leren van de natuur - techniek - cradle to cradle - bedrijven en innovatie - duurzaamheid

leren van de natuur - techniek - cradle to cradle - bedrijven en innovatie - duurzaamheid

VOArangementen

Natuur en Milieu Centrum Haarlemmermeer

Duurzame projecten voor het Voortgezet Onderwijs

“Leer jongeren niet wat wij weten, maar leer ze vragen stellen”

Scholen, bedrijven, gemeente en NMCH werken samen aan duurzame projecten.

Vormgeving: Educatie de Verbinding. Eindredactie, foto's: en tekst NMCH

OVER Natuur en Milieu Centrum

Haarlemmermeer (NMCH) Het NMCH initieert, stimuleert en faciliteert duurzaamheidprojecten in de regio Haarlemmermeer door te makelen en schakelen tussen partijen. Dat gebeurt onder meer door projecten met het Voorgezet Onderwijs, om zo de jonge generatie in regio Haarlemmermeer in te zetten voor een versnelling in de transitie naar een duurzame samenleving. Andere producten van NMCH zijn o.a. : Duurzaamheid Educatie voor Primair Onderwijs, ‘Winst uit je woning’: informatie en advies met betrekking tot energiebesparing en hernieuwbare energie, evenementen over duurzame leefstijl en ondersteuning MKB. Het NMCH werkt samen met scholen, bedrijfsleven, gemeente, expert organisaties en anderen. NMCH neemt vooral de rol van initiator en verbinder en betrekt bij de uitvoering van projecten zoveel mogelijk andere partijen.

Kosten

De inzet, begeleiding en coördinatie vanuit het NMCH is kosteloos voor de scholen, omdat het wordt gefinancierd door overheid en partners. NMCH werkt projectmatig samen met ontwikkelorganisaties zoals 'De Verbinding' en 'Belevenis Onderwijs'. In een aantal gevallen wordt een vergoeding gevraagd voor het lesmateriaal en de diensten van deze organisaties.

SAMENWERKING MET BEDRIJFSLEVEN IN DE REGIO Het Voortgezet Onderwijs kan vanuit verschillende optieken aanhaken bij duurzame innovaties in het bedrijfsleven en bij overheidsinstanties. De interactieve leerweg versterkt de verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven. Dit houdt in dat leerlingen een kennisvraagstuk van een ondernemer oppakken en in samenspraak met die ondernemer op onderzoek uitgaan. De meerwaarde van deze vorm van leren is dat leerlingen ondernemersvragen beter leren begrijpen, meer belangstelling krijgen voor de thema’s die in de regio spelen en meer ervaring en vertrouwen opbouwen. Ze leren op deze wijze beter samen te werken en een netwerk op te bouwen. Regioleren is de naam voor deze vorm van onderwijs die een relatie legt met de lokale situatie. Het NMCH biedt een platform voor bedrijven die betrokken willen worden bij deze vorm van onderwijs en een bijdrage willen leveren aan een bronnenboek, een ontwerpopdracht op basis van een leuke uitdaging binnen het bedrijf, een excursie of een gastles.

LAGERHUIS "I AM PART OF THE SOLUTION" BOVENBOUW

Het VO lesmateriaal is inzetbaar en lesvervangend op VMBO, HAVO en VWO en Gymnasium. De educatieve projecten zijn afgestemd op de wettelijk vastgelegde kerndoelen en eindtermen voor het onderwijs. Het NMCH biedt maatwerk aan, toegespitst op het onderwijstype en het niveau van de leerlingen. De duurzame thema's waar het NMCH zich op richt zijn afgeleid van de landelijke speerpunten voor duurzaamheid: energie, biodiversiteit, voedsel, water, afval en grondstoffen. De educatieve projecten omvatten lessen, online lesmateriaal, gastlessen, excursies en inbreng van bedrijfsleven alsmede het fysiek verduurzamen van schoolgebouwen.

Jongeren gaan aan de hand van een aantal stellingen in discussie met de wethouder over duurzame thema’s die aansluiten bij de belevingswereld van de jongeren. De gemeente maakt gebruik van de opinie van de jongeren en kan deze activiteit inzetten als een jongerenparticipatie tool om beleidsactiviteiten af te stemmen op de doelgroep jongeren.

DOELSTELLING DUURZAAMHEID EDUCATIE Jongeren te leren zelfstandig keuzes te maken die binnen de domeinen van het begrip duurzaamheid behoren: Energie, Water, Biodiversiteit, Afval en Grondstoffen, Voeding en Consumeren. Duurzaamheid Educatie creëert bewustwording, inspireert leerlingen op een leuke manier en laat hen kennis maken met duurzame techniek.

KERNDOELEN ONDERWIJS

Voor alle duurzaamheidthema’s zal voor verschillende leerjaren een projectaanbod zijn, die past binnen de kerndoelen van het voortgezet onderwijs en een invulling zijn van het domein Curriculum (inhoud van de les), waarbij Campus (de schoolomgeving) en Community (participatie van ouders en wijk) worden betrokken.

