lesmap
het rode visje Dit is een lesmap voor leerkrachten en ouders als omkadering van de voorstelling Het Rode Visje. Samengesteld en geïllustreerd door Hanne Bockx in opdracht van Sprookjes en zo.
2
inhoudspagina over het rode visje ......................... over de lesmap .................................... over sprookjes en zo ...................... het rode visje ...................................... de kat ......................................................... visjes zwemmen ................................... haaien ........................................................ zeewater ................................................... school vissen ......................................... honger ........................................................ tranen ........................................................ regen maken .......................................... zeesterren ............................................... kwallen .................................................... bellen blazen ....................................... daag rode visje ................................... sjablonen ................................................. sjabloon kat .......................................... lied klein rood visje ...................... sjabloon haai + visjes .................... sjabloon stempel vis ....................... sjabloon bord + bestek .................. sjabloon tranen ................................. sjabloon zeester .................................
3
4-5 6-7 6-7 8-9 10 - 11 12 - 13 14 - 15 16 - 17 18 - 19 20 - 21 22 - 23 24 - 25 26 - 27 28 - 29 30 - 31 32 - 33 34 - 35 36 - 37 37 38 - 39 40 41 42 43
4
over het rode visje Een kleine ingebeelde wereld voor kleuters van 3 tot 5 jaar.. Een rood visje verlaat noodgedwongen haar glas en komt in de vreemde wereld terecht. Lucht in plaats van water, katten die op de loer liggen: voor het rode visje begint een nieuw avontuur! Op ontdekkingstocht door deze wereld wordt de gekoesterde droom naar het grote geheimzinnige blauw steeds groter. Zal het visje tot aan de zee geraken? Het rode visje is een visuele voorstelling, vol magische en vreemde creaturen, die tot kinderen spreekt. Het rode visje is ook een interactieve voorstelling waarbij het spel evolueert in constante dialoog tussen actrice en het jonge publiek. Het rode visje is een concept van Marcello Chiarenza, in een regie van Pietro Chiarenza. Muziek: Carlo Cialdo Capelli. Spel: Alexandra Meijer. Zakelijke leiding en productie: Maya Van Puymbroeck. Grafiek en kostuums: Margot de Group. Productie van Sprookjes en zo. Coproductie van P2 (cultuurcentrum Hasselt, Theater a/h Vrijthof Maastricht), in samenwerking met Krokusfestival. Het rode visje ging in première op 23 februari 2012 op het Krokusfestival in Hasselt. Daarna is de voorstelling op tournee vertrokken langsheen theaters, scholen en culturele centra in Vlaanderen en Nederland. www.sprookjes.be
5
over de lesmap Dit is een lesmap als inleiding of verwerking van de voorstelling Het rode visje. Het rode visje is een voorstelling voor kleuters waarin Sprookjes en zo wil spelen met de mogelijkheden van verbale interactie. In vorige producties nodigde Sprookjes en zo de kinderen uit op scène en doorbrak zo de barrière tussen acteurs en publiek. Kinderen deel maken van het gebeuren is één van de belangrijkste uitgangspunten van het artistieke discours van Sprookjes en zo. Het rode visje kiest voor een groter publieksbereik en zet de kinderen op een tribune. De fysieke afstand daagt Sprookjes en zo uit om de kinderen op een andere manier actief te betrekken bij het verhaal.
Het rode visje neemt de kinderen mee op haar ontdekkingstocht. Ook in de lesmap wijst ze de weg. De opdeling in verschillende hoofdstukken is sterk gelinkt aan de verschillende scènes. Zo is de lijn van de voorstelling herkenbaar voor de kinderen. De volgorde van de opdrachten hoef je als leerkracht niet strikt te volgen. Je kan ook opdrachten kiezen afhankelijk van het niveau en interesse van je klas. Sommige opdrachten kunnen vereenvoudigd en aangepast worden aan de leeftijd en de grootte van de groep. Voor ieder wat wils! Sprookjes en zo dankt Hanne Bockx die deze lesmap samenstelde en illustreerde. Sprookjes en zo wenst jullie veel plezier en kijkt uit naar jullie feedback.
