alle gelovigen benadrukt de paus hoe belangrijk het is de vreugde van het Evangelie uit te dragen. Deze vreugde ligt besloten in een persoonlijke relatie met de Heer. Wie de vreugde daarvan ervaart, wil en moet haar delen, stelt de paus.

Inleider: Mgr. Dr. J. Vries Mgr. Dr. J. Vries is rector van het Groot Seminarie Rolduc en het Theologisch Instituut Rolduc. Aan beide instituten is hij tevens docent. Literatuur: De exhortatie: Evangelii Gaudium (In bezit hebben en van de inhoud kennisgenomen hebben).

12 en 13 december 2014 Bezinningsweekeinde te Thorn Opmerking: de deelnemers dienen zichzelf aan te melden bij de Foyer, tel.0475-562770 (zie III.3) en handdoeken, lakens en sloop mee te nemen.

16 en 17 januari 2015 Studieweekeinde (zie IX.3a)

74



Vrijdagavond 16 januari 2015: Thema: Intervisie Ná afloop van de theoretische opleiding en de stage-supervisie is er in de voortgezette vorming de gelegenheid voor intervisie-gesprekken op collegiaal niveau. In deze intervisie gaan we op het eigen professionele functioneren in de praktijk reflecteren en zo nodig samen oplossingen ontwikkelen. In het begin wordt er een effectief werkende communicatiestructuur aangereikt en ingeoefend die het mogelijk maakt in deze collegiale gesprekken tot goede resultaten te komen. Basiselementen van deze communicatie zijn: goed luisteren (een kunst!), respect voor elkaar en het adviseren vanuit een collegiale houding. Ter inleiding wordt er door de docente de nodige informatie verstrekt. Tijdens de oefeningen werken de deelnemers zelfstandig. Inleider: mevr. Drs. E.H. Etminan Mw. Drs. E.H. Etminan is docente wereldreligies aan het Theologisch Instituut Rolduc. Zaterdag 17 januari 2015: Thema: Buitengewone synode over huwelijk en gezin. De inleider zal de deelnemers van de voortgezette vorming kennis laten nemen van de doelstellingen en de agenda van de “Buitengewone synode over huwelijk en gezin” zoals deze in oktober 2014 gehouden zal worden. Tevens zal hij, voor zover dat op de datum van deze bijeenkomst mogelijk is, de deelnemers ook graag een tussenbalans van de uitkomsten van de synode geven. Inleider: dhr. Dr. L. Hendriks Dhr. Dr. L. Hendriks studeerde aan het Grootseminarie Rolduc en werd in 2002 tot priester gewijd. Hij behaalde in 2005 zijn licentiaat aan het Johannes Paulus II instituut te Rome. In 2009 promoveerde hij aan hetzelfde instituut van de Lateraanse Universiteit tot doctor in de gewijde theologie, met het proefschrift “Choosing from Love. The Concept of ‘Electio’ in the Structure of the Human Act according to Thomas Aquinas”. In 2008 werd hij inwonend docent ethiek en moraaltheologie aan het Grootseminarie Rolduc; in 2009 werd hij benoemd tot vice-rector aan de priesteropleiding; in 2012 kwam daar de taak van studieprefect bij. Hij is hoofdredacteur van het Internationaal Katholiek Tijdschrift ‘Communio’.

