LAURIER nummer 8 juli 2013
2
Zo gaat het in andere landen
Engels leren is easy
1
5 6
Laurier
juli 2013
3
Schoolsoap
4
Persoonlijk Portret Esther Plag
BewegingsEngelse onderwijs scholieren ‘Down Under’ in Delft inhoud
7
COVER
OP DE
Zo vlak voor de zomervakantie, wanneer veel collega’s het buitenland opzoeken, staat deze Laurier in het teken van internationaal onderwijs. De redactie vroeg zich af hoe elders in de wereld wordt lesgegeven en wat Laurentiusscholen aan internationalisering doen. Op de cover ziet u Tineke Bremer, Alexia van der Pas en Karel Kikkert, die Engels geven op De Regenboog. In deze Laurier vertellen zij over de lesmethode die zij gebruiken.
Hollands koekhappen in Australië. Foto: Daniëlle Boer.
Zo
gaat het in andere landen…
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜
In Vlaanderen bestaat het basisonderwijs uit een kleuterschool voor kinderen van 3 tot 6 jaar en een lagere school voor kinderen van 6 tot 12 jaar. In Noorwegen zitten alle kinderen uit hetzelfde geboortejaar (van januari tot en met december) in dezelfde klas. In Finland moeten basisscholen zorgen voor vervoer van kinderen die binnen een straal van vijf kilometer van de school wonen en zorgen voor een warme maaltijd. Op veel basisscholen in Italië is het dragen van een overschort (‘grembiule’) verplicht. In Groot-Brittannië dragen alle schoolkinderen een schooluniform. In Ierland is de langstzittende leerkracht het hoofd van de school. Om het hoofd te bieden aan overvolle scholen, zijn er in Suriname ochtend- en middagscholen.
Wat
vindt u van Laurier?
2
Laurier
juli 2013
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜
➜➜ ➜➜
➜➜ ➜➜ ➜➜
In Litouwen krijgen de kinderen geen cijfers. De leerkracht bespreekt twee à drie keer per jaar de resultaten met de kinderen en de ouders. Op een Japanse school moeten de kinderen gezamenlijk de lokalen en de gangen schoonmaken. De gemiddelde schooldag duurt in Frankrijk van 8.45 uur tot 16.30 uur. Friedrich Fröbel verzon de naam Kindergarten, de voorschool, in Duitsland in 1840. In Indonesië begint de schooldag met het hijsen van de vlag en het zingen van het volkslied. In Rusland staan de kinderen op als ze spreken. In de outback van Australië krijgen veel kinderen onderwijs per radio, televisie en internet. Birma kent flying teachers. In Brazilië begint het schooljaar in februari. De zomervakantie in Griekenland duurt drie maanden.
Het schooljaar zit er bijna op en daarmee ook weer een jaargang van de Laurier. De redactie maakt de Laurier met veel plezier, maar wil ook graag weten of deze met interesse en plezier wordt gelezen. We vragen u daarom een aantal vragen te beantwoorden via deze enquête. Het is hoogstens vijf minuten werk, waarmee u ons helpt bij het zo aantrekkelijk mogelijk maken van ons personeelsblad. Deze enquête is t/m 26 juli in te vullen. Alvast bedankt voor uw bijdrage!
inhoud
KLIK HIER VOOR DE ENQUÊTE
COLUMN Joke Reijman is voorzitter van het College van Bestuur van de Laurentius Stichting
SCHOOL
SOAP Op vakantie!