10:10 DAG VAN DE DUURZAAMHEID VO-leerlingen grijpen de Dag van de Duurzaamheid (10 oktober) aan om hun activiteiten zichtbaar te maken voor een groter publiek. Alle Voortgezet Onderwijs scholen wordt een ‘podium’ aangeboden. Scholen kunnen extra ‘exposure’ krijgen en zich profileren als duurzaam.

ENERGIE AMBASSADEURS

ENERGIETRANSITIE

BOVENBOUW

DOOR TEAM DUURZAAM ONDERWIJS KLAS 2 & 3 HAVO/VWO

Wilt u burgers energiebewust maken? Wilt u door middel van jongeren een wijk verduurzamen? Wilt u bewoners stimuleren om investeringen te doen om hun energiegebruik te verminderen?

Dit betreft een educatieproject waarbij jongeren experimenteren met windmolens en deze plaatsen in de context van de klimaatverandering, de feiten, onderzoek, de zichtbare veranderingen in onze omgeving en ons gedrag. Met het speelse lesmateriaal wordt duidelijk hoe het energieverbruik verminderd, slimmer en groener kan worden. De toegevoegde waarde van de windmolens en zonnecellen komen veel sterker tot uiting door leerlingen te laten experimenteren met echte modellen.

Het NMCH, AgentschapNL en Ymere hebben het project Energie Ambassadeurs ontwikkeld waarbij er inzichtelijk wordt gemaakt wat de mogelijkheden zijn om een woning naar een hoger energielabel te tillen. Dit najaar starten we weer met VO scholen. Aanmelden bij Rudy Klaassen. Leerlingen worden opgeleid tot energie ambassadeurs en adviseren bewoners op het gebied van energiebesparing en wooncomfort. Met behulp van een energie scan thuis en in de wijk worden ze ook zelf bewust van hun eigen energieverbruik. Energiescan: www.verbeteruwhuis.nl Stappenplan en casus: www.agentschapnl.nl/programmas-regelingen/scholieren-als-energieambassadeurs

PLUG YOUR CRIB BOVENBOUW Wilt u uw leerlingen inzicht geven in het energieverbruik van (huishoudelijke) apparaten? Wilt u leerlingen laten nadenken over het effectief inzetten van het energiemeetsysteem van Plugwise om energie thuis te besparen? Met de uitleensets van het NMCH kunnen uw leerlingen oefenen met het aflezen en interpreteren van de gegevens van het energiemeetsysteem van Plugwise. Met behulp van Plug your Crib denken leerlingen na over hun eigen gedrag in relatie tot energiebesparing thuis en weten op welke apparaten op welke apparaten energie te besparen valt. Zowel in de schoolsituatie als bij de leerlingen thuis wordt er niet altijd energiezuinig omgesprongen met apparaten. Vaak is niet duidelijk welke apparaten energieslurpers zijn en of er kan worden bespaard op het gebruik van deze apparaten. Het NMCH organiseert een Energy Battle met behulp van het systeem van Plugwise, waarmee het energieverbruik van apparaten gemeten en gevolgd kan worden. Het is de bedoeling dat deze Energy Battle tweeledig is. Ten eerste strijden leerlingen in een klas tegen elkaar om zo veel mogelijk thuis te besparen. Ten tweede battelen scholen tegen elkaar om het energieverbruik op school aan te pakken. Hiervoor heeft het NMCH voor de leerlingbattle 30 home basic sets beschikbaar en voor de scholen 5 sets met 26 stekkers.

Het aanbod van Team Duurzaam Onderwijs bestaat o.a. uit: • Levend Klimaatdukatenspel • Klimaatverandering te zien in je eigen omgeving • Leskist energietransitie • Het CO2 debat: de waarheid • Klimaat enquête • Stuntwerk • Nieuwe landbouw

ENERGIEKE SCHOLEN ONDERBOUW

Wilt u een gezond binnenklimaat in de school? Wilt u dat uw leerlingen opgroeien in een omgeving waar duurzame energie vanzelfsprekend is? Wilt u de leerlingen opleiden tot kritische jonge burgers? Het project Energieke Scholen zet in op gedragsverandering bij leerlingen en daardoor ook bij docenten en ouders. Dit levert de school tevens een forse reductie van energiekosten. Bij de module ‘binnenklimaat’ meten de leerlingen het schoolgebouw door met CO2-meters, energiemeters etc. Is het een goede leeromgeving? De leerlingen geven tips voor verbeteringen en besparingen. Voor scholen met zonnepanelen of het plan die aan te schaffen, is de module ‘zonne-energie’ beschikbaar. De leerlingen bestuderen de invloed van het weer op de opbrengst van de panelen, de school bespaart op de energiekosten. De project heeft als belangrijkste onderdelen: • Een lespakket inclusief het gebruik van geavanceerde meetapparatuur. • Het Energie- en Binnenmilieu Advies voor scholen. Gebleken is dat, door dit project, scholen en gemeente met elkaar in gesprek gaan over verbeteringen aan het schoolgebouw. Het programma is uit te breiden met een Energieke Scholen Kwartet en het project Energieke ouders. Er is ook de mogelijkheid om een programma van 1 dagdeel af te nemen, genaamd: ' De Energieke Klas.'