75



24 januari 2015 Studiedag voor diakens en echtgenotes (zie ook IX.3.b) Thema: Pastorale zorg bij mensen met dementie Onderzoek heeft uitgewezen dat het aantal mensen met dementie in de komende jaren toe zal nemen. Dit komt doordat mensen steeds ouder worden, en doordat we te maken hebben met vergrijzing van de bevolking. Door de huidige ontwikkelingen in de zorg, zullen ook mensen met dementie steeds langer thuis blijven wonen, waardoor we in het parochiewerk meer mensen met dementie en hun partners gaan tegenkomen. Aandacht voor mensen met dementie en hun partners is dan ook belangrijk. Maar wat is dementie nu eigenlijk? En hoe ga je met mensen met dementie om? En hoe kunnen we aandacht hebben voor hun partners? Vanuit onze eigen ervaringen gaan we hier samen naar kijken en met elkaar hierover in gesprek. Daarnaast zal er ook kort wat uitleg gegeven worden over de verschillende fases van het dementieproces, en hoe de pastorale zorg voor mensen met dementie in de context van een verpleeghuis vorm krijgt. Inleider: Lian Overbeeke-Verwijmeren Lian heeft theologie gestudeerd aan de Fontys Hogeschool te Sittard. Zij is werkzaam als Geestelijk Verzorger bij de Cicero Zorggroep en werkt daar voornamelijk met mensen met dementie. Daarnaast werkt zij ook nog voor 3 uur in de week als pastoraal werkster in de parochies van Geleen voor het project ‘vitalisering van catechese’. Ook is zij docente ‘inleiding in de evangeliën” bij de Kairos-opleiding.

6 en 7 maart 2015 Studieweekeinde (zie IX.3a) Vrijdagavond 6 maart 2015: Thema: Palliatieve zorg en euthanasie

76



Inleider: Drs. Gabriel Jansen, huisarts te Herkenbosch De inleider van vanavond heeft als huisarts en zeker in het verleden als arts in verzorgingsinstellingen een ruime ervaring en een eigen kijk op het gebied van palliatieve zorg (palliatieve sedatie en vormen van pijnstilling) Ook kan hij van uit de praktijk zeker iets vertellen over de het thema euthanasie. Zaterdag 7 maart 2015: Thema: Intervisie Zie voor omschrijving bij vrijdagavond 16 januari 2015 Inleider: mw. Drs. H. Etminan

27 en 28 maart 2015 Bezinningsweekeinde te Thorn Opmerking: de deelnemers dienen zichzelf aan te melden bij de Foyer, tel.0475 562770 (zie III.3) en handdoeken, lakens en sloop mee te nemen.

22 en 23 mei 2015 Studieweekeinde (zie IX.3a) Vrijdagavond 22 mei 2015: Thema: Intervisie Zie voor omschrijving bij vrijdagavond 16 januari 2015 Inleider: mw. Drs. H. Etminan Zaterdag 23 mei 2015: Thema: Paus Franciscus Groepen Deze dag zullen de deelnemers aan de voortgezette vorming een dag besteden aan evangelisatieprojecten.

77



Met name de Paus Franciscus Groepen zullen daarbij bijzonder voor het voetlicht gebracht worden. Daarbij gaat het met name om: - Hoe zet je een groep op; - Mogelijkheden en onmogelijkheden; - Welke initiatieven zijn er al gestart in ons bisdom; - Wordt en zo ja welke, hulp wordt hierbij vanuit het bisdom geboden - enzovoort Ook andere projecten zullen deze dag aan bod komen. Inleider: Drs. H. Vossen Drs. Hub Vossen, pastoraal-theoloog en als stafmedewerker/aalmoezenier van Sociale Werken werkzaam binnen de Dienst Kerk en Samenleving in het Bisdom Roermond. Vanuit zijn werk is hij, als adviseur en initiator, nadrukkelijk betrokken bij diaconale en sociaal-maatschappelijke projecten in het bisdom Roermond. Daarnaast is hij vanuit het LKDB (Landelijk Katholiek Diaconaal Beraad) betrokken bij en verantwoordelijk voor het armoedeonderzoek en het Schuldhulpmaatjesproject.