Met de vakantie voor de deur zal deze gedachte velen van u bezighouden. Op vakantie gaan, ook al is het voor een paar dagen of weken, vergt een degelijke planning. Het welslagen van een vakantie hangt voor een groot deel samen met een goede voorbereiding. Het is vaak passen en meten om alles in de koffers te krijgen, zonder te moeten bijbetalen in een vliegtuig of extra bagageruimte bovenop de auto te moeten creëren. Er zijn ook gezinnen die van tijd tot tijd hun hele huishouden moeten oppakken om vanwege het werk tijdelijk naar een ander land te verkassen, met een andere taal en cultuur. Om vervolgens na een periode opnieuw hun boeltje te pakken en naar weer een ander land te verhuizen. De kinderen uit deze zogeheten expatgezinnen gaan vaak naar een internationale school om geen ‘knip’ in hun onderwijsloopbaan te krijgen. De Laurentius Stichting onderzoekt op dit moment of het mogelijk/haalbaar is een dergelijke school te vestigen in Delft. Zo’n school voor internationaal georiënteerd basisonderwijs (IGBO) is alleen bedoeld voor kinderen van buitenlandse ouders die in Nederland wonen of werken; voor kinderen van Nederlandse ouders, voor zover deze kinderen in het buitenland hebben gewoond en daar onderwijs hebben gevolgd; en voor kinderen van Nederlandse ouders die tijdelijk in Nederland wonen en uitzicht hebben op een werkkring in het buitenland. In de gemeenten Delft en Rijswijk, zo heeft onderzoek uitgewezen, is een grote behoefte aan dit type onderwijs vanwege de vele internationale bedrijven en kennisinstellingen die er gevestigd zijn. De verwachting is dat een IGBO-school ook een positieve uitstraling zal hebben naar de andere Laurentiusscholen in de regio. Ook verwachten we dat het internationale curriculum en personeel van de IGBO wellicht een impuls kan geven aan de behoefte van andere scholen aan versterkt vreemde talenonderwijs, internationale contacten en de vorming van Nederlandse leerlingen tot wereldburger. Binnenkort hoopt het bestuur van de Laurentius Stichting op basis van alle onderzoeken en besprekingen een definitief besluit te kunnen nemen. Maar eerst dat vakantielijstje maar eens maken en dat talengidsje weer opzoeken.
“Hé Brammetje, vakantie toch?” “Ja Co, vanaf vandaag zes weken min of meer vrij! Maandag nog even de laatste dingetjes doen op school en dan ga ik woensdag met moeders de vrouw naar Scandinavië.” “Heerlijk, Scandinavië, zeg maar als in Noorwegen, Zweden en Finland.” “Precies, die drie Co, met een campertje, heerlijk!” “Dat begrijp ik, in Noorwegen heb je toch van die mooie fjorden? Ja, ik lees nog wel eens wat. En in Zweden, daar heb je toch van die mooie blondines? Haha! Ja, ik lees echt wel eens een boekje.” “Nou Co, dat zal vast, maar ik ben eigenlijk van plan om een aantal scholen te bezoeken. In Noorwegen heb ik een afspraak op een school waar ze inclusief onderwijs geven.” “Heb je ook exclusief onderwijs dan?” “Inclusief onderwijs betekent dat alle kinderen bij elkaar op één school zitten: met of zonder leerproblemen en bijvoorbeeld ook gehandicapte leerlingen.” “Oh Bram, dat lijkt op dat toepassend onderwijs hier.” “Zoiets, maar dan anders. Verder ga ik in Zweden kijken op een school waar de leerlingen de hele dag blijven, van 8 uur ‘s morgens tot 6 uur ’s middags.” “Ik ben blij dat dat hier niet is; dan zou je pas om half 7 bij mij komen aanwaaien.” “De laatste week zijn we in Finland en daar ga ik op een school naar KIVA kijken, een anti-pestprogramma.” “Zo Brammetje, ga je ook nog op vakantie? Man, heb je zes weken vrij, ga je nog werken. Pak je wel je rust, maatje.” “Ja, natuurlijk. We gaan inderdaad naar de fjorden en we gaan geisers bekijken. De meren in Zweden en Finland moeten ook prachtig zijn. Misschien laat ik mijn oog soms stiekem vallen op een blondine, als de baas even niet kijkt. En jij Co, wat ga jij eigenlijk doen?” “Leuk dat je dat vraagt Bram, ik ga twee weken naar een horeca-vakbeurs in Torremolinos. Daar schijnen ze hele leuke barretjes te hebben!”