Tegelijkertijd nodigt de voorstelling de kinderen uit om op een ‘filosofische’ manier na te denken over tegenstellingen en overeenkomsten uit hun eigen leefwereld: hoog en laag, zee en lucht, zoet en zout water, zeesterren en sterren aan de hemel, binnen en buiten, begrensde ruimten en (bijna) onbegrensde ruimten… Het rode visje is een visuele voorstelling met een dynamische scenografie: niets is wat het lijkt. Het decor is een ruimte die doet denken aan een huiselijk interieur, maar dan gezien door de ogen van een visje. De op het eerste gezicht gewone huiskamer wordt een bijzondere onderwaterwereld waar het publiek wordt in ondergedompeld.
6
over sprookjes en zo Margot De Group stapte met veel plezier in dit project en neemt al het grafische werk op zich en zorgt voor de sprookjesachtige uitstraling van de vzw.
Sprookjes en zo is een culturele vzw, een professioneel gezelschap opgericht op 1 mei 2006. De artistieke kern bestaat uit vader Marcello Chiarenza en zijn zoon Pietro Chiarenza. De organisatorische en zakelijke omkadering wordt verzorgd door Maya Van Puymbroeck en het grafische werk neemt Margot De Group op zich.
Sprookjes en zo creëert en speelt in België maar heeft haar wortels zowel in België als in Italië. Deze uitzonderlijke situatie brengt het beste van de culturele achtergronden samen: de rijke Italiaanse traditie en expertise op het gebied van kindertheater en de Vlaamse ervaring in locatieprojecten. Deze versmelting vormt een mooie voedingsbodem voor kindertheaterprojecten.
Het verhaal van Sprookjes en zo begint bij de Zomer van Antwerpen (ZvA). Het Arcipelago Circo Teatro, de circustheatercompagnie van Marcello Chiarenza en Alessandro Serena was in 2004 voor een tweede keer te gast tijdens het zomerfestival. De ontmoeting tussen Pietro Chiarenza, scenograaf bij Arcipelago en Maya Van Puymbroeck, communicatiemedewerkster bij ZvA resulteerde in het oprichten van Sprookjes en zo.
De gezamenlijke inzet van Sprookjes en zo is verhalen vertellen, verhalen zoeken om te vertellen en dit door middel van een bijzonder rijke taal. Het is verteltheater gekoppeld aan figuratieve kunst. Sprookjes en zo wil bewijzen dat hun manier van objectentheater werkt voor alle kinderen, van 1 tot 10 jaar. Door hen op te splitsen in ruime ontwikkelingsfasen ( 1-3 jaar peuters, 3-5 jaar kleuters, 5-10 jaar schoolgaande kinderen) kan Sprookjes en zo heel specifiek met hen werken. Sprookjes en zo speelt in gelijk welke ruimte, theatrale en niet-theatrale locaties om op die manier een heel breed publiek te bereiken.
Aangetrokken door enerzijds de ervaring en interesse van Pietro Chiarenza in het onderzoeksdiscours van het kindertheater en de passie en ervaring van Maya Van Puymbroeck in locatieprojecten anderzijds, vonden ze elkaar in het uitdenken en realiseren van kinderproducties op locatie. Met Sprookjes en zo wilden ze zich wagen aan het maken van kwalitatieve producties voor kinderen in Vlaanderen vertrekkende vanuit de rijke dramaturgische beeldentaal van Marcello en Pietro Chiarenza.
7
8
Er was eens een rood visje dat in een glas water woonde...
9
de kat
Teken de patronen over op stevig karton.
- Karton - Schaar - Wollen draadje - Verf - Penselen - Lijm - Sjabloon Kat (zie p. 36-37)
Knip de onderdelen van de kat uit.
Oh nee, kijk een kat! Die wil mij zeker opeten.
10
Schilder de onderdelen van de kat.
Lijm de kop en de staart vast.
Vouw het lijf van de kat doormidden.