01 t/m 05 juli 2015 Jaarlijkse retraite te Thorn. Voor Opleiding en Voortgezette vorming

3. Praktische gegevens Plaatsen en tijden De studieweekenden worden gehouden in het hoofdgebouw van Rolduc. (Grootseminarie) De twee bezinningsweekeinden en de jaarlijkse retraite worden in Thorn gehouden. (Zie III.3)

78



De studieweekends beginnen steeds op vrijdagavond om 20.00 uur en duren tot zaterdagmiddag omstreeks 15.30 uur. De studiedag voor de diakens en echtgenotes begint ‘s zaterdags om 9.30 uur en eindigt om 16.00 uur. Desgewenst kan worden gezorgd voor kinderopvang. Dagorden en college-uren Zie IX.3

4. Onkostenvergoeding De eigen bijdrage in de opleidingskosten bedragen € 200,-. Een rekening wordt toegezonden. Het bedrag kan worden overgemaakt op de rekeningen van het Grootseminarie Rolduc, NL81 INGB 0673 00 93 94 of NL95 INGB 0004 19 55 00 t.n.v.: Econoom Grootseminarie Rolduc., Heyendallaan 82, Kerkrade. Mocht daartoe aanleiding bestaan, dan kan met de gedelegeerde een andere financiële regeling getroffen worden.

79


80


VII. DAGEN VOOR DE ECHTGENOTES EN GEZINNEN VAN DE DIAKENS De echtgenotes en gezinnen van de gehuwde diakenstudenten en diakens zijn van meet af aan op een bijzondere wijze verbonden met de opleiding, voortgezette vorming en het diaconale werk. Daarom worden elk studiejaar dagen georganiseerd waarop de gezinnen aanwezig kunnen zijn of waarop de echtgenotes een vormingsaanbod wordt gedaan.

1. Opening van het studiejaar (30 augustus 2014). Deze vindt plaats op de laatste zaterdag van augustus. Naast de cursisten en de nieuwe studenten met hun gezinnen zijn alle diakens met echtgenotes welkom om de opening van het studiejaar mee te vieren tot en met de warme maaltijd. Het is van belang zich aan te melden om het aantal maaltijden te kunnen reserveren. Tijdens de H. Mis is er de “aanvaarding onder de kandidaten voor het diaconaat” door de bisschop of zijn plaatsvervanger. Daarna volgt het voorstellen van de nieuwelingen en een inleiding. Dagorde zie IX.6

2. Bezinningsdagen voor echtgenotes van wijdelingen en anderen.

Voorbereiding op diakenwijding Een stille gebedsdag in samenhang met de voorbereiding op de diakenwijding wordt gehouden te Sittard, Kollenberg in het “Bezinningshuis Regina Carmeli “ (Zusters Karmelitessen) voor de echtgenote(s) van degenen die binnenkort gewijd worden en alle andere echtgenotes ter verdieping van de betekenis van de Diakenwijding in huwelijk en gezin. De wijding vindt plaats in het voorjaar, dit studiejaar op 25 april 2015. De gebedsdag wordt nu aangeboden op maandag 30 maart 2015. De uitnodiging wordt verzorgd door de “Kleine Kring”.

81


VII. Dagen voor de echtgenotes en gezinnen

3. Gebeds- en gespreksbijeenkomsten.

Voor de echtgenotes van alle diakens en diakenkandidaten worden dit studiejaar drie gebeds- en gespreksbijeenkomsten gehouden op Rolduc. Het morgengedeelte omvat bezinning en wordt gegeven door de spirituaal van de diakenopleiding. Het middaggedeelte wordt op voorstel van de deelneemsters gewijd aan een inleiding en gesprek over een belangrijk onderwerp in kerk en maatschappij, gezin en parochie. Op een van deze dagen vindt meestal een ontmoeting plaats met een der bisschoppen. De gebeds- en gespreksbijeenkomsten worden gehouden op : - donderdag 18 september 2014 - dinsdag 4 november 2014 - dinsdag 10 februari 2015 - dinsdag 26 mei 2015 met bisschop Frans Wiertz Al deze bijeenkomsten te Rolduc. Op donderdag 18 december 2014 wordt als voorbereiding op het Kerstmis een stille dag gehouden in de Foyer de Charité in Thorn. De dames die het geheel regelen, de zgn. “Kleine Kring”, zijn mevr. Ria Hendrix (Blerick), mevr. Thea Janssen (Heerlen), mevr. Marie Josée Janssen (Brunssum) en mevr. Annemarie Klein (Roermond).