Prettige vakantie!
3
6
Ik ga op reis en neem mee…
Laurier
juli 2013
inhoud
AFLEVERING
Persoonlijk portret
Internationaal onderwijs biedt
meer ruimte
voor ieders talent
De meeste kinderen uit de Nederlandse gemeenschap in Zambia gaan naar een internationale school. Van 7.00 uur ’s ochtends tot 13.00 uur ’s middags volgen zij daar onderwijs volgens het internationale curriculum. In de middag zijn er naschoolse activiteiten. Eén daarvan is de Nederlandse taalschool, waar veel kinderen uit de Nederlandse gemeenschap één middag per week naartoe gaan om verder kennis te maken met de Nederlandse taal en cultuur. Esther Plag was directeur en leerkracht op deze taalschool en vakleerkracht Nederlands op de internationale school.
Ui of eu “Op de Nederlandse taalschool ‘propten’ we een groot deel van het Nederlandse curriculum in drie uur per week”, vertelt Esther. Met Nederlandse lesmethoden en toetsen als leidraad, gaven we onze eigen lessen vorm. Taalvaardigheid en cultuureducatie gingen bij ons hand in hand. Bijvoorbeeld door de onderdelen van de fiets te benoemen, filmpjes te kijken over de canon van de Nederlandse geschiedenis, of samen Sinterklaas te vieren - met de gesprekken
4
Laurier
juli 2013
verplicht in het Nederlands.” Tussen de leerlingen die Engels als voorkeurtaal hadden, ontdekte Esther hoe moeilijk het Nederlands eigenlijk is: “Klanken als ‘ui’ en ‘eu’ zijn voor deze kinderen lastig te onderscheiden. Onze taal hangt bovendien aan elkaar van regels en uitzonderingen. Wat dat betreft was de Nederlandse werkwoordspelling altijd heerlijk, want daarin geldt geen enkele uitzondering.”
Ieder kind zien ‘Ruimte’ is een woord dat opkomt als Esther terugdenkt aan de internationale school in Lusaka. Niet alleen wat betreft de lokalen en het enorme terrein, ook figuurlijk: “Er zitten maximaal 24 kinderen in de klas. Als leerkracht word je ondersteund door een volledige klassenassistent. Je hebt dus veel ruimte om ieder kind te zien. Ook de kinderen krijgen veel ruimte om zich de lesstof eigen te maken. Eerst leren ze bijvoorbeeld rustig technisch lezen. Pas vanaf groep 6 wordt er op snelheid aangestuurd. Ook kunnen kinderen in hun eigen tempo leren, want het internationaal onderwijs is cyclisch opgebouwd: alle lesstof komt keer
Esther Plag, IB’r op de Titus Brandsmaschool, werkte van 2007 tot 2010 in Zambia op een Nederlandse taalschool en een internationale school. Ze heeft grote verschillen ervaren tussen het Nederlandse en het internationaal onderwijs en kijkt sindsdien met een kritische blik naar het Nederlandse onderwijs. Wat kunnen we van haar ervaringen leren?
op keer terug, vaak aan de hand van praktijkervaringen, zoals het aansnijden van een taart. Het kind pikt de dingen op waar hij of zij aan toe is. Zo kan het zijn dat een kind al met breuken werkt, terwijl het nog geen keersommen kan maken. Dat komt dan later wel. Kinderen hebben op deze manier veel minder faalervaringen dan in het Nederlandse onderwijs.”