ECO-LOGIC Eco-logic is een leerarrangement dat aansluit bij de kerndoelen voor het domein Mens en Natuur en Mens en Maatschappij.

BIOTECHNO

Eco-logic richt zich op complete leergemeenschappen en betrekt zo veel mogelijk regionale bedrijven en de omgeving van de school in het lesprogramma. Het leerarrangement bestaat uit 10 bronnenboekjes over 10 duurzame thema’s met daarbij behorende oriëntatie en ontwerpopdrachten. Voor de regio wordt een speciale webpagina ontwikkeld met informatie uit de regio, regionale opdrachten en een regionaal aanbod van gastdocenten, gastlessen en excursies op innovatie en milieubewuste bedrijven.

JONGEREN INTERESSEREN VOOR DE WERELD VAN TECHNIEK Binnen onze snel veranderende samenleving vervaagt de scheiding tussen biologie en techniek steeds meer. Steeds vaker worden biologische processen gebruikt om technische producten voor ons te vervaardigen en blijkt de natuur een ongekende partner en inspiratiebron te zijn die ons kan leren betere, mooiere en milieuvriendelijkere producten te ontwerpen. Via groene en vaak duurzame techniek projecten wil het NMCH i.s.m. Educatie De Verbinding docenten en leerlingen in het Voortgezet Onderwijs kennis laten maken met de techniek op het snijvlak tussen biologie en techniek. In praktische projecten als "Hoe duurzaam is bio-brandstof?", "Cradle to Cradle- Meer afval? PRIMA" en "Earthships, bouwen aan een gezonde toekomst" willen we de leerlingen kennis laten maken met de theorie, praktijk en ethiek binnen de zich razendsnel ontwikkelende wereld van de bio-gerelateerde techniek.

NMCH is samen met Educatie-De Verbinding gestart om dit leerarrangement vorm te geven vanuit de thema’s: oppervlaktewater (Hoogheemraadschap Rijnland), hernieuwbare energie (Meerwind)

Voor een totaal overzicht van de leerlijn kijk op: www.educatie-deverbinding.nl

MEER WIND & WATERBEHEER IN HAARLEMMERMEER

CRADLE TO CRADLE IN HAARLEMMERMEER ONDERBOUW

Cradle to Cradle (C2C) is een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen. De kern van het C2C-principe ligt in het concept: afval is voedsel. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven als product moeten kunnen worden hergebruikt in een ander product. Het project bestaan uit een bronnenboek (van BioTechno), oriëntatie opdrachten (app Park 20|20) , een ontwerp opdracht en ondersteuning van gastdocenten vanuit het bedrijfsleven. De opdrachten zijn zowel digitaal als op papier beschikbaar. De projecten zijn geschikt voor de onderbouw van VMBO t/m Atheneum. Docenten kunnen ter ondersteuning gebruik maken van een docententraining.

Twee voorbeelden van regioleren zijn de projecten 'Meerwind' en 'Waterbeheer' Meerwind: Dit betreft een educatieproject waarbij jongeren experimenteren met windmolens en deze plaatsen in de context van de klimaatverandering, de feiten, onderzoek, de zichtbare veranderingen in de omgeving en in het gedrag. Het project wordt ondersteund door het lesmateriaal Energietransitie en digitaal lesmateriaal van Bio-Techno over hernieuwbare energie. Waterbeheer: Door jongeren in aanraking te brengen met water en hun waterbewustzijn te vergroten, zullen zij actief willen meedenken om thema's als waterberging, zoute kwel, schoon, veilig en voldoende water voor Haarlemmermeer op te pakken in de vorm van een echte opdracht. Scholieren in Haarlemmermeer maken kennis met de verschillende actoren (o.a. ministeries, waterschappen, provincies, gemeenten, maatschappelijke organisaties en/of bedrijven) die betrokken zijn bij waterkwaliteitsbeheer in Haarlemmermeer. De opdracht wordt ondersteund door een fietstocht met als thema waterbeheer in de Haarlemmermeerpolder. Jongeren kunnen zich verdiepen in een carrière in de watersector door middel van een expertmeeting, excursie en eindevenement.

IN HET KADER VAN EDUCATIEVE PROJECTEN MET VOORTGEZET ONDERWIJS WERKT NMCH MOMENTEEL SAMEN MET:

NATUUR EN MILIEU CENTRUM HAARLEMMERMEER [email protected] 023 5553437 WWW.NMCH.NL

INTERESSE? Heeft u als school interesse, neem dan contact op met [email protected]

Verbindt u uw bedrijf/organisatie graag aan educatieprojecten voor de regio Haarlemmermeer? Vraag dan naar de mogelijkheden bij [email protected] U vindt meer informatie op de website van het NMCH(www.nmch.nl)