Lessen XXIe eeuw 25 maart 2013

25 maart 2013

Lessen XXIe eeuw 25 maart 2013 Handhaving van auteursrecht op het internet : een moeilijke evenwichtsoefening tussen de bescherming van creativiteit en de belangen van gebruikers Prof. Marie-Christine Janssens Centrum voor Intellectuele Rechten KU Leuven

Overzicht Inleiding Basisbeginselen auteursrecht en hun relevantie op het internet • • • •

Ontstaan van de bescherming Toepassingsdomein van het auteursrecht Inhoud van het auteursrecht Toestemming tot gebruik van beschermd materiaal

Handhaving van auteursrechten bij inbreuken op het internet Prof. M-C Janssens 2

Prof. Marie-Christine Janssens

1

25 maart 2013

Auteursrecht in de recente pers Januari 2013

December 2012

2 oktober 2012

Januari 2012

• GEMA is taking YouTube to the arbitration board over the alleged use of 1,000 unlicensed music tracks

• Het tweede seizoen van Game of Thrones is met meer dan 4,2 miljoen downloads per aflevering de meest illegaal gedownloade televisieserie van 2012

• Twee jaar cel voor illegaal downloaden van liedje: Japan verstrengt wetgeving rond schending auteursrecht

• Wikipedia to join Web blackout protesting SOPA (Stop Online Piracy Act)

Prof. M-C Janssens 3

Auteursrecht worstelt met probleem  “Copyright reform. Legislating in an hostile environment”

 Titel Seminarie Londen University Maart 2013.  “Citizens increasingly hear the word copyright and hate what is behind it.”  Neelie Kroes (EC Digitale Agenda): (Speech 19 november 2011, Avignon)



2

25 maart 2013

De sector van de Intellectuele Rechten

Auteursrecht Octrooirecht Merkenrecht Modellenrecht Kwekersrecht e.a. 5


Waarom auteursrecht (en IR)?  Achterliggende ratio IR : ‘response to scarcity’  stimuleren culturele en sociale vooruitgang  stimuleren innovatie - technologische vooruitgang

Exclusieve rechten (monopolie) Met tijdelijk karakter

 Publiek domein



3

25 maart 2013

Overzicht Inleiding Basisbeginselen auteursrecht en hun relevantie op het internet • • • •

Ontstaan van de bescherming Toepassingsdomein van het auteursrecht Inhoud van het auteursrecht Toestemming tot gebruik van beschermd materiaal

Handhaving van auteursrechten bij inbreuken op het internet Prof. M-C Janssens 7

Hoe ontstaat auteursrecht ?  AUTOMATISCH op ogenblik van een creatie met originele vormgeving  Geen registratieprocedure zoals bij octrooien en merken  Er bestaat geen ‘auteursrechtenbureau’ in België  Geen verplichting om ‘Copyright notice’ aan te brengen  Is wel nuttig als (bewijs houderschap, waarschuwing van gebruiker)  Werken zonder © genieten evenveel auteursrecht  Misverstand 1

 DUUR : 70 jaar na overlijden 8



4

25 maart 2013

“Naburige rechten”

“Werken” = traditioneel auteursrecht

software en databanken

DOMEIN AUTEURSRECHT Prof. M-C Janssens 9

WERKEN Creaties ‘in het domein van letterkunde, wetenschap of kunst’

Literaire werken

• tijdschriftartikelen, thesissen, teksten op sociale netwerksites, webpagina’s, …

Werken van beeldende kunst

• schilderijen, beeldhouwwerken, bouwplannen, foto’s, meubilair, ...

Audio- en audiovisuele werken

• film, songs, documentaires, pptpresentaties, bestanden op YouTube, …

…. O.v.v. twee basisvoorwaarden (infra)


5

25 maart 2013

Beschermingsvoorwaarden

Vereiste van uitdrukking

Vereiste van originaliteit

Voorwaarde 1: een waarneembare concrete vorm  DUS : Auteursrecht beschermt geen ideeën, methodes, werkwijzen, stijlen, genres, …  Misverstand 2

 Bv. creatie = ingepakt gebouw 

= waarneembare vorm = beschermd  dus ook geen foto nemen! 

Iedereen mag zelfde idee – maar niet zelfde uitwerking - overnemen Prof. M-C Janssens 12


6

25 maart 2013

Voorwaarde 2: een originele vorm

• Een intellectuele inspanning • NIET • reeds in natuur aanwezig • Creatie door een dier

• Stempel van de persoonlijkheid van de auteur • Eigen keuze bij vormgeving • Kan eigen schikking zijn van bestaande elementen • NIET • Gedicteerd door technische regels/noodwendigheden • Banale uitwerking (banaal idee is geen probleem

Objectieve component

Subjectieve component 13


Let dubbel op met foto’s - © fotograaf - © gefotografeerde


7

25 maart 2013

Interpretatie (70)

Inhoud van

de eerste vastlegging van geluid (70) en/of beeld (50)

Morele rechten (niet voor alle naburige rechten)

Openbaarmaking (divulgatie)

hun uitzendingen (50)