Portfolio Tijdens hun schoolloopbaan maken kinderen een portfolio. Per vak geven zij aan wat zij gedaan hebben en hoe ze dat ervaren hebben. Ze voegen bijvoorbeeld een bladzijde waar ze trots op zijn uit hun schrift bij. Voorafgaand aan de rapportgesprekken tussen ouders, leerkracht en kind presenteert hij/zij het portfolio aan zijn/haar ouders. De ouders zijn daar verplicht bij aanwezig. “De betrokkenheid van de ouders bij het onderwijs van hun kind is daardoor hoog. Bovendien gaat het gesprek veel meer over competenties dan over prestaties. Kortom, we kunnen in Nederland nog heel wat leren van het internationaal onderwijs”, besluit Esther.
inhoud
‘easy’
DE REGENBOOG WERKT MET METHODE TAKE IT EASY
Engels leren is
‘Hello, hello, stand up and say hello. Hello, hello, sit down and take it easy.’ Met dit liedje begint op de Regenboog een digibordlesje Engels in groep 1-2. Het aanbod Engels in de onderbouwgroepen blijkt een schot in de roos.
De Regenboog is dit schooljaar gestart met de invoering van de methode Take it Easy vanaf groep 1-2 tot groep 6, groep 7 en 8 werkten er al mee. De kleuters krijgen wekelijks een half uur Engels. Via het touchscreen of digibord worden de juffen bijgestaan door native speaking co-teachers: master Bond, miss White en robot Easy. Kleuterjuffen Alexia van de Pas en Tineke Bremer-den Engelsman vertellen: “De keuze van de lesjes sloot dit jaar goed aan bij de thema’s die in de jaarplanning waren opgenomen. Er is veel variatie: uitleg van woorden, een prentenboekverhaal, liedjes en aanvullende activiteiten. De kleuters zijn enthousiast en spelenderwijs gebruiken zij de woordjes ‘one, two, three’, ‘spider, web and tree’ en de liedjes in de dagelijkse
VVTO-subsidie Omdat een vreemde taal het best wordt opgepikt op jonge leeftijd, verleent het Europees Platform driejarige VVTO-subsidies (Vroeg Vreemde Talenonderwijs) aan scholen. Verschillende Laurentiusscholen maken hier al gebruik van. Kijk op www.europeesplatform.nl
5
Laurier
juli 2013
e r v oo r e e n Klik h i
praktijk: ‘If you’re happy and you know it, clap your hands’. Als vanzelf leren zij de juiste uitspraak, want de co-teacher spreekt het foutloze Brits-engels voor. Filmpjes en doe-activiteiten vullen de leerstof aan.”
Doorgaande lijn Karel Kikkert geeft Engels in de midden- en bovenbouw en is blij met de doorgaande lijn in de gehele school: “De leerlingen vergroten hun woordenschat en hun spreekvaardigheid in het Engels. Daar waar het in de onderbouw gaat om auditieve- en geheugenoefeningen, komen er in de hogere groepen werkbladen met schriftelijke verwerking bij, videoclips en verrijkingsmateriaal, luisterboekjes en toetsen. En er is ook huiswerk in de vorm van het leren van de woordjes die bij een thema aan de orde zijn gekomen. Boekbesprekingen in het Engels, met elkaar Engels spreken en lezen wordt vanzelfsprekend als de leerlingen eenmaal de durf hebben zich te uiten in het Engels. In groep 8 kan middels een portfolio de overgang naar het voortgezet onderwijs vergemakkelijkt worden. In de brugklas hebben leerlingen dan ook een voorsprong.”
d e mo
Ouders Aan het begin van het jaar zijn de ouders over de invoering van Take it Easy op de hoogte gesteld. “Ook zij zijn heel enthousiast”, vertelt Karel. “Eén van de moeders (native speaker) is in de bovenbouw behulpzaam bij de leerlingen die al wat vaardiger zijn in het Engels. Uiteraard is het de bedoeling dat leerkrachten gedurende de lessen Engels spreken met de leerlingen, al slipt er hier en daar een Hollands woordje tussen.” Deze methode smaakt naar meer. De school is dan ook van plan Engelse luister-, lees- en prentenboeken voor de schoolbibliotheek aan te schaffen.