Dagorde: zie IX. 5

4. Studiedag diakens en echtgenotes e.a. (zaterdag 24 januari 2015). (Zie VI en IX.3.b)

82

viii. calendarium 1. Overzicht en lesrooster Zie volgende bladzijden. De cijfers achter de colleges geven het aantal bestede lesuren aan, de dik onderstreepte de laatste les.

83


84

VIII. Calendarium


VIII. Calendarium

85


86

VIII. Calendarium


VIII. Calendarium

87


88

VIII. Calendarium


VIII. Calendarium

89


90

VIII. Calendarium


VIII. Calendarium

91

VIII. Calendarium


2. Docentenvergadering Te houden op maandag 6 juli 2014 van 10.00 – 12.00 uur

3. Bijzondere data 2014 - 2015

92

30 augustus 2014 25 oktober 2014 25 april 2015

Opening studiejaar 2014 / 2015

30 mei 2015

Priesterwijding

29 augustus 2015 24 oktober 2015

Opening studiejaar 2015 / 2016

Wijding transeunte diakens Wijding permanente diakens

Wijding transeunte diakens


IX. dagorden en lesuren 1. Opleiding, dagprogramma studieweekend Vrijdag: 17.15 uur: Eucharistieviering (facultatief) 17.50 uur: vespers (abdijkerk) 18.10 uur: avondeten 19.00 uur: college 1 19.45 uur: koffiepauze 20.00 uur: college 2 20.45 uur: pauze 20.50 uur: college 3 21.35 uur: pauze 21.40 uur: zangrepetitie 22.10 uur: koffie en recreatie Zaterdag: 07.00 uur: lauden en meditatie 07.30 uur: Eucharistieviering Aansl.: ontbijt 08.50 uur: college 4 09.35 uur: pauze 09.40 uur: college 5 10.25 uur: koffiepauze 10.40 uur: college 6 11.25 uur: pauze 11.30 uur: college 7 12.15 uur: middaggebed 12.30 uur: middageten 13.30 uur: college 8 14.15 uur: pauze 14.20 uur: college 9 15.00 uur: vespers 15.30 uur: college 10 16.15 uur: einde college 10

93


IX. Dagorden en lesuren

2. Supervisie stage (Zie IV)

3. Voortgezette Vorming (zie VI)

a. studieweekends: vrijdag: 20.00 uur: aankomst 20.15 uur: inleiding 21.30 uur: recreatie zaterdag: 07.00 uur: ochtendgebed en Eucharistieviering Aansl.: ontbijt 09.30 uur: inleiding 10.30 uur: koffiepauze 11.00 uur: inleiding of werkopdracht 12.15 uur: middaggebed 12.30 uur: middageten 13.30 uur: inleiding of nabespreking 15.00 uur: vespers (bij meerdere inleiders eventueel aangepaste indeling)

b. studiedag van diakens met echtgenotes e.a.: zaterdag: 09.30 uur: Eucharistieviering 10.15 uur: koffie 10.45 uur: inleiding en gedachtewisseling 12.15 uur: middaggebed 12.30 uur: middageten 13.30 uur: inleiding en gedachtewisseling 15.00 uur: vespers, koffie

4. Stille dagen en retraites (Zie Hoofdstuk III.3)

94


IX. Dagorden en lesuren

5. Gebeds- en gespreksbijeenkomsten (zie VII.3) 9.30 uur aankomst 10.00 uur inleiding, bezinning en Eucharistieviering 12.30 uur gezamenlijke lunch 13.30 uur inleiding 15.30 uur sluiting met koffie

6. Opening studiejaar Laatste zaterdag in augustus. (zie ook VII.1) 10.00 uur Plechtige Eucharistieviering in de Abdijkerk w.o. “Opname onder de kandidaten voor het diaconaat” 11.00 uur koffie 11.30 uur voorstellen van nieuwe cursisten en inleiding 12.30 uur warme maaltijd

7. Info-ochtend

zaterdag 10.00 uur aankomst, koffie 10.40 uur Inleidingen: rector spirituaal moderator studieprefect 12.15 uur middaggebed 12.30 uur diner