11
visjes zwemmen Visjes kunnen niet zonder water en vinden het heel fijn om te zwemmen. Zullen we dit visje eens echt laten zwemmen? We maken een grote zee!
-Groot doek/laken (liefst blauw) - Ballonnen -Zwarte watervaste stiften -Lied: Klein rood visje (zie p. 37) Iedereen krijgt een mooie ballon (opgeblazen). We maken van de ballon een vis door er met stift ogen, een mond en vinnen op te tekenen.
Zwemmen dat is leuk!
12
Het doek aan de kinderen laten zien en vertellen dat we net doen alsof dat de zee is. Het doek uitvouwen en op de grond leggen. Alle kinderen rondom het doek laten staan. Elk kind een stuk van het doek laten pakken. Het doek met z'n allen iets omhoog brengen en samen met de kinderen proberen om kleine, lage golfjes te maken door het zachtjes op en neer te bewegen. Na dit een paar keer te hebben gedaan het doek op de grond laten leggen en vervolgens het visje erbij pakken. Het visje in het midden van het kleed leggen. Vertellen dat we gaan proberen het visje te laten zwemmen maar dat we op moeten passen dat hij niet uit de zee valt. De kinderen weer het doek vast laten pakken en ze lage golfjes laten maken. Gaat het visje zwemmen? Het liedje ‘klein rood visje’ erbij zingen. Speel het spel met meerdere ballonnen (visjes). Aan het einde van het liedje (zing dan: 'dit is de laatste keer!') mogen de kinderen de rustige golven voor een keer in een woeste zee veranderen waardoor de ballon(nen) hoog in de lucht worden gegooid en daarna door het laken weer worden opgevangen!
13
haaien Kennen jullie allemaal een haai? Die eet kleine visjes op. Wij gaan ook een haai maken. Kijk eens wat hij heeft gegeten.
- Stevig papier (karton) - Verf - Penselen - Visdraad - Sjabloon vissen en haai (zie p. 38-39) Help!
Teken of print de patronen van de vissen en de haai op karton. Je kan ook de kinderen zelf een vis laten tekenen. Beschilder de vis langs beide kanten. Verdeel de klas in kleinere groepjes en laat ze samen de haai beschilderen langs beide kanten. Knip een gat in de buik van de haai en hang de kleine visjes met visdraad in de buik. Mmmh wat heeft hij lekker gegeten!
14
15
Haaien hebben scherpe tanden! brrrrrr...
zout water Wie heeft er al eens in de zee gezwommen? Heb je al eens geproefd van zeewater? Het water van de zee smaakt zout. We gaan water zo zout als zeewater maken. Visjes lusten dat graag. Jullie ook?
- Maatbeker - Grote glazen kom - Weegschaal - Zout - Lepel
Maak een variant met suiker zodat je het verschil goed proeft tussen zout en zoet.
Lekker zout water!
16
V ul de maatbeker met 1 liter water.
Giet het water in een grote glazen kom.
Voeg het zout toe aan de grote glazen kom.
Roer goed, tot al het zout is opgelost.
17
Weeg op de weegschaal 35 gram keukenzout af.
Neem je lepel en proef van het water. Het smaakt net als zeewater!
school vissen De zee zit vol kleine visjes. Visjes die samen zwemmen noemen we een school vissen. Deze visjes lijken meestal heel erg op elkaar. Ze zwemmen graag samen.
- Vellen stevig papier (A3 of groter) - Penselen - Blauwe verf - Rode verf - Schaaltjes - Stukje karton (voor sjabloon) - Sponsjes - Sjabloon vis (zie p. 40)
Schilder het papier blauw net als de zee. Laat het blauw geschilderde papier drogen.
Je kan ook met de hele klas aan 1 grote school vissen werken. Als sjabloneren te moeilijk is kan je ook een sponsje of aardappel in de vorm van een vis maken en hier gewoon mee stempelen.
Leg het sjabloon op het zee-blauwe papier.
18
Dompel de spons in rode verf.
Dop ze dan over het sjabloon. Kijk eens hoeveel vissen.
19
honger Visjes moeten zelf hun eten in de zee zoeken. Of als ze in een aquarium leven krijgen ze visvoer. Wat is jullie lievelingseten?