Meer informatie www.takeiteasy.nu In de digitale methode ‘Groove Me’ is muziek de basis van alle lessen. Zie www.groove.me
inhoud
BEWEGINGSONDERWIJS ‘DOWN UNDER’:
Minder methodes,
meer vrijheid voor de leraar
Het Nederlandse onderwijs is strak georganiseerd. Van opbrengstgericht werken tot methodieken in de klas. Dat is niet overal zo. In Australië heeft de leraar meer vrijheid om het lesprogramma naar eigen inzicht samen te stellen. Dat ondervond Daniëlle Boer die in Brisbane onderzoek deed naar het bewegingsonderwijs op de Kippa Ring MacKillop Campus. Zij vertelt. Daniëlle Boer studeerde maart 2013 af op de Thomas More Pabo en werkt nu op de Pius X en de Wilgenhoek. In het kader van haar minor Internationalisering trok zij samen met een studiegenoot twee jaar geleden naar Brisbane.
Andere schoolomgeving “Op de Kippa Ring MacKillop Campus is de werk- en leeromgeving totaal anders dan wij gewend zijn. Dat heeft met het warme klimaat te maken. De leslokalen zijn op een groot terrein ondergebracht in aparte gebouwen en de aula is een overkapte buitenruimte. Sporten gebeurt buiten op een groot sportveld. Sportmaterialen voor individueel bewegen zoals wij dat kennen met touwen, kasten, hoepels of op matten, worden niet gebruikt. Kinderen dragen verplicht een sportuniform en een petje. En vóór je het sportveld op gaat, wordt er eerst flink zonnecrème gesmeerd.”
Sociale vaardigheden “Het leren van sociale vaardigheden staat in praktisch alle lessen centraal. Leraren zijn daarin zeer goed geschoold, te meer omdat er passend onderwijs is in Australië. Het belonen en het complimenteren spelen hierbij een belangrijke rol. Een beloning en een compliment zijn meer dan woorden. Het wordt vooral zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld in een kaart van Australië waarop de kinderen als beloning sterretjes mogen plakken.”
Plezierig én sociaal bewegen “Uit ons onderzoek bleek dat de school niet echt een visie opvoor bewegingsonderwijs heeft. Naast het leren van sociale Ruim tijd dialoog over werkdrukervaring, vaardigheden, staat het sporten in het teken van plezier taakbelasting, leiderschap, samenwerken en informele ontmoetingen.
6
Laurier
juli 2013
maken met elkaar. Zij leren dat aan de hand van allerlei teamsporten. De gymleraar deelt zelf haar lesprogramma in in verschillende tijdvakken. Elk tijdvak staat in het teken van een sport, bijvoorbeeld voetbal, rugby of en andere lokale sport. De lessen zijn goed opgebouwd en gedifferentieerd. Het grootste verschil met Nederland is dat wij vanuit het onderwijsbeleid duidelijke kerndoelen formuleren en veel meer aandacht besteden aan individueel bewegen.”
Zich redden “Gedurende één tijdvak worden op drie niveaus zwemlessen gegeven. Niveau 1 is voor zeer jonge kinderen die nog niet kunnen zwemmen. Zij gaan onder individuele begeleiding meteen het diepe bad in. Zij leren weinig techniek, maar worden vertrouwd gemaakt met water en de wijze waarop zij zichzelf kunnen redden in het water. Ook dat is een groot verschil met ons land: kinderen gaan bij ons het hele jaar door naar zwemles en leren meteen de techniek van de schoolslag.”