Exploitatierechten

Exclusieve rechten (open normen) • Reproductierecht • Recht tot mededeling aan het publiek

het auteurs

Vaderschapsrecht (paterniteit)

Uitzonderingen (gesloten lijst)

recht Integriteitsrecht



8

25 maart 2013

Reproductierecht : Tastbare reproducties “op welke wijze of in welke vorm ook, tijdelijk of duurzaam, volledig of gedeeltelijk”

Letterlijk

Niet-letterlijk

• Overschrijven, fotokopiëren, scannen • Filmen, fotograferen, • Downloaden, digitaal kopiëren, copypasten

• Adapteren en vertalen

Andere vormen • Verhuren, uitlenen van gebruik • Verkoop & distributie (o.v.v. vrij verkeer van van fysieke goederen in EU) exemplaren Prof. M-C Janssens 17

Publiek mededelingsrecht: gebruik op niet-tastbare wijze op welke wijze of in welke vorm ook Publiek fysiek aanwezig

Via technische middelen


• Tentoonstellen • Uitvoeringen, voordrachten

• Omroep en muziekinstallaties • Kabel en satelliet • Digitale doorgifte of online terbeschikkingstelling

9

25 maart 2013

Privé-mededelingen vallen niet onder het auteursrecht (bijv.) TV/radio in familiekring

Socio-familiale context

Mededelingen i.k.v. schoolactiviteiten Prof. M-C Janssens 19

Veroordeling wegens online zetten van CD Kaiser Chiefs

Auteurs

Uitvoerend kunstenaars

Producent • Universal



10

25 maart 2013

Mededelingen zonder toestemming


Principe = Toestemming (Materiële eigendom omvat geen toestemming!)

Auteur(s) Beheersvennootschap

Auteursrechthebbende - contractueel - wettelijk vermoeden * werkgever (software, databanken * audiovisuele werken Prof. M-C Janssens 22


11

25 maart 2013

Toestemming bekomen  Contracteren met auteur  Strenge regels voor geldigheid  Schriftelijk, restrictieve interpretatie in het voordeel van de auteur,  Gedetailleerde omschrijving o o

Niet “ik draag hierbij al mijn rechten aan U over” Details i.v.m. omvang, rijkwijdte, vergoeding, ...

 Minder strenge voorwaarden o o

Creaties van werknemers Creaties gemaakt op bestelling

 Tenzij …


Geen expliciete toestemming nodig 1. Werk maakt deel uit van publiek domein • Duur van auteursrecht verstreken • Wet laat geen auteursrecht toe • Naakte feiten en ideeën • Officiële akten van de overheid (wetten, beslissingen van rechtbanken)

2. De auteur heeft zijn werk onder een ‘open licentie’ ter beschikking gesteld • Lees ‘terms of use’ ! • Open source software systemen • Platforms die vrij (vaak niet-commercieel) gebruik opleggen (bijv. ssrn.com) • Creative Commons Prof. M-C Janssens 24


12

25 maart 2013

 Gewone licentie  Voorwaarden  Naamsvermelding  Geen afgeleide werken  Gelijk delen  Niet-commercieel

 Bv. Wikipedia  De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, 25


Geen expliciete toestemming nodig 3. Toestemming staat in auteurswet: de wettelijke uitzonderingen (wettelijke licenties)

Auteursrechthebbende

Gebruikers & Algemeen belang



13

25 maart 2013

Wettelijke uitzonderingen: Kenmerken Gesloten lijst met strikte voorwaarden

Soms gekoppeld aan vergoedingssysteem • Reprografie (bijv. fotokopiemachines) • Thuiskopie (bijv. blanco dragers, MP3 speler)

Restrictieve interpretatie

Dwingend recht


Kopiëren voor eigen gebruik Reprografie voor privédoeleinden

Thuiskopie

= op papier of soortgelijke drager

= alle overige vormen (incl. digitaal)

Artikelen en werken van grafische of beeldende kunst

geldt voor alle soorten werken: literair, grafisch, audio, beeld

Andere werken : ‘korte fragmenten’

Geen beperking tot korte fragmenten



14

25 maart 2013

De Thuiskopie (geldt niet bij ‘on-demand’) Strikte voorwaarden

Gemaakt in de familiekring

Bestemd voor de familiekring

Algemene beperkingen

‘geoorloofde openbaarmaking’

‘driestappentest’ Prof. M-C Janssens 29

Gebruik voor onderwijs- en onderzoeksdoeleinden Algemeen citaatrecht (infra) • Reproducties en mededelingen

Reproducties van artikels of korte fragmenten uit andere werken (analoog & digitaal) – cf. privé-kopie • Bronvermelding!

Mededelingen over gesloten netwerk van officiële instelling (bijv. Toledo)

Mededelingen in het kader van ‘schoolactiviteiten’ • Cf. supra 30



15

25 maart 2013

Citaatrecht Reproductie- en mededelingshandelingen toegestaan Alle genres van werken (literair, beeldende kunst, audio, AV, …) Toepassingsvoorwaarden (cumulatief) • • • •

Kort fragment Doelstelling van kritiek, polemiek, onderwijs of wetenschap In overeenstemming met de gebruiken van de sector Bronvermelding (incl. naam van auteur) 31


Handhaving van auteursrechten bij inbreuken op het internet Zoektocht naar een evenwichtig antwoord op een moeilijk probleem


16

25 maart 2013

Proportionaliteit auteursrecht versus andere (fundamentele) rechten

Privacy & databescherming

Uitingsvrijheid

Identificatie inbreuk makende handeling

Wie is aansprakelijk ?

