1
Veilig chatten Chatten is een populaire manier van contact maken en onderhouden op internet. Het is simpel gezegd het uitwisselen van getypte berichten. Dat kan met familie, vrienden en andere bekenden, maar ook met onbekenden. Er zijn twee verschillende manieren om te chatten. De meest populaire methode is de gesloten methode, waarbij gebruik wordt gemaakt van software die u eerst moet downloaden en installeren op uw eigen computer. Dit wordt Instant Messaging software genoemd. Het bekendste voorbeeld hiervan is Windows Live Messenger. Voordat u op deze manier met iemand kunt chatten, moet u die persoon eerst toevoegen aan uw vriendenlijst. U kunt dus zelf bepalen met wie u chat. Bij de open chatmethode wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde chatroom of chatbox. Dit is een speciale ruimte op internet waar computergebruikers naar binnen kunnen gaan om met elkaar te praten. Ook dit gebeurt met behulp van tekstboodschappen, maar het verschil met gesloten chatten is dat uw berichten door meerdere personen tegelijk gelezen kunnen worden. Chatrooms zijn meestal dan ook bedoeld om groepsgesprekken te voeren, vaak gericht op een bepaald onderwerp. Het is overigens ook vaak mogelijk om in een chatroom even apart met iemand te gaan en te chatten zonder dat de anderen in de chatroom kunnen zien wat u typt. Sommige chatrooms zijn beschermd met een wachtwoord. U moet dan eerst lid worden en daarna inloggen om in de chatroom te kunnen komen. In dit hoofdstuk leest u meer over: • veilig gesloten chatten; • veilig open chatten; • tips voor veilig chatten.
Let op! U kunt ook op verschillende manieren berichten uitwisselen via communitywebsites als Hyves en Facebook. U plaatst dan bijvoorbeeld achtereenvolgens korte berichtjes op uw profielpagina. Dit kan soms de vorm aannemen van chatten.
Let op! In dit PDF-bestand wordt voor de voorbeelden gebruikgemaakt van de Instant Messaging-software Windows Live Messenger.
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
2
Veilig chatten
Veilig gesloten chatten Vergeleken met open chatten via een chatroom is gesloten chatten al automatisch een stuk veiliger. In de eerste plaats maakt u gebruik van een programma op uw eigen computer dat u eerst moet downloaden en installeren. Het voordeel hiervan is onder andere dat u zelf de instellingen voor het chatten kunt opgeven. Om te kunnen chatten met behulp van Instant Messaging moet u eerst het programma downloaden en installeren: Het programma Windows Live Messenger moet u bijvoorbeeld downloaden van de website van Windows Live Essentials.
Een tweede standaard veiligheidsmaatregel is dat uw chatprogramma is beveiligd tegen onbevoegd gebruik door een wachtwoord. Dit betekent dat niemand zonder uw toestemming van uw chatprogramma gebruik kan maken en in uw naam kan chatten. In Windows Live Messenger wordt het Windows Live ID gebruikt voor het inloggen in het chatprogramma: Zowel de ID als het bijbehorende wachtwoord maakt u beveiligd aan op de Windows Live-website.
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
Veilig chatten
3
Let op! Wees voorzichtig met de opties Mijn e-mailadres onthouden, Mijn wachtwoord onthouden en Automatisch aanmelden. Ze lijken gemakkelijk, maar kunnen ervoor zorgen dat anderen onbevoegd met uw programma kunnen gaan chatten. Wanneer anderen ook van uw computer gebruik maken, is het beter om zelf toch steeds bij het opstarten van Windows Live Messenger uw inloggegevens in te typen. Als u eenmaal ingelogd bent in uw chatprogramma, kunt u vrienden toevoegen die ook actief zijn met Windows Live Messenger. Het is veiliger om hierbij alleen mensen toe te voegen die u ook werkelijk kent. Zo voorkomt u dat u gaat chatten met mensen die het niet zo nauw nemen met wat u allemaal naar hen stuurt aan tekstberichten. Tijdens een chatsessie getypte tekst kan namelijk worden opgeslagen, als een van de deelnemers dit wil. Contactpersonen zoeken en toevoegen: Alleen de contactpersonen die in uw vriendenlijst staan, kunnen contact met u maken en met u chatten:
Let op! U kunt soms een verzoek van een onbekende krijgen om toegevoegd te worden aan uw vriendenlijst. Sommigen proberen op die manier toegang tot andere chatters te krijgen om bijvoorbeeld ongewenste contacten op te bouwen (vooral een risico bij kinderen) of om ongevraagd schadelijke of ongewenste bestanden te sturen. Wees niet bang om een verzoek van iemand die u niet kent gewoon te weigeren. Als er iemand van uw vriendenlijst online is, kunt u met hem chatten. Des te minder goed u iemand kent, des te beter moet u opletten wat voor informatie u deelt. U leest hier meer over in de laatste paragraaf van dit PDF-bestand.
