Lesaanbod 2015 - 2016
De Enk Les
groep
Monkie *
1-2
Kabouterpad *
1-2
Froeteltuin Kleine Beestjespad * Schooltuinieren Leven van de Natuur**
sept
1-2 LF!
X
4-5
X
okt
X
nov
X
6
dec
X
jan
feb
mrt
apr
mei
juni
juli
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
7-8
Onderstaande lessen vinden plaats op kinderboerderij de Molenwei (Charlois), in samenwerking met De Enk. Maan, Roos, Vis*
3-4
Melk
3-4
Paddenstoelen
5-6
*) **)
X
X
X X
X
X
X
X
X
Deze les is een door u zelf te geven les Deze les wordt door de educatief medewerker samen met de groepsleerkracht gegeven
Let op: U mag uw groep voor meerdere lessen inschrijven. Wij streven ernaar iedere groep minimaal 1x uit te nodigen voor een les.
Beschrijving van de lessen Monkie
Groep : 1 en 2 Periode : Maart - april 2016 Lesduur : 75 minuten Te geven door : Leerkracht zelf Locatie : Leslokaal De Enk Doel : Na afloop van de les kinnen de kinderen dieren groeperen in een eenvoudige indeling op basis van hun leefomgeving: land water en lucht. Ook kennen de kinderen dan enkele kenmerkende eigenschappen c.q. gedragingen van vissen, eksters, muizen en egels. Methode : Het vierseizoenen boek: Dieren in het bos blz 143 en verder Idee huisje beestje, blz 651 en Zoek jezelf blz 669 Beschrijving : Na een kort kringgesprek wordt het prentenboek Monkie voorgelezen. Vervolgens wordt vragenderwijs verwezen naar de inrichting van het lokaal. Hierin zullen de kinderen de inhoud van het boek herkennen. De kinderen werken vervolgens onder begeleiding aan de opdrachten. Door de korte vervolggesprekjes, voelopdrachten, puzzels en ordeningsspellen worden de ervaringen van de kinderen verdiept. Aanwijzingen : Per groepje van 5 a 6 kinderen is er een actieve begeleider nodig. Wij adviseren leerkrachten die de les nog niet kennen vooraf het ingerichte lokaal te komen bekijken. Er kunnen maximaal 6 groepjes gemaakt
Kabouterpad
Groep : 1 en 2 Periode : september 2015 en april t/m juli 2016 Lesduur : 60 minuten Te geven door : De groepsleerkracht zelf Locatie : Educatieve Tuin de Enk Doel : De kinderen ontdekken, al spelend langs een kabouterpad, de natuur. Beschrijving : Door middel van een kabouterpad, waarbij de kabouters de gidsen zijn, wordt er een seizoen door de kinderen beleefd en onderzocht. Elke kabouter draagt een opdracht met zich mee, die de kinderen onder begeleiding van een ouder mogen uitvoeren. Hierbij maken ze gebruik van: - Allerlei materialen uit de natuur. - Spiegeltjes, loepjes, e.d. - Al hun zintuigen. Aanwijzingen : Begeleiding van ouders is, in verband met het lezen van de opdrachten, noodzakelijk. Daarom zijn er 5 begeleiders nodig. Denk aan geschikte (oude) kleding. Van tevoren krijgt u informatie over de organisatie van het kabouterpad.
Kleine beestjes pad
Groep Periode Lesduur Te geven door Locatie Doel Beschrijving
: 4 en 5 : September 2015 en mei t/m juli 2016 : 60 minuten : De groepsleerkracht zelf : Educatieve Tuin de Enk : De kinderen maken kennis met een aantal dieren, die op en in de grond leven. Ze zullen ervaren dat deze diertjes helemaal niet zo eng zijn. : Na een voorbereiding op school, komen de kinderen op de tuin. Hier krijgen ze een korte uitleg over de dieren die ze eventueel kunnen tegenkomen. Daarna gaat elk groepje kinderen de opdrachten, die zich bij de verschillende gekleurde vlaggetjes bevinden, maken. Alle groepjes krijgen een koffertje mee met de benodigde materialen. Om de vijf minuten wisselen de groepjes van opdracht. Later op school wordt het verwerkingspakket uitgewerkt.