Meegenomen uit Australië Daniëlle keerde na drie maanden anders terug dan zij vertrok. “Persoonlijk heb ik in Brisbane geleerd helemaal op eigen benen te staan en mijn Engels is er flink op vooruit gegaan. Als lerares heb ik geleerd hoe ik kinderen kan complimenteren en hoe kinderen elkaar kunnen complimenteren. Het gaat daarbij niet alleen om iemands uiterlijk of wat iemand kan, maar vooral om hoe iemand is. Dat heb ik meegenomen uit Australië: ik heb op de Pius X met de kinderen een complimentenbloem gemaakt en zij vonden het geweldig!”
inhoud
Foto: Pim Lubbers
Op reis gaan ze eigenlijk nooit. Daarom was de vierdaagse trip die de scholieren Leyla (17), Stephanie (17), Sean (16) en Malik (13) van de Engelse Marjorie McClure Specialist School eind juni naar Delft maakten een belevenis om nooit te vergeten. Ze bezochten onder andere de Laurentius Praktijkschool.
Engelse scholieren ontdekken Laurentius Praktijkschool Bron: Delft op Zondag, 14 juli “Het doel van de reis was hun horizon te verbreden en hun sociale vaardigheden verder te verbeteren. De vier Engelse leerlingen volgen in Engeland speciaal onderwijs voor kinderen met meervoudige, niet al te ernstige beperkingen. Voor hen is een kleine verandering in het dagelijkse leefpatroon al heel spannend”, vertelt Delftenaar Hans Breugem, die via de Rotaryclub bij het bezoek betrokken was.
Gespecialiseerd onderwijs De vier gingen, begeleid door hun eigen leerkrachten, op bezoek bij de Laurentius Praktijkschool om kennis te maken met Delftse leeftijdgenoten. Ze volgden er een les Nederlands en een
7
Laurier
juli 2013
gezamenlijke kookles. Hans Bok van de Laurentius Praktijkschool: “Een opvallend verschil tussen deze Engelse school en het speciaal onderwijs in Nederland is dat hier scholen bestaan zoals ZML voor zeer moeilijk lerende kinderen en Mytyl voor leerlingen met een lichamelijke beperking. Op de Engelse school zitten alle leerlingen met een speciale onderwijsbehoefte door elkaar. Het Nederlands speciaal onderwijs biedt dus in vergelijking met deze Engelse school echt gespecialiseerd onderwijs.” Vier scholieren van de Laurentius Praktijkschool zullen eind dit jaar een tegenbezoek brengen aan hun nieuwe vrienden van de Marjorie McClure Specialist School in Bromley.
inhoud
Per so na lia
In dienst
Mei, juni, juli en augustus 2013
Geboren
01-08-2013
Lisa van Beuzekom, Gouden Griffel
01-08-2013
Margriet Kop, Gouden Griffel
01-08-2013
Laura Goris, Piramide
18-04-2013
Hanna en Ruben, dochter en zoon van Marleen Bosch,
24-04-2013
Suze, dochter van Hester Oosterveld, Pius X
06-05-2013
Sam, zoon van Esther de Ruiter, Titus Brandsmaschool
Huwelijk / geregistreerd partnerschap
17-05-2013
Vera, dochter van Anneloes van der Helm,
24-04-2013
Jasmijn Bruining en Werner van den Dungen,
01-06-2013
Lotte, dochter van Judith Lauwrier, Pius X
Gouden Griffel
06-06-2013
Vayen, dochter van Bianca Tas, de Poolster
24-05-2013
Saskia van Geest met Tim Plieger, Mariaschool Den
10-06-2013
Jenthe, dochter van Harm van Luik, De
De Oostpoort
Mariaschool Rijswijk
Hoorn
Oostpoortschool
24-05-2013
Karin Bentvelzen met Michael van Dijk,
13-06-2013
Stef, zoon van Sharon Olsthoorn, Wilgenhoek
Willibrordschool
18-06-2013