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
4
Veilig chatten
Let op! Er bestaan specifieke Windows Live Messenger virussen. Deze verspreiden zich onder andere van gebruiker naar gebruiker doormiddel van een hyperlink. Deze wordt verstuurd aan de hand van uw vriendenlijst. Bijvoorbeeld een link met de naam ‘Mooie foto, klik hier’. Door op deze link te klikken verpreidt het virus zich verder naar uw vrienden. Dit type virus richt niet veel schade aan, maar is wel vervelend. Er is ook schadelijk software, in de vorm van wormen, die zich via het netwerk van Live Messenger verspreidt en stiekem op uw computer nestelt via beveiligingsfouten in het programma. Deze wormen kunnen onder andere uw persoonlijke gegevens in Live Messenger stelen. Om deze problemen te voorkomen, moet u niet op onbekende hyperlinks klikken of onbekende bestanden, verzonden via Live Messenger, openen. Daarnaast moet u ervoor zorgen dat u altijd de laatste update van Live Messenger geïnstalleerd heeft en dat uw antivirussoftware tijdens het chatten aan staat.
Veilig open chatten Open chatten is risicovoller dan gesloten chatten, omdat u niet zelf in hand heeft met wie u in een chatroom terecht komt. U kunt open chatten via speciale websites die allerlei chatrooms aanbieden. Voorbeelden daarvan zijn www.globalchat.nl, www.chatterswereld.nl of www.seniorenchat.nl. Op Globalchat zijn chatrooms over verschillende onderwerpen en voor verschillende doelgroepen te vinden:
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
Veilig chatten
Er zijn soms ook websites die maar één chatroom hebben, zodat leden daar met elkaar in contact kunnen komen. Een voorbeeld daarvan zijn lotgenotenwebsites: Ook op websites die niet zijn gespecialiseerd in chatten zijn soms chatrooms te vinden:
Tip Plugin installeren Soms moet u eerst een extra stukje software (een plugin) installeren om de chatroom in uw internetbrowser te kunnen zien. Hiervoor wordt meestal Java gebruikt. Vaak staat er een link op de website die verwijst naar de nieuwste versie van Java. Let er hierbij op dat u ook werkelijk op de website van Java terechtkomt. Bij veel chatrooms moet u zich eerst aanmelden. Soms houdt dit in dat u eerst lid moet worden en uw persoonlijke gegevens moet opgeven, zoals uw e-mailadres. U kunt eventueel voor de veiligheid een mailadres gebruiken van Gmail of Hotmail dat u specifiek voor dit soort zaken gebruikt. Zo voorkomt u spam op uw eigen e-mailadres. Lees voordat u zich aanmeldt als lid wel eerst even de voorwaarden door. Via lidmaatschap wordt voorkomen dat onbevoegden de chatroom binnenkomen. Er zijn chatrooms waarbij u niet eerst lid hoeft te zijn. Gewoon inloggen met een bepaalde naam is dan vaak al voldoende. Houd er rekening mee dat bij dit soort onbeschermde chatrooms de kans dat u vervelende medechatters tegenkomt wat groter is, omdat iedereen naar binnen kan.
Let op! Gebruik voor uw gebruikersnaam bij chatrooms een verzonnen naam in plaats van uw echte naam. Zo voorkomt u dat anderen u later lastig kunnen vallen door u via uw echte naam op internet op te zoeken. © 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
5
6
Veilig chatten
Tip Chatrooms met moderator Als u er zeker van wilt zijn dat het chatten geordend en volgens bepaalde regels verloopt, is het verstandig een chatroom te nemen waarbij een moderator aanwezig is. Een moderator is iemand die in de gaten houdt of alles in een chatroom volgens de regels verloopt en eventueel lastposten buiten de chat kan zetten. Soms is er niet direct een moderator in de chat aanwezig, maar wel op de website. U kunt deze dan eventueel vragen om in de chat te komen en mee te lezen, als er iets niet helemaal goed gaat.
Veilig chatten Of u nu chat via een open of gesloten chatroom: het is verstandig met de volgende zaken rekening te houden: •
Controleer of een chatroom deel uitmaakt van een betrouwbare website voordat u zich erbij aanmeldt of naar binnen gaat. U wilt niet dat uw persoonlijke gegevens of gesprekken worden misbruikt. Grote chatwebsites zijn gewoonlijk betrouwbaar.