Vrij en open internet

Netneutraliteit

Vrijheid ondernemerschap

• ‘Download’ = reproductie • Eventueel uitzondering thuiskopie? • ‘Upload’ (‘streaming’) = publieke mededeling • ev. Ook reproductie • Geen uitzondering

• Verschillende actoren? • Individuele internauten? • Internetdienstverleners (ISP) in strikte zin (Telenet, Belgacom, Google, …) • Andere Internetdienstverleners (YouTube, Myspace) • Providers van illegale content (The Pirate Bay, Megaupload, …)

Mogelijke maatregelen en sancties?


17

25 maart 2013

Aanpassingen wetgeving  Reeds geïmplementeerd (Europese richtlijnen) 

(Sneller) maatregelen door burgerlijke rechtbank bij inbreuk  Bevel tot stopzetting inbreuk • •

Bijv. afsluiten toegang tot website Te verregaand: plaatsen van algemene filter

 Schadevergoeding  Vernietiging van inbreukmakend materiaal  

Verhoging strafrechtelijke sancties Bescherming van technische beschermingssystemen (DRM)  Anti-kopieerssystemen, digitale watermerken, ….



Systeem van ‘safe harbour’ voor passieve internetdienstverleners  Geldt enkel voor handelingen van loutere doorgifte, technische opslag en passieve hosting • •

Niet aansprakelijk mits naleving bepaalde voorwaarden ‘Notice and takedown’ mechanisme


Bijv.

 14 maart 2012 : De Belgian Anti-piracy Federation heeft in 2012 7,4 Miljoen illegale bestanden van het internet gehaald en 21 websites gesloten

 In verschillende zaken is geoordeeld dat access providers op grond van de Auteurswet een bevel kan worden opgelegd om de toegang van hun abonnees tot The Pirate Bay te blokkeren omdat hun abonnees de toegang tot The Pirate Bay gebruiken om inbreuk te maken en dat een dergelijk bevel een juist evenwicht creëert tussen rechthebbenden, de providers en derden Prof. M-C Janssens 39


18

25 maart 2013

Zoektocht nog volop gaande

Wetsvoorstellen in parlement

Inspiratie maatregelen in buurlanden


Mogelijke opties 1. Wettelijke maatregelen • Tegen websites die illegale toegang tot materiaal beogen • Afsluiten toegang (site blocking) • Tegen gebruikers • Repressief: veroordeling wegens inbreuk • En/of educatief: three strikes and you are (not) out • Strenge versie (bijv. Hadopi in Frankrijk) of lichte versie? • Gecombineerd met promotie legaal aanbod


19

25 maart 2013

Mogelijke opties 1. Wettelijke maatregelen •

2. Noodzaak van (gedwongen?) medewerking van internet service providers • Bijv. akkoord in US – CAS (Copyright Alert System) • Six-strikes-model • EU werkt aan optimalisatie ‘notice and action’ procedure

3. Vrijwillige medewerking van betrokken actoren • Bijv. YouTube heeft eigen IP Policy • Bijv. Mededeling door Google dat het zijn zoek-algoritmes zal aanpassen zodat voorrang wordt gegeven aan websites waarop de gevraagde films, muziek of TV series legaal worden aangeboden • “After it had received copyright removal requests for over 4.3 million Web addresses in the last 30 days”

YouTube’s Content id. (since 2007)  Identificatie gebruikte content in video/audio  Statistics Febr. 2013  Scanning over 100 years of video every day  More than 3.000 partners, incl. every major US network broadcaster, movie studio and record label  More than 8 million reference files (over 500 000 hours of material) in its Content ID database  More than 120 million videos have been claimed by Content ID

 Rechthebbenden geven op voorhand aan wat er mee moet gebeuren o o o

Blokkeren Statistieken verzamelen Inkomsten genereren nvia advertenties

 http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded &v=9g2U12SsRns Prof. M-C Janssens 43


20

25 maart 2013

Op zoek naar een beter evenwicht  Betere aflijning van de rechten van auteursrechthebbenden zodat een toepassing (en naleving) in een digitale onlineomgeving efficiënter kan gebeuren  Incl. een betere bescherming van technische maatregelen die op beschermde inhoud worden toegepast

 Verduidelijking van de aansprakelijkheid en verplichtingen van internet service providers (Telenet, YouTube, Google, …  Aanpassing van de rechten van gebruikers (tot bepaalde vormen van gebruik van beschermd materiaal) aan de huidige realiteit  ‘user-generated content’

 Uitbreiding van de mogelijkheden tot gebruik van beschermde inhoud voor educatieve doeleinden Prof. M-C Janssens 45


21

Lessen XXIe eeuw 25 maart 2013

Recommend Documents