- A3 dik papier - Lijm / Plaksel - Penselen - Tijdschriften/ Reclameblaadjes - Sjabloon bord + bestek (zie p. 41) Zoek prenten van eten dat je lekker vindt en plak dat op je bord. Je kan ook je onderlegger inkleuren of schilderen. Als je klaar bent, kan je de onderlegger plastificeren en gebruiken.
Wat lusten jullie graag?
20
21
tranen Als visjes geen water meer hebben worden ze verdrietig. Dan huilen ze dikke tranen. Zo’n dikke tranen, dat het wel regendruppels lijken. Hoe smaakt een traan? Zoet als een regendruppel?
- Blauw papier - Lijm - Borstels - Dik papier/karton - Sjabloon tranen (zie p. 42)
Scheur dit allemaal in stukjes... Zorg voor veel verschillende soorten blauw papier.
...kleine stukjes Tranen zijn zout net zoals zeewater.
22
Plak de tranen vol met kleine stukjes blauw papier.
Teken de patroontranen over op dik papier/karton en knip uit. (dit kan je al op voorhand doen)
23
regen maken - Een holle koker - Blauw papier - Maïs, bonen, erwten of rijst - Lijm - Verf - Penselen
Lijm die vorm op één zijde van de rol.
Vul de rol met een beetje rijst. Knip 2x een ronde vorm uit gekleurd papier.
Knip rondom inkepingen.
Lijm net als hierboven de ronde vorm op de andere zijde.
24
Lijm een papier rondom de koker.
Draai de rol zachtjes heen en weer. Hoor een regenbui!
Je kan hiervoor ook het papier gebruiken dat je gemaakt hebt voor de school vissen p. 18-19.
Tik Tik, hoor jij ook de regen?
25
zeesterren - Hout/dik karton - Donkere kleur verf - Penselen - Lijm - Glitters - Sjabloon zeester (zie p. 43)
Lichtjes op de bodem van de diepe donkere zee.
26
Zorg voor een stuk karton, hout, ...
Lijm de zeester op het karton.
Schilder het in een donkere kleur, zo donker als op de bodem van de zee.
Schilder de zeester vol met lijm.
27
Teken het patroon van de zeester en knip ze uit.
Strooi de zeester vol met glitters en je hebt een schitterende zeester.
kwallen - Blauw papier - Verf - Potjes - Je eigen handen Zorg voor een groot vel papier waar je veel kwallen op kan maken. Duw je handen in de verf en druk ze af op het papier. Als de kwallen droog zijn, kan je er nog een mooie onderwaterwereld van maken en de kwallen oogjes en een mondje geven.
Op de bodem van de zee leven veel dieren. Kijk een kwal!
28
29
bellen blazen - Afwasmiddel (dreft) - Water - Plastieken bekers - Grote kom - Lepels - Glycerine - Bellenblaasraam/ijzerdraad - Yzeren kleerhanger - Touw Vul drie bekers voor de helft met water. - Doe in beker 1 een halve eetlepel afwasmiddel. Roer goed. - Doe in beker 2 een hele eetlepel afwasmiddel. Roer goed. - Doe in beker 3 twee eetlepels afwasmiddel. Roer goed. Nu heb je drie soorten bellenblaas. Probeer ze maar uit! Welke geeft de beste bellen?
We blazen bellen net als visjes.
30
grote bellen blazen
1 kop afwasmiddel 8 koppen lauw/warm water 3 koffielepels glycerine
31
32
Ik mis het zoute water. Ik moet echt gaan. De zee wacht op mij.
33
34
sjablonen
35
36
Klein
op
rood - vis - je,
en neer en
rood - vis
37
- je,
heen
klein - rood - vis
en
weer.
-
je
zwem
Klein - rood - vis - je,
kom
doe
het
nog
een
keer.
dit
is
de
laat - ste
keer.
klein
38
39
40
41
42
43
VZW sprookjes en zo Maya Van Puymbroeck: +32 3 290 36 40
[email protected] www.sprookjes.be