•
Bescherm uw identiteit online: kies een gebruikersnaam die niet hetzelfde is als uw eigen naam en wees voorzichting met het plaatsen van persoonlijke gegevens in uw profiel op de chatwebsite. Zet bij voorkeur in de instellingen bij uw profiel de optie aan dat anderen uw gegevens niet mogen zien. Geef ook geen persoonlijke informatie door via de chat.
•
Kijk uit met het versturen van persoonlijke bestanden, zoals foto’s en video’s naar onbekenden via de chat. Het komt regelmatig voor dat vooral intieme foto’s en video’s later ongevraagd op internet worden geplaatst. Het is meestal onmogelijk nog te verwijderen, omdat ze vaak snel gekopieerd worden naar andere websites. Ook moet u voorzichtig zijn met het aannemen van bestanden van bekenden en onbekenden via een chat. Dit kan een bron van virussen en andere malware zijn.
•
Plaats zelf ook niet ongevraagd persoonlijke bestanden van anderen op internet. Iemand kan eventueel een rechtszaak aanspannen als u ongewenst iets van hem online plaatst.
•
Houd er rekening mee dat anderen zich als iemand anders kunnen voordoen dan ze werkelijk zijn. Zo kan een man doen alsof hij een vrouw is.
•
Kijk uit bij het gebruik van een webcam. De beelden en het geluid kunnen door anderen simpel worden opgenomen en eventueel op internet worden geplaatst. Een webcam kan wel handig zijn om te zien of de ander ook werkelijk is wie hij zegt te zijn.
•
Lees de regels en reglementen op chatwebsite. Op deze manier voorkomt u dat u in de problemen komt, omdat u zich niet aan de regels houdt.
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
Veilig chatten
7
•
Houd er rekening dat u soms tegen vervelende mensen aan kunt lopen in een chat. Schakel in zo’n geval een moderator in of log simpelweg uit.
•
Als u veilig wilt chatten in een chatroom, is het handig erop te letten dat u bij een moderator terecht kunt of vervelende gebruikers kunt blokkeren met een bepaalde knop. Er zijn ook chatrooms met een scheldwoordfilter.
•
Wees selectief in het accepteren van nieuwe vrienden via een chatprogramma als Windows Live Messenger. Het is beter om een paar goede en betrouwbare chatvrienden te hebben dan zoveel mogelijk.
•
Wees voorzichtig bij het maken van een afspraak buiten internet met mensen die u alleen via een chat kent. Kies hiervoor bij voorkeur een openbare gelegenheid, omdat niet iedereen werkelijk is zoals hij zich voordoet in een chatroom.
De regels voor chatten op chatterswereld.nl:
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
8
Veilig chatten
Achtergrondinformatie Woordenlijst Chatroom
Een speciale ruimte op internet waar computergebruikers naar binnen kunnen gaan om met elkaar te praten. Dit gebeurt met behulp van tekstboodschappen die door meerdere personen tegelijk gelezen kunnen worden. Chatrooms zijn meestal bedoeld om groepsgesprekken te voeren, vaak gericht op een bepaald onderwerp. Een chatroom wordt ook wel chatbox genoemd.
Chatten
Het uitwisselen van tekstberichten met anderen op internet, met behulp van een chatroom of chatsoftware.
Gesloten chat
Chatmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van software die u eerst moet downloaden en installeren op uw eigen computer. Voordat u op deze manier met iemand kunt chatten, moet u die persoon eerst toevoegen aan uw vriendenlijst. U kunt daardoor zelf bepalen met wie u chat.
Instant Messaging software
Chatsoftware die u eerst moet downloaden en installeren op uw eigen computer. Het bekendste voorbeeld hiervan is Windows Live Messenger.
Java
Een programmeertaal waarmee veel plugins werken.
Moderator
Een medewerker van een chatwebsite die in de gaten houdt of de regels worden nageleefd.
Open chat
Chatmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van een chatroom of chatbox.
Plugin
Een klein programma dat wordt toegevoegd aan een internetbrowser om bijvoorbeeld te kunnen chatten.
Vriendenlijst
Lijst met contacten die u heeft opgebouwd in een Instant Messaging programma als Windows Live Messenger. Met deze contacten kunt u chatten. U kunt zelf bepalen wie er op deze lijst komt.
Windows Live Messenger
Eén van de meest populaire Instant Messaging programma’s. Maakt onderdeel uit van Windows Live Essentials.
© 2011 Visual Steps™ - Dit is een aanvullend PDF-bestand bij de titel Veilig internetten.