Froeteltuin; Konijn en de verdwenen wortels
Groep : 1 en 2 van Lekker Fit! scholen Periode : September 2015 (aantal plekken is beperkt!) Lesduur : 90 minuten Te geven door : Educatief medewerker tuin Locatie : Educatieve tuin De Enk Doel : Deze les heeft tot doel dat kleuters… - … op een speelse manier kennis maken met de natuurlijke groei en bloeiwijze van groenten. - … d oor middel van het stimuleren van alle zintuigen groenten en kruiden op een positieve manier beleven en ontdekken. - … meer ervaring opdoen met het proeven van verschillende groenten. Aan het einde van de les hebben de kleuters…: - …kennis gemaakt met de schooltuin. - …verschillende groenten en kruiden ontdekt. - …ervaren hoe verschillende groenten en kruiden buiten groeien. - …ontdekt dat voor deze planten gezorgd moet worden. - …minstens 3 soorten groenten en/of kruiden aangeboden gekregen om te proeven. - …minstens 5 soorten groenten en/of kruiden geroken en gevoeld. Lesbeschrijving : D eze les is bedoeld voor kleuters van Lekker Fit! scholen. Tijdens deze les maken de kleuters kennis met Konijn. Konijn lust heel graag wortels! Maar er is een probleem. De wortels zijn op en Konijn kan ze nergens vinden. Zijn ze verdwenen? Op speelse wijze gaan de kleuters op zoek naar de wortels van Konijn. Tijdens hun zoektocht worden ze uitgedaagd de schooltuin met al hun zintuigen te ontdekken. Alles wat wordt geoogst tijdens de les wordt klaargemaakt tot een lekkere en gezonde maaltijd die geproefd mag worden aan het einde van de les. Aanwijzingen : Tijdens de les gaan de kleuters in groepjes uiteen. Ieder groepje heeft een begeleider nodig.
Maan, roos, vis
Groep : 3-4 Periode : Oktober en november 2015 Lesduur : 75 minuten Te geven door : Educatief medewerker CNME en de leerkracht Locatie : Kinderboerderij de Molenwei Doel : De leerlingen zijn op actieve wijze bezig met het oefenen van hun taalvaardigheid. Beschrijving : In het lokaal krijgen de leerlingen een instructie. Er volgt een speurtocht waarin taal, dieren en natuur centraal staan. De leerlingen gaan op zoek naar opdrachtbordjes waarop woorden staan uit de leesmethode Maan, Roos, Vis. De woorden zijn de aanleiding voor een opdracht die de leerlingen uitvoeren. Aanwijzingen : Per groepje van maximaal 5 leerlingen is een begeleider nodig.
Melk
Groep : 3 en 4 Periode : februari, maart en april 2016 Lesduur : 75 minuten Te geven door : Medewerker CNME Locatie : Kinderboerderij de Molenwei Doel : De leerlingen verwonderen zich over de herkomst van dierproducten, het gebruik en de verwerking hiervan. Zij ontdekken welk dier op de boerderij een zoogdier is en welk dier niet. Beschrijving : Indien mogelijk start de les op de boerderij met het melken van een geit. Tijdens een kringgesprek in het lokaal wordt de herkomst van melk behandeld. Ook wordt besproken waarom koeien (en andere zoogdieren) melk geven. Daarna gaan de leerlingen in kleine groepjes aan de slag met gevarieerde doe-en kijkopdrachten. Na afloop van de les binnen, gaan de leerlingen onder leiding van een begeleider op de boerderij op zoek naar wel/geen zoogdieren. Aanwijzingen : In verband met het werken in kleine groepjes, is extra begeleiding (1 begeleider per 5 à 6 leerlingen) noodzakelijk. Er kunnen maximaal 6 groepjes gemaakt worden.
Paddenstoelen
Groep Periode Lesduur Te geven door Locatie Doel Beschrijving Aanwijzingen
: 5 en 6 : September t/m november 2015 : 75 minuten : Educatief medewerker : Kinderboerderij de Molenwei : De kinderen leren wat een paddenstoel is, hun levenscyclus en de functie van schimmels in de natuur. De kinderen ervaren dat schimmels ook een rol spelen in hun dagelijks leven. : Na een leergesprek over de kenmerken van paddenstoelen, gaan de kinderen aan de gang met opdrachten over paddenstoelen en schimmels. Dit gebeurt zowel binnen als buiten. : Bij deze les hoort een voorbereidende activiteit op school: een aantal eenvoudige proefjes over de omstandigheden waaronder schimmels voorkomen. Tijdens de inleiding van de les op wordt hierop verder ingegaan.
Leven van de Natuur
Groep : 7 en 8 Periode : Mei - juli 2016 Lesduur : 150 minuten (2.5 uur!) Te geven door : Educatief medewerker De Enk Locatie : Educatieve Tuin De Enk Doel : De leerlingen ervaren onze afhankelijkheid van de natuur voor ons voedsel en veiligheid. Beschrijving : Door middel van een spelsituatie belanden we zogenaamd in een onbewoond gebied. Het kan wel drie dagen duren voordat er hulp is. Vandaar dat we ons grondig voorbereiden op survival in de natuur. Aan de hand van een amulet, die vooraf op school gemaakt is, doorlopen de leerlingen een programma. Hierbij wordt een grote diversiteit aan kennis en vaardigheden opgedaan. Aanwijzingen : Deze buitenles gaat onder alle omstandigheden door. Zorg er dus voor dat de leerlingen en uzelf geschikte buitenkleding dragen die vies mag worden. Omdat deze les veel tijd (een dagdeel) in beslag neemt, is er een beperkt aantal plaatsen beschikbaar.