95


96


X. adressen 1. Studenten aan het Theologisch Instituut Rolduc

Jaar VI P. van de Laarschot, gehuwd met M. Dreessen (diaken) Wolfshoofdplein 17, 6431 BB Hoensbroek T.: 045-5225201 M.: 06-29560138 E.: [email protected] H. Janssen gehuwd met M.J. Janssen (diaken) Klingbemden 186, 6441 KS Brunssum T.: 045-5273020 E.: [email protected]

Jaar V P. Bastings, gehuwd met L. van der Vight (diakenstudent) Krophollerstraat 10, 6041 VT Roermond T.: 0475-336047 E.: [email protected] J. Sietzema (diakenstudent) Jurgensstraat 85, 6181 HE Elsloo T.: 046-4378113 E.: [email protected]

97


Jaar IV K. Bekker, gehuwd met L. Aldenberg (diakenstudent) Quirinaalhof 7 P, 6215 PK Maastricht M.: 06-54730903 E.: [email protected] S. van der Linden (studierichting pastoraal) Willem Boyeweg 19, 6591 ZT Gennep T.: 0485-512690 M.: 06-25140981 E.: [email protected] C. Sonnemans (diakenstudent) Grote Straat 9, 5801 BD Venray M.: 06-57620133 E.: [email protected] Jaar III S. Crapels (studierichting pastoraal) Schout Kellenerstraat 74, 6042 XH Roermond T.: 0475-561173 M.: 06-20387320 E.: [email protected] A.A.T. van Eijk (diakenstudent) Parnassiasingel 18, 5709 PT Helmond M.: 06-20953014 E.: [email protected] (diakenstudent)

98

Jaar II

X. Adressen


X. Adressen

Jaar I D. Horsch (verkorte priesteropleiding) Aartshertogenstraat 15, 6371 CG Landgraaf M.: 06-55733838 E.: [email protected]

2. Deelnemers aan de voortgezette vorming:

Jaar van de wijding 2009: H. van Druten, gehuwd met C. Hustinx Hommerterweg 62, 6431 EX Hoensbroek T.: 045-5210943 E.: [email protected]

Jaar van de wijding 2012: A. Langen, gehuwd met J. Hendrickx Lisdodde 17, 5931 TG Tegelen T.: 077-3740170 M.: 06-23369625 E.: [email protected]

Jaar van de wijding 2013: B. Jansen, gehuwd met A. van de Laar Heitrak 16, 5758 PB Neerkant T.: 077-4661008 M.: 06-21530330 E.: [email protected]

Jaar van de wijding 2014: R. van den Heuvel, gehuwd met E. van der Hoeven Drossaardstraat 7, 5951 JJ Belfeld T.: 077-4754082 E.: [email protected]

99


Jaar start voortgezette vorming 2011: G. Miesen Limburgerstraat 33, 6267 CA Cadier en Keer T.: 043-4071300 E.: [email protected]

Jaar start voortgezette vorming 2013: S. Stein-Mossou Herendaal 7, 6228 GV Maastricht T.: 043-3670779 E.: [email protected]

Jaar start voortgezette vorming 2014: A. Janssen-Luijten, gehuwd met W. Janssen Raadhuisstraat 44, 6129 CE Urmond T.: 046-4338353 E.: [email protected] M. van der Wijck-Römkens, gehuwd met L. Van der Wijck Marktstraat 24, 6461 CX Kerkrade T.: 045-5459832 E.: [email protected] W. Huis, gehuwd met P. Göbbels Schuttersveld 19, 6271 CV Gulpen T.: 043-3064960 E.: [email protected] A.M. Lambert Langenakker 108, 5731 JT Mierlo M.: 06-23515330 E.: [email protected]

100

X. Adressen


NOTITIES notities

101


102

NOTITIES

NOTITIES


103


104

NOTITIES

Uitgegeven door: © Theologisch Instituut Rolduc Augustus 2014

levensbeschouwing

Recommend Documents