Fieke, dochter van Heidi Melgers, Gouden Griffel
07-06-2013
Bianca Weijne met Ferdy Aanstoot, Pius X
19-06-2013
Tess, dochter van Marjolein Plomp, de Piramide
08-06-2013
Wilbert van Beukering met Maaike de Vries,
24-06-2013
Silvijn, dochter van Elles den Held, Gabriëlschool
Laurentius Praktijkschool
25-06-2013
Lissie, dochter van Annelies Jansen, Godfried
19-07-2013
Willeke Docter met Frans Krijtenburg, Het Baken
20-07-2013
Elly Mostert met Susilo, Cornelis Musius
Jubileum 12-07-2013
Ruby van Wilgen, 25 jarig ambtsjubileum, Pius X
25-07-2013
Astrid Aalbers, 25 jarig ambtsjubileum, Gabriëlschool
31-07-2013
Mariske Hilgersom-van der Voort, 25 jarig
31-07-2013
Peter Free, 40 jarig ambts- en bestuursjubileum,
31-07-2013
Elma Cools, 40 jarig ambts- en bestuursjubileum,
22-08-2013
Loes van Hees, 25 jarig ambtsjubileum,
22-08-2013
Ria van Paassen, 25 jarig ambts- en
bestuursjubileum, Jozefschool Gabriëlschool stafbureau Willibrordschool bestuursjubileum, De Regenboog.
Rectificatie jubileum In de vorige Laurier is Mieke van Heijningen van de Jozefschool opgenomen. Dit was niet correct.
Pensioen: 01-05-2013
Ella van der Stel, FPU, De Oostpoort
01-07-2013
Marieke Tonkens, FPU, De Oostpoort
Bomansschool en Petrusschool
Mobiliteit 01-08-2013
Renate Berk van de Godfried Bomansschool
01-08-2013
Joyce van der Have van de Mariaschool Den Hoorn
01-08-2013
Diana Jense van de Mgr. Bekkersschool
01-08-2013
Emma Spuyman van de Titus Brandsmaschool
01-08-2013
Pauline van den Baard van de Gouden Griffel
01-08-2013
Anouk Gräffner van de Willibrord
01-08-2013
Inge van de Berg van de Cornelis Musius
01-08-2013
Astrid Aalbers van de Gabriëlschool
01-08-2013
Joyce Akse van de Willibrordschool naar Het Baken
01-08-2013
Fred Berendse van de Mgr. Bekkersschool
01-08-2013
Diana Boonekamp van de Bernadette Maria
01-08-2013
Miranda van der Maarel-Vieveen van de Maria
01-08-2013
Joyce Damen van de Maria Rijswijk
naar de Christoffel naar de Godfried Bomansschool naar de Godfried Bomansschool naar de Christoffel naar de Jozefschool naar de Gouden Griffel naar de Oostpoort naar de Mgr. Bekkersschool
naar De Christoffel naar de Maria Rijswijk Den Hoorn naar De Oostpoort naar Gabriëlschool.
Laurier is een uitgave van de Laurentius Stichting en verschijnt vier keer per jaar. Artikelen uit Laurier kunnen door de aangesloten scholen zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Het overnemen of reproduceren van artikelen door anderen is uitsluitend mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen te redigeren, in te korten of met opgaaf van redenen te weigeren. Inhoudelijke veranderingen vinden plaats in overleg met de auteur. Bijdragen bij voorkeur per e-mail. Adres Laurentius Stichting | Burgemeestersrand 59 | Postbus 649 | 2600 AP Delft | Telefoon 015-2511440 | E-mail
[email protected] Website www.laurentiusstichting.nl Redactie Maurice Bavelaar van de Titus Brandsma-school,
[email protected] • Sandrina Visser-Mulder van de Godfried Bomansschool,
[email protected] • Elma Cools en Karin Melis van het stafbureau Laurentius Stichting,
[email protected],
[email protected] • Fred Berendse • Coördinatie en realisatie CommSa, Pijnacker.
8
Laurier
juli 2013
inhoud