Alles voor een pannenkoek Groep Periode
: 6 (en afronding tot de herfstvakantie in groep 7) : Binnenlessen starten in januari 2016 bij u op school. De tuinlessen starten in april 2016 t/m november 2016. Lesduur : 90 minuten. Te geven door : Educatief medewerker tuin in samenwerking met de leerkracht. Locatie : Educatieve tuin De Enk Doel : Met de tuinlessen die wij geven, gaan de leerlingen echt natuur beleven. Beschrijving : Bij het schooltuinieren leren de leerlingen over de cyclus van planten door zelf te zorgen voor een tuin (een eigen tuintje en/of een groepstuin, afhankelijk van de programmamogelijkheden op uw schooltuin). De leerlingen leren hoe ze moeten zaaien, wat ze moeten doen om hun plantjes te laten groeien en hoe ze die moeten verzorgen tot de tijd daar is om te oogsten. Bij het verwerken van de oogst van de groepstuin ervaren de leerlingen de relatie tussen de producten van de tuin en ons voedsel. De oogst uit eigen tuin mogen de leerlingen ook mee naar huis nemen. Zo voelen de leerlingen zich trots op het resultaat van hun eigen harde werk en wordt hen zorg en waardering voor de natuur bijgebracht. Extra informatie : D e Enk biedt verschillende tuinprogramma’s aan, variërend in intensiteit. Op die manier bent u in de gelegenheid het programma te kiezen wat het beste past bij uw school en groep. In alle programma’s staat de cyclus van het zaaien en planten tot het oogsten en verwerken centraal. Op het inschrijfformulier kunt u uw interesse in schooltuinieren kenbaar maken. Een van de educatief medewerkers zal contact met u opnemen om af te stemmen welke variant het beste bij u past.. Wilt u vooraf al meer informatie, dan kunt u contact opnemen met Corien Bijl 010 - 267 3760
Varianten schooltuinprogramma’s: 1. Schooltuinieren Rotterdam (StR)
Het programma Schooltuinieren Rotterdam is een compleet programma. Het is gebaseerd op leerlijnen en dekt vele eindtermen zoals die voor natuuronderwijs beschreven zijn. Het tuinseizoen begint met een aantal lessen in de klas. De inhoud van deze lessen komt op een natuurlijke manier terug tijdens de lesonderdelen op de tuin. De leerlingen krijgen allemaal een eigen tuintje maar krijgen daarnaast ook de verantwoordelijkheid over een gezamenlijke tuin; de groepstuin. De groepstuin speelt een centrale rol bij het verwerken van gewassen van de tuin tot een eindproduct. Hierbij zijn de leerlingen samen verantwoordelijk voor het resultaat. Al met al zijn de leerlingen op de tuin veel buiten, waardoor ze ook meer beleven en ontdekken. Van het vroege voorjaar tot ver in het najaar. De kinderen zijn heel enthousiast. En daar is het tenslotte allemaal om begonnen! Schooltuinieren Rotterdam sluit naadloos aan op het programma ‘Lekker Fit’ omdat de leerlingen tijdens het schooltuinieren veel leren over gezonde voeding, veel buiten zijn en veel bewegen. Voor meer informatie over ‘Lekker Fit’ kunt u contact opnemen met de projectleider van ‘Lekker Fit’.
2. Eén-uur tuinieren
Bij het 1 uur tuinieren ligt de nadruk op het tuinieren op de schooltuin en minder op lesonderdelen. De leerlingen krijgen daarom een schooltuinboek met een beperkt aantal opdrachten. Eind maart krijgt groep 6 in de klas een voorbereidende les over het schooltuingebeuren. Vanaf april gaan de leerlingen elke week één uur naar de schooltuin en krijgen allemaal een eigen tuintje. Daarin wordt gezaaid en geplant en de oogst wordt mee naar huis genomen. In groep 7 gaan de leerlingen door met tuinieren tot aan de herfstvakantie.
