Leader‐Member Exchange: Effecten van Locus of Control, Coping en de Mediatie van Persoonlijk Initiatief Leader‐Member Exchange: Effects of Locus of Control, Coping and the Mediation of Personal Initiative
Daniëlle Klerken‐Gubbels
1e begeleider: mevrouw dr. Karin Proost 2e begeleider: de heer dr. Joris van Ruysseveldt mei 2012 Faculteit Psychologie Afstudeerrichting Arbeids‐ en organisatiepsychologie Open Universiteit Nederland
INHOUDSOPGAVE Woord van dank Samenvatting Summary 1
Inleiding
7 ‐ 14
1.1
Het belang van een hoge kwaliteit Leader‐Member Exchange (LMX)
7
1.2
Persoonlijkheidskenmerken, coping en LMX
8
1.2.1 Locus of control
9
1.2.2
10
Coping
1.3
Initiatiefname als mediator in de relatie tussen persoonlijkheidskenmerken, 11
coping en LMX
1.4
Centrale vraagstelling
12
1.5
Onderzoeksdoelstelling
14
2
Methode
14 ‐ 18
2.1
Procedure
14
2.2
Steekproef
15
2.3
Meetinstrumenten
15
2.3.1 Leader‐Member Exchange
15
2.3.2 Utrechtse Coping Lijst
15
2.3.3 Work Locus of Control
16
2.3.4 Persoonlijk initiatief
16
2.3.5 Controlevariabelen
16
Analysetechnieken
17
18 – 22
3.1
Descriptieve statistieken en correlaties
18
3.2
Toetsing van de hypotheses
2.4
3
Resultaten
4
19
21 – 25
4.1
Doel van het onderzoek
21
4.2
Bevindingen
21
4.3
Beperkingen en suggesties voor toekomstig onderzoek
23
4.4
Praktische implicaties
24
Discussie
2
Literatuurverwijzingen Bijlagen 1 Algemene vragen
26 – 33
2
Multidimensional Measure of Leader‐Member Exchange
3
Omgaan met problemen en gebeurtenissen
4
Work Locus of Control Scale
5
Persoonlijk initiatief
3
Samenvatting De relatie tussen leidinggevenden en medewerkers heeft de laatste jaren veel aandacht in onderzoek gekregen. Een hoge kwaliteit van de uitwisselingsrelatie tussen medewerkers en leidinggevenden is van belang en van invloed op diverse sociale, economische en financiële arbeidsfactoren. De Leader‐ Member Exchange theorie (LMX) is een van de meest belangrijke theorieën bij het onderzoeken van de kwaliteit van de uitwisselingsrelatie tussen medewerker en leidinggevende. De laatste decennia is er veel onderzoek gedaan naar LMX, maar er werd minder aandacht geschonken aan antecedenten van deze relatie. In dit onderzoek werd met nadruk gekeken naar deze antecedenten en werden de effecten van persoonskenmerken, locus of control en coping, en de mediatie van persoonlijk initiatief op de LMX nader onderzocht. 115 personen met een dienstverband die hiërarchisch worden aangestuurd door een leidinggevende hebben deelgenomen aan dit onderzoek. De resultaten van de regressieanalyse lieten een sterke samenhang zien tussen work locus of control en LMX en persoonlijk iniatief en LMX. De mediatieanalyse gaf onvoldoende bewijs dat de relatie tussen work locus of control en LMX wordt gemedieerd door persoonlijk initiatief, maar leverden aanwijzingen op dat work locus of control als mediator geldt in de relatie tussen persoonlijk initiatief en LMX.
4
Summary The relationship between leaders and members has gained a lot of attention over the past years. A work relationship and leader member exchange of high quality is important and has an impact on a diversity of social, economical and financial factors. The Leader‐Member Exchange theory (LMX) is one of the most important theories in researching the quality of the leader‐member exchange. In the last decennia LMX has been thoroughly researched, but there was less attention for the antecedents of LMX. In this research the effect of personality traits, locus of control and coping, and the mediation of personal initiative on the relationship of LMX was more closely examined. 115 employees participated in this study. The results of hierarchical regression analyses showed strong effects between work locus of control and LMX and between personal initiative and LMX. The meditational analyses did not provide sufficient evidence that the relationship between work locus of control and LMX was mediated by personal initiative. However, the results indicate that the effect of personal initiative on LMX is mediated by work locus of control.
5