3. Eén keer per maand tuinieren
Dit programma bestaat uit 12 lessen, die in januari starten,. De leerlingen van groep 6 krijgen in de eerste drie maanden 4 lessen van vijf kwartier in de klas. De inhoud van deze lessen komt op een praktische manier terug tijdens de lesonderdelen op de tuin. Vanaf april tot de zomervakantie gaan de leerlingen 5 keer anderhalf uur naar de schooltuin. De leerlingen krijgen een eigen tuintje, maar krijgen daarnaast ook de verantwoordelijkheid over een groepstuin. De groepstuin speelt een centrale rol bij het verwerken van gewassen van de tuin tot een eindproduct. Hierbij zijn de leerlingen samen verantwoordelijk voor het resultaat. Naast het werken op de tuin is er veel aandacht voor lesonderdelen over planten, dieren en natuurverschijnselen. Hierbij wordt het schooltuinboek gebruikt met een beperkt aantal opdrachten. Leerlingen doen praktische natuurervaring op en ontdekken wat er nog meer leeft en groeit op een tuin. In groep 7 gaan de leerlingen nog 3 keer tot aan de herfstvakantie naar de schooltuin, inclusief een dagdeel waarop ze een pizza maken van de oogst.
4. Taaltuin
TaalTuin’ start in januari wanneer de kinderen in groep 6 zitten en eindigt in november wanneer de kinderen in groep 7 zitten. In dit programma zijn de leerlingen verantwoordelijk voor de groepstuin. Ze weten waar hun voedsel vandaan komt, hoe ze hun producten kunnen bereiden en wat gezonde voeding is. De leerlingen lezen betekenisvolle teksten over natuur, aardrijkskunde, geschiedenis en de actualiteit. Tevens voeren ze taal-, reken- en techniekopdrachten uit. Elke leerling ontvangt aan het begin van het jaar de ‘TaalTuin’ map. Hierin worden alle werkbladen en de blokken met taal- en rekenbladen opgeborgen. Na drie voorbereidende lessen in de klas, tuinieren de leerlingen vanaf april tot en met oktober 1x per maand op de Educatieve Tuin. In de groepstuin zaaien, planten en oogsten ze. Met de oogst wordt op de tuin door de leerlingen verschillende verwerkingsopdrachten uitgevoerd. Zoals het maken van een pizza, soep en goudsbloemenzalf. Daarnaast maken ze een aantal werkbladen. In november worden de lessen op school afgesloten met een presentatie van groep 7 aan groep 6. De nieuwe groep 6 is klaar om januari met de ‘TaalTuin’ te starten. Elke maand ontvangt de leerkracht een blok met taal- en rekenbladen gericht op natuur, milieu, duurzaam, techniek, kunst, geschiedenis en aardrijkskunde. De leerkracht bepaalt zelf hoe en wanneer de leerlingen in de klas met de bladen werken. De lesduur is variabel, maar het uitgangspunt is 75 minuten per les. De onderwerpen uit de map sluiten aan bij het tuinprogramma, het niveau van de leerlingen en de aangeboden lesstof op school.
5. Groepstuin tuinieren met de hele school •
• •
Groepstuin tuinieren met de hele school is een totaal tuinprogramma voor groep 1 tot en met groep 8. Verdeeld over het jaar komen de groepen een aantal keren naar de schooltuin. De leerlingen werken dan in de groepstuin of in het schooltuinboek met bomenpaspoort en doen allerlei activiteiten. Groep 3-8 hebben een startactiviteit op de schooltuin vóórdat het tuinseizoen begint. Groep 1 en 2 lopen het kabouterpad in de verschillende seizoenen. Groep 3, 4 en 5 werken in de groepstuin vanaf april tot aan de zomervakantie. De leerlingen uit groep 5 krijgen het schooltuinboek waaruit ze tot en met groep 8 werken.
Groep 6, 7 en 8 werken in de groepstuin vanaf april tot aan de herfstvakantie. Groep 6 houdt zich bezig met het bomenpaspoort. De leerlingen uit groep 8 krijgen de taak om de groepen 1 en 2 te begeleiden bij het kabouterpad. De gewassen die uit de groepstuin worden geoogst, worden onder de leerlingen verdeeld of op de tuin verwerkt tot een lekkere pizza. Aan het eind van het jaar wordt er op school een presentatie gehouden over de ervaringen op de schooltuin.
6. Tuinieren met kleuters
Het is van het grootste belang dat kinderen op jeugdige leeftijd met de natuur in aanraking worden gebracht. Vast staat, dat het tuinieren in de gevoelige periode van de kleuters een diepe indruk maakt en dat daardoor een belangrijke basis voor belangstelling en respect voor de natuur wordt gelegd. Tuinieren met kleuters is bedoeld voor de groepen 1 en 2. Een groep krijgt een tuin van zo’n 35 m2; de groepstuin. Vanaf april gaat de groep elke week één uur naar de schooltuin. In de groepstuin wordt onder begeleiding en met de hulp van (groot)ouders gezaaid en geplant en de oogst wordt mee naar school of huis genomen om daar iets lekkers van te maken. Na de zomervakantie gaat de groep door met tuinieren tot aan de herfstvakantie.
